DÜNYA ENGELLİLER BİRLİĞİ TÜZÜĞÜ

DEB
DÜNYA ENGELLĠLER BĠRLĠĞĠ TÜZÜĞÜ
2011/İSTANBUL
“HAKĠKAT ÖZGÜRLEġTĠRĠR”
ÖNCÜ ve ÖRNEK OLUNUZ!…
DEBUEP – DÜNYA ENGELLĠLER BĠRLĠĞĠ ULUSAL ENGELLĠLER
PLATFORMU
1
DÜNYA ENGELLĠLER VAKFI-DEV
www.wdf.org.tr
DÜNYA ENGELLĠLER BĠRLĠĞĠ TÜZÜĞÜ
Bu Tüzüğe taraf olan Engelli Kuruluşları,
Mart 2011 Engelli Kuruluşları Temsilcileri Konferansı tarafından toplanması kararlaştırılan Dünya
Engelliler Birliği Kuruluş Meclisi’nde Ekim 2011’de bir araya gelmiş olmakla,
Engellilerin oluşturduğu küresel topluluğunun nihai hedef ve gayesinin tüm insan hakları ve temel
özgürlüklerden tam ve eşit yararlanma olduğunu kabul ederek,
Küresel seviyede insan hakları ve sürdürülebilir kalkınmanın, engelli kişiler de dahil olmak üzere tüm
kişiler dahil edilmeden sağlanamayacağını bildirerek,
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, İnsan Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşmeler ve Engelli Hakları
Sözleşmesi de dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler tarafından benimsenen uluslararası insan hakları
standartlarının kılavuzluğunda,
Küresel göç ve kültürlerarası bütünleşme çağında tüm kültürlerin daha iyi anlaşılmasının, kültüre duyarlı
ve uygun yerel eylemlerin geliştirilmesinde şart olduğunun bütünüyle farkında olarak,
Engellilerin haklarının geliştirilmesi için çalışan ve faaliyetlerinde Birleşmiş Milletler ilkeleri ile evrensel
insan hakları ilkelerini temel alan tüm yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası Engelli Kuruluşlarının
küresel çapta, temsile dayalı ve demokratik bir işbirliğinin, sınırlılığı olan kişileri engelleyen fiziki ve
toplumsal bariyerlerin olmadığı bir insan toplumunu gerçekleştirmek için gerekli olduğu düşüncesiyle,
Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerdeki engelli hareketleri arasında bilgi, tecrübe, eğitim programları ve
en iyi uygulamaların değişimi ve paylaşımı ile erişilebilirlik ve destek teknolojilerine ve deneyime erişimi
ve bunların paylaşımını kolaylaştırmak; yerel, bölgesel ve ulusal engelli kuruluşları arasındaki
koordinasyonu kolaylaştırmak; ve engelli kişilerin haklarını ilerletmek adına bu hakların küresel
savunuculuğunu ilerletmek için ortak ve küresel bir forumun gerekliliğini kabul ederek,
Doğu ile Batı arasında kültürel bir köprü olarak İstanbul şehrinin, yerel engelli kuruluşlarının faaliyet
gösterdiği sayısız dünya kültürünü bir araya getirmek ve bunların sahip olduğu deneyimleri birleştirmek
için ortak bir yer olmaya elverişli bir konumda bulunduğunu göz önünde tutmuş olmakla,
Kuzey, Güney, Doğu ve Batı yarımküreler arasında bağ kurarak, bu bağları güçlendirerek, ve her
ekonomik ve beşeri gelişmişlik seviyesindeki ülkeden engelli kişileri kapsayarak küresel engelli hakları
hareketini ilerletmeye ve güçlendirmeye kararlı olarak,
Dünya Engelliler Birliği adı ile anılacak uluslararası bir kuruluş KURMAKTA ve bu Dünya Engelliler
Birliği Tüzüğü’nü en yüksek yönetim ve referans metni olarak kabul etmektedirler.
MADDE 1.
BĠRLĠĞĠN ADI
Birliğin adı Dünya Engelliler Birliği’dir. Birliğin kısa adı DEB’dir.
MADDE 2.
BĠRLĠĞĠN MERKEZĠ
Birliğin Merkezi İstanbul’dur. Adresi Karaağaç Caddesi, Altınboynuz Plaza, No:116 Sütlüce, Beyoğlu,
İstanbul/TÜRKİYE
MADDE 3.
BĠRLĠĞĠN ÇALIġMA ALANI VE SÜRESĠ
Birliğin faaliyet alanı Üye ve Ortak Üyelerin bulunduğu ülkeler ile sınırlı olup, çalışma süresi sınırsızdır.
2
MADDE 4.
BĠRLĠĞĠN HAK, YETKĠ VE ĠMTĠYAZLARI
Birlik tüzel kişiliğe sahip bir uluslararası sivil toplum kuruluşu olup, görev ve hizmet alanlarında,
uluslararası sivil toplum kuruluşlarının hak, yetki ve imtiyazlarına sahiptir.
MADDE 5.
TANIMLAR
İşbu Tüzük amaçları çerçevesinde:
“Birlik” Dünya Engelliler Birliği’ni ifade eder.
“BM Engelli Hakları SözleĢmesi” ya da “BMEHS”, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 13
Aralık 2006 tarihinde kabul edilen, 30 Mart 2007’de imzaya açılan ve yirminci taraf devletin onay kararı
ile 3 Mayıs 2008’de yürürlüğe giren uluslararası insan hakları sözleşmesidir.
“Ayrımcılık” siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni ya da başka herhangi bir alanda bütün insan
haklarından ve temel özgürlüklerden başka kişilerle eşit şartlarda yararlanılması veya kullanılması ve bu
hak ve özgürlüklerin tanınmasını engellemeyi veya hükümsüz kılmayı amaçlayan veya böyle bir etki
oluşturan, engelli olmaya dayalı ayrım, hariç tutma veya kısıtlama anlamını taşır. Ayrıca, makul
imkânların sağlanmasının reddedilmesi dâhil olmak üzere her türlü ayrımcılığı da kapsar.
“Üye” kayıtlı bulunduğu ülke mevzuatına uygun olarak kurulmuş bulunan ve işbu Tüzükte hüküm altına
alınan temel Üyelik şartlarını sağlayarak Genel Kurul tarafından Birlik Üyeliğine kabul edilen STK’ları
ifade eder.
“Engelli” Çeşitli engellerle karşılıklı etkileşimleri nedeniyle başkaları ile eşit olarak topluma tam ve etkin
olarak katılmalarını engelleyebilecek uzun dönemli fiziksel, zihinsel, düşünsel veya duyusal sınırlılığı
bulunan kişileri kapsar.
“Ortak Üye” Genel Kurul tarafından Ortak Üyeliğe kabul edilen, Birlik organlarına seçilme ve oy hakkı
bulunmayan gerçek kişiler, kurumlar, üniversiteler, yerel ya da ulusal hükümetler, ve STK haricindeki
diğer kuruluşları ifade eder.
“Fahri Üye” Engellilerin yaşamlarını kolaylaştırmak, ihtiyaçlarının karşılanması ve Engellilerin toplumun
birer parçası haline getirilmesi alanındaki çalışmalara, Birliğin amaç ve hizmet konularına belirli ve
önemli katkıları olan ya da olabilecek kişiler arasından ve Yönetim Kurulu onayı ile seçilen Birlik
organlarına seçilme veya oy hakkına sahip olmayıp, işbu Tüzükte öngörülen aidatı ödemekle yükümlü
olmayan, gerçek kişi üyelerdir.
“Makul Ġmkânlar” Engelli kişilerin başka kişilerle eşit bir şekilde bütün insan hakları ve temel
özgürlüklerden yararlanmaları veya kullanmalarını sağlamak için belirli bir durumda gerekli olması
halinde orantısız veya gereksiz bir yük oluşturmayan gerekli ve uygun değişiklikler ve ayarlamalar
anlamını taşır.
“Engellilik” algılanan sınırlılıkları bulunan kişilerin, sosyal, ekonomik, hukuki, siyasi ve çevresel
engeller nedeniyle toplumsal hayata bütünüyle katılmaktan hariç tutulmalarının pek çok biçimini içerir.
“UzmanlaĢmıĢ KuruluĢlar” Engelliler için rehabilitasyon, fırsat eşitliği ve Engellilerin toplumsal hayata
bütünüyle dahil olmaları konularına katkıda bulunabilecek her türlü faaliyet alanında çalışan kuruluşları
ifade eder.
“Gerçek KiĢi Ortak Üye” gerçek kişi Ortak Üyeleri ifade eder.
3
MADDE 6.
BĠRLĠĞĠN AMACI
Dünya Engelliler Birliği:
(a) ulusal ve toplum bazlı üye kuruluşlar yoluyla ve BM Engelli Hakları Sözleşmesinin
kılavuzluğunda engellilerin insan hakları konusunda bilinçliliği arttırmayı;
(b) Engellilerin doğuştan gelen onuru ve tüm insan hakları ve temel özgürlüklerden tam olarak
yararlanmalarının tanınmasını teşvik etmeyi;
(c) engelliliği, engelli kişi ile dışsal engeller arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak algılayan
engelliliğin sosyal modelini teşvik etmeyi ve bu modelin tüm devletler tarafından kabul
edilmesi yönünde çalışmayı;
(d) Engellilerin tüm insan hakları ve temel özgürlüklere tam ve etkin katılımını sınırlayan sosyal,
ekonomik, hukuki, siyasi ve çevresel engelleri belirlemeyi ve ortadan kaldırılmalarını
kolaylaştırmayı;
(e) Üyeleri arasında diyalog ve karşılıklı değişimi teşvik etmeyi; ve
(f) Uzmanlaşmış Kuruluşlar dahil olmak üzere tüm Engelli kuruluşları aracılığıyla Engellilerin
yaşam kalitesini iyileştirmeyi
amaçlar.
MADDE 7.
EVRENSEL STANDARTLAR
Dünya Engelliler Birliği, uluslararası insan hakları standartlarını, özellikle de BM İnsan Hakları Evrensel
Beyannamesi, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi,
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesi Sözleşmesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi
Sözleşmesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi, Engelli Hakları Sözleşmesi ile Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesini tanır ve tasdik eder.
MADDE 8.
GENEL ĠLKELER
Tüm Üyeler ve Ortak Üyeler, Engellilerin insan hakları ve temel özgürlüklerden tam olarak ve engellilik
nedeniyle ayrımcılığa uğramadan faydalanmalarını sağlamayı, teşvik etmeyi taahhüt ederler ve
aşağıdaki hususları Birliğin çalışmalarında temel ilke olarak kabul ederler:
(a) Kişinin onuru ve kendi seçimlerini yapma özgürlüğü de dâhil olmak üzere bireysel özerkliği
ve kişilerin bağımsızlığına saygı gösterilmesi, ayrımcılık yapılmaması ve eşitlik;
(b) Engellilerin tüm haklarını kullanmalarını sınırlayan sosyal, ekonomik, hukuki, siyasi ve
çevresel engellerin ortadan kaldırılması;
(c) Engelli kadınlara eşitlik ve Engelli kadınların güçlendirilmeleri;
(d) Engelli çocukların devinen kapasitesine ve kimliklerini koruma hakkına saygı gösterilmesi;
(e) Engellilerin topluma tam ve etkin bir biçimde katılımı ve dâhil olmaları;
(f) Engellilerin istismar, şiddet ve tacize maruz bırakılmaması;
(g) Engellilerin eğitim ve sağlık olanaklarından etkili ve eşit olarak yararlanması;
(h) Engellilerin insan hakları durumu ve karşılaştıkları ayrımcılık hakkında toplumun
bilgilendirilmesi ve farkındalığın artırılması.
4
MADDE 9.
9.1.
BĠRLĠĞĠN ORGANLARI
Birliğin Organları:
(a) Genel Kurul
(b) Yönetim Kurulu
(c) Denetim Kurulu
(d) Yüksek Danışma Kurulu
(e) Engelli Hakları Araştırma ve Strateji Geliştirme Komitesi
(f) Başkanlık
(g) İhtisas Komisyonları
9.2.
Yeni Organların OluĢturulması: Birliğin amaçlarını gerçekleştirmesine yardımcı olmak için
Genel Kurul kararı ile diğer organlar oluşturulabilir.
9.3.
Birliğin Organlarının Seçim Ġlkeleri: Genel Kurul haricindeki Birlik organlarının üyeleri,
hakkaniyete uygun coğrafi dağılım, çeşitli biçimlerdeki uygarlıkların ve başlıca hukuki
sistemlerin temsil edilmesi, engellilik alanındaki çalışmaları ve yetkinlikleri esas kabul
edilerek, kadın ve erkeklerin dengeli bir şekilde temsil edilmesi, engelli uzmanların katılımı göz
önüne alınarak seçileceklerdir.
9.4.
EriĢilebilirlik: Genel Kurul haricindeki Birlik organlarının toplantıları fiziksel olarak bir araya
gelme şeklinde olabileceği gibi herhangi bir sayıda üyenin ya da üyelerin tamamının uzaktan
sesli ve/veya görüntülü veri iletimi yoluyla bağlanması yoluyla telekonferans, video konferans
ya da elektronik toplantı şeklinde de yapılabilir.
MADDE 10.
GENEL KURUL
10.1.
Genel Kurul Delegeleri: Birlik Genel Kurulunda, her Üyeyi ikişer delege temsil eder. Her Üye,
Genel Kurul için ikişer yedek delege de belirleyecektir.
10.2.
Genel Kurulun Görev ve Yetkileri: Genel Kurul, Birliğin en yetkili karar organı olup, görev ve
yetkileri şunlardır:
(a) Dört Yıllık İki Dönem Yatırım Planı ve Yatırım Planına uygun Yıllık Çalışma Programını
görüşmek ve kabul etmek;
(b) Yıllık Faaliyet Raporunu görüşerek kabul veya reddetmek;
(c) Birliğe yapılan Üyelik ve Ortak Üyelik başvurularını görüşmek ve karara bağlamak;
(d) Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile
fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak;
(e) Borçlanmaya karar vermek;
(f) Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek;
(g) Birlik tarafından yürütülecek hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek;
(h) Şartlı bağışları kabul etmek;
(i) Dava konusu olan ve miktarı iki bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar Birlik
alacaklarının sulhen halline karar vermek;
(j) Birlik yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına karar vermek;
5
(k) Birlik Başkanını, Birinci ve İkinci Başkan vekilleri ile kâtip üyeleri, Birlik Yönetim ve Denetim
Kurulları Üyelerini seçmek;
(l) Birlik teşkilatına ait organ ve birimlerin kurulmasına karar vermek;
(m) Gerektiği halde Tüzük değişikliklerini kabul etmek;
(n) Birlik tarafından çıkarılacak Yönetmelikleri kabul etmek;
(o) Birlik Başkanıyla Birlik Yönetim Kurulu arasındaki muhtemel anlaşmazlıkları karara
bağlamak;
(p) Birlik Yönetim Kurulunu seçmek ve gerektiğinde feshetmek;
(q) Üyelik aidat miktarlarını belirlemek;
(r) Üyelik aidat kategorilerini bağımsız uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan ülkesel
gelişmişlik ya da gelir düzeyi sınıflandırmalarından birini baz alarak ve hakkaniyete uygun
olarak belirlemek.
10.3.
Genel Kurulun Toplantı ve Karar Nisabı: Birlik Genel Kurulu, her yıl Nisan ayında, olağan
olarak Birlik Merkezinde toplanır. Yılın ilk toplantısı dönem başı toplantısıdır. Genel Kurul, Üye
tam sayısının salt çoğunluğunun katılımı ile toplanır ve katılanların çoğunluğu ile karar alır.
Karar yeter sayısı Genel Kurul üye tam sayısının dörtte birinden (1/4’ünden) az olamaz. Gerekli
nisap sağlanamazsa Başkan tarafından toplantı 25 (yirmi beş) gün sonraya ertelenir. İkinci
toplantı, (a) üye sayısının dörtte birinden (1/4’ünden), ve aynı zamanda (b) Yönetim Kurulu ve
Denetim Kurulu üye sayılarının toplamının iki katından az olmayan üye ile açılır ve kararlar
katılanların salt çoğunluğuyla alınır. Genel Kurul üyeleri, kendi kuruluşlarınca seçilmiş diğer
üyelere vekâlet verebilirler. Tüzük değişikliğine ve Birliğin feshine karar verilmesi konuları ile
sınırlı olmak üzere, Birlik Genel Kurul üyeleri oylarını yazılı olarak, kuruluşlarından Birlik
Başkanlığına göndermek suretiyle kullanabilirler. Birlik Başkanı, Üyelerin beşte birinin (1/5’inin),
Yönetim Kurulunun ya da Denetim Kurulunun yazılı talebi, veya acil durumlarda kendisinin
lüzum görmesi üzerine Birlik Genel Kurulunu olağanüstü toplantıya çağırır. Olağanüstü toplantı
çağrısı ve gündem en az 15 (on beş) gün önceden Genel Kurul üyelerine yazılı olarak duyurulur
ve çeşitli yöntemlerle halka duyurulur. Olağanüstü toplantılarda, çağrıyı gerektiren konuların
dışında bir konu görüşülemez.
MADDE 11.
YÖNETĠM KURULU
11.1.
Yönetim Kurulu Üyeleri: Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Başkanının yanı sıra Genel Kurulun
kendi üyeleri arasından 4 (dört yıl) için seçeceği 7 (yedi) asıl 5 (beş) yedek üyeden oluşur.
Yönetim Kurulu seçimleri dönem başı toplantısında ve gizli oyla yapılır. Yönetim Kurulu üyeleri,
Üyelerin Genel Kuruldaki gerçek kişi temsilcileri arasından seçilir. Görev süresi dolan üyeler
yeniden seçilebilir. Görev süresi dolmadan Yönetim Kurulu Üyeliğinin her hangi bir nedenle
boşalması halinde, yerine yedek üye çağırılır. Genel Kurul üyeliği sona erenlerin Yönetim
Kurulu üyeliği de kendiliğinden sona erer.
11.2.
Yönetim Kurulu BaĢkanı: Birlik Başkanı, Yönetim Kurulunun da Başkanıdır. Başkanın
bulunmadığı hallerde bu görev Başkanın görevlendireceği Yönetim Kurulu üyelerinin birisi
tarafından yürütülür. Birlik Yönetim Kurulunun feshi durumunda, Genel Sekreterin toplantıya
çağırmasıyla fesihten itibaren 30 (otuz) gün içinde olağanüstü Genel Kurul toplanır ve yeni
Yönetim Kurulu oluşuncaya kadar Birlik Yönetim Kuruluna ait görevler Birlik Başkanı tarafından
yürütülür.
6
11.3.
Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri: Yönetim Kurulu; Birliğin karar ve yönetim organı olup,
Tüzük ve Genel Kurul kararları doğrultusunda, uygulamaya dönük kararlar alır, yıllık çalışma
programı ve Birlik bütçesini uygular. Yönetim Kurulunun diğer görev ve yetkileri şunlardır:
(a) Yatırım Planı ve Çalışma Programı ile Bütçe ve Kesin Hesabı inceleyip Birlik Genel
Kuruluna sunmak;
(b) Yıllık Faaliyet Raporunu görüşerek kabul veya reddetmek;
(c) Birlik yararına olan kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği kamu yararı kararını almak;
(d) Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek;
(e) Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak;
(f) Kanunlarda öngörülen cezaları vermek;
(g) İki bin Türk Lirasına kadar olan davaların sulhen halline karar vermek;
(h) Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına ilişkin Genel Kurul kararlarını
uygulamak;
(i) Birliğin kuralları, stratejileri ve faaliyetleri hakkında Genel Kurula ve Başkana tavsiye
sunmak;
(j) Birlik Genel Sekreteri, Birlik Müdürü, birim amirleri (Yazı İşleri Müdürü, Mali Hizmetler
Müdürü vs) ve diğer personelin görev ve iş tanımları belirlemek.
11.4.
Yönetim Kurulu Toplantıları, Toplantı ve Karar Nisabı: Birlik Yönetim Kurulu, ayda en az 1
(bir) defa üyelerinin tam sayısının salt çoğunluğu ile önceden belirlenen yer, gün ve saatte
toplanır ve katılanların çoğunluğu ile karar alır. Başkan, acil durumlarda Yönetim Kurulunu
toplantıya çağırabilir. Kurulun gündemi Genel Sekreter tarafından hazırlanır. Yönetim Kurulu
üyeleri, toplantı öncesi ve sırasında gündem maddesi teklif edebilir.
11.5.
Yönetim Ġlkeleri: Yönetim Kurulu, Birlik amaçları doğrultusunda, demokratik, katılımcı ve şeffaf
kurumsal bir yönetimin gelişmesi ve yerleşmesi için sürekli çaba gösterir.
MADDE 12.
DENETĠM KURULU
12.1.
Denetim Kurulu Üyeleri: Denetim Kurulu, Genel Kurul üyeleri arasından 2 (iki) yıl için
seçeceği 5 (beş) asıl ve 3 (üç) yedek üyeden oluşur. Denetim Kurulu üyeliği Yönetim Kurulu
üyeliği ile birleşmez. Denetim Kurulu seçimleri dönem başı toplantısında ve gizli oyla yapılır.
Üyeler Kurul başkanını kendi aralarından gizli oyla seçer. Görev süresi dolan üyeler yeniden
seçilebilir. Görev süresi dolmadan Denetim Kurulu üyeliğinin her hangi bir nedenle boşalması
halinde, yerine yedek üye çağırılır.
12.2.
Birlik Denetim Kurulunun Görevleri: Denetim Kurulu; Birliğin, Tüzüğünde gösterilen amaç ve
amacın gerçekleştirilmesi için sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları doğrultusunda faaliyet
göstermesini ve Defter, hesap ve kayıtların mevzuata ve Birlik Tüzüğüne ve Yönetmeliklerine
uygun olarak tutulmasını temin etmek için Birlik Tüzüğünde ve Yönetmeliklerinde tespit edilen
esas ve usullere göre ve 6 (altı) ayı geçmeyen aralıklarla denetim yapar ve denetim sonuçlarını
bir rapor halinde Yönetim Kuruluna ve Genel Kurula kendi toplantılarında sunar.
12.3.
Birliğin Bilgi, Belge ve Kayıtlarının Denetim Kuruluna Açılma Zorunluluğu: Denetim
Kurulu üyelerinin istemi üzerine, her türlü bilgi, belge ve kayıtların, Birliğin yetkili temsilcisi
tarafından Denetim Kuruluna gösterilmesi veya verilmesi zorunludur. Birlik Üyeleri, Denetçilerin
yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteğini yerine getirmek zorundadır.
7
MADDE 13.
YÜKSEK DANIġMA KURULU
13.1.
Yüksek DanıĢma Kurulunun Yapısı: Yüksek Danışma Kurulu, Birliğin diğer tüm organlarına
danışma sağlayan bir organ olarak, Birlik Başkanının aday göstereceği akademisyen, alanında
uzman kişi ve engelli haklarının geliştirilmesinde başarı göstermiş diğer kişiler arasından
Yönetim Kurulunun seçeceği dokuz (9) üyeden oluşur. Yeni danışmanlar seçilebilir ve herhangi
bir zamanda danışmanların sayısı Yönetim Kurulu kararıyla ondörte (14’e) çıkarılabilir. Yüksek
Danışma Kuruluna yalnızca gerçek kişiler seçilebilir ve görev süreleri sınırsızdır. Üyeler,
sağladıkları hizmet için herhangi bir ücret almazlar ancak Yüksek Danışma Kurulunun işleri ile
ilgili seyahat ve konaklama masrafları kendilerine ödenir.
13.2.
Yüksek DanıĢma Kurulunun ĠĢlevleri: Yüksek Danışma Kurulu:
(a) Birliğin kuralları, stratejileri ve faaliyetleri hakkında Birlik Başkanına önerilerde bulunur;
(b) Birliğin faaliyetleri, girişimleri, etkinlikleri ve yayınlarına dair tüm teklif ve fikirlerin
değerlendirilmesinde yardımcı olur.
MADDE 14.
14.1.
ENGELLĠ HAKLARI ARAġTIRMA VE STRATEJĠ GELĠġTĠRME KOMĠTESĠ
Komitenin ĠĢlevleri: Engelli Hakları Araştırma ve Strateji Geliştirme Komitesi ("Komite")
aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
(a) Engellilerin tüm insan hakları ve temel özgürlüklere tam ve etkin katılımını sınırlayan sosyal,
ekonomik, hukuki, siyasi ve çevresel engelleri belirlemek ve ortadan kaldırılmaları için
stratejiler geliştirmek;
(b) Engelli Kişilerin sağlık ve rehabilitasyon hizmetlerine erişimini geliştirici stratejiler
geliştirmek;
(c) Engelli Kişilerin sağlık, eğitim, iş ve sosyal güvenceye erişimde karşılaştıkları engelleri
giderecek mevzuat, kural ve iyi uygulamalar teklif etmek ve bu alanlarda araştırma yapmak;
(d) Engelli Kişilerin sosyal haklarının iyileştirilmesi için kapsamlı orta ve uzun vadeli planlar
geliştirmek;
(e) Etkin kamuoyunu bilinçlendirme kampanyaları programı geliştirmek ve uygulamak;
(f) Engelli Kişilerin toplumda tam olarak yer almasının geliştirilmesi alanında faaliyet gösteren
yerel ve uluslararası örgütler ile işbirliği yapmak, ortak çalışmalar düzenlemek;
(g) Engelliliğin önlenmesi ve rehabilitasyon alanında hem kendi planlarının hem başka
örgütlerin oluşturduğu planların uygulamasını izlemek ve başarılarını değerlendirmek;
(h) Sağlık hizmetlerine erişim ve rehabilitasyon alanında toplantı ve sempozyumlar
düzenlemek;
(i) Engelli kişilerin gizliliğini ve özel hayatlarına saygıyı koruyan yasal güvenceler ile uyumlu bir
şekilde Engelli Hakları Sözleşmesini etkin kılacak politikalar geliştirmek ve uygulamak için,
istatistiksel veriler ve araştırma verileri de dahil olmak üzere, uygun bilgiler toplamak;
(j) Üye ve Ortak Üyelerin raporlarında bulunacak unsurları belirten yönergeler hazırlamak;
(k) Birliğin gerçekleştirmesi için organizasyon, etkinlik ve konferanslar teklif etmek;
(l) Komite faaliyetleri hakkında Birlik Genel Sekreterine her yıl rapor sunmak.
14.2.
Komite Üye Sayısı: Engelli Hakları Komitesi 12 (on iki) uzmandan oluşacaktır.
14.3.
Komite Üyeliğine Adaylık: Komite üyeleri, Üyelerin aday gösterdikleri kişiler arasından
seçileceklerdir. Seçimler Genel Kurul toplantılarında gizli oyla yapılacaktır.
8
14.4.
Komite Seçimleri: İlk seçim, işbu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 (altı) ay
içinde yapılacaktır. Birlik Genel Sekreteri, her seçim tarihinden en az 4 (dört) ay önce Üyelere
bir mektup göndererek adaylarını 2 (iki) ay içinde bildirmelerini isteyecektir. Genel Sekreter,
daha sonra bu şekilde aday gösterilen bütün kişilerin alfabetik listeye göre bir listesini
hazırlayacak ve bunları aday göstermiş olan Üyeleri belirterek Genel Kurul’a sunacaktır.
14.5.
Komite Üyelerinin Görev Süresi: Komite'nin üyeleri, 4 (dört) yıllık bir süre için seçileceklerdir.
Üyeler, sadece 1 (bir) kez yeniden seçilebileceklerdir.
14.6.
BoĢalan Komite Üyeliğinin Doldurulması: Komite'nin bir üyesinin ölmesi veya istifa etmesi ya
da başka bir nedenle görevlerini artık ifa edemeyecek duruma geldiğini bildirmesi halinde bu
üyeyi aday göstermiş olan Üye, üyenin geri kalan görev süresi içinde görev yapmak üzere bu
maddenin ilgili hükümlerinde belirtilen şartlara uygun ve gerekli niteliklere sahip başka bir
uzmanı atayacaktır.
14.7.
Komitenin Usul Kuralları: Komite kendi usul kurallarını belirleyecek ve uluslararası en iyi
uygulama kriterlerini esas alacaktır.
14.8.
BaĢkan ile Komite Arasındaki ĠliĢki: Birlik Başkanı, Komite'nin işlevlerini etkin bir şekilde ifası
amacıyla gerekli personel ve imkânları sağlayacak ve ilk toplantısını düzenleyecektir.
14.9.
Komite Üyelerinin Ücreti: İşbu Tüzük kapsamında oluşturulan Komitenin üyeleri, Genel
Kurulun onayı ile Birlik kaynaklarından, Genel Kurul'un, Komite'nin sorumluluklarının önemini
dikkate alarak belirleyebileceği kayıt ve şartlarda ücret alacaklardır.
14.10. Üyeler ve Komite Arasındaki ĠĢbirliği: Her Üye ve Ortak Üye, görevinin ifa edilmesi
konusunda Komite ile işbirliği yapacak ve Komite üyelerine yardımcı olacaktır. Komite, Üyelerle
ve Ortak Üyelerle olan ilişkilerinde uluslararası işbirliği dâhil olmak üzere Birliğin gayelerinin
uygulanmasına ilişkin ulusal kapasitelerin güçlendirilmesi yollarını ve araçlarını gerekli şekilde
dikkate alacaktır.
14.11. Komitenin BirleĢmiĢ Milletler ve diğer ilgili KuruluĢlar ile ĠliĢkileri: İşbu Tüzüğün etkin bir
şekilde uygulanmasını desteklemek ve işbu Tüzük kapsamında bulunan uluslararası işbirliğini
teşvik etmek için Uzmanlaşmış Kuruluşlar ve diğer Birleşmiş Milletler organları, işbu Tüzüğün
kendi yetki alanlarına giren hükümlerinin uygulanmasının incelenmesinde temsil edilme hakkına
sahiptir. Komite, Uzmanlaşmış Kuruluşların ve öteki yetkili organlarının kendi yetki alanlarına
giren alanlarda Tüzüğün uygulanması konusunda uzman tavsiyesi sağlamak amacıyla uygun
gördüğü Uzmanlaşmış Kuruluşları ve öteki yetkili organları Komite toplantılarına ve Üye
Konferanslarına davet edebilir. Komite, Tüzüğün uygulanması ve kendi faaliyetlerinin
kapsamına giren alanlarda raporlar sunmaları için Uzmanlaşmış Kuruluşları ve öteki Birleşmiş
Milletler organlarını davet edebilir.
14.12. Komitenin Raporu: Komite, Genel Kurul'a faaliyetleri konusunda yıllık rapor sunacaktır.
Komite, Üyelerden alınan raporlar ve bilgilerin incelenmesine dayalı olarak önerilerde ve genel
tavsiyelerde bulunabilir. Bu tür öneriler ve genel tavsiyeler, eğer varsa Üyelerin açıklamaları ile
birlikte Komite'nin raporuna dâhil edilir.
MADDE 15.
15.1.
BĠRLĠK BAġKANLIĞI
Birlik BaĢkanlığının Seçimi: Genel Kurul, Birlik Başkanını, Birinci ve İkinci Başkan Vekili ile
Kâtip Üyelerini, 4 (dört) yıl için, üyeleri arasından ve gizli oyla seçer. Bir aday, Birlik
Başkanlığına üst üste 2 (iki) dönemden fazla seçilemez.
9
15.2.
Birlik BaĢkanının Yetkileri: Birlik Başkanı, Birlik idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir.
Birlik bütçesinin harcama yetkilisi Birlik Başkanıdır. Birlik Genel Kuruluna, Birlik Başkanı, hazır
bulunmaması durumunda Birinci Başkan Vekili, onun da hazır bulunmaması durumunda İkinci
Başkan Vekili başkanlık eder. Ancak yıllık faaliyet raporunun görüşüldüğü Genel Kurul
toplantısı ancak Birlik Başkanı veya Birinci Başkan Vekilinin başkanlığında yapılır. Başkanlık
Divanında istifa, ölüm ya da başka bir nedenle boşalma olması durumunda kalan süreyi
tamamlamak üzere yeni üye seçilir. Genel Kurul Başkanı, Genel Kurul toplantılarında düzeni
sağlamakla yükümlüdür.
15.3.
Birlik BaĢkanının Görevleri: Birliğin üst yöneticisi ve temsilcisi olan Birlik Başkanının
görevleri şunlardır:
(a) Birliği yönetmek ve Birliğin hak ve menfaatlerini korumak;
(b) Yatırım Planı ve Çalışma Programı ile bütçeyi ve kesin hesabı hazırlamak, uygulamak,
izlemek, değerlendirmek ve bunlarla ilgili olarak hazırlayacağı yıllık faaliyet raporunu Genel
Kurula sunmak;
(c) Birliği temsil etmek veya bunun için vekil tayin etmek;
(d) Birlik Genel Kurulu ve Birlik Yönetim Kuruluna başkanlık etmek;
(e) Birliğin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek;
(f) Birliğin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek;
(g) Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşmeler imzalamak;
(h) Birlik Genel Kurulu ve Birlik Yönetim Kurulu kararlarını uygulamak;
(i) Birlik personelini atamak;
(j) Birliği denetlemek;
(k) Şartsız bağışları Birlik adına kabul etmek;
(l) Kanunlarla Birliğe verilen ve Birlik Genel Kurulu veya Birlik Yönetim Kurulu kararını
gerektirmeyen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak.
15.4.
Yatırım Planı ve ÇalıĢma Programı: Birlik Başkanı, ilgili olduğu yılbaşından önce Yıllık Yatırım
Planı ve Yıllık Çalışma Programı hazırlayıp Birlik Genel Kuruluna sunar. Yatırım Planı, Çalışma
Programı ile birlikte Birlik Bütçesinin hazırlanmasına esas teşkil eder ve Birlik Genel Kurulunda
Bütçeden önce görüşülerek kabul edilir.
15.5.
Faaliyet Raporu: Birlik Başkanı, Çalışma Programına göre yürütülen faaliyetleri, hedef ve
zaman çizelgelerini, performans ölçütlerini, meydana gelen sapmaların nedenlerini ve Birlik
borçlarının durumunu açıklayan Faaliyet Raporunu hazırlar. Faaliyet Raporunda, bağlı kuruluş
ve işletmeler ile Birlik ortaklıklarına ilişkin faaliyet ve değerlendirmelere de yer verilir. Faaliyet
Raporu dönem başı toplantısında Birlik Başkanı tarafından Genel Kurula sunulur. Raporun bir
örneği kamuoyuna da açıklanır.
MADDE 16.
ĠHTĠSAS KOMĠSYONLARI
Birliğin amaçlarını geliştirmek adına ihtisas komisyonları oluşturulabilir. Bu ihtisas komisyonları Birliğin
amaçları doğrultusunda hareket edeceklerdir. İhtisas komisyonları Genel Kurul kararı ile oluşturulur.
Komisyon üyelerinin sayısı beşi geçemez. Her bir komisyon üyesi, farklı Üyelerin temsilcileri arasından
seçilir.
10
MADDE 17.
BĠRLĠK TEġKĠLATI VE PERSONELĠ
17.1.
Birlik TeĢkilatı: Birlik teşkilatı, Birlik Genel Sekreterliği, Birlik Müdürlüğü, Yazı İşleri, Mali
Hizmetler ile Birlik Genel Kurulunca kararlaştırılacak diğer birimlerden oluşur.
17.2.
Birlik Personeli: Birlik Genel Sekreterini, Birlik Müdürünü, birim amirlerini (Yazı İşleri Müdürü,
Mali Hizmetler Müdürü vs) ve diğer personeli Birlik Başkanı atar. Ancak Birlik Başkanı, Birlik
Müdürü ve birim amirlerinin atamaları hakkında Genel Kurula bilgi verir. Birlik, hizmet
ihtiyaçlarına göre tam gün veya yarı zamanlı işçi veya personel çalıştırabilir. Personeli atamaya
ve Tüzük hükümlerine uygun olarak çalıştırmaya Birlik Başkanı yetkilidir. Başkanın yazılı onayı
ile personele Başkanın imza yetkisi verilebilir. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar,
kendi kamu kuruluşlarının kuruluş kanununda belirtilen esas ve usullere göre Birlik kadrolarında
görevlendirilebilir. Bu tür görevlendirmelerde ilgilinin kendi kurumundan aldığı her türlü mali ve
sosyal hakları kesilmeden, kurumundan aldığı aylık ve diğer ödemelerin toplam tutarını
geçmemek üzere, Birlik Yönetim Kurulu kararıyla ek ödeme yapılabilir.
MADDE 18.
18.1.
BĠRLĠĞE ÜYELĠK
Üyelik Türleri:
(a) Üye
(b) Ortak Üye
(c) Fahri Üye
18.2.
Üyeliğe Kabul: Birliğin amaçlarına iştirak taahhüdünde bulunan ve her bir ülkeden Birliğe
katılmak isteyen beş engel grubundan birer STK, aşağıdaki işlemlerin ardından Birlik Üyesi
olabilirler; ancak bir ülkeden aynı engel grubundan birden fazla STK’ nın üyelik talebinde
bulunması durumunda ise, her bir engel grubu Ulusal Engelli Örgütleri Koalisyonu Grubu
başlığı altında tek oy kullanma hakkına sahip olarak üye olabilirler:
(a) Kendi yönetim kurulları ya da dengi organ tarafından uygundur kararı alınması;
(b) Birlik Tüzüğünün kabul edilmesi;
(c) Adayın usulüne uygun yetkilendirilmiş yasal temsilcisi tarafından Birliğe yazılı olarak üyelik
başvurusu yapılması; ve
(d) Birlik Genel Kurulu tarafından kabul edilmesi.
18.3.
Ortak Üyeliğe Kabul: Birliğin amaçlarına iştirak taahhüdünde bulunan ve Birliğe katılmak
isteyen tüm kurumlar, üniversiteler, yerel ya da ulusal hükümetler, ve STK haricindeki diğer
herhangi bir kuruluş aşağıdaki işlemlerin ardından Birlik Ortak Üyesi olabilirler:
(a) Kendi yönetim kurulları ya da dengi organ tarafından uygundur kararı alınması;
(b) Birlik Tüzüğünün kabul edilmesi;
(c) Adayın usulüne uygun yetkilendirilmiş yasal temsilcisi tarafından Birliğe yazılı olarak üyelik
başvurusu yapılması; ve
(d) Birlik Genel Kurulu tarafından kabul edilmesi.
18.4.
Gerçek KiĢi Ortak Üyeliğe Kabul: Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi, yazılı başvuru
ve Genel Kurul’un onayı ile Birliğe Ortak Üye olabilir.
18.5.
Tüzel KiĢi Üye ve Ortak Üyeler: Tüm Üyeler ve Gerçek Kişi Ortak Üyeler haricindeki tüm
Ortak Üyeler, bulunduğu ülke yasalarına uygun olarak kurulmuş bir tüzel kişi olmalıdır.
11
MADDE 19.
BĠRLĠK ÜYELERĠNĠN HAK, YETKĠ VE SORUMLULUKLARI
19.1.
Üyeler, Ortak Üyeler ve Fahri Üyelerin, Birlik organlarının tüm toplantılarında hazır bulunma,
temsil ve konuşma hakkı ile Birliğin hizmetlerinden faydalanma hakkı vardır.
19.2.
Yalnızca Üyelerin Birlik yönetimine katılma, Birlik organlarına seçilme ve oy hakkı vardır.
19.3.
Birliğe Üyelik, Ortak Üyelik ya da Fahri Üyelik, Fahri Üyenin, Üyenin ya da Ortak Üyenin, ve
Üye ya da Ortak Üyenin usule uygun yetkilendirilmiş temsilcilerinin diğer dernek ya da
federasyon çalışmalarına katılma haklarını etkilemez.
19.4.
Üyeler ve Ortak Üyeler bu Tüzükte belirlenen miktarda üyelik aidatlarını ödeme yolu ile Birlik
giderlerine katılmakla sorumludurlar.
19.5.
Birlik adına her türlü Tüzük, Yönetmelik ve taahhütlerden Birlik tüzel kişiliği sorumludur. Birliğin
mal varlığı ile sınırlı olan bu sorumluluk hiçbir şekilde Üye Kuruluşların tüzel kişiliğini bağlamaz.
MADDE 20.
BĠRLĠK ÜYELERĠNĠN YÜKÜMLÜLÜKLERĠ
20.1.
Birliğin Amacı ve Faaliyet Alanlarında ÇalıĢmalar Yapmak: Birlik, amaçlarına ulaşılması için
gerekli tüm etkin önlemleri alacaktır. Birlik, bu amaçla özellikle sağlık, istihdam, eğitim ve sosyal
hizmetler alanındaki kapsamlı uyum ve rehabilitasyon hizmetleri ve programları düzenlenmesi
konusunda çalışmalar yapacaktır. Birlik, Engellilerin diğer kişiler ile eşit bir şekilde, Engellilerce
bütünüyle erişilebilir bir işgücü piyasasında çalışma hakkına sahip olduklarını kabul etmektedir.
Birlik, özellikle Engellilerin etkin bir şekilde çalışma hakkından yararlanmasını sağlayacak
politikaların geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi için azami gayreti gösterecektir. Birlik,
Engellilerin kendileri ve aileleri için yeterli gıda, giyecek ve konut dâhil olmak üzere insani bir
yaşam standardına sahip olma ve yaşam koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesine olanak
sağlama hakkına sahip olduklarını kabul etmektedir. Üyeler ve Ortak Üyeler, bu hakların
gerçekleştirilmesinin teşvik edilmesi, korunması ve bu konuda gerekli adımların atılması için
azami çaba sarf edeceklerdir. Birlik, Engellilere siyasi hakları ve bu haklardan diğer kişiler ile
eşit bir şekilde yararlanma fırsatının yönetimlerce tanınmasının sağlanması için azami çaba sarf
edecektir. Ayrıca Birlik, Engellilerin sosyal, kültürel, dini alanlarda ve hayatın diğer tüm
alanlarında, yaşama engelsiz kişiler ile eşit ve adil bir şekilde katılma hakkını kabul etmektedir.
Birlik, yukarıda bahsi geçen hususların gerçekleştirilmesi için ulusal yönetimlerce gerekli bütün
önlemlerin alınması için azami çaba sarf edecektir.
20.2.
Ġstatistik ve Veri Toplama: Üyeler ve Ortak Üyeler, Birliğin amaçlarını geliştirme amacına
yönelik istatistiksel ve araştırma verileri dâhil olmak üzere gerekli bilgileri toplamayı taahhüt
etmektedirler.
20.3.
Uluslararası ĠĢbirliği: Üyeler ve Ortak Üyeler, Birliğin amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik
ulusal çalışmaların desteklenmesinde uluslararası işbirliği ile bu işbirliğinin teşvik edilmesinin
önemini, ve tüm Engellilerin insan hakları ve temel özgürlüklerinin geliştirilmesini kabul
etmektedirler. Bu amaçla Üyeler ve Ortak Üyeler, uluslararası işbirliğini geliştirici uygun
faaliyetlerde bulunacaklardır. Bu faaliyetler, tahdidi olmamak üzere aşağıdakileri içerebilir:
(a) Uluslararası kalkınma programları da dâhil olmak üzere uluslararası işbirliğinin, Engelli
kişileri kapsaması ve onlar tarafından erişilebilir olmasının sağlanması;
(b) Bilgi, deneyim, eğitim programları ve en iyi uygulamaların değişimi ve paylaşılması yoluyla
dâhil olmak üzere kapasite oluşturmanın kolaylaştırılması ve desteklenmesi;
(c) Bilimsel ve teknik bilgilerin araştırılması ve erişimi konusunda işbirliğinin teşvik edilmesi;
(d) Erişilebilir ve yardımcı teknolojilerin paylaşımı ve erişiminin kolaylaştırılması ve teknoloji
transferi dâhil olmak üzere duruma göre teknik ve ekonomik yardım sağlanması.
12
20.4.
Komisyon ÇalıĢmaları: Üyeler, Plan, Bütçe ve İhtisas Komisyonları gibi Genel Kurul
tarafından oluşturulan komisyonlarda, Birlik faaliyet alanı dahilinde etkin çalışmalar
yapacaklardır.
20.5.
Üyelik Aidatı: Aidat oranları ile kategorilerin belirlenmesine temel oluşturan kriter Genel
Kurulca belirlenir. Her bir Üye ve Ortak Üyenin kayıtlı ya da mukim olduğu ülkenin dahil olduğu
kategoriye göre ödemesi gerekli yıllık üyelik aidat miktarları aşağıdaki gibidir:
(a) A Kategorisi: (GMG – Yüksek Gelir)
(i) Üyeler ve Gerçek Kişi Olmayan Ortak Üyeler: 2500 Türk Lirası / yıl
(ii) Gerçek Kişi Ortak Üyeler: 600 Türk Lirası / yıl
(b) B Kategorisi: (GMG – Yüksek Orta Gelir)
(i) Üyeler ve Gerçek Kişi Olmayan Ortak Üyeler: 1500 Türk Lirası / yıl
(ii) Gerçek Kişi Ortak Üyeler: 400 Türk Lirası / yıl
(c) C Kategorisi: (GMG – Düşük Orta Gelir)
(i) Üyeler ve Gerçek Kişi Olmayan Ortak Üyeler: 800 Türk Lirası / yıl
(ii) Gerçek Kişi Ortak Üyeler: 200 Türk Lirası / yıl
(d) D Kategorisi: (GMG – Düşük Gelir)
(i) Üyeler ve Gerçek Kişi Olmayan Ortak Üyeler: 400 Türk Lirası / yıl
(ii) Gerçek Kişi Ortak Üyeler: 100 Türk Lirası / yıl
MADDE 21.
ÜYELĠĞĠN SONA ERMESĠ
21.1.
Üyelikten Ayrılma: Üyeler, Ortak Üyeler ve Fahri Üyeler, kendi iç kurallarına uygun olarak
kendi kuruluşlarının asli organının kararı ile Birlik Üyeliğinden ayrılabilirler. Ancak ilgili Üye ya
da Ortak Üye, ayrılma kararı aldığı tarihten itibaren 1 (bir) ay içinde, Birliğe olan borçlarını
ödemek zorundadır. Gerçek Kişi Ortak Üyeler, Birlik Üyeliğinden diledikleri zaman ayrılabilirler.
21.2.
Üyelikten Çıkarılma: Aşağıda belirtilen hallerden birinin tespiti halinde, Yönetim Kurulunca Üye
ya da Ortak Üye’nin Birlik üyeliğinden çıkarılması Genel Kurula teklif olunabilir, ve bu halde Üye
ya da Ortak Üye, savunma hakkını kullanması için Genel Kurula çağırılır:
(a) Madde 18’de belirtilen Üyelik ya da Ortak Üyelik şartlarını Üye ya da Ortak Üye olduktan
sonra kaybetmek,
(b) Birlik Tüzüğü hükümlerine aykırı davranışlarda bulunmak,
(c) Üyelik aidatlarını üst üste iki yıl ödememek.
MADDE 22.
MUHASEBE VE MALĠ HÜKÜMLER
22.1.
Birlik Bütçe ve Kesin Hesabı: Birlik bütçesi, bir mali yıl ve izleyen 2 (iki) yıl içindeki gelir ve
gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri gösterir. Bütçe yılı miladi
takvim yılı ile aynıdır. Bütçe dışı harcama yapılamaz. Birlik Başkanı ve harcama yetkilisi olarak
yetki verdiği Birlik Müdürü, bütçe ödeneklerinin verimli, tutumlu ve yerinde harcanmasından
sorumludur. Birlik Genel Kurulu, Birlik bütçesini olağan toplantısında görüşerek kabul eder.
22.2.
Bütçenin KesinleĢmesi ve Yürürlüğe Girmesi: Bütçenin kesinleşmesi ve yürürlüğe girmesi
konularında Birlik Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
13
22.3.
Alım, Satım, Ġhale ve Hesap ĠĢleri: Birlik, Türk Hukukunda 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu,
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve 5018 sayılı
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabidir.
22.4.
Birliğin Tutacağı Defterler: Birlik, defterlerini Birlik Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin
öngördüğü şekilde tutar.
22.5.
Birliğin Gelirleri:
(a) Üyelik Aidatları;
(b) Birlik veya Birliğin isteğe bağlı organları tarafından verilen hizmetler karşılığı alınan ücretler;
(c) Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından Birliğe aktarılacak ödenekler;
(d) Yerel Yönetimlere ayrılan fonlardan Birliğe tahsis edilen gelirler;
(e) Yaptığı projeler, girişimler, hizmetler, kampanyalar, organizasyonlar, koordinasyonlar, ve
sair etkinlikler karşılığı Birliğe ödenen bedeller;
(f) Ulusal ve uluslararası fonlardan Birliğe yapılan karşılıksız yardımlar ve bağışlar;
(g) Birliğin hizmetleri, özellikle eğitim ve yayın hizmetleri karşılığında elde ettiği gelirler;
(h) Birliğin ortaklık ve işletmelerinden elde ettikleri kâr payları;
(i) Birliğin taşınır ve taşınmaz mallarının kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden
elde edilecek gelirler;
(j) Birliğin faiz ve kira gelirleri;
(k) Bağışlar ve Birliğin diğer çeşitli gelir kaynakları.
22.6.
Birliğin Giderleri:
(a) Birlik hizmetlerinin yürütülmesi için yapılacak giderler;
(b) Birliğin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur
hakkı, yolluk, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler;
(c) Hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler.
(d) Birliğin hizmet binalarının, tesislerinin, araç ve gereçlerinin temini, yapımı, bakımı ve
onarımı için yapılan giderler;
(e) Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ücretler ile sigorta giderleri;
(f) Dava takip ve icra giderleri;
(g) Avukatlık, danışmanlık ve denetim ücretleri;
(h) Telif ücretleri, ders, kurs, seminer, konferans ücretleri, yayın giderleri;
(i) Kamu ve özel sektör kuruluşlarıyla yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri;
(j) Yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde kurulmuş ve kurulacak olan Birliklere veya benzer
amaçlı yerel yönetim kuruluşlarına ödenecek katılma payları;
(k) Temsil, tören ve ağırlama giderleri;
(l) Diğer giderler.
14
MADDE 23.
ÜYELERĠN RAPORLARI
23.1.
Ġlerleme Raporu: Üyelerden her biri, işbu Tüzüğün ilgili Üye için yürürlüğe girmesinden sonra 2
(iki) yıl içinde Birlik Başkanlığı aracılığı ile Komite'ye, Birliğin amaçları bakımından kendi
ülkelerindeki durum ve kaydedilen ilerleme konusunda kapsamlı bir rapor sunacaktır.
23.2.
Komite Tarafından Talep Edilen Diğer Raporlar: Üyeler, daha sonra en az 4 (dört) yılda bir
ve Komite talep ettiğinde talep edilen konularda raporlar sunacaklardır.
23.3.
Ortak Üyeler Tarafından Sunulan Raporlar: Bu raporların Ortak Üyeler tarafından sunulması
zorunlu olmamakla birlikte Ortak Üyeler de rapor sunabilirler.
23.4.
Üye Raporlarının Özellikleri: Komite, raporların içeriği ile ilgili olarak uygulanacak bütün
kuralları belirleyecektir. Üyeler, Komite için raporlar hazırlarken bunu açık ve saydam bir şekilde
yapacaklar ve Komite yönergeleri ile bu Tüzüğün hükümlerine riayet edeceklerdir. Rapor, işbu
Tüzük kapsamındaki amaçların gerçekleştirilme derecesini etkileyen unsurlar ve güçlükleri
belirtebilir.
23.5.
Raporların PaylaĢımı: Birlik Genel Sekreteri, raporları bütün Üyelere ve Ortak Üyelere
gönderecektir. DEB Üyeleri, raporları kendi ülkelerinde kamunun bilgisine yaygın olarak
sunacaklar ve bu raporlara ilişkin tavsiyeler ve genel tavsiyelere erişimi kolaylaştıracaklardır.
Komite, uygun gördüğü takdirde Üyelerden gelen raporları, Komite'nin bu talepler veya
göstergeler konusundaki gözlemleri ile birlikte Birliğin komisyonlarına, Uzmanlaşmış
Kuruluşlara, fonlarına ve programlarına iletecektir.
MADDE 24.
ÜYELER KONFERANSI
Üyeler, bu Tüzüğe ve Birlik Yönetmeliklerine uygun olarak Birlik faaliyetlerinin uygulamasını gözden
geçirmek ve faaliyetini tartışmak için ilişkin her türlü konuyu görüşmek üzere bir Üyeler Konferansı
düzenleyerek düzenli olarak bir araya geleceklerdir. İşbu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonra en geç
6 (altı) ay içinde Üyeler Konferansı, Birlik Genel Sekreteri tarafından toplantıya çağrılacaktır. Daha
sonraki toplantılar da Birlik Genel Sekreteri tarafından 2 (iki) yılda bir veya Üyeler Konferansında alınan
kararda belirtilen süre aralığında düzenlenecektir.
MADDE 25.
BĠRLĠK HĠZMETLERĠNDEN YARARLANMA
Üyeler, Ortak Üyeler, ve Üye ülkede yaşayan engelli ve yaşlılar, Birlik hizmetlerinden doğrudan veya
dolaylı olarak yararlanır, bilgi edinebilirler, Birlik faaliyetlerine kamu hukuku ilkelerine uygun olarak
katılabilir, katkıda bulunabilirler. Birlik tarafından yürütülen planlama ve proje çalışmalarına yurttaşların
ve sivil toplum kuruluşlarının katkı ve katılımı sağlanır.
MADDE 26.
YÖNETMELĠK YAPILMASI
Bu Tüzüğün uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, ayrıntılı olarak, Birlik Genel Kurulunca kabul edilecek
Yönetmelikler veya bu yönetmeliklere göre Birlik Başkanlığınca çıkarılacak Yönergelerle düzenlenebilir.
MADDE 27.
TÜZÜK VE TÜZÜK DEĞĠġĠKLĠĞĠNĠN KESĠNLEġMESĠ
Birlik Tüzüğü ve Tüzük değişikliği, Birlik Genel Kurulunda, Üye tam sayısının dörtte birinin (1/4) yazılı
talebi ile, Üye tam sayısının salt çoğunluğuyla yapacağı toplantıda, toplantıya katılan üyelerin üçte iki
(2/3) çoğunluğunun kararı ile kesinleşir ve Uygulanacak Hükümlere göre tasdik olduktan yürürlüğe girer.
15
MADDE 28.
BĠRLĠĞĠN TASFĠYESĠ
Birlik, Birlik Genel Kurulunun üye tam sayısının 2/3 (üçte iki) çoğunluğunun alacağı kararla
feshedilebilir. Birliğin tasfiyesi, Yönetim Kurulu tarafından görevlendirilen en az 3 (üç) kişi tarafından
yürütülür. Tasfiye işlemleri en geç 1 (bir) yıl içinde sonuçlandırılır. Birliğin mal varlığı, Birlik Genel
Kurulunca alınacak kararlar doğrultusunda ve Üyeler ile Ortak Üyelerin Birlik mal varlığına katılma
oranlarına göre dağıtılır.
MADDE 29.
UYGULANACAK HÜKÜMLER
Birliklerde çalışma programı, yetki devri, Birlik ile Birlik Başkanının arasındaki ihtilaflar, Birlik
organlarının veya bunların üyelerinin görevden uzaklaştırılması, denetim, yıllık faaliyet raporu, bütçe ve
diğer mali konular, tahvil ihracı hariç borçlanma, bütçe içi işletme tesisi, borç ve alacakların mahsubu,
yurt dışı ilişkileri, diğer kuruluşlarla ilişkiler, yazışma ve yeniden değerleme oranının birliklerde
uygulanması konularında, Türk Hukukundaki 3335 Sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin
Kurulması Kanunda ve bu Tüzükte hüküm bulunmayan durumlarda – Birlik Tüzüğü ile Birliğe devredilen
hizmetlerle sınırlı olmak üzere – Türk Hukukundaki ilgili Kanun hükümleri uygulanır.
MADDE 30.
ġUBE, ĠRTĠBAT BÜROSU, TEMSĠLCĠLĠK,
MÜMESSĠLLĠK, SANDIK VEYA AKADEMĠK BÖLÜM AÇMA
ĠKTĠSADĠ
ĠġLETME,
ACENTE,
30.1.
Birlik, amaçlarının geliştirilmesi için gerekli gördüğü takdirde, Üyelerinin ya da Ortak Üyelerinin
kayıtlı olduğu ya da Gerçek Kişi Ortak Üyelerinin mukim bulunduğu her ülkede şube, irtibat
bürosu, temsilcilik, iktisadi işletme, acente, mümessillik, sandık veya akademik bölüm açabilir.
Bunların açılmasına Genel Kurul tarafından karar verilir.
30.2.
Şube açılmasına karar verilmesi durumunda, açılacak şubenin başkanı Genel Kurulu üyesi
olarak, şube adına temsil yetkisini sahiptir. Bu Maddeye uygun bir biçimde açılacak her şube
Genel Kurulda temsil edilecektir. Şubeler, işbu Tüzükte yer alan faaliyet alanları dışına
çıkamazlar. Şubenin görev ve yetkileri bir tüzük ile belirlenir.
MADDE 31.
KAMU YARARINA BĠRLĠK KURULMASI
Birliğin kurulmasından 1 (bir) yıl sonra Birlik adına kamu yararına kurulmuş dernek statüsü elde etmek
için gerekli başvuruda bulunulacaktır.
MADDE 32.
DEPOZĠTÖR
Birlik Başkanı, işbu Tüzüğün depozitörü olarak tayin edilmiştir.
MADDE 33.
ĠMZA
İşbu Tüzük, bütün Üye ve Ortak Üyeleri tarafından İstanbul’daki Birlik Genel Merkezinde imzaya
açılacaktır.
MADDE 34.
ÇEKĠNCELER
İşbu Tüzüğün amacı ve hedefi ile çelişen çekincelere izin verilmez. Çekinceler, herhangi bir anda
kaldırılabilir.
16
MADDE 35.
YÜRÜRLÜK
Birlik Tüzüğü Birlik Yönetim Kurulunun kabulü ve ilgili makamların onayı ile yürürlüğe girer. Yürürlüğe
giren Birlik Tüzüğü, Üyelerin ve Ortak Üyelerin bilgisine sunulur. Tüzüğü onaylayan ve resmi olarak teyit
alan her Üye ya da Ortak Üye Birliğin Üyesi ya da Ortak Üyesi sıfatını kazanır.
MADDE 36.
YÜRÜTME
Toplam 36 maddeden oluşan işbu Tüzük hükümleri Birlik Başkanı tarafından yürütülür.
Engelli KuruluĢlarının yetkilileri olarak biz, kurum ve kuruluĢlarımız adına, iĢbu Tüzükteki ilkeleri,
değerleri, amaçları, kapsamı, hedefleri, projeleri, faaliyetleri, haklarımızı, yetkilerimizi, görev ve
sorumluluklarımızı, Dünya Engelliler Birliğinin Üyeleri ve Ortak Üyeleri olarak kabul, ilan ve
taahhüt ederiz.
17
EK-I: ÜYELER
1. Gelişme ve Yardım Merkezi “Bağımsız Yaşama” (Azerbaycan)
2. Arnavutluk Çalışan Sakatlar (Arnavutluk)
3. Engelli Çocukların Ebeveynleri(Arnavutluk)
4. … (Belçika)
5. Bosna Hersek Görme Engelli Birliği (Bosna Hersek)
6. Özel Gereksinimi Olan Çocuk ve Gençler Derneği (Bosna Hersek)
7. … (Burundi)
8. Engelli Kanadalılar Aktif Yaşam İttifakı (Kanada)
9. Çin Engelliler Federasyonu (Çin)
10. Hırvatistan MS Derneği (Hırvatistan)
11. İşitme Engelliler ve Zor İşitenler Derneği (Hırvatistan)
12. Engelli Öğrenciler ve Gençler Birliği (Hırvatistan)
13. Hırvatistan Zihinsel Engelliler Topluluğu Derneği (Hırvatistan)
14. Mısır Engelliler Birliği (Mısır)
15. JACCEDE (Fransa)
16. AVTED-Avrupa Türk Engelliler Derneği (Almanya)
17. Gine Engelli Örgütleri ağı (Gine)
18. … (Guyana)
19. MEOSZ (Macaristan)
20. Hindistan Anne Yardım Sayfası (Hindistan)
21. Endonezya Engelliler Derneği - PPCI (Endonezya)
22. İran Engellilere Destek Derneği (İran)
23. Irak Engelliler İttifakı-IADO (Irak)
24. Engelli Kadınlar Derneği (Kazakistan)
25. Görme Engelli Kazaklar Derneği (Kazakistan)
26. Engelli Kosova (Kosova)
27. Kosova’nın Azınlığı (Kosova)
28. PORAKA (Makedonya)
29. POCAM (Malezya)
30. MIDI (Moğolistan)
31. Karadağ Genç Engelliler Derneği (Karadağ)
32. … (Myanmar)
33. Deva Güveni (Pakistan)
34. … (Peru)
18
35. Ekvator İslam Merkezi (Ekvador)
36. FENEDIF (Ekvator)
37. … (Mali)
38. … (Güney Afrika Cumhuriyeti)
39. Rusya Engelli Toplum Örgütleri Birliği (Rusya)
40. ATTIVA-MENTE (San Marino)
41. Ulusal Engelliler Örgütü (Sırbistan)
42. … (Sierra Leon)
43. Slovak Fiziksel engelliler Birliği (Slovakya)
44. … (Somali)
45. Sudan Ulusal İşitme Engelliler Birliği (Sudan)
46. Sudan Ulusal Görme Engelliler Birliği (Sudan)
47. Sudan Ulusal Engelliler Birliği (Sudan)
48. Jasmar İnsan Güvenliği Örgütü (Sudan)
49. Savaş Engellilerinin Bakımı Ve Mayından Koruma Derneği (Sudan)
50. Barış ve Hoşgörü Uluslar arası Örgütü (Sudan)
51. Engelli Kadınlar Örgütü (Tanzanya)
52. Dünya Engelliler Vakfı (Türkiye)
53. Türkiye Sakatlar Konfederasyonu (Türkiye)
54. Türkiye Sakatlar Derneği (Türkiye)
55. Zihinsel Özürlüler Federasyonu (Türkiye)
56. İşitme Engelliler Federasyonu (Türkiye)
57. Dünya Yaşlılık Konseyi (Türkiye)
58. UK Anne Yardım Sayfası (Birleşik Krallık)
59. Victor Pineda Vakfı (Amerika Birleşik Devletleri)
19
EK-II: ORTAK ÜYELER
1. Alberta Hükümeti (Kanada)
2. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (Türkiye)
3. Ulusal Engellilik Hizmetleri (Avustralya)
4. Endonezya Cumhuriyeti Sosyal İşler Bakanlığı (Endonezya)
5. Engelliler Ombudsmanı (Hırvatistan)
6. Peggy Ann Clarck Danışmanlık (Hollanda)
7. Al Ressala Yardım ve Gelişim Örgütü (Irak)
8. Iraklı İşitme Engelli Çocuklar Rehabilitasyon Merkezi (Irak)
9. Avrupa Sosyal Ağı (Birleşik Krallık)
10. Özel Gereksinim hizmetleri ve Eğitim Hizmetleri için Bütünleştirilmiş Müfredat - ICES (Kuveyt)
11. Arap Tıp Birliği- Acil ve Yardım Ajansı (Mısır)
12. Silahsızlanma, Terhis&Yeniden Bütünleşme Komisyonu (Sudan)
13. Ulusal Topluluk (Sudan)
14. Zayed Higher İnsan bakım ve Özel İhtiyaçlar Örgütü (Birleşik Arap Emirlikleri)
20
EK-III: FAHRĠ ÜYELER
1.
21