Primitif Biyomas ve Sağlığa Etkileri

PRİMİTİF BİYOMAS
VE
SAĞLIĞA ETKİLERİ
Dr. Sema ÖZGÜR SAKARYA
21.03.2007
Seminer İçeriği
„
„
„
„
„
„
Giriş
Enerji kaynakları
Primitif Biyomas Tanımı
Türkiye’de ve Dünya’ da biyomas kullanımı
Biyomas hakkında yapılan araştırmalar
Biyomasın yol açtığı hastalıklar
21.03.2007
Giriş
„
„
„
Bulaşıcı hastalık salgınları
Savaşlar
yaşam süresi 40 yaş
Günümüzde ise ortalama yaşam süresi
60 – 70 yaş
21.03.2007
„
Solunan havadaki
organik
„ inorganik kirleticiler
akciğerlerde
„ erken yada
„ geç dönemde
hastalıklara neden olur
„
21.03.2007
„
Gelişmiş ülkelerde
pre-endüstriyel
„ post-endüstriyel dönemlerde
önemli sosyal ve ekonomik değişikliklerle
birlikte toplum sağlığı yönünden de olumlu
adımlar atılmıştır
„
21.03.2007
„
Atmosfer kirliliğinin akciğer hastalıkları
açısından morbidite ve mortaliteye neden
olduğu
1931 Belçika’da Meuse Valley
„ 1948 Pennsylvania’da Donora
„ 1952 Londra’daki
hava kirliliği felaketleri ile görülmüştür
„
21.03.2007
„
Günümüzde
„
„
„
gelişmekte olan
geri kalmış ülkelerde
hem dış ortam hem de iç ortam hava
kirliliği önemli bir sağlık sorunudur
21.03.2007
İç ortam kirletici kaynakları
„
„
„
„
Soba vb. ısınma kaynakları
Yapı malzemeleri
Yapıların oturduğu zemin
Biyoaerosoller
21.03.2007
Gelişmiş ülkelerdeki iç ortam
kirleticileri
„
„
„
„
„
„
„
Radon
Asbestos
Uçucu organik bileşikler
Pestisitler
Ağır metaller
Fungus, akar (mite), küf vb. biyolojik kaynaklar
Sigara
21.03.2007
Gelişmekte olan ülkelerdeki iç
ortam kirleticileri
„
„
İşlenmemiş katı ilkel yakacakların yanma
ürünleri (Isınmak ve yemek pişirmek için
kullanılan enerji kaynaklarından yayılan
CO, sülfür, nitrojen oksitler ve kanserojen
maddeler)
Sigara (environmental tobacco smoke :ETS)
21.03.2007
Enerji kaynakları
„
„
Toplumun beslenme, ısınma ve temizlik
gibi doğal ihtiyaçlarını karşılamak için
enerji kaynaklarına gereksinimi vardır
Isı veren biyolojik kaynaklara
“biyomas” adı verilir
21.03.2007
Enerji Merdiveni
Temizlik, etkinlilik, maliyet
ELEKTRİK
LPG, DOĞALGAZ
GAZ YAĞI VE KÖMÜR
ODUN KÖMÜRÜ
ODUN, SAP, SAMAN
HAYVAN GÜBRESİ
(TEZEK)
Smith et al., 1994
21.03.2007
İlkel yakacaklar
(Primitif biyomas)
Bitkisel proteinler ve
karbonhidratlar
Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi
Biyomas enerji kaynakları
„
„
„
„
Küresel enerji ihtiyacının %10’nu karşılar
Kentte yaşayanların %30’ u
Köyde yaşayanların %90’nı
Gelişmekte olan ülkelerde
„
„
21.03.2007
kırsal alanda yaşayanların 3/4’ü,
kentlerde ise 2/3’ü ucuz ve kolay ulaşıldığı
için biyomas kullanmaktadır
Biyomas ürünleri yandığı zaman
„
„
„
Partiküller
(suspended particles)
Hidrokarbonlar
Karbon monoksit
havalandırma, ilkel sobalar,
beslenme eksikliği, kış
mevsiminin olumsuzlukları
akciğer hastalıkları için risk faktörleridir
A rural home in Kwa-Zulu Natal
21.03.2007
21.03.2007
Türkiye’de biyomas kullanımı
„
Şehirlerde yemek
pişirmek, temizlik ve
ısınma için
„
„
„
„
21.03.2007
Doğalgaz
Petrol ürünleri
LPG
Maden kömürü
„
Küçük yerleşim
yerlerinde mutfakta
„
„
„
„
„
Odun, odun kömürü,
LPG
Tezek
Kömür,
Odun, talaş
„
Eskiden
„
„
„
21.03.2007
Maltız,
Mangal
Kuzine
„
Günümüzde
„
„
„
Karaocak,
Teneke, sac, demir,
Döküm sobalar
„
Ocağa konan tezek ve odunu yakmak için
bölgeler göre farklı tutuşturucular kullanılır
„
„
„
„
„
Kuru kendir sapları (Kastamonu)
Kuru pamuk sapları (Ege ve Akdeniz)
Ayçiçeği sapları ve boşaltılmış kafaları
Kurumuş tütün bitkisi (Trabzon Akçaabat)
Çıra ve çam odunu (kolofoni, oleoresin)
Kolofoni çam reçinesinden elde edilir, mesleksel astım nedeni
Oleoresin yanması ile aldehitler, reçine solunması, akciğerlerdeki
fibrozis ve nodülasyondan sorumlu
21.03.2007
Kastamonu Jüt İpliği Fabrikasında
yapılan bir çalışmada
„
„
„
Bissinozis ve diğer solunum yolları
hastalıklarının sıklığı
Kendir işleme döneminde çalışan, emekli
olmuş işçilerde %26.2 amfizem
Fabrikadan toplanan biyolojik örnekler
Iowa Üniversitesi Çevresel Sağlık Bilimleri
Merkezi İnhalasyon Toksikolojisi
bölümünde incelenmiş
Er M. 1999
21.03.2007
Kendir toz ve liflerinde ölçülen
endotoksin değerleri
Örnek çeşidi
Endotoksin miktarı
(EU/mg)
Kaba toz
336
İnce toz
605
İyi kalitede ince kendir lifi 47
Orta kalitede kendir lifi
277
Kendir sapı
0.27
Kendir yaprağı
11,1
Kontrol standart endotoksin 18 EU vial
21.03.2007
Tezek
„
Dünyada 400 milyon kişinin yakacak olarak
kullandığı biyomas türü yakıtlardan biride tezektir
„
„
„
„
„
„
„
Kerme (koyun ve keçi tezeği)
Basma (harman yerine yayılan büyükbaş hayvan tezeği)
Kasnak (sığır dışkısından yapılan yuvarlak tezek)
Yapma (duvara yapıştırılarak kurutulan tezek)
Hışır yada yaban tezeği (merada kuruyan parçalar)
Yapay besinlerle beslenen hayvanların dışkısı
Kolay yanması için içine saman katılmış tezek türü
21.03.2007
„
„
„
Tezek kullanımı ihtiyaçtır
Orman alanlarının bilinçsizce yok
edilmesinin bir sonucudur
Oysa gübre olarak kullanılması tarım
alanlarının daha verimli olması için
gereklidir
21.03.2007
„
„
„
Etimesgut ve Sincan yöresindeki kronik
akciğer hastalıkları prevalansı hakkındaki
tez çalışmasında (Baykal Y. 1975)
“kırsal bölgede sigara içmeyen kadınlarda
yüksek oranda kronik akciğer hastalığı
bulunduğunu saptamıştır”
Tezek kullanımı ile oluşan toksik ve irritan
maddelerin kronik akciğer hastalıklarına
neden olduğu HÜ Göğüs H.A.B.D.
çalışmaları ile gösterilmiştir (Barış İ. 1995)
21.03.2007
Yayladere İlçesi Bingöl
Evin bütün odalarında soba kuruludur. Odun ve tezek
yakacak olarak kullanılır.
Mutfaktaki soba ve ocaklar hem ekmek, hem de yemek
yapmak için kullanılır.
www.bingolonline.com 27.02.2007
21.03.2007
Biyomas hakkında en çok araştırma Hintli
bilim adamları tarafından yapılmaktadır
„
„
Nüfus yoğunluğu ve sosyo ekonomik
durumun bozukluğundan kaynaklanan
sağlık sorunları
Batı’dakine yakın standartlarda tıp eğitimi
verilmesi
21.03.2007
Hindistan’da
„
„
Tüp gazlı, pompalı ve fitilli gaz ocakları
Bazı bölgelerde “anghithi” denilen kömür
„
„
NO2, SO2, CO2, PM, hidrokarbonlar
Odun ve sığır tezeği kullanıldığında da
„
21.03.2007
Yüksek düzeyde SO2, hidrokarbonlar
Padmavati ve arkadaşları
„
Delhi yöresinde biyomas kullanan
kadınlarda, çok sigara içenlerin ileri
dönemlerinde görülen kor pulmonale ve
sağ kalp yetmezliği oluştuğunu otopsi
çalışmalarında göstermişlerdir
21.03.2007
Smith, Aggrawal ve Dave
„
Gujjarat bölgesinde odun ateşi kullanılan
odada yapılan ölçümlerde
asılı partikül, benzoapiren, formaldehit, SO2,
NO2 miktarlarının
DSÖ kabul ettiği değerlerin çok üstünde olduğu
gösterilmiştir
„
21.03.2007
„
Pandey Nepal’de 1984
„
„
Kırsal alandaki kadın ve erkeklerin %18 de
kronik bronşit ve KOAH saptanmıştır
Mumford Çin Xuan Wei 1987
„
21.03.2007
Arsenikle kontamine kömürün evlerde
bacasız sobalarda kullanılması ile akciğer
kanseri oluştuğu saptanmış
„
„
Pandey 1989,
Champbell, Armstrong ve Byass 1989
Üçüncü dünya ülkelerinde iç ortam hava
kirliliğinin çocuklarda akut solunum yolu
enfeksiyonlarına neden olduğu gösterilmiştir
„
21.03.2007
Srinagar Kenti Kuzey Hindistan’ın
Himalaya sırtları
„
„
„
„
Dhar ve Pathia 1991
İç ortam hava kirliliğine bağlı interstisiyel
akciğer hastalığı “Gujjar lung” üzerine
yapılan araştırma
Soğuktan korunmak için yarısı toprak
altında olan evler “kothas” de yaşayan halk
Odanın ortasında 12-16 saat çam odunu
yanar, çıralar kullanılır
21.03.2007
„
„
„
„
„
TB çok sık olduğu için hastalık milier TB
olarak değerlendirilmiş
Gujjar akciğeri olan 46 vaka incelenmiş
Öksürük, balgam, hemoptizi, ateş
Kapalı akciğer biyopsisi yapılmış
Fibrozis ve antrakotik nodüller saptanmış
21.03.2007
„
„
Hindistan’da iç ortam hava kirliliğine bağlı
olarak her yıl 500.000 kadın ve çocuk
ölümü olduğu tahmin edilmektedir
Gelişmekte olan ülkelerdeki iç ortam hava
kirliliğine bağlı olarak oluşan ölümlerin
%28’i Hindistan’dadır.
21.03.2007
1991 Nüfus Sayımında
„
„
„
Pişirme için hangi yakıtı kullandıkları ilk
kez sorulmuş
Kırsalda yaşayanların %90 nı hayvan-bitki
artıkları ve odun kullandıklarını ifade
etmişler
Ülke düzeyine %78 biyomas, %3 kömür
kullanıldığı saptanmış
21.03.2007
„
„
Yemek pişirmek için kullanılan sobalardan
(chullah) verimli bir enerji elde edilmediği
gibi
Tam yanma olmadığı için ortama zararlı
organik bileşikler (PM, CO, POM, PAH,
formaldehit) dağılmaktadır
POM : Poliorganik materyal
PAH : Polisiklik aromatik hidrokarbonlar
21.03.2007
National
Instıtute of
Occupational
Health (NIOH)
CO düzeyi
(mikrog/m3)
PAH düzeyi
(mikrog/m3)
*Formaldehit
(mikrog/m3)
Tezek
144
3.56
670
Odun
156
2.01
652
Kömür
94
0.55
109
Gaz
108
0.23
112
LPG
14
0.13
68
*Patel ve Raiyani
21.03.2007
Figure 1 Nitrogen dioxide (NO2) levels around the world. SWE 5 Hagenbjork-Gustafsson A, Analyst 1996;* SWI-1 5 Monn
C, Sci Total Environ 1998;* UK-1 5 Raw G J, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;44 SPA 5 Garcia-Algar O, J Air Waste
Manag Assoc 2003;* ITA-1, ITA-2 5 Simoni M, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;31 ITA-3 5 Gallelli G, Sci Total
Environ 2002;* FRA-1 5 Zmirou D, J Expo Anal Environ Epidemiol 2002;* FRA-2 5 Saintot M, Rev Epidemiol anté
Publique 2000;* NMEX 5 Lambert WE, Res Rep Health Eff Inst 1993;* Hong Kong 5 Leung R, Clin Exp Allergy 1998;*
grey columns modified data from Levy JI, J Waste Manag Assoc 1998.*
* Full reference available on Medline.
21.03.2007
Figure 2 Particulate matter (PM2.5) levels around the world.FIN-1, SWI, CZEC, GRE 5 Gotschi T, Environ Sci Technol
2002;*FIN-2, HOL 5 Janssen NA, J Air Waste Manag Assoc 2000;*FRA 5 Zmirou D, J Expo Anal Environ Epidemiol
2002;* USA 5 Wallace L, J Air Waste Manag Assoc 1996;* UK 5 Gee, ProceedingsIndoor Air 2002;† MEX 5 Cortez-Lugo
M, Proceedings Indoor Air 2002;† Costa Rica 5 Lee K, Proceedings Indoor Air 2002;† ITA-1 5 Maroni M, Proceedings
Indoor Air 2002;† Chinarural 5 Pan XC, Proceedings Indoor Air 2002;† China 5 Caceres, Rev Med Chil 2001;* ITA-2,
ITA-3 5 Simoni M, J Expo Anal Environ Epidemiol 2004;31 Asia, Africa 5 Smith KR, Proc Natl Acad Sci USA 2000.15
* Full reference available on Medline.† Available from www.indoorair2002.org
INT J TUBERC LUNG DIS 8(12):1401–1415 © 2004 IUATLD
21.03.2007
„
Solunabilir (PM10) partikül konsantrasyonunun
her 10 mikrogram/m3 artışının
mortalite riskini %1.2 - 4.4 arttırdığı
saptanmıştır
21.03.2007
„
„
Partikül çapı 3 mikrondan küçük olanlar
alveollere kadar ulaşabilmektedir.
Papua Yeni Gine, Kenya, Hindistan,
Nepal,Çin ve Gambiya’daki ev içi hava
ölçümlerinde biyomas cinsi ürünlerin
yanmasıyla ABD standart hava kirliliği
eşiğinin 10-20 katı partikül salındığı
gösterilmiştir.
21.03.2007
Türkiye’de partikül madde için sınır
değerler;
„
„
„
„
PM10 için yıllık genel ortalama maksimum
değer 150 µg/m3,
kış ayları aritmetik ortalaması maksimum
değer 200 µg/m3
24 saatlik ortalama maksimum değer 300
µg/m3dır.
Partikül madde konsantrasyonu 400 µg/m3
aştığında alarm verilmesi gerekiyor.
21.03.2007
A.B.D.’de partikül madde için sınır değerler;
PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 50 µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 150 µg/m3’den yüksek olamaz.
PM2.5 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 15 µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 35 µg/m3’den yüksek
olmamalıdır.
Japonya’da partikül madde için sınır değerler;
PM10 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 100µg/m3,
1 saatlik ortalama değer maksimum 200 µg/m3’dır.
İngiltere’de partikül madde için sınır değerler;
PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 40 µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır.
21.03.2007
Avustralya’da partikül madde için sınır değerler;
PM10 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 50
µg/m3 dır.
PM2.5 için 24 saatlik aritmetik ortalama maksimum değer 25
µg/m3 ve yıllık ortalama maksimum değer 8 µg/m3 dır.
Kanada’da partikül madde için sınır değerler;
PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 70
µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 120 µg/m3 dır.
21.03.2007
A.B. Ülkelerinde partikül madde için sınır değerler;
PM10 için yıllık aritmetik ortalama maksimum değer 40 µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır.
Yılda 36 defadan fazla bu değer aşılamaz.
Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından partikül madde için
belirlenen sınır değerler;
PM10 için yıllık aritmetik ort. maksimum değer 20 µg/m3,
24 saatlik ortalama maksimum değer 50 µg/m3 dır.
21.03.2007
Partikül madde ile ilgili sınır
değerler incelendiği zaman
„
„
„
„
„
„
Standart değerleri en yüksek olan ülkenin Türkiye
olduğu görülmektedir.
Türkiye için belirlenen 24 saatlik partikül madde
sınır değeri, A.B.D. belirlediği sınır değerinin 2 ,
Japonya’nın 3
Avustralya ve A.B. değerinin 6 ,
Kanada’nın 2.5 ve
Dünya Sağlık Örgütü’nün 6 kat üzerindedir.
21.03.2007
Türkiye’nin yıllık sınır değerlerini
diğer ülkeler ile karşılaştırdığımızda
„
„
„
„
A.B.D.’nin belirlediği sınır değerinin 3
A.B. değerinin 3.75
Kanada’nın 2.14 ve
Dünya Sağlık Örgütü’nün 7.5 kat
üzerindedir.
21.03.2007
Türkiye’de KOAH’ ın 2 önemli etkeni
„
„
Sigara kullanımı
Primitif biyomas
kullanımına bağlı iç
ortam hava kirliliğidir
21.03.2007
Kayseri ili kırsal bölgesinde yapılan
araştırmada
„
„
„
Köylü kadınların %65’i tandır ocağında
biyomas kullandıklarını ifade etmişlerdir.
Biyomas kullanan 242 kadında
Kr. Bronşit %20.7 KOAH %12.4
Kullanmayan 106 kentli kadında
Kr. Bronşit %10.8 KOAH %3.9
Kiraz K. Clin Invest Med 2003
21.03.2007
„
Yetişkin bir insan günde ortalama 13.000- 16.000
litre veya ömrü boyunca 400-450 milyon litre
hava solumaktadır.
„
70 kg ağırlığındaki bir kişi günde ortalama 20 m3
hava solumaktadır.
„
Çocuklar ise ağırlığı başına yetişkinlere göre %50
daha fazla hava solumaktadırlar.
„
Çocukların solunum sistemleri gelişmekte
olduğundan dolayı, vücutları çevresel şartlara
karşı çok daha hassastır. Dolayısıyla temiz veya
kirli hava insan sağlığı için oldukça önemlidir.
21.03.2007
„
„
„
Dünyada her yıl hava kirliliğinden 2,5 milyon
insan ölmektedir. Bu değer dünyadaki toplam
ölümün (ortalama 50-60 milyon) %4-5’ni
oluşturmaktadır.
ABD’de yılda 60.000 kişi partikül kirliliğinden
ölmektedir.
Hava kirliliğinden ölümlerin %90’nı gelişmekte
olan ülkelerde görülmektedir.
21.03.2007
„
Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki olumsuz
etkileri sonucu,
„
„
„
„
„
„
„
„
„
21.03.2007
Akciğer kanser vakalarında artış
Kronik astım krizi sıklığında artış
Öksürük/balgam sıklığında artış
Üst solunum yolları enfeksiyonlarında artış
Göz, KBB enfeksiyonlarında artış
Soluk alma kapasitesinde düşüş
Ölümlerde artış
İş veriminde ve üretimde düşüş
Tedavi giderlerinde artış
BİYOMASLA İLGİLİ HASTALIKLAR
Etkenler
Akciğer Hastalıkları
Zehirli gazlar, CO
Reaktif hava yolu disfonksiyonu sendromu : yoğun
duman solunması ile öksürük, burun akıntısı,
gözlerde yanma, batma, sulanma, baş ağrısı, katarakt
NO2, NO, aldehit, amonyak, fenol, tolüen,
partikül
KOAH, Kr. Bronşit, Astmatik bronşit, Amfizem,
Bronşektazi, Kor pulmonale
Kömür partikülleri, benzoapiren
Antrakozis (siyah akciğer hastalığı)
Partikül ve gazlar
Çocuklarda solunum yolları enfeksiyonları
RSP
Kr. İnterstisiyel akciğer hastalığı
Karbonmonoksit
Kr. Karbonmonoksit zehirlenmesi (YD düşük doğum
ağırlığı, gelişme geriliği, trombosit adezyonunda
artış, fibrinolizis değişikliğine bağlı erken
aterosklerozis, KAH olanlarda anjinal ağrı, halsizlik,
karın ağrısı, ishal, başağrısı
Arsenik, benzoapiren
Kanser (burun, nazofarenks, akciğer, deri, mesane,
skrotum
21.03.2007
21.03.2007
21.03.2007
CO Zehirlenmesi
„
„
„
En önemli kaynakları, motorlu araçların egzosları, evlerde
kullanılan kömür sobası, mangal gibi ısınma araçları,
formaldehit üreten fabrikalar, ev-orman işyeri yangınları
sonrası çıkan zehirli gazlar ve sanayi atık maddeleridir.
CO Zehirlenmesine bağlı beklenmeyen ve istenmeyen
ölümler özellikle kış aylarında ve havaların soğuk olduğu
bölgelerde artmaktadır.
Ülkemizde her yıl çok sayıda kömür ya da mangal sobası
nedeniyle karşılaşılan ölümler görülmektedir.
21.03.2007
Baca zehirlenmelerine dikkat, lodos
geliyor
03.01.2007
Haber
14.02.2007 16:46:00
Bursa'da Soba Zehirlenmesi: 1 Ölü
Bursa'da Sobadan Sızan Karbon monoksit Gazından
Zehirlenen Bir Kişi Hayatını Kaybetti.
21.03.2007
Lodos esti, soba zehirledi
Karbon monoksit gazından zehirlenen 3 kişi hayatını kaybetti,
100 den fazla kişi hastanelik oldu.
Bursa, 7 Mart 2005 10:18
21.03.2007
Soba zehiri 8 kişiyi öldürdü
23.01.2006
Gaziantep’te sobadan sızan karbon monoksit gazından
zehirlenen 4 kardeş hayatını kaybetti.
Kayseri, Sivas, Çorum ve Muğla’da da karbon monoksit
gazından zehirlenen 4 kişi hayatını kaybetti, toplam 118 kişi
hastanede tedavi altına alındı.
21.03.2007
KIŞ GELDİ, SOBA
ZEHİRLENMELERİ
ARTTI
04.01.2007 - 19:35:20]
İlimizde etkili olan lodos nedeniyle sobadan sızan karbonmonoksit gazından
zehirlenen 6 kişi, tedavi altına alındı.
Alınan bilgiye göre, Karşıyaka Mahallesi 38. Sokak΄taki tek katlı evlerinde
sobadan sızan karbon monoksit gazından etkilenen Fadime Özdemir (38) ile
çocukları Tuğba (15), Ekrem (11) ve Ayşenur Özdemir (9), Sivas Devlet
Hastanesine kaldırıldı.
Esentepe Mahallesi΄nde oturan Mehmet Çetinkaya (75) ve eşi Hacıkız
Çetinkaya (58) da evlerindeki sobadan sızan gazdan etkilendi. CÜ Tıp
Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesine sevk edilen çiftin sağlık
durumlarının iyi olduğu öğrenildi.
21.03.2007
UYARI: Lodos fırtınası nedeniyle soba zehirlenmeleri ve
deniz ulaşımı başta olmak üzere görülebilecek
olumsuzluklara karşı ilgililerin ve vatandaşların tedbirli
olmaları gerekmektedir.
21.03.2007
Çözüm Önerileri
„
„
„
„
„
Toplumsal farkındalığı
sağlamak, eğitim
Kullanılan yakıt türünün
değiştirilmesi
Soba modellerinde
iyileştirme yapılması
Ortam havalandırılmasının
sağlanması
Multisektörel yaklaşım
21.03.2007
21.03.2007
HAYVAN GÜBRESİNDEN
BİOGAZ ÜRETİMİ
21.03.2007
„
„
„
„
Dünya’ da birincil enerji tüketim kaynağı
%15 lik oranla biyo kütledir.
Bu miktar gelişmekte olan ülkelerde %38
düzeyindedir.
Özellikle biyo enerji gelişmekte olan
ülkelerde kırsal bölgelerde enerji temin
amacıyla kullanılmaktadır.
Hindistan’da kırsal bölgelerde yemek
pişirme enerjisi toplam enerjinin %80’nini
oluşmaktadır.
21.03.2007
Dünya’ da kurulu hayvan gübresinden biyogaz
tesislerinin %80’i Çin’de, %10’u Hindistan, Nepal ve
Tayvan’da ve geri kalanı diğer ülkelerde kuruludur.
Gelişmekte Olan Ülkelerde Biyogaz Tesisi Sayısı
Ülkeler
Çin
7.000.000
Hindistan
2.900.000
Kore
21.03.2007
Tesis Sayısı
29.000
Brezilya
2300
Bangladeş
566*
Nepal
49500
Avrupa Topluluğu ülkelerde hayvan gübresi kullanılarak inşa edilen
biogaz tesisi sayısı ve biogaz üretimi miktarı
Ülkeler
Avusturya
Danimarka
Almanya
Yunanistan
Hollanda
İtalya
Norveç
Portekiz
İspanya
İsveç
İsviçre
İngiltere
Amerika
Avustralya
Biogaz
Tesisi Sayısı
>90
39
2200
2
3
70
4
16
6
12
59
31
140**
46
*:1 052 090 J =1.05 PJ, **: Çiftliklerde kurulu tesis.
21.03.2007
Biogaz Üretimi
TWh/yıl
PJ*
1410
32900
45150
1.052.090
0.001
33
1.960
45.630
6.880
160.250
0.620
14.450
1.520
35.300
0.026
625
19.430
452.700
1.790
41.700
-
„
„
„
Çin’de konut tipi biyo reaktörlerde yılda 2
milyar m3 biogaz üretilmektedir.
Yani bir aile yılda 200-300 m3 biyo gaz
üretmektedir.
Yine Çin’de 25 milyon insan biyogaz
tesislerinden elde edilen gazları 8-10 ay
yemek pişirme amacı ile kullanmaktadırlar.
21.03.2007
„
„
„
„
İyileştirilmiş ucuz biogaz sobalar ve lambalar
geliştirilmiştir.
Bunlar her eve dağıtılmıştır. Lambalar ve
yakıcılar 2 cm su basıncı gibi düşük basınçta
çalışabilme özelliğine sahiptir.
800 biogaz tesisinde 7800 kWh kapasiteli elektrik
enerjisi üretim tesisi bulunmaktadır.
Bu enerji 17000 aile tarafından kullanılmaktadır.
21.03.2007
Hindistan’da ulusal bazda biogaz tesisleri 1981 yılında gelişmeye başladı.
Bu gün büyük çiftliklerde de biogaz tesisi kurulmaktadır.
Hindistan’da Biyogaz Tesis Sayısındaki Gelişmeler
21.03.2007
Almanya’da Biogaz Tesis Sayısının Yıllara Göre Değişimi
21.03.2007
„
„
Türkiye bir tarım ve hayvancılık ülkesidir.
Türkiye’de biogaz ile ilgili çalışmalar 1957
yılında başlamıştır.
1975 yılından sonra toprak, su ve 1980’li
yıllarda Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
kapsamında yürütülen biogaz üretimi
çalışmaları uluslararası bazı anlaşmalarla
desteklenmiş olmasına karşın 1987 yılında
anlaşılmayan bir nedenle kesilmiştir.
21.03.2007
„
„
„
Hayvan dışkısının hem enerji hem de gübre
olarak kullanılması için köylerde biyogaz
üretim sistemi kurulmuştur
Ancak biyogazın bileşimindeki SO2
gazının kokusu
Mutfak gereçlerini paslandırması nedeniyle
beklenen ilgiyi görmemiştir
21.03.2007
TEŞEKKÜR EDERİM
21.03.2007