Tam Metin - Tarım Bilimleri Dergisi

TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2006, 12 (3) 221-226
ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ
Sütten Kesilmiş Akkeçi Oğlak Besisinde
Arpanın Değişik Formlarının Etkileri Üzerinde Bir Araştırma*
1
Ahmet TEKELİ
M. Rifat OKUYAN2
Geliş Tarihi: 26.01.2006
Öz: Araştırma, sütten kesilmiş oğlakların büyütülmelerinde arpanın değişik formlarının etkilerini saptamak
amacıyla yürütülmüştür. Üç gruba ayrılan 15 baş sütten kesilmiş erkek Akkeçi oğlağı dane, kırılmış ya da
ezilmiş arpaya dayalı rasyonlarla beslenmişlerdir. Denemede 1.gruba dane (DA), 2.gruba kırılmış (KA) ve
3.gruba ezilmiş arpa (EA) katılan rasyon verilmiştir. Rasyonun diğer ögeleri yonca kuru otu, vitamin ön karma,
mineral ön karma ve tuzdan oluşturulmuştur (%12.19 HP, 2425.6 ME Kcal/kg). Rasyonlar, hayvan başına
günlük olarak canlı ağırlığın %2.4 yaşama payı ve 100 g canlı ağırlık artışı için 300 g kuru madde hesabıyla
verilmiştir. Araştırma sonucunda grupların ortalama canlı ağırlıkları, sırasıyla 31.040, 28.440, 26.260 kg, günlük
ortalama canlı ağırlık artışları ise 111.9, 96.2, 82.5 g olmuştur. Dane arpayla beslenen grubun günlük ortalama
canlı ağırlık artışı ezilmiş ya da kırılmış arpa ile beslenenlerden daha yüksek olmakla birlikte, gruplar arasındaki
farklılık istatistiki olarak önemli bulunmamıştır (P>0.05). Grupların günlük ortalama yem tüketimleri sırasıyla
723.2, 631.8, 571.2 g/baş, ve 1 kg canlı ağırlık artışı için yem tüketimleri sırasıyla 6.68, 6.84, 7.18 kg olmuştur.
Bu durumda, sütten kesilmiş oğlakların büyütülmelerinde kullanılan arpaya fiziksel işlem uygulanmasına gerek
olmadığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Sütten kesilmiş oğlak, büyüme, ezilmiş, kırılmış ya da dane arpa, canlı ağırlık artışı, yem
tüketimi, yem değerlendirme
A Research on the Effects of Different Forms of Barley on Fattening
Performance of Weaned Kids
Abstract: This research was performed for fixing the effects of different forms of barley on growing
performance of weaned kids. Three groups of 15 male Akkeci weaned kids were, 5 kids for per each group, fed
with three different forms of barley; whole, crushed and rolled barley forms. In the experiment first group was fed
with WB (whole barley), second group was fed with CB ( crushed barley) and the last group was fed with RB
(rolled barley). The other compenents of the diets were composed of alfalfa hay, premix of vitamin, premix of
mineral and salt (12.19 %CP, 2425.6 ME Kcal/kg). Diets were applied as 2.4% for living and 300 g dry matter
for 100 g live weight gain for each animal perday. At the end of the research live weight’s for each group were,
31.040, 28.440, 26.260 kg and average live weight gain’s per day were 111.9, 96.2, 82.5 g respectively.
Although average live weight gain for the group fed with WB, was greater than the other groups, but the
differences between groups were found istatisticaly insignificant (P>0.05). Average feed intakes for the groups
per day were; 723.2, 631.8, 571.2 g/animal, and feed intakes for one kg of feed utilization were 6.68, 6.84, 7.18
kg respectively. In this situation, it is possible to say that, there is no need to carry out physical process on
barley to effect the growing performance of weaned kids.
Key Words : Weaned kids, grow, roll barley, crush barley, whole barley, live weight gain, feed intake,
feed utilization
Giriş
Entansif koşullarda keçilerden et üretimi
sözkonusu olduğunda kaynak olarak, oğlakların
değerlendirilmesi akla gelmektedir. Oğlak besisi genel
anlamda sütten kesimden sonra 6.aya kadar devam
eden süreyi kapsamaktadır. Ancak uygulamada bu
ilkeye pek bağlı kalınmadığı dikkati çekmektedir
(Devendra 1987). Türkiye’de en fazla üretimi yapılan
ve hayvanların öncelikle enerji ihtiyacını karşılamada
* Yüksek lisans tezinden hazırlanmıştır.
1
Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Zootekni Bölümü-Adana
2
Ankara Üniv. Ziraat Fak. Zootekni Bölümü-Ankara
kullanılan dane yemler arasında arpa, üretim miktarı
bakımından mısırdan sonra ilk sıralarda yer
almaktadır. Arpa, by-pass protein değerinin yüksek
oluşunun anlaşılmasından sonra süt ve besi yemleri
içinde ayrı bir öneme kavuşmuştur. Fiatının mısır,
sorgum ve buğdaydan ucuz oluşu bu avantajını daha
da arttırmaktadır (Toker ve ark. 1998).
222
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2006, Cilt 12, Sayı 3
Tahıla dayalı yoğun kuzu besi sistemlerinde
yemden yüksek düzeyde yararlanma ve sindirimle ilgili
sorunların kesin olarak önlenebilmesi için yemlemede
kullanılan hububata herhangi bir fiziksel işlem
uygulanmaması gerektiği bildirilmektedir (Ak ve ark.
1998). Kuzu besi rasyonlarına katılan sorgumun
ezilerek verilmesinin, nişasta ve proteinden daha
yüksek oranda yararlanılmasına olanak sağladığı için,
yemden yararlanmanın artmasına ve daha fazla canlı
ağırlık artışı sağlamasına neden olduğu tespit edilmiştir
(Arnold 1989). Ancak, öğütme, yemlerin rumenden
geçiş hızını artırdığı için sindirim salgılarının etkilerini
azaltmakta ve yemlerin içerdiği besin maddelerinden
yararlanma oranını ise düşürmektedir. Bu nedenle
öğütülmüş sorgumla beslenen kuzuların tükettikleri
yemden yeterince yararlanamadığı ve bunun
sonucunda daha düşük canlı ağırlık artışı sağladıkları
saptanmıştır (Ak ve ark.1998).
Kuzu ve oğlak besisinde çoğu yetiştirici orta
düzeyde enerji içeren ve oldukça ucuz olan arpaya
dayalı bir besleme programı uygulamaktadır.
Türkiye’de, hayvan beslemede tüm üretim giderlerinin
%60-85 gibi büyük bir kısmını yem giderleri
oluşturmaktadır. Yemler hayvanlara; ezme, kırma,
öğütme
gibi
fiziksel
işlemler
uygulanarak
yedirilmektedir. Dolayısıyla bu işlemler maliyeti daha
da arttırmaktadır. Arpaya işlem uygulamanın büyüme
yada besi performansına etkisi yok ise veya da yapılan
masraflar maliyeti karşılayamıyorsa, arpaya fiziksel
işlem uygulamanın anlamı yoktur. Küçükbaş hayvan
beslemede kullanılan dane yemlere işlem uygulanması
konusunda araştırıcılar arasında farklı görüşler
bulunmaktadır. Bu nedenle bu araştırma, sütten
kesilmiş oğlakların besi performansları üzerine işlem
görmüş ve görmemiş arpanın (dane, kırılmış, ezilmiş)
etkilerini belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Materyal ve Yöntem
Araştırmada 3 aylık yaşta sütten kesilmiş 15 baş,
Akkeçi erkek oğlağı kullanılmıştır. Hayvanların canlı
ağırlık kazançları iki haftada bir, yem tüketimleri ise
olarak yonca ve arpanın toplamı olarak belirlenmiştir.
Tartım
öncesinde
oğlaklar
akşamdan
aç
bırakılmışlardır. Besiye başlamadan önce 1 hafta
alıştırma devresi uygulanmış, besideki hayvanlara
grup yemlemesi yapılmıştır. Deneme 70 gün
sürmüştür. Araştırmada kaba yem kaynağı olarak
kıyılmış yonca kuru otu (% 91.70 kuru madde, % 13.09
ham protein ve 1790 ME kcal/kg içerikli) ve dane yem
olarak da arpa (% 90.43 kuru madde, % 12,02 ham
protein ve 2680 ME kcal/kg içerikli) kullanılmıştır.
Kullanılan yem hammaddelerinin kimyasal bileşimleri
Weende analiz yöntemine göre saptanmıştır (Akyıldız
1984). Araştırmada kullanılan karmanın bileşimi ve
analitik ve analitik değerleri de Çizelge 1’de verilmiştir.
Çizelge 1. Araştırmada kullanılan karmanın bileşimi ve analitik
değerler.
Yemler
%
73.13
Arpa (dane, kırılmış ya da ezilmiş)
26.02
Yonca Kuru Otu
0.25
Vitamin Ön Karması
0.1
Mineral Ön Karması
0.5
TUZ
TOPLAM
100
ANALİTİK DEĞERLER
2425.64**
Metabolik Enerji ,Kcal/kg
89.99*
Kuru Madde,%
12.19*
Ham Protein, %
12.30*
Ham Selüloz, %
1.74*
Ham Yağ, %
3.47*
Ham Kül,%
60.26*
Nitrojensiz Öz Madde,%
(*) Laboratuvar analizi değeri. (**) Yemlerin tablo değerlerinden
hesaplanmıştır (Okuyan ve ark. 1994)
Denemede elde edilen sonuçlar, SAS (1987)
paket proğramı kullanılarak Tesadüf Parselleri
Deneme Tertibinde Varyans Analizi Tekniğine göre
değerlendirilmiş, ortalamaların karşılaştırlmasında
Duncan Çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.
(Düzgüneş ve ark. 1983).
Bulgular
Araştırmada grupların deneme başı ve deneme
sonu ortalama canlı ağırlıkları ile tartım periyotlarında
elde edilen ortalama canlı ağırlıkları Çizelge 2’de
verilmiştir. Canlı ağırlığın tartım dönemleri itibariyle
değişimi ise Şekil 1’de gösterilmiştir.
Deneme gruplarının, tartı dönemleri itibariyle
canlı ağırlık artışlarına ait veriler karşılaştırıldığında,
grupların gerek deneme başı ve gerekse deneme sonu
canlı ağırlıklarının birbirinden istatistiki olarak farklı
olmadıkları (P>0.05) görülmüştür.
Tartım sonuçlarından yararlanılarak hesaplanan,
grupların dönemler itibariyle günlük ortalama canlı
ağırlık artışları Çizelge 3’de, günlük ortalama canlı
ağırlık artışının tartım dönemleri itibariyle değişimi ise
Şekil 2’de gösterilmiştir. 1.gruptaki (dane arpa)
deneme hayvanları deneme süresince günde ortalama
111.9 g canlı ağırlık artışı sağlarken, 2.gruptaki
(kırılmış arpa) deneme hayvanları 96.2 g, 3.gruptaki
(ezilmiş arpa) deneme hayvanları ise 82.5 g canlı
ağırlık artışı sağlamışlardır. Dane arpayla beslenen
grubun günlük ortalama canlı ağırlık artışları, ezilmiş
ya da kırılmış arpa ile beslenenlerden daha yüksek
olmakla birlikte, gruplar arasındaki farklılık istatistiki
bakımdan önemli bulunmamıştır (P>0.05).
Çizelge 4’de dönemler itibariyle ve deneme
süresince hayvan başına günlük ortalama yem
tüketimi, Şekil 3’de ise dönemler itibariyle hayvan
başına günlük ortalama yem tüketimi verilmiştir.
TEKELİ, A. ve M. R. OKUYAN, “Sütten kesilmiş akkeçi oğlak besisinde arpanın değişik formlarının etkileri üzerinde
bir araştırma”
223
Çizelge 2. Grupların çeşitli dönemlerdeki ortalama canlı ağırlıkları (kg).
Tartımlar
n
1.Grup (dane arpa)
Deneme başı ağırlığı
14. Gün
28. Gün
42. Gün
56. Gün
70. Gün
5
5
5
5
5
5
X ± Sx
23.200 ± 1.78
24.940 ± 2.08
26.600 ± 2.50
28.320 ± 2.65
29.860 ± 2.93
31.040 ± 2.95
Besi Süresince Toplam
C.A.A
5
7.84 ± 1.86
2.Grup (kırılmış arpa)
X ± Sx
3.Grup (ezilmiş arpa)
SED
P
21.700 ± 1.79
23.100 ± 1.68
24.500 ± 1.73
26.200 ± 1.59
27.420 ± 1.78
28.440 ± 1.65
X ± Sx
20.480 ± 0.92
21.760 ± 0.92
22.800 ± 1.01
24.240 ± 1.14
25.260 ± 1.56
26.260 ± 1.70
1.00
1.05
1.19
1.22
1.40
1.40
0.4832*
0.4105*
0.3775*
0.3487*
0.3579*
0.3348*
6.74 ± 0.47
5.78± 1.19
0.69
0.4270*
SED
P
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.4965*
0.4556*
0.6644*
0.6982*
0.9049*
*: Her bir dönem için grup ortalaması arasındaki farklılık istatisitiki olarak önemsizdir (P>0.05)
SED: Ortalamalar arası farklılığın standart hatası
ORTALAMA CANLI AĞIRLIKLAR (g)
3 5 .0 0 0
3 0 .0 0 0
2 5 .0 0 0
2 0 .0 0 0
1 5 .0 0 0
1 0 .0 0 0
5 .0 0 0
0
D enem e B aşı
A ğ ır l ığ ı
1 . T a r t ım
2 . T a r t ım
3 . T a r t ım
4 . T a r t ım
D enem e
S o n u A ğ ır l ığ ı
T A R T IM L A R
D a n e a rp a
K ırılm ış a rp a
E z ilm iş a r p a
Şekil 1.Canlı ağırlıkların tartı dönemleri itibariyle değişimi (g).
Çizelge 3. Grupların dönemler itibariyle günlük ortalama canlı ağırlık artışları (g).
Dönemler
1.Grup
2.Grup
X ± Sx
X ± Sx
91.43 ± 0.02
74.29 ± 0.01
102.86 ± 0.01
72.86 ± 0.04
71.43 ± 0.03
100.00 ± 0.01
100.00 ± 0.01
121.43 ± 0.01
87.14 ± 0.02
72.86 ± 0.02
124.29 ± 0.02
118.57 ± 0.04
122.86 ± 0.02
110.00 ± 0.03
84.29 ± 0.01
Deneme başı 14. gün
14-28. gün
28-42. gün
42-56. gün
56-70. gün
3.Grup
X ± Sx
GÜNLÜK CANLI AĞIRLIK ARTIŞLARI (g)
Besi Süresince
112.00 ± 0.02
96.29 ± 0.01
*: Her bir dönem için grup ortalaması arasındaki farklılık istatisitiki olarak önemsizdir (P>0.05)
SED: Ortalamalar arası farklılığın standart hatası
82.57 ± 0.02
140
120
100
80
60
40
20
0
1. D önem
2. D önem
3. D önem
4. D önem
5. D önem
O r t.C a n lı
A ğ ır . A r tış ı
D Ö N E M LE R
D a n e a rp a
K ır ılm ış a r p a
E z ilm iş a r p a
Şekil 2. Günlük ortalama canlı ağırlık artışının tartı dönemleri itibariyle değişimi (g).
0.01
0.4270
224
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2006, Cilt 12, Sayı 3
Çizelge 4. Dönemler itibariyle ve deneme süresince hayvan başına günlük ortalama yem tüketimi (g).
Yem tüketimi (g)
1.Grup
2.Grup
3.Grup
559
689
728
809
831
470
552
680
703
754
445
512
527
641
731
723.2
631.8
571.2
Dönemler
Deneme başı-14.gün
14-28. gün
28-42. gün
42-56. gün
56-70. gün
YEM TÜKETİMİ (g)
Besi Süresince
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
1. D önem
2. D önem
3. Dönem
4. D önem
5. D önem
D enem e
S ü re s in c e
DÖ NEMLER
D a n e a rp a
K ı r ı lm ı ş a r p a
E z ilm iş a r p a
Şekil 3. Dönemler itibariyle hayvan başına günlük ortalama yem tüketimi (g).
Hayvan başına günlük ortalama yem tüketimleri
Çizelge 3’den de izleneceği gibi, denemenin başından
itibaren her üç grupta da canlı ağırlık artışına paralel
olarak artış göstermektedir. Deneme süresince 1. grup
723.2 g , 2. grup 631.8 g ve 3.grup 571.2 g ortalama
günlük yem tüketmişlerdir.
Çizelge 5de ise dönemler itibariyle ve deneme
süresince 1 kg canlı ağırlık artışı için tüketilen yem
miktarları verilirken, Şekil 4’de de bunun dönemlere
göre değişimleri gösterilmiştir. Araştırmada yemden
yararlanma oranı ortalama olarak 1.grupta 6.68 kg, 2.
grupta 6.84 kg ve 3.grupta 7.18 kg bulunmuştur.
Tartışma
Grupların deneme başı ortalama canlı ağırlıkları,
sırasıyla; 23.200, 21.700, 20.480 kg; deneme sonu
canlı ağırlıkları ise, sırasıyla; 31.040, 28.440 ve 26.260
kg
bulunmuştur. Bu değerler, Eker ve. (1976),
Mavrogenis ve ark. (1982), Akman ve Tuncel (1984) ve
Kesim (1993)’in elde ettiği bulgularla uyumlu olmakla
beraber, Daşkıran (1992) ve Keleş (1995)’in
bulgularına uymamaktadır. Bu denemelerde sağlanan
canlı ağırlık artışları, denememizde elde edilen
sonuçlardan düşüktür.
Dane arpayla beslenen grubun günlük ortalama
canlı ağırlık artışları, ezilmiş ya da kırılmış arpa ile
beslenenlerden daha yüksek olmakla birlikte, gruplar
arasındaki farklılık istatistiki bakımdan önemli
bulunmamıştır (P>0.05). Bu sonuç Hanke ve Jordan
(1963)’ın, dane arpanın, peletlenmiş arpaya,
Economides ve ark. (1990)’nin, karma yemi pelet
formunda yedirmenin toz forma; Ak ve ark. (1998)’nin,
dane sorgumun, öğütülmüş sorguma, Yaman ve ark.
(2000)’nin, dane arpanın, ezilmiş arpaya göre daha
fazla canlı ağırlık artışı sağladığı yönündeki
bulgularıyla uyum içerisindedir. Ancak Orskov ve ark.
(1974)’nin, öğütülmüş-peletlenmiş arpanın, dane
arpadan, Ak ve ark. (1998)’nin, ezilmiş sorgumun,
dane sorgumdan daha fazla canlı ağırlık artışı
sağladığı yönündeki bulgularıyla, uyumlu değildir.
TEKELİ, A. ve M. R. OKUYAN, “Sütten kesilmiş akkeçi oğlak besisinde arpanın değişik formlarının etkileri üzerinde
bir araştırma”
Çizelge 5. Dönemler itibariyle ve deneme süresince 1 kg canlı ağırlık
artışı için yem tüketimi (kg).
1 Kg C.A.A. için yem
Dönemler
1.Gru
p
2.Grup
3.Grup
Deneme başı 14.gün
14-28. gün
28-42. gün
42-56. gün
56-70. gün
4.50
5.81
5.92
7.35
9.86
4.70
5.52
5.60
8.07
10.35
4.86
6.90
5.12
8.80
10.23
Besi süresince
6.68
6.84
7.18
12
1 Kg CAA için Yem Tüketimleri (Kg)
10
8
6
4
2
0
1.D önem
2.D önem
3.D önem
4.D önem
5.D önem
D ö n e m le r
D ane arpa
K ırılm ış arpa
E zilm iş arpa
Şekil 4. Bir kg canlı ağırlık artışı için yem tüketiminin dönemlere
göre değişimi.
Araştırmada gruplardan elde edilen günlük
ortalama canlı ağırlık artış değerleri Parthasarathy ve
ark. (1984)’nin, farklı besleme koşullarında, Akman ve
Tuncel (1984) ile Keleş (1995)’in, ad-libitum kesif
yemlerle sağlamış oldukları canlı ağırlık bildirişleriyle
uyum halinde olmuştur. Ancak Anonim (1975)’un farklı
ham protein düzeyleri ve Güney (1984), Çayan (1986),
Güney ve Çayan (1987), Kor (1991), Daşkıran (1992),
Kesim (1993) ve Koyuncu ve ark. (1996)’nun, entansif
koşullarda ad-libitum kesif yemlerle sağlamış oldukları
canlı ağırlık bildirişleriyle uyum halinde değildir.
Sağlanan canlı ağırlık artışlarının denememizde
bulunmuş olan değerlere göre yüksek olduğu
görülmektedir. Bu farklılık, araştırmalarda değişik
ırklarda hayvan kullanılmasından ve entansif besi
uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Singh ve
Sengar (1970)’ın, farklı enerji ve farklı protein
düzeyleriyle, ve Koyuncu ve ark. (1996)’nin mera
koşullarında sağlamış oldukları canlı ağırlık artışları
denememizde bulunmuş olan değerlere göre çok
düşüktür.
225
Araştırmamızda dane arpayla beslenen 1. grubun
tüketmiş olduğu günlük ortalama yem miktarı, ezilmiş
ya da kırılmış arpa yedirilen grupların tükettikleri yem
miktarlarından yüksek bulunmuştur. Bu sonuç, Orskov
ve Fraser (1975)’in, dane arpayla beslenenlerin,
peletlenmiş arpayla beslenenlere ve Yaman ve ark.
(2000)’nin, dane arpayla beslenenlerin, ezilmiş arpayla
beslenenlere göre daha fazla yem tükettiklerine dair
bulgularıyla uyum içerisinde olmuştur. Ancak, Anonim
(1975) ve Daşkıran (1992)’nın elde ettiği bulgularla
uyum içerisinde olmamıştır. Bu farklılığın, araştırmada
kullanılan hayvanların ırk farklılığından ve entansif besi
sisteminin uygulanmasından ileri geldiği söylenebilir.
Araştırmamızda yemden yararlanma oranı ortalama
olarak 1.grupta 6.68 kg, 2. grupta 6.84 kg ve 3.grupta
7.18 kg bulunmuştur.
Araştırmamızda dane arpayla beslenen grubun
yemden yararlanma oranı, ezilmiş ya da kırılmış arpa
yedirilen grupların yemden yararlanma oranlarından
yüksek bulunmuştur. Hanke ve Jordan (1963) ve
Orskov ve ark. (1974) ile Orskov ve Fraser (1975)’in,
dane arpayla beslenenlerin, peletlenmiş arpayla
beslenenlerden, Economides ve ark. (1990)’nin, karma
yemin pelet formunun toz formundan ve Yaman ve ark.
(2000)’nin, dane arpanın, ezilmiş arpadan daha iyi
yemden yararlanma oranı sağladığına ilişkin
bulgularıyla uyum içerisinde olmuştur. Ancak Ak ve
ark. (1988)’nin, ezilmiş sorgumun dane sorgumdan
daha iyi yemden yararlanma oranı sağladığına ilişkin
bulgularıyla uyum içerisinde olmamıştır. Bu farklılığın,
araştırmada kullanılan tahılların farklılığından ileri
geldiği söylenebilir.
Araştırmamızda gruplardan elde edilen yemden
yararlanma oranları, Kesim (1993)’in elde etmiş olduğu
bulguyla uyumlu, Daşkıran (1992)’ın entansif
koşullarda ad-libitum kesif yemlerle sağlanmış olduğu
sonuçlarla çok yakın olmuştur. Ancak Güney (1984),
Çayan (1986), Güney ve Çayan (1987), Kor (1991) ve
Keleş (1995)’in, entansif koşullarda ad-libitum kesif
yemlerle sağlamış oldukları bulgularla uyum içerisinde
olmamıştır. Bu farklılık, araştırmada kullanılan
hayvanların ırk farklılığından ve entansif besi
uygulanmasından kaynaklanabilir.
Sonuç
Sütten kesimden sonra oğlakların yetmiş günlük
büyüme döneminde, gruplar arasında canlı ağırlık
artışı bakımından istatistiki farklılık bulunmamış
olması, sütten kesilmiş oğlakların besisinde kullanılan
arpaya fiziksel işlem uygulamanın, gerekli olmadığı
söylenebilir.
226
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2006, Cilt 12, Sayı 3
Kaynaklar
Ak, İ., V, Akgündüz., İ. Filya,. ve M. Akgündüz. 1998. Sorgum
Yem Formunun Kuzuların Besi Performansı Üzerine
Etkileri. Anadolu Tarım Kongresi 969-978. 14-18 Eylül
1998 Erzurum.
Akman, N. ve E. Tuncel. 1984. Dişi, Erkek ve Erken Kastre
Edilmiş Akkeçi Oğlaklarında Besi Performansı Üzerinde
Araştırmalar. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 3: 25-31.
Akyıldız, A.R. 1984. Yemler Bilgisi Laboratuvar Kılavuzu.
Ank.Üniv. Zir.Fak. Yay: 895. Uygulama Kılavuzu 213.
Ankara.
Anonim, 1975. Cyprus Agricultural Research Institute. Annual
Report. Cyprus.
Arnold, L.D. 1989. Sorgumun Hayvan Beslemede Kullanılma
Olanakları U.S. Feed Grains Council Yayınları 25.s.
Çayan, O. 1986. Alman Geyik Renkli X Kıl Melezi (F1) ve Saf
Kıl Erkek Oğlaklarının Besi Gücü ve Karkas Özellikleri
Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yüksek Lisans
Tezi Adana.
Daşkıran, İ. 1992. Sütten Kesim Çağında Besiye Alınan Tiftik
Keçisi Oğlaklarının Besi Performansı ve Karkas
Özellikleri A.Ü. Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi,
Ankara.
Devendra, C. 1987. The Digestive Efficiency of Goats. World
Rev. Anim. Prod. 14:9-12.
Keleş, M. A. 1995. Sütten Kesim Çağında Besiye Alınan Kıl
Keçisi Erkek Oğlaklarının Besi Performansı ve Karkas
Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniv. Fen
Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Kesim, M. E. 1993. Oğlak Besisinde Tek Yem Arpa ile
Standart Besi Yeminin Besi Performansına Etkileri
Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara Üniv. Fen
Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Kor, A. 1991. Damascus X Kıl Keçi (F1) Melezi Erkek
Oğlakların Besi Gücü ve Karkas Özellikleri Üzerine Bir
Araştırma. Ç.Ü.Fen Bil.Ens. Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Koyuncu, M., E. Tuncel ve N. Akman. 1996. Ankara Keçisi
Erkek Oğlaklarının Mera ve Entansif Koşullarda Besi
Gücü ve Karkas Özellikleri TÜBİTAK Tr.J. of Vet. and
Anim. Sci. 20: 157-161.
Mavrogenis, P. A., A. Constantinou and A. Louca. 1982.
Environmental and Genetic influences of Growth Traits
of The Damascus Goat. Proceedings of The Third
International Conference on Goat Production and
Disease. 10-15 Journay, Tucson, Arizona.U.S.A.
Okuyan, M. R., E. Tuncel, A. Karabulut, Ş. Bayındır ve Z.
Yıldırım. 1994. Keçilerin Besin Maddeleri Gereksinimleri
(Çeviri). Uludağ Üniv. Basımevi. Bursa.
Orskov, E. R., C. Fraser and J. G. Gordon. 1974. Effect of
Processing of Cereals on Rumen Fermentation,
Digestibility, Rumination Time and Firmness of
Subcutaneous Fat. Br. J.Nutr. 32: 59-69 s.
Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz. 1983. İstatistik
Metodları 1, Ank.Üniv. Zir.Fak. Yay. No: 861, Ders
Kitabı:229, 218 s. Ankara.
Orskov, E. R. and C. Fraser. 1975. The Effect Processing of
Barley Based Supplements on Rumen pH, Rate of
Digestion and Voluntary Intake of Dried Grass in Sheep.
Br.J.Nutr.34: 493-500 s.
Economides, S., A. Koumos, E. Georghıades and M.
Hadjıpanayıotou. 1990. The Effect of Barley-Sorghum
Grain Processing and Form of Concentrate Mixture on
the Performance of Lambs, Kids and Calves. Animal
Feed Science and Technology, 31 (1-2): 105-116.
Parthasarathy, M., D. Sıngh and P. S. Rawat. 1984.
Performance of Feedlot Kids on Different Dieatary
Regimen. Indian J.Anim.Sci. 54 (1): 130-131.
Eker, M., E. Tuncel, Y. Aşkın ve S. M. Yener. 1976. Saanen X
Kilis Melezi Keçilerde Canlı Ağırlık ve Vücut Gelişmesi
Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıl. 26
(1): 164-175.
Güney, O. 1984. Saanen X Kilis ve Saanen X Kıl Birinci
Geriye Melez Erkek Oğlakların Besi Gücü ve Karkas
Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. TÜBİTAK Doğa Derg.
8(1): 40-49.
Güney, O. ve O. Çayan. 1987. The Fattening Performance
and Carcass Characteristics of Hair Male Kids Under
İntensive
Feeding
Conditions.
PHILDETIONS
Symposium on The Evaluation of Mediterranean Sheep
and Goat. Fonte-BOA. (Santarem-Portugal), 23-25
September. Portugal.
Hanke, H. E. and R. M. Jordan. 1963. Comparison of Lambs
Fed Shelled Corn and Whole of Pelleted Barley of
Different Bushel Weights. J. Anim. Sci. 22:1097-1099.
SAS, (1987) SAS Institute, SAS User’s Guide: Statistics.
Institute, Inc. Cary, NC, USA.
Sıngh, S. and N. S. Sengar. 1970. Investigation of Milk and
Meat Potential of Indian Goats. Final Technical Report.
Raja Balwant Singh College, Bichpuri, Agra, India.
Toker, E., M. Zincirlioğlu ve Ö. F. Alarslan. 1998. Yemler ve
Hayvan Besleme, Hayvan Yetiştirme Ders Kitabı. 2.
Baskı. Baran Ofset. 94 s. Ankara.
Yaman, S., S. Çep, B. Ankaralı ve A. Öztürk. 2000. Sodyum
Hidroksitle Muamele Edilmiş Dane Arpanın Kuzu
Besisinde Kullanımı. International Animal Nutrition
Congress 2000. 360-366 s. Isparta.
İletişim Adresi:
Ahmet TEKELİ
Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Zootekni Bölümü- Adana