4- A-Genelevde \347al\375\376an kad\375nlar.FH10

ARAÞTIRMALAR
ARAÞTIRMA
(Research
(Research
Reports)
Reports)
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn
Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki
Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
The Relation Between Anxiety and Knowledge Level of Women
Working in Brothel and Housewives About Sexually Transmitted
Diseases
Birsen Çöteli Öcal,
MSc.,
Health School, Mersin University
Gülay Börekçi,
PhD.,
Health School, Mersin University,
[email protected]
Özet
Amaç: Bu çalýþma, cinsel yolla bulaþan hastalýklar için yüksek risk grubunu oluþturan genelev
kadýnlarý ile düþük risk grubundaki ev kadýnlarýnýn cinsel yolla bulaþan hastalýklar konusundaki
bilgi düzeylerinin anksiyete ile iliþkisini belirlemek amacýyla yapýlmýþtýr.
Gereç ve Yöntemler:Tanýmlayýcý olarak yapýlan bu çalýþmaya, 50 genelev kadýný ile 50 ev
kadýnýnýn oluþturduðu iki grup alýnmýþtýr. Gruplara cinsel yolla bulaþan hastalýklar konusundaki
bilgi düzeylerini belirlemek için anket formu, anksiyete düzeylerini belirlemek için de durumluksürekli kaygý ölçeði (STAI) uygulanmýþtýr.
Bulgular: Cinsel yolla bulaþan hastalýklarýn bilgi puan ortalamasý genelev kadýnlarýnda orta
düzeyde, ev kadýnlarýnda ise düþük olarak bulunmuþtur. Durumluk kaygý puaný genelev
kadýnlarýnda orta düzeyde, ev kadýnlarýnda hafif düzeyde bulunurken, sürekli kaygý puanýnýn
her iki grupta da benzer olduðu görülmüþtür. Her iki grupta da cinsel yolla bulaþan hastalýklarýn
bilgi puanlarý ile kaygý puanlarý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmamýþtýr.
Sonuç: Genelev kadýnlarý ve ev kadýnlarýnýn cinsel yolla bulaþan hastalýklarla ilgili bilgilerinin
yetersiz olduðu, korunmak için etkin bir yöntem kullanmadýklarý ve orta düzeyde anksiyete
yaþadýklarý görülmüþtür. Her nakadar her iki grubun cinsel yolla bulaþan hastalýklar bilgi düzeyi
ve durumluk anksiyetesi arasýnda bir iliþki belirlenememiþ ise de, deney grubunda sürekli
kaygý puaný ile HIV/AIDS ve Hepatit B bilgi düzeyi; kontrol grubunda sürekli kaygý puaný ile
Hepatit C bilgi düzeyi arasýnda istetiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Anksiyete; Anksiyete test skalasý; Cinsel yolla bulaþan hastalýklar.
http://tipdergisi.erciyes.edu.tr/project6/2007;29(6)456-466.pdf
Abstract
Purpose:This study has been designed in order to detect the relation ship between anxiety
and knowledge level about sexually transmitted diseases between sex workers in brothel in
a high risk group and housewives in low risk group for sexually transmitted diseases.
Material and Methods: Fifty sex workers and 50 housewives as a control group were included
to the study. A questionnaire form and State-Trait anxiety scale were appilied to determine
the knowledge level of sexually transmitted diseases and the anxiety levels of these women.
Results: Sexually transmitted diseases knowledge point average was found as medium level
in the study group and low level in control group. It has been determined that all women
know HIV/AIDS among the most related to the sexually transmitted diseases and that they
acquire this knowledge from press and health personnel. It was found that both of groups
had a medium level of anxiety. No relation between the sexually transmitted diseases
knowledge points and conditional anxiety points of both groups has been determined.
Conclusion: It was seen that both the sex workers in brothel and housewives had knowledge
inadequacy about sexually transmitted diseases, and they did not use effective method for
the prevention against sexually transmitted diseases, and they had medium level anxiety. No
relation between the sexually transmitted diseases knowledge points and contional anxiety
points of both groups has been determined, however, it was found statistically significant the
relation between the continuous axiety point and HIV/AIDS, Hepatitis B in group and Hepatitis
C in control group.
Submitted
Revised
Accepted
Key Words: Anxiety; Sexually transmitted diseases; Test Anxiety Scale.
This manuscript can be downloaded from the webpage:
: May 09, 2007
: October 24, 2007
: Novamber 26, 2007
Corresponding Author:
Gülay Börekçi,
Health School, Mersin University,
Mersin, Turkey
Telephone
E-mail
456
: +90 - 324 3412815
: [email protected]
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
Giriþ
Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar (CYBH) tarih boyunca
insanoðluna verdikleri fiziksel, psikolojik ve ekonomik
zararlar nedeniyle infeksiyon hastalýklarý arasýnda önemli
bir yer tutarlar. CYBH tüm dünyada bir halk saðlýðý sorunu
olmakla birlikte, görülme sýklýklarý geliþmekte olan
ülkelerde geliþmiþ ülkelere göre daha yüksektir. Dünya
Saðlýk Örgütü (DSÖ) tahminlerine göre, her yýl yaklaþýk
340 milyon kiþi tedavi edilebilen CYBH’a
yakalanmaktadýr. Tedavi edilemeyen CYBH’la birlikte
bu sayý daha da yükselmektedir (1, 2, 3). Son 20 yýlda
CYBH’ýn kontrolüne yönelik çabalarýn artmasýna raðmen,
yeni vakalarda artýþ görülmektedir (4). Ülkemizde ise
CYBH’la ilgili vaka tanýmý ve bildirimi yetersizdir ve bu
hastalýklarla ilgili gerçek prevalans ve insidans
bilinmemektedir (5). Ancak, ülke nüfusunun yarýsýnýn
gençlerden oluþmasý, bunlarýn hareketli ve cinsel özgür
davranýþlara açýk olmasý, CYBH hakkýnda verilen bilgilerin
yetersizliði, turizm sektörünün giderek geliþmesi ve iliþki
kurulan insanlarýn artmasý, seks sektöründe çalýþanlarda
ve bunlarla temasta bulunanlardaki artýþ, ayrýca devlet
denetimindeki genelevlerde kayýtlý hayat kadýnlarýnýn
saðlýk kontrollerinin düzenli olmamasý, kayýt dýþý olarak
sokakta çalýþanlarýn fazlalýðý ve hayat kadýnlarý ile cinsel
iliþkide kondom kullanýmýnýn yetersizliði, ülkemiz için
de CYBH riskini arttýrmaktadýr (4, 6).
Genelev kadýnlarý yaptýklarý iþ gereði, CYBH yönünden
yüksek risk gruplarýndan birini oluþturmaktadýr. Türkiye’de
faaliyet gösteren 56 genelevde, kayýtlý yaklaþýk 3 bin
hayat kadýný çalýþmaktadýr. Türkiye'de tescilli hayat kadýný
sayýsý da 15 binden fazladýr. Genelevlerde, hukuki sorun
yaratmamasý için vesikasýz çok sayýda kadýnýn çalýþtýðý,
çalýþacak genelev bulamadýðý için birçoðunun da gizli
fuhuþ yaptýðý belirtilmektedir. Bu kadýnlarýn kendileri
müþterileri yoluyla hastalýklarla enfekte olabildikleri gibi,
hastalýklarý müþterilerine ve müþterileri yoluyla da
toplumdaki diðer bireylere ve çocuklara bulaþmasýna
neden olmaktadýrlar. Ülkemizde eðitim programlarýnýn
henüz yeterli olmamasý, hastalýk hakkýnda bilgilerin
toplumun her kesimine ulaþmasýndaki zorluklar nedeniyle
CYBH büyük bir sorun olmaya baþlamýþtýr (7, 8, 9).
CYBH hem fiziksel hem de psikolojik sorunlarýn yanýsýra,
belirtisiz yada ölümle seyreden ciddi infeksiyonlara yol
açabilmektedir (3, 10). Üreme sistemi ile ilgili rahatsýzlýklar
kadýnda fiziki rahatsýzlýðýnýn yaný sýra doðurganlýðýný ve
cinselliðini kaybetme korkusu, mahremiyetinin tehdit
altýnda olmasý gibi birçok duygusal sorunlarýnda
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
yaþanmasýna sebep olmaktadýr (11, 12). CYBH’ðý olan
ve cinsel yönden kötüye kullanýlan kadýnlarýn diðer
kadýnlara göre anksiyete, depresyon gibi daha fazla
psikolojik sorunlar yaþadýklarý belirtilmektedir (13, 14,
15). Otoimmün sinir sisteminin hiperaktivitesine baðlý
olarak somatik belirtiler gösteren, endiþe hissinin eþlik
etmesiyle karakterize patolojik bir durum olarak tanýmlanan
anksiyete, kadýnlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha sýk
görülmektedir (16). Anksiyete, insanlarýn düþünce, tutum
ve davranýþýný etkileyerek yaþadýðý güçlüklerle baþetme
gücünü etkilemektedir. Þiddetli anksiyete insanýn dünyayý,
yaþamý daha karamsar ve kötümser yorumlamasýna neden
olabilmektedir (17).
Anksiyeteye neden olan faktörler arasýnda prestij ve
toplumsal deðiþim, baþarýsýzlýk veya baþarý, baþkalarý
tarafýndan kabul görmeme, ahlaki çýkmazlýk, ölüm, ayrýlýk,
boþanma, kültürel baskýlar, saldýrý, tecavüz, hastalýk,
duygusal kayýplar ve ekonomik sorunlar sayýlabilir.
Belirsizlik durumu da anksiyeteye yol açan faktörler
arasýndadýr. Anksiyete ile baþ edilemediðinde ise korku,
öfke, sinirlilik, depresyon ve anksiyete bozukluklarý
oluþabilir. Anksiyeteye neden olan bir baþka faktör ise
hastalýkla ilgili bilgi edinmedir. Hastalýkla ilgili bilgi
verilmemesi hastalarýn anksiyetelerini artýrabildiði gibi,
gereksinimden fazla verilen bilgide korku, anksiyete ve
paniðe neden olabilir (18). Yapýlan bazý çalýþmalarda bilgi
sahibi olmanýn kaygý düzeyinin artmasýnda ya da
azalmasýnda etkili olduðu belirtilmektedir (19, 20). Konu
ile ilgili yapýlan bir çalýþmada Hepatit B ile ilgili bilgisi
olduðunu belirten hastalarda, olmayanlara göre durumluk
kaygý puanlarýnýn yüksek olduðu saptanmýþtýr (21). Bir
baþka çalýþmada ise, jinekolojik muayene sýrasýnda bilgi
verilen kadýnlarýn bilgi verilmeyenlere göre daha az kaygý
yaþadýklarý belirlenmiþtir (22). Hastalýklar hakkýnda bilgi
sahibi olmakla kaygý düzeyi arasýndaki iliþki hastalýðýn
önemi ve þiddetine göre deðiþmektedir.
CYBH kiþilerin toplumda damgalanmasýna, dýþlanmasýna
ve ayrýmcýlýða uðramasýna neden olmaktadýr. Bu da
CYBH’ðý olan kiþilerde anksiyete, korku ve depresyon
gibi psikolojik sorunlara yol açabilmektedir (4, 15, 23).
Genelev kadýnlarýnda CYBH ile ilgili anksiyete, güvenli
yapýlmayan seksüel davranýþlar veya kiþide CYBH’ye
yönelik belirtilerden dolayý oluþabilir. Seksüel deneyimler,
sýklýkla yeni partnerle seksüel iliþkiye girilmesi, cinsel
partnerin CYBH’ðý olmasý nedeniyle endiþeye yol açar.
CYBH ile ilgili bilgi sahibi olma korunmaya yönelik
davranýþ deðiþikliði oluþturmazsa yüksek risk grubunu
oluþturan genelev kadýnlarýnda anksiyeteyi artýrabilir. Bu
çalýþmada CYBH için yüksek risk grubunu oluþturan
457
Birsen Çöteli Öcal, Gülay Börekçi
genelev kadýnlarýyla düþük risk grubunu oluþturan ev
kadýnlarýnda CYBH bilgi ve anksiyete düzeylerinin
belirlenmesi, bunlarýn birbirleriyle olan iliþkisi ve sosyodemografik faktörlerin CYBH bilgi düzeyi ve anksiyete
üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmýþtýr.
Gereç ve Yöntem
Bir Mart-20 Aðustos 2005 tarihleri arasýnda Mersin
ilindeki genelevde kayýtlý olan 90 genelev kadýnýndan
ulaþýlabilen 50 kiþi ve Mersin’deki bir mahalleden eðitim,
yaþ gibi sosyo-demografik özellikleri benzerlik gösteren
50 ev kadýný çalýþmaya alýnmýþtýr. Tanýmlayýcý olarak
yapýlan bu çalýþmada, CYBH için yüksek risk grubunu
oluþturan genelev kadýnlarý (grup I) ile düþük risk grubunu
oluþturan ev kadýnlarý (grup II) araþtýrmanýn evrenini
oluþturmuþtur. Araþtýrma yapýlan kurumdan araþtýrma
öncesi yazýlý, örneklem kapsamýna alýnan katýlýmcýlardan
da araþtýrmanýn amacý açýklanarak sözel izin alýnmýþtýr.
Araþtýrma kapsamýndaki 90 genelev kadýný ile çalýþma
öncesi görüþme yapýlmýþ, ancak bunlardan 40’ý
zamanlarýnýn olmadýðýný ve iþ kayýplarý yaþayacaklarýný
belirtiklerinden anket yapmayý kabul etmemiþlerdir.
Araþtýrma grubundaki kadýnlarýn sosyodemografik
özelliklerini ve CYBH konusundaki bilgi düzeylerini
belirlemek için anket formu, anksiyete düzeylerini
belirlemek için de 40 sorudan oluþan, Speilberger ve ark.
tarafýndan geliþtirilmiþ, Öner ve LeCompte (16) tarafýndan
Türkçe’ye uyarlanmýþ ve geçerlik ve güvenirliliði
belirlenmiþ, durumluk-sürekli kaygý ölçeði (State Trait
Anxiety Inventory [STAI] FORM TX 1–2) uygulanmýþtýr.
Durumluk anksiyete, bireyin içinde bulunduðu stresli
durumdan dolayý hissettiði subjektif korkuyu, sürekli
anksiyete ise, bireyin kaygý yaþantýsýna olan yatkýnlýðý
olarak tanýmlanmaktadýr (16).
CYBH‘a ait anket sorularý AIDS, Gonore, Sifiliz, Hepatit
B, Hepatit C’nin bulaþma, korunma ve tedavisine yönelik
97 sorudan oluþmuþtur. Anket formu ve durumluk-sürekli
kaygý ölçeði genelev kadýnlarýyla bire bir görüþme yöntemi
kullanýlarak genelevde uygulanmýþtýr. Ev kadýnlarýnýn
anket uygulamasý ise yine yüz yüze ve evlerinde
yapýlmýþtýr. Her bir anketin uygulamasý yaklaþýk otuz
dakika sürmüþtür. CYBH bilgi puanlarý hesaplanýrken
verilen her doðru cevaba bir puan verilmiþ ve toplam 97
puan üzerinden deðerlendirme yapýlmýþtýr. Bilgi puanlarý
“zayýf”, “düþük”, “orta”, “iyi”, ve “çok iyi” olarak
derecelendirilmiþ ve 0-19 puan zayýf, 20-39 puan düþük,
40-59 puan orta, 60-79 puan iyi, 80-97 puan çok iyi olarak
deðerlendirilmiþtir.
458
Speilberger’in durumluk-sürekli kaygý ölçeðindeki 40
sorudan 20’si durumluk, 20’si sürekli kaygý düzeyini
belirlemektedir. Her iki ölçekten elde edilen puanlar
kuramsal olarak 20 ile 80 arasýnda deðiþmektedir.
Gruplarýn kaygý puanlarý anksiyete durumu ölçek
yönergesine göre; 20-39 puan ‘‘hafif’’, 40-59 puan ‘‘orta’’,
60-79 puan ‘‘aðýr’’, 80 puan ise çok þiddetli olarak
deðerlendirilmiþtir.
Gruplardan elde edilen veriler SPSS Windows (V.11.5)
paket programý ile deðerlendirilmiþtir. Karþýlaþtýrmalarda
gruplarýn tanýtýcý özellikleri (yaþ, eðitim düzeyi, annebaba eðitim durumu, en uzun süre yaþanýlan yer, ekonomik
durum, evlenme durumlarý, gebeliði önleyici yöntem
kullanma, ilk evlilik yaþý, ilk cinsel deneyim yaþý) ile
CYBH bilgi puaný ve durumluk-sürekli kaygý puanlarýndan
aldýklarý deðerler kullanýlmýþtýr. Verilerin analizinde
çalýþma grubuna tanýtýcý istatistikler, iki baðýmsýz grup
karþýlaþtýrmalarýnda normal daðýlým gösteren veriler için
Student t testi, normal daðýlým göstermeyen veriler içinde
Mann Whitney U testi, ikiden fazla baðýmsýz grup
karþýlaþtýrmalarýnda one-way ANOVA test istatistiðinden
yararlanýlmýþtýr. Cinsel yolla bulaþan hastalýk bilgi puanlarý
ile kaygý puanlarý arasýndaki iliþkinin yönünü ve þiddetini
belirleyebilmek için Spearman ve Pearson korelasyon
katsayýsý, kategorik verilerin analizi için ise Ki-kare testi
kullanýlmýþtýr.
Bulgular
Kadýnlarýn Tanýtýcý ve Mesleki Özelliklerine Ait
Bulgular.Gruplar tanýtýcý özellikler yönünden
karþýlaþtýrýldýðýnda; yaþ, eðitim, evlenme durumu, ilk
evlilik yaþý ve CYBH ile ilgili bilgi alma durumlarý
yönünden her iki grubunda benzer olduðu görülmüþtür
(p>0,05). Araþtýrma kapsamýndaki kadýnlar tanýtýcý
özellikler yönünden incelendiðinde; genelev kadýnlarýnýn
35,6±9,53, ev kadýnlarýnýn 32±7,53 yaþ ortalamasýna sahip
olduðu; genelev kadýnlarýnýn %92’sinin, ev kadýnlarýnýn
ise %68’inin en uzun süre ilde yaþadýðý (p<0,05); genelev
kadýnlarýnýn %60’ýnýn, ev kadýnlarýnýn %72’sinin eðitim
düzeyinin ilköðretim olduðu (p>0,05); genelev kadýnlarýnýn
%50’sinin, ev kadýnlarýnýn %42’sinin ailesinin isteði ile
evlendiði (p>0,05); genelev kadýnlarýnýn %72’sinin
boþanmýþ ve dul olduðu, ev kadýnlarýnýn ise tamamýnýn
evli olduðu (p<0,05) belirlenmiþtir. Her iki gruptaki
kadýnlarýn aylýk gelir düzeyleri incelendiðinde; genelev
kadýnlarýnýn %56’sýnýn 0-500 YTL; ev kadýnlarýnýn ise
%50’sinin 501-1000 YTL arasýnda aylýk geliri olduðu
belirlenmiþtir (p<0,05). Genelev kadýnlarýnýn %68’inin,
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
ev kadýnlarýnýn %84’ünün babasý (p<0,05), genelev
kadýnlarýnýn %50’sinin, ev kadýnlarýnýn %76’sýnýnda
annesinin okuryazar ve ilköðretim düzeyinde (p<0,05)
olduðu saptanmýþtýr. Her iki gruptaki kadýnlarýn %76’sýnýn
16-20 yaþlarý arasýnda ilk cinsel deneyimlerini yaþadýklarý
(p<0,05); genelev kadýnlarýnýn %69’unun, ev kadýnlarýnýn
ise %74’ünün 16-20 yaþlarý arasýnda evlendiði (p>0,05)
belirlenmiþtir. Gebeliði önleyici yöntem kullanma durumu,
genelev kadýnlarýnda (%78) ev kadýnlarýna göre (%90)
daha düþük bulunmuþtur. Gebeliði önleyici yöntem
kullanan ev kadýnlarýnýn %44’ü kondom, %24’ü spiral
kullanýrken; genelev kadýnlarýnýn %56’sý hap, %18’inin
kondom kullandýðý saptanmýþtýr (p<0,05). Gruplarýn
CYBH bilgi durumu incelendiðinde; genelev kadýnlarýnýn
%40’ý, ev kadýnlarýnýn %30’u CYBH ile ilgili bilgisi
olmadýðýný belirtmiþtir. Genelev kadýnlarýnýn %38’i, ev
kadýnlarýnýn %46’sý CYBH’la ilgili bilgiyi en çok basýn
yayýn kuruluþlarýndan aldýklarýný belirtmiþlerdir (p>0,05).
Genelev kadýnlarýnýn %64’ünün, ev kadýnlarýnýn ise
%4’ünün cinsel yolla bulaþan hastalýk geçirdiði
saptanmýþtýr. Genelev kadýnlarýnýn %60’ý, ev kadýnlarýnýn
ise %4’ü gonore geçirdiðini belirtmiþtir (p<0,05). Genelev
kadýnlarýnýn %62’sinin ekonomik nedenlerden dolayý bu
iþi tercih ettiði, %40’ýnýn 10-19 yýl; %38’inin 1-9 yýl
süreyle bu iþi yaptýðý, %90’ýnýn bir günde 10-15 saat
çalýþtýðý, %44’ünün 10-19, %28’inin 20-29, %10’unun
bir günde 30-40 arasý cinsel iliþki yaþadýðý belirlenmiþtir.
Gruplarýn CYBH Bilgi ve Anksiyete Puanlarýna Ait
Bulgular. Her iki gruba ait CYBH toplam bilgi puan ve
kaygý puan ortalamalarýnýn daðýlýmý Tablo I’ de verilmiþtir.
Gruplarýn kaygý puan ortalamalarý incelendiðinde,
durumluk kaygý puaný genelev kadýnlarýnda 45,12±10,52
(orta düzey), ev kadýnlarýnda 37,98±7,27 (hafif düzey);
sürekli kaygý puaný ise genelev kadýnlarýnda 46,74±9,54
(orta düzey), ev kadýnlarýnda 46,80±7,82 (orta düzey)
olarak bulunmuþtur. Durumluk kaygý puanýnýn genelev
kadýnlarýnda ev kadýnlarýna göre yüksek olduðu belirlenmiþ
(p<0,05), ancak sürekli kaygý puanlarý benzer bulunmuþtur
(p>0,05). CYBH toplam bilgi puan ortalamasý, genelev
kadýnlarýnda 41,22±19,02 (orta düzey) ve ev kadýnlarýnda
34,76±18,76 (düþük düzey) olarak bulunmuþtur. Gruplar
arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmamýþtýr
(p>0,05).
Gruplarýn hastalýklara göre bilgi puan ortalamalarýnýn
daðýlýmý tablo II’ de verilmiþtir. Her ki grupta da CYBH
içinde en yüksek bilgi puan ortalamasýnýn AIDS (p>0,05);
en düþük bilgi puan ortalamasýnýn Hepatit B ve Hepatit
C’ ye ait olduðu görülmüþtür (p>0,05). Genelev
kadýnlarýnda gonore’ ye ait bilgi puaný ev kadýnlarýndan
yüksek bulunmuþtur (p<0,05).
Gruplarýn CYBH bilgi puanlarýnýn kaygý puanlarýyla
iliþkisi incelendiðinde; hem genelev kadýnlarý hem de ev
kadýnlarýnýn CYBH bilgi puaný ile kaygý puanlarý arasýnda
iliþki saptanmazken (p>0,05), her iki grupta da sürekli
kaygý puaný ile durumluk kaygý puaný arasýndaki iliþki
anlamlý bulunmuþtur p<0,05) Hastalýklar tek tek ele
alýndýðýnda ise; her iki grupta da durumluk kaygý puanlarý
ile CYBH bilgi puaný arasýnda iliþki saptanmamýþtýr
(p>0,05) (Tablo III).
Tablo I. Gruplarýn CYBH bilgi puan ve kaygý puan ortalamalarýnýn daðýlýmý
CYBH Bilgi ve
Kaygý Puaný
(Grup I)
Genelev kadýný
(n=50)
(Grup II)
Ev kadýný
(n=50)
Durumluk Kaygý Puaný
Sürekli Kaygý Puaný
CYBH bilgi puaný
45,12±10,52
46,74±9,54
41,22±19,02
37,98±7,27
46,80±7,82
34,76±18,76
p deðeri
0,0001
0,973
0,090
p: Student t testi
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
459
Tablo II.Gruplarýn hastalýklara göre bilgi puan ortalamalarýnýn daðýlýmý
CYBH
AIDS
Gonore
Sifiliz
Hepatýt B
Hepatit C
CYBH Bilgi Puaný (Median [25% ; 75%] )
(Grup I)
(Grup II)
p deðeri
Genelev kadýný
Ev kadýný
(n=50)
(n=50)
13,5 (8;15)
8,5 (5,75;14)
7 (1,75;9,0)
3 (0;7)
3 (0;7)
11 (6,75; 14,25)
3,5 (0,0; 9,25)
6 (2;10)
3,5 (0;9)
3,5 (0;9)
0,212
0,0001
0,603
0,711
0,711
p: Mann-Whitney U testi
Tablo III.Gruplarýn CYBH bilgi puanlarýnýn kaygý puanlarýyla iliþkisi
Kaygý ve CYBH bilgi puanlarý
Durumluk kaygý puaný
Sürekli kaygý puaný
Toplam CYBH bilgi puaný
HIV/AIDS
Gonore
Sifiliz
Hepatit B
Hepatit C
Durumluk kaygý puaný
Genelev kadýný
Ev kadýný
(Grup I)
(Grup II)
Sürekli kaygý puaný
Genelev kadýný Ev kadýný
(Grup I)
(Grup II)
r
p
r
p
r
p
r
p
1
0,548
0,207
0,229
0,239
0,181
0,220
0,060
0,0001
0,149
0,110
0,094
0,210
0,124
0,681
1
0,468
0,180
-0,006
0,091
0,207
0,133
0,114
0,001
0,205
0,964
0,530
0,149
0,358
0,432
0,548
1
0,147
0,240
0,117
0,102
0,205
-0,064
0,0001
0,309
0,094
0,419
0,483
0,153
0,661
0,468
1
0,205
0,015
0,095
0,244
0,178
0,271
0,001
0,154
0,916
0,511
0,087
0,215
0,057
p: Spearman test
Araþtýrma Grubunun Kaygý ve CYBH Bilgi Puan
O r t a l a m a l a r ý n ý n Ta n ý t ý c ý Ö z e l l i k l e r i i l e
Karþýlaþtýrýlmasýna Yönelik Bulgular. Gruplarýn kaygý
ve CYBH bilgi puan ortalamalarý ile tanýtýcý özelliklerinin
karþýlaþtýrýlmasýna yönelik bulgular Tablo IV’ de
v e r i l m i þ t i r. H e r i k i g r u p y a þ b a k ý m ý n d a n
karþýlaþtýrýldýðýnda; CYBH bilgi puanýnýn en yüksek
olduðu yaþ grubunun genelev kadýnlarýnda 26-35 yaþa ait
olduðu görülmüþtür (p<0,05). Durumluk kaygý (p<0,05)
ve sürekli kaygý puanlarýnýn (p>0,05) genelev
kadýnlarýndaki 36-45 yaþ grubunda yüksek olduðu
belirlenmiþtir. Genelev kadýnlarýnda 36-45 yaþ grubunda
durumluk kaygý puaný; 26-35 yaþ grubunda ise hem
durumluk kaygý puaný ve hem de CYBH bilgi puanlarý
ev kadýnlarýna göre yüksek bulunmuþ ve bu fark istatistiksel
olarak anlamlý bulunmuþtur (p<0,05). Gruplarýn yaþa
göre, durumluk kaygý, sürekli kaygý ve CYBH bilgi
puanlarý arasýndaki iliþki incelendiðinde, genelev
kadýnlarýnda yaþ ile CYBH bilgi puaný ve kaygý puanlarý
arasýnda iliþki saptanmazken (p>0,05) ev kadýnlarýnda
yaþ ile CYBH bilgi puaný arasýndaki iliþki anlamlý
460
bulunmuþtur (p<0,05).
Eðitim düzeyine göre bakýldýðýnda; durumluk kaygý,
sürekli kaygý ve CYBH bilgi puanlarý bakýmýndan en
yüksek grubun her iki grupta da lise ve üstü düzeye sahip
kadýnlar olduðu belirlenmiþtir. Her iki grup durumluk
kaygý, sürekli kaygý ve CYBH bilgi puaný bakýmýndan
karþýlaþtýrýldýðýnda; ilköðretim mezunu olan genelev
kadýnlarýnda ev kadýnlarýna göre durumluk kaygý puaný
(p<0,05) ve CYBH bilgi puaný daha yüksek bulunmuþ ve
aradaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur
(p<0,05). Okuryazar olmayan her iki grupta da CYBH
bilgi puanýnýn düþük olduðu görülmüþtür. Gruplarýn eðitim
düzeylerine göre durumluk kaygý, sürekli kaygý puaný ve
CYBH bilgi puaný arasýndaki iliþki incelendiðinde ise;
eðitim düzeyi artýkça CYBH bilgi puanýnýn arttýðý (p<0,05),
ancak durumluk ve sürekli kaygý puanýnýn etkilenmediði
görülmüþtür (p>0,05).
Gebeliði önleyici yöntem kullanma durumlarýna göre
gruplar kaygý puaný ve CYBH bilgi puan ortalamalarý
bakýmýndan karþýlaþtýrýldýðýnda; yöntem kullanan genelev
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
Tablo IV. Gruplarýn Tanýtýcý Özelliklerine Göre Kaygý Puan ve CYBH Bilgi Puan Ortalamalarýnýn Daðýlýmý
Deðiþken
N
Yaþ
15-25
Genelev kadýný
Ev kadýný
26-35
Genelev kadýný
Ev kadýný
36-45
Genelev kadýný
Ev kadýný
Eðitim
Okuryazar deðil
Genelev kadýný
Ev kadýný
Ýlköðretim
Genelev kadýný
Ev kadýný
Lise ve üstü
Genelev kadýný
Ev kadýný
Gebeliði önleyici
yöntem kullanma
Kullanmayan
Genelev kadýný
Ev kadýný
Kullanan
Genelev kadýný
Ev kadýný
Kondom kullanan
Genelev kadýný
Ev kadýný
Hap kullanan
Genelev kadýný
Ev kadýný
Spiral kullanan
Genelev kadýný
Ev kadýný
p: Student t testi
Durumluk Kaygý Puaný
Mean±SD
p
Sürekli Kaygý Puaný
Mean±SD
p
CYBH Bilgi Puaný
Mean±S
p
9
10
43,33±8,99
38,30±7,21
0,194
41,56±12,31
45,10±8,56
0,472
28,11±10,30
23,70±16,30
0,496
19
23
44,32±10,44
38,26±7,36
0,034
45,84±9,84
46,43±6,98
0,821
51,32±18,01
36,74±19,38
0,016
13
17
47,92±10,63
37,41±7,59
0,004
50,54±7,37
48,29±.8,65
0,460
39,54±15,47
38,59±17,70
0,879
9
4
40,6±11,84
40,2±8,77
0,964
48,3±10,11
48,7±7,93
0,944
24,6±15,53
21,76±16,46
0,773
30
37
45,2±9,24
36,9±7,06
0,0001
45,5±9,26
46,0±8,26
0,707
46,4±17,27
34,1±18,57
0,044
5
9
51,6±12,22
41,6±6,93
0,070
54,6±7,13
49,1±5,80
0,143
59,4±7,44
43,3±18,21
0,087
11
5
44,64±11,47
40,0±9,06
0,441
47,82±6,49
47,2±10,26
0,885
34,91±20,92
37,0±22,20
0,858
39
45
45,46±10,39
37,76±7,13
0,0001
46,44±10,29
46,760±7,65
0,871
43,00±18,35
34,51±18,61
0,039
9
22
41,78±9,92
36,18±5,53
0.053
45,67±7,87
46,45±7,08
0,787
51,67±15,51
38,14±18,43
0,063
28
10
45,64±10,26
39,20±9,45
0.091
46,64±11,20
45,20±7,98
0,711
40,61±19,18
27,20±19,43
0,067
2
12
55,50±12,02
39,08±7,86
0.023
47,00±11,31
48,42±8,97
0.843
37,50±6,36
33,17±18,50
0,756
kadýnlarýnda, ev kadýnlarýna göre durumluk kaygý puaný
ve CYBH bilgi puaný yüksek saptanmýþ ve gruplar
arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur
(p<0,05). Kondom kullanan genelev kadýnlarýnda ise,
CYBH bilgi puanýnýn diðer yöntem kullananlara göre
yüksek olduðu saptanmýþ, ancak gruplar arasýnda
istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmamýþtýr (p>0,05).
Gebelikten korunma yöntemlerine göre her iki grubun
kaygý puaný ve CYBH bilgi puan ortalamalarý arasýnda
iliþki saptanmamýþtýr (p>0,05).
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelev kadýnlarýnýn günlük iliþki sayýsýna göre CYBH
bilgi puan ve kaygý puan ortalamalarý incelendiðinde;
31–40 defa iliþkiye giren genelev kadýnlarýnýn durumluluk
kaygý puanýnýn yüksek olduðu belirlenmiþ ve kaygý
puanýnýn yüksek olduðu belirlenmiþ ve 21-30 defa kiliþkiye
girenler arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir farklýlýk
bulunmuþtur (p<0,05). Günde 10 ve altý ile 31-40 defa
iliþkiye giren kadýnlarýn CYBH bilgi puanýnýn düþük
olduðu, iliþki sayýsý 10’dan az ve 11-20 olanlarda
istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmuþtur (p<0,05).
461
Birsen Çöteli Öcal, Gülay Börekçi
Tablo V. Genelev kadýnlarýnýn iliþki sayýsýna göre CYBH bilgi düzeyi ve kaygý puanlarýnýn daðýlýmý
Ýliþki sayýsý/günde
<10
11-20
21-30
31-40
N
Durumluk Kaygý Puaný
Mean±SD
p
Sürekli Kaygý Puaný
Mean±SD
p
CYBH Bilgi Puaný
Mean±SD
p
9
22
14
5
41,67±12,52
47,32±9,35
39,93± 8,15
56,20±8,11
44,67± 6,50
49,95±6,88
42,14±11,19
49,20±15,06
25,67±20,17
46,55±16,99
44,70±19
36,0±13,87
0,009
0,085
0,030
p: One-way ANOVA
Ancak genelev kadýnlarýnýn günde yaþadýklarý iliþki sayýsý
bakýmýndan CYBH ile kaygý puanlarý arasýnda bir iliþki
saptanmamýþtýr (p>0,05) (Tablo V). Her iki grupta da
diðer tanýtýcý özelliklerden anne-baba eðitim durumu, ilk
cinsel deneyim ve evlilik yaþý, ekonomik durum, en uzun
yaþanýlan yer ve doðduðu bölgelere göre CYBH ile kaygý
puanlarý arasýnda bir iliþki saptanmamýþtýr (p>0,05).
Tartýþma
Son yýllarda cinsel yolla bulaþan hastalýklarýn görülme
sýklýðýnda artýþ görülmektedir. Hastalýk Kontrol ve Koruma
Merkezi (Centers for Disease Control and Prevention
CDC)’ nin 2005 raporunda belirttiðine göre; Amerika
Birleþik Devletlerinde CYBH’dan sifiliz, gonore ve
þankroid vakalarýnda azalma görülürken, klamidya
vakalarýnda ise artýþ saptanmýþtýr (24). CYBH özellikle
geliþmekte olan ülkelerde geliþmiþ ülkelerden daha fazla
görülmektedir (2). CYBH’ dan birisi olan HIV/AIDS ise
tüm dünyada gün geçtikçe artmaktadýr (25).
CYBH yönünden yüksek risk gruplarýndan birini oluþturan
genelev kadýnlarý ile ilgili yapýlan çalýþmalarda bu
kadýnlarýn çoðunlukla düþük eðitim düzeyine sahip
olduklarý, genellikle illerde yaþadýklarý, çoðunlukla
boþanmýþ veya dul olduklarý, eðitim seviyesi düþük
ailelerden geldikleri ve genellikle ekonomik nedenlerden
dolayý bu iþi yaptýklarý belirtilmektedir (26, 27, 28).
Araþtýrmamýzdan elde edilen sonuçlar, bu bulgularla
benzerlik göstermektedir.
Çalýþmamýzda genelev kadýnlarýnýn %78’inin gebeliði
önleyici yöntem kullandýklarý saptanmýþtýr. Yöntem olarak
çoðunluðunun doðum kontrol hapýný tercih ettikleri,
kondom kullananlarýn sayýsýnýn ise az olduðu belirlenmiþtir.
Konu ile ilgili yapýlan çalýþmalarda genelev kadýnlarýnýn
daha çok doðum kontrol hapý kullandýklarý belirtilmektedir
(26, 27, 29). Genelev kadýnlarýnýn doðum kontrol hapý
kullanmalarý gebeliði önlemede etkin bir yöntem olmakla
birlikte, CYBH’ dan korunmada etkin bir yöntem deðildir.
462
Bu da bize genelev kadýnlarýnýn bu konuda bilgi eksikliði
olduðunu ve CYBH’ ýn topluma yayýlmasýnda önemli rol
oynadýklarýný göstermektedir.
Genelev kadýnlarýyla yapýlan çalýþmalarda bu kadýnlarýn
genellikle CYBH geçirdiði ve geçirilen hastalýðýn daha
çok gonore olduðu belirtilmektedir (26, 29, 30). Bizim
çalýþmamýzda da genelev kadýnlarýnýn ev kadýnlarýna göre
daha çok CYBH geçirdiði ve geçirilen hastalýðýn
çoðunlukla gonore olduðu belirlenmiþtir. Bu kadýnlarýn
CYBH geçirmesinin nedeni kondomun az
kullanýlmasýndan kaynaklanmaktadýr.
Türkiye’de HIV/AIDS’ ten haberdar olma oraný yüksektir.
Türkiye Nüfus ve Saðlýk Araþtýrmasý (TNSA)- 2003
verilerine göre kadýnlarýn %90’ý HIV/AIDS’ i duyduðunu
belirtmiþtir (31). CYBH ile ilgili bilgi düzeylerinin
belirlenmesine yönelik çeþitli gruplarda yapýlan
çalýþmalarda, CYBH’dan en çok HIV/AIDS’i bildikleri
ve bu bilgileri çoðunlukla basýn yayýn veya saðlýk
personelinden aldýklarý ve korunma konusunda yeterli
bilgiye sahip olmadýklarý belirtilmektedir (26, 32, 33).
Bizim çalýþmamýzda da genelev kadýnlarýnýn orta düzeyde,
ev kadýnlarýnýn ise düþük düzeyde bilgi sahibi olduklarý;
bu hastalýklardan en çok HIV/AIDS’ i bildikleri ve bu
bilgiyi en çok basýn yayýndan aldýklarý saptanmýþtýr. Ancak
bu kadýnlarýn CYBH’dan korunmak için yeterli bilgiye
sahip olmadýklarý belirlenmiþtir.
Jinekolojik problemi olan kadýnlarda genellikle korku,
anksiyete ve bilgi eksikliði gibi sorunlar geliþmektedir.
Kadýnlarýn çoðu üreme sistemi infeksiyonlarýný özellikle
CYBH’ ý korkulacak, utanýlacak ve gizlenecek bir durum
olarak algýlamaktadýrlar. Bu korku ve anksiyeteye; doktora
gitmekten çekinme, kanser olma ve tedavi olamama gibi
baþka korkular da eþlik etmektedir (34). Çalýþmamýzda
kadýnlarýn kaygý puanlarý incelendiðinde; durumluk kaygý
puan ortalamasý genelev kadýnlarýnda 45,12, ev
kadýnlarýnda 37,98; sürekli kaygý puan ortalamasý ise
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
genelev kadýnlarýnda 46,74, ev kadýnlarýnda 46.80 olarak
belirlenmiþtir. Sürekli kaygý genelev ve ev kadýnlarýnda
benzer bulunmuþ (orta düzey) (p>0,05), durumluk kaygýnýn
ise genelev kadýnlarýnda orta düzeyde, ev kadýnlarýnda
hafif düzeyde olduðu belirlenmiþtir (p<0,05). Saðlýklý ve
saðlýksýz yetiþkinlerde anksiyete ile ilgili yapýlan çeþitli
araþtýrmalarda, sürekli anksiyete puan ortalamalarýnýn
34,7 ile 47,1 arasýnda olduðu görülmektedir (35). Bu
puanlar ile araþtýrmamýzda yer alan kadýnlarýn sürekli
anksiyete puanlarý benzerlik göstermektedir. Jinekolojik
muayeneye gelen kadýnlarla yapýlan bir çalýþmada da
benzer bulgulara rastlanýlmýþtýr (22). Çalýþmamýzda ev
kadýnlarýna göre genelev kadýnlarýnda durumluk kaygýnýn
daha fazla olduðu belirlenmiþtir. Genelev kadýnlarýnda
yaþanan kaygýnýn nedeni, bu kadýnlarýn CYBH’a daha
fazla maruz kalmasý, bilgi eksikliði ve yaþam koþullarýna
baðlý olabilir.
Yapýlan çalýþmalarda bilgi sahibi olmanýn anksiyete
düzeyini olumlu ya da olumsuz olarak etkilediði
belirtilmektedir (19, 20, 22). Willard (19) ve Mete’nin
(22) yaptýðý araþtýrmada jinekolojik muayene sýrasýnda
bilgi verilen kadýnlarýn bilgi verilmeyenlere göre daha az
anksiyete yaþadýklarý saptanmýþtýr. Karabulut ve ark.’nýn
hipertansiyonlu bireylerde yaptýðý çalýþmada da eðitimin
bireylerde anksiyeteyi azaltmada etkili olabileceði
belirtilmiþtir(20). Savaþ ve ark.’nýn yaptýðý bir baþka
çalýþmada ise, Hepatit B ile ilgili bilgisi olduðunu belirten
hastalarda, olmayanlara göre durumluk kaygý puanlarýnýn
yüksek olduðu saptanmýþtýr(21). Bu durumda hastalýklarýn
önemi ve þiddetine göre anksiyetenin arttýðý veya azaldýðý
düþünülebilir. Örneðin ölümcül ve tedavisi olmayan
hastalýklarda anksiyete yüksek, kiþinin baþ edebileceðine
inandýðý hastalýklarda ise anksiyete düþük yaþanabilir.
Çalýþmamýzda CYBH toplam puanlarý ile kaygý puanlarý
arasýndaki iliþki incelendiðinde, her iki grupta da bilgi
puanlarý ile durumluk-sürekli kaygý puanlarý arasýnda
anlamlý bir iliþki saptanmazken; durumluk kaygý puanlarý
ile sürekli kaygý puanlarý arasýnda istatistiksel olarak
anlamlý bir iliþki saptanmýþtýr. Araþtýrma kapsamýndaki
kadýnlarýn orta düzeyde kaygý yaþadýklarý belirlenmiþ,
ancak bu kaygý CYBH iliþkili bulunmamýþtýr. Genelev
kadýnlarýnýn CYBH’ dan daha çok sifiliz ve gonore ile
karþýlaþtýklarý için bu hastalýklarý tedavi edilebilir hastalýklar
olarak algýladýklarý ve bu nedenle de kaygý yaþamadýklarý
düþünülebilir.
Çalýþmamýzda CYBH bilgi puanýnýn en yüksek olduðu
yaþ grubunun genelev kadýnlarýnda 26-35 yaþa ait olduðu
görülmüþtür. Genelev kadýnlarýnda 26-35 yaþ ile 36-45
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
yaþ grubunda durumluk kaygý puaný ev kadýnlarýna göre
yüksek bulunmuþtur. Bu da bize 26-45 yaþ grubundaki
genelev kadýnlarýnýn anksiyete yaþadýklarýný
göstermektedir. Ancak çalýþmadan elde ettiðimiz sonuçlara
göre genelev kadýnlarýnýn yaþadýðý anksiyete CYBH ile
ilgili deðildir. Genelevdeki kadýnlarýn CYBH’yi fazla
önemsemedikleri görülmektedir. Toplumda CYBH’ nin
yayýlmasýnda önemli bir role sahip olan genelev
kadýnlarýnýn bilgilendirilmesi ve kondom kullanýmýnýn
yaygýnlaþtýrýlmasý ile bu hastalýklarýn yayýlmasý
önlenebileceði gibi, burada çalýþan kadýnlarýn yaþam
kalitesinin arttýrýlmasýnda da yararlý olacaktýr. Ancak riskli
gruplar kadar özellikle cinsel tercihte egemen olan
erkeklerinde bilgilendirilmesi ve kondom kullanýmýnýn
yaygýnlaþtýrýlmasý önem taþýmaktadýr.
Bilgi edinme ile eðitim düzeyi yakýndan iliþkilidir. CYBH
ile ilgili yapýlan çeþitli çalýþmalarda eðitim düzeyi artýkça
bilgi düzeyinin arttýðý belirtilmektedir (36, 37, 38). Açýkel
ve ark. (36) genç eriþkin erkeklerde yaptýklarý araþtýrmada;
ilkokulu bitirmemiþ olanlarda CYBH bilgi düzeyini düþük
bulurken, eðitim düzeyine paralel olarak bilgi düzeyinin
arttýðýný ve lise ve üstü eðitime sahip olanlarda bilgi
düzeyinin yüksek olduðunu belirtmiþlerdir. Bizim
çalýþmamýzda da eðitim düzeyi arttýkça CYBH bilgi
puanýnýn arttýðý görülmüþ, ancak eðitim düzeyinin artmasý
ile durumluk kaygý ve sürekli kaygý puaný arasýnda bir
iliþki saptanmamýþtýr.
Çalýþmamýzda kondom kullanan genelev kadýnlarýnda
CYBH bilgi puanýnýn diðer yöntem kullananlara göre
yüksek olduðu saptanmýþ, ancak durumluk kaygý ve sürekli
kaygý puanlarý ile istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki
bulunmamýþtýr. Bu durum kondom kullanan genelev
kadýnlarýnýn CYBH’ ye yakalanmayacaklarý bilgisine
sahip olduklarýný ve buna baðlý olarak kaygý
yaþamadýklarýný düþündürmektedir. Ayrýca genelevdeki
kadýnlarýn günde yaþadýklarý iliþki sayýsý bakýmýndan,
CYBH ile kaygý puanlarý arasýnda bir iliþki bulunmamýþtýr.
Ancak iliþki sayýsý fazla olan genelev kadýnlarýnýn kaygý
yaþadýklarý görülmüþtür.
Çalýþmamýzda hem ilçe hem de ilde uzun süre yaþayan
genelev kadýnlarýnda durumluk ve sürekli kaygý puaný
yüksek bulunmasýna raðmen, il ve ilçede uzun süre
yaþamanýn ve doðduðu bölgenin kaygý puaný ve CYBH
bilgi puanýný etkilemediði saptanmýþtýr. Araþtýrma
sonuçlarýmýz genelev kadýnlarýnýn yaþadýðý kaygýnýn baþka
sebepleri olabileceðini ve doðduðu bölgesel farklýlýklar
ile il veya ilçede uzun süre yaþamýþ olmanýn bilgi sahibi
463
Birsen Çöteli Öcal, Gülay Börekçi
olmada etkili olmadýðýný göstermektedir. Yine
çalýþmamýzda aylýk gelirin genelev kadýnlarýnda ev
kadýnlarýna göre yüksek olduðu görülmüþ, ancak CYBH
ve anksiyete ile iliþkisi saptanmamýþtýr. Ekonomik durumun
bilgi kazanýmýnda etkili bir faktör olduðu bilinmektedir.
Ancak araþtýrma sonucumuzun bu bilgiyi
desteklememesinin nedeni, genelev kadýnlarýnýn çalýþma
koþullarýnýn yoðun olmasý nedeniyle bilgiye ulaþmak için
zaman ayýramadýklarýndan kaynaklanýyor olabilir. Ailenin
varlýðý ve anne babanýn eðitim durumu bakýmýndan her
iki grupta da kaygý puaný ve CYBH bilgi puaný arasýnda
bir iliþki saptanmamýþtýr.
Çalýþmamýzda genelevde kayýtlý kadýnlarýn sayýca az
olmasý, tamamýnýn araþtýrmaya katýlmamasý nedeniyle
çalýþmanýn küçük bir grupta yapýlmýþ olmasý, bu
araþtýrmanýn sýnýrlýlýklarýný oluþturmaktadýr.
Sonuç olarak; CYBH’ýn yayýlmasýnda yüksek risk grubunu
oluþturan genelev kadýnlarý ile düþük risk grubundaki ev
kadýnlarýnýn bu konuda bilgi gereksinimleri olduðu,
özellikle korunmada yeterli bilgiye sahip olmadýklarý ve
etkili bir yöntem kullanmadýklarý görülmüþtür. Genelev
kadýnlarýnýn ev kadýnlarýna göre daha fazla kaygý
yaþadýklarý belirlenmiþ, ancak bu yaþanan kaygý CYBH
ile iliþkili bulunmamýþtýr. Ayrýca yaþ ve eðitimin CYBH
bilgi puaný üzerine etkili olduðu, ancak kaygý düzeylerine
etkili olmadýðý saptanmýþtýr. CYBH yayýlýmýný önlemek
için öncelikle riskli gruplara yönelik eðitim programlarýnýn
düzenlenmesi, bu eðitimlerin sýk aralýklarla tekrarlanmasý
ve bu eðitimler özellikle risk grubundaki kiþilerde anksiyete
düzeylerini artýrabileceðinden, bu kadýnlara psikolojik
destek saðlanmasý, kondom kullanýmýnýn bu yerlerde
zorunlu hale getirilmesi ve toplumumuzda özellikle
erkeklerin bilinçlendirilmesi önemli yaklaþýmlardýr.
Kaynaklar
1. WHO. Reproductive Tract Infections&Sexually
Tansmitted Infections Including HIV/AIDS.
http://www.who.int/reproductive-health/stis/index.htm.
(Eriþim tarihi: 16.04.2007).
2. WHO. Mapping The Landscape of Diagnostics for
Sexually Transmitted Infections.
http://www.who.int/std_diagnostics/publications/mappi
ng_landscape.pdf. (Eriþim tarihi:16.04.2007).
3. Ünal S, Hayran M. Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklara
Genel Bakýþ: Cinsel Temasla Bulaþan Hastalýklar. Ýstanbul:
Türk Mikrobiyoloji Yayýný, No:35, 1999; 961-962.
4. Cinsel Yolla Bulaþan Enfeksiyonlar (CYBE/HIV/AIDS).
Cinsel Saðlýk/Üreme Saðlýðý No: 4-B. T.C. Saðlýk Bakanlýðý
Ana Çocuk Saðlýðý ve Aile Planlamasý Genel Müdürlüðü.
Ankara:2005.
5. WHO/UNAIDS. The Epidemiological Fact Sheets on
HIV/AIDS and Sexually Transmitted Infections, December
2006.http://www.who.int/GlobalAtlas/predefinedReport
s/EFS2006/EFS_PDFs/EFS2006_TR.pdf. (Eriþim tarihi:
06.05.2007).
6. Cok F, Gray LA, Ersever H. Turkish University Students’
Sexual Behaviour, Knowledge, Attitudes and Perceptions
of Risk Related to HIV/AIDS. Culture, Health and Sexuality
2001; 3:81–99.
7. Ankara Ticaret Odasý Baþkanlýðý Hayatsýz Kadýnlar
Dosyasý. 2003.
http://www.atonet.org.tr/turkce/bulten/bulten.php3?sira
=250. (Eriþim tarihi:23. 05. 2004).
8. Eker L, Þafak N. Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklarýn
Önlenmesi. Güncel Bilgiler Iþýðýnda Ýnfeksiyon
Hastalýklarý. Ankara: Bilimsel Týp Yayýnevi, 2001; 447.
9. Saðlýk Sektörü Ýçin Ulusal Stratejiler ve Eylem Planý
2005-2015. T. C. Saðlýk Bakanlýðý Ana Çocuk Saðlýðý ve
Aile Planlamasý Genel Müdürlüðü, Ankara: 2005; 1-63.
10. Tekeli E. AIDS (Acquired Immünodefýciency Syndrome)
http://www.infeksiyon.org/Detail.asp?ctg=12&Article=
195. (Eriþim tarihi: 28.04.2006).
464
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn ve Ev Kadýnlarýnýn Cinsel Yolla Bulaþan Hastalýklar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Anksiyete ile Ýliþkisi
11. Kelleci M, Aþtý N, Küçük L. Bir Saðlýk Ocaðýna
Baþvuran Kadýnlarýn Genel Saðlýk Anketine Göre Ruhsal
Durumlarý. CÜ. Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;
7: 11-14.
12. Clark LR, Jackson M, Allen-Taylor L. Adolescent
Knowledge about Sexually Transmitted Diseases. Sex
Transm Dis 2002;29:436-443.
13. Gökalp P. Stres, Anksiyete ve Kadýn.
http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/dosyalar/stres.pdf.
(Eriþim tarihi:05.11.2007).
14. Stuart GW, Sunden SJ. Principles and Practice of
Psychiatric Nursing. 3rd ed. Toronto: Mosby, 1987: 341343.
15. Champion JD, Shair RN, Piper J, Perduse ST.
Psychological Distress among Abused Minority Women
with Sexual Transmitted Diseases. J Am Acad Nurse Pract
2002;14:316-324.
16. Öner N, LeCompte A. Durumluk Sürekli Kaygý
Envanteri El Kitabý. 2.Baský, Ýstanbul: Boðaziçi
Üniversitesi Yayýnlarý, 1998.
1 7 . K e n d i n i Ta n ý m a , A n k s i y e t e N e d i r ?
http://www.psikoloji.web.tr/anksiyete.htm. (Eriþim
tarihi:05.11.2007).
18. Öz F. Saðlýk Alanýnda Temel Kavramlar. Ýmaj Ýç ve
Dýþ Ticaret A.Þ. Ankara: 2004: 157-179.
19. Willard MD, Heaberg GL, Pack JB. The Educational
Pelvic Examination Women’s Responces to a New
Approach. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs
1986;15(2):135-140.
20. Karabulut N, Kýlýç D, Köse S. Hipertansiyonlu
Bireylerde Öfke ve Anksiyete Düzeyleri. Uluslararasý
Ýnsan Bilimleri Dergisi 2004.
http://www.insanbilimleri.com/ojs/index.php/uib/article
/viewFile/137/137. (Eriþim tarihi:06.05.2007).
21. Savaþ N, Öner S, Tamam L, ve ark. ÇÜTF Balcalý
Hastanesi Klinik Bakteriyoloji ve Ýnfeksiyon Hastalýklarý
Polikliniði'nde Ýzlenen Kronik Hepatit B Hastalarda
Anksiyete ve Depresyon Görülme Sýklýðý. Flora 2002;
7:177-184.
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466
22. Mete S. Jinekolojik muayeneye Gelen Kadýnlarda
Oluþan Anksiyeteye Hemþirelik Yaklaþýmýnýn Etkisi. CÜ.
Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2: 1-8.
23. Inoue Y, Yamazaki Y, Seki Y, Wakabayashi C, Kihara
M. Sexual Activities and Social Relationships of People
with HIV in Japan AIDS Care 2004; 16:349-362.
24. Centers for Disease Control and Prevention (CDC):
Sexually Transmitted Diseases (STD) Surveillance 2005.
(13 December 2006).
http://www.cdc.gov/std/stats/natoverview.htm. (Eriþim
tarihi:14.04.2007).
25. WHO. Public Health Mapping and GIS Map Library.
A G l o b a l Vi e w o f H I V I n f e c t i o n , 2 0 0 6 .
(http://gamapserver.who.int/mapLibrary/app/searchRes
ults.aspx). (Eriþim tarihi: 25.10.2007).
26. Þimþek Þ. Genelevde Çalýþan Kadýnlarýn Cinsel Yolla
Bulaþan Hastalýklara Ýliþkin Bilgileri ve Korunmaya
Yönelik Uygulamalarý. Hacettepe Üniversitesi Saðlýk
Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara: 1998.
27. Yüksel A. Ýstanbul Genelevlerinde Çalýþan Kadýnlarýn
Mediko-Sosyal Durumlarý. 10. Baský Ankara: Yargýcý
Matbaasý, 1995.
28. Oðultürk N. Psikososyal Özellikleriyle Genelev
Kadýnlarý. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara: 1991.
29. Sawanpanyalert P, Ungchusak K, Thanprasertsuk S,
Akarasewi P. HIV-1 Seroconversion Rates among Female
Commercial Sex Workers, Chiang Mai, Thailand: A MultiCross-Sectional Study. AIDS 1994;8: 827-829.
30. Pickering H, Todd J, Dunn D, Pepin J, Wilkins A.
Prostitutes and Their Clients: A Gambian Survey. Sos Sci
Med 1992; 34:75-88.
31. Türkiye Nüfus ve Saðlýk Araþtýrmasý TNSA-2003.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara:
2003.
http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2003/index.htm.
(Eriþim tarihi: 06.05.2007).
32. Dönmez L. Trabzon Ýlinde HIV/AIDS Bilgi Düzeyi
Araþtýrmasý. KATÜ Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi
1998;2(1): 45-51.
465
Birsen Çöteli Öcal, Gülay Börekçi
33. Yazýcý S. 15-49 Yaþ Grubu Evli Kadýnlarýn HIV/AIDS
Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Saptanmasý. CÜ.
Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1999;3:48-54.
34. Taþkýn L. Doðum ve Kadýn Saðlýðý Hemþireliði 6.
Baský. Ankara: Sistem Ofset Matbaacýlýk, 2003. 490.
35. Kum N. Cerrahi Hastalarda Anksiyete ve Korku.
Hacettepe Üniversitesi Týp Cerrahi Bülteni 1987;10:254289.
36. Açýkel CH, Babayiðit MA, Kýlýç S, Hasde M, Bakýr
B. Genç Eriþkin Erkeklerin Cinsel Yolla Bulaþan
Hastalýklar Konusunda Bilgi Düzeyleri. TSK Koruyucu
Hekimlik Bülteni 2005;4:16-24.
37. Kýr T, Kýlýç S, Oður R, Uçar M, Hasde M. Ankara'daki
Ýki Askeri Birlikte Erlerde HIV/AIDS Bilgi Düzeyinin
Deðerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni
2004;3:93-102.
38. Toker SO, Doðan F. 14-19 Yaþ Grubundaki Lise
Öðrencilerinin AIDS (Acquired Immuno Deficiency
Syndrome) ile Ýlgili Bilgi Düzeylerinin Eðitim Öncesi ve
Sonrasýnda Deðerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Týp
Etiði-Hukuku-Tarihi Dergisi 1996;4(1):19-27.
466
Erciyes Týp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 2007;29(6):456-466