Hepimizde Biraz Mikropluk Var!

Hepimizde Biraz Mikropluk Var!
İnsan genomunda bakteri, virüs, alg genleri...
Cambridge Üniversitesi’nden genetikçilerce gerçekleştirilen yeni bir çalışma, her insanın bakteriler,
başka bazı tek hücreli canlılar ve virüslerden alınmış 145 kadar gen taşıdığını ortaya koydu.
Bulgu, klasik “yaşam ağacı” şablonlarında gösterildiği gibi genlerin yalnızca evrim sürecinde atalardan
yeni kuşaklara dikey olarak aktarılmadığını, özellikle bakteri ve öteki tek hücreli canlılar arasında
kalıtım şifrelerin arasında değiş tokuşun sık rastlanan bir olgu olduğunu gösteriyor. Ancak,
maymunlar, insansı maymunlar (şempanze, goril, orangutan) ve insanların da dahil olduğu primatlar
sınıfına ait kalıtım şifrelerinde de mikroorganizmalardan genler bulunduğu, şimdiye kadar tartışma
konusuydu.
Yeni gen mühendisliği araçları ve pek çok hayvan ve mikrorganizmanın genom haritalarının (toplam
kalıtım şifrelerinin) güvenilir biçimde çıkarılmış olmasının avantajından yararlanan araştırmacılar,
meyve sineklerinden, küçük kurtçuk ve solucanlara, zebra balıklarından gorillere ve insanlara kadar
40 canlı türünün gen havuzunu incelemişler. İncelenen hayvanın kalıtım şifresindeki her gen teker
teker mevcut veritabanlarındaki bilgilerle karşılaştırılarak, yakın benzerlikler araştırılmış. Sonuçta,
bakteri, arke, mantar ve öteki mikroorganizmalardan ve bitkilerden, hayvanlar alemine dahil canlılara
“yatay gen
transferi” denen
süreçle yüzlerce
gen aktarımı
yapılmış olduğu
ortaya çıkmış.
Gen aktarımının büyük kısmının, evrimin en eski duraklarında gerçekleştiği anlaşılıyor. Primatlardaki
yabancı genlerinse, en eski ortak atanın ortaya çıkmasından önce transfer edilmiş olduğu, bulgular
arasında. Primatlardaki yabancı
genler arasında 50’si virüslerden
aktarılmış.
Genome Biology adlı açık erişimli
bilim dergisinde 13 Mart’ta
online yayınlanan çalışmaya göre,
insan genomunda bulunan
yabancı genlerin çoğunun işlevi
bilinmiyor ya da birçok insan
geniyle birlikte işlev gördükleri
düşünülüyor.
İşlevleri belirlenenlerse şunlar:
Amino asit metabolizması: 2 gen;
makromolekül modifikasyonu: 15
gen; lipid metabolizması: 13 gen;
anti-oksidan etkinlikler: 5 gen;
bağışıklık sisteminde sinyal iletme
ve tepki yönetiminde işlev gören 7
gen.
Raşit Gürdilek
KAYNAKLAR:
“Humans may harbor more than 100 genes from other organisms”, ScienceOnline, 12 Mart 2015
“Expression of multiple horizontally acquired genes is a hallmark of both vertebrate and
invertebrate genomes”, Genome Biology, 13 Mart 2015