İlaç Alerjisi - Prof. Dr. Öner Süzer

İlaç Alerjisi
Prof. Dr. Öner Süzer
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı
www.onersuzer.com
Konuşma planı
z İlaç alerjisi için kriterler
z İlaç alerjisi tipleri
z Belli tiplerde alerjilere yol açan ilaçlara
örnekler
z İlaç alerjisinden şüphenilen durumlarda
yapılması gerekenler
2
İlaç alerjisi için kriterler
z Alerjik reaksiyonlar hastaların küçük bir kısmında görülür ve
z
z
z
z
z
z
3
hayvan çalışmalarında öngörülemez.
Klinik bulgular ilacın farmakolojik etkilerine benzemez.
Eğer ilaç ile daha önce karşılaşılmamışsa alerjik semptomlar
nadiren 1 haftadan önce ortaya çıkar.
Anafilaksi, ürtiker, astım, serum hastalığı gibi tipik alerjik
reaksiyonlar oluşabilir. Ancak, farklı tipte deri reaksiyonları, ateş,
eozinofilik pulmoner infiltrasyon, hepatit, interstisyel nefrit, lupus
sendromu da oluşabilir.
Reaksiyonlar ilacın çok küçük dozlarıyla oluşturulabilir, benzer
kimyasal yapılı ilaçlar arasında çapraz reaksiyon oluşabilir.
Eozinofili şart değildir, varsa tanıda yardımcıdır.
Genellikle ilaç kesildikten birkaç gün sonra gerilerler.
Alerji oluşturma olasılığı en yüksek ilaçlar
z β-laktam antibiyotikler
z Aspirin ve diğer nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar
z Sulfonamidler
Alerjik reaksiyonların %80’inden sorumludurlar!!!
Penisilin Tip I, II, III ve IV reaksiyonların hepsini
oluşturabilir!!!
6
Kinidin
z Trombositopenik purpura
z Lökopeni
z Dissemine intravasküler koagülasyon
z Lupus eritematosus
z Döküntüler
7
Erken tipte jeneralize reaksiyonlara
yol açabilen ilaçlar
Histamin salınmasına yol açabilen ilaçlar
48/80 maddesi
Tubokürarin ve diğer kürar türevleri
Morfin ve diğer opiatlar
Vankomisin
Polimiksin B
11
İlaç alerjilerinin klinik sınıflandırılması
Lupus eritematosus yapabilen bazı ilaçlar
16
Asebutolol
İzoniazid
Asparajinaz
Kinidin
Barbitüratlar
Metildopa
Bleomisin
Minosiklin
Fenitoin
Prokainamid
Fenolfitalein
Sefalosporinler
Hidralazin
Sülfonamidler
İyodidler
Tiourasil
Alerjik mekanizmalarla solunum
sisteminde patoloji oluşturabilen ilaçlar
Havayolu obstrüksiyonu yapabilen bazı
ilaçlar
Adenozin
Pentazosin
β-blokerler
Sefalosporinler
Kolinerjikler
Streptomisin
NSAİ
Tartrazin*
Penisilinler
* Bir gıda boyasıdır.
18
Pulmoner ödem yapabilen bazı ajanlar
19
Eroin
Kontrast maddeler
Hidroklorotiazit
Metadon
İnterlökin-2
Propoksifen
Pulmoner infiltrasyon yapabilen bazı
ilaçlar
Altın tuzları
Metotreksat
Aminoglikozidler
Mitomisin C
Amiodaron
Nitrofurantoin
Asiklovir
Opioidler
Azatiyoprin
Polimiksinler
Bleomisin
Prokarbazin
Busülfan
Sedatif-hipnotikler
Karmustin
Siklofosfamid
Klorambusil
Sülfonamidler
Melfalan
Trimetafan
Metiserjid
20
Alerjik mekanizmalarla hematopoietik
sistem patolojileri
Eozinofili yapabilen bazı ilaçlar
22
Aminosalisilik asit
Metotreksat
Eritromisin estolat
Montelukast, zafirlukast
İmipramin
Nitrofurantoin
Klorpropamid
Prokarbazin
L-triptofan
Sülfonamidler
Hemolitik anemi yapabilen bazı ilaçlar
23
Aminosalisilik asit
Mefenamik asit
Dapson
Melfelan
Fenasetin
Metildopa
İnsülin
Penisilinler
İzoniazid
Prokainamid
Kinidin
Rifampin
Klorpromazin
Sefalosporinler
Levodopa
Sülfonamidler
Trombositopeni yapabilen bazı ilaçlar
24
Altın tuzları
Kinidin
Asetazolamid
Kinin
Aspirin
Klorpropamid
Digitoksin
Klortalidon
Fenilbutazon
Kotrimoksazol
Furosemid
Metildopa
Heparin
Moksolaktam
İndometasin
Novobiosin
İzoniazid
Oksifenbutazon
Karbamezepin
Tiazitler
Karbenisilin
Tikarsilin
Pansitopeni yapabilen bazı ilaçlar
25
Altın tuzları
Mepakrin
Felbamat
Oksifenbutazon
Fenilbutazon
Potasyum perklorat
Fenitoin
Sitotoksikler
Karbamezepin
Sülfonamidler
Karbimazol
Tiklopidin
Kinakrin
Tiourasiller
Kloramfenikol
Trimetadion
Mefenitoin
Zidovudin
Agranülositoz yapabilen bazı ilaçlar
26
Altın tuzları
Metimazol
Aprindin
Montelukast
Fenilbutazon
Oksifenbutazon
Fenotiazinler
Propiltiourasil
Flutikazon propionat
Sefotaksim
İndometasin
Sitotoksikler
Kaptopril
Sülfonamidler
Karbimazol
Tiklopidin
Kloramfenikol
Tolbutamid
Klozapin
Trisiklik antidepresanlar
Kotrimoksazol
Zafirlukast
Alerjik mekanizmalarla karaciğer
patolojileri
Kolestatik hepatit yapabilen bazı ilaçlar
28
Altın tuzları
Flukloksasilin
Amoksisilin + klavulanik asit
Klorpropamid
Anabolik steroidler
Metimazol
Androjenler
Nitrofurantoin
Asetoheksamid
Oral kontraseptifler
Eritromisin estolat
Östrojenler
Fenotiazinler
Siklosporin
Karaciğer hasarı yapabilen bazı ilaçlar I
29
Aldoz redüktaz inhibitörleri
Gliburid
Allopurinol
H2-reseptör blokerleri
Aminosalisilik asit
Halotan
Amiodaron
HMG-CoA redüktaz inhibitörleri
Aprindin
İzoniazid
Asebutolol
K3 vitamini (menadion)
Dapson
Karbamazepin
Diklofenak
Karbenisilin
Eritromisin
Ketokonazol
Etiyonamid
Kinidin
Felbamat
Kinolonlar
Fenitoin ve diğer hidantoinler
Klofibrat
Flusitozin
Labetalol
Karaciğer hasarı yapabilen bazı ilaçlar II
MAO inhibitörleri
Propoksifen
Merkaptopürin
Rifampisin
Metildopa
Salisilatlar
Metimazol
Siklofosfamid
Metoksifluran
Sülfonamidler
Metotreksat
Takrin
Minosiklin
Tetrasiklinler
Niasin (vitamin B3)
Tolkapon
Nifedipin
Trazodon
Nitrofurantoin
Troglitazon
Nonsteroidal antinflamatuar ilaçlar
Valproik asit
Oral kontraseptifler
Verapamil
Parasetamol
Zidovudin (AZT)
30 Propiltiourasil
Alerjik mekanizmalarla böbreklerde
patoloji oluşturabilen ilaçlar
Nefrotik sendrom yapabilen bazı ilaçlar
32
Altın tuzları
Ketoprofen
Fenindion
Penisilamin
Kaptopril
Probenesid
İnterstisyel nefrit yapabilen bazı ilaçlar
33
Allopurinol
Rifampin
Fenindion
Sefalosporinler
Furosemid
Siprofloksasin
NSAİ
Sülfonamidler
Penisilinler
Tiazitler
Teşekkürlerler
Majör kaynaklar:
1. Patterson’s Allergic Diseases.
Lippincott Williams & Wilkins Publishers; 6th edition 2002.
2. Farmakolojinin Temelleri.
Öner Süzer Nobel Tıp Kitabevleri, 2. Baskı 2002.
www.onersuzer.com adresinden sunuyu kopyalayabilirsiniz!