tofaş türk otomobil fabrikası a.ş. 2014 faaliyet raporu

Transkript

www.tofas.com.tr
Hayat yenilenmektir
TOFAŞ 2013 FAALİYET RAPORU
2014 FAALİYET RAPORU
Genel Müdürlük
Büyükdere Caddesi No:145
Tofaş Han 34349 Zincirlikuyu-İstanbul
Tel: (0212) 275 33 90 (pbx) - 275 29 60 (pbx)
Faks: (0212) 275 39 88 - 275 03 57
Fabrika
Yeni Yalova Yolu Caddesi, No:574 16369 Bursa
Tel: (0224) 261 03 50 (pbx)
Faks: (0224) 255 09 47 - 261 13 50
www.tofas.com.tr
İstanbul Ticaret Sicili Numarası: 100324
Mersis Numarası: 0846000042200017
Bu faaliyet raporunun basımında %100 geri dönüştürülmüş kâğıt kullanılmıştır.
4
BIR BAKIŞTA TOFAŞ
Yönetim Kurulu’nun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin
Bağımsız Denetçi Raporu
5 Tofaş Hakkında
6 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler
8 Kurumsal Yatırımcı İlişkileri
10 Vizyon, Misyon ve Değerler
11 2014’te Tofaş
18Ödüller
BÖLÜM II
22
24
28
30
32
Yönetim Kurulu Başkanı’nın Değerlendirmesi
Yönetim Kurulu
Dönem İçinde Yönetim Kurulu’nda Görev Alan Üyeler
CEO’nun Değerlendirmesi
Üst Yönetim
40
46
51
52
56
59
62
Otomotiv Sektörü ve Tofaş’ın Sektör İçindeki Yeri
Markalar ve Ürünler
Tofaş Bayi Ağı
Bağlı Ortaklıklar
Ar-Ge Faaliyetleri
İnsan Kaynakları
Kalite Yönetimi
BÖLÜM I
YÖNETIMDEN
BÖLÜM III
FAALIYETLER
BÖLÜM IV
SÜRDÜRÜLEBILIRLIK
BÖLÜM V
KURUMSAL YÖNETIM VE
DIĞER HUSUSLAR
BÖLÜM VI
FINANSAL BILGILER
66 Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk Politikası
67 Kurumsal Sosyal Sorumluluk
70Çevre
72 İş Sağlığı ve Güvenliği
73 İş Yönetim Politikaları
74 Etik Değerler
75 İklim Değişikliği
76 Tedarik Zinciri Yönetimi
80 Ortaklar Genel Kurul Toplantı Gündemi
81 Şirket’in Sermaye Yapısı ve Ortaklık Hakkında Bilgiler
84 Kurumsal Yönetim İlkeleri Beyanı ve Uyum Raporu
99 Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları
101 Bağlı Şirket Raporu
102 Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu
103 Ücret Politikası
104 Kâr Dağıtım Politikası
105 2014 Yılı Kâr Dağıtım Önerisi
106 2014 Yılı Kâr Dağıtım Tablosu
107 Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu
109 Konsolide Finansal Tablolar Hakkında Bağımsız
Denetçi Raporu
1
BÖLÜM I
BIR BAKIŞTA TOFAŞ
4 Yönetim Kurulu’nun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin
5 Tofaş Hakkında
6 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler
8 Kurumsal Yatırımcı İlişkileri
10 Vizyon, Misyon ve Değerler
11 2014’te Tofaş
18Ödüller
3
YÖNETİM KURULUNUN YILLIK FAALİYET RAPORUNA İLİŞKİN
BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Yönetim Kurulu’na
Yönetim Kurulunun Yıllık Faaliyet Raporunun Bağımsız Denetim Standartları Çerçevesinde Denetimine İlişkin Rapor
1. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2014 tarihinde
sona eren hesap dönemine ilişkin yıllık faaliyet raporunu, denetlemiş bulunuyoruz.
Yönetim Kurulunun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin Sorumluluğu
2. Grup yönetimi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 514’üncü maddesi ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) II-14.1 No’lu
“Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) hükümleri uyarınca yıllık faaliyet raporunun konsolide
finansal tablolarla tutarlı olacak ve gerçeği yansıtacak şekilde hazırlanmasından ve bu nitelikteki bir faaliyet raporunun hazırlanmasını
sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu
3. Sorumluluğumuz, Grup’un faaliyet raporuna yönelik olarak TTK’nın 397’nci maddesi ve Tebliğ çerçevesinde yaptığımız bağımsız
denetime dayanarak, bu faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin Şirket’in Grup’un 2 Şubat 2015 tarihli bağımsız denetçi
raporuna konu olan konsolide finansal tablolarıyla tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hakkında görüş vermektir.
Yaptığımız bağımsız denetim, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Denetim
Standartları’nın bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartları’na uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk
sağlanmasını ve bağımsız denetimin, faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin konsolide finansal tablolarla tutarlı olup olmadığına ve
gerçeği yansıtıp yansıtmadığına dair makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Bağımsız denetim, tarihi finansal bilgiler hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin uygulanmasını içerir. Bu
prosedürlerin seçimi, bağımsız denetçinin mesleki muhakemesine dayanır.
Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak
oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüş
4. Görüşümüze göre yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgiler, tüm önemli yönleriyle, denetlenen konsolide
finansal tablolarla tutarlıdır ve gerçeği yansıtmaktadır.
Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülükler
5. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 402’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; BDS 570 “İşletmenin Sürekliliği” çerçevesinde,
Grup’un öngörülebilir gelecekte faaliyetlerini sürdüremeyeceğine ilişkin raporlanması gereken önemli bir hususa rastlanılmamıştır.
Başaran Nas Bağımsız Denetim ve
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş.
a member of PricewaterhouseCoopers
Zeynep Uras, SMMM
Sorumlu Denetçi
İstanbul, 5 Mart 2015
4
Tofaş Hakkında
Türkiye’nin altıncı büyük sanayi kuruluşu olan
Tofaş, yılda 400 bin araçlık üretim kapasitesine ve
6.500 çalışana sahiptir. Ar-Ge ve üretim faaliyetlerinin
yanı sıra, iç pazarda altı global markanın
temsilciliğini üstlenmektedir.
Türkiye’nin sanayi devi Tofaş
Temelleri 1968 yılında Koç Topluluğu’nun kurucusu merhum
Vehbi Koç tarafından atılan, Koç Holding ve FCA-Fiat Chrysler
Automobiles’ın eşit hissedar olduğu Türk otomotiv şirketi Tofaş,
günümüzde FCA’in Avrupa’daki iki Ar-Ge merkezinden biri
konumunda bulunmaktadır.
Türkiye’nin altıncı büyük sanayi kuruluşu olan Tofaş, yılda 400
bin araçlık üretim kapasitesine ve 6.500 çalışana sahiptir. Bugün
350 bin m2’si kapalı, toplam 1 milyon m2 alan üzerinde faaliyet
gösteren Tofaş, rekabet gücünü sürekli artırmaktadır. Türkiye’nin
hem binek otomobil hem de hafif ticari araç üreten tek otomotiv
şirketi olan Tofaş, Bursa Fabrikası’nda, Minicargo projesi
kapsamında Fiat, Citroen, Peugeot markalarına, Yeni Doblo
projesi kapsamında ise Fiat, Opel ve Vauxhall markalarına üretim
yapmaktadır. Tofaş iç pazarda 6 markanın (Fiat, Alfa Romeo, Lancia, Jeep,
Maserati, Ferrari) temsilciliğini üstlenmektedir.
5
Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler
2014 yılında Tofaş, 7,4 milyar TL satış geliri ve
574 milyon TL net kâr elde etmiştir. Yeni model
projeleri kapsamında 330 milyon Euro tutarında
yatırıma imza atmıştır.
Operasyonel Göstergeler
2013
2014
Yurt Dışı Satışlar (bin TL)
4.069.041
4.279.030
Yurt İçi Satışlar (bin TL)
2.876.376
3.023.705
92.537
119.274
244.614
222.807
%92
%84
267.211
237.384
Esas Falliyetlerden Diğer Gelirler (bin TL)
Kümülatif Üretim Hacmi (adet)
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Satışlar (adet)
Finansal Göstergeler (Bin TL)
2013
2014
Toplam Özkaynaklar
1.898.814
2.241.171
Toplam Varlıklar
5.928.202
7.124.284
Satış Gelirleri
7.037.954
7.440.009
Vergi Öncesi Kâr
477.075
472.253
Net Kâr
434.223
574.238
FAVÖK (EBITDA)
816.735
815.607
94,9
330
Yatırımlar (milyon EUR)
6
Satışların Segment Kırılımları (%)
İhracat Ülke Dağılımı (%)
Diğer
Avrupa
12,2
Belçika
3,9
İspanya
7,6
Güney
Amerika
2,7
İngiltere
15,6
A.B.D. &
Kanada
3,4
Mena
10,5
Hafif
Ticari
Araç
71,6
Otomobil
28,4
Almanya
7,0
Diğer
2,5
Fransa
9,5
İtalya
25,1
Toplam Aktifler
(Milyon TL)
Vergi Öncesi Kâr
(Milyon TL)
7.124
477
472
2014
2013
2014
%
20
5.928
2013
Özsermaye
(Milyon TL)
Satış Gelirleri
(Milyon TL)
7.440
2.241
7.038
%
6
%
18
1.899
2013
2014
2013
2014
574
817
816
2014
2013
2014
FAVÖK
(Milyon TL)
Net Kâr
(Milyon TL)
%
32
434
2013
7
Kurumsal Yatırımcı İlişkileri
Kurumsal Yatırımcı Görüşmeleri
Tofaş, 2014 yılında Şirket genel merkezinde dört kez düzenlediği
Analist Toplantısı ile, yıl içinde açıklanan tüm çeyreklere ait finansal
sonuçların Şirket yorumlamasını üst yönetim katılımı ile finansal
analistlerle paylaşmıştır.
Kurumsal Yatırımcı İlişkileri biriminin düzenlediği Analist
Toplantıları’nın dışında ayrıca şirket ziyaretleri, yurt içi ve
yurt dışı yatırımcı konferansları, yurt dışı roadshow’lar veya
reverseroadshow’lar yolu ile toplamda 393 kurumsal yatırımcı ve
30 finansal analist ile yüz yüze toplantı veya tele-konferans yolu ile
görüşme yapılmıştır.
Tofaş’ın Halka Açık Olan Kısmındaki Yabancı Payı
Gelişimi (%)
Tofaş’ın halka açık olan kısmındaki yabancı payı 2008 yılı sonunda
%53 seviyesinde iken, her geçen yıl yükselerek 2014 yılında
%89 seviyesine ulaşmıştır. Aynı dönemde BIST %66 seviyesinden
%64 seviyesine gerilemiştir.
%100
%90
%89
Hisse Performansı
Tofaş hissesi 2014 yılı ortalama değeri, 2013 yılına göre %11
artış göstererek, aynı dönemde ortalama %3,6 oranında değer
kaybeden BIST 100’e kıyasla oldukça yüksek bir performans
göstermiştir.
%15,0
%79
%64
%62
%60
%10,0
%5,0
%66
%62
%82
%66
%72
%67
%66
%53
%50
%40
%30
2014
2013
Tofaş
2012
2011
2010
2009
2008
BIST
Temettü Ödeme Performansı
Şirket geçmiş dönem temettü ödemeleri aşağıdaki gibidir.
Milyon TL
%11,0
%87
%80
%70
Şirket yıl içinde beş yurt dışı yatırımcı konferansı, altı yurt
içi yatırımcı konferansı ve bir roadshow’a katılmış, dört
reverseroadshow’a ev sahipliği yapmış, 13 telekonferans ile
yabancı yatırımcılarla toplantılar düzenlemiştir.
%89
2009
2010
2011
2012
2013
Net Kâr
360
384
474
448
434
Temettü
130
250
250
480
325
%36
%65
%53
%107
%75
Temettü/Net Kâr (%)
BIST 100
%0,0
Tofaş
%-5,0
8
-%3,6
Şirket yönetiminin 2014 yılına ilişkin kâr payı dağıtımı teklifi ise
toplam 485 milyon TL tutarında olup, 2014 yılı Net Kârı üzerinden
%85 temettü ödeme rasyosunu işaret etmektedir.
Tofaş hissesi 2014 yılı ortalama değeri, 2013 yılına göre %11 artış
göstererek, aynı dönemde ortalama %3,6 oranında değer kaybeden
BIST 100’e kıyasla oldukça yüksek bir performans göstermiştir.
9
Vizyon, Misyon ve Değerler
Vizyonumuz
Milyon araca doğru...
Müşteri beklentilerini
şekillendiren ve gurur duyulan
lider otomotiv şirketi olmak.
Misyonumuz
Toplumun mobilite ihtiyaçlarına
en uygun ürün ve hizmetleri
sunarak yaşam kalitesini
yükseltmek.
Değerlerimiz
ÇEVİK BİR
TAKIMIZ
TUTKUYLA
ÇALIŞIRIZ
İNSANA VE
ÇEVREYE
DUYARLIYIZ
10
Hızlı hareket edip
sonuca çabuk
ulaşan büyük bir
takımız. İşimize
dört elle sarılır,
tutkuyla çalışırız.
Tofaş’ta fark
yaratan insandır ve
müşterilerimiz her
şeyden önce gelir.
Bu nedenle “önce
insan” anlayışıyla
çalışırız. Topluma
ve çevreye karşı
sorumluluklarımızı
yerine getiririz.
REKABETÇİYİZ
FARK
YARATIRIZ
İDDİALIYIZ
SÖZ VERİR
BAŞARIRIZ
Kendimizi
sürekli geliştirir,
her zaman “en
iyi”yi hedefleriz.
Yenilikçiyiz
ve yalın
düşünürüz.
Hedeflerimize
sahip çıkıp, engel
dinlemeden
başarıya ulaşırız.
Şeffaf çalışır,
hatamızı gelişim
fırsatı olarak
kullanırız.
2014’te Tofaş
OCAK
ŞUBAT
Maserati 100’üncü yaşını kutladı
Bu yıl 100’üncü yaşını kutlayan Maserati, 2014 yılı boyunca
dünya genelinde görkemli etkinlikler düzenledi.
Fabrikada 43’üncü üretim yılı kutlandı
12 Şubat 1971’de büyük bir törenle resmen işletmeye alınan
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası’nın 43 yıldır aralıksız olarak üretime
devam etmesi özel bir etkinlikle kutlandı.
Otomobil tutkunlarının yeni buluşma adresi: Fiat Blog
Yayın hayatına başlayan Fiat Blog, dijital dünyada Fiat’ı
otomobil severlerle buluşturdu.
Premium Markalar Bayi Toplantısı düzenlendi
Lancia, Alfa Romeo, Jeep bayileri ve yetkili servisleri, Abant’ta
yapılan Premium Markalar Bayi Toplantısı’nda bir araya geldi.
Tedarikçiler ödüllerini aldı
“Birlikte Büyüyoruz” temasıyla gerçekleştirilen Tedarikçi Bilgi
Paylaşım Toplantısı ve Ödül Töreni, Tofaş’ın 400 tedarikçi
firmasının katılımıyla düzenlendi.
Kıdem ve Başarı Ödülleri sahiplerini buldu
Bursa’da ve İstanbul’da gerçekleştirilen Kıdem ve
Başarı Ödülleri Törenleri’nde 10 ila 40 yıl arasında kıdeme
ulaşan Tofaşlılara ödülleri verildi.
TBF Geliştirme Turnuvası Kupası Tofaş Genç Takımının oldu
Türkiye Basketbol Federasyonu (TBF) Geliştirme Turnuvası final
maçında Tofaş Genç Takımı, Galatasaray’ı 80-73 mağlup etti ve
kupanın sahibi oldu.
Indoor Cup şampiyonu Tofaş
Tofaş Atletizm Takımı, Indoor Cup şirketler arası Salon
Atletizm Oyunları’nda hem erkekler hem de genel
sıralamada şampiyon oldu.
11
2014’te Tofaş
MART
NİSAN
Tofaş Fen Lisesi protokol töreni gerçekleşti
2014-2015 öğretim yılında öğrencilere kapılarını açan Tofaş Fen
Lisesi için, Bursa Valiliği, DOSAB, Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü
ve Tofaş arasında protokol imzalandı.
FCA dünyası WCM’de “Altın” ve ötesi için
Tofaş’ta buluştu
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası, Fiat-Chrysler (FCA) Grubu
fabrikalarına Dünya Klasında Üretim WCM konusunda liderlik
etmeye devam ediyor. Bu kapsamda Mart ve Nisan aylarında
fabrikada FCA Grubu fabrikalarından katılımlarla çalıştaylar ve
eğitimler gerçekleşti.
Tofaş Akademi’nin yeni binası açıldı
Tofaş Akademi’nin açılışı, Koç Holding ve Tofaş Yönetim Kurulu
Başkanı Mustafa V. Koç, Koç Holding CEO’su Turgay Durak ve
Koç Holding Otomotiv Grup Başkanı Cenk Çimen’in de katılımıyla
gerçekleştirildi.
Fiat’ın yeni modelleri Cenevre Otomobil Fuarı’nda tanıtıldı
Fiat’ın, kendi sınıfında en çok tercih edilen modellerinden Panda
ve Freemont’un en yeni versiyonları Panda Cross ve Freemont
Cross, Cenevre Otomobil Fuarı’nda ilk kez görücüye çıktı.
Fiat’ın efsanevi modeli 500’ün 2014 serisinin lansmanı da
500 Cult versiyonuyla birlikte yapıldı.
Fiat Bayi Toplantısı düzenlendi
2014 yılının ilk Fiat Bayi Toplantısı, Türkiye genelindeki Fiat
bayilerini buluşturdu. Toplantıda, iş sonuçları değerlendirildi ve
geleceğe yönelik hedefler paylaşıldı.
Fiat Satış Sonrası Ailesi İstanbul’da buluştu
İş sonuçlarının ve hedeflerin değerlendirildiği Fiat Satış Sonrası
Toplantısı’nda en başarılı servislere ödülleri verildi.
12
Fiat 500L Living Türkiye’de
Fiat 500 Ailesi’nin en son üyesi 500L Living, Türkiye’de yollara
çıktı. Üç koltuk sırasıyla yedi kişiye varan oturma kapasitesi sunan
Fiat 500L Living, “Popstar” ve “Lounge” versiyonlarıyla müşterinin
beğenisine sunuldu.
Yeni Alfa Romeo Giulietta Türkiye’de
Alfa Romeo Giulietta, yenilenen 2014 modeliyle Türkiye’de satışta
çıktı. Yeni Giulietta, yenilenen iç mekânı, farklı motor ve vites
seçenekleriyle otomobilseverlerle buluştu.
MAYIS
HAZİRAN
Alfa Romeo 4C’nin Türkiye’deki ilk teslimatı gerçekleşti
Türkiye’de satışa sunulan Alfa Romeo’nun yeni süper coupe
modeli 4C, ilk sahibiyle buluştu. Araç, sadece 500 adet üretilen
özel 4C Launch Edition serisine ait.
Mavi yaka kurumsal e-posta projesi küresel başarı
hikâyesi oldu
Tüm çalışanlar için ortak bir iletişim platformu oluşturmanın ilk
adımı olan mavi yaka kurumsal e-posta projesi, kapsamı itibarıyla
Türkiye’de bir ilk oldu ve Microsoft tarafından küresel başarı
hikâyesi olarak sunuldu.
Engelli çalışanlarımız askerlik görevini yerine getirdi
Mayıs ayındaki Engelliler Haftası etkinlikleri kapsamında,
Bursa Garnizon Komutanlığı ile gerçekleştirilen işbirliği
sonucunda fabrikada görev yapan ve askerlik deneyimi
yaşamak isteyen 54 engelli çalışan, bir günlük temsili
askerlik yaparak terhis belgesi aldı.
Küçükler Türkiye ikincisi oldu
Tofaş Spor Kulübü Basketbol Küçük Erkekler Türkiye
Şampiyonası’nda finale kalan küçükler, şampiyonayı ikinci sırada
tamamladı. Bursa’da 2013-2014 Voleybol Sezonu Erkekler
kategorisinde ise üç kategoride şampiyonluğa ulaşılarak liglere
damga vuruldu.
Yeni Fiat Ducato Türkiye pazarında yerini aldı
Fiat Ticari Araçlar’ın dünya genelinde en çok satan modeli olan
Ducato’nun altıncı jenerasyonu, Türkiye pazarında yerini aldı. Yeni
Fiat Ducato için Bayi Lansman Toplantısı düzenlendi.
Fiat 500 Ailesi’nin yeni üyeleri Türkiye’de
Ailenin en yeni üyeleri olan ikonik 500 modelinin “Popstar”, “Cult”,
“Sport” ve “GQ” versiyonları ile 500L serisinin en üst versiyonu
“500L Beats Edition”, Türkiye’deki showroom’larda yerini aldı.
Basketbol coşkusu “FiatBall Şenliği” ile doruğa ulaştı
Tofaş Basketbol Gönüllüleri sosyal sorumluluk projesi kapsamında
bu yıl Koç Üniversitesi Kampüsü’nde yapılan FiatBall Şenliği’ne,
10 şehirden toplam 124 kız öğrenci, 29 gönüllü antrenör, Tofaş ve
TEGV çalışanları katıldı.
13
2014’te Tofaş
TEMMUZ
EYLÜL
Ferrari California T Türkiye’de
Geçmişi 1950’li yıllardaki 250 GT’ye kadar uzanan, performansı,
ruhu ve tasarımıyla Ferrari tarihinin yapıtaşı niteliğindeki
modellerden biri olan Ferrari California T, Türkiye yollarına çıktı.
Yeni Fiat Doblo dünya sahnesinde farkını ortaya koydu
Bursa’daki fabrikada üretilen, 2015’in ilk çeyreğinde Avrupa
ve Türkiye’de satışa sunulacak olan Yeni Fiat Doblo’nun dünya
lansmanı, 65’inci IAA Hannover Ticari Araçlar ve Yan Sanayi
Fuarı’nda yapıldı.
Fiat’tan “10 Numara” program
Fiat, ticari araç sahiplerinin ihtiyaçları için yeni bir program
başlattı. “10 Numara Fiat” adlı yeni program, tüm Fiat ticari araç
sahiplerine ayrıcalıklı hizmetler ve özel fırsatlar sunuyor.
AĞUSTOS
Fiat Türkiye’yi takip eden kişi sayısı 1 milyonu buldu
Fiat’ın Türkiye’deki Facebook marka sayfası 1 milyonuncu
takipçisine ulaştı.
20 bin Tofaşlı “Tofaş Günü”nde bir araya geldi
Bursa ve İstanbul’da yapılan “Tofaş Aile Günü”, Tofaş Ailesi’nin
20 bin üyesini bir araya getirdi.
Tofaş AB SAGE Çalıştayı’na ev sahipliği yaptı
Tofaş, sürdürülebilir büyüme stratejisi Europe 2020 doğrultusunda,
güvenli ve çevreci araçların geliştirilmesine yönelik çalışmaların
yürütüldüğü SAGE (Safe and Green Road Vehicles - Güvenli ve
Yeşil Yol Araçları Platformu) Çalıştayı’na ev sahipliği yaptı.
Üretim teknolojileri alanında ilk AB projesi: AUTORECON
Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı kapsamında, üretim
teknolojileri alanında “Mobil Robotik ve Esnek Robot Elleri”
temalı Autorecon projesi sona erdi. Fiat Araştırma Merkezi
Koordinatörlüğü’nde, üç yıl süren bir çalışmanın ardından ortaya
çıkan proje ile Tofaş üretim teknolojileri alanında bir ilke imza attı.
14
Magneti Marelli-Opar Roadshow
Türkiye’nin güçlü yedek parça markası Magneti Marelli-Opar,
Türkiye çapında tanıtım atağına geçti. İstanbul’da başlayan
etkinlikler, çeşitli illerin sanayi bölgelerinde de gerçekleştirildi.
Kadınlar üretim hatlarında görev başında
İşkur eğitimlerini tamamlayan 13 kadın çalışanın Tofaş fabrikasının
üretim bandında işbaşı yapması, üretim hatlarındaki kadın
istihdamında yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
Tofaş Spor Kulübü’nün 40’ıncı yılında Bursa’ya yeni bir
sosyal sorumluluk projesi
Tofaş Spor Kulübü, 2014-2015 sezon açılışında Bursa Büyükşehir
Belediyesi işbirliğiyle “Her sayı 1 top, her galibiyet 1 pota” adı
altında yeni bir sosyal sorumluluk projesini başlattı.
EKİM
Paris Fuarı’nda Fiat 500X rüzgârı
Fiat 500 Ailesi’nin son üyesi 500X, Paris Otomobil Fuarı’nda ilk
kez otomobil tutkunlarıyla buluştu. Ailenin kompakt SUV özellikleri
taşıyan yeni üyesi 500X, hem şehirli hem de doğaya meraklı
olanlara hitap ediyor.
Jeep Renegade Türkiye yollarında
Jeep® markasının küçük SUV segmentinde yer alan ilk modeli
olan Renegade, Türkiye’de satışa sunuldu.
Yılın ikinci Fiat Bayi Toplantısı düzenlendi
Türkiye çapındaki Fiat bayileri, bu yıl ikinci kez bir araya geldi.
Yeni Datacenter devrede
Yeni Datacenter, global ölçekte sektörün en güvenilirlerinden
biri olacak şekilde yenilenerek kullanıma açıldı. Yeni Datacenter
Modernizasyonu projesiyle, tümüyle yedekli elektrik, iklimlendirme,
network, sunucu ve veri depolama altyapısı sayesinde “Sıfır duruş
- (Zero Downtime)” hedefleniyor.
Ferrari Racing Days
Dünya otomotiv endüstrisinin ve Formula 1 dünyasının efsane
markası Ferrari tarafından düzenlenen “Ferrari Racing Days”in
altıncı ayağı Intercity İstanbul Park’ta yapıldı.
15
2014’te Tofaş
KASIM
Tofaş’tan Türk otomotiv sanayiinde dev yatırım
2013’te imzalanan yeni sedan projesine ek olarak, biri hatchback,
diğeri station wagon olmak üzere iki yeni binek otomobil üretimi
için 520 milyon ABD doları tutarında yatırım kararı onaylandı.
Karbon Saydamlık Projesi (CDP) liderler endeksine giren ilk
ve tek Türk şirketi
Otomotiv sektöründe üretimde olduğu kadar sürdürülebilir
yönetimde de öncü olmayı hedefleyen Tofaş, bir ilke daha imza
atarak karbon emisyon ve iklim değişikliği kapsamında, CDP 2014
Yılı İklim Performans Liderlik Endeksi A Listesi’ne girmeye hak
kazandı.
Tofaş artık BİST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde
Borsa İstanbul’un BİST 30 şirketlerinin çevresel, sosyal ve
kurumsal yönetim konularındaki performanslarını temel alarak
oluşturduğu “BİST Sürdürülebilirlik Endeksi”ne giren ilk ve tek
otomotiv şirketi Tofaş oldu.
Performans Yönetimi Sistemi’ne PERYÖN’den “Başarı Ödülü”
Tofaş’ın Performans Yönetimi Sistemi, PERYÖN İnsan Yönetimi
Ödülleri’nde “Performans Yönetimi” kategorisinde en iyi uygulama
seçilerek “Başarı Ödülü”nün sahibi oldu.
Tofaş Liderlik Okulu’nda mezuniyet töreni
Tofaş Akademi Liderlik Okulu mezuniyet töreninde Tofaşlı 248
yönetici diplomalarını aldı.
16
WCM yolculuğunda Tofaş’ın puanı yükseldi
Dünya çapındaki 175 FCA Grubu fabrikasından ilk dört fabrika
arasına giren ve 70 puan ile “altın” seviyeye ulaşan Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası, yapılan yeni denetim sonucunda puanını
72’ye yükseltti.
Maserati ve Bvlgari’den özel işbirliği: Octo Maserati
Dünya otomotiv endüstrisinde 100’üncü yılını kutlayan lüks
otomobil üreticisi Maserati ile lüks tüketim sektöründe 130’uncu
yılını geride bırakan mücevher markası Bvlgari, özel bir projeye
imza attı. Bvlgari, Octo Maserati adını verdiği yeni saat modelini
Maserati ile birlikte tanıttı.
ARALIK
“Doblo Amerika” ABD’ye uğurlandı
Tofaş fabrikasında geliştirilip üretilen “Doblo Amerika” modeli,
büyük bir törenle ABD’ye uğurlandı.
Patent başvurularında %70 artış
Tofaş Ar-Ge Merkezi tarafından yürütülen yenilikçi çalışmalar
neticesinde 2014 yılında bir önceki yıla oranla buluş bildirimi
sayısında %70, patent başvurusu sayısında %46 artış sağlandı.
Toplam 67 adet yeni patent başvurusu gerçekleştirildi.
Ar-Ge Merkezleri Zirvesi’nde Doblo modelleri sergilendi
Tofaş, 3. Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri Zirvesi’nde Kuzey
Amerika’ya ihraç edilmeye başlanan Doblo Amerika ile elektrikli
Doblo EV modellerini sergiledi.
neticesinde 2014 yılında bir önceki yıla oranla buluş bildirimi sayısında
%70, patent başvurusu sayısında %46 artış sağlandı.
Toplam 67 adet yeni patent başvurusu gerçekleştirildi.
17
Ödüller
2013 Gladyatörleri
Başarılı marka ve çalışmaları ödüllendirmek için düzenlenen
“ODD Satış ve İletişim Ödülleri, 2013 Gladyatörleri”nde Tofaş,
üç ayrı kategoride beş ödülün sahibi oldu.
Satış Ödülleri:
• En Çok Satılan Hafif Ticari Araç Modeli: Fiat Doblo
• En Çok Satılan Hafif Ticari Araç Markası: Fiat
• En Hızlı Büyüyen Otomobil Markası: Maserati
İletişim Ödülleri:
• Yılın Televizyon Uygulaması: Fiat/Yeni Fiat
Ducato “Pişmanlar Korosu”:
• Yılın Gazete Uygulaması: Jeep/“23 Nisan - 4x4 Jeep”
Tofaş İnovaLig’de İnovasyon Stratejisi ile Türkiye ikincisi
Tofaş, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından, Ekonomi
Bakanlığı desteğiyle düzenlenen Türkiye İnovasyon Haftası 2014
İnovaLig İnovasyon Şampiyonları Ödül Töreni’nde İnovasyon
Stratejisi alanında Türkiye’nin ikinci şirketi seçildi.
BTSO Ekonomiye Değer Katanlar’ı ödüllendirdi
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından düzenlenen
Ekonomiye Değer Katanlar 2014 ödüllerinde Tofaş, İnovasyon
kategorisinde birincilik, İhracat kategorisinde ikincilik, Kurumsal
Vergi kategorisinde ise dördüncülük ödülüne layık görüldü.
18
Fiat 500 serisinin reklam filmlerine ödül yağmuru
Fiat’ın efsanevi 500 serisinin yeni modelleri için hazırlanan reklam
filmleri, Cannes Lions Uluslararası Yaratıcılık Festivali kapsamında
yedi ödül birden kazandı.
Kristal Elma ödülü
Tofaş, Jeep markasının “Beep, Deep, Keep” iletişim çalışması
ile Basın dalında iki ayrı kategoride, Açıkhava dalında ise bir
kategoride Kristal Elma ödülü aldı.
Epica Awards’ta iki ödül birden
Tofaş, Epica Awards’ta “Kurumsal İmaj”da Altın, “Otomotiv”de
Bronz Ödül aldı.
Verimlilik Proje Ödülleri 2014’te “Büyük İşletme Sürdürülebilir
Üretim” ödülü
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel
Müdürlüğü’nün, büyük, orta, küçük işletmeler ve kamu
kurumlarına yönelik yürüttüğü Verimlilik Proje Ödülleri kapsamında,
“Boya Prosesleri - Atık Isı Geri Kazanım Uygulamaları” projesiyle
Tofaş, “Büyük İşletme Sürdürülebilir Üretim” kategorisinde ödül
aldı.
Ar-Ge projelerine Uludağ Üniversitesi’nden plaket
Tofaş Ar-Ge merkezinin Autorecon Sac Birleştirme Operasyonları
için yeniden Yapılandırılabilir Otonom Üretim Sistemleri Projesi
ve OBC Elektrikli Araçlarda Araç Üzeri Şarj ünitesi Geliştirme
Projesi, Uludağ Üniversitesi 4. Arge Günleri kapsamında plaket ile
ödüllendirilen “en başarılı projeler” arasında yer aldı.
Fiat, Mixx Awards 2013 Ödülü’nün sahibi oldu
500L modeli için Fizy.com üzerinden 360 derece interaktif test
sürüşü projesini geliştiren Fiat, IAB Türkiye’nin düzenlediği Mixx
Awards 2013 Ödülü’ne layık görüldü.
Fiat Doblo Cargo ve Fiorino’ya İngiltere’den prestijli ödüller
Bursa’daki Tofaş fabrikasında üretilip tüm dünyaya ihraç edilen
Fiat Doblo ve Fiorino, otomotiv sektörünün en prestijli ödülleri
arasında yer alan “Motor Transport Awards 2014” ve “Van Fleet
World Honours 2014”ten ödül kazandı.
Tofaş’a “En yaratıcı Doğrudan Pazarlama Uygulaması” ödülü
Tofaş, Doğrudan Pazarlama Ödülleri’nde DNA Box projesi ile “En
yaratıcı Doğrudan Pazarlama Uygulaması” ödülüne layık görüldü.
Tofaş’ın Enerji ve Çevre duyarlılığı ödüllendirildi
Tofaş, İstanbul Sanayi Odası tarafından düzenlenen “14. Çevre
ve Enerji Ödülleri - Büyük Ölçekli Kuruluş Enerji Verimliliği”
yarışmasında ikincilik ödülü aldı.
BUSİAD’dan birincilik ödülü
Tofaş, BUSİAD tarafından ilki düzenlenen “Enerji Yönetim Ödülleri
Programı”nda birincilik ödünü almaya hak kazandı.
Atık ısı geri kazanım projeleri ödül getirdi
Tofaş, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen
Sürdürülebilir Üretim Yarışması’nda, Boya Üretim Müdürlüğü’nde
gerçekleştirilen “Atık Isı Geri Kazanımı Projeleri” ile ödüle layık
görüldü.
19
BÖLÜM II
YÖNETIMDEN
22
24
28
30
32
20
Yönetim Kurulu
Dönem İçinde Yönetim Kurulu’nda Görev Alan Üyeler
Üst Yönetim
21
Değerli hissedarlarımız,
Kıymetli iş ortaklarımız,
Tofaş Ailesi’nin sevgili üyeleri,
Her zaman olduğu gibi ülkemiz için çalıştığımız, ürettiğimiz,
ekonomiye, topluma ve tüm paydaşlarımıza değer yaratmaya
odaklandığımız bir yılı daha geride bıraktık.
Tofaş 2014 yılında zorlu koşullara rağmen, yaptığı yatırımlar,
üstlendiği sorumluluklar ve üretim gücü sayesinde elde ettiği
sonuçlarla başarılı bir performans sergiledi.
2014, hem dünyada hem de Türkiye’de gerek ekonomik
gerek politik gelişmeler açısından hareketli bir yıl oldu. Küresel
piyasalara, Rusya-Ukrayna krizi, FED’in faiz artırım beklentisi,
Çin’den gelen yavaşlama sinyalleri, petrol fiyatlarındaki düşüş gibi
gelişmeler yön verdi.
Tüm bu faktörlere rağmen, dünya ekonomisinde %3,2’lik bir
büyüme gerçekleşti. Amerika’nın son 11 yılın en önemli büyüme
performansını sergilemesi ve Euro Bölgesi’ndeki toparlanma,
2015 yılı için umut verirken, dünya ekonomisinin 2015 yılında
yaklaşık %3,5 oranında büyümesi bekleniyor.
2014’te Türkiye’de seçimlerle başlayan yoğun gündem, komşu
coğrafyalardaki siyasi gerginliklerle devam etti. TL’deki zayıflığın
yanı sıra, faiz ve enflasyon artışı yurt içi talepte daralmaya yol
açarken; ihracatın büyümeye katkısı azaldı. Türkiye’de yılın ikinci
yarısından itibaren siyasi belirsizliklerin ortadan kalkması ve
kredi faizlerindeki düşüş sayesinde, yılın son döneminde yurt içi
talepte canlanma gerçekleşti. 2014’ü yaklaşık %3,5’lik büyüme
performansıyla geride bırakması beklenen Türkiye’nin, 20142016 dönemini kapsayan “Orta Vadeli Program”a göre 2015’te
%3,9 büyümesi öngörülüyor. Bu canlanmanın etkisiyle 2015’te
talebin nispeten daha yüksek olması bekleniyor. Diğer taraftan
başta petrol olmak üzere hammadde ve yarı mamul fiyatlarının
son yılların en düşük seviyelerinde olması, petrol ithalatçısı
konumundaki Türkiye için önemli bir fırsat olarak dikkat çekiyor.
Dünya otomotiv sektörüne baktığımızda, 2014 yılında %2,3
büyümeyle yaklaşık 90 milyon adetlik satış gerçekleşti. Avrupa
otomotiv pazarı ise %6 büyüdü, son birkaç yılın ardından
yeniden 15 milyon seviyesine ulaştı. Türkiye Avrupa otomotiv
satışları sıralamasında 6. ülke konumunda yer aldı. Avrupa’ya
gerçekleştirilen ihracat artış eğilimi göstermesine rağmen, Güney
Amerika, Rusya ve Ukrayna gibi önemli pazarlarda meydana gelen
daralma, Türkiye’nin toplam ihracat rakamlarına olumsuz etki etti.
Şirketimizin Bursa fabrikasında ürettiği Doblo’nun ABD ve
Kanada’ya ihraç edilmeye başlaması hem Şirketimiz
hem de ülkemiz için bir gurur vesilesi oldu.
22
Tofaş’ın en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’da otomobil
satışlarının artması Şirketimizi olumlu etkiledi.
Şirketimizin Bursa fabrikasında ürettiği Doblo’nun ABD ve
Kanada’ya ihraç edilmeye başlaması ise hem Şirketimiz hem de
ülkemiz için bir gurur vesilesi oldu.
Türkiye otomotiv pazarında ise 2014’ün ilk yarısında talep
daralırken, son çeyrekte toparlanmanın olduğunu görüyoruz.
Sektörün performansı bir önceki yıla göre %10 seviyesinde düşüş
gösterse de, 770 bin adet binek ve hafif ticari araç satışıyla yılın
başında yapılan tahminlerin üzerine çıkıldı. Pazarın canlanmasında
TL’nin Euro karşısında değer kazanması, faizlerdeki düşüş ve hafif
ticari araç satışlarının olumlu etkisi oldu.
2015’te, dünya ekonomisinin krizden çıkış yolunda temkinli
bir şekilde ilerlemesi ve Avrupa’nın büyüme hızının sınırlı da
olsa artma beklentisi, sektöre umut veriyor. 2015 yılında dünya
otomotiv pazarında satışların %4 oranında büyümesi bekleniyor.
Bu yıl iç pazar talebini ise, 2014’ün bir miktar daha üzerinde
olacağını, Avrupa’da beklenen toparlanmanın gerçekleşmesi
durumunda üretim ve ihracat hacminin artacağını tahmin ediyoruz.
Tofaş için 2014, imza attığı tarihi yatırımlarla geleceğini inşa
ederken, mevcut performansını da buna paralel artırdığı bir
yıl oldu. Tofaş son iki yılda Türk otomotiv tarihinin en büyük
yatırımlarından birine karar aldı. 1,4 milyar ABD dolarına
ulaşan yeni model yatırımları hızla devam ediyor. Bu yatırım
kararlarının alınmasında, Tofaş’ın uzun yıllardır yapmış olduğu
Ar-Ge yatırımları, dünya klasındaki üretim yetkinlikleri ve nitelikli
insan kaynağına verdiği önem etkili oldu. Yeni projelerin hayata
geçmesiyle birlikte, Tofaş aynı anda altı farklı modelin üretim ve
ihracatını gerçekleştirerek, Türk mühendisliğinin başarısını küresel
arenada bir kez daha göstermiş olacak. Yeni sanayi yatırımlarının
Türkiye’ye çekilmesinde de etkili olan Tofaş, yan sanayi için yeni
iş fırsatları yaratırken, artan ticaret hacmi ile ülke ekonomisinin
güçlenmesinde ve cari açığın azaltılmasında rol oynayacak. Tofaş
bu yatırımlarla ülkeye değer yaratma felsefemizin başarılı bir örneği
olmaktadır.
İç pazar faaliyetlerini de başarıyla sürdüren Şirketimiz, 2014
yılında da sektörün lider firmaları arasında yer almaya devam
etmiştir. Tofaş, 222.807 adetle Türkiye’deki toplam araç
üretiminin %19’unu gerçekleştirirken, 140.000 adetten fazla
ihracatıyla, 4,2 milyar TL yurt dışı satış geliri ve 367 milyon
ABD doları dış ticaret fazlası yaratmıştır. Finansal
sonuçlarımızda ise Tofaş tarihinin en yüksek seviyesine
ulaşılmıştır. Net ciro 7,4 milyar TL ve konsolide net kâr da 574,2
milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Tofaş 2014 yılında, Şirket kültürünün önemli bir parçası olan
sürdürülebilirlik alanında sürdürdüğü çalışmalarla da yerel ve
küresel ölçekte takdir kazandı. Bu çalışmalar aynı zamanda
Tofaş’ın toplumsal gelişime sağladığı katkıların yanı sıra verimlilik
ve finansal performansı üzerinde de pozitif etkiler yarattı.
Değerli paydaşlarımız,
Tofaş, nitelikli insan kaynağı, üstün teknolojisi, esnek üretim
kabiliyeti, pazarlama yetenekleri ve toplumsal duyarlılığıyla,
sizlerden aldığı güçle emin adımlarla yarınlara yürümeye devam
ediyor. Sürdürülebilir başarıyı odağına alan Tofaş’ın, bu güç
ve vizyonla, her geçen yıl çok daha büyük başarılara imza
atacağına, ülkemizin ekonomik ve toplumsal gelişimi için değer
yaratmaya devam edeceğine inancım sonsuz.
Tofaş’ın bugüne kadar elde ettiği tüm kazanımlarda, ülke
ekonomisi ve toplumsal gelişim için ortaya koyduğu tüm
çabalarda emeği geçen, başta çalışanlarımız, bayilerimiz,
müşterilerimiz, sendikalarımız, yan sanayimiz, hissedarlarımız
ve tedarikçilerimiz olmak üzere tüm paydaşlarımıza, değerli
katkıları ve Tofaş’a duydukları güven ve bağlılıktan dolayı
şükranlarımı sunuyorum.
Saygılarımla,
Mustafa V. Koç
Yönetim Kurulu Başkanı
23
Yönetim Kurulu
MUSTAFA VEHBİ KOÇ
İsviçre’de Lyceum Alpinum Zuoz’u bitirdikten sonra ABD’de George Washington Üniversitesi İşletme
Bölümü’nden 1984 yılında mezun olmuştur. Çalışma yaşamına 1984’te Tofaş’ta Müşavir olarak
başlayan Koç, Ram Dış Ticaret’te Satış Müdürlüğü ve Satış Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde
bulunmuştur. 1992 yılında Koç Holding’e geçerek sırasıyla Başkan Yardımcılığı, Başkan, Yönetim
Kurulu Üyeliği ve Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevlerini yürütmüştür. 2003 yılından beri Koç
Holding Yönetim Kurulu Başkanı’dır. Ayrıca, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği Yüksek İstişare
Kurulu Onursal Başkanlığı görevini yürütmektedir. Rolls-Royce Uluslararası Danışma Kurulu üyesi
olup, JP Morgan Uluslararası Konseyi’nde ve Council on Foreign Affairs Uluslararası Konseyi’nde
yer almaktadır. Bilderberg Toplantılarının Yürütme Kurulu Üyesi’dir. 2005 yılında İtalya Hükümeti’nin
Cavaliere D’Industria nişanına, 2012 yılında Uluslararası Leonardo Ödülü’ne layık görülmüştür.
Mustafa V. Koç, ekonomik ve sosyal kalkınmaya büyük önem veren ve bu alanda World Monuments
Fund ve Carnegie Vakfı ile BNP Paribas gibi saygın kuruluşlarca ödüllendirilen Koç Ailesi’nin sosyal
ve kültürel yaşama katkılarını hayata geçiren Vehbi Koç Vakfı’nın Yönetim Kurulu ve Türk Eğitim
Gönüllüleri Vakfı’nın Mütevelli Heyeti Üyesi’dir.
SERGIO MARCHIONNE
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
Yükseköğrenimini Toronto Üniversitesi’nde Felsefe ve Hukuk dallarında lisans eğitimi ile Kanada’da
Windsor Üniversitesi’nde ticaret dalında lisansüstü eğitimi ile tamamlamıştır. Dava avukatı, hukuk
müşaviri ve yeminli muhasebecidir. 2003 yılında Fiat S.p.A Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçilen Sergio
Marchionne, 2004’te CEO olarak atanmıştır. 2009 yılında Chrysler Group LLC’de CEO ve 2011
yılında Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Mayıs 2010’da Exor S.p.A şirketinin Yönetim Kurulu’na
katılmıştır. Aynı zamanda 2011’de Fiat S.p.A’den ayrılarak kurulan ve CNH, Iveco ile FiatcPowertrain
Industrial’ı bünyesinde bulunduran Fiat Industrial S.p.A’in Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Sergio
Marchionne 2013 yılında yeniden Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği’nin (ACEA) Yönetim Kurulu
Başkanı seçilmiştir. Philip Morris International Inc’in yönetim kurulu üyesi ve Peterson Uluslararası
Ekonomi Enstitüsü’nün yönetim kurulu üyesi ve A.B.D. ve İtalya Konseyi’nin İtalya kolunun
başkanıdır. 2014 yılında FCA’e CEO olarak atanan Sn. Marchionne, aynı yıl Ferrari S.p.A.’in de
Başkanlığı’na getirilmiştir. Sn. Marchionne aynı zamanda Giovanni Agnelli Vakfı’nın daimi üyesidir ve
Cavaliere del Lavoro nişanıyla onurlandırılmıştır.
CENGİZ EROLDU*
Yönetim Kurulu Üyesi - CEO
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, 1993-1995 yılları
arasında Roma’da bulunan LUISS Üniversitesi’nde MBA programını tamamlamıştır. İş yaşamına
1989 yılında Koç Holding’te Denetim Uzmanı olarak başlamıştır. 1995 yılında Tofaş Türk Otomobil
Fabrikası A.Ş.’ye Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Sn. Eroldu,
2001-2008 yılları arasında Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü
ve 2008-2015 arasında da Mali Direktörlük görevlerini yerine getirmiştir. Cengiz Eroldu, 14 Ocak
2015’te Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO olarak atanmıştır. Mali
Direktörlük görevini de vekaleten sürdürmektedir.
KAMİL BAŞARAN**
Sn. Başaran, 1979 yılında Ankara Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi Makine Mühendisliği
bölümünden lisans, 1983 yılında Cologne University of Applied Science Fachhochschule Makine
Konstrüksiyon Bölümü’nden yüksek lisans derecesi almıştır. 1983-84 yılları arasında Almanya KHD
şirketinde görev yaptıktan sonra Tofaş’ta 1984-1995 yılları arasında ürün ve üretim konularında
çeşitli yönetim seviyelerinde görevler almıştır. 1995-1999 arasında Yalın Üretim Sorumlusu, 19992001 yıllarında Doblo Ürün Geliştirme Platformu Müdürlüğü, 2001-2004 yıllarında ise Satın Alma
Direktörlüğü görevlerini yürütmüştür. Sn Başaran, 2004-2007 arasında Fiat Group’ta Tedarikçi
Geliştirme ve Maliyet Yönetimi Direktörü olarak çalışmıştır. 2007-2011 yılları arasında Martur A.Ş.
ve Fompak A.Ş.’de CEO olarak görev alan Sn. Başaran, 2012 yılının Şubat ayından 13 Ocak 2015
tarihine kadar Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de CEO olarak görev yapmıştır.
24
* Sn. Cengiz Eroldu 14.01 2015 itibarıyla CEO olarak atanmıştır.
** Sn. Kamil Başaran 13.01 2015 tarihinde görevinden ayrılmıştır.
TEMEL KAMİL ATAY
Yönetim Kurulu Üyesi
Sn. Atay, yükseköğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi, Makina Mühendisliği ve Detroit Wayne State
Üniversitesi İşletme lisansları ile tamamlamıştır. Çalışma hayatına 1965 yılında Chrysler Sanayi’de
Ürün Geliştirme Mühendisi olarak başlamış, Koç Topluluğu’na 1966 yılında Otosan A.Ş.’de Mamul
Geliştirme Müdürü olarak katılmıştır. 1969 yılında Ford Motor Co. USA’de Mamul Geliştirme
Mühendisi olarak görev alan Sn. Atay, 1972 yılında Koç Holding A.Ş.’de Otomotiv Koordinatör
Yardımcısı, 1974-1981 yılları arasında Otoyol Sanayi A.Ş. Genel Müdürü ve 1981-1992 yılları
arasında Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Genel Müdürü görevlerini yürütmüştür. Koç Holding
A.Ş.’de sırasıyla 1992 yılında Teknik Projeler Başkan Yardımcısı, 1994 yılında Tofaş Grubu Başkanı,
1996 yılında Topluluk Yürütme Kurulu Başkan Vekili görevlerinde bulunmuştur. 2000-2001 yıllarında
Koç Holding’in CEO’luğunu yapmıştır. 1998 yılından beri Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini
yürütmektedir.
OSMAN TURGAY DURAK
Sn. Durak, yükseköğrenimini Northwestern Üniversitesi’nde (ABD) Makine Mühendisliği lisans ve
yüksek lisans ile tamamlamıştır. Koç Topluluğu’na 1976 yılında ürün geliştirme mühendisi olarak
Ford Otomotiv’de katıldıktan sonra 1986 yılında Genel Müdür Yardımcılığı’na atanmış, 2000 yılında
Genel Müdür Başyardımcısı ve 2002 yılında Ford Otosan Genel Müdürü olmuştur. 2007-2009 yılları
arasında Koç Holding Otomotiv Grubu Başkanlığı görevini yürütmüştür. Mayıs 2009’dan itibaren Koç
Holding CEO Vekili olarak görev yapan Durak, Nisan 2010’da Koç Holding CEO’su olarak atanmış
ve Yönetim Kurulu Üyesi olmuştur. Ayrıca, 2004-2010 yılları arasında 6 yıl süreyle Otomotiv Sanayi
Derneği Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütmüştür. İstanbul Sanayi Odası’nda 2,5 yıl Meclis
Üyeliği, 1 yıl Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini üstlenmiştir. Şubat 2014’ten beri Uluslararası Ticaret
Odaları Birliği’nin (ICC) Milli Yönetim Kurulu Üyesi’dir.
ALFREDO ALTAVILLA
Sn. Altavilla, kariyerine Università Cattolica Milano’da asistan olarak başlamıştır. 1990 yılında, Fiat
Auto’ya katılmış, burada ilk olarak stratejik planlama ve ürün geliştirme alanlarında uluslararası
girişimlere odaklanmıştır. 1995 yılında, Fiat Auto Pekin ofisinin başkanı olarak ve 1999 yılında Asya
operasyonlarının başkanı olarak atanmıştır. 2004 yılında FGP Başkanlığına (Fiat/GM Powertrain
JV) ve Fiat Auto’nun Iş Geliştirme Kıdemli Başkan Yardımcısılığına atanmıştır. 2005 yıllnda ise Türk
Otomobil Fabrikası A.Ş.’ye CEO olarak atanmıştır. Bu sırada iş geliştirme bölümündeki rolünü
sürdürmüştür. 2006’da, FPT-Fiat Powertrain Technologies’e CEO olarak atanmıştır. 2009’da da
Chrysler Group LLC’de Yönetim Kurulu üyesi olmuş ve Ekim 2009’da Fiat Grup için İş Geliştirme
Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır. Kasım 2010’dan Kasım 2012’ye kadar, Iveco’nun CEO’su
olmuştur. Ayrıca Ocak 2011’den Kasım 2012’ye kadar, Fiat Endüstriyel İcra Kurulu üyesi olarak
görev yapmıştır. 12 Kasım 2012’de Fiat Grubun Avrupa, Afrika ve Orta Doğu bölgelerinden (EMEA)
sorumlu CEO görevine atanmıştır. Ayrıca 2011 yılından beri Fiat Grup İşletme Konseyi üyesi ve
İş Geliştirme Başkanı’dır.
İSMAİL CENK ÇİMEN
Sn. Çimen, yükseköğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nin ardından Stanford
ve Los Angeles California Üniversiteleri’nde (ABD) Yönetici Geliştirme programıyla sürdürmüştür.
Koç Topluluğu’na 1991’de Nasoto’da Yetiştirme Elemanı olarak başlamış, 1993-1996 yıllarında
Otosan Pazarlama’da Satış Koordinatörlüğü, Bölge Müdürlüğü ve İthalat Müdürlüğü görevlerinde
bulunmuştur. 1996-1998 yıllarında Ford Otosan’da Filo Satış Müdürlüğü yapmış, 1998 yılında
Otokoç Ankara’ya Genel Müdür olarak atanmıştır. 2001 yılında Otokoç çatısı altında birleştirilen
şirketlerin Genel Müdürlüğü’ne, 2005 yılında Otokoç’la birlikte Birmot A.Ş.’nin Genel Müdürlüğü’ne
atanmış, yine aynı yıl Avis araç kiralama işi de kendisine bağlanmıştır. Haziran 2009’dan bu yana Koç
Holding Otomotiv Grubu Başkanı olarak görev yapmaktadır.
25
Yönetim Kurulu
KUDRET ÖNEN
Yükseköğrenimini Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde tamamlamıştır. Koç
Topluluğu’na 1975 yılında Ford Otosan’da katılmıştır. 1980 yılında Koç Holding’de Ar-Ge Bölüm
Müdürü ve 1984 yılında Otokar’da Genel Müdür Yardımcısı olmasının ardından, 1994-2005 yılları
arasında Otokar’da Genel Müdürlük görevini sürdürmüştür. 2005 yılında Koç Holding Diğer Otomotiv
Şirketleri Grubu Eş Başkanı görevini üstlendikten sonra, 2006-2010 yılları arasında Koç Holding
Savunma Sanayi ve Diğer Otomotiv Grubu Başkanlığı yapmıştır. 2010 yılından bu yana Koç Holding
Savunma Sanayi, Diğer Otomotiv Şirketleri ve Bilgi Grubu Başkanı olarak görev yapmaktadır. Önen
aynı zamanda, 2010 yılından bu yana Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanlığı görevinin yanında,
2013-2014 dönemi Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SaSaD) Yönetim Kurulu
Başkanlığı görevini de yapmıştır. 2014 yılından bu yana MESS ve TİSK Yönetim Kurulu Üyesi olarak
görev almaktadır.
ALİ AYDIN PANDIR
Ali Pandır, İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü’nden 1980 yılında mezun oldu.
Profesyonel iş hayatına 1981-1989 yıllarında Koç Holding’e bağlı şirketlerde; 1981-1982 yıllarında
Tekersan Jant Sanayi’nde kalıp takım mühendisi olarak, 1982-1983 yıllarında Koç Holding Araştırma
Geliştirme Merkezi’ne araştırma mühendisi olarak ve 1983-1989 yılları arasında Otokar şirketinde
önce Üretim Mühendisliği sonra Fabrika Müdürü olarak devam etti. 1990 yılında transfer olduğu
General Motors şirketinde 1990-1992 arası Opel Türkiye Satış Sonrası Müdürü, 1992-1995 arası
Almanya Opel Uluslararası Satış Sonrası Müdürü, 1995-1998 arasında Singapur General Motors
Asya Pasifik Merkezi’nde Iş Geliştirme Müdürü, 1998- 2000 arası Şangay General Motors Çin
şirketinde Genel Müdür, 2000- 2005 arasında General Motors Overseas Distribution Corporation
Genel Müdürü, 2005-2006 arası General Motors Endonezya Başkanı olarak çalıştı. 2006 yılı
sonunda katıldığı Fiat şirketinde 2012 yılı başına kadar Tofaş CEO Üst Yöneticisi ve son 1,5 yılında
Fiat Grubu Türkiye Ülke Başkanı olarak çalıştı. 15 Kasım 2013 itibarıyla Erdemir Grubu’na Yönetim
Kurulu Başkanı ve Murahhas Aza olarak atanmıştır.
SCOTT GARBERDING
Scott Garberding, lisansını Teksas Üniversitesi’nde Elektrik Mühendisliği bölümünde tamamladıktan
sonra, yüksek lisansını Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde İşletme Yönetimi bölümünde yapmıştır.
1993 yılında Chrysler Corporation’ın üretim departmanında göreve başlayan Garberding, 2007
yılında Tedarik ve Tedarikçi Kalitesi bölümünde Başkan Yardımcılığı görevini üstlenmiştir. 2008’de
Global İş Ortaklıkları Operasyonları bölümünde Başkan Yardımcısı olarak atanan Sn. Garberding,
2009 yılı boyunca Chrysler Group LLC’nin Kıdemli Başkan Yardımcısı ve Satınalma Başkanı olarak
görev yaptı. 2009 yıl sonunda Chrysler Group LLC’ye Dünya Standardında Üretim’den sorumlu
Kıdemli Başkan Yardımcısı olarak atandı. Bu pozisyonda, dünya çapında gerçekleştirilen tüm
üretim operasyonlarından ve tüm Chrysler Grubu üretim tesislerinde Dünya Standartlarında Üretim
sisteminin uygulanmasından sorumlu olmuştur. 2013 yılında Fiat Chrysler’e Grup Satınalma Başkanı
olarak atanan Scott R. Garberding, aynı zamanda Grup İcra Kurulu üyesi olarak görev yapmaktadır.
26
GÖKÇE BAYINDIR
Bağımsız Üye
Sn. Bayındır 1965 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nin Işletme Idaresi Bölümü’nü bitiren Bayındır, aynı
bölümde yüksek lisansını tamamlamıştır. İş hayatına 1967 yılında başlayan Bayındır, 1971 yılında
Tofaş Oto Ticaret A.Ş.’de Pazarlama Müdürü olarak göreve başlamıştır. Daha sonra Tofaş Oto Ticaret
A.Ş. bünyesinde Genel Müdür Muavinliği ve 1979 yılından itibaren de Genel Müdürlük görevlerinde
bulunmuştur. 1987 tarihinde Koç Holding A.Ş. bünyesinde Tofaş Grubu Başkan Yardımcılığı ve
ardından Tofaş Grubu başkanlığı yapan Bayındır, 2000 yılında Koç Grubu’ndan emekli olmuştur. Koç
Grubu’nda çalıştığı yıllarda, başta Tofaş Oto Ticaret A.Ş. ve Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de
olmak üzere değişik şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur. 2012 yılından beri
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi’dir. Aynı zamanda Denetim
Komitesi ve Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi Başkanı ve Kurumsal Yönetim
Komitesi üyesidir.
LIBERO MILONE
Bağımsız Üye
Sn. Milone, yükseköğrenimini Hollanda ve İngiltere’de tamamlamıştır. Nisan 2008’den 2011’in başına
kadar kurumsal yönetim ve risk yönetimi konularında uzmanlanmış uluslararası bir danışmanlık
firması olan Protiviti’nin Kıdemli Danışmanı ve Onursal Başkanı olarak görev yapmıştır. 2008-2011
arası dönemde, BM Dünya Yiyecek Programının Denetim Komitesi üyeliği yapmıştır. Nisan 2010 ve
Aralık 2011 arasında, personel yönetimi ve iş alım yazılımı geliştiren Jobnet S.p.A. Başkanı olarak
görev yapmış, Ocak 2011 ve Eylül 2013 döneminde Fiat Industrial S.p.A’da bağımsız yönetici olarak
çalışmış, ayrıca İç Denetim ve Risk Komisyounu Başkanı olarak görev yapmıştır. Nisan 2011’den
beri, Poltrona Frau Grub’un bağımsız müdürüdür ve İç Denetim, Risk ve Kurumsal Yönetim Komitesi
Başkanı olarak görev yapmaktadır. Aynı zamanda bu şirketin Ücret Komitesi üyesidir. Mayıs
2011’de, Falck Renewables S.p.A. Yönetim Kurulu’na katılmıştır. Burada ayrıca İç Denetim ve Risk
Kurulu Başkanı olarak görev yapmaktadır ve Ücret Komitesi üyesidir. Mart 2012’den beri Tofaş
Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi, aynı zamanda Kurumsal Yönetim
Komitesi’nin Başkanı ve Denetim Komitesi ile Risk Komitesi üyesidir. 2012’den beri, yönetici ortağı
olduğu danışmanlık firması Milone Associates’te Başkanlık yapmaktadır. Mayıs 2013’den beri,
Indesit Şirketi’nde bağımsız müdür olan Libero Milone aynı zamanda, İç Denetim ve Risk Komitesine
başkanlık etmektedir ve İnsan Kaynakları Komitesi’nin üyesidir.
27
Dönem İçinde Yönetim Kurulu’nda
Görev Alan Üyeler
YÖNETİM KURULU
Görev Süresi
Adı Soyadı
Görevi
Başlangıç
Bitiş
Mustafa Vehbi KOÇ
Başkan
28.03.2014
28.03.2017
Başkan Yardımcısı
28.03.2014
28.03.2017
Kamil BAŞARAN
Üye&CEO
28.03.2014
13.01.2015
Cengiz EROLDU
Üye&CEO
14.01.2015
28.03.2017
Temel Kamil ATAY
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Osman Turgay DURAK
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Alfredo ALTAVILLA
Üye
28.03.2014
28.03.2017
İsmail Cenk ÇİMEN
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Kudret ÖNEN
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Scott Richard GARBERDING
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Ali Aydın PANDIR
Üye
28.03.2014
28.03.2017
Gökçe BAYINDIR
Bağımsız Üye
28.03.2014
28.03.2017
Libero MILONE
Bağımsız Üye
28.03.2014
28.03.2017
Sergio MARCHIONNE
Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev, Yetki ve Sınırı ile Denetim
Gerek Yönetim Kurulu Başkanı gerekse Yönetim Kurulu Üyeleri, Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmesi’nin
11’inci maddelerinde belirtilen görev ve yetkilere haizdir.
Ayrıca, Esas Sözleşmesi’nin 10’uncu maddesinde Yönetim Kurulu Kararları hakkında düzenleme mevcuttur.
Şirket Esas Sözlemesi’nin 13’üncü maddesinde ise Denetime İlişkin Düzenleme’ye yer verilmiştir.
28
Türk otomotiv endüstrisinin öncü şirketi Tofaş için 2014,
yeni model yatırımları, yeni pazarlara açılma yönünde atılan adımlar,
Ar-Ge çalışmaları ve kurumsal sürdürülebilirlik alanındaki
başarılarla tarihi bir yıl oldu.
29
Değerli Paydaşlarımız,
Türk otomotiv endüstrisinin öncü şirketi Tofaş için 2014, yeni
model yatırımları, yeni pazarlara açılma yönünde atılan adımlar,
Ar-Ge çalışmaları, kurumsal sürdürülebilirlik alanındaki başarılarla
tarihi bir yıl oldu. Şirketimiz 2014’te, sektörde iç pazarda yaşanan
daralmaya rağmen faaliyet sonuçları itibarıyla performansını artırdı.
Tarihindeki en yüksek satış gelirine 2014 yılında ulaşan Tofaş’ın net
satış geliri bir önceki yıla göre %5,7 artışla 7,4 milyar TL’ye ulaştı,
net kârı ise %32 artarak 574 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.
2014 yılındaki başarılı finansal performansımızın yanı sıra, üretim,
satış ve ihracat adetlerinde de istikrarlı bir seyir izledik. 222.807
adet araç üreterek Türkiye toplam otomotiv üretiminin %19’unu
gerçekleştirdik. Ürettiğimiz araçların 142.281 adedini ihraç
edip, 367 milyon ABD doları dış ticaret fazlası yaratarak, ülke
ekonomisine katkı sağlamaya devam ettik.
Dünyanın 80 ülkesine ihracat yapan Şirketimiz, 360 milyon ABD
dolarlık yatırımla yenilenen Doblo modelinin 2014 sonunda, ABD
ve Kanada pazarlarına ihracatına başladı. Doblo, bir anlamda
Tofaş’ın bugünkü ve gelecekteki gücünü temsil ederken, aracın
otomotivin beşiği Amerika pazarına ihraç edilmesi, şirket tarihinde
bir kilometre taşı olmasının yanı sıra Tofaş’ın ‘Dünya Klasında
Üretim’ ve Ar-Ge yetkinliklerinin de göstergesi oldu.
Avrupa ve dünya genelindeki ekonomik dalgalanmalardan
etkilenmemek için geliştirdiğimiz “ihracatı çeşitlendirme”
stratejisinin olumlu yansımalarını 2014’te de aldık. ABD’ye
ihracatın yanı sıra İngiltere gibi zor bir pazara yaptığımız ihracatı
artırırken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki varlığımızı güçlendirdik.
2014 aynı zamanda, Tofaş’ın Türkiye otomotiv tarihinin en
büyük yatırımlarına imza attığı bir gurur yılı oldu. Doblo Amerika
projesi kapsamında yenilenen Doblo ile Yeni Sedan binek araç
yatırımından sonra, Station Wagon ve Hatchback olmak üzere
iki yeni binek araç modeli için daha yatırım kararı alan Tofaş’ın,
son iki yılda toplam onaylanan yatırım tutarı 1,4 milyar ABD
dolarına ulaştı. Fikri ve sınai hakları Tofaş’a ait olan bu araçların,
hem Tofaş’ın hem de Türk otomotiv sanayinin küresel arenadaki
gücünü artıracağına inanıyoruz.
Yeni araç yatırımları kapsamında 2014’te 150 milyon Euro’dan
fazla Ar-Ge harcaması gerçekleştiren Şirketimiz, Türkiye’de
yeni bir model ailesinin otomobil platformunun geliştirilmesinde
önemli sorumluklar üstlendi. Bu sorumluluk, Tofaş’ın FCA
dünyasında eriştiği güçlü konumun ve küresel arenada ulaştığı
yetkinliklerin önemli bir göstergesini oluşturdu. FCA’nın 525 fabrika
ve tedarikçisinde uygulanan WCM – Dünya Klasında Üretim
Programı’nda Altın Seviye’ye yükselen dört firmadan biri olan
Tofaş, 2014’te de bu yöndeki çalışmalarını sürdürdü.
Tarihindeki en yüksek satış gelirine 2014 yılında ulaşan
Tofaş’ın net satış geliri bir önceki yıla göre %5,7 artışla
7,4 milyar TL’ye ulaştı, net kârı ise %32 artarak
574 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.
30
2014 yılını %10 küçülmeyle 767 bin seviyesinde kapatan Türkiye
otomotiv pazarında, Fiat, Alfa Romeo, Lancia, Jeep, Ferrari ve
Maserati markalarımızla, toplamda %12’lik pazar payına ve 92
bin adetlik satış rakamına ulaştık. Satışların 89 bini Fiat markasıyla
gerçekleştirildi. İç pazarda satılan araçların %84’ünün yerli üretim
olması, Tofaş olarak ekonomiye yarattığımız katma değerin önemli
bir göstergesi oldu.
Tofaş Spor Kulübü ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın birlikte
yürüttüğü “Basketbol Gönüllüleri Projesi”yle, 2013-2014 etkinlik
yılında 1.120 gencimiz basketbolla tanışma fırsatı buldu. Kültür
ve sanat çalışmaları kapsamında, Bursa’da 2002 yılından itibaren
faaliyet gösteren Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, 2013 yılında
kapılarını açan “Zaman Makineleri” sergisiyle bugüne kadar 100
bin ziyaretçi ağırladı.
Fiat markamız, iç pazardaki satış performansıyla hafif ticari araç
pazarının lideri olurken, son dört yılın en yüksek pazar payına
ulaştı. Doblo modeli yılın en çok satan hafif ticari aracı, Maserati
ise 2014’ün en hızlı büyüyen markası oldu. Jeep markası da
satışlarını %102 oranında artırma başarısını gösterdi.
Tofaş, ortakları Koç Holding ve Fiat Chrysler Automobiles’den
aldığı güçle, 6.500’e yakın çalışanıyla, Ar-Ge ve yeni araç
geliştirmede ulaştığı yetkinlikle, dünya standartlarında üretim
yetkinliği ve yatırımlarıyla, geleceğe emin adımlarla ilerliyor.
Kurumsal yönetim anlayışımızda, ülkemize ve tüm paydaşlarımıza
sürdürülebilir katma değer yaratmak temel teşkil ediyor.
Sürdürülebilirliğe verdiğimiz önem doğrultusunda, CDP’nin
(Carbon Disclosure Project-Karbon Saydamlık Projesi) küresel
değerlendirmesi sonucunda, 2014 İklim Performans Liderliği
Endeksi’nde en yüksek skor olan A Bandı’nda yer alan 187
kuruluş arasında, ilk ve tek Türk şirketi olmanın gururunu
yaşadık. Ardından, Borsa İstanbul’un ilk defa 2014’te açıkladığı
“BIST Sürdürülebilirlik Endeksi”nde de ilk ve tek otomotiv şirketi
olarak yer aldık. Şirketimizin kurumsal yönetim ilkelerine yönelik
gerçekleştirdiği iyileştirmeler sonucu kurumsal yönetim notu
9,01’e yükseldi.
Tofaş Ailesi olarak, bize gösterdiğiniz güven ve destek için, siz
değerli paydaşlarımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. Önümüzdeki
dönemde, her yıl yüzbinlerce araç üreterek tüm dünyadaki
müşterilerimizin hayatına değer katmak için çalışırken, sizden güç
almaya devam edeceğiz.
Saygılarımla,
Cengiz Eroldu
Yönetim Kurulu Üyesi & CEO
“Türkiye’nin En Büyük Öğretim Tasarımı Projesi” olan Tofaş
Akademi, 2014 Nisan ayından itibaren, yaklaşık 1,5 milyon
Euro’luk yatırımla inşa edilen yeni binasında hizmet vermeye
başladı. Eğitmen sayısı 160’a ulaşan Tofaş Akademi’de, yıl
boyunca 4 binden fazla Tofaş çalışanının yanı sıra, 6.200 tedarikçi
firma ve bayi çalışanına da eğitim verildi.
Sosyal sorumluluk çalışmalarına büyük önem veren Tofaş, kültürsanat, eğitim ve spor alanlarındaki sosyal sorumluluk faaliyetlerini
2014’te de aralıksız sürdürdü. Bursa’da eğitime önemli katkı
sağlayacak Tofaş Fen Lisesi’nin inşaatını tamamlayarak, 20142015 eğitim-öğretim yılı öncesinde doğduğumuz şehre değerli bir
eğitim yuvası kazandırdık.
31
Üst Yönetim
CENGİZ EROLDU*
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, 1993-1995 yılları arasında
Roma’da bulunan LUISS Üniversitesi’nde MBA programını tamamlamıştır. İş yaşamına 1989 yılında Koç
Holding’te Denetim Uzmanı olarak başlamıştır. 1995 yılında Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’ye Muhasebe
ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Sn. Eroldu, 2001-2008 yılları arasında Muhasebe
ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü ve 2008-2015 arasında da Mali Direktörlük
görevlerini yerine getirmiştir. Cengiz Eroldu, 14 Ocak 2015’te Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Yönetim
Kurulu Üyesi ve CEO olarak atanmıştır. Mali Direktörlük görevini de vekaleten sürdürmektedir.
KAMİL BAŞARAN**
CEO
Sn. Başaran, 1979 yılında Ankara Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi Makine Mühendisliği bölümünden
lisans, 1983 yılında Cologne University of Applied Science Fachhochschule Makine Konstrüksiyon
Bölümü’nden yüksek lisans derecesi almıştır. 1983-84 yılları arasında Almanya KHD şirketinde görev aldıktan
sonra Tofaş’ta 1984-1995 yılları arasında ürün ve üretim konularında çeşitli yönetim seviyelerinde görevler
almıştır. 1995-1999 arasında Yalın Üretim Sorumlusu, 1999-2001 yıllarında Doblo Ürün Geliştirme Platformu
Müdürlüğü, 2001-2004 yıllarında ise Satın Alma Direktörlüğü görevlerini yürütmüştür. Sn Başaran, 2004-2007
arasında Fiat Group’ta Tedarikçi Geliştirme ve Maliyet Yönetimi Direktörü olarak çalışmıştır. 2007-2011 yılları
arasında Martur A.Ş. ve Fompak A.Ş.’de CEO olarak görev yapmış olan Sn. Başaran, 2012 yılının Şubat
ayından 13 Ocak 2015 tarihine kadar Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de CEO olarak görev yapmıştır.
AKIN AYDEMİR
Endüstriyel Operasyonlar Direktörü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü mezunu olan Sn. Aydemir, Thunderbird School
of Global Management’ta MBA programını tamamlamıştır. İş yaşamına 1988 yılında Olmuksa’da mühendis
olarak başlayan Sn. Aydemir, 1990 yılında Toyotasa’ya transfer olarak 1996 yılına kadar Gövde Üretim Müdür
Yardımcılığı yapmıştır. 1997 yılında Honda’da Üretim Müdürü olarak göreve başlayan Aydemir, 1999 yılında
Honda Kanada’da Mühendislik Müdürlüğü görevine atanmıştır. 2001 yılında A.B.D.’de faaliyet gösteren RWD
firmasında işe başlamıştır ve 2003 yılına kadar Yalın Üretim konusunda Ford, Chrysler ve GM’e danışmanlık
yapmıştır. Aydemir, 2003 yılında Gates’te Yalın Üretim Müdürlüğü görevini üstlenmiştir. 2005 yılından itibaren
Alcoa’nın Avrupa’daki fabrikalarında yalın üretim uygulamalarını yürütmüştür ve 2009 yılında Fiat Grubu’nda
CNH Kanada’ya katılmıştır. 2010 yılından itibaren Tofaş’ta Endüstriyel Operasyonlar Direktörlüğü görevini
yürütmektedir.
OKAN BAŞ
Fiat İş Birimi Direktörü
Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden 1984 yılında mezun olan Sn. Baş, 1984-1985 yılları
arasında ABD Clemson Üniversitesi’nde MSci programını tamamlamıştır. Iş yaşamına 1987 yılında Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası’nda Makine Mühendisi olarak başlamış, sırasıyla Mekanik Atölye Şefliği, Gövde Üretim
Müdürlüğü, Powertrain Müdürlüğü, Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörlüğü görevlerini yerine getirmiştir.
Aynı zamanda belli dönemlerde Doblo, Minicargo gibi projeleri yönetmiştir. 2006 yılından bu yana Tofaş’ta Fiat
İş Birimi Direktörü olarak çalışmaktadır.
* Sn. Cengiz Eroldu 14.01 2015 itibarıyla CEO olarak atanmıştır.
** Sn. Kamil Başaran 13.01 2015 tarihinde görevinden ayrılmıştır.
32
FILIPPO SESSIA
Ar-Ge Direktörü
1996 yılında Politecnico di Torino Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği bölümünden mezun olan Sn. Sessia,
kariyerine aynı yıl Fiat Araştırma Merkezi’nde Araç Mimarısi departmanında başlamıştır. Aynı zamanda
araştırma merkezinde yapısal davranışlarla ilgili bir araştırma projesini yürütmüştür. 1999 yılında gövde
kompenetleriyle ilgili olarak Fiat Auto’ya geçerek, 2009 yılına kadar çeşitli sorumluluklar üstlenmiş ve Fiat/Alfa/
Lancia araçlarının bütün dış aksamlarından sorumlu olmuştur. 2009 yılında Araç Mimarisinden Sorumlu olarak
Fiat Araştırma Merkezi’ne geri dönerek, aracın bütün teknik fonksiyonlarına yönelik sorumlulukları üstlenmiştir.
Filippo Sessia, 2012 yılından beri Tofaş’ta Ar-Ge Direktörü olarak görev yapmaktadır.
ALTAN AYTAÇ
Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü
Sn. Altaç, 1992 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan sonra,
çalışma hayatına Tofaş Oto Ticaret’te başlamış ve ticari alandaki ilk lojistik departmanının kuruluşunda görev
almıştır. 1997 yılında Koç Üniversitesi’nde EMBA yüksek lisans programını tamamlamıştır. Aynı yıl CBU (Bitmiş
Araç) Lojistik Departman Müdürü olmuştur. Dış lojistik alanında üretim ile entegrasyon ve yalınlaşma projelerini
tamamladıktan sonra, 2003 yılında Ticari Projeler Koordinatörlüğü’ne, 2004 yılında Fiat Marka Müdürlüğü’ne
ve 2006 yılında da Alfa Romeo ve Lancia markalarının Türkiye İş Birimi Direktörlüğü’ne getirilmiştir. 2008 yılında
Tofaş’ın Tedarik Zinciri Direktörlüğü’ne atanan Sn. Aytaç, 2015 yılı Ocak ayında Satış Sonrası ve Yedek Parça
Direktörü olarak atanmıştır.
BURHAN ÇAKIR
İnsan Kaynakları Direktörü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden 1986 yılında mezun olmuştur. Profesyonel
iş hayatına 1989 yılında Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de Pres Üretim bölümünde mühendis olarak
başlamıştır. 1993-2004 yılları arasında Pres Atölyesi Yöneticiliği, Gövde Üretim Birim Müdürlüğü, Parça İhracat
Birim Müdürlüğü, Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir. 2004 yılından beri
İnsan Kaynakları Direktörü olarak çalışmaktadır.
ARZU ÇOLAKOĞLU
Kurumsal İletişim Direktörü
Sn. Çolakoğlu, İstanbul Üniversitesi İngilizce İktisat mezunudur. İş yaşamına 1995 yılında Doğuş Otomotiv
Servis ve Ticaret A.Ş.’de planlama uzmanı olarak başlamıştır. 1998-2003 yıllarında Planlama ve Lojistik
Müdürlüğü, VW Ticari Araç Pazarlama Müdürlüğü görevlerini üstlenmiştir. 2003-2004 yıllarında Doğuş Oto
Pazarlama A.Ş.’de Bölge Direktörü olarak görev almıştır. 2005 yılında Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de
Alfa Romeo Marka Müdürlüğü görevine getirilen Çolakoğlu, 2008 yılında Alfa Romeo ve Lancia İş Birimi
Direktörü olarak göreve devam etmiştir. 2012 yılından itibaren Tofaş’ta Kurumsal İletişim Direktörü olarak görev
yapmaktadır.
33
Üst Yönetim
ENRICO GOBETTO
Ürün Mühendisliği Direktörü
Politecnico di Torino Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği bölümünde 1993 yılında lisansüstü eğitimini
tamamlayan Sn. Gobetto, 1994 yılından bu yana Fiat Group Automobiles bünyesinde farklı görevler
üstlenmiştir. Kariyerinin ilk bölümünde, Fiat Araştırma Merkezinde innovasyon – yenilik proje yöneticiliği ve B
segmenti ve Alfa Romeo Mito modelinin Ileri Düzeyde Tasarım Sorumlusu olarak görev almıştır. Fiat Araştırma
Merkezinde FGA-Chrysler Araç Inovasyon Başkanı olarak görev yapmıştır. Tofaş’ta 2013 yılından beri Ürün
Mühendisliği Direktörü olarak görev yapmaktadır.
MAHMUT KARACAN
Lancia, Alfa Romeo, Jeep Iş Birimi Direktörü
Çukurova Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olan Sn. Karacan, çalışma hayatına 1995’de Çitasad
A.Ş.’de Lojistik Uzmanı olarak başlamıştır. 1996-2000 yılları arasında satış ve pazarlama faaliyetlerinden
sorumlu olarak çalışmıştır. 1997 yılında “Good Year Off-Road Kupası”nda yarışmıştır. 2000-2012 yılları
arasında Daimler Chrysler’de Satış Pazarlama operasyonlarından sorumlu olarak çalışmıştır. 2003 yılında
Chrysler, Jeep Dodge Academy’i kurmuştur. 2013 yılından itibaren, Lancia, Alfa Romeo ve Jeep markalarında
Satış ve Satış Sonrası Hizmetleri İş Birimi Direktörlüğü görevini yürütmektedir.
MEHMET HAKAN KORKMAZ
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü
Sn. Korkmaz, İstanbul Teknik Üniversitesi Kontrol ve Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun olmuş,
yüksek lisansını Michigan State Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünde tamamlamıştır. İş yaşamına
1992 yılında Ereğli Demir Çelik Fabrikası’nda Proses Kontrol Mühendisi olarak başlayan Korkmaz, Karma
International’daki Proje Liderliği ve Connectus Software’deki Genel Müdürlük görevlerinin ardından, AKSA
Akrilik Kimya Sanayi ve Ticaret’te Bilgi Teknolojileri Müdürlüğü görevini üstlenmiştir. 2005 yılında Akkök Sanayi
Yatırım ve Geliştirme şirketine, Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü olarak atanan Korkmaz, 2007 yılında aynı
gruba ait Aktek Bilgi İletişim Teknolojisi Sanayi ve Ticaret’in Genel Müdürlüğü’ne atanmıştır. 2012 yılından bu
yana Tofaş’ta Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörlüğü görevini sürdürmektedir.
YÜKSEL ÖZTÜRK
Satınalma Direktörü
Sn. Öztürk, 1991 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur. Çalışma
hayatına 1993-2001 yılları arasında Ürün Geliştirme Mühendisi olarak Tofaş’ta başlayan Sn.Öztürk, 2001-2003
yılları arasında Direkt Malzeme Elektronik Yöneticiliği, 2003-2005 yılları arasında Direkt Malzeme Elektronik
Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. 2005 yılından beri Satınalma Direktörü olarak görev yapmaktadır.
34
HÜSEYİN ŞAHİN
Satış Direktörü
Sn. Şahin iş yaşamına 1996 yılında Efthor’da Proje Müdürü olarak başlamıştır. 1997 yılında İstanbul Fruehauf’a
İnsan Kaynakları Uzmanı olarak geçiş yapmış, 1999 yılında İnsan Kaynakları Sorumlusu olmuştur. 2001
yılında Otokoç’a İnsan Kaynakları Müdürü olarak katılan Şahin, 2003-2005 yılları arasında sırası ile Otokoç
Antalya Şube Müdürü ve Birmot Zincirlikuyu Şube Müdürü olarak görev yapmıştır. 2005-2011 yılları arasında
Birmot Operasyonel Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulunan Sn. Şahin, 2011 yılından bu yana Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası A.Ş.’de Satış Direktörü olarak görev yapmaktadır.
İBRAHİM ÇAĞLAR ŞAHİN
Projeler Direktörü
Sn. Şahin, 1983 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olarak, 1986 yılında
Makine Mühendisliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. 1983-1985 yılları arasında ODTÜ’de
Araştırma Görevlisi olarak tez çalışmalarını sürdürmüştür. 1989-1993 yıllarında Tofaş Türk Otomobil Fabrikası
A.Ş.’de Metot Mühendisi olarak görev yapmıştır. 1993-2013 yılları arasında ise sırasıyla Transmisyon ve
Süspansiyon Üretim Yöneticiliği, Transmisyon ve Süspansiyon Birim Müdürlüğü, Powertrain Üretim Müdürlüğü,
Powertrain Fabrika Müdürlüğü, Minicargo Projesi Direktörlüğü, Kalite Direktörlüğü ve Ar-Ge Ürün Mühendisliği
Direktörlüğü görevlerini yürütmüştür. 2013 yılından bu yana Projeler Direktörü olarak görev yapmaktadır.
ZEKİ ERDAL ŞİMŞEK
Kalite Direktörü
Sn. Şimşek, İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesinden 1987 yılında Uçak Mühendisi
olarak mezun olmuş, yüksek lisansını da İstanbul Üniversitesi İşletme ve İş İdaresi programında 1989 yılında
tamamlamıştır. 1990 yılında Tofaş’ta proje mühendisi olarak çalışma hayatına başlayan Sn. Şimşek, Tofaş’taki
11 yılın ardından Kahire’deki Fiat otomobil fabrikasına Fabrika Müdürü olarak atandı. 2003 yılında Tofaş’a
dönerek farklı departmanlarda yöneticilik görevleri üstlenen Z. Erdal Şimşek, Tofaş’ta Kalite Direktörlüğü
görevini sürdürmektedir.
RECEP TEMİZESEN
Üretim Direktörü
Sn. Temizesen Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümü mezunudur. 1992 yılında Tofaş
Türk Otomobil Fab. A.Ş.’de Pres Ürün Proses Uzmanı olarak çalışmaya başlamış, sırasıyla, Pres Ürün Proses
Kısım Yöneticisi, Pres Mühendislik Yöneticisi ve Pres Üretim Müdürü olarak görev yapmıştır. 2010-2015 yılları
arasında Montaj Üretim Müdürlüğü yapmış, Ocak 2015’te Üretim Direktörü olarak atanmıştır.
ONUR YALÇIN
Tedarik Zinciri Direktörü
1991 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Endüstri Mühendisliği lisansını, 1993 yılında ABD Iowa
State Üniversitesi’nden Yön Eylem ve Endüstri Mühendisliği yüksek lisans derecesini almıştır. 1993 yılında
Sanayi Mühendisliği Uzmanı olarak katıldığı Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’de sırasıyla, Üretim Planlama
Yöneticisi, Sipariş Yöneticisi, Lojistik Müdürü ve Dış Lojistik Müdürü olarak görev yapmıştır. Ocak 2015’te
Tedarik Zinciri Direktörü olarak atanmıştır.
35
Üst Yönetim
31.12.2014 İTİBARIYLA EMEKLİYE AYRILAN ÜST YÖNETİCİLER
SELÇUK ÖNCER
Kurumsal İlişkiler ve İç Denetim Direktörü
Sn. Öncer, yüksek öğrenimini 1973 senesinde Marmara Üniversitesi İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler
Akademisi, Siyasal Bilimler-İşletme lisansıyla tamamlamıştır. Profesyonel iş hayatına 1970 yılında Yapı ve Kredi
Bankası’nda başlamış ve ardından 1973’de Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’ye transfer olmuştur. İlk görevi
olan Finansman, Bütçe, İstatistik ve Cari Hesap Memurluğu’ndan sonra sırasıyla Muhasebe Şefliği, Muhasebe
Müdürlüğü, Genel Müdür Yardımcılığı-Muhasebe, Muhasebe Direktörlüğü, Kurumsal İlişkiler ve İç Denetim
Direktörlüğü görevlerinde bulunmuştur. 31.12.2014 itibarıyla emekliye ayrılan Sn. Öncer, halen Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası A.Ş.’de Danışman olarak görev yapmaktadır.
AHMET NUMAN ALTEKİN
Stratejik Yönetim ve İş Geliştirme Direktörü ve Maliyet Rekabetçiliği Direktörü
Sn. Altekin, Sheffield Üniversitesi Malzeme Teknolojisi Bölümü Metalurji Mühendisliği mezunudur. Yüksek
lisansını 1991 yılında Qualital/Pisa Üniversitesi’nde Kalite Yönetimi üzerine yapmıştır. İş yaşamına 1976 yılında
Etibank Ergani Bakır İşletmesi’nde İzabe Mühendisi olarak başlayan Altekin, 1981 yılında Tofaş’ta Kalite
Müdürlüğü’nde çalışmaya başlamıştır. Kalite bölümünde farklı kademe ve görevlerde bulunan Sn. Altekin,
2005 yılında Fiat Cassino İşletmesi’nde Kalite Sorumlusu olarak çalışmıştır. Ardından Tofaş’ta sırasıylac ArGe’de Ürün Projeleri Direktörü, Teknolojik Araştırmalar ve İnovasyon Direktörü olarak görev yapmıştır. 2014
yılı sonuna kadar Stratejik Yönetim ve İş Geliştirme Direktörlüğü ile Maliyet Rekabeti Direktörlüğü görevlerini
sürdüren Sn. Altekin, 31.12.2014 itibarıyla emekliye ayrılmıştır ve halen Tofaş bünyesinde danışmanlık
yapmaktadır.
MEHMET OSMAN SOYOĞUL
Üretim Direktörü
Sn. Soyoğul Istanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi’nden 1978 yılında mezun olmuştur. Aynı yıl Tofaş
Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. İmalat Müdürlüğü’nde mühendis olarak iş hayatına başlamıştır. 1982-2003
yılları arasında Pres Atölyesi Yöneticiliği, İmalat Müdür Yardımcılığı, Montaj Üretim Birimi Yöneticiliği ve Üretim
Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir. 2003-2014 yılları arasında Tofaş’ta Üretim Direktörü olarak görev
yapan Sn. Soyoğul, 31.12.2014 itibarıyla emekliye ayrılmıştır.
TURHAN ÇELTİKÇİOĞLU
Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü
İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden 1987 yılında mezun olan Sn. Çeltikçioğlu,
1992 yılında yüksek lisansını aynı üniversitede otomotiv bölümünde tamamlamıştır. İş hayatına 1990 yılında
Tofaş’ta Garanti ve Metot Mühendisi olarak başlamıştır. Daha sonra sırasıyla Bayi Geliştirme Müdürlüğü, Bölge
Koordinatörlüğü ve Teknik Müdürlük görevlerini yürütmüştür. 2006 yılından beri Satış Sonrası ve Yedek Parça
Direktörlüğü görevini sürdüren Sn. Çeltikçioğlu, 31.12.2014 itibarıyla emekliye ayrılmıştır.
36
37
BÖLÜM III
FAALIYETLER
40 Otomotiv Sektörü ve Tofaş’ın Sektör İçindeki Yeri
46 Markalar ve Ürünler
51 Tofaş Bayi Ağı
52 Bağlı Ortaklıklar
56 Ar-Ge Faaliyetleri
59 İnsan Kaynakları
62 Kalite Yönetimi
38
39
Otomotiv Sektörü ve Tofaş’ın
Sektör İçindeki Yeri
2014 yılı Türkiye otomotiv pazarı binek ve hafif ticari araç
satışları 767.681 adet olarak gerçekleşmiştir. Hafif ticari
araç pazarı 2014 yılı son çeyreğinde yükseliş trendine
girmiş, 180.350 adet satış gerçekleşmiştir. Tofaş ise Fiat
markasıyla yılın en çok satan hafif ticari araç markası
olarak liderliği sürdürmüş ve toplam 49.586 adetlik satış
hacmine ulaşmıştır.
2014 yılı Türkiye otomotiv pazarı binek ve hafif ticari araç satışları,
767.681 adet olarak gerçekleşmiştir. Bu satış hacmi 2013 yılına
göre toplamda %10 azalmaya işaret etse de, 2014 yılının sadece
son çeyreği incelendiğinde pazarın tekrar yükselme trendine
girdiği ve 2013 yılı son çeyreğine göre %10 artış gösterdiği
görülmektedir.
Yurt İçi Pazar
Otomobil
Hafif Ticari Araç (LCV)
853.378
864.439
760.913
593.519
777.761
664.655
767.681
587.331
556.280
509.784
Yılın ikinci yarısında Türk Lirası’nın Euro’ya karşı değer kazanmaya
başlaması, faizlerdeki düşüş eğilimi ve özellikle hafif ticari araç
pazarının yılın son çeyreğinde yeniden ivme kazanması ile toplam
yurt içi pazar tekrar hızlanmaya başlamıştır.
251.129
2010
Yurt dışı pazarlarda ise Avrupa genelinde 2014 yılında otomobil
satışları %5 artış gösterirken hafif ticari araç pazarının toplamda
%11 yükseldiği görülmektedir. Avrupa’da görülen bu olumlu
gelişmeye karşın Güney Amerika, Rusya ve Ukrayna ithal araç
pazarlarında görülen yavaşlama toplam ihracat adetlerinde bir
miktar gerilemeye neden olmuştur. İhraç pazarlarındaki
en sevindirici gelişme ise, yılın son döneminde Doblo modelinin
Şirket tarihinde ilk kez Kuzey Amerika pazarına RAM ProMaster
City adıyla ihracatının başlaması olmuştur.
YURT İÇİ PAZAR PAYLARI
2010
2011
2012
2013
2014
40
270.920
2011
221.481
2012
188.723
180.350
2013
2014
TOPLAM PAZAR (ADET)
Otomobil
Pazar Payı
%9,1
%9,9
%8,3
%8,0
%7,3
Hafif Ticari Araç
(LCV) Pazar Payı
%25,8
%26,2
%26,2
%25,1
%27,5
2010
2011
2012
2013
2014
Otomobil
509.784
593.519
556.280
664.655
587.331
Hafif Ticari
Araç (LCV)
251.129
270.920
221.481
188.723
180.350
Toplam
760.913
864.439
777.761
853.378
767.681
2014 yılında yurt içi otomobil pazarı 2013 yılına göre %11,6
azalarak 587.331 adet olarak gerçekleşmiştir. Fiat markası yurt içi
perakende otomobil satışları %6,7 pazar payı ile 39.542 adede
ulaşmıştır. Otomobil pazarında yılın en hızlı büyüyen markası
Ghibli modelinin katkısı ile Maserati markası olurken, ikinci en
hızlı büyüyen marka ise yılın son döneminde lansmanı yapılan
Renegade modelinin yükselen satış adetleri ile Jeep markası
olmuştur. Fiat Linea 2014 yılında da yüksek performansını
sürdürerek %5,5 pazar payı elde etmiştir. Bu sonuçlara göre 2014
yılı otomobil pazarında tüm Tofaş markaları toplam %7,3 pazar
payı ile 42.769 adet satış gerçekleştirmiştir.
Hafif ticari araç pazarı 2014 yılı son çeyreğinde yükseliş trendine
girmiş, 180.350 adet satış gerçekleşmiştir. Tofaş ise Fiat
markasıyla yılın en çok satan hafif ticari araç markası olarak liderliği
sürdürmüş ve toplam 49.586 adetlik satış hacmine ulaşmıştır.
Bu performansta en önemli katkı yılın en çok satan hafif ticari aracı
Doblo modelinin olmuştur. Fiorino kendi segmentinin lideri olurken,
Ducato’nun da pazar payı artmıştır.
İHRACAT
2014 yılında Avrupa’nın otomobil pazarında %5, hafif ticari
araç pazarında ise %11 büyüme gösterdiği görülmektedir. Bu
pazarlardan en yüksek performansı, otomobilde %18, hafif ticari
araç pazarında ise %33 yükseliş ile İspanya göstermiş, İngiltere
ise %9 ve %18 artış ile ikinci en hızlı pazar olmuştur. Avrupa’da
görülen yükselişe karşın, Tofaş ihracatında önemli yer tutan Fransa
pazarı ise 2013 yılına paralel seyrederek diğer ülkelerin nispeten
gerisinde kalmıştır.
Avrupa dışı diğer yurt dışı pazarlarda, özellikle Arjantin pezosunun
aşırı değer kaybı nedeniyle bu ülkede ithal araç pazarı durmuş
ve ihraç adetleri düşmüştür. Rusya ve Ukrayna’daki olumsuz
gelişmeleri takiben Tofaş’ın bu iki ülkeye olan ihracatı da azalmıştır.
Bu gelişmeler sonucunda 2014 yılı ihracatı bir önceki seneye
kıyasla toplamda %11,3 gerileyerek 142.281 adet olarak
gerçekleşmiştir.
Toplam yurt içi perakende pazarı bu sonuçlarla 2014 yılında %10
oranında düşüş göstererek 767.681 adet satış gerçekleşmiştir.
Fiat markası ise toplam pazar performansında 0,2 puanlık
artış ile %11,6 pazar payı ve 89.128 adede ulaşmış, markalar
sıralamasında ise bir sıra yükselerek üçüncü sıraya yerleşmiştir.
Tofaş’ın Alfa Romeo, Ferrari, Jeep, Lancia ve Maserati markalarını
da içeren toplam pazar payı %12,0, toplam satış adedi ise 92.355
olmuştur.
2014 yılının Ekim ayında Doblo modelinin, Amerika Birleşik
Devletleri ve Kanada pazarlarına, RAM ProMaster City model ismi
ile ihracatının başlaması Tofaş için tarihi bir adım olmuştur. 2021
yılının sonuna kadar devam edecek proje çerçevesinde, Kuzey
Amerika pazarlarına en az 175.000 adet Doblo ihraç edilmesi
beklenmektedir.
Tofaş Perakende
Satışlar (Adet)
İhracat (Adet)
2013
2014 Değişim %
Otomobil
53.104
42.769
-%19,5
Hafif Ticari Araç (LCV)
47.337
49.586
%4,8
100.441
92.355
-%8,1
Toplam
%25,8
%26,2
%9,1
%9,9
2010
2011
%26,2
2013
Otomobil
2014 Değişim %
43.477
25.067
-%42,3
Hafif Ticari Araç
116.842
117.214
%0,3
Toplam
160.319
142.281
-%11,3
%27,5
%25,1
İhracat (Milyon Euro)
1,762
%8,3
%8,0
2012
2013
1,737
1,551
1,632
1,493
%7,3
2014
Otomobil Pazar Payı
Hafif Ticari Araç (LCV) Pazar Payı
2010
2011
2012
2013
2014
41
ÜRETİM
Üretilen Araçlar
Tofaş’ın üretim hacmi gerek yurt içi pazarda görülen daralma
gerekse ihraç pazarlarındaki yavaşlama nedeniyle 2014 yılında bir
önceki yıla göre %6 oranında azalarak 222.807 adet olmuştur.
Üç vardiya düzenine göre kurulu kapasite üzerinden hesaplanan
kapasite kullanım oranı %56 olmasına karşın, 2013 yılından beri
çalışılan iki vardiya düzenine göre hesaplandığında, kapasite
kullanım oranının %84 oranında olduğu görülmektedir.
Üretim (Adet)
Linea
Doblo - Binek
Yeni Doblo - Binek
2013
2014
40.570
33.249
1.428
980
14.398
9.568
Yeni Doblo
99.810
90.608
98.168
90.357
Linea
33.249
40.570
32.944
40.916
Doblo
8.159
9.170
8.126
11.573
Üretilen Araç
Toplamı
2013
Grande Punto
2.388
6.290
Ducato
7.793
6.407
Fiat 500
2.453
3.517
926
1.011
2.084
970
Lancia
167
804
Freemont 4x4
380
685
98
378
220
253
Maserati
83
40
Ferrari
11
23
Panda
3
15
Scudo
1
5
39
9
16.646
20.407
Alfa Romeo
59.109
7.742
7.179
Yeni Doblo
76.210
90.242
Bravo
Minicargo
77.845
66.277
Panda Futura
Hafifi Ticari Araç Toplamı
161.797
163.698
Toplam
244.614
222.807
Jeep
Transit satış
2010
2011
2012
2013
2 Vardiyaya Göre Kapasite Kullanım Oranı (%)
42
İthal Araç
Toplam Satışı
Toplam
%64
2014
Satış
2014
82.817
%77
222.807 244.614 220.738 246.804
İthal Araçlar
Otomobil Toplamı
%84
2013
81.499 103.957
15.312
%78
Satış
2014
81.589 104.266
26.421
%92
2013
MCV
Minicargo - Binek
Doblo
Üretim
2014
237.384 267.211
SATIŞLAR VE CİRO
YATIRIMLAR
Toplam satış adetleri 2014 yılında yurt içi pazardaki daralma
ve Arjantin, Rusya ve Ukrayna gibi ihraç pazarlarında görülen
olumsuz gelişmeler nedeniyle %11,2 azalmıştır. Satış adetlerinin
içinde yurt içi satışların payı %40, ihracat oranı ise %60 olmuştur.
Otomobil satışları toplam satışların %28’ini, hafif ticari araç satışları
ise %72’sini oluşturmuştur.
2014 yılı toplam yatırımı da dahil olmak üzere son beş yılın toplam
yatırım tutarı 773 milyon Euro seviyesine gelmiştir.
Net satış gelirleri ise, 2014 yılında satış adetlerindeki daralmaya
karşın %5,7 oranında yükselerek, tarihinin en yüksek seviyesi olan
7.440.009.000 TL’ye ulaşmıştır.
Satışlar
(Adet)
İç Piyasa
Dış Piyasa
2014 Yatırımları/Modellere Göre (Milyon Euro)
263 Model (Yeni Doblo)
169,0
356 Model (Yeni Otomobil)
116,0
Minicargo
Linea
24,0
2,0
Yapısal
19,0
Toplam
330,0
Toplam
2013
2014
2013
2014
2013
2014
Otomobil
53.538
42.289
43.477
25.067
97.015
67.356
Hafif Ticari
Araç (LCV)
2010
144,9
53.354
52.814 116.842 117.214 170.196 170.028
2011
116,4
106.892
95.103 160.319 142.281 267.211 237.384
2012
86,8
2013
94,9
2014
330,0
Toplam
773,0
Toplam
2014
Değişim
(%)
Yurt Dışı Satışlar
4.069.041 4.297.030
%5,6
Yurt İçi Satışlar
2.876.376 3.023.705
%5,1
Satışlar (Bin TL)
Esas Faaliyetlerden
Diğer Satışlar
Toplam
2013
92.537
119.274
%28,9
7.037.954 7.440.009
%5,7
Yıllara Göre Yatırımlar (Milyon Euro)
43
KÂRLILIK
2014 yılında vergi öncesi kâr ve FAVÖK tutarı, satış adetlerinde
görülen %11 oranında azalmaya karşın, bir önceki yıla göre aynı
seviyede gerçekleşmiştir. Net kâr ise vergi gelirlerindeki artışın
etkisiyle bir önceki yıla göre %32 oranında yükselmiş ve
574 milyon TL seviyesine ulaşmıştır.
Yıllar
FAVÖK (EBITDA)
Bin TL
Vergi Öncesi Kâr
Artış (%)
Bin TL
Net Kâr
Artış (%)
Bin TL
269.921
Artış (%)
2009
455.726
360.351
2010
654.565
%44
391.739
%45
384.220
%7
2011
806.196
%23
508.088
%30
474.165
%23
2012
834.155
%3
497.440
-%2
442.039
-%7
2013
816.735
-%2
477.075
-%4
434.223
-%2
2014
815.607
0
472.253
-%1
574.238
%32
574,238
360,351
2009
391,739
474,165
442,039
434,223
2010
2011
2012
2013
2014
508,088
497,440
2011
2012
477,075
472,253
2013
2014
269,921
2010
Vergi öncesi Kâr TL (Bin TL)
2009
2011
2012
2010
FAVÖK TL (Bin TL)
654,565
44
834,155
816,735
815,607
455,726
Net Kâr TL (Bin TL)
2009
806,196
654,565
2013
2014
Net kâr, vergi gelirlerindeki artışın etkisiyle bir önceki yıla göre
%32 oranında yükselmiş ve 574 milyon TL seviyesine ulaşmıştır.
45
FIAT
Linea
2007 yılında Tofaş fabrikasında üretimine başlanan Fiat Linea,
her geçen yıl Türkiye otomobil pazarındaki gücünü artırmaktadır.
Fiat Linea, 2014 yılında da Türkiye’de sınıfının en çok tercih edilen
otomobili olmuştur. 2012 yılı Nisan ayında yenilenen Fiat Linea;
iddialı tasarımı, yenilikçi teknolojisi, konforlu donanım seçenekleri
ve ekonomiyi performans ile birleştiren motor gamı ile tüketicilerin
beğenisini kazanmaktadır.
500L
Tarzıyla fark yaratmak isteyen otomobil severlere hitap ederek
2013 yılının Mayıs ayı itibarıyla satışa sunulan 500L kısa süre
içerisinde segmentinin lideri olmayı başarmıştır. Tasarımı,
teknolojisi ve fonksiyonelliğiyle kendini farklı ve özgür hissetmek
isteyenlerin tercihi olan Fiat 500L, geniş yaşam alanıyla
fonksiyonelliği birleştirmenin yanı sıra, çekici tasarımı ve sürüş
özellikleriyle de bir “crossover” karakteri göstermektedir.
500
2008’de dünyada “Yılın Otomobili” seçilen Fiat 500, geçmişten
aldığı genetik kodlarını yeni trendlerle birleştirerek genç müşteri
kitlesinin beğenisini kazanmaktadır. Birçok farklı tasarım detayıyla
kişiselleştirilebilme özelliğine de sahip olan Fiat 500, kendi
sınıfının en heyecan uyandıran modelleri arasında yer almanın
yanı sıra, üstü açılabilir versiyonu olan Fiat 500C, elektrikli açılan
şık tavanıyla kendi sınıfında Türkiye’de satılan tek “convertible”
otomobil olma özelliğini de taşımaktadır.
Panda
Fiat’ın A segmentinde yer alan sevimli ve becerikli modeli
Panda, sınıfına kıyasla büyük boyutları, 5 kapılı gövde yapısı ve
fonksiyonelliği ile beğeni kazanmaktadır. 4x4 çekiş sistemi ile
sınıfında tek olan Panda, şehir içinde olduğu kadar arazide de
becerisini ortaya koymaktadır.
46
Punto
Fiat Punto, Türkiye’de rekabetin en yoğun olduğu küçük
“hatchback” segmentinin öncülerindendir. Punto, çekici tasarımını
ideal donanım özellikleri ve ekonomik motorları ile birleştirerek
özellikle gençlerin ve genç ailelerin tercihi olmayı sürdürmektedir.
Doblo
Fiat Doblo, 2014 yılında sınıfının ve de tüm hafif ticari araç pazarının
en çok tercih edilen modeli olmuştur. Farklı gövde seçeneklerinde
1 ton taşıma kapasitesi ve 5,4 metreküpe varan yükleme hacmi
sunan Doblo; geniş iç mekanı ve ekonomik motor seçenekleriyle de
dikkat çekmektedir. Geniş ailelerin ve ticaretle uğraşanların tercih
ettiği Doblo, konforuyla binek otomobilleri aratmamaktadır. Gelişen
dayanıklılık, performans ve kullanışlılığıyla Yeni nesil Doblo, 2015
yılının Ocak ayında Türkiye yollarında boy göstermeye başlamıştır.
Freemont
Fiat-Chrysler ortaklığının ürünlerinden olan başarılı SUV modeli
Fiat Freemont ülkemizde 2012 yılı Kasım ayı itibarıyla satışa
sunulmuştur. Freemont, gücünü dışarı vuran tasarımı, sürüş
dinamikleri ve güvenlik özelliklerinin yanı sıra AWD 4X4 çekiş
sistemiyle de öne çıkıyor. 7 deri koltuklu oturma düzeni, orta
konsola entegre dokunmatik ekranı ve kullanışlılığıyla Türkiye
otomobil pazarındaki yüksek müşteri beklentilerine hitap
etmektedir.
Fiorino
Tofaş’ın Minicargo projesinin ürünü olan Fiorino, kendi adına
yarattığı sınıfla yeni bir anlayışın da öncüsü ve lideri olmuştur.
Türkiye’deki hafif ticari araç pazarının en çok satan araçları
arasında yer alan Fiorino, tasarımıyla ve kullanışlılığıyla ailelerin,
sunduğu ekonomik kullanım avantajı ve pratik çözümleriyle de
işletme sahiplerinin tercihi olmayı başarmaktadır.
47
LANCIA
Pratico
Fiat ticari araç ailesinin “açık kasa kamyonet” modeli Pratico,
kompakt tasarımıyla şehir içinde rahatça hareket edilmesine
olanak sağlarken taşıma kapasitesiyle de işleri kolaylaştırmaktadır.
Pratico, yakıt tasarrufu, manevra yeteneği, güvenliği ve konforuyla
da sınıfının standartlarını belirlemektedir. Doblo ile aynı altyapıyı
paylaşan Pratico da 2015 yılının Ocak ayı itibarıyla yeni nesliyle
yola çıktı.
Ypsilon
Avrupa’da 2011 yılında lansmanı yapılan Lancia’nın beş kapılı,
mini şehirli aracı Ypsion 2013’te Türkiye pazarına lanse edilmiştir.
B hatchback segmentinde yer alan Lancia Ypsilon kompakt ve
şık tasarımı, 1,2 litre benzinli, manuel vites, 0,9lt benzinli, MTA
vites kutusu ve 1,3 dizel, manuel vites seçenekleriyle pazarda yer
almaktadır.
Ducato
Ducato; Van, Kamyonet, Minibus ve Otobüs versiyonlarıyla farklı
müşteri kitlelerine hitap etmektedir. Van versiyonu geniş yan ve arka
kapılar sayesinde kolay yükleme sağlarken Ducato Kamyonet kişiye
özel nakliye ihtiyaçlarına hizmet etmektedir. Dört farklı boy kasa
ve üç kişiden yedi kişiye kadar personel taşıma kapasitesiyle her
ihtiyaca cevap verebilen Ducato Kamyonet, geniş ürün yelpazesiyle
birçok farklı üst yapıma ve dönüşüme de imkan vermektedir.
Minibüs ve otobüs versiyonları, öğrenci servisi, personel servisi ve
diğer yolcu taşımacılığında çok yönlü çözümler sunmaktadır.
Delta
Lancia’nın global anlamda yeni nesil model anlayışının ilk temsilcisi
olarak dikkat çeken Lancia Delta’nın makyajlanan versiyonu
2012 yılında Türkiye yollarına çıkmıştır. Kompakt Hatchback
sınıfında yer alan Delta, geniş iç mekanı ve bagaj hacmi ile sedan
otomobilleri aratmamaktadır. Delta, 1.6 litre 120 HP Multijet
turbo dizel otomatik ve 1.4 litre MultiAir 140 HP’lik benzinli motor
seçenekleriyle sunulmaktadır.
Farklı gövde tipleri ile Ducato sınıfının en düşük yakıt tüketimi ve
en yüksek taşıma kapasitesini sunarak ticaret dünyasındaki yerini
sağlamlaştırmaktadır. 2014 yılında yenilenen Ducato, artan satış
performansıyla sınıfının en çok tercih edilen ithal modeli olmayı
başarmıştır.
48
ALFA ROMEO
Voyager
Fiat Grubu’nun Chrysler ile yaptığı işbirliğinin bir ürünü olan
Voyager 2012 yılında Türkiye yollarına çıkmıştır. Büyük MPV
sınıfında yer alan Lancia Voyager, 27 yılda dünya çapında 30
milyon adetten fazla talep gören bir modelin genetik kodlarını
taşımaktadır. Oldukça geniş ve esnek çözümler üreten bir
iç mekana sahip olan Voyager, zengin standart donanımıyla
kullanıcılarına keyifli bir yolculuk imkanı sunmaktadır.
Giulietta
Alfa Romeo’nun1954’de yılında tanıttığı ve 11 yıl boyunca üretilen
modeli efsane Giulietta Türkiye yollarındaki macerasına tam
gaz devam etmektedir. Alfa Romeo’nun kompakt hatchback
sınıfındaki temsilcisi Giulietta, çekici tasarımı, güçlü benzinli ve
dizel motorları, sürüş kalitesi ve konforlu iç mekanı ile stil sahibi
kullanıcıların beğenisini kazanmaktadır.
JEEP
Mito
2013’ün ikinci yarısında makyajlanan Alfa Romeo’nun küçük
sınıftaki temsilcisi Mito, sportif iç ve dış tasarımı, güçlü motorları
ve kalitesiyle genç sürücülerin ilgisini çeken bir otomobil
olmaya devam etmektedir. Mito’da sunulan DNA; Q2 elektronik
diferansiyel kilidi ve otomobili üç farklı (Dynamic, Normal, All
wheater) sürüş modunda kullanılmasına olanak sağlayan sistemi
ile fark yaratmaktadır.
Compass
Jeep markasının kompakt SUV segmentindeki başarılı temsilcisi
Jeep Compass 2013 yılının ikinci yarısında makyajlanarak
Türkiye’deki macerasına devam etmektedir. Yeni Jeep Compass,
2.0 litre 156 HP’lik benzinli motor ve otomatik şanzıman
kombinasyonuyla sadece önden çekişli olarak sunulmaktadır.
49
Yeni Cherokee
Türkiye pazarına Ağustos ayında sunulan Yeni 2014 Jeep®
Cherokee tamamen yenilenen sıra dışı tasarımı, yakıt ekonomisi
sağlayan üstün performanslı ve çevreci 2.0 litre 170 HP’lik dizel
motoru, sınıfında ilk dokuz ileri otomatik şanzımanı ile rakiplerinden
ayrışmaktadır. Üstün yol tutuşu, sınıfının en iyi 4X4 özelliği ve
70’den fazla güvenlik özelliği ve birinci sınıf özel teknolojisiyle
sınıfında çıtayı yükseltmektedir. Bu özellikler, hem stil hem de Jeep
DNA’sını beraber isteyenlerin beklentisini aşmaktadır. Verimli bir
performans göstermesi için mükemmel bir şekilde boyutlandırılan
Yeni Jeep Cherokee, efsanevi Jeep markasının DNA’sıyla daha da
ileri gitmektedir.
Grand Cherokee
2013 yılında yenilenen Jeep markasının büyük SUV’u Grand
Cherokee modeli efsane dört çeker sistemi, 3.0 litre dizel motoru
ve iki donanım seçeneğiyle tüketicilerin beğenisine sunulmaktadır.
Grand Cherokee, Quadra-Lift™ and Selec-Terrain™ teknolojileri
ile yüksek arazi performansı sunarken yolda sürüş konforu,
üstün teknolojik özellikleri ve lüks iç mekan tasarımı ile de
dikkat çekmektedir. Grand Cherokee, 782 lt’lik bagaj hacmi
(Arka koltuklar katlandığında 1554 litre) ve 13 cm uzatılmış
dingil mesafesi hem yük hem de yolcular için daha fazla alan
sunmaktadır.
50
Wrangler
Jeep markasının off road aracı olan Wrangler, 70 yıllık tecrübesini
araziye aktarmaktadır. Wrangler; yerden yükseklik, engele
yaklaşma ve çıkış açıları, dönüş çapı ve dingil mesafesi gibi
kriterlerde sınıfının en iyi aracı olarak kabul görmektedir. Wrangler
ayrıca 76 cm derinliğe kadar sınıfının en iyi, en derin sudan geçme
kapasitesine sahip aracı olarak bilinmektedir.
Renegade
Jeep ailesinin en yeni ve en küçük üyesi Renegade hızlı büyüyen
bir dünya markası olan Jeep için Amerika’da tasarlanmıştır.
İtalya’da üretilen Renegade, Ekim ayında Avrupa ile birlikte
Türkiye pazarına sunulmuştur. Kısa zamanda Türk tüketicisinin
büyük beğenisini toplayan Renegade 1.4 litre, 140 HP benzinli
motor ve 1.6 litre 120 HP Dizel motor düz vites seçenekleri ve
70’in üzerinde gelişmiş güvenlik özelliğiyle, Jeep markasının
mirası ile yenilikçi tasarım anlayışını, genç ve maceracı ruhları
cezbetmek için bir araya getirmiştir. Renegade’in güçlü ve agresif
dış görünümü, yüksek kaliteli malzemeler, ilham verici renk
seçenekleriyle tamamen yeni ve enerjik iç mekânıyla, geçmişin
efsanevi 1941 Willys MB’ye dayanmaktadır.
Enerjik ve sağlam tasarımıyla Yeni Renegade, yenilikçi teknolojik
özellikleri, 5 inçlik dokunmatik ekran multimedya komuta
merkezine sahip ileri UConnect sistemi, kişiselleştirilebilir 7 inç
renkli TFT teknolojili göstergeleri, Bluetooth, USB girişi sağlayan
eğlence sistemiyle fark yaratmaktadır.
Tofaş Bayi Ağı
Tofaş Bayi Ağı, müşterilere sıfır araç satış, ikinci el araç satış,
bakım-onarım ve yedek parça satış hizmetleri vermektedir. Bunun
yanı sıra müşterilere birçok Tofaş bayisinde, sigorta hizmetleri ile
(kasko, trafik sigortası) çeşitli finansal hizmetler (araç kredisi) de
sunulmaktadır.
Tofaş’ın Türkiye genelinde 81 bayisi bulunmaktadır. Bayiler, Fiat, Alfa
Romeo, Lancia ve Jeep markalarına hizmet vermektedir. 75 adet
Fiat bayisi, 13 adet Alfa Romeo-Lancia-Jeep bayisi bulunmaktadır.
Tofaş Bayi Ağı; satış, servis, yedek parça olarak yapılandırılmakta
ve tamamına yakını entegre tesis olarak müşterilere hizmet
vermektedir. 3S olarak tanımlanan bu bayi ağı yapısı, aynı alanda
sıfır araç satışı ve satış sonrası hizmetleri birlikte sunmaktadır.
FIAT
LANCIA-ALFA ROMEO-JEEP
Tofaş, Türkiye genelinde 75 Fiat bayisine sahiptir. Fiat bayileri
müşterilere daha yakından hizmet verebilmek için ana tesislerinden
farklı lokasyonlarda ek satış ve servis noktaları da açmaktadırlar.
Bu şekilde yapılandırılmış 44 adet “uydu” satış ve servis noktası
bulunmaktadır. Bunlara ilaveten, bayilere bağlı olarak çalışan ve
sadece satış sonrası hizmeti veren 40 adet yetkili teknik servis
faaliyet göstermektedir. Sonuç olarak Fiat, toplam 113 satış ve
134 servis noktasıyla müşterilerine hizmet vermektedir. Tofaş’ın
Türkiye’de 64 ilde en az bir showroomu, 56 ilde en az bir servisi
bulunmaktadır. Bu rakamlarla Fiat markası, satış ve servis ağı
yaygınlığı bakımından Türkiye’de ilk üç marka içerisinde yer
almaktadır. Fiat bayi teşkilatında, 2013 yılı sonu itibarıyla 5.663
kişi istihdam edilmektedir. Türkiye çapındaki yaygınlığıyla rekabet
avantajı sağlayan Tofaş bayi ağı, aynı zamanda yetkinliği ve
tecrübesiyle de dikkat çekmektedir. Tofaş bayilerinin ortalama
faaliyet süresi 20 yılı aşmaktadır.
Türkiye genelinde 12 adet Lancia-Alfa Romeo-Jeep ve bir adet
Lancia-Jeep bayisi bulunmaktadır. Bu bayiler müşterilerine 3S
(satış, servis, yedek parça) hizmet sunmaktadır. Ayrıca beş adet 2S
(servis, yedek parça) yetkili servisi bulunmaktadır ve bunlardan üçü
tüm markalara, diğer ikisi ise Lancia ve Jeep markalarına hizmet
vermektedir.
Lancia-Alfa Romeo-Jeep bayileri, işlerinde sektör ortalamasının
üzerinde tecrübeye sahip, uzun yıllardır bu markalara yatırım yapmış
ve tutkuyla bağlanmış bayilerden oluşmaktadır. Bayiler ve servisler;
premium marka müşterilerinin yoğunlaştığı İstanbul, Ankara, İzmir,
Bursa, Antalya, Mersin, Gaziantep ve Tekirdağ illerinde hizmet
vermektedir. 2013 yılı sonu itibarıyla Lancia-Alfa Romeo-Jeep bayi
teşkilatında toplam 320 kişi çalışmaktadır.
51
Koç Fiat Kredi, Tofaş’ın temsil ettiği markalara
Türkiye çapında 81 bayi aracılığıyla entegre
finansal hizmetler sunmaktadır.
KOÇ FİAT KREDİ FİNANSMAN A.Ş.
Özet Bilgiler
2014
Koç Fiat Kredi Finansman A.Ş., 6 Mart 2000 tarihinde Koç ve
Fiat Topluluklarının (%50-%50) ortaklığıyla, Tofaş tarafından
üretilen ve/veya Türkiye’ye ithal olunan tüm Tofaş ve Fiat Grup
motorlu araçlarının ve bu araçlarla ilgili her türlü mal ve hizmetlerin
kredilendirilmesi amacıyla kurulmuştur. Sırasıyla 2002 yılında Fiat
Topluluğu, 2003 yılında da Koç Topluluğu hisselerini Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası A.Ş.’ye devretmiştir. 8 Aralık 2011 tarihinde
Tofaş tarafından 15 milyon TL tutarında sermaye artışı olmuştur.
Böylece Şirket’in ödenmiş sermaye tutarı 30 milyon TL’den 45
milyon TL’ye yükselmiştir.
Yaşayan Portföy (milyon TL)
1.316
Koç Fiat Kredi, müşterilerine butik hizmet anlayışı ile kişiye özel
finansal çözümler üretmek, showroomdan çıkmadan, hızlı ve az
prosedürlü yeni bir kredi modeli oluşturmak amacıyla kurulmuştur.
Sunduğu kredi hizmetlerinin Fiat Grubu markalarının müşterilerine
özel oluşu, bu markaların satış noktalarına önemli bir avantaj
kazandırmaktadır. Fiat markası başta olmak üzere, Türkiye’de
satışı yapılan Fiat, Alfa Romeo, Lancia, Ferrari, Maserati, Iveco
ve Jeep markalarının müşterilerinin araç alımlarını ve 2. el araçları
kredilendirmektedir. Bu doğrultuda kredi ürünlerini, hizmet verdiği
markaların satış noktalarında müşterilerin kullanımına sunmakta,
böylece satın alma sürecinin baştan sona bayi içinde ve kolaylıkla
tamamlanmasını sağlamaktadır.
Vergi Öncesi Kâr (milyon TL)
Koç Fiat Kredi; Tofaş’ın temsil ettiği markalara Türkiye çapında 81
bayi aracılığıyla entegre finansal hizmetler sunmaktadır. Hizmette
rekabeti ön plana çıkararak müşterilerini daha iyi tanımaya, fark
yaratmaya, değişime ve öncü olmaya büyük önem vermektedir.
Koç Fiat Kredi’nin 2013 yılında 132 bin seviyelerinde olan
başvuru adedi 2014 yılında 126 bin adet olarak gerçekleşmiştir.
2014 yılında toplam 39.212 adet araç kredisi kullandırmış, diğer
finansman şirketleri içindeki payı %8 olarak gerçekleşmiştir. Koç
Fiat Kredi, Tofaş’ın satışlarının %38’ini kredilendirmiştir.
52
Yaşayan Kredi (adet)
83.198
Penetrasyon - Tofaş satışlar
%38
Kredi başvuru (adet)
126.278
Finansman kredileri - Toplam (adet)
39.212
Finansman kredileri - Tofaş (adet)
34.971
Finansman kredileri - 2. El, Iveco (adet)
4.241
Finansman kredileri - Toplam (milyon TL)
1.146
36,8
Tofaş’ın toplam yurt içi satışlarına
penetrasyon (%)
42
2012
37
38
2013
2014
22.12.2014 tarihinde gerçekleşen Olağanüstü Genel Kurul
Toplantısı’nda 25.12.2014 tarihinde temettü ödemesi yapılmasına
karar verilmiştir. Yapılan müzakereler sonucunda, Şirket’in Türk
Ticaret Kanunu’na göre ayrılmış olağanüstü yedek akçelerinden
her bir hisse başına net 0,6667 TL olmak üzere toplam
30.000.000 TL’nin (Otuz milyon Türk Lirası) 25.12.2014 tarihinde
nakit temettü olarak ortaklara dağıtılmasına ve olağanüstü yedek
akçelerden Türk Ticaret Kanunu’nun 519. maddesi uyarınca
3.000.000 TL’nin (Üç milyon Türk Lirası) de ikinci tertip yasal
yedek akçeye ayrılmasına oy birliği ile karar verilmiştir. Temettü
ödemeleri 25.12.2014 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Şirket’in 2014 yıl kapanış Genel Kurul toplantısı 06.03.2015
tarihinde gerçekleşecek olup Yönetim Kurulu’nun 2014 yılı kâr
dağıtımı teklifi, kanuni yedek akçenin ayrılması sonucu kalan
tutarın olağanüstü yedek akçe olarak ayrılması yönündedir.
2014 yılında temettü ödemesi etkisiyle özkaynaklar 89,6 milyon TL
olarak gerçekleşmiştir.
2014 yılında kredilendirme süreçlerinde yapılan iyileştirmelerle
kredi talepleri kısa sürede cevaplanmıştır. Etkin risk yönetimi,
alternatif arama ve tahsilat kanallarıyla müşteri portföyünün sağlıklı
yönetilmesine imkân sağlanmıştır.
Süreç iyileştirme çalışmaları kapsamında; 2014 yılı başında
Experian SM for Collection (tahsilat strateji yönetimi) ürününe
yatırım yapılmış ve altyapı çalışmalarına başlanmıştır. Veri ve
istatistiklere dayalı otomatik tahsilat süreçlerinin skorlanmasına
başlanmış, karar ağacı oluşturularak gecikmeye düşme ihtimali
olan müşteriler için erken uyarı sinyali geliştirilmiştir.
Müşteri segmentasyonu ve risk gruplaması yapılarak tahsilat
rakamlarında artış, NPL oranlarında da düşüş hedeflenmektedir.
2014 yılında ayrıca tahsilat işlemlerinin otomatik kredilendirme
sistemine entegrasyonu yapılandırılmıştır.
Tofaş ile paralel olarak yürütülen veri tabanının güncellenmesi ve
iyileştirilmesi kapsamında “Oracle Database Enterprise Edition”
yatırımı yapılmıştır. Kredi başvuru ekranlarının grafiksel tasarımı
ve sadeleştirilmesini konu alan Bayi Modülü geliştirme projesi de
hayata geçirilmiştir.
Hem müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak hem de markaların
satışlarına destek olmak amacıyla marka bazlı esnek ödeme
planları geliştirilerek müşterilere farklı ödeme planı alternatifleri
sunulmuştur.
Koç Fiat Kredi, müşterilerine hızlı ve tek noktadan kredi imkânı
sunarak Fiat Grubu markalarının iç pazardaki satışlarını artırmak
misyonunu sürdürmektedir. Sistem yatırımlarıyla, verdiği kaliteli
ve hızlı hizmetiyle, bayileriyle kurduğu güçlü işbirliğiyle gelecek
yıllarda da hem bayilerinin, hem de müşterilerinin bağlılığını
ve memnuniyetini artırmayı hedeflemektedir. Müşteri odaklılığı
ve profesyonel yaklaşımıyla finansal hizmet sunmaya devam
edecektir. Hedefi; marka bilinirliğini, pazar payını, müşteri ve bayi
sadakatini artırarak araç finansmanı alanında lider oyunculardan
biri olmaktır.
2014 yılı Koç Fiat Kredi için rekor penetrasyonla noktaladığı,
Tofaş’ın satışlardaki payını artırdığı, müşterilerini ve bayilerini
dinlediği, onların ihtiyaçlarına kulak verip bu ihtiyaçlar ışığında
ilerlediği başarılı bir yıl olmuştur.
Koç Fiat Kredi 2015 yılında da bu başarıyı sürdürmeyi, online
başvuru ve mobil uygulama projelerini hayata geçirerek bayiler ve
son tüketiciyle temas noktalarını artırmayı hedeflemektedir.
Kanuni takipteki dosyalarının sistematik olarak izlenmesi
ve yenilenen raporlama modülüyle daha düzenli bir yapıya
dönüşmesini hedefleyen Yasal Takip Sistemi projesi başlatılmıştır.
53
FER MAS OTO TİCARET A.Ş.
Fer Mas Oto Ticaret A.Ş. 15 Nisan 2005 tarihinde %99,4 Tofaş
Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. ortaklığında kurulmuştur. Şirket,
Nisan 2005 tarihinden itibaren Ferrari ve Temmuz 2005 tarihinden
itibaren de Maserati otomobillerinin Türkiye resmi distribütörü
olmuştur.
Faaliyetlerine 18 Ağustos 2005 tarihinde, Kuruçeşme’de bulunan
showroom ve Genel Müdürlük binasında başlayan Şirket;
showroom, küçük servis, Club Lounge mekanlarını bir arada
bulunduran toplam 900 m2 kapalı alanda hizmet vermektedir.
Satış sonrası hizmete öncelik veren Fer Mas Oto, showroom’dan
önce Haziran 2005’te Ferrari - Maserati servis noktasını
müşterilerinin hizmetine sunmuştur. Fer Mas, Etiler Armutlu’da
faaliyete geçen yeni servis alanıyla satış sonrası hizmetlerini çok
daha ileri bir noktaya taşımıştır.
Ferrari
1998’den Fer Mas Oto Ticaret A.Ş.’nin kuruluşuna kadar geçen
sürede yıllık ortalaması sekiz adet olan Ferrari satışlarını 2005’te
11’e çıkaran Şirket, bu rakamı hem 2006 hem de 2007’de 29’a
yükseltmiştir. 2008 ve 2009’da 17’şer adet olan satışlar 2010 ve
2011 yıllarında 23’er adet, 2012’de 22 adet, 2013’te 23 adet
olarak kayıtlara geçmiştir. Fer Mas Oto Ticaret A.Ş.’nin 2014 yılı
sonu Ferrari satışları ise 11 adet olarak gerçekleşmiştir.
Maserati
1998’den Fer Mas Oto Ticaret A.Ş.’nin kuruluşuna kadar geçen
sürede yıllık ortalaması beş adet olan Maserati satış adedini
2005’te 10’a çıkaran Fer Mas, bu rakamı 2006’da 20’ye, 2007’de
ise 28’e çıkarmıştır. 2008 ve 2009’da 17’şer adet, 2010’da 26
adet, 2011’de 24 adet, 2012’de 18 adet olarak gerçekleşmiştir.
2013 yılında 40 adet Maserati satışı ile yılı kapatan Fer Mas Oto
Tic. A.Ş., 2014 yılında satışlarını %107,5 artırarak 83 adede
yükseltmiştir.
Satış sonrası
Fer Mas, satış sonrası verilen hizmetin kalitesini artırarak
müşteri memnuniyetini daha üst seviyelere çıkarmak amacıyla
2009’da taşındığı hem alan büyüklüğü hem de donanım olarak
daha gelişmiş olan servis mekanında hizmet vermeye devam
etmektedir.
54
Pazarlama
Her iki markayı da Türkiye pazarında yeniden şekillendirilebilmek
için yoğun iletişim çalışması uygulanmıştır. Doğru faaliyetleri
yöneterek marka bilinirliği, marka bilinci ve marka görünürlüğü
artırılmış ve lüks marka konumu güçlendirilmiştir.
Fer Mas, Ferrari’yi marka felsefesini doğru algılayan A++
tüketicilerin tercih ettiği bir tutku otomobili, bir lifestyle olarak
konumlandırırken, Maserati’yi de sürüş keyfi sunan salon
otomobili, bir prestij markası konumunda Türk tüketicisiyle
buluşturmaktadır.
2014 yılı tanıtım etkinlikleri:
• Ferrari’nin yeni modeli California T’nin Türkiye tanıtım
organizasyonu, 28 Mayıs 2014’de Rahmi Koç Müzesi’nde
yapılmıştır.
• Ferrari’nin dünyanın çeşitli ülkelerinde düzenlediği en
büyük organizasyonlarından biri olan “Ferrari Racing Days”
24-26 Ekim 2014 tarihlerinde Intercity İstanbul Park’ta
gerçekleştirilmiştir.
• Maserati’nin 100. yılı, 18 Kasım 2014 günü Binbirdirek
Sarnıcı’nda kutlanmıştır.
• 16 Nisan 2014 günü İstinye Park’ta Ermenegildo Zegna ile
Maserati Test Sürüşü organizasyonu gerçekleştirilmiştir.
• Fer Mas Oto Ticaret A.Ş., ODD’den “En Hızlı Yükselen Marka”
ödülünü Maserati ile almıştır.
• Maserati Road Show adı altında Ankara, Kapadokya,
Gaziantep ve Antalya’da, Maserati’nin Ghibli Dizel ve Gran
Cabrio modelleriyle test sürüş aktivitesi organize edilmiştir.
Fer Mas Oto Ticaret A.Ş Genel Müdürlük ve Showroom
hizmetlerini Kuruçeşme Cad. No. 29 Kuruçeşme 34345 İstanbul
adresinde sürdürürken, satış sonrası hizmetler de Fatih Sultan
Mehmet Mahallesi, Atatürk Caddesi, No:7 Armutlu İstanbul
adresinde yürütülmektedir.
Fer Mas Oto Ticaret A.Ş., ODD’den
“En Hızlı Yükselen Marka” ödülünü Maserati ile almıştır.
55
Ar-Ge Faaliyetleri
Tofaş, yarım asra yakın birikimiyle “dünya kalitesinde” ve
“müşteriye en uygun” ürünleri sunma konusundaki çalışmalarını
aralıksız sürdürmektedir.
Temelleri 1994 yılında kurulan Tofaş Ar-Ge Merkezi; her alanda
rekabetçi, binek ve ticari araçlar geliştirerek ülke ekonomisine
katkıda bulunmayı hedeflemiştir. Bu katkıyı kalıcı kılmak
üzere araç geliştirme sahasında Avrupa’yla rekabet edebilir
altyapıyı oluşturmuştur. Bu gelişmeler neticesinde Tofaş Ar-Ge
Merkezi; 2008 yılı itibarıyla “5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme
Faaliyetlerinin Desteklenmesi” hakkındaki kanun kapsamında,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezi olarak tescil
edilmiştir.
Ar-Ge Merkezi, 2005-2007 yılları arasında Fiat ve PSA markaları
için geliştirilen MCV projesinin sorumluluğunu alarak Ar-Ge
yetkinliğini geliştirmede önemli bir ivme yakalamıştır. Sonraki
yıllarda Yeni Doblo’nun Opel ve Vauxhall markaları için de
geliştirilmesi, Tofaş’ın beş farklı markaya üretim yaparak ihracatının
artmasında önemli rol oynamıştır. 2014 yılında Doblo modelinin
yeni versiyonunun Kuzey Amerika pazarları için geliştirilmesi
çalışmaları üzerine yuğunlaşılmıştır.
Tofaş Ar-Ge; Yeni Sedan, Yeni Hatchback ve Yeni Station Wagon
ürün geliştirme projelerinin onayını alarak Ar-Ge faaliyetlerini
yoğun olarak yürütmüştür. Ar-Ge sorumluluğu Tofaş’a ait olan bu
yeni modeller için, Türkiye otomotiv sektörü tarihindeki en büyük
yatırımlardan biri gerçekleştirilmektedir.
Bu yeni projelerden Yeni Sedan modelinin 2015’in son çeyreğinde
pazara sunulması hedeflenmektedir. Hatchback ve station wagon
modellerinin üretimi de 2016 yılı olarak planlanmıştır. Tofaş yeni
projelerde gerçekleştirdiği Ar-Ge faaliyetleri ile Türkiye’ye, şimdiye
kadar olduğundan daha da fazla katma değer sağlayacaktır.
Toplam laboratuvar ve ofis alanı 17.700 m2 olan Tofaş Ar-Ge
Merkezi; 600’e yakın çalışanı, yetkinlik seviyesi, bünyesindeki
laboratuvarların yüksek teknolojisi ve çeşitliliğiyle Fiat’ın Avrupa
pazarlarına hizmet veren İtalya dışındaki tek Ar-Ge Merkezi
konumundadır. Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ve kuruluşların
Ar-Ge’ye ayrılan yatırım tutarlarına göre belirlenen sıralamada
dünyada 1.290’ıncı sırada yer alan Tofaş, Türkiye’den ilk 1.500
içine giren üç firma arasında yer almıştır. 2014 yılına kadar araç
konsepti, stil, gövde, iç tasarım, süspansiyon, motor, emisyon,
titreşim ve akustik alanlarında tasarım ve testler yapmak üzere
40 milyon Euro’nun üzerinde yatırım tamamlanmıştır. Ar-Ge
harcamaları yıllık cironun %3,5’i seviyesindedir.
Türkiye’nin ürün geliştirme merkezi olarak gelişebilmesinin ön
koşullarından biri, Ar-Ge değer zincirinin tüm unsurlarının birlikte
gelişmesidir. Bu nedenle Tofaş, ortak tasarımcı geliştirme, yerel
mühendislik firmalarının örgütlenmesi ve üniversitelerle işbirliklerine
özel önem atfetmektedir.
17.700 m
2
Tofaş Ar-Ge toplam
laboratuvar ve ofis alanı
56
%3,5
Ar-Ge harcamalarının
yıllık cirodaki payı
%46
Patent başvurusu
sayısında artış oranı
Üniversite-Sanayi işbirliği projeleri, teknoloji geliştirme çalışmalarına
paralel olarak önem kazanmıştır. Tofaş Ar-Ge’nin 1994 yılında
kuruluşundan, 2006 yılına kadar toplam 16 adet projeye ilave
olarak, 2006-2014 yılları arasında 92 proje yürütülmüştür. Toplam
108 proje, 15 farklı üniversiteyle gerçekleştirilmiştir.
Tofaş Ar-Ge’de pek çok araştırma projesi, TÜBİTAK ve Avrupa
7. Çerçeve destekli olarak yürütülmekte ve bu projelerde, Fiat
Araştırma Merkezi ve yabancı tasarım merkezlerinin yanı sıra,
çeşitli üniversitelerin öğretim üyeleriyle birlikte çalışılmaktadır.
İçinde yer aldığı AB Araştırma Projeleri (FP7 ve Euroka) sayısını
2014 yılında 12’ye yükselten Tofaş Ar-Ge, bu projeler kapsamında
100’ü aşkın uluslararası proje ortağıyla çalışma fırsatı bulmuştur.
Tofaş, Robopartner (Geleceğin Montaj Fabrikalarında Akıllı, Esnek
ve Güvenli Operasyonlar İçin İnsan-Robot İşbirliği Teknolojileri)
projesiyle, Üretim Teknolojileri alanında proje liderliğini üstlenen ilk
ve tek Türk firması olmuştur.
2014 yılında Ar-Ge çalışanlarının yaratıcılık ve buluş yapma
yetkinliklerini geliştirmek amacıyla yaratıcı problem çözme
yöntemi-TRİZ metodu için çalışmalara devam edilmiştir. Bu
dönemde TRİZ eğitiminin birinci seviyesine 48 araştırmacı
katılmış, ikinci seviyesine de ilk gruptan 13 kişi devam ederek
başarıyla eğitimi tamamlamışlardır. Bu çalışmalarda 200 öneriden
patentlenebilir ve uygulanabilir 88 adet önerinin üzerinde
çalışmalar devam etmektedir. 2015 yılında 65 kişinin daha TRİZ
eğitimini alması planlanmıştır.
neticesinde 2014 yılında bir önceki yıla oranla buluş bildirimi
sayısında %70, patent başvurusu sayısında %46 artış sağlanmış
ve 67 adet yeni patent başvurusu gerçekleştirilmiştir. 2014 yılında
fikri mülkiyet haklarının yönetimi kapsamında, sahip olunan
patent portföyünün tümü belirli ölçütlerle incelenmiş, stratejik ve
lisanslanabilir patentler belirlenmiştir.
Ar-Ge Vizyonu 2020
Tofaş, Ar-Ge Vizyonu 2020 yaklaşımıyla; dünyanın her bölgesinde
müşteri memnuniyetini tam anlamıyla karşılayan, heyecan verici
araçlar ve teknolojiler geliştirmektedir.
Tofaş Ar-Ge, bu vizyon doğrultusunda stratejik hedeflerini
çizmektedir. Bu hedefler arasında, Fiat Ar-Ge’nin Avrupa ve
Orta Doğu bölgesinde geliştirmeyi planladığı ürünlerin tasarım
sürecinde yer almak, müşteri değeri yaratmak için ürün ve üretim
teknolojileri geliştirmek, Fiat’ın yeni modellerinde faydalanabileceği
mükemmeliyet merkezleri geliştirmek, Türkiye’de ortak tasarımcılar
ile mühendislik firmalarının gelişimini sağlamak yer almaktadır.
57
Ar-Ge Faaliyetleri
Tofaş’ın teknolojik araştırma faaliyetleri, konfor ve güvenlik
yönünden sürücüye hizmet ve destek sunan akıllı taşıt
kavramlarıyla beraber; insan merkezli tasarım felsefesi
ekseninde, antropometri, ergonomi, demografi gibi insanı
konu alan bilimlerin ışığında devam etmektedir.
Tofaş Ar-Ge ve Çevre
Tofaş Ar-Ge Merkezi’nin çevre odaklı araştırmalarının temelinde
taşıt elektrifikasyonu, hafifletme ve sessizleştirme konuları yer
almaktadır. Türkiye’deki ilk elektrikli hafif ticari aracı geliştiren Tofaş,
dünyadaki elektrikli taşıt teknolojilerini yakından takip etmektedir.
Bu çerçevede yapılan çalışmalar, geliştirilen yenilikçi çözüm ve
uygulamalarla bu teknolojilerin bütünleştirilip, elektrikli taşıt sistem
ve bileşenlerinin yerli üretimini sağlama hedefiyle sürdürülmektedir.
Taşıtların toplam ağırlığının azaltılmasının, yakıt tüketimi, egzoz
emisyonu ve çevreye etkisinin bilincinde olan Tofaş, bu alanda
yapılan çalışmalarda; yüksek dayanımlı hafif malzeme teknolojileri
ve hibrit çözümlerle birlikte, kesit ve topoloji optimizasyonuna
dayalı hafif tasarım çözümleri üzerine yoğunlaşmaktadır.
Tofaş’ın müşteri odaklı teknolojik araştırma faaliyetleri, konfor ve
güvenlik yönünden sürücüye hizmet ve destek sunan akıllı taşıt
kavramlarıyla beraber; insan merkezli tasarım felsefesi ekseninde,
antropometri, ergonomi, demografi gibi insanı konu alan bilimlerin
ışığında devam etmektedir.
58
İnsan Kaynakları
2014 yılsonu itibarıyla Tofaş’ta 5.009’u mavi yaka ve
1.464’ü beyaz yaka olmak üzere 6.473 kişi çalışmaktadır.
Çalışanların bilgi ve becerilerini artırmak amacıyla
Tofaş Akademi birçok eğitim düzenlemektedir.
Tofaş insan kaynakları politikasının odağında, faaliyetlerine
en uygun nitelikli insan gücünü istihdam ederek, çalışanlarına
yüksek motivasyonla görevlerini yapmaları için gereken altyapıyı
oluşturmak yer almaktadır.
2014 yılsonu itibarıyla Tofaş’ta 5.009’u mavi yaka ve 1.464’ü
beyaz yaka olmak üzere 6.473 kişi çalışmaktadır.
Cinsiyete Göre Çalışan Dağılımı
Erkek (Beyaz Yaka)
Kadın (Beyaz Yaka)
1.182
282
Erkek (Mavi Yaka)
4.989
Kadın (Mavi Yaka)
20
Çalışanların Yaş Ortalaması
Çalışan Sayısı
Beyaz Yaka
1.464
Mavi Yaka
5.009
Toplam
6.473
Beyaz Yaka
36,2
Mavi Yaka
35,1
59
İnsan Kaynakları
Tofaş, Türk Metal Sendikası ile MESS arasında 01.09.2014
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 15.12.2014 tarihinde imza
edilen grup toplu iş sözleşmesine tabidir. Yürürlükte olan sözleşme
üç yıl süreli olup, 31.08.2017 tarihinde sona erecektir.
Tofaş’ın 31.12.2014 tarihi itibarıyla kıdem tazminatı yükümlülüğü
161.885.571,62 TL olup, tamamı için karşılık ayrılmıştır.
Çalışanlara yasal mevzuat kapsamında sosyal haklar düzenli ve
periyodik olarak sağlanmaktadır.
İşe Alma Prosedürleri
Tofaş, işe alımlarda kişilik envanteri, yetkinlik bazlı mülakat,
yabancı dil sınavı, teknik mülakat, rol gereği analiz, sunum,
referans kontrolü gibi en doğru ve işe en uygun adayı seçmeye
yardımcı olacak teknikleri kullanmaktadır. Bu yöntem kişilerin
teknik becerilerinin yanı sıra, davranış eğilimleri, iş yapış biçimleri
ve kurum kültürüne uyumluluklarıyla ilgili daha fazla bilgi
edinilmesini sağlamaktadır. Farklı pozisyonlardaki adaylar hakkında
doğru karara varabilmek için mülakatı destekleyecek uygulamalara
da başvurulmaktadır.
Tofaş, işe alım sürecinde boş pozisyona yönelik ilanın, aynı
zamanda iç ilan sistemiyle tüm Koç Topluluğu şirketlerinde
görünür olmasını sağlamaktadır.
Tofaş içerisinde uygun pozisyonlara yetkin ve başarılı mavi
yaka personelin değerlendirilmesi için Mavi Yaka İç İlan Sistemi
kullanılarak seçimler yapılmakta, seçilen mavi yakalı çalışanlar,
çalışma hayatlarına yükselerek veya beyaz yaka pozisyonlarında
devam edebilmektedirler. İç ilanlar intranet sayfasında
yayımlanmakta ve üretim sahalarında kiosklar üzerinden de
başvuru yapılabilmektedir.
60
Tofaş Akademi
Tofaş Akademi, tüm değer zincirinin eğitim ve gelişim yönetimini
bir çatı altında toplamaktadır. 2014 yılı içerisinde beyaz yakalı
çalışanlara 10.214 kişilik sınıf eğitimi organizasyonu, 9.119 adet
bireysel gelişimi destekleyecek uzaktan eğitim, kitap veya görsel
materyal desteği verilmiştir. Bu kapsamda beyaz yakalı çalışanlara
toplam 97,48 adam/saat gelişim imkanı sağlanmıştır.
Mavi yakalı çalışanlara, 9.073 kişilik sınıf eğitimi organizasyonu,
1.143 adet bireysel gelişimi destekleyecek uzaktan eğitim, kitap
veya görsel materyal desteği verilmiştir. Mavi yakalı çalışanlara
toplam 28,41 adam/saat gelişim imkanı sağlanmıştır. İş ortaklarına
ise 84 farklı tedarikçi firmadan 1.024 çalışana toplam 1.048 saat
teknik sınıf eğitimi verilmiştir. 3.830 bayi sahibi ve çalışana da
teknik ve davranışsal sınıf eğitimi verilmiştir.
Teknik ve davranışsal sınıf eğitimlerinin %72’si iç kaynaklar
tarafından verilmektedir.
Organizasyonlar
Tofaş çalışanlarının gönüllülük esasıyla oluşturdukları 11 kulüp
ve dokuz spor dalındaki takımlar faaliyetlerini aktif olarak
sürdürmektedir. Sosyal faaliyet toplulukları tarafından yılda
ortalama 200 konser, sergi, gösteri ve konferans gibi kültürel,
sanatsal ve sportif etkinlikler düzenlenmektedir. Bu etkinliklere her
yıl 50 binin üzerinde çalışan ve onların yakınları katılmaktadır.
Yılda bir kez tüm çalışanlar ve ailelerini bir araya getiren, yaklaşık
10 bin kişinin katıldığı “Tofaş Günü” etkinliği düzenlenmektedir.
Yıl boyunca Tiyatro Kulübü ve Halk Oyunları Topluluğu
gösteriler düzenlemekte, Türk Sanat Müziği korosu da konserler
vermektedir.
Çeşitli branşlarda faaliyet gösteren spor toplulukları; profesyonel
organizasyonlarla boy ölçüşecek kalitedeki etkinliklerinin yanı sıra
çalışanların beden sağlığına da katkıda bulunmaktadır. Atletizm
takımı, FCA şirketleri arasında düzenlenen CorriFiat Atletizm
Müsabakaları’ndan her yıl başarılı sonuçlarla dönmektedirler.
Tenis, tavla, mini golf, masa tenisi, bowling, langırt, gocart, dart,
satranç, atletizm, voleybol, basketbol ve futbol gibi branşlarda
turnuvalar düzenlenmektedir. Her yıl binin üzerinde çalışanın
katıldığı Birimler Arası Futbol Turnuvası ve Birimler Arası Bowling
Turnuvası gerçekleştirilmektedir. Futbol, voleybol, basketbol, tenis,
bowling, satranç, yüzme, atletizm ve yelken takımları Koç Spor
Şenliği ve şirketler arası organizasyonlarda yer almaya devam
etmiştir.
Spor Kulübü çalışanların çocukları için yüzme, basketbol, futbol
yaz okulları açarak çocuklar için de spor olanakları sağlamaktadır.
Çalışanlar için motosiklet, tenis, satranç, dalış, fotoğrafçılık gibi
alanlarda eğitimler düzenlenmektedir. Kültür gezilerinin yanı sıra
kayak ve dalış gezileri organize edilmektedir.
Maddi ve Sosyal Haklar
Koç Topluluğu şirketlerinde çalışmaya başlayan her beyaz yakalı
çalışan işe girişte Koç Holding Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı’na
üye olmaktadır. Vakfa dahil olunan tarihten itibaren her yıl Vakıf
Yönetim Kurulu tarafından tespit edilmekte olan kesenek tavanını
aşmamak üzere, üyelerin ücretlerinden tahsil edilmektedir. Tofaş
da üyeler adına aynı miktarda iştirak payı ödemektedir.
Tahsil edilen kesenekler menkul ve gayrimenkul yatırımlarla
değerlendirilmektedir. Değerlendirilen kesenekler emeklilik
veya üyeliğin sona ermesi halinde toptan ödeme ya da emekli
ikramiyesi şeklinde geri ödenmektedir. Vakfa üye olan ve emekli
olanlar, ayrıca eşleri ve çocukları dahil olmak üzere sağlık
sigortası, mesken edinme ve belirli ihtiyaçların karşılanması için
finansman desteği ve vefat, hastalık sebebiyle çalışamama ve
kısmi maluliyet hallerinde risk teminatı gibi sosyal haklardan da
faydalanmaktadırlar.
Tofaş’ın kurum kültürü değerlerinden biri olan “İnsana ve Çevreye
Duyarlıyız” ilkesine dayanarak, “Önce İnsan” anlayışıyla oluşturulan
burs uygulaması, 2011-2012 öğretim döneminde başlatılmıştır.
“Tofaş’tan Öğrenime Bir Destek Daha” isimli burs politikasından
623 kişi faydalanmıştır. Engelli Çalışanlara yönelik 1 günlük askerlik
uygulaması hayata geçirilmiştir.
Tofaş fabrikada bulunan sosyal tesislerden tüm çalışanlar, eşleriyle
ve çocuklarıyla birlikte yararlanabilmekte, özel günlerde ve
organizasyonlarda bir araya gelme fırsatı bulmaktadırlar. Aile günü
organizasyonları düzenlenmekte ve evlenen çalışanlara düğün
arabası tahsisi gibi özel uygulamalar yapılmaktadır.
İstanbul genel merkezde bulunan spor salonu tüm çalışanların
kullanımına açıktır. Hem Tofaş fabrikasında hem de Genel
Merkez’de verilen genel sağlık hizmetlerine ek olarak, randevulu
diyetisyen hizmeti sunulmaktadır.
İnsan Kaynakları Sistemi
2012 yılında SAP Portal üzerinde yürütülmeye başlanan
personel ana verileri, zaman yönetimi, performans yönetimi,
işe alım, self-servis uygulamaları, puantaj, seyahat ve bordro
yönetimi modüllerine, 2013 yılında beyaz yaka ve mavi yaka
teknik yetkinlik yönetimi, mavi yaka kariyer yönetimi, beyaz yaka
ücret yönetimi gibi süreçler de eklenmiştir ve gelişim portalıyla
entegrasyonu sağlanmıştır. Mavi yakalı çalışanlara kurumsal mail
adresleri tanımlanarak, kiosklar üzerinden birçok insan kaynakları
uygulamasına ulaşmaları sağlanmıştır. Yeni yapıyla, bütün
çalışanlar kapsanacak şekilde tüm insan kaynakları süreçlerinde
bütünlük amaçlanmıştır.
Performans Yönetim Sistemi
Performans Yönetim Sistemi, Şirket hedeflerine çalışanlarla
birlikte ulaşmak için kullanılan insan kaynağı yönetim aracıdır.
Sistem; beyaz yakadan mavi yakaya tüm Tofaş çalışanlarını
kapsamaktadır. Performans Yönetim Sistemi, performans ve
gelişim odaklı kültürü destekleyecek şekilde uygulanmaktadır.
Hedefler ve davranışsal yetkinlikler, Performans Yönetim
Sistemi’nin en önemli iki temel taşıdır. Hedefler sene başında
belirlenmekte, gelişim planlarıyla birlikte yılda en az bir kere
gözden geçirilmektedir. Tofaş’a özgü davranışsal yetkinlikler,
organizasyondaki seviyelere göre Tofaş çalışanlarının göstermeleri
beklenen tutumları yansıtmaktadır.
Performans Yönetim Sistemi’nin çıktısı olan değerlendirme
sonuçları; beyaz yakalı çalışanlar için prim hesaplamalarında
kullanılırken, hem beyaz yaka hem de mavi yaka çalışanların
gelişim planları ve kariyer süreçlerinde de etkili olmaktadır.
Tofaş 2014 yılında PERYÖN İnsan Yönetimi Ödülleri’nde,
“Performans Yönetimi” kategorisinde en iyi uygulama seçilerek
“Başarı Ödülü”nün sahibi olmuştur.
Doktora ve Yüksek Lisans Programları
Ar-Ge Merkezi istihdamında yüksek lisans ve doktoralı personele
öncelik verilmektedir. 2008 yılında Ar-Ge Merkezi’nde çalışan
yüksek lisans ve doktoralı personel sayısı 64 iken bu sayı 2014
yılında 117’ye yükselmiştir.
Bunun yanı sıra Tofaş, Uludağ Üniversitesi ile ortak yürütülen
otomotiv yüksek lisans programını desteklemektedir. Bu
programda konularında deneyimli sekiz Tofaş personeli; taşıt
mekaniği (lisans), motorlu araçlar ve gelişimi (yüksek lisans) ve
otomotiv tasarımı, imalat ve proje yönetimi (doktora) alanında ders
vermektedir. 12 Tofaş çalışanı da bu yüksek lisans programına
devam etmektedir.
2014 faaliyet yılı itibarıyla Tofaş Ar-Ge’de 16 doktora öğrencisi ve
47 yüksek lisans öğrencisi çalışmaktadır.
61
Kalite Yönetimi
Tofaş’ta kalite kültürü, müşteri memnuniyetini
merkezine alır. Çalışanların kalite yönetimine
katılımını ve gelişimini de ilke edinen Tofaş,
bu alandaki çalışmalarıyla dünya klasında üretimde
rekabet avantajı sağlar.
Tofaş’ta kalite kültürü, müşteri memnuniyetini merkezine alır.
Çalışanların kalite yönetimine katılımını ve gelişimini de ilke edinen
Şirket, bu alandaki çalışmalarıyla dünya klasında üretimde rekabet
avantajı sağlar.
Tofaş, tüm ürün ve hizmetlerinin kalite seviyesini geliştirmekte
ve en rekabetçi düzeye yükseltmek için çalışmaktadır. Gelişen
müşteri beklentilerine göre kalite yönetim sistemi düzenli
olarak güncellenmektedir. Süreçlerin etkinliğinin ve verimliliğinin
belirlenmiş kalite ve maliyet hedeflerine ulaşmasını sağlamak
amacıyla organizasyon yapısı sürekli geliştirilmektedir.
Dünya Klasında Üretim
WCM (World Class Manufacturing - Dünya Klasında Üretim)
metodolojisi, üretimde rekabet gücünü sistematik biçimde
iyileştirmek ve geliştirmek için kullanılmaktadır. Metodoloji temel
olarak iş güvenliği, kalite, maliyet, teslimat ve çevre konularına
odaklanarak her birinde “sıfır”a ulaşmayı hedeflemektedir: Sıfır iş
ve çevre kazası, sıfır kalite hatası ve sıfır kayıp.
Fiat bünyesinde endüstriyel alandaki standartları dünya klasına
yükseltmek amacıyla 2006 yılında başlayan WCM programı
bugün dünya çapında 177 FCA Grup fabrikasında ve grubun 370
tedarikçisinin fabrikalarında uygulanmaktadır. Fiat’a paralel olarak
2006 yılında WCM çalışmalarına başlayan Tofaş, programın ilk
yıllarında “En Hızlı İlerleyen Fabrika” ödülünü almış, 2009’da ise
Gümüş Seviye’ye ulaşan ilk Fiat fabrikası olmuştur.
62
Tofaş, Kasım 2013’te gerçekleşen denetim sonucunda Fiat
dünyasında “Altın Seviye”ye ulaşan ilk üç fabrikadan biri olarak
başarısını taçlandırmış, 2014 yılında ise 72 puana ulaşarak
gelişimini devam ettirmiştir. WCM yolculuğu boyunca üretim
standartlarını sürekli yükseltmeye odaklanan Tofaş, Altın
Seviye’ye gelirken iş kazalarını %97, dış kalite göstergesini
%68, üretkenliğini %35, makine arızalarını ise %75 oranında
iyileştirmiştir.
Bütün bu iyileştirmeler sistematik yaklaşım ve çalışanların
katılımıyla gerçekleşmiştir. Tofaş çalışanlarının verdikleri iyileştirme
önerileri her yıl artarak devam etmektedir. 2014 yılı içerisinde
Tofaş’ta çalışan her operatör ortalama 42 adet öneri vermiştir.
Bundan sonra da WCM çalışmaları ivmelenerek sürdürülecek
ve tüm Fiat fabrikaları içinde örnek fabrika olunmaya devam
edilecektir.
Tofaş, Dünya Klasında Şirket (WCC) programı kapsamında
2009 yılından bu yana WCM metodolojisinin tedarikçilerinde
de uygulanmasına önderlik etmektedir. 2013 itibarıyla yıllık yerli
satın alma cirosunun %56’ini kapsayan toplam 35 tedarikçisinde
firmanın rekabetçiliğini dünya standartlarına çekmek için ortak
çalışmalar sürdürülmektedir.
Fiat bayilerinin satış sonrasında müşteri memnuniyeti, hizmet
kalitesi ve verimliliğini artırmayı hedefleyen WCD (World
Class Dealer - Dünya Klasında Bayi) Programı kapsamında
oluşturulan “Yeni Periyodik Bakım Standartları” tüm Fiat bayilerine
yaygınlaştırılmıştır.
FCA bünyesinde endüstriyel alandaki standartları
sürekli iyileştirmek amacıyla 2006 yılında başlayan Dünya Klasında
Üretim WCM Programı, bugün 547 FCA grup ve tedarikçisinin
fabrikalarında uygulanmaktadır. Tofaş, Dünya Klasında Üretim’de
Altın Seviye’ye ulaşan ilk üç fabrikadan biri olmuştur.
63
BÖLÜM IV
SÜRDÜRÜLEBILIRLIK
66 Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk Politikası
67 Kurumsal Sosyal Sorumluluk
70Çevre
72 İş Sağlığı ve Güvenliği
73 İş Yönetim Politikaları
74 Etik Değerler
75 İklim Değişikliği
76 Tedarik Zinciri Yönetimi
64
65
Sürdürülebilirlik ve Sosyal
Sorumluluk Politikası
Tofaş’ın “Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk Politikası”,
gerek fabrikamızın bulunduğu bölge ve gerekse yurt çapında,
Tofaş’ın paydaşlarına karşı sorumluluğunu ortaya koyacak
şekilde değerlendirilmektedir. Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası,
çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim temelinde sürdürülebilir
gelecek stratejilerine dayalı iş modelleri ve iş süreçlerini bütünsel
bir yaklaşımla ele alınmaktadır.
Sürdürülebilirlik anlayışımız, gerek kurumsal sosyal sorumluluk
ve gerekse toplum üzerinde etki kriterleri dikkate alınarak, hem
kurum bünyesinde, hem de kamuya yönelik sosyal çalışmalar
çerçevesinde yürütülmektedir. Tofaş’ın Kurumsal Sosyal
Sorumluluk anlayışı; şirket kültürü ve iş süreçleri ile tüm şirket
politikaları kapsamında, entegre bir bütünlük taşımaktadır. Tofaş
bu çerçevede; periyodik ve dönemsel çalışmalara ilişkin olarak,
gerek faaliyet raporları ve gerekse, Şirket’in basılı, süreli ve
enformatik yayınlarında kapsamlı ve ayrıntılı bilgilere yer verilir.
Bu doğrultuda; başta şirket çalışanları, hissedarlar ve menfaat
sahipleri olmak üzere tüm paydaşlarımızla, söz konusu süreçler
paylaşılır ve kamuoyunun bilgisine sunulur. Sürdürülebilirlik
Politikası kapsamında, Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini, kurumların
hesap verebilirlikleri ve paydaşlarına karşı görev ve sorumluluklarını
yerine getirebilmeleri olarak değerlendiren Tofaş; “sürdürülebilir ve
geliştirilebilir” sosyal sorumluluk uygulamalarını hayata geçirmeyi
kurumsal bir politika olarak kabul etmektedir.
Tofaş’ın Sürdürülebilirlik Raporları ve Kurumsal Yönetim Uyum
Raporları’nda da yer verildiği üzere, “menfaat sahipleri” olarak
tüm “paydaşlar”, kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında ele
alınmaktadır. Şirketimizin bu yöndeki çalışmalarını da kapsayacak
şekilde, başta “pay sahipleri”, “kamuyu aydınlatma ve şeffaflık”,
“menfaat sahipleri” ve “Yönetim Kurulu” kapsamında kurumsal
yönetim uygulamalarını değerlendirmek suretiyle, “Kurumsal
Yönetim Derecelendirmesi” yaptırılmakta olup, söz konusu
Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu’nu da içeren rapor,
yıllık periyodlarla ve KAP aracılığıyla BIST (Borsa İstanbul)
bünyesinde kamuoyuna açıklanmak suretiyle, web sitemizde
de yayımlanmaktadır. Şirketimiz bu çerçevede, BIST Kurumsal
Yönetim Endeksi’nde yer almakta ve bu doğrultuda, kurumsal
yönetim ilkelerine verdiği önem kapsamında bunu sürekli ve
dinamik bir süreç olarak yürütmektedir. Tofaş’ın ana ortakları,
FCA’in kurumsal sosyal sorumluluk perspektifi ve Koç Holding’in
dâhil olduğu Küresel İlkeler Sözleşmesi (Global Compact) ve
kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı, Şirketimizin de bu yöndeki
“Sürdürülebilirlik Politikası”nın ana eksenlerini oluşturmaktadır.
66
Tofaş; benimsediği Kurumsal Sosyal Sorumluluk anlayışının ve
uygulamalarının kapsadığı süreçler doğrultusunda, yasal mevzuata
uyumu temel gereklilik olarak kabul eder ve gerek kurumsal,
gerekse toplumsal gelişimi sağlayacak dinamikleri teşvik edecek
öncelikleri uygulamaya geçirir. Bu yönde, insan kaynakları ve
insana yatırım projeleri, paydaş kültürü ve şirket vizyonu, eğitim
destek faaliyetleri, kültür ve sanatı geliştirici uygulamalar, çevre
duyarlılığı ve toplumsal çevrenin korunması gibi kurumsal sosyal
sorumluluk alanlarına giren tüm konularda belirlenen kriter ve
prensiplere uygun olarak hareket edilmektedir. Tofaş ayrıca çevre
politikası ve bu yöndeki faaliyetleri ile sürdürülebilir gelişme ilkesi
çerçevesinde proaktif bir çevre yönetim sistemi uygulamayı ve
geliştirmeyi hedeflemektedir.
Tofaş’ın Sürdürülebilirlik Politikası çerçevesinde; sosyal, etik
ve çevresel yönetimle ilgili, paydaşların katılımına dayanan
ve paydaşların memnuniyeti ve beklentilerini dikkate alan bir
bütünlük söz konusudur. Bununla beraber, kurumsal yönetim
anlayışına dayanan sosyal sorumlulukların hayata geçirilmesi için
stratejik düzenlemeler öngörülmektedir. Bu doğrultuda Şirket’in
yeni vizyonu ve paydaşları tarafından tercih edilen faaliyetleri
çerçevesinde, kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı ve uygulamaları
sürekli geliştirilerek devamlılık arz etmektedir.
Tofaş’ın sosyal ve çevresel etkinlikleri ve faaliyetleri doğrultusunda;
bu süreçlerin yönetimi, iyileştirilmesi ve denetlenmesi ile yönetsel,
sosyal ve çevresel performansın raporlanması suretiyle elde edilen
sonuçların tüm paydaşların ve kamuoyunun bilgisine sunulması
Şirket için önem taşımaktadır. Bu kapsamda, Tofaş’ın 2013
yılı sürdürülebilirlik faaliyetleri, GRI4 standardına uygun olarak
raporlanmış ve yayınlanmıştır.
Kurumsal Sosyal
Sorumluluk
Tofaş gerek kurum olarak gerekse Fiat markası ile ülke
ekonomisine yaptığı katkıları, sosyal sorumluluk projelerinde
de eğitim, kültür-sanat ve spor alanlarına odaklanarak artırmayı
hedeflemektedir.
Eğitim
Fiat Laboratuvarları
“Meslek Lisesi Memleket Meselesi” projesiyle entegre olarak
yürütülen Fiat Laboratuvarları, Türk otomotiv sanayisindeki
yeni teknolojilere hakim teknik insan gücünün yetiştirilmesini ve
bu gücün sanayide değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Milli
Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’yle
imkanlarını birleştiren Tofaş, Fiat Laboratuvarları vasıtasıyla,
endüstriyel teknik eğitim okul ve kurumlarının motorlu araçlar
teknolojisi alanlarının geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.
İstanbul, Bursa, Kocaeli, Ankara, Antalya, İzmir, Adana,
Samsun ve Diyarbakır’daki toplam 11 meslek lisesinde kurulan
Fiat Laboratuvarları’nda, Tofaş Satış Sonrası Yöneticileri,
Servis Konseyi Bölge Temsilcileri ve Bölge Sorumluları birlikte
çalışmaktadır.
İlki 2006’da Şişli Endüstri Meslek Lisesi’nde açılan Fiat
Laboratuvarı, ilk mezunlarını 2009’da vermiştir. 2014 yılı itibarıyla
Fiat Laboratuvarları’nda eğitim gören öğrenciler ve eğitim veren
öğretmenlerle birlikte 806 kişiye ulaşılmıştır. 2011’de 238 öğrenci,
2012’de 243 öğrenci, 2013’te 242 ve son olarak 2014 yılında 236
öğrencinin mezun olduğu Fiat Laboratuvarları’ndan dokuzu kız
öğrenci olmak üzere 70 mezun Fiat yetkili servislerinde çalışmaya
başlamıştır. Diğer öğrenciler ise üniversite öğretimine devam
etmeyi tercih etmiştir.
Bütün laboratuvar öğretmenlerinin ve öğrencilerinin özlük
kayıtları, Tofaş’ın eğitim ve yönetim portalı Tofaş Akademi’de
bulunmaktadır. Tofaş Akademi portalı üzerinden öğretmen ve
öğrencilere uygun teknik ve davranışsal e-eğitimler verilmektedir.
Öğrenci özlük kayıtlarının tutulduğu eğitim portalı sayesinde,
birçok öğrenci mezuniyetten sonra yetkili servislerde veya Tofaş
Fabrikası’nda işe başlamada öncelik avantajına sahip olmuştur.
Tofaş Akademi tarafından laboratuvar öğretmenlerine her yıl,
hizmet içi eğitim kapsamında güncel teknolojileri içeren teknik,
davranışsal ve sosyal sorumluk projeleri hakkında eğitimler
verilmektedir. 2014’te 8’ncisi düzenlenen Hizmet İçi Eğitim
Programı’ndan bugüne kadar 700 meslek lisesi öğretmeni
faydalanmıştır. 2014’te Fiat Laboratuvarları’na, motor ve vites
kutusu dışında 250’ye yakın elektronik ve mekatronik, kaporta
parçaları gönderimi yapılmıştır. Bu sayede, öğrencilerin markaya
özel donanım ve ekipmanlarla eğitim görmeleri sağlanmıştır.
Meslek Lisesi Memleket Meselesi projesi kapsamında, Fiat
Laboratuvarları’nda öğrenim gören öğrenciler arasından her yıl
330 öğrenci için istenilen koşulları sağlayanlara Vehbi Koç Vakfı
tarafından burs verilmektedir.
Tofaş tarafından organize edilen “Motor Yenileştirme-Yedek
Parça ve son olarak da Opar Olio yağ” eğitimleri tüm Fiat
laboratuvarlarında verilmiştir. Proje kapsamında, okulların fabrikayı
ve Bursa’yı gezmeleri için Bursa gezi günleri düzenlenirken, altı
okul Tofaş’a ziyarette bulunmuştur.
67
Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Tofaş Fen Lisesi
Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi DOSAB’ın 2012 yılı sonunda
başladığı ve Tofaş’ın katkılarıyla hayata geçirilen Fen Lisesi inşaatı,
2014 yılında tamamlanmıştır. 2014-2015 öğretim yılında eğitime
başlayan Tofaş Fen Lisesi, Nilüfer ilçesinin Özlüce mevkiinde yer
alıyor. Toplam 12.257 m2’lik alanda 16 derslik, 280 kişi kapasiteli
70 yurt odası ve bir spor salonu bulunan lisede, 384 öğrenci
eğitim almaktadır.
Kültür-Sanat
Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi ve Tofaş Sanat Galerisi
Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, Anadolu’daki otomotiv
mirasına sahip çıkmak amacıyla kurulmuş Türkiye’nin ilk ve tek
Anadolu arabaları müzesidir. Umurbey Mahallesi’nde bulunan
eski ipek fabrikası, tarihi Umurbey Hamamı ile yanındaki eski
Türk evinin de içinde bulunduğu 17 bin metrekarelik arazi, Tofaş
tarafından restore edilerek müzeye dönüştürülmüştür. Kapılarını
2002’de açan Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, kuruluşundan
bugüne kadar yaklaşık 500 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir.
Fabrikanın ana binası olan müze, ziyaretçilerini 2.600 yıl öncesine
ait bir tekerlekten yola çıkılarak, Tofaş tarafından üretilen motorlu
araçlara kadar devam eden tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Tofaş
Anadolu Arabaları Müzesi sınırları içinde yer alan ve Sanat Galerisi
olarak hizmet veren Umurbey Hamamı da 13 Mayıs 2013’ten bu
yana “Zaman Makineleri” sergisine ev sahipliği yapıyor. 2008’de
restorasyonu tamamlanan sanat galerisinde ziyaretçileriyle
buluşan sergi, Y. Mimar Naim Arnas koleksiyonundan çok çeşitli
dönemlere ait, aralarında 100 yılı aşkın modellerin de bulunduğu
yaklaşık 1.000 saat, 400 efemera ve 400 saatçi aletini bir arada
görme imkânı sunuyor. “Zaman Makineleri” sergisini açıldığı
günden bu yana yaklaşık 100 bin kişi ziyaret etmiştir.
68
Pamukkale Hierapolis Kazıları sponsorluğu
Tofaş, 1988’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren
Hierapolis’in kazı çalışmalarına 2005 yılından beri sponsordur.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Denizli Valiliği’nin himayesinde,
Tofaş’ın ana sponsorları arasında yer aldığı, Türkiye’nin en büyük
beş antik şehir kalıntısından biri olan Pamukkale’deki Hierapolis
Antik Kenti’ndeki kazı çalışmaları 2014 yılında da devam etmiştir.
2014’te Hierapolis kazılarında, başta İtalya ve Türkiye’den olmak
üzere, Norveç, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran’dan, aralarında
arkeolog, mimar, restoratör ve uzmanların bulunduğu yaklaşık
70 kişilik bir ekip görev almaktadır.
Çalışmalar kapsamında, Roma tiyatroları arasında en güzel
örneklerden biri olan ve yaklaşık 1.800 yıl önce inşa edilen Antik
Tiyatro’nun sahne binası restorasyonu tamamlanmıştır. Türkiye’de
sahne binası restore edilen tek tiyatro unvanına sahip Hierapolis
Antik Tiyatrosu, yapılan restorasyon çalışmaları sonrası 12 bin
kişilik kapasitesiyle kültür-sanat etkinlikleri için faal duruma
gelmiştir. Hierapolis’te, bugüne kadar gün ışığına çıkarılan en
önemli eserler arasında; Antik Tiyatro, Nekropol, Kaplıcalar, Büyük
Kilise, San Filippo Matrium, Frontinus Kapısı, Gymnasium, Apollo
Tapınağı ile Pluto’nun Kapısı (Plutonium) yer almaktadır.
Küçükyalı Arkeopark Kazıları sponsorluğu
T.C. Kültür Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü’nün
gözetimi ve himayesinde İtalyan ve Türk araştırmacılar tarafından
2001 yılında başlatılan Küçükyalı Arkeoloji Parkı kazısı, Tofaş
tarafından 11 yıldır desteklenmektedir. Maltepe Belediyesi’nin de
destek verdiği projede, her yıl olduğu gibi 2014’te de Temmuz’da
başlayıp Ağustos’ta tamamlanan kazı sezonu boyunca, tanıtım
ve rehberlik aktiviteleri yapılmıştır. Koruma çalışmaları ve bilimsel
aktivitelerin yanısıra ilköğretim öğrencilerine yönelik eğitim
çalışmaları da düzenlenmiştir. Kazı sezonu boyunca bilimsel
laboratuvar bünyesinde; konservasyon, restorasyon, fotoğraflama
ve veri tabanı işleme bölümlerinde araştırmalar sürdürülmüş, Koç
Üniversitesi tarafından kurulan arkeoloji laboratuvarının kullanımına
da devam edilmiştir.
Spor
Tofaş Spor Kulübü
13 Aralık 1974’te Bursa’daki Tofaş Fabrikası’nda, Tofaş SAS
(su sporları, atletizm, sportif oyunlar) adıyla kurulan Tofaş Spor
Kulübü, 1995’te bugünkü ismini aldı. Basketbol, futbol, voleybol,
masa tenisi, su topu ve briç dallarında faaliyet gösteren kulüp
Bursa’ya, basketbol branşında ilk Avrupa Kupası Finali ve ilk
Türkiye Şampiyonlukları, Cumhurbaşkanlığı Kupası Şampiyonluğu,
Türkiye Kupası Şampiyonlukları ve Okullar Basketbol Dünya
Şampiyonluğu kazandırdı. En son 2008 – 2009 sezonunda ikinci
ligde şampiyon olarak Beko Basketbol Ligi’ne yükselen Tofaş
Basketbol Takımı, 1. Lig’de mücadeleye devam ediyor.
Tofaş Spor Kulübü Basketbol Takımı, 2012-2013 sezonunda elde
ettiği dereceyle yeni sezonda FIBA Eurochallenge Kupası’nda
mücadele etmeye hak kazandı. Tofaş Spor Kulübü, uzun yıllardır
devam eden altyapı yatırımları ve oluşturduğu altyapı odaklı takım
modeliyle Türk sporuna yeni yetenekler kazandırıyor.
2013-2014 sezonunda ligde kıyasıya geçen play-off mücadelesi
sonunda 16 galibiyetle ligi 8. sırada tamamlayan Tofaş Spor
Kulübü Basketbol Takımı, geçen sezon olduğu gibi bu yılda da
Avrupa kupalarına katılma başarısı gösterdi. Eurochallenge’da
ise grupta alınan üç galibiyet bir üst tura çıkmaya yeterli olmadı
ve Avrupa’ya veda edildi. Pilot takım MG Spor ise Genç Erkekler
Türkiye Şampiyonası’nda final oynama başarısı gösterirken, 3.
Lig’de de son 16 takım arasına kalmayı başardı. Bu takımda
mücadele eden dört oyuncu Tofaş Basketbol A Takımı kadrosuna
dahil oldu.
Tofaş Basketbol Okulları ve Basketbol Gönüllüleri Projesi FiatBall Basketbol Şenliği
1999’da Tofaş Spor Kulübü çatısı altında faaliyetlerine başlayan
Tofaş Basketbol Okulları, dokuz ildeki 23 ayrı noktada sporcu
yetiştiriyor. Yılda 3.500 çocuğun faydalandığı okullardan Türk
basketboluna önemli isimler kazandırıldı. Tofaş Basketbol Okulları,
Türkiye Basketbol Federasyonu Basketbol Okulları Akreditasyon
Programı çerçevesinde onaylı spor okullarıdır. 2011 yılından beri
sürdürülen “Tofaş Okullarda Projesi” ile bu güne kadar 50 okulda
15 bin çocuğa ulaşılmıştır.
Tofaş Spor Kulübü ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın (TEGV)
yapısal sorunlar ve kaynak yetersizliği nedeniyle spor yapma
şansına sahip olamayan 7-14 yaş arası gençler için, 2001’de
hayata geçirdiği Basketbol Gönüllüleri Projesi 15 yılı geride
bırakmıştır. 2014 yılında İstanbul’da Koç Üniversitesi Kampüsünde
Türkiye’nin 10 ilinden 124 kız sporcu ve 29 gönüllü antrenör,
Tofaş Spor Kulübü ile TEGV’in düzenlediği “FIATBall Şenliği”nde
buluşmuştur.
Basketbol Gönüllüleri Projesi kapsamında bugüne kadar 10 binin
üzerinde çocuk basketbolla tanışırken, 300 TEGV gönüllüsü de
basketbol antrenörlüğü eğitimi aldı. Proje bugün, İstanbul, Ankara,
İzmir, Antalya, Eskişehir, Samsun, Mardin, Gaziantep, Şanlıurfa,
Van olmak üzere 10 şehirde bulunan 13 TEGV eğitim parkında
devam etmektedir.
69
Çevre
Çevre ve Enerji Politikası
Tofaş, ürün, üretim ve hizmet faaliyetlerinde, sürdürülebilir gelişme
ilkesi çerçevesinde yalın ve proaktif, çevre ve enerji yönetim
sistemleri uygulamayı ve geliştirmeyi amaçlar. Bu amaçla;
• Her türlü atık bertaraf işlemini bir doğal kaynak kaybı olarak
algılar ve kirliliği kaynağında önleyecek yöntemleri geliştirir.
• Enerji verimli süreçlerin tasarımı, ürün ve hizmetlerin temini ile
enerji performansını sürekli iyileştirir.
• Amaç ve hedefleri periyodik olarak gözden geçirmek ve
bunlara ulaşmak için yeterli bilgi, uzman ve ekonomik
kaynakların teminini sağlar.
• İklim değişikliği ile mücadele için ürün ve süreçlerinde yenilikçi
çözümler geliştirir.
• Süreçlerinde, bağlı olduğu tüm yasal ve diğer gereklilikler
ile uluslararası işletme standartlarına uyumu temel gereklilik
olarak kabul eder.
• Çalışanlarını, taşeronlarını, bayi ve tedarikçilerini eğiterek ve
sürekli iyileştirme araçları kullanarak, enerji ve su tüketimlerini,
atık oluşumunu, su ve hava emisyonlarını en aza indirmeyi
hedefler.
• Daha az çevresel etkiye sahip ve daha fazla geri dönüşümlü
malzeme kullanılan otomobil, ticari araç ve yedek parçalar
üretir.
Tofaş’ın çevre vizyonu; proaktif ve yalın yönetim araçları
kullanarak, “Dünya Klasında Çevre Yönetim Sistemi” kurmaktır.
Temel ilkesi, sıfır atık/sıfır kayıp hedefine ulaşmak için, “arıtmak
değil, hiç kirletmemektir.” Bu amaçla çevre politikasında da ifade
edildiği üzere “her türlü atık bertaraf işlemini bir doğal kaynak
kaybı olarak algılar ve kirliliği kaynağında önleyecek yöntemleri
geliştirir”.
Tofaş Çevre ve Enerji Politikası’nın gereği olarak atıkları
kaynağında azaltmayı ve mümkün olduğunca fazla geri kazanımı
hedeflemektedir. Bu kapsamda oluşan endüstriyel atıkların
%97’si geri kazandırılmaktadır. Geriye kalan atıklar ise çimento
sektöründe hammadde ve enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Böylece “Sıfır Atık Bertarafı” hedefine ulaşılmaktadır.
2013 yılında enerji yönetim uygulamalarını “ISO 50001 Enerji
Yönetim Sistemi Standardı”na uygun şekilde yapılandırılmış ve
sektöründe ilk belgelendirilen firmalardan biri olan Tofaş, aynı
standardın 2014 yılında yapılan denetiminde sıfır uygunsuzluk
alarak belgelendirmesini devam ettirmiştir.
70
Enerji verimliliği çalışmalarıyla düşük karbon ekonomisine geçişi
destekleyen Tofaş, aynı zamanda 2011 yılından beri İklim
Platformu’nun da kurumsal üyesidir.. Son 5 yılda gerçekleştirilen
yüzlerce enerji verimliliği projesi sayesinde, enerji yoğunluğunu
azaltma trendi devam etmektedir.
Yeni yatırımlarda veya makine ekipman değişikliklerinde Kanban
süreci oluşturularak, BAT (En uygun tekniklerin kullanılması)
uygulaması sistematik hale getirilmiş, çevre ve enerji verimliliği
çalışmaları standardize edilmiştir.
2011 yılında otomotiv sektöründe bir ilk olarak gerçekleşen
Sera Gazı Emisyonu Raporları, 2014 yılında da ISO 14064
Standardına göre bağımsız kurumlarca doğrulanmıştır. Yapılan
doğrulama sonuçlarına göre Tofaş Sera Gazı Emisyon değerleri,
fabrika genelindeki enerji verimliliği çalışmalarının sonucu olarak,
bir önceki yıla göre yaklaşık %8 azalmıştır. Tofaş, 2014 yılında
gerek yasal merciler gerekse paydaşlarınca yapılan çevresel
denetimlerde “Sıfır Uygunsuzluk”la başarılı bulunmuştur. Aynı
zamanda çevre mevzuatındaki değişiklikler nedeniyle, Entegre
Çevre İzni’ni yenilemiştir.
Tofaş, uyguladığı çevre yönetim sistemiyle “Yönetim
Kategorisinde” Avrupa Birliği Çevre Ödülleri Türkiye Programı
birincilik ödülüne layık görülmüştür. Tofaş bu ödülle AB kriterlerine
göre; “Türkiye’nin en iyi çevre yönetimine sahip şirketi” seçilmiştir.
Sürdürülebilir Üretim
Sürdürülebilir üretim ilkelerini benimseyen Tofaş’ın Bursa’da
bulunan fabrikasında, tüm üretim süreçlerinde 5R (Refuse,
Reduce, Reuse, Recycle, Recover) iyileştirmeleriyle doğal kaynak
kullanımında verimlilik sağlanmaktadır.
Tofaş, WCM enerji yönetim metodolojisi kapsamında, 2014 yılında
toplam 111 enerji verimlilik projesini hayata geçirmiştir. 2013 yılının
son çeyreğinde devreye aldığı diğer projeler ile birlikte, 2014 yılına
etki eden toplam enerji proje sayısı 240 adede ulaşmıştır.
Bu projeler sayesinde toplam 124.812 GJ enerji tasarrufu ve buna
bağlı olarak 9.720 ton CO2 azaltımı sağlanmıştır. Bu projelerin
2014 yılına getirisi ise 1,29 milyon Euro’dur.
Yapılan makro enerji verimliliği projelerinden bazıları:
• Su bazlı boya kabinleri atık ısı geri kazanım projesi
• Yeni nesil sıcak su kazan teknolojisi ile dönüşüm kayıplarının
azaltılma projesi
• Montaj aydınlatma sistemi ile Andon Sistem entegrasyon
projesi
• Soğutma Suyu Sirkülasyon Sistemlerinde yapılan VAP Projeleri
• Basınçlı hava hatlarında lokalizasyon metodu ile kayıp azaltma
projeleri
• Üretim - Enerji tüketimi Korelasyon ve Optimizasyon Projeleri
• Çeşitli izolasyon projeleri
Tofaş, çevre yönetim sistemi geliştirme faaliyetleri kapsamında
kimyasal maddelerin kontrolüne yönelik MGBF yönetim sistemini
ve ADR uygulama prosedürlerini devreye almıştır. Arıtma
çamurlarının miktarını yeni bir arıtma kimyasalı uygulayarak %30
oranında azaltmıştır.
Tofaş’ta Sürdürülebilir Üretim kapsamında 2014 yılında önemli
faaliyetler gerçekleştirilmiş ve başarılı sonuçlar alınmıştır:
• Uluslararası değerlendirme kuruluşu EIRIS’in,
Borsa İstanbul bünyesinde yaptığı kapsamlı değerlendirmede,
Tofaş, BİST Sürdürülebilirlik Endeksine sahip 15 Türk firması
arasında yer aldı.
• Tofaş, 2014 yılında, Karbon Saydamlık Projesi (CDP)Performans Liderliği endeksinde A Listesine giren ilk ve tek
Türk şirketi oldu.
• Tofaş’ın yönetimsel, çevresel ve sosyal faaliyetleri, Türk
otomotiv sektöründe bir ilk olarak, GRI4 (Global Reporting
Initiative) formatına göre; “Tofaş Sürdürülebilirlik Raporu” adı
altında yayınlandı.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen
Sürdürülebilir Üretim Yarışmasında, Tofaş’ın Boya Üretim
Müdürlüğünde gerçekleştirdiği “Atık Isı Geri Kazanımı Projeleri”
ödüle layık görüldü.
• BUSİAD tarafından ilki düzenlenen “Enerji Yönetim Ödülleri
Programında” Tofaş’a birincilik ödülü verildi.
• İstanbul Sanayi Odası tarafından düzenlenen “14. Çevre
ve Enerji Ödülleri - Büyük Ölçekli Kuruluş Enerji Verimliliği
yarışmasında 2’ncilik Ödülü alındı.
Yeşil Ürün
Tofaş’ın 2013 ve 2014 yıllarında yürüttüğü teknolojik araştırma
projeleri içinde çevre odaklı olarak öne çıkan projeler yer
almakta olup bunlar; taşıt elektrifikasyonu çalışmaları, alternatif
yakıtlar, çevreci malzeme kullanımı, araç ağırlığının azaltımı ve
geri dönüşümü çalışmaları olmuştur. Bu projelerin bir kısmı
önümüzdeki yıllarda mevcut ürün ya da yeni modellerde devreye
girmesi beklenen çalışmalar iken bir kısmı da bilgi birikimi
oluşturarak uzun vadede pazara hazır olma adına yürütülen
çalışmalardır.
71
İş Sağlığı ve Güvenliği
Tofaş, Dünya Klasında Proaktif ve Yalın İş Güvenliği yaklaşımını
kullanarak işletme sınırları dahilindeki tüm insan kaynağını, güvenli
çalışma alanlarıyla sürdürülebilir iş güvenliği kültürü yaratarak,
yaralanma ve sağlık bozulmalarından korumayı amaçlamaktadır.
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Politikası yönetim sistemi kullanılarak,
sıfır iş kazası ve sıfır meslek hastalığı hedeflenmektedir. Tofaş, son
3 yılda devreye aldığı, İş Güvenliğinde Kültür Değişimi projeleriyle
Kayıp Günlü Kazalanma (LTA) frekansını %77,8 oranında
azaltmıştır.
İş Güvenliği Kaptanı: 10-15 kişiden oluşan yalın takımlarda bir
hafta boyunca iş güvenliği sorumluluğunu mavi yakalı çalışanlar
üstlenir. Görev süreleri boyunca kendilerine özel hazırlanan
şapka ve kol bantlarını giyerler. Kaptanlar, bir yandan işlerini
yaparken diğer yandan çalışma alanı uygunsuzlukları ve güvensiz
davranışları bir hafta boyunca gözlemler, takım lideriyle işbirliği
halinde raporlar ve güvensiz davranış yapan kişileri uyarırlar.
Bu uygulamayla, güvensiz durum ve davranışların azaltılması
hedeflenmektedir.
2014 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda, 6.595 Tofaş
çalışanına, 57.846 saat eğitim verilmiştir. Ayrıca 2014 yılı içinde
Tofaş’ta görev yapan 194 stajyere 1.686 saat; Tofaş’a gelen
24.801 ziyaretçi, alt yüklenici ve müteahhit personeline 11.729
saat iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmiştir.
Takım Flamaları: Tofaş’ta üretim takımlarının çalışma alanında
iş güvenliğiyle ilgili flamalar asılıdır. Eğer bir takımda herhangi
bir iş kazası gerçekleşmemişse mavi, gerçeklemişse turuncu
flama asılıdır. Turuncu flama üç ay boyunca asılı kalmaktadır. Bu
uygulamayla takım ruhu güçlendirilerek, iş güvenliğinin takım
olarak sahiplenilmesi ve işbirliği yapılması amaçlanmaktadır.
Bunların dışında yapılan faaliyetlerden bazıları;
İş Güvenliği Simülasyon Eğitim Alanı (DOJO): Çalışma
alanındaki risklerin kurulan ekipmanlar ve simüle edilmiş
istasyonlar yardımıyla çalışanlara gösterilerek eğitilmeleri
amaçlanmış olup, bu yöntem Gövde, Montaj, Boya, Pres ve
Süspansiyon üretim alanlarında etkin biçimde kullanılmaktadır.
2014 yılı DOJO eğitimleri 1.496 saat olarak gerçekleşmiştir.
Müteahhit Firma Yönetim Prosedürü: Oluşturulan 29 adet
talimat ve buna bağlı formlarla, müteahhit çalışmalarının proaktif
olarak ele alınarak çalışma başlamadan önce tüm kuralların
belirlenerek daha sağlıklı yapılması ve denetimi amaçlanmaktadır.
İş Güvenliği Drama Eğitimi: Rutin olmayan işlerde güvensiz
davranışların sıfırlanabilmesi ve iş güvenliği kültürünü güçlendirmek
amacıyla kullandığımız interaktif bir drama eğitim yöntemidir.
Eğitimin içeriğinde çalışanların iş hayatı bütünsellik içinde
yansıtılarak karşılaşılan vakalar proaktif iş güvenliği yaklaşımı ile
işlenmektedir. 2014 yılı içerisinde 326 Tofaş bakım personeli iş
güvenliği Drama eğitimine katılmıştır
Dikkat ve Algı Testi (Viyana Test): Bu testle özellikle iş
makinesi operatörlerinin, bakım personelinin, kalite kontrol
personelinin ve test şoförlerinin; dikkat, algı, konsantrasyon ve
motor becerilerinin ölçümü hedeflenmektedir. Bu görevlere yeni
atanacak adayların da proaktif olarak işe uygunlukları bu testle
tespit edilmektedir.
72
Fiat WCM-İş Güvenliği: “Dünya Klasında Üretim” anlamına
gelen WCM yönetim modelinde İş Güvenliği en önemli unsur
olarak ilk sırada yer almaktadır. Tofaş 2012 yılında iş güvenliğinde
5 üzerinden elde edilen 4 puanlık değerlendirmeyle en yüksek
başarı notuna ulaşmış ilk FCA üretim üssü olmuştur. Fabrika, iş
sağlığı ve güvenliğiyle ilgili birçok konuda Fiat bünyesinde örnek
olarak görülmekte ve fark yaratan uygulamaları nedeniyle ziyaret
edilmektedir. Tofaş, Fiat-Chrsyler Auto grubu üretim üsleri içinde
iş güvenliğinde 4 puanlık seviyesini 2014 yılı denetimlerinde de
korumuştur.
Tofaş, yasal sorumluluk kapsamında, tüm bu ve benzeri
uygulamalarla sadece çalışanlarının değil, aynı zamanda tedarikçi,
stajyer, ziyaretçi ve müteahhit firma personelinin İSG kültürünü de
üst düzeye çekmektedir. Bu amaçla;
• İş sağlığı ve güvenliği konusundaki tüm yasal ve diğer
yükümlülükleri karşılamayı,
• İş sağlığı ve güvenliği iyileştirme etkinliklerinin tüm çalışanların
ortak sorumluluğu olduğu ilkesini benimsemeyi,
• Risk değerlendirmesi ve risk düzeyi azaltma etkinliklerine her
düzeyde katılım için hedefler koymayı,
• İş sağlığı ve güvenliği kültürünü sürekli iyileştirerek,
sürdürülebilir ‘‘sıfır iş kazası’’ hedefine ulaşmayı, taahhüt
etmektedir.
İş Yönetim Politikaları
Tofaş Etik Davranış Kuralları
Tofaş’ın Sürdürülebilirlik Politikası çerçevesinde; sosyal, etik
ve çevresel yönetimle ilgili, paydaşların katılımına dayanan ve
paydaşların memnuniyeti ve beklentilerini dikkate alan bir bütünlük
söz konusudur. Tofaş; tüm Tofaş çalışanlarının, Yönetim Kurulu
Üyeleri’nin, hissedarlarının, bayilerinin ve tedarikçilerinin, kısacası
tüm paydaşlarının bir kitapçıkta topladığı “Tofaş Etik Davranış
Kuralları”na uymasını beklemektedir.
Tofaş Etik Kuralları, çalışan ve diğer ilgili paydaşlarımızın faaliyetleri
çerçevesinde karşılaşabileceği potansiyel konuları içeren geniş
kapsamlı bir içeriğe sahiptir. Çalışan davranış kuralları, Tofaş iç
ve dış paydaşlarıyla ilişkilerde geçerli kurallar, çıkar çatışmalarının
önlenmesine yönelik kurallar, iş sağlığı ve güvenliği ilkeleri, siyasi
faaliyet yasağı, yolsuzluk, suistimal ve rüşvetin önlenmesi, BM
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde de belirtilen ayrımcılığın
önlenmesi gibi insan hakları konuları Tofaş Etik Kuralları belgesinde
yer alır. Bunun yanında ihlal durumlarında izlenecek prosedürler ve
disiplin uygulamaları da doküman kapsamında düzenlenir.
Tofaş Etik Kuralları’nın tüm çalışanlara bildirilmesi, çalışanların bu
kurallara gerekli önemi vermelerinin sağlanması ve bu kurallara
uyulması konusunda gerekli çaba ve liderliğin gösterilmesi
Tofaş’ta görev yapan orta ve üst düzey yöneticilerin asli görev
ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Etik davranış kuralların
işleyişi Tofaş bünyesinde oluşturulmuş Etik Kurul tarafından
yönetilmektedir.
CEO, Hukuk Baş Müşaviri, İnsan Kaynakları Direktörü ve ilgili
diğer direktörlerden oluşan Tofaş Etik Kurulu 6 ayda bir ya da
üyelerden herhangi birinin çağrısı üzerine toplanır. Tofaş Etik
Kurulu, etik ilkelerin şirket içinde yayılım ve anlaşılırlığından, iç ve
dış paydaşlarla iletişiminden, gerekli hallerde güncellenmesinden,
etkin yönetiminden, çalışan ve üçüncü kişilerin ihlal bildirimlerinin
incelenmesi ve karara bağlanmasından, gerekli durumlarda
soruşturma komisyonlarının kurulmasından ve kararların disiplin
prosedürüne uygun olarak uygulanmasından ve ilgili mercilerin
bilgilendirilmesinden sorumludur.
Etik kurallarımızda da açıkça belirtildiği üzere Tofaş hiçbir siyasi
veya ideolojik düşünce, eğilim ya da örgütlenmenin tarafı değildir.
Bu doğrultuda hiçbir şekilde siyasi parti, politikacı ve adayların
faaliyet veya kampanyalarına doğrudan ya da dolaylı olarak destek
olmaz, şirket faaliyet sahalarında bu gibi çalışmalara izin vermez
ya da şirket kaynaklarını bu gibi çalışmalara tahsis etmeyiz. Diğer
taraftan kamu kuruluşlarıyla karşılıklı bilgi paylaşımı ve görüş alış
verişi boyutunda şeffaf ilişkiler kurar, şirketimiz ve sektörümüz
hakkında bilgi taleplerini karşılarız. Sektörün sorunlarının dile
getirilmesi ve ilgili kamu politikalarının geliştirilmesi süreçlerinde
sektörel sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları esas olup sektör
geneline yöneliktir. Tofaş olarak şirket çıkarlarına yönelik olarak lobi
faaliyeti yürütmez, bu faaliyetleri yürüten kişilere destek vermeyiz.
Kamu kuruluşlarının müşteri durumunda olduğu durumlarda ya
da ihale ile alım söz konusuysa ilgili yasal ve prosedürel durumlara
tam uyumla serbest rekabet kurallarına uygun hareket ederiz.
Sorumlu ve sürdürülebilir bir yönetim anlayışının hayata
geçirilmesinde etkin bir iç kontrol mekanizmasının gerekliliğine
inanıyoruz. Bu kapsamda Yönetim Kurulu nezdinde oluşturulmuş
Denetim Komitesi, iç denetim sistemlerimizin etkinliğinden,
işleyişinden ve elde edilen sonuçlara yönelik alınacak tedbirler
hakkında Yönetim Kurulu’na raporlama yapılmasından sorumludur.
İç kontrol süreçlerinde temel olarak şirketimizin karşılaşabileceği
finansal, operasyonel ve diğer risk gruplarında faaliyetlerimizin
tutarlılığı ve yanıt verebilirliğinin güvence altına alınmasını
amaçladığımızdan Riskin Erken Tespiti ve Risk Yönetimi Komitesi
de iç kontrol çalışmalarının sonuçlarından faydalanmaktadır.
Kontrol çalışmalarımızda periyodik denetim uygulamaları esastır.
Bu çalışmalar şirket bütününü kapsayacak biçimde belirli
aralıklarla hissedarlarımız olan Koç Holding ve FCA denetim
grupları, Genel Kurul tarafından belirlenen bağımsız denetim
şirketleri ve iç denetim birimimiz tarafından yürütülür.
Periyodik denetim çalışmaları yaptığımız diğer bir alan da
tedarikçi, iş ortağı ve bayi faaliyetleridir. Bu çalışmalar ilgili paydaş
grubundan sorumlu iş birimimiz tarafından gerçekleştirilmekte olup
çevre, çalışma ve üretim koşulları, etik ve kalite gibi sürdürülebilirlik
konularını da içerir.
Risk yönetimi organizasyonumuz, etik kurallarımız ve denetim
mekanizmalarımıza yönelik ilke ve prosedürler hakkında detaylı
bilgiye www.tofas.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
73
Etik Değerler
İnsan Hakları Politikası
Tofaş, insan haklarının korunmasına ve bu alandaki performansın
politika ve uygulamalarla iş süreçlerinde desteklenmesine özel
önem göstermektedir.
Tofaş’ta iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî
inanç, din ve mezhep ile benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılmaz.
İşin riski, çalışanın güvenliği, yasal zorunluluklar gibi işin niteliğine
ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça iş sözleşmesinin yapılmasında,
şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde,
cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem
yapılmaz. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha
düşük ücret kararlaştırılmaz. İşe alım, görevlendirme ve yükselme
dil, din, cinsiyet, ırk, vb. konularda ayrımcılık yapılmaksızın objektif
performans kriterleri aracılığıyla yapılır.
Tofaş’ta kesinlikle çocuk işçi çalıştırılmamakta; zorla/zorunlu
tutarak çalıştırma uygulaması bulunmamaktadır.
Ayrıca Tofaş Etik Kuralları açısından rüşvet ve yolsuzlukla
mücadele ayrıca bir öneme sahiptir.
Evrensel insan haklarına ve uygulamalarına verdiğimiz önem
Tofaş Etik Davranış Kuralları’nın 1. maddesinde yer alan “İnsan
haklarına, Anayasal örgütlenme ve Toplu Sözleşme haklarına
saygılıdır“ ilkesi ile desteklenmektedir.
Ortağımız Koç Holding tarafından imzalanmış ve şirketleri bazında
takibinde, denetiminde ve raporlamalarında bulunulan “Birleşmiş
Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ile belirlenmiş ilkelere uygun
olarak hareket etmek, çalışanlarımız, bayilerimiz, tedarikçilerimiz
ve yetkili servislerimiz ile kurumsal vatandaşlık örneği göstermek”
ilkesi benimsenmiştir.
74
Müşteri Memnuniyeti Politikası
• Şeffaflık: Sorularınız, talepleriniz şikâyetleriniz için 7 gün
24 saat, Çağrı merkezimiz ve internet adresimizden bizlere
ulaşabilirsiniz.
• Erişebilirlik: Başvurularınız için Fiat Çağrı merkezi: 444 22
55; www.fiat.com.tr. Alfa Romeo; Lancia Çağrı merkezi: 444
19 10; Jeep Çağrı merkezi: 444 53 37 www.alfaromeo.com.tr,
www.lancia.com.tr, www.jeep.com.tr
• Cevap verilebilirlik: Başvurularınızın alınmış olduğu bilgisi
size internet sitemizden, çağrı merkezimizden belirlenmiş
süreye göre verilmektedir.
• Objektiflik: Sorularınız, talepleriniz ve şikâyetleriniz ön yargısız
ve adil bir şekilde değerlendirilmektedir.
• Ücretler: Başvurularınızın değerlendirilmesi sürecimiz başvuru
sahipleri için ücretsizdir.
• Gizlilik: Kişisel bilgilerinizin korunması son derece
önemlidir. Bu nedenle kişisel bilgileriniz üçüncü şahıslara
paylaşılmamaktadır.
• Müşteri Odaklılık: Her zaman en iyisini hak eden siz
değerli müşterilerimize, şirket politikaları ile yasal uygulamalar
çerçevesinde, uygulanabilir çözümler sunmaya, ihtiyaçlarınızı
karşılamaya ve haklarınızı her zaman korumaya özen
göstermekteyim.
• Hesap Verilebilirlik: Sorularınız, talepleriniz ve şikâyetleriniz
kayıt altına alınarak kararlarımız sizlere gerekçeleriyle açıklanır.
• Sürekli iyileştirme: Sizlerden gelen bildirimleri iş süreçlerinde,
ürün ve hizmetlerimizde proaktif iyileştirmeler sağlayacak
şekilde değerlendirerek sürekli müşteri odaklı olma yönünde
ilerleme sağlıyoruz.
İklim Değişikliği
İklim değişikliği günümüzde dünyanın yüzleştiği en önemli
sorunlardan biridir. Çevresel niteliğinin yanında sosyal ve
ekonomik riskler üretme potansiyeline sahip bu durumun
dünyanın gündeminden çıkması için ilgili tüm aktörlerin kapsamlı
ve bütüncül bir karşılık vermesi gerekmektedir.
Bilim adamlarının genel kanaati iklim değişikliği sorununa
büyük ölçüde insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yol açtığı
yönündedir. Bu durum karşısında dünya genelinde tedbirler
alınmaya, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik
kontrol mekanizmaları ve yasal düzenlemelerin oluşturulmasına
başlanmıştır. Otomotiv sektörünün de üzerine düşen görevleri
tespit ettiği ve sektörel örgütler nezdinde konunun ele alındığı
ve üreticilerin sorumluluk anlayışıyla çalışmalarını yürüttüğü
gözlemlenmektedir. Bu kapsamda paydaşlarımızın bizden en
önemli beklentisinin üretim ve diğer faaliyetlerin yanında daha
düşük emisyon değerlerine sahip ya da alternatif yakıtların
kullanıldığı araçlar geliştirmek ve bir insan hakkı olan seyahat
özgürlüğü ve taşımacılık operasyonlarının daha sürdürülebilir
yöntemlerle gerçekleştirilmesine yönelik araçlar üretmek olduğunu
görüyoruz. Çalışmalarımızı da bu sorumluluğu yerine getirmek
üzere sürdürüyoruz.
Kurumsal risk yönetimimiz kapsamında tüm bu boyutların ortaya
çıkarabileceği risklere erken yanıtlar oluşturarak fırsatlar doğurmayı
amaçlıyoruz.
Tofaş olarak hayata geçirdiğimiz iklim değişikliğiyle mücadeleye
yönelik çalışmalarımız kapsamında;
• En önemli Ar-Ge ve üretim merkezlerinden biri olarak, FCA’nın
ürün stratejileri doğrultusunda hayata geçirdiği konvansiyonel
motorlu araçlarda verimliliğin artırılmasına; doğalgaz ve
biyoyakıt gibi alternatif yakıt sistemlerinin kullanımının
yaygınlaştırılmasına; elektrikli ve hibrid araçların geliştirilmesi
çalışmalarına destek veriyoruz.
• Üretim tesislerimizde enerji verimliliğini artırarak üretim kaynaklı
sera gazı emisyonlarını azaltıyoruz.
• Lojistik operasyonlarımızda verimliliği artırarak dağıtım kaynaklı
emisyonlarımızın düşürülmesi için çalışıyoruz.
• Tedarikçi ve bayi gelişim çalışmalarımız, müşteri bilgilendirme
hizmetlerimiz aracılığıyla çevre ve iklim sorumluluğu bilincinin
değer zincirimiz genelinde yaygınlaştırılmasına çalışıyoruz.
Diğer taraftan iklim değişikliğini, emisyon limitleri gibi yasal
düzenleme boyutu, hava şartlarındaki radikal değişiklikler gibi fiziki
ve operasyonel boyutu ve emisyon ticareti gibi finansal boyutu
bulunan bir alan olarak değerlendiriyoruz.
75
Tedarik Zinciri Yönetimi
Tofaş satın alma birimi, yürüttüğü faaliyetlerde; rekabet gücünü
koruma, ürün ve satın alma maliyetlerini azaltma, satın alınan ürün
ve hizmetlerde en iyi kalite ve teslimat performansını elde etme
ve bunların sürekliliğini sağlama amacıyla çalışanlarıyla birlikte
tedarikçilerini sürekli geliştirme, organizasyonel mükemmeliyeti
sağlama ve iş süreçlerini sürekli iyileştirmeyi ilke edinmiştir.
Yeni projelere dönük yürütülen satın alma faaliyetleri yeni
teknolojilerin Türkiye otomotiv sektörüne kazandırılmasına ve
Tofaş’ın rekabet gücüne katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda
otomotivde global üretici konumundaki bazı uluslararası firmalar,
Türkiye’de yatırım veya yerli tedarikçiler yoluyla ortaklık yapmaya
teşvik edilmektedir.
Direkt malzeme, yedek parça ve yatırım-hizmet, endirekt
malzeme, satın almanın başlıca alım gerçekleştirdiği faaliyet
alanlarıdır. 2014 yılında tüm bu süreçlerde gerçekleştirilen
alımların toplam bütçe değeri 2 milyar Euro’dur. Tofaş yurt içinde
15 şehirde bulunan, 149 direkt malzeme tedarikçisinden alım
yapmaktadır.
Satın alma alanında uzman çalışanlarıyla ürün ve satın alma
maliyetlerinde rekabetçiliği artırma yolunda lokal ve global çapta
birçok faaliyet yürütmektedir. 2014 yılında Orta ve Doğu Avrupa
ülkelerindeki bazı otomotiv yan sanayi firmaları ile teklif çalışmaları
yapılarak rekabetçilik seviyeleri değerlendirilmiştir. Rekabetçiliği
artırma yolunda ürün ve satın alma maliyetlerinin düşürülmesi,
tedarikçilerin gelişimi ve iş süreçlerinin yalınlaştırılması gibi birçok
önemli faaliyet yürütülmektedir. Fiat’la global pazarda rekabetçi
temin kaynaklarının araştırılmasına dönük ortak faaliyetler
sürdürülmektedir. Fiat ile bu alanda yaratılan sinerji sonucu
10’u aşkın ürün grubunda doğrudan Uzakdoğu’dan tedarik
yapılmaktadır.
Yerli direkt malzeme olarak alımı yapılan başlıca ürünlere;
şekillendirilmiş sac parçalar, dövme-döküm işlenmiş parçalar,
mekanik-elektromekanik parçalar, elektrik tesisatları, plastik ve
kauçuktan mamul enjeksiyon, ekstrüzyon parçalar, koltuk, kapı
paneli, cam, torpido, tampon, egzost, kimyasallar, iç-dış giydirme
parçaları ve bağlantı elemanları örnek olarak verilebilir. Fiat, direkt
malzeme tedariğinde en önemli ithal temin kaynağı olarak ağırlığını
korumakta olup, ithal parçalar genel olarak Fiat’ın İtalya, Polonya,
Brezilya, Çin ve Hindistan’da bulunan satın alma organizasyonları
tarafından yönetilmektedir. Tofaş, değişik ürün gruplarında 20’yi
aşkın yurt dışı tedarikçisinden doğrudan alım yapmaktadır.
Tofaş, satın alma faaliyetlerinde FGP (Fiat Group Purchasing) ve
diğer Fiat üretim merkezlerindeki satın alma organizasyonlarıyla
birçok ürünün tedariğine dönük ortak yürüttüğü faaliyetlerle
rekabet gücünü artırmayı hedefler. 2014 yılında onaylanan yeni
araç projesi kapsamında birçok ürün grubunun tedarikçi seçim
süreci FGP ile ortak yürütülmektedir. Fiat üzerinden alınmakta olan
bazı ithal parçaların tedarik zinciri sürecinde iyileştirme yapılarak
lojistik akış iyileştirmesi gerçekleştirilmiştir. Araç üzerinde önemli
fonksiyona sahip radyatör ve alternatör ürün grupları 2014 yılında
yerli olarak tedarik edilmeye başlanmıştır.
Kurulduğu günden bu yana Türk otomotiv sektörü içinde
yerlileştirmeye büyük önem vererek yerli yan sanayinin gelişimine
büyük katkılar sağlayan Tofaş, motor ve şanzıman hariç satın
aldığı parçaların %74’ünü yerli tedarikçilerden temin etmektedir.
Bugün için başta powertrain, elektrik-elektronik ve mekatronik
komponentler olmak üzere dışa bağımlı olunan bazı ürünlerin
yerlileştirilmesine dönük tedarikçilerimizle ortak çalışmalar
sürdürülmektedir. Alınan yeni projeler bir yönüyle Tofaş’ın
gelişimine katkı sağlarken, tedarikçi boyutunda yerli firmaların
global olarak gelişim ve rekabetçiliğini de desteklemektedir.
76
Tüm satın alma süreçlerinde tedarikçilerle ilişkiler, iş ortaklığı
anlayışı doğrultusunda sürdürülebilir rekabeti esas alarak, açıklık
ve güvene dayalı olarak yürütülmektedir.
Tedarikçi Seçimi
Tofaş, tedarikçilerini yan sanayi parkının ihtiyaçları doğrultusunda
seçmekle birlikte, aday tedarikçilerin bazı temel kriterleri
karşılaması beklenmektedir. Bu kriterler;
• Otomotiv sektörünün beklentilerini karşılamaya dönük teknik
(kalite/maliyet rekabetçiliği, teslimat performansı, proje
yönetimi) ve organizasyonel yetkinliklere sahip,
• Finansal açıdan güçlü,
• ISO TS 16949 ve ISO 14001 kalite belgelerine sahip,
• Tasarım, üretim ve test yeteneği gelişmiş,
• Tofaş’ın PSA (Potential Supplier Assesement) ve PA (Process
Audit) denetimlerinden geçmiş,
• Kalite ve maliyet iyileştirme konularında Tofaş’ın rekabetçiliğine
katkıda bulunabilecek,
• Yurt içi ve yurt dışındaki rakiplerini yakından takip ederek
sürekli kendini geliştiren ve rekabet gücünü artıran,
• Tofaş’la ilişkilerde açıklık ve güven esaslı iş ortaklığı yaklaşımı
sergileyen tedarikçiler olmaları şeklindedir.
Tofaş üretimde kalite ve sürekliliği güvence altına alarak
rekabetçiliğini artırmak adına tüm tedarikçilerinin ticari verimlilik,
kalite ve teslimat gibi alanlardaki performansını belirlenmiş
standartlar üzerinden takip ederek değerlendirmektedir.
Kaliteyle ilgili tüm tedarikçilere verilen yıllık kalite hedefleri, (IP/E
ve PPM) periyodik olarak izlenerek raporlanmaktadır. Tüm
direkt malzeme tedarikçilerinde, ISO TS 16949 kalite ve ISO
14001 çevre belgesine sahip olma koşulu aranmaktadır. Direkt
malzeme tedarikçilerinin kalite performansları (kırmızı/sarı/yeşil)
SQP (Supplier Quality Performance) adı verilen Fiat’la ortak bir
platformda (Bidlist) anlık olarak izlenmektedir.
FCA ile birlikte yürütülen yeni projelerdeki tedarikçi seçim
sürecinde, sürdürülebilir performansı sağlamak adına aday
tedarikçinin kalite performansı, proje yönetim becerisi, tasarım
yeteneği, kapasite ve finansal risk durumu gibi faktörler
önceliklidir. Proje kapsamında ürüne ait tüm kalifikasyonlar Fiat’ın
MaPS (Material Processing Solution) programı üzerinden takip
edilmektedir. Direkt malzeme yan sanayi parkına girmeye aday
firmalara, PSA (Potential Supplier Assessment) uygulanmakla
birlikte bu firmalar parka girdikten sonra, mevcut tüm
tedarikçilerde olduğu gibi Tofaş’a vermekte olduğu ürünlerle ilgili
devreye alma aşamasında PA (Process Audit) ve PDR (Product
Demonstration Run) denetimleri gerçekleştirilmektedir.
Tedarikçi Firmaların Gelişimi
Yürütülen tüm satınalma faaliyetlerinde iş ortaklığı anlayışı ön
planda tutularak tedarikçilerimizin ürün tasarımı, organizasyonel/
teknik gelişim, kalite, maliyet iyileştirme, fiziksel ve finansal riskler,
üretim süreç iyileştirme, ortak satınalma gibi birçok alanda
gelişimine katkı sağlayacak faaliyetler yürütülmektedir.
Tedarikçi boyutunda sürekli gelişim ve sürdürülebilirlik konsepti
çerçevesinde sürdürülen faaliyetlerden başlıcaları şunlardır:
1- WCM’nin (World Class Manufacturing) tedarikçilerde
yaygınlaştırılması: 2009 yılında başlayan WCM yaygınlaştırma
çalışmaları, 2014 yılsonu itibarıyla yerli direkt malzeme cirosunun
%65’ini oluşturan 35 tedarikçimize yaygınlaştırılmıştır.
2- Fiziksel ve finansal risklerin takibi: 2014 sonu itibarıyla yan
sanayi parkında da fiziksel risk değerlendirmesi yapılan tedarikçi
sayısı 46’ya ulaşmıştır. Yıl boyunca 74 firmanın da finansal risk
değerlendirmesi yapılmış ve aksiyonlar planlanmıştır.
3- Tedarikçilere dönük Tofaş Akademi eğitimleri: Tofaş’ın
sahip olduğu teknik bilgi birikiminin tedarikçiler ile paylaşıldığı
bu eğitim platformu ile 2014 yılında tedarikçilere açık 33 eğitim
modülünden 66 tedarikçimizin 1.038 çalışanı yararlanmıştır.
4- Alt Tedarikçi üretim süreçlerinin iyileştirilmesi: Alt
tedarikçilerimizdeki üretim süreçlerinin Tofaş’ın da desteği
ile iyileştirilmesi ve yalınlaştırılarak maliyetlerin düşürülmesi
sağlanmıştır.
5- Tedarikçiler İçin yönetim projeleri: 2014 yılında
tedarikçilerimizin yönetim becerilerini geliştirmek üzere insan
kaynakları ve iş süreçlerinin verimliliğinin yükseltilmesi amacıyla
problem çözme, planlama, diagnoz yetkinliklerinin gelişimi ve
tedarikçi organizasyonel yetkinliklerinin artırılması projeleri devreye
alınmıştır.
6-Tedarikçi oryantasyonu: Tedarikçilerimizin ilişkide oldukları
Tofaş iş süreçleri hakkında sağlıklı bilgilenmelerini sağlamak
üzere yıl içinde 33 tedarikçimiz düzenlenen organizasyonla
bilgilendirilmiştir.
7-Tedarikçi İK zirvesi: Tedarikçilerimizin İK süreçlerinin
gelişimine dönük başarılı uygulama örneklerinin paylaşıldığı
Tedarikçi İK Zirvesi 38 tedarikçimizin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.
2014 yılında ilk kez gerçekleştirilen ve önümüzdeki yıllarda da
sürdürülecek olan bu zirve ile tedarikçilerimizin organizasyonel
yapılarının gelişimine katkı sağlanması hedeflenmiştir.
77
BÖLÜM V
KURUMSAL YÖNETIM VE
DIĞER HUSUSLAR
80
81
84
99
101
102
103
104
105
106
78
Ortaklar Genel Kurul Toplantı Gündemi
Şirket’in Sermaye Yapısı ve Ortaklık Hakkında Bilgiler
Kurumsal Yönetim İlkeleri Beyanı ve Uyum Raporu
Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları
Bağlı Şirket Raporu
Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu
Ücret Politikası
Kâr Dağıtım Politikası
2014 Yılı Kâr Dağıtım Önerisi
2014 Yılı Kâr Dağıtım Tablosu
79
Ortaklar Genel Kurul
Toplantı Gündemi
TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI ANONİM ŞİRKETİ’NİN 27 MART 2015 TARİHLİ
47. OLAĞAN GENEL KURULU TOPLANTI GÜNDEMİ
1. Açılış ve Toplantı Başkanlığı’nın seçimi,
2. Şirket Yönetim Kurulu’nca hazırlanan 2014 Yılı Faaliyet Raporunun okunması, müzakeresi ve onaylanması,
3. 2014 Yılı hesap dönemine ilişkin Bağımsız Denetim Rapor Özeti’nin okunması,
4. 2014 Yılı hesap dönemine ilişkin Finansal Tabloların okunması, müzakeresi ve onaylanması,
5. Türk Ticaret Kanunu’nun 363. Maddesine göre yıl içerisinde Yönetim Kurulu Üyelikleri’nde yapılan değişikliğin onaylanması,
6. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin Şirket’in 2014 yılı faaliyetlerinden dolayı ayrı ayrı ibra edilmesi,
7. Şirket’in kâr dağıtım politikası çerçevesinde hazırlanan, 2014 yılı kârının dağıtılması ve kâr dağıtım tarihi konusundaki Yönetim
Kurulu’nun önerisinin kabulü, değiştirilerek kabulü veya reddi,
8. Kurumsal Yönetim İlkeleri gereğince Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Düzey Yöneticiler için “Ücret Politikası” ve politika kapsamında
yapılan ödemeler hakkında Pay Sahiplerine bilgi verilmesi ve onaylanması,
9. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin aylık brüt ücretlerinin belirlenmesi,
10. Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Yönetim Kurulu tarafından yapılan Bağımsız Denetleme
Kuruluşu seçiminin onaylanması,
11. Şirket’in 2014 yılı içerisinde yaptığı bağışları hakkında Pay Sahiplerine bilgi verilmesi ve 2015 yılında yapılacak bağışlar için üst sınır
belirlenmesi,
12. Yönetim kontrolünü elinde bulunduran pay sahiplerine, Yönetim Kurulu Üyeleri’ne, üst düzey yöneticilere ve bunların eş ve ikinci
dereceye kadar kan ve sıhrî yakınlarına; Türk Ticaret Kanunu’nun 395. ve 396. maddeleri çerçevesinde izin verilmesi ve Sermaye
Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim Tebliği doğrultusunda 2014 yılı içerisinde bu kapsamda gerçekleştirilen işlemler hakkında pay
sahiplerine bilgi verilmesi,
13. Dilek ve görüşler.
80
Şirket’in Sermaye Yapısı ve
Ortaklık Hakkında Bilgiler
Şirket’in Sermayesi, Sermayenin %10’undan Fazlasına Sahip ve Diğer Ortaklar:
31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla Şirket’in kayıtlı sermaye tavanı 1 milyar TL, çıkarılmış (ödenmiş) sermayesi ise 500 milyon TL’dir.
Ortakların Unvanı
Hisse Grubu
Pay Tutarı (TL)
Oy Hakkı
Pay %’si
Fiat Auto S.p.A.
D
189.279.856,87
18.927.985.687
37,8560
Koç Holding A.Ş.
A
187.938.121,26
18.793.812.126
37,5876
Temel Tic. ve Yat. A.Ş.
A
175.693,44
17.569.344
0,0351
Suna Kıraç
A
291.510,55
29.151.055
0,0583
S. Semahat Arsel
A
291.510,55
29.151.055
0,0583
Mustafa V. Koç
A
194.340,36
19.434.036
0,0389
M. Ömer Koç
A
194.340,36
19.434.036
0,0389
Y. Ali Koç
A
194.340,35
19.434.035
0,0389
Diğer Ortaklar
E
121.440.286,26
12.144.028.626
24,2880
500.000.000,00
50.000.000.000
100
Şirketimizce, en son 2005 yılı içinde, toplam 50.000.000 TL
olacak şekilde iç kaynaklardan %11,111111 oranında bedelsiz
sermaye artışı yapılmış olup, müteakip yıllar ve 2014 yılında da
herhangi bir sermaye artışı olmamıştır. Şirketimizin kuruluşundan
itibaren sermaye artışlarına www.tofas.com.tr internet sitesinden
ulaşılabilir.
Şirketimizin, Borsa’ya kote edilmiş ve sermaye artışlarına binaen
ihraç etmiş olduğu 11-19. tertip hisse senetleri ile münfesih Tofaş
Oto Ticaret A.Ş.’yle birleşilmesi nedeniyle ihraç edilmiş olan 20.
tertip hisse senetleri, Sermaye Piyasası Mevzuatı çerçevesinde
2001 yılı içinde sermaye artışı ile beraber 21. tertip hisse senetleri
ile değişime tabi tutulmuştur. Ayrıca 2003 yılı içinde yapılan
sermaye artışı ile 22. tertip hisse senetlerimiz ile gene 2005 yılında
yapılan sermaye artışı karşılığında 24. tertip hisse senetlerimiz
ihraç edilerek, İMKB (BİST) kotuna alınmıştır. Aradaki 23. tertipler
ise, sermaye artışı ile ilgili olmayıp, kaydileştirme işlemleri nedeniyle
ihracı yapılmamış bir tertiptir. Bu doğrultuda, öncelikle sermaye
piyasası araçlarının kaydileştirilmesi ve kaydi sisteme geçilmesi
kapsamında, hisse senetlerinin kayden takibine ilişkin olarak
Sermaye Piyasası Kurulu’nun 28.10.2005 tarih ve 43/1318 sayılı
Kararıyla, Borsa’da dolaşımda bulunan ve Takasbank nezdindeki
tüm hisse senetleri kaydileştirilmiştir.
Ayrıca, 31.12.2006 itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK)
düzenlemeleri doğrultusunda, nevi değişikliği gerçekleştirilen
kaydileştirilmemiş hisse senetlerinin kaydi olarak takip edilebilmesi
amacıyla başlatılan süreçler kapsamında, 2007 yılında yayınlanan
SPK’nın ilgili düzenlemeleri ve MKK’nın konuya ilişkin uygulamaları
doğrultusunda, yürürlükteki ilgili mevzuata uygun olarak,
31.12.2007 tarihi itibarıyla sermaye piyasası araçlarının kayden
takibine ilişkin düzenlemeler uygulamaya geçirilmiştir.
MKK, Aracı Kurum (Yapı Kredi Yatırım) ve Şirketimiz arasındaki
söz konuşu çalışmalar ilgili yasal düzenleme ve mevzuata uygun
olarak, Kurumsal Yönetim ve Hissedar İlişkileri Birimimizce gereği
gibi sürdürülmüştür.
Bu doğrultuda, 25.02.2011 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun’un 157. maddesi
ile değiştirilen Sermaye Piyasası Kanunu’nun geçici 6.maddesine
göre ve MKK’nın 28.04.2011 tarih ve 551 sayılı Genel Mektubu
çerçevesinde, fiziken hisse senedi sahiplerinin hisse senetlerini,
31.12.2012 tarihine kadar kaydileştirilmek üzere Şirketimize
müracaat ederek, söz konuşu hisse senedi işlemlerini yaptırmaları
ve fiziki hisse senetlerini MKK nezdinde kaydiliştirmeleri kanunen
öngörülmüştür. Bu yönde, gerek şirket internet sitesinde ve
gerekse e-Yönet portalı üzerinde gerekli duyurulara yer verilmiştir.
Ayrıca, Türkiye çapında yayını yapılan üç günlük gazetede de ikişer
kez söz konuşu duyuru ilan edilmek suretiyle, pay sahiplerinin
bilgisine sunulmuştur.
81
Şirket’in Sermaye Yapısı ve
Ortaklık Hakkında Bilgiler
31.12.2012 tarihine kadar, Şirketimize ait ellerinde hisse
senetlerimizi fiziken bulunduran hissedarlarımızın müracaatları
doğrultusunda, öncelikle Şirket Merkezi’mizde, varsa önceki
yıllara ait işlemlerini tamamlamaları ve müteakip, Yapı Kredi
Yatırım Menkul Değerler A.Ş. veya mümessili durumundaki
tüm Yapı Kredi Bankası A.Ş. Şubelerine başvuru yapılmaları
sağlanmıştır. Bu kapsamda, fiziki hisse senetlerine sahip olan
hissedarlarımızın haklarının kaybolmaması için söz konuşu tarihine
kadar Şirketimize müracaat eden hissedarlarımızın gerekli işlemleri
zamanında tamamlanarak süreç sona ermiştir.
Fiziki hisse senetleri kaydileştirilmeyen hisse sahipleri tüm haklarını
Kanunun amir hükümleri çerçevesinde, 31Aralık 2012 tarihi
itibarıyla kaybetmişlerdir. Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.’nin
www.mkk.com.tr adresinden de gerekli bilgilere ulaşılarak,
incelenebilir.
Pay sahiplerimiz, bu konu veya benzer pay sahipliği hakları
konusunda Şirket Merkezi’mizdeki Kurumsal Yönetim ve Hissedar
İlişkileri Birimi’nden gerekli bilgileri edinebilirler. Ayrıca, kurumsal
yatırımcılarımız da Finansal Risk ve Yatırımcı İlişkileri Birimi’ne
müracaatla diğer hususlarda bilgi edinebilirler.
Sermaye Piyasası Mevzuatı ve düzenlemelerine göre
Şirketimiz pay sahiplerinin tüm hak ve menfaatlerinin
sorumluluğu, SPK, BIST ve MKK nezdinde takip edilerek,
gerekli çalışmalar yürütülmektedir. Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.
kayıtlarına dayanılarak alınan verilere göre, ortaklar pay defteri
güncellenmektedir. Tofaş, BİST-30 ve BİST-100 Endeksi yanı
sıra, Kurumsal Yönetim Endeksi ve Sürdürülebilirlik Endeksi’nde
de yer almaktadır. Ayrıca, Şirketimiz hisse senetleri Lüksemburg
Borsası’na da kote olup, uluslararası pazarlarda işlem
görmektedir.
Dönem içinde, sermaye ve ortaklık yapısında herhangi bir
değişiklik olmamıştır. Genel Kurullarda her hisse için bir oy hakkı
söz konuşu olup, oy hakkında imtiyaz yoktur Ancak, Yönetim
Kurulu Üyeleri’nin seçimine ilişkin olarak, İmtiyazlı Pay Sahipleri
olarak A ve D Grubu hissedarlarınca gösterilecek adaylar
arasından seçim yapılması mecburidir. (Şirket Esas Sözleşmesi’nin
10. maddesi) Şirketimizin ortaklık yapısı çerçevesinde, imtiyazlı
pay sahiplerinin Şirket Esas Sözleşmesi’nde belirtildiği üzere,
Yönetim Kurulu Üyeleri’nin belirlenmesi için A ve D grubu
hissedarların imtiyazı söz konuşu olup, A ve D Grubu pay sahipleri
tarafından gösterilen adaylardan birer tanesinin Sermaye Piyasası
Kurulu’nun II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği ile düzenlenen
bağımsızlık kriterleri ve niteliklerini haiz olmaları zorunludur. Kâr
payı dağıtımında ise (Esas Sözleşme’nin 18. maddesi) imtiyaz söz
konuşu değildir. Bu hususlara ilişkin ayrıntılı bilgi ve açıklamalar
Faaliyet Raporu’nun içinde de yer alan Kurumsal Yönetim İlkeleri
Uyum Raporu’nda ayrıntılı olarak yer almaktadır.
82
Ayrıca, Şirket’in mali durumu ve faaliyetlerini etkileyebilecek
nitelikte bir dava açılmamış olup, mevzuat hükümlerine aykırı
uygulamalar nedeni ile şirket ve yönetim organı üyeleri hakkında
uygulanan herhangi bir idari veya mali yaptırım yoktur.
Şirket’in sermayesinin karşılıksız kalması gibi bir durum da söz
konuşu olmayıp, faaliyetlerin devamına elverişli olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.
Hissedarlarımız www.tofas.com.tr sitesi içinde yer alan “Yatırımcı
İlişkileri” bölümünün altında, Şirketimizle ilgili kurumsal, finansal
ve borsa verilerine ilişkin bilgilere, ilgili alt başlıklarından ulaşarak,
inceleyebilecekleri gibi, kurumsal e-posta adresimiz borsa@tofas.
com.tr‘ye de e-mail yollayarak, Kurumsal Yönetim ve Hissedar
İlişkileri Birimi ile Finansal Risk ve Yatırımcı İlişkileri Birimi’nden
Şirketimizle ilgili diğer bilgileri almaları ve iletişim sağlamaları
mümkündür.
Dönem İçinde Yapılan Esas Sözleşme Değişiklikleri
2014 yılını kapsayan dönem içinde, Şirket Esas Sözleşmesi’nde
herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
2013 yılında ise, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, Sermaye
Piyasası Kanunu ve ilgili düzenlemelere uyum sağlamak amacıyla,
Şirket Esas Sözleşmesi’nin “Kuruluş” başlıklı 1. maddesi
haricinde tüm maddelerinin tadil edilmesi ve bazı maddelerinin
de bu kapsamda iptaline ilişkin, Sermaye Piyasası Kurulu ile
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın gerekli izinlerinin alınması
suretiyle, Esas Sözleşme değişiklikleri yapılmıştır.
Esas Sözleşme’nin yeni hali, 01.07.2013 tarihli Olağanüstü Genel
Kurul kararı doğrultusunda, 03.07.2013 tarihi itibarıyla tescil
edilerek, 09.07.2013 tarih ve 8359 sayılı Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi’nde ilan edilmiştir.
Şirket Esas Sözleşmesi’ne, şirketimizin www.tofas.com.tr internet
sitesinden erişilerek, incelenebilir.
Son Üç Yılda Dağıtılan Temettüler ve Oranları:
Şirketimizce Ortaklarımıza, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası
Mevzuatı ve Esas Sözleşme hükümleri ile Kâr Dağıtım Politikası’na
uygun olarak;
2014 yılı içinde ve 04.04.2014 tarihi itibarıyla, 2013 kârından %65
oranında (brüt %65, net %55,25), toplam 325.000.000-TL nakit
temettü ödemesi yapılmıştır.
Şirketimizce; 2013 yılı içinde ve 05.04.2013 tarihi itibarıyla,
2012 kârından %96 oranında (brüt %96, net %81,6), toplam
480.000.000-TL nakit temettü ödemesi yapılmıştır.
Ayrıca; 2012 yılı içinde ve 06.04.2012 tarihi itibarıyla, 2011
kârından %50 oranında (brüt %50, net %42.5), toplam
250.000.000-TL nakit temettü ödemesi yapılmıştır.
Söz konusu yıllar ve önceki seneler itibarıyla ayrıntılı kâr dağıtım
tablolarına şirketimizin www.tofas.com.tr adresinden ulaşılarak,
incelenebilir.
Çıkarılmış Menkul Değerler
Şirketimiz, kuruluşundan bu yana 520- TL’lik tahvil ihraç etmiştir.
İhraç edilen bu tahvillerin tamamı vadesinde ödenerek itfa
edilmiştir. Kuruluştan itibaren ihraç edilmiş olan 1-10. tertip
hisse senetlerimiz 11. tertip, 11-20. tertip hisse senetlerimiz ise
21. tertip hisse senetleri ile değişime tabi tutulmuş olup, daha
sonra 22. tertip ve müteakip 24. tertip hisse senetlerimiz ihraç
edilmiştir. Hisse senetlerinin kaydileştirilmesi ile ilgili çalışmalar
yukarıda da belirtildiği gibi, ihraçcı şirket, aracı kurum / banka ve
MKK aracılığıyla sürdürülmüştür. SPK’nın ilgili Kararı uyarınca tüm
hisse senetlerinin 31.12.2007 tarihine itibarıyla kayden takibine
başlanmış olup, 25.02.2011 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren, 6111 sayılı Kanun’un 157. maddesi
ile değiştirilen Sermaye Piyasası Kanunu’nun geçici 6.maddesine
göre ve ayrıca MKK’nın 28.04.2011 tarih ve 551 sayılı Genel
Mektubu çerçevesinde, fiziki hisse senetlerinin kaydileştirilme
süreci, 31.12.2012 tarihi itibarıyla mevzuata uygun olarak
tamamlanmıştır.
Şirket İştiraklerimiz ve Bağlı Ortaklıklarımız
İstanbul’da faaliyet gösteren, 45.000.000-TL nominal
sermayeli bağlı ortaklığımız KOÇ FIAT KREDİ Tüketici
Finansmanı A.Ş.’nde, 31.12.2014 tarihi itibarıyla Şirketimizin
iştirak tutarı 44.999.996- TL olup, iştirak oranımız %99,99’dur.
KOÇ FIAT KREDİ Tüketici Finansmanı A.Ş‘nin 2014 yılı
faaliyetlerine ilişkin Olağan Genel Kurul’u 06.03.2015 itibarıyla
tamamlanmış olacaktır.
İstanbul’da faaliyet gösteren ve nominal sermayesi 5.500.000TL olan FER MAS Oto Ticaret A.Ş.’nde de ortaklığı bulunan
Şirketimizin, 31.12.2013 tarihi itibarıyla söz konuşu şirketteki
iştirak tutarımız 5.500.000- TL ve iştirak oranımız %100’dür.
FER MAS Oto Ticaret A.Ş. Yönetim Kurulu’nun, 6012 sayılı
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olarak “tek ortaklı
şirket” statüsünde faaliyetlerine devam edeceğine dair Kararı
doğrultusunda, Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Şirket’in
tek pay sahibi olmasına ilişkin husus 24.06.2013 tarihinde tescil
edilmek suretiyle, 28.06.2013 tarih ve 8352 sayılı Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesi’nde ilan edilmiştir.
FER MAS Oto Ticaret A.Ş.’nin 2014 yılı faaliyetlerine ilişkin
iştirakimizin Olağan Genel Kurul’u 19.03.2015 itibarıyla
tamamlanmış olacaktır.
İştirak ve bağlı ortaklıklarımızın Genel Kurul Toplantı Tutanaklarına
ve Hazır Bulunanlar Cetvellerine Şirketimizin www.tofas.com.tr
internet adresinden ulaşılarak incelenebilir.
83
Kurumsal Yönetim İlkeleri
Beyanı ve Uyum Raporu
TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.
KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ UYUM RAPORU
BÖLÜM I – KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNE
UYUM BEYANI
2014 yılında yürürlükte bulunan II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim
Tebliği kapsamında zorunlu olan ilkelere tam olarak uyulurken,
zorunlu olmayan ilkelerin de büyük çoğunluğuna uyum sağlanmıştır.
Zorunlu olmayan Kurumsal Yönetim İlkelerine de tam uyum
amaçlanmakla birlikte, ilkelerin bir kısmında uygulamada yaşanan
zorluklar, bazı ilkelere uyum konusunda gerek ülkemizde
gerekse uluslararası platformda devam eden değerlendirmeler,
bazı ilkelerin ise piyasanın ve Şirket’in mevcut yapısı ile tam
örtüşmemesi gibi nedenlerle tam uyum henüz sağlanamamıştır.
Henüz uygulamaya konulmamış olan ilkeler üzerinde çalışılmakta
olup; şirketimizin etkin yönetimine katkı sağlayacak şekilde
idari, hukuki ve teknik alt yapı çalışmalarının tamamlanması
sonrasında uygulamaya geçilmesi planlanmaktadır. Aşağıda
şirketimiz bünyesinde Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde
yürütülen kapsamlı çalışmalar ve ilgili bölümlerde henüz uyum
sağlanamayan ilkeler ve varsa bundan kaynaklanan çıkar
çatışmaları açıklanmıştır.
2014 yılı içinde Kurumsal Yönetim alanındaki çalışmaların başında
SPK’nın Kurumsal Yönetim İlkeleri ile ilgili yeni düzenlemelerini
içeren Sermaye Piyasası Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak
hazırlanan Tebliğlere uyum çalışmaları gelmektedir. Yeni Türk
Ticaret Kanunu’na ve Sermaye Piyasası Kanunu’na uyum
amacıyla gerekli Esas Sözleşme değişiklik çalışmaları 2013
yılında tamamlanmış, Yönetim Kurulumuz ve Yönetim Kurulu
Komitelerimiz 2014 yılında yürürlüğe giren Kurumsal Yönetim
Tebliği’ndeki düzenlemelere uygun olarak tekrar ele alınmıştır.
Kurulan Yönetim Kurulu Komiteleri etkin olarak faaliyetlerini
sürdürmektedir. Yönetim Kurulu ve üst düzey yönetici ücret
politikası belirlenerek Genel Kurul’da ortakların bilgisine
sunulmuştur. Hazırlanan Genel Kurul bilgilendirme dokümanı
ile ilkelerde açıklanması zorunlu olan imtiyazlı paylar, oy hakları,
organizasyonel değişiklikler gibi Genel Kurul bilgileri, Yönetim
Kurulu Üye adayları özgeçmişleri, Yönetim Kurulu ve üst düzey
yönetici ücret politikası, ilişkili taraf işlemleri ile ilgili olarak
hazırlanması gereken raporlar ve açıklanması gereken bilgiler
Genel Kurul’dan 3 hafta önce yatırımcılarımızın ve hissedarlarımızın
bilgisine sunulmuştur. Ayrıca Şirketimiz kurumsal internet sitesi
ve faaliyet raporu gözden geçirilerek, ilkelere tam uyum açısından
gerekli revizyonlar gerçekleştirilmiştir.
Önümüzdeki dönemde de İlkelere uyum için mevzuattaki
gelişmeler ve uygulamalar dikkate alınarak gerekli çalışmalar
sürdürülecektir.
84
Zorunlu Kurumsal Yönetim İlkeleri kapsamında, Kurumsal
Yönetim Tebliği’nin 6. maddesinin birinci bendinde yer verildiği
üzere, kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanmasındaki istisnalar
bağlamında, Şirketimiz “yönetim kontrolünü sözleşme ile eşit
olarak paylaşan” ve “iki tüzel kişiden oluşan” bir “ iş ortaklığı”
statüsünde olup, bağımsız Yönetim Kurulu Üye sayısı bu
düzenleme doğrultusunda iki kişiden oluşmaktadır. Yönetim
Kurulu’nda bağımsız üye sayısının 2 (iki) olarak belirlenmesinin
yeterli olduğuna dair Sermaye Piyasası Kurulu’nun 16.02.2012
tarih ve 5/129 sayılı Kurul Kararı ile gerekli onay alınmıştır.
Ayrıca, söz konuşu Tebliğ’in 5. maddesinin altıncı bendinde
yer aldığı üzere, 4.3.6 numaralı zorunlu ilkenin birinci fıkrasının
(d) bendinde belirtilen “Gelir Vergisi Kanunu’na göre Türkiye’de
yerleşik sayılması” kriteri için, “bağımsız üyelerden en az yarısının
sağlaması yeterlidir”, düzenlemesine uygun olarak Yönetim
Kurulu bağımsız üye adayları belirlenmiş olup, Sermaye Piyasası
Kurulu’nun 17.02.2014 tarih ve 5/136 sayılı Kurul Kararı ile
Yönetim Kurulu bağımsız üye adayları için gerekli uygunluk görüşü
alınmış ve Genel Kurul’ca seçilmişlerdir.
Sermaye Piyasalarındaki gelişmelerin bir gereği ve dinamik
bir süreç olarak, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin uygulanması,
her zamanki gibi Şirketimiz açısından belirleyici ve artan bir
önem taşımıştır. Şirketimiz, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından
yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkelerine uymayı ve gelişen
koşullara bağlı olarak uyum sağlanacak konularda, iyileştirmeler
yapmak suretiyle, gerekli düzenlemeleri tamamlayarak, kurumsal
yönetimi bir şirket kültürü olarak benimseyerek, ilgili faaliyetlerini
sürdürmektedir.
Ayrıca, 2014 yılında gerek mevzuatta yapılan değişiklikler,
gerekse Şirketimizin kurumsal yönetim faaliyetleri doğrultusunda
çalışmalarımız hassasiyetle sürdürülmüştür. Söz konusu
Kurumsal Yönetim uygulamalarımız çerçevesinde 2014 yılı
içerisinde, kurumsal yönetim derecelendirme firması Saha
Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş.
tarafından iki kez kurumsal yönetim derecelendirme notumuz
revize edilmiştir. 12.05.2014 tarihi itibarıyla hazırlanan Kurumsal
Yönetim Derecelendirmesi Dönem Revizyonu Raporu kapsamında
derecelendirme notumuz 8,95 (89.51) olarak belirlenmiş,
daha sonra yıl içindeki faaliyetler gözden geçirilmek suretiyle
05.11.2014 tarihi itibarıyla hazırlanan Kurumsal Yönetim
Derecelendirme Raporu’na istinaden, derecelendirme notumuz bir
kez daha yükseltilmek suretiyle, 9.01 (90.09) olarak açıklanmıştır.
Kurumsal Yönetim İlkelerinden, uygulaması zorunlu olmayan
aşağıda belirtilen İlkelere, yukarıda belirtilen gerekçelerle henüz
tam uyum sağlanamamıştır. Konuya ilişkin detaylı bilgiler aşağıda
ilgili bölümlerde yer almaktadır.
- 1.4.2 numaralı ilkeye ilişkin olarak, aşağıda 2.4 numaralı
bölümde yer alan imtiyazlar Esas Sözleşmemizde
düzenlenmiştir.
- 1.5.2 numaralı ilkeye ilişkin olarak; azlık hakları, esas sözleşme
ile sermayenin yirmide birinden daha düşük bir orana sahip
olanlara tanınmamış olup, mevzuattaki genel düzenlemeler
çerçevesinde haklar sağlanmıştır.
- 4.3.9. numaralı ilkeye ilişkin olarak; Yönetim Kurulu’nda
kadın üye oranı için henüz bir hedef oran ve hedef zaman
belirlenmemiş olup, bu konuya ilişkin değerlendirme çalışmaları
devam etmektedir. Konuya ilişkin detaylı bilgi aşağıda 5.1
numaralı bölümde yer almaktadır.
- 4.4.7 numaralı ilkeye ilişkin olarak, aşağıda 5.1 numaralı
bölümde açıklandığı üzere, Yönetim Kurulu Üyeleri’nin şirket
dışında başka görevler alması sınırlandırılmamıştır.
Şirketimiz her zaman olduğu gibi, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin
uygulanması doğrultusunda, Kurumsal Yönetim anlayışını
yaygınlaştırarak sürdürmeye devam etmektedir. Ayrıca, yapılan
açıklamalarda dönem içerisinde önemli bir değişiklik olması
durumunda, ilgili değişikliğe ara dönem faaliyet raporlarında yer
verilir.
BÖLÜM II - PAY SAHİPLERİ
2.1. Yatırımcı İlişkileri Bölümü
SPK’nın II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 11. maddesi
kapsamında öngörülen görevlerin yerine getirilmesine dair,
Şirketimiz Mali Direktörü ve Mali Direktörlük bünyesinde, Finansal
Risk Yönetimi ve Yatırımcı İlişkileri Birimi ile Kurumsal Yönetim
ve Hissedar İlişkileri Birimi’nin ilgili görevleri yerine getirmesine
ilişkin olarak, 27.06.2014 tarih ve 2014/15 sayılı Yönetim Kurulu
Kararıyla gerekli düzenleme yapılmış ve müteakip 30.06.2014
tarihi itibarıyla KAP aracılığıyla kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Bu doğrultuda Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 11’nci maddesinde
öngörülen görevleri, 2014 yılında Şirketimiz Mali Direktörü
olarak görevde bulunan Sn. Cengiz Eroldu’nun yönetiminde,
Sn. M. Adil Salepçioğlu ve Sn. M. Emre Ertürk tarafından yerine
getirilmesine ve Yönetim Kurulumuzca belirlenen çalışma esasları
çerçevesinde faaliyetlerine devam eden Kurumsal Yönetim
Komitemize, mevcut üyelerin yanı sıra, Sn. Cengiz Eroldu’nun
atanmasına karar verilmiştir. Bölüm bünyesinde faaliyetleri yürüten
Finansal Risk Yönetimi ve Yatırımcı İlişkileri Birimi Yöneticisi Sn.
M. Emre Ertürk’ün Sermaye Piyasası İleri Düzey Sertifikası ile
Kurumsal Yönetim ve Hissedar İlişkileri Birimi Yöneticisi Sn. M.
Adil Salepçioğlu’nun Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı
Lisansı bulunmaktadır.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 11’nci
maddesinde belirtilen hususlar kapsamında 2014 yılı içinde yapılan
çalışmalar hakkında Yatırımcı İlişkileri Bölümü Raporu hazırlanarak
02.02.2014 tarihi itibarıyla Kurumsal Yönetim Komitesi ‘nde
görüşülmek suretiyle Yönetim Kurulu’na sunulmuştur.
Bu çerçevede, Şirketimiz ile ilgili olarak pay sahipleri ile ilişkiler
kapsamında Risk Yönetimi ve Yatırımcı İlişkileri Birimi tarafından
423 adet yatırımcı ile toplantı, 4 adet Analist Toplantısı, 14 adet
telekonferans gerçekleştirilmiş; 11 adet yatırımcı konferansı ve
roadshow’a katılınmış, 4 adet “reverse roadshow” yatırımcı grup
toplantısına ev sahipliği yaparak mevcut ve potansiyel yatırımcılarla
görüşülmüş ve pay sahiplerinin güncel gelişmeler konusunda
daha iyi bilgilendirilmesi sağlanmıştır.
Yıl içinde pay sahipleri ile ilişkiler kapsamında Kurumsal Yönetim
ve Hissedar İlişkileri Birimi tarafından yürütülen çalışmalar
doğrultusunda gerçekleştirilen Genel Kurul toplantısı, yürürlükteki
mevzuata uygun olarak yapılmış; gerek toplantının gerekse
toplantıya ilişkin duyuru ve kayıtların mevzuata, Esas Sözleşmeye
ve diğer şirket içi düzenlemelere uygun olarak yapılması
sağlanmıştır.
Söz konusu Birim, Yönetim Kurulu bünyesindeki Komitelerin
çalışmalarına ilişkin gerekli prosedürlerin takibi ve kayıtların
tutulması ile Sermaye Piyasası Mevzuatı kapsamında, kamunun
aydınlatılması ve yatırımcıların bilgi talepleriyle ilgili olarak, şirket
internet sitesi, e-Şirket ve e-Yönet gibi portallar ile KAP üzerinden
özel durum açıklamaları dahil, ilgili konuların tatbik ve takibini
yapmaktadır.
Ayrıca, yıl içinde 30 adet Özel Durum Açıklaması yayınlanmış;
yatırımcılar için önem ihtiva eden açıklamalar Kamuyu Aydınlatma
Platformu’nun (KAP) yanı sıra, İngilizce çevirileri ile birlikte şirket
internet sitesinde yayınlanmıştır.
Bunlara ilaveten yukarıdaki Uyum Beyanı kısmında belirtildiği
üzere, iki kez kurumsal yönetim derecelendirmesi yaptırılmak
suretiyle, kurumsal yönetim derecelendirme notu defaten
yükseltilerek, revize edilmiştir.
Dönem sonu itibarıyla, Finansal Risk ve Yatırımcı İlişkileri
Birimi’nden Sn. M. Emre Ertürk‘e [email protected].
tr adresinden e-mail ile veya (0212) 275 33 90/2751 dahili
numaradan ve, Kurumsal Yönetim ve Hissedar İlişkileri Birimi’nden
Dr. M. Adil Salepçioğlu’na [email protected] adresinden
e-mail ile veya (0212) 275 33 90/2749 dahili numaradan, telefonla
ulaşılarak, bilgi ve iletişim sağlanabilir.
85
2.2. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklarının Kullanımı
Pay sahipleri arasında bilgi alma ve inceleme hakkının
kullanımında ayrım yapılmamakta olup, ticari sır niteliğindekiler
dışındaki tüm bilgiler pay sahipleri ile paylaşılmaktadır. Finansal
Risk Yönetimi ve Yatırımcı İlişkileri Birimi ile Kurumsal Yönetim
ve Hissedar İlişkileri Birimi’ne intikal eden sorular, gizli ve ticari
sır niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, ilgili olduğu konunun
en yetkili kişisi ile görüşülerek gerek telefon. gerekse yazılı
olarak cevaplandırılmaktadır. Bu raporun 3.1 no.’lu bölümünde
açıklandığı üzere, kurumsal internet sitesinde pay sahipliği
haklarının kullanımını etkileyebilecek her türlü bilgi ve açıklamaya
yer verilmektedir.
Dönem içinde pay sahiplerinin bilgi edinme taleplerinin
karşılanması ve Şirketimizin Bilgilendirme Politikası kapsamında
gerekli çalışmalar ve ilgili uygulamalar azami gayretle
sürdürülmüştür. Esas Sözleşme’mizde bireysel bir hak olarak
özel denetçi talep hakkı düzenlenmemiş olmakla birlikte, Türk
Ticaret Kanunu’nun 438’nci maddesi uyarınca her pay sahibi,
pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde
ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli
olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde
yer almasa bile Genel Kurul’dan isteyebilir. Bugüne kadar pay
sahiplerinin bu yönde bir talebi olmamıştır.
Gerek mevcut düzenlemeler, gerekse genel teamül dahilinde bu
konuda henüz bir bilgi ve uygulamaya dönük durum söz konuşu
değildir. Şirketimiz, mevzuatta öngörülen diğer hususların denetimi
hakkında belirtildiği gibi, Türk Ticaret Kanunu’nun ve Sermaye
Piyasası Mevzuatı’nın ilgili hükümleri uygulanmaktadır. Buna
ilaveten, Şirketimiz, iç denetim ve iç kontrol uygulamaları yanı sıra,
iki ana Ortağının (Koç Holding ve Fiat Auto) denetimine tabidir.
Ayrıca Şirket faaliyetleri, Genel Kurul’da seçilen Bağımsız Denetçi
tarafından periyodik olarak denetlenmektedir.
2.3. Genel Kurul Toplantıları
a. Dönem içinde, 28 Mart 2014 tarihi itibarıyla, Şirket Genel
Merkezi - Büyükdere Caddesi Tofaş Han No: 145 Zincirlikuyu
34394 Şişli - İstanbul adresinde, Ortaklar Olağan Genel Kurul
Toplantısı yapılmıştır. Genel Kurul’a Çağrı ilanları, Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesi yanı sıra, Şirket’in www.tofas.com.tr internet
adresinde, MKK’nın e-GKS (Elektronik Genel Kurul Sistemi) ve
e-Yönet ve e-Şirket portalları ile KAP’ta (Kamuyu Aydınlatma
Platformu), gerekli bilgileri tümüyle içerecek şekilde ve yasal
süreler dahilinde ilan edilmiştir. Ayrıca, Ortaklar Pay Defterine
kayıtlı pay sahiplerine yazılı olarak bildirim yapılmıştır.
86
Ayrıca, izleyici olarak Genel Kurul’a katılmak isteyen herkesin
katılımı sağlanmış, menfaat sahipleri, basın-yayın temsilcileri ve
genel anlamda tüm paydaşların Toplantıya iştiraklerinin sağlanması
hedeflenmiştir.. Bu çerçevede, yazılı ve görsel basın - medya
temsilcileri ile, çeşitli aracı kurum ve banka uzmanları yanı
sıra, ilgili dernek ve sivil toplum kuruluşları ile derecelendirme
şirketi yetkilileri de söz konuşu Genel Kurul Toplantısı’na iştirak
etmişlerdir. Ayrıca, MKK ve e-GKS üzerinden Genel Kurul
Toplantıları canlı olarak yayınlanmış, fiziki hazır bulunanlar cetveli
yanı sıra, elektronik katılanlar listesi de hazırlanmıştır.
28.03.2014 tarihli Olağan Genel Kurul Toplantısı’na ait fiziki hazır
bulunanlar cetveli incelendiğinde, kaydolan 18 pay sahibi ile
elektronik katılanlar listesinde yer alan 364 pay sahibi olmak üzere,
toplam 382 pay sahibinin kaydı görülmektedir.
Bu çerçevede, Genel Kurul toplanma usulü, pay sahiplerinin
katılımını en üst düzeyde sağlayacak şekilde yapılır ve ayrıca
toplantı tutanaklarına yazılı veya elektronik ortamda her zaman
erişilebilir olması sağlanır. Toplantı etkinliğini artıracak uygulamalara
yer verilmek suretiyle, mevzuatın getirdiği düzenlemelere uygun
olarak hareket edilir. Genel Kurulların gerekli fonksiyonunu
sağlamak için azami gayret gösterilmektedir.
Genel Kurullarımızda pay sahiplerinin soru sormaları ve konu
hakkında söz alarak fikir beyan etmeleri en doğal hak olmak
durumunda olup, bu hususa hassasiyetle uyulmaktadır. Bu
doğrultuda, Şirketimiz Ortaklarının Genel Kurul’da soru sorma
hakları veya Gündem maddeleriyle ilgili öneri sunmaları yada
verdikleri öneriler veya mevcut konular üzerinde konuşma
yapmaları Divan Heyeti tarafından usulüne uygun olarak
sağlanmakta ve gerekli kayıtlar tutulmaktadır.
Bu çerçevede Genel Kurulumuzda pay sahiplerinin değişik
konularda sunduğu bilgilere ilişkin olarak Divan Heyetine verdikleri
yazılı ve sözlü öneriler Şirketimizin internet (web) adresinde de yer
alan Genel Kurul Toplantı Tutanaklarına eklenmektedir. Ancak,
2014 yılında bu yönde sözlü veya yazılı cevaplandırılması istenen
herhangi bir soru sorulmamıştır. Ayrıca, pay sahipleri tarafından
gündem önerisi verilmemiştir. Buna ilaveten, pay sahiplerinin, bazı
maddeler aleyhine varsa verdikleri oyların da Toplantı Tutanağı’na
işlenmiş olduğuna dair kayıtlar, Genel Kurul dokümanlarının
incelemesinden de (www.tofas.com.tr) görülebilir.
Yıllar itibarıyla, Olağan ve Olağanüstü Genel Kurul Toplantı
Tutanakları ve Hazerun Cetvellerinin tümüne Şirket Genel
Merkezi’mizden ulaşmak mümkün olduğu gibi, İstanbul Ticaret
Sicili Memurluğu’nda bulunan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi
arşivinden de ulaşılabilir. Ayrıca, son 5 yıla ait Genel Kurul Toplantı
Tutanakları ile ilgili diğer dokümanlara ait “pdf” dosyaları gene
Şirketimizin web sitesi www.tofas.com.tr internet adresinden
ulaşılarak incelenebilir.
b. Ayrıca, Yönetim Kurulu’nda karar alınabilmesi için bağımsız
Yönetim Kurulu Üyeleri’nin çoğunluğunun olumlu oyunun arandığı
ve olumsuz oy vermeleri nedeniyle kararın Genel Kurul’a bırakıldığı
herhangi bir durum söz konusu olmamıştır.
c. 2014 yılında yapılan Olağan Genel Kurul toplantısında, 2013 yılı
içinde yapılan bağış ve yardımlar hakkında Genel Kurul’da ayrı bir
gündem maddesi ile bilgi verilmiş ve 2014 yılı için yapılabilecek bağış
sınırı 9.000.000- TL olarak belirlenmiş olup, bağış politikasında
herhangi bir değişiklik söz konusu olmamıştır.
d. Yönetim kontrolünü elinde bulunduran pay sahiplerinin, Yönetim
Kurulu Üyeleri’nin, idari sorumluluğu bulunan yöneticilerin ve
bunların eş ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlarının, ortaklık
veya bağlı ortaklıkları ile çıkar çatışmasına neden olabilecek önemli
bir işlem yapması ve/veya ortaklığın veya bağlı ortaklıklarının işletme
konusuna giren ticari iş türünden bir işlemi kendi veya başkası
hesabına yapması ya da aynı tür ticari işlerle uğraşan bir başka
ortaklığa sorumluluğu sınırsız ortak sıfatıyla girmesi durumunda; söz
konusu işlemler ile bu kişiler dışında şirket bilgilerine ulaşma imkânı
olan kimselerin kendileri adına Şirket’in faaliyet konusu kapsamında
yaptıkları işlemler hakkında Genel Kurul’ca Türk Ticaret Kanunu’nun
395. ve 396. maddeleri çerçevesinde izin verilmiştir. Ayrıca, Sermaye
Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim Tebliği doğrultusunda 2014 yılı
içerisinde bu kapsamda gerçekleştirilen işlemler olmadığına dair
Genel Kurul’a bilgi sunulmuştur.
2.4. Oy Hakları ve Azlık Hakları
Genel Kurullarda her hisse için bir oy hakkı söz konuşu olup, oy
hakkında imtiyaz yoktur. Genel Kurul toplantılarında hazır bulunan
pay sahipleri oy haklarını toplam paylarının nominal değeri ile orantılı
olarak kullanırlar. Ancak, Yönetim Kurulu Üyelikleri’ne, İmtiyazlı Pay
Sahipleri olarak A ve D Grubu hissedarlarınca gösterilecek adaylar
arasından seçim yapılması zorunludur. (Esas Sözleşme’nin 10.
maddesi). Bu husus, Şirketimizin “yönetim kontrolünü sözleşme ile
eşit olarak paylaşan” ve “iki tüzel kişiden oluşan” bir “ iş ortaklığı”
(JV) statüsünde olmasından dolayı, hukuken mesnet teşkil
etmektedir.
Genel Kurul’da temsil ve oy kullanma şekline ilişkin düzenlemeler
doğrultusunda oy hakları kullanılır. Sermaye Piyasası Kurulu’nun
vekaleten oy kullanmaya ilişkin düzenlemelerine uygun olarak
hareket edilir.
Karşılıklı iştirak halinde hakim ortak söz konuşu değildir. Şirket Esas
Sözleşmesi’nde azınlık paylarının yönetimde temsiline ilişkin bir
hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca, birikimli oy kullanma yöntemine
ilişkin bir düzenlemeye de yer verilmemiştir. Bu yönde Sermaye
Piyasası Mevzuatının ihtiyari uygulama hususu ve hakim ortakların
bu düzenlemeyi ön görmemesi dolayısıyla mevcut Genel Kurul
nisabına ilişkin hüküm uygulanmaktadır (Esas Sözleşme’nin 14.
maddesi).
Pay sahipleri ile ilgili işlerde, eşit işlem ve muamele prensipleri
ve mevzuata uygun olarak hareket edilmekte olup, Şirketimiz
nezdinde gerekli düzenlemeler sağlanarak, azami derecede önem
verilmektedir.
2.5. Kâr Payı Hakkı
Kâr payı dağıtımında imtiyaz söz konuşu değildir. Kâr payları,
mevcut payların tamamına, bunların ihraç ve ihtisap tarihlerine
bakılmaksızın eşit olarak dağıtılır.
Şirketimizin Kâr Dağıtım Politikası; Şirket’in yıllık Faaliyet Raporu
ile kurumsal internet sitesinde ve ayrıca, Genel Kurul Toplantı
Tutanağı’nda da yer almaktadır. Bu doğrultuda, Türk Ticaret Kanunu
hükümleri, Sermaye Piyasası Düzenlemeleri, Vergi Düzenlemeleri
ve diğer ilgili düzenlemeler ile Esas Sözleşmenin kâr dağıtımı ile
ilgili maddesi çerçevesinde kâr dağıtımı yapılmakta olduğu ve kâr
dağıtımında, Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak pay sahipleri
ve Şirket menfaatleri arasında dengeli ve tutarlı bir politika izlendiği
ve ayrıca, ilke olarak, ilgili düzenlemeler ve finansal imkânlar elverdiği
sürece, piyasa beklentileri, uzun vadeli şirket stratejisi, yatırım ve
finansman politikaları, kârlılık ve nakit durumu, dikkate alınarak,
Sermaye Piyasası Düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanan net
dağıtılabilir dönem kârı yasal kayıtlarımızdan karşılayabildiği sürece
hissedarlarımıza azami oranda nakit ve/veya bedelsiz hisse şeklinde
dağıtıldığına dair hususları içeren Kâr Dağıtım Politikası Genel
Kurul’un onayına sunulmuştur.
Ayrıca, söz konuşu Kâr Dağıtım Politikası kapsamında, kâr
dağıtımının Genel Kurul toplantısını takiben en geç bir ay içinde
yapılması amaçlanmakta olup, kâr dağıtım tarihine Genel Kurul
karar vermektedir. Genel Kurul veya yetki verilmesi halinde Yönetim
Kurulu, Sermaye Piyasası Düzenlemelerine uygun olarak kâr payının
taksitli dağıtımına karar verebilir.
Şirket Esas Sözleşmesi’ne göre; Yönetim Kurulu, Genel
Kurul tarafından yetkilendirilmiş olmak ve Sermaye Piyasası
Düzenlemelerine uymak kaydı ile kâr payı avansı dağıtabilir.
2.6. Payların Devri
Şirket Esas Sözleşmesi’nde “Payların Devri ve Paylar Üzerinde İntifa
Hakkı Tesisi”ne ilişkin 8. maddesinde, Borsa’da işlem görmeyen
halka kapalı A ve D Grubu nama yazılı hisselerin satışı ve devri
hususlarında uygulanacak esaslar belirlenmiş olup, bu kural
ve düzenlemelere tabi olarak payların devrinde kısıtlamalar söz
konusudur. Bu husus, hakim ortakların mevcut haklarının korunması
ve esas olarak başka bir otomobil üreticisi veya dolaylı olarak kontrol
edilen şirketlere hisse devrinin sınırlandırılmasını içermektedir.
Şirket’in Borsa’da işlem gören halka açık E Grubu nama
yazılı paylarının devirleri bakımından Sermaye Piyasası Kurulu
düzenlemelerine uyulur.
87
BÖLÜM III - KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK
3.1. Kurumsal İnternet Sitesi ve İçeriği
Şirketimizin aktif ve güncel bir kurumsal internet sitesi mevcuttur.
Şirketimiz internet adresi; www.tofas.com.tr olup, web sitesinde
yer alan bilgi ve bölümlerin ayrıca İngilizce sayfaları da mevcuttur.
2014 yılında tekrar revize edilerek, görsel etkinliği artırılmıştır. Söz
konusu internet sitemizde, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde belirtilen
hususlara kapsamlı olarak, yer verilmekte olup, ayrıca Kurumsal
Yönetim başlıklı bir alt kısım, “Yatırımcı İlişkileri” bölümünün
altında da bulunmaktadır. Buna ilaveten, 2014 yılında, kurumsal
yönetim yanı sıra uygulamaya alınan sürdürülebilirlik çalışmaları
kapsamında Kurumsal internet sitesinde çevresel, toplumsal ve
yönetsel hususları kapsayan ayrı bir bölüm de işlerlik kazanmıştır.
Söz konusu internet adresinde, Şirketimiz hakkında talep
edilebilecek muhtelif bilgilere kapsamlı olarak yer verilmiştir.
İnternet sitemizde, Tanıtım ve Haberlerden, İnsan Kaynakları ve
Ar-Ge çalışmalarına kadar bilgilere yer verilmektedir. Gelişmelere
göre güncelleştirilen söz konuşu web sitemizde, SPK tarafından
öngörülen asgari hususları da içerecek şekilde ve yukarıda
belirtildiği üzere www.tofas.com.tr adresi içinde bir “Yatırımcı
İlişkileri” bölümü bulunmaktadır. Burada yer alan alt bölümlerde
gerekli kayıt ve bilgilere yer verilmiştir.
Bu alt bölümler sırasıyla, “Hisse Senedi ve Borsa Bilgileri”,
“Ortaklık Yapısı ve Yönetim Kurulu”, “Kurumsal Yönetim”,
“Kurumsal Yönetim Politikaları”, “Faaliyet Raporları”, “Sunumlar”,
“Finansal Sonuçlar”, “Özel Durum Açıklamaları”, “Duyurular/
Takvim”, “Arşiv”, “Genel Kurul Toplantıları”, “Bağlı Ortaklıklarımız”,
“Yatırımcılar İçin Bağlantı ve Bilgiler” ve “Ana Ortaklar ve Hissedar
Yapıları Hakkında Bilgiler” gibi kısımlar yanı sıra, “Analistler”,
“Anket ve Bilgilendirme Formu”, “Web Yayın”, “Yatırımcı Geri
Bildirimi” ve “Bize Ulaşın/SSS” gibi kısımlardan oluşmaktadır.
Hissedarlarımız, yatırımcılar ve analistler için ayrıca, “Anket ve
Bilgilendirme Formu” bölümü aracılığı ile bilgilendirme anketleri ve
elektronik posta sistemleri devreye alınmış olup, ayrıca “Yatırımcı
Geri Bildirim” sisteminin yer aldığı bir kısım da mevcuttur.
Daha önce devreye alınmış bulunan, “Borsa Bilgileri” alt bölümü
de etkinleştirilerek, hissedar ve yatırımcılarımız ile analistlerin BIST
verilerine ulaşabilecekleri bir bilgi hattı, önceki yıllarda olduğu
gibi, 2014 yılında da aktif olarak devam ettirilmiştir. Bunlara
ilaveten, Şirket Faaliyet Raporları, basılı olarak temin edilebileceği
gibi, ayrıca internet sitesinden de güncel ve arşiv bilgisi olarak
incelenebilir durumdadır. Belirtildiği gibi, web sitemizde dönemsel
finansal tablo ve raporlara her zaman ulaşılabilir olup, Genel Kurul
toplantı tutanaklarından, yatırımcı ve analist sunumlarına kadar
bilgilere yer verilmektedir.
88
İnternet sitemizin söz konuşu “Yatırımcı İlişkileri” bölümündeki İlgili
linkten gelen anket yanıtları takip edilerek, gerekli kayıtlar tutulmak
suretiyle, elektronik ortamda gelen bilgi taleplerine gerekli yanıtlar
verilmektedir.
Şirketimiz ortaklık yapısında büyük Ortaklarımız Koç Holding
A.Ş. ve Fiat Auto S.p.A. yanı sıra, mevzuat çerçevesinde, %5
oranını geçen pay sahibi/sahiplerine ilişkin bilgilere web sitemizde
yer verilir. Bu doğrultuda Ana Ortaklarımızın sermaye ve ortaklık
yapılarına ilişkin bilgilere ulaşmak için, Koç Holding ve Fiat
Auto’nun ilgili web sitelerine link sağlanarak, kendi borsalarına
kote her iki Şirket’in halka açık bilgilerine ve ortaklık yapılarına
ulaşılarak, incelenebilir. Şirket, ana ortakları Koç Holding A.Ş. ve
Fiat Auto S.p.A.’nın hissedarları tarafından kontrol edilmektedir.
Ayrıca, Yönetim Kurulu Üyeleri, üst düzey yönetim ve sermayenin
doğrudan yada dolaylı olarak %5’ine sahip Pay Sahipleri, Şirket’in
sermaye piyasası araçları ile hisse senetleri üzerinde yapmış
oldukları işlemleri ve sonuçlarını kamuya açıklarlar. Bu doğrultuda,
hisse senetlerine ilişkin alım-satım işlemleri hakkında gerekli
bildirimler Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayınlanır.
Ayrıca, T.T.K kapsamında T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
tarafından 31.05.2013 tarihli ve 28663 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak, yürürlüğe giren, “Sermaye Şirketlerinin Açacakları
İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik” gereğince, “Bilgi Toplumu
Hizmetleri” (e-Şirket) portalına ilişkin bağlantı kurularak, yasal
süresi içinde ilgili web sitelerimizde (www.tofas.com tr ve ayrıca
www.fiat.com.tr) devreye alınmıştır.
Sermaye Piyasası düzenlemeleri ve ilgili mevzuata uygun olarak
Şirketimiz gereken hususlara azami hassasiyeti göstermektedir.
3.2. Faaliyet Raporu
Yönetim Kurulu, yıllık ve ara dönem Faaliyet Raporlarını,
kamuoyunun Şirket faaliyetleri hakkında tam ve doğru bilgiye
ulaşmasını sağlayacak ayrıntılarda hazırlar. Kurumsal Yönetim
İlkelerinde belirtilen bilgilere yer verilmesine azami önem ve özen
gösterilir.
SPK’nın 03.01.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe giren II-17.1 sayılı “Kurumsal Yönetim Tebliği” ile
belirlenen Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak hazırlanan
geçmiş dönem Faaliyet Raporumuz, önceki yıllarda olduğu gibi,
doğru ve güvenilir bir kaynak olarak, gerek basılı ve gerekse web
sitemizden de erişilebilir olup, incelenebilir.
Ayrıca, 28.08.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan T.C.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın “Şirketlerin Yıllık Faaliyet
Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik”
hükümleri de dikkate alınarak hazırlanan Faaliyet Raporumuza
gerekli ilaveler yapılmıştır.
Mevcut Şirket Faaliyet Raporu’nda yer alan başlıklar, 4 ana
bölümde ele alınmıştır. Birinci bölümde; Ortaklar Genel Kurulu
Toplantı Gündemi, Yönetim Kurulu Raporu ve Yönetim Kurulu
Başkanı’nın değerlendirmesi, CEO’nun değerlendirmesi, Yönetim
Kurulu ve Yönetim Kurulu’nda Görev Alan Üyeler ve Üst Yönetim
alt başlıklarına yer verilmiştir. İkinci bölümde; Şirket’in Sermaye
Yapısı ve Ortaklık Hakkında Bilgiler, Otomotiv Sektörü ve Tofaş’ın
Sektör İçindeki Yeri, Şirket Hakkında Bilgiler, Bağlı Ortaklıklar,
Kurumsal Sosyal Sorumluluk İlgili Dönem Faaliyetleri ve Başarıları
alt başlıkları yer almaktadır. Üçüncü bölümde; Kâr Dağıtım Önerisi
ve Kâr Dağıtım Tablosu, Bağımsız Denetim Raporu ve Mali
Tablolar alt bölümlerinden oluşmaktadır. Dördüncü bölüm ise;
Kurumsal Yönetim İlkeleri Beyanı ve Kurumsal Yönetim İlkeleri
Uyum Raporu, Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi
Çalışmaları, Bağlı Şirket Raporu, Kâr Dağıtım Politikası ve Ücret
Politikası alt bölümlerini kapsamaktadır.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun giren II-17.1 sayılı “Kurumsal
Yönetim Tebliği”nde yer alan Kurumsal Yönetim İlkelerinin 2.2.
maddesinde yer alan Faaliyet Raporu başlığı altındaki hususlara
azami uygun olacak şekilde, kamyonunun tam ve doğru bilgiye
ulaşmasını sağlayacak ayrıntılara gereken hassasiyet ve dikkat
gösterilmiştir.
BÖLÜM IV- MENFAAT SAHİPLERİ
4.1. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi
Menfaat sahibi olarak, çalışanlar, tedarikçiler, müşteriler ve esas
itibarıyla Şirket ile doğrudan ilişki içindeki üçüncü şahısları ifade
eden ve “paydaşlar” olarak tanımlanan kavramdan hareketle,
değişik menfaat gruplarına yönelik politikalar Şirketimizce
geliştirilmektedir.
Paydaş kavramıyla ele alınan tüm hak ve menfaat sahiplerimiz, eşit
işlem ve uygulamalar ile etkin iletişime tabidirler. Şirket’in Kurumsal
Yönetim uygulamaları, paydaş tanımlaması kapsamında, menfaat
sahiplerinin mevzuat ile düzenlenen veya henüz düzenlenmemiş
haklarının garanti altına alınmasını sağlamak yönünde azami gayret
sarf eder.
Şirket ile ilgili tüm menfaat sahiplerinin kendilerini ilgilendiren
hususlarda bilgilendirilmeleri için gerekli sistematik iletişim kanalları
oluşturulmuştur. Ayrıca, mevzuata aykırı ve etik açıdan uygun
olmayan işlemlerin İç Denetim aracılığı ile Denetimden Sorumlu
Komite’ye iletilebilmesi için gerekli mekanizmalar Şirketimiz
tarafından oluşturulmuştur. Gerek Denetim Komitesi, gerekse
Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi toplantılarda
bu hususlara azami hassasiyet gösterilmektedir.
Evrensel insan haklarına ve uygulamalarına verdiğimiz önem
Tofaş Etik Davranış Kuralları’ nın 1.maddesinde yer alan “İnsan
haklarına, Anayasal örgütlenme ve Toplu Sözleşme haklarına
saygılıdır” ilkesi ile desteklenmektedir.
Ortağımız Koç Holding tarafından imzalanmış ve şirketleri bazında
takibinde, denetiminde ve raporlamalarında bulunulan “Birleşmiş
Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ile belirlenmiş ilkelere uygun
olarak hareket etmek, çalışanlarımız, bayilerimiz, tedarikçilerimiz
ve yetkili servislerimiz ile kurumsal vatandaşlık örneği göstermek”
ilkesi benimsenmiştir.
Tofaş Etik Kuralları ve Etik Kurul çalışmalarına ilişkin prosedürler
Şirketimiz internet ve intranet sitelerinde yer aldığı üzere, etik
davranış kurallarına uymayan, gerek yasal mevzuatın uygulanması,
gerekse etik olmayan davranışlar karşısında, suistimal edilen
hususlarla ilgili başvuruların yapılabileceği bir iletişim kanalı
mevcuttur. Başvurular [email protected] üzerinden elektronik
posta ile veya yazılı müracaatla yapılabilir. Kurula yapılacak
müracaatların gizliliği esastır.
Söz konusu iletişim ve ihbar hattı aracılığı ile menfaat sahiplerinin
mevzuata aykırı uygulamalar ve etik açıdan uygun olmayan
işlemlerini, Denetimden Sorumlu Komite’ye iletilmek üzere Tofaş
Etik Kurulu’na sunmaları mümkündür.
Tofaş Etik Kurulu; Şirket CEO’su, konu ile ilgili Direktörler, İnsan
Kaynakları Direktörü ve Şirket Baş Hukuk Müşaviri’nden oluşur.
Kurul periyodik olarak altı ayda bir toplanır. Ayrıca, kurul üyelerden
birinin çağrısı üzerine kurulun en fazla iki iş günü içinde toplanması
gereklidir.
Kurul, ilkelere aykırı davranış ve uygulamalar hakkında, resen
veya yapılacak başvurular üzerine, gerekli inceleme ve araştırmayı
yapmaya yetkilidir. Başvurularda açık kimlik ve iletişim bilgilerinin
bulunması esastır. Kurul, ilkelere aykırı davranış ve uygulamalar
hakkında yapacağı inceleme ve araştırmalara esas olmak üzere
gerektiğinde yetkili makamlar kanalıyla kurum ve kuruluşlardan
bilgi ve belge toplayabilir.
Kurumsal Yönetim İlkeleri açısından, Şirket’in iç kontrol ve iç
denetiminin işleyişi kapsamında uygulanan sistem ve Kurulda
alınan kararlar Denetimden Sorumlu Komite’nin bilgisine
sunulması gözetilir.
Tofaş, Bilgilendirme Politikası kapsamında yönetim ve iletişim
kavramlarını bir arada ele alarak, “Kurumsal Yönetişimci”
alanındaki çalışmaları; hissedarları, yatırımcıları ve tüm
paydaşlarıyla beraber yerine getirmektedir.
Özellikle insan kaynakları, iş yönetim politikaları, tedarikçi ilişkileri
ve bayi ağı ile ilgili uygulamalara şirket faaliyet raporun da yer
verilmiştir.
89
4.2. Menfaat Sahiplerinin Yönetime Katılımı
Menfaat sahiplerinin yönetsel konulardaki iyileştirme çalışmalarına
katılımı ve bu yönde aktif olarak görüşlerini beyan edebilecekleri
ve değerlendirmelerde bulunabilecekleri uygulamalar işletme
bünyesinde hazırlanmış prosedürlere bağlı olarak yürütülmektedir.
Menfaat sahiplerinin, Şirket paydaşları olarak kendilerini ilgilendiren
konularda Şirket yönetimine katılımlarını sağlayacak sistem ve
mekanizmalar Şirketimizce desteklenir.
WCM (Dünya Klasında Üretim) ve WCC “Dünya Klasında Şirket”
olma hedefi ile benzeri uygulamalar geliştirilerek, sürdürülmektedir.
Bu alanda Şirketimiz 2013 yılında üstün üretim kapasitesiyle
WCM’de altın seviye başarısını göstermiş ve bu başarısını 2014’te
de tekrarlamıştır. Ayrıca, kaizen çalışmalarından, açık kapı
toplantılarına kadar toplam kalite felsefesine dayanan ve verimliliği
artırmayı hedefleyen, bu konuda gerek çalışanların, gerekse
tedarikçi ve müşterilerin taleplerini yansıtabildikleri sistematik
toplantılar ve eğitim programları ile “çalışma hayatı değerlendirme
anketi” gibi araştırmalar söz konusu olup, İnsan Kaynakları
Politikaları doğrultusunda yürütülmektedir. Şirket internet sitesi
yanı sıra, şirket içi iletişim için intranet uygulaması ve basılı yayın
organı da (Tofaş Gazete) yayınlanarak yönetsel anlamda iletişimi
güçlendirmektedir.
Bayi konseyi ve bayii teşkilatı toplantıları yanı sıra, müşteri
taleplerinin ve memnuniyetinin takip edilerek yönetime yansıtıldığı
ve bu doğrultuda gerekli düzenlemelerin yapılarak, geri bildirimlerin
sağlandığı bir sistem mevcuttur. Buna ilaveten, “Müşteri İlişkileri
Prensipleri” ve benzeri uygulamalar doğrultusunda yapılan
çalışmalar ile müşterilerle ilişkilerinin etkinleştirilmesi ve en yüksek
seviyeye çıkarılarak, hizmet kalitesinin yükseltilmesi doğrultusunda
politikalar uygulanmaktadır. Bu uygulamalara bağlı olarak, dönem
içinde güncel gelişmeleri içeren çalışmalar planlanmış ve hayata
geçirilmiştir.
Ayrıca müşteri ve tedarikçilerle ilişkiler doğrultusunda, Şirketimiz
mal ve hizmetlerinin pazarlanmasında, satışında ve satış
sonrasında müşteri memnuniyetini sağlayıcı her türlü tedbir
alınmakta ve uygulamalara yer verilmektedir. Müşteri memnuniyeti
ve müşterinin satın aldığı ürünümüze ilişkin talepleri süratle
karşılanarak, müşteriler bilgilendirilir. Müşteri şikayetlerine proaktif
çözüm yolları için azami gayret ve imkanlar sistematik olarak
kullanılır. İyileştirme çalışmaları sistematik olarak düzenlenmektedir
ve kalite belgelendirme ve kalite standartları ile yüksek kaliteye
ilişkin garantiler sağlanmaktadır.
Gerek tedarikçilere yönelik ilke ve politikalar, gerekse müşteri
odaklı ürün ve hizmetlerdeki memnuniyet kriterleri düzenli
olarak ölçülür ve Şirket içindeki ilgili Birimlerce takip edilerek,
bilgilendirme çalışmaları yapılır. Ayrıca, piyasalardaki gelişmeler
90
dikkate alınarak müşterilere ve tedarikçilere yönelik düzenlemelere
önem verilmektedir. Bu doğrultuda kapsamlı uygulama
prosedürleri mevcuttur.
Bunlara ilaveten, Şirket’in ürün ve hizmetlerinin pazarlanmasında
ve satışında müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik olarak
Müşteri Yönetimi Müdürlüğü, 2014 yılında da etkin olarak
faaliyetlerini sürdürmüş ve koordineli olarak çalışmalarına devam
etmiştir.
Kalite, verimlilik ve kurumsallaşma temeline dayanan uygulamalara
şirketimizce azami önem verilmektedir. Ayrıca, paydaşların
geri-bildirimlerine uygun olarak, ilgili menfaat sahiplerinin
yönetime katılımlarını artıracak “yönetişim” metodları geliştirilerek,
uygulamaya alınmasına gerekli özen gösterilmektedir.
Ayrıca, web sitemizden de ulaşılarak, incelenebileceği gibi,
Şirket’in Sürdürülebilirlik Politikası kapsamında ve hazırlanan
Sürdürülebilirlik Raporu’nda da yer aldığı üzere, “Yönetişim ve
Sürdürülebilirlik” açısından Sürdürülebilirlik Yönetimi” ve “Paydaş
İlişkileri” önem taşımakta ve etkin bir şekilde uygulamaya
geçirilmesi için gerekli çalışmalar yapılmaktadır.
4.3. İnsan Kaynakları Politikası
Şirketimizin “İnsan Kaynakları Politikası”, şirket stratejileri
ve politikaları ile uyumlu bir şekilde oluşturulmuş olup, yeni
uygulamalar kapsamında geliştirilmek suretiyle ve hassasiyetle
uygulanmaktadır.
Bu çerçevede işe alım, kariyer planlama ve rotasyon, bireysel
gelişim, ücretlendirme, performans yönetimi konuları ele
alınmakta, çalışma hayatına ilişkin düzenlemeler, çalışanların
temel görev ve sorumlulukları gibi hususlar kaynağını yasa ve
toplu iş sözleşmesinden alan Personel Yönetmeliği kapsamında
sağlanmaktadır. Çalışanların katılımıyla yürütülmekte olan değişik
komiteler söz konusu olmakla beraber, sendikal ilişkiler hariç
olmak üzere doğrudan çalışanlar ile ilişkileri yürütmek üzere
herhangi bir temsilci seçimi yapılmamış ve/veya atanmamıştır.
Gerek beyaz yakalı, gerekse mavi yakalı personelin hakları ve
çalışma koşulları, Fabrika ve Genel Merkez itibarıyla her hangi
bir ayrımcılık veya kötü muameleye maruz kalmayacak şekilde
güvence altına alınmıştır. Bu konuda dönem içinde hiç bir şikayet
söz konusu olmamıştır. Her kademede Şirket çalışanlarının
yönetime katılması ve geri-bildirimler hususunda gerekli özen
gösterilir ve sistematik toplantılar ve çalışmalar gerçekleştirilir.
Tofaş, insan haklarının korunmasına ve bu alandaki performansın
politika ve uygulamalarla iş süreçlerinde desteklenmesine özel
önem göstermektedir.
Bunlara ilaveten, Şirket kültürü çalışmaları kapsamında tüm
çalışanların katılımına açık ve çalışanların gelişimine yönelik
değişik etkinlikler çerçevesinde, kültürel değişim kulüplerinin
çalışmaları hayata geçirilmiş olup, önceki yıllarda olduğu gibi,
2014 yılında da devam ettirilmiştir. Performans değerlendirmesi,
davranışsal yetkinlikler ve kariyer yönetimi konularına ayrıca önem
verilmektedir. Şirketimiz ayrıca 2014 yılında Performans Yönetimi
Sistemi ile Peryön tarafından ödüle layık görülmüştür.
Çalışanlara yönelik tazminat politikası oluşturulmuş ve Şirket’in
web sitesinde yayınlanmıştır. İnsan Kaynakları ve İş Yönetim
Politikaları geliştirilerek, her kademedeki çalışanın erişimine uygun
olarak paylaşılmıştır.
Daha önce, Tofaş Akademi adı altında gelişim süreçlerinin ele
alındığı bir yapılandırma faaliyeti de başlatılmış olup, 2014 yılında
da Koç Akademi ile beraber etkin olarak sürdürülmüştür. Gerek
Tofaş Akademi, gerekse Koç Akademi portallarının özellikle eğitim
alanında, çalışanlar açısından etkin ve verimli olarak kullanılmasına
yönelik çalışmalara destek sağlanmaktadır. Bu çerçevede,
çalışanların sosyal haklarına ve mesleki eğitimlerine azami önem
gösterilmekte olup, İK uygulamalarıyla ilgili gelişmeler yakından
takip edilerek devreye alınmaktadır.
Etkin ve verimli somut ölçütlere dayandırılmış bir işe alım,
çalışma süreci ve işten ayrılma prosedürlerinin ayrıntılı olarak
belirlendiği Tofaş Personel Yönetmeliği, gerek internet sitemizde,
gerekse intranette ulaşılarak incelenebilir durumdadır. Şirket
çalışanlarının görev tanımları, görev dağılımı, üst yönetim için
halefiyet uygulaması ile tüm çalışanlara yönelik oryantasyon
koşulları belirlenmiş, hedeflerle ilişkili olarak performans yönetimi,
sistematik bir SAP İK programından gerek davranışsal yetkinlikler,
gerekse teknik yetkinlikler açısından kriterler tanımlanmıştır.
İş sağlığı ve güvenliği yönetiminden, İş Yönetim politikalarına kadar
kapsamlı bir İnsan Kaynakları sistemi mevcut ve uygulanmaktadır.
Tofaş, güvenli çalışma alanları yaratarak ve yalın, proaktif ve Dünya
Klasında Üretim anlayışı kapsamındaki Yedi Adım İş Güvenliği
yaklaşımı ile iş güvenliği kültürünü oluşturarak iş kazaları ve meslek
hastalıkları nedenleriyle yaralanmalara karşı şirket içindeki tüm
İnsan Kaynaklarını korumayı hedeflemektedir. Ayrıca Tofaş, İş
Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Politikası yönetim sistemi kullanarak sıfır
iş kazası ve sıfır meslek hastalığı hedeflemektedir.
4.4. Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk
Gerek Fabrikamızın bulunduğu bölge ve gerekse genel olarak
kamuya yönelik sosyal çalışmalar çerçevesinde kurumsal sosyal
sorumluluk ve toplum üzerinde etki kriterlerine göre faaliyetler
düzenlenir. Bu bağlamda dönem içinde yapılan çalışmalara ilişkin
Faaliyet Raporu içinde gerekli ve ayrıntılı bilgiler mevcuttur. Ayrıca,
intranet ortamında tofaşweb ve basılı olarak periyodik yayımlanan
Tofaş Gazetesi’nde değişik haberler ve bilgiler yanı sıra, sosyal
çalışmalar hakkında yayınlara da yer verilmektedir.
Bu kapsamda, eğitimden, spora, kültür faaliyetlerinden sanata
kadar projelere katkı sağlanmaktadır. Bu çerçevede, Fiat
Laboratuvarı, Yüksek Lisans Programı, Tofaş Fen Lisesi, Tofaş
Basketbol Okulları, Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, Küçükyalı
Arkeopark Kazıları Sponsorluğu bu çalışmalar arasında yer
almaktadır.
Söz konusu, sosyal sorumluluk çalışmalarında ve sponsorluk
faaliyetlerinde farkındalık ve bilinilirlik sağlayacak etkinlikler
ile sürdürülebilirlik perspektifi önem arz etmektedir. Özellikle
Sürdürülebilirlik Politikası bu yönde büyük bir öneme sahiptir.
Dönem içinde çevreye zarardan dolayı hiç bir aleyhte bildirim söz
konusu olmayıp, başta çevresel etki değerlendirme raporları olmak
üzere faaliyetlerimizle ilgili kayıtlar mevcuttur. Kalite ve verimlilik
standartlarının sağlanması yönünde mevcut ve ilave alınan ISO
belgeleri yanı sıra, çevreye duyarlılık politikaları kapsamında
etkin uygulamalar hayata geçirilmekte ve paydaşlarımızın
bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca, kapsamlı olarak Kurumsal
Sosyal Sorumluluk projeleri ile çevrenin korunması, enerji yönetimi
ve iklim değişikliğine yönelik hassasiyet ve çalışmalara azami
önem verilmektedir. Bu faaliyetlere ilişkin hususlar Şirketimizce
sürdürülmekte ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır.
Bu bağlamda, CDP (Karbon Saydamlık Projesi) bünyesinde
2014 İklim Değişikliği Raporlaması neticesinde, CDP’nin Global
Listesinde A bandında yer alan 187 kuruluş arasına giren ilk ve tek
Türk şirketi olma başarısı elde edilmiş olup, ayrıca Borsa İstanbul
(BİST) bünyesinde oluşturulan Sürdürülebilirlik Endeksi’ne de giren
ilk ve tek otomotiv şirketi olma başarısı gösterilmiştir.
4.1. başlığı altında yer aldığı üzere Şirketimiz etik kurallara
uyulması ve uygulanması yönünde gerekli çalışmaları yapmaktadır.
Mevzuat ve düzenlemeler ile uygulamalar bütünü içinde genel
kabul görmüş etik kurallara uyulur. Ayrıca, Kurumsal Yönetim
İlkeleri kapsamında etik kurallar yazılı hale getirilmiş olup,
Şirketimiz “Personel Yönetmeliği” içinde “Tofaş İş Ahlakı İlkeleri”
olarak yer verilmek suretiyle kamuya açık hale getirilmiştir.
Şirket pay sahipleriyle ilişkiler, kamunun aydınlatılması, Şirket
çalışanları ve menfaat sahipleri ile Yönetim Kurulu’nun çalışmaları
etik kurallara uygun olarak takip edilmektedir. Bu bağlamda,
Bilgilendirme Politikası çerçevesinde yapılacak yeni düzenlemeler
oldukça, başta tüm paydaşlar olmak üzere kamuoyuna
açıklamalar yapılarak duyurulur.
91
Söz konusu “Tofaş İş Ahlakı İlkeleri”ne Tofaş Etik Kuralları olarak
kurumsal internet sitemizde de yer verilmiştir. Şirket Kurumsal
Politikaları kapsamında yukarıdaki ilgili alt başlıkta da yer verildiği
gibi, bir Etik Kurul oluşturulmuştur. Ayrıca, daha önce yenilenen
“Etik Davranış Kuralları ve Uygulama Prensipleri” yayınlanmış olup,
tüm kademelerde görev yapan Tofaş çalışanlarına dağıtılmak
suretiyle gerekli bilgilendirmeler periyodik olarak yapılmaktadır.
Rüşvet ve yolsuzlukla mücadelede Tofaş Etik Kuralları tüm Tofaş
çalışanlarını, Yönetim Kurulu Üyeleri’ni, Hissedarlarını, Bayileri ve
Tedarikçileri kısaca Tofaşlıları kapsar.
Tüm Tofaşlılardan, Tofaş Etik Kuralları’na uymaları beklenir. Tofaş
çalışanları Tofaş Etik Kuralları’na uymakla yükümlüdürler.
Tofaş’ta iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî
inanç, din ve mezhep ile benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılmaz.
İşin riski, çalışanın güvenliği, yasal zorunluluklar gibi işin niteliğine
ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça iş sözleşmesinin yapılmasında,
şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde,
cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem
yapılmaz. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha
düşük ücret kararlaştırılmaz. İşe alım, görevlendirme ve yükselme
dil, din, cinsiyet, ırk, vb. konularda ayrımcılık yapılmaksızın objektif
performans kriterleri aracılığıyla yapılır.
Tofaş,başta çalışanlarımız olmak üzere yarattığımız değer
zincirindeki diğer tüm paydaşlarımız nezdinde insan haklarına
saygılı ve duyarlı uygulamaları yaygın hale getirmeye çalışır. Konu
hakkındaki bu anlayışımızın bir sonucu olarak Tofaş’ta kesinlikle
çocuk işçi çalıştırılmamakta; zorla/zorunlu tutarak çalıştırma
uygulaması bulunmamaktadır.
Konu ile ilgili çalışmalar 2014 yılı içinde de gereken hassasiyetle
sürdürülmüştür.
BÖLÜM V – YÖNETİM KURULU
5.1. Yönetim Kurulu’nun Yapısı ve Oluşumu
Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’luk görevleri ayrı kişiler tarafından
yerine getirilmektedir. Şirket CEO’su aynı zamanda Yönetim
Kurulu Üyesi olup, icracı üye statüsündedir. Diğer Yönetim Kurulu
Üyelerimiz Şirketimizde idari görevleri bulunmadığından SPK
Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde yapılan tanımlamaya göre icracı
üye statüsünde değillerdir. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin Şirket işleri
için gereken zamanı ayırmalarına özen gösterilmekte olup, şirket
dışında başka görev veya görevler almasına ilişkin bir sınırlandırma
bulunmamaktadır. Özellikle bağımsız üyelerin iş deneyimleri ve
sektörel tecrübelerinin Yönetim Kurulu’na önemli katkısı dolayısıyla
böyle bir sınırlandırmaya ihtiyaç duyulmamaktadır. Genel Kurul
öncesinde üyelerin özgeçmişleri ile birlikte, şirket dışında yürüttüğü
görevler de pay sahiplerinin bilgisine sunulur.
Şirketimizde Aday Gösterme Komitesi’nin görevleri, Kurumsal
Yönetim Komitesi tarafından yerine getirilmektedir.
Kurumsal Yönetim Komitesi’ne 2014 yılı için sunulan bağımsız üye
adayı sayısı 2 olup, bu kişilerin kimlik bilgileri, adaylık beyanları
ve özgeçmişleri, Kurumsal Yönetim Komitesi’nin 27.01.2014
tarihli, Yönetim Kurulu’nun 27.01.2014 tarihli ve 2014/1 sayılı
toplantısında değerlendirilerek, tamamının bağımsız üye adayı
olarak belirlenmelerine karar verilmiştir. Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyeleri’nin tamamı bağımsızlık beyanlarını Kurumsal Yönetim
Komitesi’ne sunmuş olup, Tebliğ’in 5. maddesinin altıncı bendinde
yer aldığı üzere, 4.3.6 numaralı zorunlu ilkenin birinci fıkrasının
(d) bendinde belirtilen “Gelir Vergisi Kanunu’na göre Türkiye’de
yerleşik sayılması” kriteri için, “bağımsız üyelerden en az yarısının
sağlaması yeterlidir”, düzenlemesine uygun olarak Yönetim Kurulu
bağımsız üye adayları olarak Sn. Gökçe Bayındır ve Sn. Libero
Milone belirlenmiş ve Tebliğ’in 4.3.7. no’lu maddesi kapsamında
27.01.2014 tarihi itibarıyla Sermaye Piyasası Kurulu’na müracaat
edilmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 17.02.2014 tarih ve 5/136
sayılı Kurul Kararı ile Yönetim Kurulu bağımsız üye adayları için
gerekli uygunluk görüşü alınmış ve müteakip 28.03.2014 tarihli
Genel Kurul Toplantısında 3 yıl müddetle seçilmeleri onaylanmıştır.
2014 yılı faaliyet dönemi itibarıyla bağımsızlığı ortadan kaldıran
herhangi bir durum ortaya çıkmamıştır.
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Gökçe Bayındır’ın Bağımsızlık
Beyanı aşağıda yer almaktadır;
TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. (Şirket) Yönetim Kurulu’nda,
Şirket Esas Sözleşmesi ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
tarafından ilan edilen II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’nde
belirlenen kriterler çerçevesinde, “Bağımsız Üye” olarak görev
yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda;
92
a) Şirket, Şirket’in yönetim kontrolü ya da önemli derecede
etki sahibi olduğu ortaklıklar ile Şirket’in yönetim kontrolünü
elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi
olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip
olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar
kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli
görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda
istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının
veya imtiyazlı payların %5 inden fazlasına birlikte veya tek
başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişkinin
kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta Şirket’in denetimi (vergi denetimi,
kanuni denetim, iç denetim de dahil), derecelendirilmesi ve
danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde
Şirket’in önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya
sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı
dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri),önemli görev ve sorumluluklar
üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışan veya Yönetim Kurulu
Üyesi olmadığımı,
c) Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim
görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve
tecrübeye sahip olduğumu,
ç) Bağlı olduğum mevzuata uygun olması şartıyla, üniversite
öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum
ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı,
d) 31/12/1960 tarihli ve v19/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu (GVK)’na göre Türkiye’de yerleşmiş sayıldığımı,
e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabileceğimi, şirket
ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı
koruyabileceğimi, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak
özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki
itibara ve tecrübeye sahip olduğumu,
f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim
görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde
şirket işlerine zaman ayırabiliyor olduğumu,
g) Şirket’in Yönetim Kurulu’nda son on yıl içerisinde altı yıldan
fazla Yönetim Kurulu Üyeliği yapmamış olduğumu,
ğ) Şirket’in veya Şirket’in yönetim kontrolünü elinde bulunduran
ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten
fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten
fazlasında bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev
almadığımı,
h) Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve
ilan edilmediğimi,
beyan ederim.
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Libero Milone’nin Bağımsız
Beyanı aşağıda yer almaktadır;
TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. (Şirket) Yönetim Kurulu’nda,
Şirket Esas Sözleşmesi ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
tarafından ilan edilen II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’nde
belirlenen kriterler çerçevesinde, “Bağımsız Üye” olarak görev
yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda;
a) Şirket, Şirket’in yönetim kontrolü ya da önemli derecede
etki sahibi olduğu ortaklıklar ile Şirket’in yönetim kontrolünü
elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi
olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip
olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar
kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli
görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda
istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının
veya imtiyazlı payların %5 inden fazlasına birlikte veya tek
başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişkinin
kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta Şirket’in denetimi (vergi denetimi,
kanuni denetim, iç denetim de dahil), derecelendirilmesi ve
danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde
Şirket’in önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya
sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı
dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri),önemli görev ve sorumluluklar
üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışan veya Yönetim Kurulu
Üyesi olmadığımı,
c) Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim
görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve
tecrübeye sahip olduğumu,
ç) Bağlı olduğum mevzuata uygun olması şartıyla, üniversite
öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum
ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı,
d) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabileceğimi, şirket
ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı
koruyabileceğimi, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak
özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki
itibara ve tecrübeye sahip olduğumu,
e) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim
görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde
şirket işlerine zaman ayırabiliyor olduğumu,
f) Şirket’in Yönetim Kurulu’nda son on yıl içerisinde altı yıldan
fazla Yönetim Kurulu Üyeliği yapmamış olduğumu,
g) Şirket’in veya Şirket’in yönetim kontrolünü elinde bulunduran
ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten
fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten
fazlasında bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev
almadığımı,
ğ) Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve
ilan edilmediğimi,
beyan ederim.
93
En son haliyle, Şirketimiz Yönetim Kurulu Üyeleri ve görevleri aşağıdaki gibidir. 2014 yılı dönem sonu itibarıyla, Şirketimiz CEO’su
ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Sn. Kamil BAŞARAN’ın yerine, Şirketimiz CEO’luğuna ve Yönetim Kurulu Üyeliği’ne
13.01.2015 tarih ve 2015/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile Sn. Cengiz EROLDU atanmıştır.
Yönetim Kurulu Üyeleri ve Şirket CEO’sunun özgeçmişlerine Faaliyet Raporumuzun ilgili bölümünde yer verilmiştir.
Adı Soyadı
Mustafa Vehbi KOÇ
Cinsiyeti
Görevi
Yönetim Kurulu
Erkek
Başkanı
Yönetim
Kurulu Başkan
Yardımcısı
Sergio
MARCHIONNE
Erkek
Cengiz EROLDU
Yönetim Kurulu
Erkek
Üyesi & CEO
Temel Kamil ATAY
Osman Turgay
DURAK
Alfredo ALTAVILLA
İsmail Cenk ÇİMEN
Kudret ÖNEN
Ali Aydın PANDIR
Scott Richard
GARBERDING
Gökçe BAYINDIR
Libero MILONE
Erkek
Yönetim
Kurulu Üyesi
Erkek
Yönetim
Kurulu Üyesi
Erkek
Erkek
Erkek
Erkek
Erkek
Erkek
Erkek
Yönetim
Kurulu Üyesi
Yönetim
Kurulu Üyesi
Mesleği
Son 5 Yılda
Ortaklıkta
Üstlendiği
Görevler
Son Durum
İtibariyle Ortaklık Ortaklıktaki
Dışında Aldığı
Sermaye
Görevler
Payı (%)
Temsil
Ettiği Pay
Grubu
Bağımsız
Yönetim
Kurulu
Üyesi Olup Yer Aldığı Komiteler
Olmadığı
ve Görevi
Yönetim Kurulu
Yöneticilik
Başkanlığı
Koç Holding A.Ş.
Yönetim Kurulu
Başkanı
0.0389
A Grubu
Bağımsız
Üye Değil
-
Yönetim
Kurulu Başkan
Yöneticilik
Yardımcılığı
Fiat Industrial S.p.A.
Yönetim Kurulu
Başkanı & Chrysler
Group CEO’su ve
Yönetim Kurulu
Başkanı
-
D Grubu
Bağımsız
Üye Değil
-
Yöneticilik Mali Direktörlük
-
-
D Grubu
Bağımsız
Üye Değil
Yöneticilik
Yönetim
Kurulu Üyeliği
Koç Holding A.Ş.
Yönetim Kurulu
Başkan Vekili
-
A Grubu
Bağımsız
Üye Değil
-
Yöneticilik
Yönetim
Kurulu Üyeliği
Koç Holding A.Ş.
CEO’su
-
A Grubu
Bağımsız
Üye Değil
-
Yöneticilik
Fiat Group S.p.A.
Yönetim EMA CEO’su & Fiat İş
Kurulu Üyeliği
Geliştirme Başkanı
-
D Grubu
Bağımsız
Üye Değil
Kurumsal Yönetim
Komitesi - Üye
Kurumsal Yönetim
Komitesi - Üye
& Riskin Erken
Saptanması ve Risk
Yönetim Komitesi
- Üye
Yöneticilik
Yönetim
Kurulu Üyeliği
Koç Holding A.Ş.
Otomotiv Grubu
Başkanı
-
A Grubu
Bağımsız
Üye Değil
Yönetim
Kurulu Üyeliği
Koç Holding A.Ş.
Savunma Sanayi.
Diğer Otomotiv ve
Bilgi Grubu Başkanı
-
A Grubu
Bağımsız
Üye Değil
Riskin Erken
Saptanması ve Risk
Yönetim Komitesi
- Üye
Yönetim
Kurulu Üyesi
Yöneticilik
Yönetim
Kurulu Üyesi
Erdemir Grubu
Yönetim Kurulu
Yönetim Kurulu
Üyeliği ve Başkanı ve Murahhas
Yöneticilik
CEO’luk
Azası
-
D Grubu
Bağımsız
Üye Değil
Yönetim
Kurulu Üyesi
Fiat Chrysler Group
Satınalma Başkanı
ve Grup İcra Kurulu
Üyesi
-
D Grubu
Bağımsız
Üye Değil
-
A Grubu
Bağımsız
Üye
Denetim Komitesi Başkan & Kurumsal
Yönetim Komitesi
- Üye & Riskin Erken
Saptanması ve Risk
Yönetim Komitesi Başkan
D Grubu
Denetim Komitesi
- Üye & Kurumsal
Yönetim Komitesi Başkan & Riskin Erken
Saptanması ve Risk
Bağımsız
Yönetim Komitesi
Üye
- Üye
Bağımsız
Yönetim
Kurulu Üyesi
Bağımsız
Yönetim
Kurulu Üyesi
Yöneticilik
Yöneticilik
Yöneticilik
-
Bağımsız
Yönetim
Tüpraş Bağımsız
Kurulu Üyeliği Yönetim Kurulu Üyesi
Falck Renewables
Bağımsız
S.p.A ve Paltrona
Yönetim Frau Grubu Bağımsız
Kurulu Üyeliği Yönetim Kurulu Üyesi
-
-
Yönetim Kurulumuz nezdinde bilgi birikimi, tecrübe ve görüş açısı bakımından çeşitliliğin sağlanmasının Şirket’in faaliyetlerine ve Yönetim
Kurulu’nun etkin çalışmasına olumlu katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Ayrıca, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nden 4.3.9. no’lu ilke bu
kapsamda ele alınmaktadır. Yönetim Kurulu’nda farklı görüşlerin temsil edilmesinin sağlanmasının da bir aracı olan kadın Yönetim Kurulu
Üyeleri için bir hedef oran ve politika belirlenmesi yönünde ise değerlendirme çalışmalarımız devam etmektedir.
94
5.2. Yönetim Kurulu’nun Faaliyet Esasları
Yönetim Kurulu Kararlarına ilişkin konu başlığı veya gündemler,
periyodik olarak veya ortaya çıkan gerekler çerçevesinde
düzenlenerek hazırlanmaktadır. Ortaya çıkan ihtiyaçlara bağlı
olarak Yönetim Kurulu Toplantı sayısı değişiklik gösterebilmektedir.
2014 yılında Yönetim Kurulu toplantı ve karar sayısı 21 olarak
gerçekleşmiş olup, kararlara ilişkin toplantı tutanakları gerekli
şekilde kayıt altına alınmıştır.
Toplantıya katılım ve çağrılar, esas itibarıyla bir program dahilinde
ve Şirket işleri gerek gösterdikçe yapılır ve Yönetim Kurulu
toplantıları düzenlenir. Toplantı Kararlarında eğer farklı oy söz
konusu ise kararda söz konusu şerh düşülür. Karar alınmasında
varsa, sorulan soru ve açıklamalara yer verilmektedir. Yönetim
Kurulu kararları, tüm üyelerin salt çoğunluğunun katılımı ve olumlu
oyu ile sağlanır (Esas Sözleşme’nin 10. maddesi kapsamında).
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri ile getirilen
zorunluluklar saklıdır.
TTK’ya uygun olarak, ağırlıklı oy veya veto hakkı söz konusu
değildir. Ayrıca, Esas Sözleşme’nin 10. ve 11. maddelerinde
Yönetim Kurulu’nun seçimi, yapısı, karar nisabı ve görev süresi
gibi hususlar ile, Yönetim Kurulu’nun görev bölüşümü, temsil ve
yönetimin devri konuları düzenlenmiştir. Bütün Yönetim Kurulu
Kararları, tüm üyelerin salt çoğunluğunun katılımı ve olumlu oyu
ile sağlanır. Şu kadar ki; bu nisabın sağlanmasında A Grubu
hisseleri temsilen bağımsız nitelikte olmayan en az 2 üyenin ve
D Grubu hisseleri temsilen bağımsız nitelikte olmayan en az 2
üyenin katılımı ve olumlu oyu şarttır. Bağımsız üyelerin katılımı ve
olumlu oyunu gerektiren kararlar açısından Esas Sözleşme’nin 15.
maddesi hükmü saklıdır.
Şirket Esas Sözleşmesi’nin 11. maddesinde “Yönetim Kurulu
Görev Bölümü, Temsil ve Yönetimin Devri”ne ilişkin hususlara
yer verilmiştir. Ayrıca, Esas Sözleşme’nin ilgili maddelerinde
gerekli düzenlemeler öngörülmüştür. Şirket’in temsil ve ilzamına
ilişkin esas olarak Türk Ticaret Kanunu hükümlerine ve mevzuata
göre Şirket Yönetimi belirlenir ve yetkilerini yasal düzenlemeler
kapsamında icra eder. Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri ve
yöneticilerin yetki ve sorumlulukları bu doğrultuda yasal mevzuat,
Sermaye Piyasası düzenlemeleri ve Esas Sözleşme hükümlerinde
yer almaktadır.
Yönetim Kurulu’na aday gösterme ve gösterilecek adayların,
seçim ve atanmalarına ilişkin prosedürel süreç, Kurumsal Yönetim
Komitesi tarafından yürütülür. Şirketimiz Yönetim Kurulu Üyeleri
ve üst düzey yöneticilerimiz için “Yönetici Sorumluluk Sigortası”
bulunmaktadır.
Yönetim Kurulu Şirket’in faaliyetlerini gözetirken çıkar çatışması
doğma olasılığının olup olmadığını ve varsa söz konusu çıkar
çatışmasının şirket açısından sonuçlarını değerlendirmekte
ve Şirket’in çıkarlarına en uygun şekilde hareket edilmesi için
gereken kararları almaktadır. Ayrıca, ilişkili taraf işlemlerinde de
düzenlemelere uyumun sağlanması yanı sıra, Yönetim Kurulu
tarafından olası suistimal riskleri değerlendirilmekte ve ilişkili taraf
işlemleri titizlikle ele alınmaktadır.
5.3. Yönetim Kurulu Bünyesinde Oluşturulan Komitelerin Sayı,
Yapı ve Bağımsızlığı
Şirket Esas Sözleşmesi’nin 11. maddesi gereğince, Yönetim
Kurulu’nun A Grubunun ve D grubunun 2’şer üyesinden olmak
üzere 4 kişiden müteşekkil bir İcra Komitesi icap ettiği takdirde
oluşturulabilir. Yönetim Kurulu toplantılarının ara devresinde gerekli
işlemlerin yürütülmesi için teşkil edilebilir ve gerektiğinde Yönetim
Kurulu içinden görevlendirilecek üyelerden oluşturulabilir.
SPK’nın ilgili Tebliği doğrultusunda 2003 yılından bu yana,
finansal konuların takibi, periyodik mali tablo ve dipnotlarının
incelenmesi, Kurumsal Yönetim İlkelerinde belirtildiği çerçevede
gerekli çalışmaların yapılması ve Bağımsız Denetim Raporu’nun
incelenmesi suretiyle, mevcut bilgilere dayanarak mali sonuçlara
ilişkin görüş ve teklifini Yönetim Kurulu’na sunmak ve iç denetim
sürecini kontrol etmek üzere, Denetimden Sorumlu Komite
oluşturulmuş olup, SPK’nın II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim
Tebliği doğrultusunda, bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nden
teşekkül edecek şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir. 2012 yılında
Denetim Komitesi çalışma esasları tekrar belirlenmek suretiyle,
kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Söz konusu Denetim Komitesi Yönetim Kurulu’nun 11.04.2014
tarih ve 2014/12 sayılı Kararı ile yeniden belirlenmiş olup, 2014
yılsonu itibarıyla Komite’de, Sn. Gökçe Bayındır (Başkan - Yönetim
Kurulu Bağımsız Üyesi) ve Sn. Libero Milone (Üye - Yönetim
Kurulu Bağımsız Üyesi) yer almaktadır.
Kurumsal Yönetim İlkeleri kapsamında, Kurumsal Yönetim
Komitesi de 2008 yılı itibarıyla oluşturulmuştur. Bu konuda,
Kurumsal Yönetim İlkeleri ve ilgili mevzuat dahilinde SPK’nca
yayımlanan düzenlemeler ile Şirket’in Kurumsal Yönetim
uygulamalarına yönelik faaliyetler doğrultusunda öngörülen bir
düzenleme yapılmak suretiyle, Kurumsal Yönetimden Sorumlu
Komite çalışmaya başlamıştır. Şirket’in Kurumsal Yönetim İlkelerine
uyumu bizzat Yönetim Kurulu’nca da takip edilmekte olup, 2012
yılında Kurumsal Yönetim Komitesi çalışma esasları yeniden
belirlenerek kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
95
Söz konusu Kurumsal Yönetim Komitesi, Yönetim Kurulu’nun
11.04.2014 tarih ve 2014/12 sayılı Kararı ile yeniden belirlenmiş,
müteakip SPK’nın II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği
doğrultusunda, 27.06.2014 tarih ve 2014/15 sayılı Yönetim Kurulu
Kararı ile mevcut üyelerin yanı sıra, ilgili Tebliğ’in 11. Maddesi
kapsamında, Şirket Mali Direktörü (CFO) Sn. Cengiz Eroldu’nun
atanmasına karar verilmiştir. 2014 yılsonu itibarıyla, Komitesi
bünyesinde, Sn. Libero Milone (Başkan - Yönetim Kurulu Bağımsız
Üyesi), Sn. Gökçe Bayındır (Üye - Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyesi), Sn. İsmail Cenk Çimen (Üye - Yönetim Kurulu Üyesi), Sn.
Alfredo Altavilla (Üye - Yönetim Kurulu Üyesi) ve Sn. Cengiz Eroldu
yer almıştır. İlgili bölümde de aktarıldığı üzere, dönem sonunda
Şirketimiz Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO’su Kamil Başaran’ın
yerine, 13.01.2015 tarih ve 2015/1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile
Sn. Cengiz Eroldu, Yönetim Kurulu Üyeliği ve Şirket CEO’luğuna
atanmıştır. Bu vesileyle, 4.5.4 numaralı Kurumsal Yönetim
İlkesi gereğince, Sn. Cengiz Eroldu’nun yerine, ilgili düzenleme
kapsamında yeni bir Komite üyesinin atanmasına dair 02.02.2015
tarihli Kurumsal Yönetim Komitesi’nde konu görüşülmüştür.
Bu Komitelere ilaveten, 01.07.2012 itibarıyla yürürlüğe giren yeni
Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili amir hükmü doğrultusunda, Yönetim
Kurulu bünyesindeki Komitelerin etkin çalışmasını sağlamak
amacıyla, Şirket’in varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye
düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili
gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi ve ayrıca,
Şirket’in iç kontrol, iç denetim ve risk yönetimi konularında
çalışmalarını tatbik ve takip etmek amacıyla, Riskin Erken
Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi kurularak, 2012 itibarıyla
çalışma esasları belirlenmiş ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Söz konusu Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi,
Yönetim Kurulu’nun 11.04.2014 tarih ve 2014/12 sayılı Kararı ile
yeniden belirlenmiş olup, Komite bünyesinde 2014 sonu itibarıyla,
Sn. Gökçe Bayındır (Başkan - Yönetim Kurulu Bağımsız Üyesi),
Sn. Libero Milone (Üye - Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi), Sn.
İsmail Cenk Çimen (Üye - Yönetim Kurulu Üyesi) ve Sn. Ali Aydın
Pandır (Üye - Yönetim Kurulu Üyesi) yer almaktadır.
Söz konusu Komitelerin Başkanları, söz konusu Kurumsal
Yönetim İlkeleri Tebliği hükümleri doğrultusunda Bağımsız Yönetim
Kurulu Üyeleri arasından seçilir. Her Komitede, her iki Bağımsız
Üye de yer almaktadır. Kurumsal Yönetim Komitesi üyesi Sn.
İsmail Cenk Çimen, aynı zamanda Riskin Erken Saptanması
ve Risk Yönetim Komitesi üyesidir. Söz konusu Komitelerin
koordinasyonu için bahsi geçen Yönetim Kurulu Üyemiz her iki
Komitenin de üyesi durumundadır.
96
Gerek Denetim Komitesi, gerek Kurumsal Yönetim Komitesi ve
gerekse Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi,
mevzuatın belirlediği ilkeler dairesinde periyodik olarak veya
gerek görülen hallerde toplanır. Bu amaçla belirlenen çalışma
esaslarına uygun olarak, periyodik toplantıların haricinde gündemli
toplantılar yapılabilir. Bu doğrultuda, 2014 yılı içerisinde, Denetim
Komitesi 5 kez, Kurumsal Yönetim Komitesi de 7 kez toplanmıştır.
Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi ise 6 kez
toplanmıştır.
Söz konusu Komitelerde yapılan çalışmalar ve hazırlanan
raporlar görev dağılımına göre, Yönetim Kurulu’na sunulur. Gerek
duyulduğunda, Yönetim Kurulu Üyesi olmayan, konusunda
uzman kişiler veya ilgili yöneticiler Komite çalışmalarına davet
edilebilirler. Ayrıca, ihtiyaca göre yeterli tecrübe ve bilgi sahibi
kişilerden oluşacak alt çalışma grupları oluşturulabilir. Komiteler
sorumlulukları dahilinde hareket eder ve Yönetim Kurulu’na görüş
ve önerilerde bulunur. Nihai karar Yönetim Kurulu tarafından verilir.
5.4. Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması
Şirket’in finansal, yönetsel ve üretim faaliyetlerine bağlı olarak
bir risk yönetimi öngörülmüş ve iç kontrol organizasyonu
yapılmış olup, ilgili Sermaye Piyasası mevzuatı ve düzenlemeleri
doğrultusunda iç denetimin işleyişi ve etkinliği takip edilmektedir.
İç kontrol sistemi ve iç denetimin sağlıklı olarak işleyişinden
Yönetim Kurulu sorumlu olup, Yönetim Kurulu Üyesi ve Şirket
CEO’su Yönetim Kurulu adına gerekli koordinasyonu temin eder.
İç kontrol sistemi, iç denetim ve risk yönetiminin sağlıklı olarak
işleyip, işlemediğine dair hususlar Denetim Komitesi yanı sıra
Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi tarafından
takip edilerek, beyan edilir ve Yönetim Kurulu’na sunulur.
Bu doğrultuda, Yönetim Kurulu’nca kurumsal risk yönetimi
ve iç kontrol sistemleri oluşturulmuş ve etkinliği ilgili Komiteler
bünyesinde eşgüdümle yönlendirilmektedir. İç kontrol Sistemi
ve İç Denetim süreci öncelikle Denetim Komitesi uhdesinde
takip edilerek, gözetilir ve ayrıca etkinliği açısından Riskin Erken
Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi tarafından da ilgili sistemin
kurumsal risk yönetimi ile bir arada ele alınmasına özen gösterilir.
Risk Yönetim Politikası doğrultusunda, Şirket’in risk yönetimi yasal
düzenlemelere ve mevzuata uygun olarak Yönetim Kurulu’na
raporlama yapılmak üzere organize edilmiş olup, bu çerçevede
temeli; “şirket varlıklarının ve değerlerinin korunması”, “ticari,
finansal ve operasyonel güvenin sağlanması” ve bunların yanı
sıra, “kurumsal risk yönetiminde sürdürülebilirlik” esaslarına
dayanmaktadır. Bunlara ilaveten Şirket Yönetimi, kurumsal risk
yönetimi ve iç denetim faaliyetlerinin gerektirdiği tüm tedbirlerin
alınmasından ve uygulanmasından, finansal, ticari, operasyonel ve
organizasyonel olarak görevli ve sorumludur.
2014 yılsonu itibarıyla, Şirket’in iç kontrol sistemi ve iç denetim
faaliyetleri ile kurumsal risk yönetimi ve finansal ve operasyonel
riskler ve öngörülebilir potansiyel risklere karşı gerekli proaktif
tedbirlerin alındığına dair, Şirket’in iç kontrol, iç denetim ve risk
yönetimi konularda, yasal mevzuatın gerektirdiği sorumlulukları
yerine getirdiğine dair değerlendirmeler yapılmıştır. Ayrıca, Şirket
faaliyet ve hizmetlerinin etkin, güvenilir ve kesintisiz bir şekilde
yürütülmesi, muhasebe ve mali raporlama sisteminden sağlanan
bilgilerin bütünlüğü, tutarlılığı, zamanında elde edilebilirliği ve
güvenliğini sağlamak amacıyla yapılan iç kontrollerin etkinliği,
yeterliliği ve uygunluğu ile, konsolide finansal tabloların
hazırlanması süreci ile ilgili olarak, iç kontrol, iç denetim ve risk
yönetim konularında yasal mevzuatın gerektirdiği sorumlulukları
yerine getirdiğine dair değerlendirmeler yapılmış, söz konusu
çalışmalara ve süreçlere ilişkin bugüne kadar herhangi bir sorun
olmadığı ve ayrıca, kurumsal risk ve iç kontrol sistemlerinin
çalışmaları ve iyi işlediğine dair olumlu kanaate ilişkin konuyla ilgili
ilgili kayıtların tutulduğu ve herhangi bir olaya rastlanmadığı beyan
edilmiştir. İç Denetimden sorumlu birim, aynı zamanda Yönetim
Kurulu Üyesi de olan Şirket CEO’suna doğrudan raporlama
yapmaktadır. İlgili Birim tarafından süreçler incelenerek, mevcut
ve muhtemel riskler ve bunlara ilişkin çözüm önerileri hazırlanarak
rapor edilir. Faaliyetlerle ilgili öngörülebilir riskler değerlendirilmek
suretiyle, gerekli bilgi akışı Yönetim Kurulu Üyesi ve Şirket CEO’su
tarafından takip edilerek, Denetim Komitesi bünyesinde ve
ayrıca ilgili konular Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim
Komitesi’nce de Yönetim Kurulu’na sunulur.
5.5. Şirket’in Stratejik Hedefleri
Yönetim Kurulu tarafından Şirket’in stratejik hedefleri oluşturulur,
onaylanır ve uygulanır. Yönetim Kurulu Şirket’in hedeflerine ulaşma
derecesini, faaliyetlerini ve geçmiş performansını periyodik olarak
gözden geçirmek suretiyle değerlendirmelerde bulunur. Bu
bağlamda Yönetim Kurulu stratejik kararlar açısından Şirket’in risk,
büyüme ve getiri dengesine en uygun şekilde gerekli tedbirlerin
alınmasını sağlayarak, Şirket’in çıkarlarını gözeterek, Şirketi sevk
ve idare eder.
Yönetim Kurulu bu çerçevede, risk yönetimi konusunda Riskin
Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi vasıtasıyla çalışmalar
yürütür. Komite, risk yönetim sistemlerinin etkinliğini gözden
geçirerek, çalışmalarını ve değerlendirmelerini Yönetim Kurulu’na
raporlar. Söz konusu Komite çalışmalarına ilişkin olarak, Faaliyet
Raporu’nun ilgili kısmında gerekli açıklamalara yer almakta olup,
ayrıca Bağımsız Denetim tarafında da olumlu görüşün yer aldığı
Denetçi Raporu’na da Faaliyet Raporu’nda yer verilmiştir.
Yönetim Kurulu, Şirket stratejik hedeflerinin oluşturulması
sürecinde Şirket Üst Yönetimince yapılan çalışmaları koordine
ederek, onaylanması ve müteakip uygulanması sürecinde
aktif olarak sorumluluğunu yerine getirmek suretiyle, Şirket’in
hedeflerine ulaşma derecesini, faaliyetlerini ve bunları yerine
getirirken gösterdiği performansını periyodik olarak gözden
geçirir, bu doğrultuda oluşturulan sistemin işleyişini, etkinliğini ve
sonuçlarının değerlendirilmesini takip ve tatbik eder.
Şirketimizin stratejik öncelikleri ve hedefleri doğrultusunda
misyon, vizyon ve değerleri oluşturulmak suretiyle yayımlanmış
olup, öncelikler ve gelişmeler doğrultusunda revize edilerek
yenilenmektedir. Yönetim Kurulu, Şirket’in stratejik hedeflerinin
tanımlanarak, gerekli kaynakların sağlanması ve risk yönetimi
kapsamında yönetimin performansını denetler.
Şirket üst yönetimince hazırlanmış ve Yönetim Kurulu’nun bilgisi
dahilinde, misyon, vizyon ve değerlerimizin yanı sıra, Şirket’in
stratejik hedeflerinin oluşturulması ve uygulanmasına ilişkin
öncelikler, üst yönetimce Yönetim Kurulu’na sunulur ve takip edilir.
Önceki yıllarda olduğu gibi, 2014 yılı içinde de önceliklere uygun
olarak Şirketimizin stratejik kararları uygulamaya geçirilmiştir.
Yönetim Kurulu, stratejik hedeflere bağlı olarak, yıllık faaliyetlerin
gözden geçirilmesi doğrultusunda geçmiş yıl performansını
değerlendirmek suretiyle Üst Yönetimin yeni yıl hedeflerini
karşılaştırır ve ilgili konularda kararlar verir.
Yönetim Kurulu’nun öngördüğü vizyon, yöntem ve mevzuattan
kaynaklanan düzenlemeler doğrultusunda, tüm paydaşlar
nezdinde Şirket’in etkin yönetimini temin etmek üzere Şirket
Üst Yönetimi, şirket çalışmalarını azami gayretle yürüterek,
Direktörlükler bazında ve Şirket CEO’su nezdinde, gerektiğinde
ilgili Yönetim Kurulu Komitelerini bilgilendirmek suretiyle, yasal
düzenlemeler ve mevzuata uygun olacak şekilde yönetim
organı olarak Yönetim Kurulu’nu stratejik öncelikler ve hedefler
kapsamında ve şirket prosedürlerine uygun olarak, periyodik
sıklıklarla bilgilendirir.
97
5.6. Mali Haklar
Yönetim Kurulu, Şirket’in belirlenen ve kamuya açıklanan
operasyonel ve finansal performans hedeflerinden sorumludur.
Ayrıca Yönetim Kurulu Üyeleri’nin ve idari sorumluluğu bulunan
yöneticilerin ücretlendirme esasları yazılı hale getirilmek suretiyle,
Genel Kurul toplantısı gündeminde ayrı bir madde olarak pay
sahiplerinin bilgisine sunulmuştur.
Yönetim Kurulu Üyeleri’ne ve üst düzey yöneticilere sağlanan
her türlü hak, menfaat ve ücret ile bunların belirlenmesinde
kullanılan kriterler ve ücretlendirme esaslarını içeren Şirketimizin
“Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Düzey Yöneticiler için Ücret
Politikası” 28.03.2014 tarihli Olağan Genel Kurulumuzdan üç
hafta önce yayınlanan “Bilgilendirme Dokümanı” aracılığı ile ve
ayrıca kurumsal internet sitemizde ve yıllık Faaliyet Raporu’nda
ortaklarımızın incelemesine sunulmuş ve Genel Kurul’u takiben
uygulamaya alınmıştır.
Şirketimiz internet sitesi ve Faaliyet Raporu vasıtasıyla kamuya
açıklanan söz konusu politika, 2014 yılı faaliyetlerinin görüşüleceği
27.03.2015 tarihi itibarıyla toplanacak Olağan Genel Kurul
toplantısı gündemine de alınmış olup, pay sahiplerinin görüşüne
sunulacaktır.
Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Düzey Yöneticiler için Ücret
Politikası çerçevesinde yapılan ödemelerin ve sağlanan faydaların
toplamı, her yıl Kurumsal Yönetim Komitesi ve Yönetim Kurulu
tarafından değerlendirilmektedir. Finansal tablo dipnotlarımızda
Yönetim Kurulu Üyeleri ve üst düzey yöneticilere yapılan ödemeler
ve sağlanan faydalar, genel uygulamalara paralel olarak toplu
olarak kamuya açıklanmaktadır.
Ayrıca, Yönetim Kurulu Üyelerimize veya yöneticilerimize Şirket
tarafından borç verilmesi, kredi kullandırılması, lehlerine teminat
verilmesi gibi çıkar çatışmasına yol açacak işlemler söz konusu
değildir.
Bu kapsamda, 2014 yılı itibarıyla dönem içinde herhangi
bir Yönetim Kurulu Üyesi’ne ve Şirket Üst Yöneticisine borç
verilmemiş, kredi kullandırılmamış, üçüncü bir kişi aracılığı ile
kredi adı altında menfaat sağlanmamış ve lehlerine kefalet gibi
teminatlar verilmemiş veya benzeri hususlar temin edilmemiştir.
98
Riskin Erken Saptanması ve
Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları
a. Risk Yönetimi
Ticari boyuttaki Şirket risklerimiz, yıllık fabrika kapasitemizin yurt
dışı satışlara ayrılan kısmının FCA ve PSA grupları ve Opel ve
Vauxhall markaları ile büyük oranda al-ya da-öde yapısındaki
ihracat anlaşmaları kanalıyla garanti altına alınmış ve asgari
seviyeye indirilmiştir. Bu ihracat anlaşmaları, maliyet, kârlılık, döviz
kuru ve yurt dışı pazar risklerinden şirketimizi önemli oranda
korumaktadır.
Şirketimizin 31.12.2014 itibarıyla Bağımsız Denetim Kuruluşunca
denetlenmiş finansal raporuna göre oluşan finansal göstergeleri
aşağıdaki tabloda olduğu gibidir.
Finansal göstergeler
(Aksi belirtilmedikçe milyon TL)
2014
2013
Toplam Net Satışlar
7.440
7.038
574
434
1,13
1,33
%6,3
%6,8
%21,1
%25,1
%132,8
%106,3
Net Kâr
İhracatımızın tüm küresel pazarlara ulaşıyor olması ve özellikle
2014 yılı sonunda mevcut ihracatımıza tarihimizde ilk kez Kuzey
Amerika pazarının da eklenmesi, ihraç pazarlarımızı azami
şekilde çeşitlendirmiş, pazar riskini de en iyi şekilde yönetilebilir
hale getirmiştir. Ürün çeşitliliği yolunda 2013 sonunda ve 2014
yılı içinde açıklamış olduğumuz yeni projelerimiz ile otomotiv
segmentleri içinde daha sağlıklı bir ürün gamına ulaşacağımızı
düşünüyoruz. Yatırımı devam eden yeni sedan otomobilimizi 2015
yılı içinde, biri hatch back diğeri ise station wagon olmak üzere
iki yeni otomobil modelini de 2016 yılı içinde pazara sunmayı
hedefliyoruz. Hali hazırda yurt içi pazarda binek otomobil ve hafif
ticari araç üreten tek şirket iken, bu projelerin tamamlanması
ile ürün gamımız üç farklı segmentte binek otomobil ve iki farklı
segmentte hafif ticari araç üretimi ile daha da fazla çeşitlenerek
ticari riskimizin yönetilmesine önemli katkıda bulunacaktır.
Finansal borçlarımız, gelir ve nakit akışları ihracat anlaşmaları ile
garanti altına alınmış bulunan MiniCargo, 263 (Yeni Doblo) ve
356 (yeni otomobil) projelerine ilişkin olup, uzun vadeli ve kur riski
taşımayan banka kredilerine aittir. Proje kredilerimizin dışında kalan
finansal borçlarımız ise Koç Fiat Kredi Tüketici Finansmanı A.Ş.’ye
ait finansal borçlar olup takas ve türev işlemleri ile kur ve faiz
riskleri minimize edilmiştir.
Oranlar
Cari Oran
Vergi Öncesi Kâr/Net Satışlar
Vergi Öncesi Kâr/Öz Kaynaklar
Toplam Borç/Öz Kaynaklar
b. Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi
Çalışmaları
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin 01.10.2012 tarihli Yönetim
Kurulu Kararıyla 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 378’nci maddesine uyum
ve Yönetim Kurulu bünyesindeki Komitelerin etkin çalışmasını
sağlamak amacıyla, Şirket’in varlığını, gelişmesini ve devamını
tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen
risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi
amacıyla çalışmalar yapmak üzere Riskin Erken Saptanması ve
Risk Yönetim Komitesi’nin kurulmasına ve Başkanlığına bağımsız
Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Gökçe Bayındır’ın, üyeliklerine, Yönetim
Kurulu bağımsız üyesi Sn. Libero Milone ile, Yönetim Kurulu Üyesi
Sn. İsmail Cenk Çimen ve Sn. Ali Aydın Pandır’ın getirilmelerine
karar verilmiştir.
Söz konusu Komite, kuruluşundan sonra 2 (iki), 2013 yılı içinde
6 (altı) ve 2014 yılı içinde de 6 (altı) olmak üzere, 14 (ondört)
periyodik toplantı gerçekleştirmiş bulunmaktadır. 2014 yılında
Genel Kurul’ca Yönetim Kurulu’nun yeniden belirlenmesini
müteakip, Yönetim Kurulu’nun 11.04.2014 tarih ve 2014/12
sayılı Kararı çerçevesinde, söz konusu Komite’nin daha önceden
belirlenen çalışma esasları doğrultusunda, aynı üyelerle ve mevcut
yapısıyla devamına karar verilmiştir.
Komite öncelikle, Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Risk
Yönetim Sistemini değerlendirerek, risk raporlaması esaslarını
belirlemiştir. Belirlenen esaslara uygun olarak raporlama
çalışmaları ve Komite değerlendirmeleri periyodik olarak Yönetim
Kurulu’nun bilgisine sunulmaktadır.
99
Riskin Erken Saptanması ve
Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları
Şirket faaliyetleri Şirket yönetimince, risklerin ve risk kaynaklı
finansal, ticari ve operasyonel sonuçların Şirketi ne derecede
etkileyeceği hassas bir şekilde dikkate alınarak, proaktif bir süreç
içerisinde yönetilmektedir. Şirket Yönetimi, risklerin sistematik
şekilde idare edilmesi için risklerin tanımlanması, ölçülmesi,
değerlendirilmesi, gerektiğinde azaltılması - devredilmesi ve
nihai olarak da izlenmesi - raporlanması için gerekli önlemleri
almaktadır.
Risk Yönetim Politikası doğrultusunda, Tofaş’ın risk yönetimi yasal
düzenlemelere ve mevzuata uygun olarak Yönetim Kurulu’na
raporlama yapılmak üzere organize edilmiş olup, bu çerçevede
temeli; “şirket varlıklarının ve değerlerinin korunması”, “ticari,
finansal ve operasyonel güvenin sağlanması” ve bunların yanı
sıra, “kurumsal risk yönetiminde sürdürülebilirlik” esaslarına
dayanmaktadır. Bunlara ilaveten Şirket Yönetimi, kurumsal risk
yönetimi ve iç denetim faaliyetlerinin gerektirdiği tüm tedbirlerin
alınmasından ve uygulanmasından, finansal, ticari, operasyonel ve
organizasyonel olarak görevli ve sorumludur.
c. İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim
Şirket faaliyet ve hizmetlerinin mevcut kanun ve düzenlemelere
uygun olarak etkin, güvenilir ve kesintisiz bir şekilde yürütülmesini,
şirket varlıklarının korunmasını, muhasebe ve finansal raporlama
sisteminin bütünlüğünü, tutarlılığını, güvenilirliğini ve zamanında
elde edilebilirliğini sağlamaya yönelik kontrol faaliyetlerinin
tümünü kapsayacak şekilde şirket bünyesinde iç kontrol sistemi
kurulmuştur.
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. iç kontrol sisteminin, sürekli
izleme ve değerlendirmeye tabi tutulmasını sağlayacak şekilde, bir
iç denetim faaliyeti yürütülmektedir.
İç kontrol Sistemi ve İç Denetim süreci öncelikle Denetim Komitesi
uhdesinde takip edilerek, gözetilir ve ayrıca etkinliği açısından
Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi tarafından da
ilgili sistemin kurumsal risk yönetimi ile bir arada ele alınmasına
özen gösterilir. Komite tarafından Şirket’in iç kontrol sistemi
ve iç denetim faaliyetleri ile kurumsal risk yönetimi ve finansal
ve operasyonel riskler ve öngörülebilir potansiyel risklere karşı
gerekli proaktif tedbirlerin alındığına ve Şirket’in iç kontrol, iç
denetim ve risk yönetimi konularında, yasal mevzuatın gerektirdiği
sorumlulukları yerine getirdiğine dair değerlendirmeler yapılmıştır.
100
Şirket faaliyetleri, yönetim tarafından risklerin ve risk kaynaklı
finansal, ticari ve operasyonel sonuçların Şirketi ne derece
etkileyeceği hassas şekilde dikkate alınarak proaktif bir şekilde
yönetilmektedir. Şirket yönetimi, risklerin sistematik şekilde idare
edilmesi için risklerin tanımlanması, ölçülmesi, değerlendirilmesi,
gerektiğinde azaltılması/devredilmesi ve nihai olarak da izlenmesi/
raporlanması için gerekli önlemleri almaktadır.
Komitelerin beyanları ve raporlamaları doğrudan Yönetim
Kurulu’na sunulmaktadır. Şirket’in iç kontrol sisteminin sürekli
izleme ve değerlendirmeye tabi tutulmasını sağlayacak şekilde,
bir iç denetim faaliyeti yürütülmektedir. Bu doğrultuda, Türk
Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasası
Mevzuatına uygun olarak, 2014 yılsonu itibarıyla, iç denetim
faaliyetleri yanı sıra, iç kontrol sisteminin sağlıklı olarak işlediği ve
süreçlere ilişkin bugüne kadar herhangi bir önemli sorun olmadığı
ve ayrıca, kurumsal risk ve iç kontrol sisteminin iyi işlediğine dair
ilgili kayıtların tutularak, herhangi bir olaya rastlanmadığı beyan
edilmiştir.
Şirket’in iç kontrol sistemi ve iç denetim faaliyetleri hakkında
bilgiler doğrultusunda, yönetim organının bu konudaki görüşü
olumludur. Komite tarafından Yönetim Kurulu’na sunulan raporda,
Şirket faaliyet ve hizmetlerinin etkin, güvenilir ve kesintisiz bir
şekilde yürütülmesi, muhasebe ve mali raporlama sisteminden
sağlanan bilgilerin bütünlüğü, tutarlılığı, zamanında elde edilebilirliği
ile güvenilirliği ve güvenliğini sağlamak amacıyla yapılan iç
kontrollerin etkinliği, yeterliliği ve uygunluğu yanı sıra, konsolide
finansal tabloların hazırlanması süreci ile ilgili olarak, iç denetim
ve risk yönetim sistemlerinin çalışmalarına dair olumlu kanaat
bildirilmiştir.
Ayrıca bu bağlamda, Bağımsız Denetim firması Başaran Nas
Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik
A.Ş. (A Member of PricewaterhouseCoopers)’nin Riskin Erken
Saptanması Sistemi ve Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetimi
Komitesi Hakkında hazırladığı Denetçi Raporu’nda, yürütülen
çalışma sonucunda Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Riskin
Erken Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi’nin, tüm önemli
yönleriyle TTK’nın 378. maddesi çerçevesinde yeterli olduğu
sunucuna ulaşıldığına yer verilmiştir.
Bağlı Şirket Raporu
TTK’nun 199’uncu MADDESİ KAPSAMINDA HAZIRLANAN
BAĞLI ŞİRKET RAPORU
1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanunu’nun 199’uncu maddesi uyarınca, Tofaş Türk
Otomobil Fabrikası A.Ş. Yönetim Kurulu, faaliyet yılının ilk üç ayı
içinde, geçmiş faaliyet yılında Şirket’in hâkim ortağı ve hakim
ortağına bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında bir rapor düzenlemek
ve bu raporun sonuç kısmına faaliyet raporunda yer vermekle
yükümlüdür. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin ilişkili taraflarla
yapmış olduğu işlemler hakkında gerekli açıklamalar 25. no’lu
finansal rapor dipnotunda yer almaktadır.
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Yönetim Kurulu tarafından
hazırlanan 27.02.2015 tarihli Rapor’da “Tofaş Türk Otomobil
Fabrikası A.Ş.’nin hakim ortağı ve hakim ortağın bağlı ortaklıkları
ile 2014 yılı içinde yapmış olduğu tüm işlemlerde, işlemin
yapıldığı veya önlemin alındığı veya alınmasından kaçınıldığı anda
tarafımızca bilinen hal ve şartlara göre, her bir işlemde uygun bir
karşı edim sağlandığı ve şirketi zarara uğratabilecek alınan veya
alınmasından kaçınılan herhangi bir önlem bulunmadığı ve bu
çerçevede denkleştirmeyi gerektirecek herhangi bir işlem veya
önlemin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.” denilmektedir.
101
Riskin Erken Saptanması Sistemi ve
Komitesi Hakkında Denetçi Raporu
Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Bilgi
1. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. (“Şirket”) tarafından
kurulan riskin erken saptanması sistemi ve komitesini denetlemiş
bulunuyoruz.
4. Şirket, söz konusu komiteyi 1 Ekim 2012 tarihinde kurmuş
olup, komite 4 üyeden oluşmaktadır. Komite kurulduğu tarihten
rapor tarihine kadar Şirket’in varlığını, gelişmesini tehlikeye
düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile
çarelerin uygulanmasını ve riskin yönetilmesi amacına yönelik
14 defa toplanmış ve hazırladığı raporları Yönetim Kurulu’na
sunmuştur.
Yönetim Kurulunun Sorumluluğu
2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (“TTK”) 378. Maddesi’nin
birinci fıkrası uyarınca yönetim kurulu, şirketin varlığını, gelişmesini
ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun
için gerekli önlem ve çarelerin uygulanması ile riskin yönetilmesi
amacıyla uzman bir komite kurmak, sistemi çalıştırmak ve
geliştirmekle yükümlüdür.
Denetçinin Sorumluluğu
3. Sorumluluğumuz, yaptığımız denetime dayanarak, riskin erken
saptanması sistemi ve komitesine ilişkin bir sonuca varmaktır.
Yaptığımız denetim, TTK’ya, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve
Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan “Riskin Erken
Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporuna
İlişkin Esaslara” ve etik kurallara uygun olarak yürütülmüştür.
Bu Esaslar tarafımızca; şirketin riskin erken saptanması sistemi
ve komitesini kurup kurmadığının belirlenmesini, kurulmuşsa
sistem ve komitenin TTK’nın 378. Maddesi çerçevesinde işleyip
işlemediğinin değerlendirilmesini gerektirmektedir. Riskin erken
saptanması komitesi tarafından risklere karşı gösterilen çarelerin
yerindeliği ve riskler karşısında yönetim tarafından yapılan
uygulamalar, denetimimizin kapsamında değildir.
102
Sonuç
5. Yürüttüğümüz denetim sonucunda, Tofaş Türk Otomobil
Fabrikası A.Ş.’nin riskin erken saptanması sistemi ve komitesinin,
tüm önemli yönleriyle, TTK’nın 378. Maddesi çerçevesinde yeterli
olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
a member of
PricewaterhouseCoopers
Zeynep Uras, SMMM
Sorumlu Denetçi
İstanbul, 2 Şubat 2015
Ücret Politikası
YÖNETİM KURULU ÜYELERİ VE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLER
İÇİN ÜCRET POLİTİKASI
Bu politika dokümanı, SPK düzenlemeleri kapsamında
idari sorumluluğu bulunanlar kapsamındaki Yönetim Kurulu
Üyelerimiz ve üst düzey yöneticilerimizin ücretlendirme sistem ve
uygulamalarını tanımlamaktadır.
Yönetim Kurulu Üyeleri’nin tamamı için geçerli olmak üzere her
yıl Olağan Genel Kurul toplantısında sabit ücret belirlenir. İcrada
bulunan Yönetim Kurulu Üyeleri’ne, aşağıda detayları açıklanan
üst düzey yöneticiler için belirlenen politika kapsamında ödeme
yapılır.
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nin ücretlendirmesinde Şirket’in
performansına dayalı ödeme planları kullanılamaz.
Yönetim Kurulu Üyeleri’ne, atanma ve ayrılma tarihleri itibarıyla
görevde bulundukları süre dikkate alınarak kıst esasına göre
ödeme yapılır. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin şirkete sağladığı katkılar
dolayısıyla katlandığı giderler (ulaşım, telefon, sigorta vb. giderleri)
şirket tarafından karşılanabilir.
Üst Düzey Yönetici ücretleri ise sabit ve performansa dayalı olmak
üzere iki bileşenden oluşmaktadır.
Üst Düzey Yönetici sabit ücretleri; piyasadaki makroekonomik
veriler, piyasada geçerli olan ücret politikaları, Şirket’in büyüklüğü
ve uzun vadeli hedefleri ve kişilerin pozisyonları da dikkate alınarak
uluslararası standartlar ve yasal yükümlülüklere uygun olarak
belirlenir.
Prim Bazı:
Prim Bazları, her yılbaşında güncellenmekte olup, yöneticilerin
pozisyonlarının iş büyüklüğüne göre değişkenlik göstermektedir.
Prim bazları güncellenirken piyasadaki üst yönetim prim politikaları
göz önünde bulundurulur.
Şirket Performansı:
Şirket performansı, her yılbaşında şirkete verilen finansal ve
operasyonel (pazar payı, ihracat, yurt dışı faaliyetler, verimlilik vb.)
hedeflerin, dönem sonunda ölçülmesi ile elde edilmektedir. Şirket
hedefleri belirlenirken, başarının sürdürülebilir olması, önceki yıllara
göre iyileştirmeler içermesi önemle dikkate alınan prensiplerdir.
Bireysel Performans:
Bireysel performansın belirlenmesinde, şirket hedefleri ile birlikte,
çalışan, müşteri, süreç, teknoloji ve uzun vadeli strateji ile ilgili
hedefler dikkate alınmaktadır. Bireysel performansın ölçülmesinde,
şirket performansı ile paralel şekilde, finansal alanların dışında da
uzun vadeli sürdürülebilir iyileştirme prensibi gözetilmektedir.
Şirketimiz üst düzey yöneticilerinin işten ayrılmaları halinde,
çalıştıkları süre, üst düzey yönetici olarak görev yaptıkları süre,
sağladığı katkı, ayrılma tarihinden önceki son hedef primi, son
yılda ödenen maaş ve prim bilgileri dikkate alınarak işten ayrılma
ikramiyesi ödenebilir.
Yukarıdaki esaslara göre belirlenen ve yıl içinde üst düzey yönetici
ve Yönetim Kurulu Üyeleri’ne ödenen toplam miktarlar, izleyen
Genel Kurul toplantısında mevzuata uygun olarak ortakların
bilgisine ve/veya onayına sunulur.
Sayın Pay Sahiplerinin bilgilerine sunarız.
Üst Düzey Yönetici primleri ise; prim bazı, şirket performansı ve
bireysel performansa göre hesaplanmaktadır. Kriterler ile ilgili
bilgiler aşağıda özetlenmiştir:
103
Kâr Dağıtım Politikası
KÂR DAĞITIM POLİTİKASI
Şirketimiz Türk Ticaret Kanunu hükümleri, Sermaye Piyasası
Düzenlemeleri, Vergi Düzenlemeleri ve diğer ilgili düzenlemeler ile
Esas Sözleşmemizin kâr dağıtımı ile ilgili maddesi çerçevesinde
kâr dağıtımı yapmaktadır. Kâr dağıtımında, Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ne uygun olarak pay sahipleri ve Şirket menfaatleri arasında
dengeli ve tutarlı bir politika izlenmektedir.
İlke olarak, ilgili düzenlemeler ve finansal imkânlar elverdiği
sürece, piyasa beklentileri, uzun vadeli şirket stratejisi, yatırım ve
finansman politikaları, kârlılık ve nakit durumu, dikkate alınarak,
Sermaye Piyasası Düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanan net
dağıtılabilir dönem kârı yasal kayıtlarımızdan karşılayabildiği sürece
hissedarlarımıza azami oranda nakit ve/veya bedelsiz hisse
şeklinde dağıtılır.
Kâr dağıtımının Genel Kurul toplantısını takiben en geç bir ay
içinde yapılması amaçlanmakta olup, kâr dağıtım tarihine Genel
Kurul karar vermektedir. Genel Kurul veya yetki verilmesi halinde
Yönetim Kurulu, Sermaye Piyasası Düzenlemelerine uygun olarak
kâr payının taksitli dağıtımına karar verebilir.
Şirket Esas Sözleşmesi’ne göre; Yönetim Kurulu, Genel
Kurul tarafından yetkilendirilmiş olmak ve Sermaye Piyasası
Düzenlemelerine uymak kaydı ile kâr payı avansı dağıtabilir.
Kâr payı dağıtımında imtiyaz söz konusu değildir. Kâr payları,
mevcut payların tamamına, bunların ihraç ve iktisap tarihlerine
bakılmaksızın eşit olarak dağıtılır.
Sayın Pay Sahiplerinin bilgilerine sunarız.
104
2014 Yılı Kâr
Dağıtım Önerisi
Raporlamaya İlişkin Esaslar Teblği" ve II - 19.1 sayılı "Kar Payı
Tebliği" uyarınca, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
(UFRS) sistemine uygun olarak hazırlanan 2014 yılı konsolide
Bilanço ve Gelir Tablosu'nun incelenmesinden de görüleceği gibi,
Şirketimiz 2014 yılını vergi karşılığı indirildikten sonra
574.238.000,00 TL net dönem karı ile kapatmıştır. Dönem içinde
sosyal yardım amacıyla vakıf ve derneklere yapılan bağış ve
yardımların tutarı ise 4.600.856,00TL.'dir.
Net dönem karından, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası
Mevzuatı ve Şirketimiz Ana Sözleşmesi hükümleri ile Kâr Dağıtım
Politikasına uygun olarak, yasal yükümlülükler düşüldükten sonra,
Ortaklarımıza % 97,00 oranında toplam 485.000.000.-TL nakit
temettü ödenmesi,
Tam mükellef kurumlar ile Türkiye'de bir işyeri ve daimi temsilci
aracılığı ile kar payı elde eden dar mükellef kurum ortaklarımıza
%97,00 nispetinde ve 1Kr'luk nominal değerde bir adet hisse
senedine 0,970 Kr Brüt= Net nakit temettü ödenmesi,
Diğer hissedarlarımıza %97,00 nispetinde ve 1 Kr'luk nominal
değerde bir adet hisse senedine Brüt 0,970 Kr, net 0,8245 Kr
nakit temettü ödenmesi, ve; Kar dağıtım başlangıç tarihinin
3 Nisan 2015 olarak belirlenmesi öngörülmüştür.
Bu vesileyle, söz konusu kar payının dağıtılması ile dağıtım
tarihinin öngörüldüğü şekilde tespitinin Ortaklar Genel Kurulu'na
sunulmasını ve 2014 faaliyet dönemine ait konsolide Bilanço ve
Gelir Tablosu'nun onaylanmasını tasviplerinize arz ve teklif eder,
Sayın Ortaklarımızı ve Heyetinizi saygılarımızla selamlarız.
Mustafa V. Koç
105
2014 Yılı Kâr
Dağıtım Tablosu
TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 20014 Yılı Kâr Payı Dağıtım Tablosu (TL)
1. Ödenmiş/Çıkarılmış Sermaye
500.000.000,00
2. Genel Kanuni Yedek Akçe (Yasal Kayıtlara Göre)
197.265.506,00
Esas sözleşme uyarınca kâr dağıtımında imtiyaz var ise söz konusu imtiyaza
ilişkin bilgi
SPK’ya Göre Yasal Kayıtlara (YK) Göre
3. Dönem Kârı
472.253.000,00
527.765.101,00
4. Vergiler ( - )
-101.985.000,00
9.768.705,00
5. Net Dönem Kârı ( = )
574.238.000,00
517.996.396,00
6. Geçmiş Yıllar Zararları ( - )
7. Genel Kanuni Yedek Akçe ( - )
8. NET DAĞITILABİLİR DÖNEM KÂRI (=)
574.238.000,00
517.996.396,00
9. Yıl İçinde Yapılan Bağışlar ( + )
10. Bağışlar Eklenmiş Net Dağıtılabilir Dönem Kârı
4.600.856,00
578.838.856,00
11. Ortaklara Birinci Kâr Payı
- Nakit
485.000.000,00
25.000.000,00
485.000.000,00
25.000.000,00
- Bedelsiz
- Toplam
12. İmtiyazlı Pay Sahiplerine Dağıtılan Kâr Payı
0,00
13.
-
0,00
Dağıtılan Diğer Kâr Payı
Yönetim Kurulu Üyelerine,
Çalışanlara
Pay Sahibi Dışındaki Kişilere
14. İntifa Senedi Sahiplerine Dağıtılan Kâr Payı
15. Ortaklara İkinci Kâr Payı
0,00
445.684.121,00
16. Genel Kanuni Yedek Akçe
46.000.000,00
44.568.412,00
17. Statü Yedekleri
18. Özel Yedekler
19. OLAĞANÜSTÜ YEDEK
43.238.000,00
2.743.862,98
20. Dağıtılması Öngörülen Diğer Kaynaklar
0,00
14.315.879,00
21. Dağıtılması Öngörülen Diğer Kaynaklardan Ayrılacak Yedek Akçe
0,00
1.431.588,00
GRUBU
NET
106
A (Gerçek kişi)
A (Tüzel kişi)
D
E
TOPLAM
TOPLAM DAĞITILAN
TOPLAM DAĞITILAN KÂR PAYI / NET DAĞITILABİLİR 1 TL NOMİNAL DEĞERLİ PAYA
KÂR PAYI
DÖNEM KÂRI
İSABET EDEN KÂR PAYI
NAKİT (TL) BEDELSİZ (TL)
ORANI (%)
TUTARI (TL)
ORANI (%)
961.401,77
0,17
0,8245
82,45
182.470.400,26
31,78
0,9700
97,00
156.061.241,99
27,18
0,8245
82,45
100.127.516,02
17,44
0,8245
82,45
439.620.560,04
00,00
76,56
TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI
ANONİM ŞİRKETİ
1 OCAK-31 ARALIK 2014 HESAP DÖNEMİNE AİT
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE
İÇİNDEKİLERSAYFA
KONSOLİDE BİLANÇOLAR
110-111
KONSOLİDE KÂR VEYA ZARAR TABLOLARI
112
KONSOLİDE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI
113
KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI
114
KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI
115
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI NOTLAR
NOT 1
NOT 2
NOT 3
NOT 4
NOT 5
NOT 6
NOT 7
NOT 8
NOT 9
NOT 10
NOT 11
NOT 12
NOT 13
NOT 14
NOT 15 NOT 16
NOT 17 NOT 18
NOT 19
NOT 20 NOT 21
NOT 22
NOT 23
NOT 24 NOT 25
NOT 26
NOT 27
108
ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
FİNANSAL YATIRIMLAR.
FİNANSAL BORÇLANMALAR
TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR
DİĞER ALACAKLAR
FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR
STOKLAR
YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
MADDİ DURAN VARLIKLAR
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER, DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
ÖZKAYNAKLAR HASILAT
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ,
GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER
ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER
FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ
VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
HİSSE BAŞINA KAZANÇ
İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE
FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR)
116-166
116
117-131
132
132
133-135
136
137
137
138
138
139-140
141
142-143
143-145
145-146
146-147
147-149
149-150
151
152
152
152
153-154
155
155-156
157-165
165-166
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR HAKKINDA
Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Rapor
1. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2014 tarihli konsolide bilançosu ile aynı
tarihte sona eren hesap dönemine ait; konsolide kar veya zarar tablosu, konsolide diğer kapsamlı gelir tablosu, konsolide özkaynaklar değişim tablosu ve konsolide
nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlardan oluşan ilişikteki konsolide finansal tablolarını denetlemiş
bulunuyoruz.
Yönetiminin Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu
2. Grup yönetimi; konsolide finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartları’na (“TMS”) uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan
ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyen konsolide finansal tabloların hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu
3. Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim, Sermaye
Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye
Denetim Standartları’nın bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartları’na uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını
ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların önemli yanlışlık içerip içermediğine dair makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini
gerektirmektedir.
Bağımsız denetim, konsolide finansal tablolardaki tutar ve açıklamalar hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin uygulanmasını içerir.
Bu prosedürlerin seçimi, konsolide finansal tablolardaki hata veya hile kaynaklı “önemli yanlışlık” risklerinin değerlendirilmesi de dahil, bağımsız denetçinin mesleki
muhakemesine dayanır. Bağımsız denetçi risk değerlendirmelerini yaparken, şartlara uygun denetim prosedürlerini tasarlamak amacıyla, işletmenin konsolide
finansal tablolarının hazırlanması ve gerçeğe uygun sunumuyla ilgili iç kontrolü değerlendirir, ancak bu değerlendirme, işletmenin iç kontrolünün etkinliğine ilişkin bir
görüş verme amacı taşımaz. Bağımsız denetim, bir bütün olarak konsolide finansal tabloların sunumunun değerlendirilmesinin yanı sıra, işletme yönetimi tarafından
kullanılan muhasebe politikalarının uygunluğunun ve yapılan muhasebe tahminlerinin makul olup olmadığının değerlendirilmesini de içerir.
Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüş
4. Görüşümüze göre, konsolide finansal tablolar, Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin ve bağlı ortaklıklarının 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle finansal durumunu
ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, TMS’ye (bkz. Not 2) uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir
biçimde sunmaktadır.
Sonucu Etkilemeyen, Diğer Husus
5. 25 No’lu konsolide finansal tablo notunda belirtildiği üzere, Grup’un satışlarının ve alımlarının önemli bir bölümü ilişkili kuruluşlarla gerçekleştirilmiştir.
Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülüklere İlişkin Raporlar
6. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 398. Maddesi’nin dördüncü fıkrası uyarınca düzenlenen Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında
Denetçi Raporu 2 Şubat 2015 tarihinde Şirket’in Yönetim Kurulu’na sunulmuştur.
7. TTK’nın 402. Maddesi’nin dördüncü fıkrası uyarınca, Şirket’in 1 Ocak-31 Aralık 2014 hesap döneminde defter tutma düzeninin, kanun ile şirket esas
sözleşmesinin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olmadığına dair önemli bir hususa rastlanmamıştır.
8. TTK’nın 402. Maddesi’nin dördüncü fıkrası uyarınca, Yönetim Kurulu tarafımıza denetim kapsamında istenen açıklamaları yapmış ve istenen belgeleri vermiştir.
a member of
PricewaterhouseCoopers
Zeynep Uras, SMMM
Sorumlu Denetçi
İstanbul, 2 Şubat 2015
Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. a member of PricewaterhouseCoopers
BJK Plaza, Süleyman Seba Caddesi No:48 B Blok Kat 9 Akaretler Beşiktaş 34357 İstanbul-Turkey
www.pwc.com/tr Telephone: +90 (212) 326 6060 Facsimile: +90 (212) 326 6050
109
TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI ANONİM ŞİRKETİ
31 ARALIK 2014 VE 2013 TARİHLERİ İTİBARİYLE
(Para birimi aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir.)
Notlar
Bağımsız
denetimden geçmiş
2014
Bağımsız
denetimden geçmiş
2013
3
4
1.686.053
28.567
1.673.250
73.545
25
6
8
7
9
16
23
16
622.773
221.839
727.349
101
453.239
21.443
5.733
45.954
239.587
271.497
664.872
215
379.433
20.746
15.539
51.716
3.813.051
3.390.400
603.946
28.860
1.621.362
894.705
128.500
28.745
5.115
537.011
27.805
1.261.168
622.867
29.134
54.387
5.430
Toplam duran varlıklar
3.311.233
2.537.802
Toplam varlıklar
7.124.284
5.928.202
VARLIKLAR
Dönen varlıklar:
Nakit ve nakit benzerleri
Finansal yatırımlar
Ticari alacaklar
-İlişkili taraflardan ticari alacaklar
-İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar
Finans sektörü faaliyetlerinden alacaklar
Diğer alacaklar
Stoklar
Peşin ödenmiş giderler
Cari dönem vergisiyle ilgili varlıklar
Diğer dönen varlıklar
Toplam dönen varlıklar
Duran varlıklar:
Yatırım amaçlı gayrimenkuller
Maddi duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar
Ertelenmiş vergi varlığı
Peşin ödenmiş giderler
Diğer duran varlıklar
8
10
11
12
23
16
1 Ocak-31 Aralık 2014 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar, 2 Şubat 2015 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında onaylanmış ve
Yönetim Kurulu adına CEO Cengiz Eroldu ve Muhasebe Müdürü Doğu Özden tarafından imzalanmıştır. Söz konusu konsolide finansal
tablolar Genel Kurul’da onaylanması sonucunda kesinleşecektir.
Takip eden notlar konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluştururlar.
110
31 ARALIK 2014 VE 2013 TARİHLERİ İTİBARİYLE
Notlar
Bağımsız
denetimden geçmiş
2014
Bağımsız
denetimden geçmiş
2013
5
5
327.622
958.061
58.547
944.798
25
6
15
16
13
14
16
1.110.575
719.560
41.468
15.872
22.275
94.440
85.802
705.832
664.280
27.632
22.820
22.275
63.374
56.154
3.375.675
2.565.712
5
13
1.311.787
33.145
1.280.886
43.663
15
162.506
139.127
Toplam uzun vadeli yükümlülükler
1.507.438
1.463.676
Toplam yükümlülükler
4.883.113
4.029.388
17
17
500.000
348.382
500.000
348.382
17
(21.879)
(11.856)
17
17
17
(144.469)
213.111
771.788
574.238
(247.611)
187.983
687.693
434.223
Toplam özkaynaklar
2.241.171
1.898.814
Toplam kaynaklar
7.124.284
5.928.202
KAYNAKLAR
Kısa vadeli yükümlülükler:
Kısa vadeli borçlanmalar
Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları
Ticari borçlar
-İlişkili taraflara ticari borçlar
-İlişkili olmayan taraflara ticari borçlar
Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar
Ertelenmiş gelirler
Devlet teşvik ve yardımları
Kısa vadeli karşılıklar
Diğer kısa vadeli yükümlülükler
Toplam kısa vadeli yükümlülükler
Uzun vadeli yükümlülükler
Uzun vadeli borçlanmalar
Devlet teşvik ve yardımları
Uzun vadeli karşılıklar
-Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar
Özkaynaklar:
Ödenmiş sermaye
Sermaye düzeltme farkları
Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılmayacak birikmiş diğer kapsamlı
gelirler veya giderler
-Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları
Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılacak birikmiş diğer kapsamlı
gelirler veya giderler
-Nakit akış riskinden korunma kayıpları
Kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler
Geçmiş yıllar karları
Net dönem karı
111
31 ARALIK 2014 VE 2013 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE
AİT KONSOLİDE KÂR VEYA ZARAR TABLOLARI
Bağımsız
denetimden geçmiş
2014
7.440.009
(6.516.211)
Bağımsız
denetimden geçmiş
2013
7.037.954
(6.216.058)
923.798
821.896
181.265
(121.761)
177.983
(125.546)
59.504
52.437
983.302
874.333
(240.405)
(194.046)
(15.182)
358.272
(358.902)
(216.522)
(157.907)
(12.753)
200.630
(313.963)
533.039
373.818
(60.786)
103.257
Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi karı
472.253
477.075
Dönem vergi geliri/(gideri)
101.985
(42.852)
(20.660)
122.645
(32.841)
(10.011)
574.238
434.223
574.238
434.223
1,15
0,87
Notlar
18
18
Hasılat
Satışların maliyeti (-)
Ticari faaliyetlerden brüt kar
Finans sektörü faaliyetleri hasılatı
Finans sektörü faaliyetleri maliyeti (-)
Finans sektörü faaliyetlerinden brüt kar
Brüt kar
Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-)
Genel yönetim giderleri (-)
Araştırma ve geliştirme giderleri (-)
Esas faaliyetlerden diğer gelirler
Esas faaliyetlerden diğer giderler (-)
19
19
19
21
21
Esas faaliyet karı
Finansman (giderleri)/gelirleri
22
-Dönem vergi gideri
-Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
23
23
Net dönem karı
Net dönem karının dağılımı:
Kontrol gücü olmayan paylar
Ana ortaklık payları
Hisse başına kazanç (Kr)
24
112
AİT KONSOLİDE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI
Notlar
Net dönem karı
Bağımsız
denetimden geçmiş
2014
574.238
Bağımsız
denetimden geçmiş
2013
434.223
Diğer kapsamlı gelir:
Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılmayacaklar
-Tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kayıpları
-Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi geliri
15
23
(12.529)
2.506
(3.232)
646
Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılacaklar
-Nakit akış riskinden korunma (kazançları)/kayıpları
-Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi (gideri)/geliri
2
23
128.927
(25.785)
(143.655)
28.731
93.119
(117.510)
667.357
316.713
667.357
316.713
Diğer kapsamlı gelir/(gider) (vergi sonrası)
Toplam kapsamlı gelir
Toplam kapsamlı gelirin dağılımı:
Kontrol gücü olmayan paylar
Ana ortaklık payları
113
114
(*)
Ertelenmiş vergi tutarı netlenmiştir.
31 Aralık 2014 bakiyesi
500.000
-
500.000
1 Ocak 2014 bakiyesi
Transferler
Temettü dağıtımı
Döneme ait toplam kapsamlı gelir (*)
500.000
-
500.000
31 Aralık 2013 bakiyesi
Transferler
Temettü dağıtımı
Döneme ait toplam kapsamlı gelir (*)
1 Ocak 2013 bakiyesi
Ödenmiş
sermaye
213.111
25.128
-
187.983
187.983
38.682
-
149.301
Kârdan
ayrılan
kısıtlanmış
yedekler
(144.469)
103.142
(247.611)
(247.611)
(114.924)
(132.687)
Nakit akım
koruması ile
ilgili birikmiş
zarar (*)
(21.879)
(10.023)
(11.856)
(11.856)
(2.586)
(9.270)
Aktüeryal
kayıplar (*)
771.788
409.095
(325.000)
-
687.693
687.693
403.357
(480.000)
-
764.336
Geçmiş yıllar
karları
348.382
-
348.382
348.382
-
348.382
Sermaye
enflasyon
düzeltmesi
farkları
31 ARALIK 2014 VE 2013 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT
KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI
TTOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI ANONİM ŞİRKETİ
574.238
(434.223)
574.238
434.223
434.223
(442.039)
434.223
442.039
Toplam
kapsamlı
gelir
2.241.171
(325.000)
667.357
1.898.814
1.898.814
(480.000)
316.713
2.062.101
Toplam
özkaynaklar
AİT KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI
Bağımsız
denetimden geçmiş
2014
Bağımsız
denetimden geçmiş
2013
472.253
477.075
14
6, 8
14
298.609
68.714
(97.949)
26.583
(799)
54.479
6.496
170
324.276
40.474
(90.531)
22.165
(187)
46.878
6.131
-
10
(1.055)
(3.705)
827.501
822.576
(333.411)
(73.806)
31.136
(136.025)
460.023
40.642
(15.733)
(10.854)
(38.207)
254.040
4.319
(18.389)
(29.096)
27.379
3.926
(14.852)
(18.081)
(43.296)
İşletme faaliyetlerinden dolayı net nakit girişleri
751.266
988.526
Yatırım faaliyetleri
Alınan faiz
Vadesi dolan finansal yatırımlar
Finansal yatırımlar
Satın alınan maddi ve maddi olmayan varlıklar
Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış hasılatı
96.612
73.545
(28.567)
(934.324)
4.482
94.655
(73.413)
(46)
(271.491)
3.201
Yatırım faaliyetlerinden dolayı net nakit çıkışları
(788.252)
(247.094)
Finansman faaliyetleri
Ödenen faiz
Ödenen temettü
Alınan banka kredileri
Ödenen banka kredileri
(68.473)
(325.000)
820.669
(378.744)
(40.564)
(480.000)
78.230
(259.086)
48.452
11.466
1.670.467
1.681.933
(701.420)
40.012
1.630.455
1.670.467
Notlar
İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit girişleri
Vergi öncesi kar
Vergi öncesi kar ile işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit
arasındaki mutabakat
Amortisman ve itfa payları
Faiz giderleri
Faiz geliri
Kıdem tazminatı karşılık gideri
Maddi duran varlık satış karı
Garanti giderleri karşılığı
Otomotiv ve finans sektörü faaliyetlerinden şüpheli alacak karşılığı
Dava karşılığı
Yatırım amaçlı gayrimenkullerin makul değer değişimlerinden elde
edilen kar
11, 12
21, 22
21, 22
15
İşletme sermayesindeki değişikliklerden önceki faaliyet karı
İşletme sermayesindeki değişiklikler:
Ticari alacaklar ve ilişkili taraflardan alacaklar
Stoklar
Diğer dönen/duran varlıklar ve diğer alacaklar
Ticari borçlar ve ilişkili taraflara borçlar
Diğer borçlar, yükümlülükler, borç karşılıkları ve devlet teşvikleri
Ödenen kıdem tazminatları
Ödenen vergi
Ödenen garantiler
Finansman faaliyetlerinden dolayı net nakit girişleri/(çıkışları)
Nakit ve nakit benzerlerindeki net değişim
Dönem başı nakit ve nakit benzerleri
Dönem sonu nakit ve nakit benzerleri
15
23
14
4
11, 12
3
115
31 ARALIK 2014 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT
NOT 1-ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
1968 Yılında Türk-İtalyan ortaklığıyla kurulan Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin (“Şirket” veya “Tofaş”) faaliyet konusu Fiat Auto
S.p.A. (“Fiat”) lisansı altında binek oto ve hafif ticari araç üretimi, ithalatı ve satışıdır. Koç Holding A.Ş. (“Koç Holding”) ve Fiat’ın ortak
yönetiminde ve kontrolünde olan Tofaş ayrıca kendi otomobillerinde kullanılan çeşitli otomobil yedek parçaları da üretmektedir. Şirket’in
Genel Müdürlük adresi Büyükdere Cad. No:145 Zincirlikuyu Şişli-İstanbul’dur. Üretimin yapıldığı fabrikası ise Bursa’da bulunmaktadır.
Şirket tarafından üretilen araçlar Mini Cargo ve Yeni Doblo dışında Fiat ile yapılan lisans sözleşmeleri uyarınca üretilmektedir. Tofaş,
Sermaye Piyasası Kurulu’na (“SPK”) kayıtlı olup, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na (“İMKB”) 1991 yılında kote edilmiştir ve hisse
senetleri halen Borsa İstanbul A.Ş.’de (“BİST”) işlem görmektedir.
Şirket, ticari faaliyetlerinin önemli bir kısmını Koç Holding ve Fiat Grubu Şirketleri ile gerçekleştirmektedir (Not 25).
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 tarihleri itibariyle Şirket’in konsolidasyona tabi tutulmuş bağlı ortaklıkları aşağıda yer almaktadır.
Şirket ismi
Koç Fiat Kredi Finansman A.Ş. (“KFK”)
Fer Mas Oto Ticaret A.Ş.
Faaliyet alanı
Tüketici finansmanı
Otomobil ve Yedek Parça Ticareti
Şirket’in ortaklık payı
2014
2013
%99,9
%100
%99,9
%100
Bundan böyle konsolide finansal tablolarda Tofaş ve konsolide edilmiş bağlı ortaklıkları (“Grup”) olarak adlandırılacaktır.
Grup’un kategorileri itibariyle dönem içinde çalışan personelin ortalama sayısı aşağıdaki gibidir:
Mavi yakalı
Beyaz yakalı
116
2014
2013
5.015
1.528
4.930
1.389
6.543
6.319
NOT 2-KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
2.1.1 Uygulanan finansal raporlama standartları
İlişikteki konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Seri II–14.1 No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” hükümlerine uygun olarak hazırlanmış
olup söz konusu tebliğin 5. Maddesine istinaden Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (“KGK”) tarafından
yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları (“TMS”) esas alınmıştır. TMS’ler; Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal
Raporlama Standartları (“TFRS”) ile bunlara ilişkin ek ve yorumları içermektedir.
Grup’un konsolide finansal tabloları ve notları, SPK tarafından 7 Haziran 2013 tarihli duyuru ile açıklanan formatlara uygun olarak ve
zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur.
SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve finansal tablolarını SPK tarafından kabul edilen
finansal raporlama standartlarına (“SPK Finansal Raporlama Standartları”) uygun olarak hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden
itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak
2005 tarihinden başlamak kaydıyla, KGK tarafından yayımlanmış TMS 29 “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”
standardı uygulanmamıştır.
Şirket ve Türkiye’de kayıtlı olan Bağlı Ortaklıkları muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, SPK
tarafından çıkarılan prensiplere ve şartlara, Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), vergi mevzuatı ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Tekdüzen
Hesap Planı şartlarına uymaktadır. Konsolide finansal tablolar, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülükler ile
yatırım amaçlı gayrimenkuller dışında tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara TMS uyarınca doğru sunumun yapılması
amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir.
2.1.2 Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli finansal tabloların düzeltilmesi
Finansal durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un cari dönem konsolide finansal tabloları önceki
dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından
karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır.
Grup, 2013 yılına ilişkin kurumlar vergisi hesaplaması ve nihai Kurumlar Vergisi Beyanname’sinde kullanılmamış olan yatırım indirimleri
hesaplamasında, 31 Aralık 2013 tarihli konsolide finansal tablolardaki vergi hesaplamasına göre yöntem değişikliğine gitmiştir. Söz
konusu yöntem değişikliği neticesinde, Grup’un cari dönem konsolide finansal tabloları ile uygunluk sağlaması açısından
31 Aralık 2013 tarihi itibariyle raporlanan konsolide bilançosundaki ertelenmiş vergi varlığı 15.144 TL tutarında arttırılmış, cari dönem
vergisiyle ilgili varlıklar ise aynı tutarda azaltılmıştır. Bununla beraber, 31 Aralık 2013 tarihinde sona eren hesap dönemine ait kâr veya
zarar tablosundaki ertelenmiş vergi gideri 15.144 TL tutarında azaltılmış, dönem vergi gideri ise aynı tutarda arttırılmıştır.
117
NOT 2-KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı)
2.1.3 Fonksiyonel ve sunum para birimi
Grup’un fonksiyonel ve raporlama para birimi Türk Lirası’dır (“TL”). Yabancı para işlemler, işlem tarihlerinde geçerli olan döviz kurları
üzerinden çevrilmiştir. Yabancı paraya dayalı parasal varlık ve yükümlülükler, bilanço tarihinde geçerli olan döviz kurları kullanılarak
çevrilmiştir. Yabancı paraya dayalı parasal varlık ve yükümlülüklerin çevrimlerinden doğan bu kur farkı geliri veya gideri konsolide kâr veya
zarar tablosuna yansıtılmaktadır.
2.1.4 Uygulanan konsolidasyon esasları
Bağlı ortaklıklar, Grup’unkontrolünün olduğu şirketlerdir. Grup’un kontrolü, bu şirketlerdeki değişken getirilere maruz kalma, bu getirilerde
hak sahibi olma ve bunları yönlendirebilme gücü ile sağlanmaktadır. Bağlı ortaklıklar, kontrolün Grup’a geçtiği tarihten itibaren tam
konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilirler ve kontrolün ortadan kalktığı tarih itibariyle konsolidasyon kapsamından çıkarılırlar.
Grup içi işlemlerde bakiyeler ve grup şirketleri ile yapılan işlemlerden doğan gerçekleşmemiş kazanç ve kayıplar da dahil olmak üzere
tüm kâr ve zararlar elimine edilir. Gerekli olduğunda, bağlı ortaklıklar tarafından bildirilen tutarlar, Grup’un muhasebe politikalarına
uyumlu olması için düzenlenmiştir. Tofaş’ın bağlı ortaklıklarında bulunan azınlık hisseleri, konsolide finansal tablolar açısından parasal
olarak önem arz etmemesinden dolayı, ana ortaklık dışı payların (“Azınlık Payları” veya “Kontrol gücü olmayan paylar”) içerisinde
muhasebeleştirilmemiştir. Şirket’in ve konsolidasyona tabi olan bağlı ortaklıklarının finansal tabloları aynı tarih itibariyle hazırlanmıştır.
2.1.5 Önemli muhasebe değerlendirme, tahmin ve varsayımları
Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında Grup yönetiminin, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını etkileyecek, bilanço tarihi
itibariyle vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlarını belirleyen varsayımlar
ve tahminler yapması gerekmektedir. Gerçekleşmiş sonuçlar tahminlerden farklı olabilmektedir. Tahminler düzenli olarak gözden
geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yapılmakta ve gerçekleştikleri dönemde kâr veya zarar tablosuna yansıtılmaktadırlar.
Konsolide finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde önemli derecede etkisi olabilecek yorumlar ve bilanço tarihinde var olan veya
ileride gerçekleşebilecek tahminlerin esas kaynakları göz önünde bulundurularak yapılan varsayımlar aşağıdaki gibidir:
a) Grup, garanti karşılığını her bir araç modeli için geçmiş yıllarda gerçekleşen araç başına düşen garanti giderlerini ve araç başına
kalan garanti sürelerini göz önünde bulundurarak tespit etmektedir. Karşılık hesaplanırken garantiye konu araç adedi, garanti süresi
ve geçmişte oluşan garanti taleplerine (kleymler) dayanarak geleceğe ilişkin varsayımlar yapılmaktadır. 31 Aralık 2014 tarihinde sona
eren yıl içerisinde, 54.479 TL tutarında (2013: 46.878 TL) garanti gideri gerçekleşmiştir (Not 14). Grup yönetiminin garanti karşılığı
hesaplamasında kullandığı en önemli ve belirleyici değişkenlerden olan beklenen kleymlerde %5 artış/azalış olması durumunda, garanti
karşılığı tutarı 3.810 TL daha yüksek/düşük olacaktır.
b) Grup’un bağlı ortaklığı KFK, verilen krediler üzerinde yapılan değerlendirmeler sonucunda tahsili şüpheli görülen alacaklardan
doğabilecek zararlar için belli bir karşılık ayırmaktadır. Değer düşüklüğü ve tahsil edilememe riski, bireysel olarak önemli olan her bir kredi
için ayrı, bireysel bazda değer düşüklüğü tespit edilmemiş krediler dahil tüm krediler için toplam portföy bazında hesaplanmaktadır.
Konsolide finansal tablolarda 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle finans sektörü faaliyetlerinden alacaklar için 14.039 TL tutarında genel kredi
karşılığı ayırmıştır.
(31 Aralık 2013: 12.422 TL) (Not 8).
118
c) Grup ve PSA Peugeot Citroen arasında Minicargo modelinin üretim ve satışı ile ilgili anlaşma, 2016 ve 2017 yılllarında yıllık 16.000
adet araç alım garantisi ile 2017 yılı sonuna kadar uzatılmıştır. Bu kapsamda Grup yönetimi, MCV projesi kapsamında üretimde kullanılan
makine, tesis ve cihazlar ile ilgili olarak, 2014 yılı içerisinde TMS 16 ve TMS 8 çerçevesinde bir değerlendirme yaparak, üretimde
kullanılan makine, tesis ve cihazların ekonomik ömür sürelerini 2 yıl uzatmıştır. Bu muhasebe tahmin değişikliği 31 Aralık 2014 tarihi
itibariyle konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Söz konusu muhasebe tahmin değişikliği yapılmasaydı cari dönem amortisman gideri,
61.422 TL daha fazla olacaktı
2.2 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki Değişiklikler
Grup, KGK tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi
faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır.
(a) Yıllık raporlama dönemi sonu 31 Aralık 2014 olan finansal tablolarda geçerli yeni standartlar, değişiklikler ve yorumlar
- TMS 32’deki değişiklik, “Finansal Araçlar”: “varlık ve yükümlülüklerin mahsup edilmesi”;
1 Ocak 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler, TMS 32 “Finansal
Araçlar: Sunum” uygulamasına yardımcı olmak için vardır ve bilançodaki finansal varlıkların ve yükümlülüklerin mahsup edilmesi için
gerekli bazı unsurları ortaya koymaktadır.
- TMS 36’daki değişiklik, “Varlıklarda değer düşüklüğü” geri kazanılabilir tutar açıklamalarına ilişkin, 1 Ocak 2014 tarihinde veya bu
tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler, değer düşüklüğüne uğramış varlığın, geri kazanılabilir
değeri, gerçeğe uygun değerinden satış için gerekli masrafları düşülmesi ile bulunmuşsa; geri kazanılabilir değer ile ilgili bilgilerin
açıklanmasına ilişkin ek açıklamalar getirmektedir.
- TMS 39’daki değişiklik, “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirilme ve Ölçme”-“türev araçların yenilenmesi ve finansal riskten korunma
uygulamasının sürdürülmesi”; 1 Ocak 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu
değişiklik, kanun ve yönetmelik gereği, finansal riskten korunma muhasebesi aracı olarak sınıflanan bir türev ürünün, taraflarının
değişmesi veya karşı tarafın yenilenmesi durumunda, belli şartlar sağlandığı takdirde, bu türev ürüne riskten korunma muhasebesi
yapılmasına devam edilmesine izin vermektedir.
- TFRYK 21-“Vergi ve Vergi Benzeri Yükümlülükler”, 1 Ocak 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama
dönemlerinde geçerlidir. TMS 37 geçmiş bir olaydan (yükümlülük doğuran olay) kaynaklanan bir yükümlülüğün, bugüne karşılık olarak
yansıtılması gerektiği durumları belirler. TMS 37 “Karşılıklar, koşullu borçlar ve koşullu varlıklar” üzerine yapılan bu yorum, ilgili yasalar
çerçevesinde, işletme tarafından, vergiye ilişkin yükümlülüğün, ödemeyi ortaya çıkaran eylemin gerçekleştiği anda kaydedilmesi
gerektiğine açıklık getirmektedir.
- TFRS 10, 12 ve TMS 27’deki “Yatırım İşletmelerinin Konsolidasyonu ile ilgili Değişiklikler”;
1 Ocak 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik “yatırım işletmesi”
tanımına giren şirketleri, bağlı ortaklıklarını konsolide etmekten muaf tutarak, bunun yerine, bu yatırımları gerçeğe uygun değer farkı kâr
veya zarara yansıtmak suretiyle muhasebeleştirmelerine olanak sağlamıştır. TFRS 12’de de yatırım işletmelerine ilişkin açıklamalar ile
ilgili değişiklikler yapılmıştır.
119
(b) 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle yayımlanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan standartlar ve değişiklikler
- Yıllık İyileştirmeler 2012: 1 Temmuz 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirme
projesi 2010-2012 dönem aşağıda yer alan 7 standarda değişiklik getirmiştir:
• TFRS 2, Hisse Bazlı Ödemeler
• TFRS 3, İşletme Birleşmeleri
• TFRS 8, Faaliyet Bölümleri
• TFRS 13, Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü
• TMS 16, Maddi Duran Varlıklar ve TMS 38, Maddi Olmayan Duran Varlıklar
• TFRS 9, Finansal Araçlar; TMS 37, Karşılıklar, Şarta Bağlı Varlık ve Yükümlülükler
• TMS 39, Finansal Araçlar-Muhasebeleştirme ve Ölçüm
- Yıllık İyileştirmeler 2013; 1 Temmuz 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirme
projesi 2011-12-13 dönem aşağıda yer alan 4 standarda değişiklik getirmiştir:
• TFRS 1, TFRS’nin İlk Uygulaması
• TFRS 3, İşletme Birleşmeleri
• TFRS 13, Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü
• TMS 40, Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
- TFRS 14, “Regülasyona tabi ertelenen hesaplar” 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde
geçerlidir. Bu değişiklik, ilk defa TFRS uygulayacak şirketlerde, eski regülasyona tabi hesaplarda bir değişiklik yapılmamasına izin
vermektedir. Ancak daha önce TFRS uygulamış ve ilgili tutarı muhasebeleştirmeyecek diğer şirketlerle karşılaştırılabilirliği sağlamak
adına, regülasyon oranı etkisinin diğer kalemlerden ayrı olarak sunulması istenmektedir.
- TFRS 11, “Müşterek Anlaşmalar”standardındaki değişiklik: Müşterek faaliyetlerde pay alımı.
1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir.Standarttaki değişiklik ile işletme
tanımına giren bir müşterek faaliyette pay satın alındığında bu payın nasıl muhasebeleceği konusunda açıklık getirilmiştir.
- TMS 16 ve TMS 38’deki değişiklik: “Maddi duran varlıklar” ve “Maddi olmayan duran varlıklar”, amortisman ve itfa payları, 1 Ocak
2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikle bir varlığa ait amortismanı
hesaplarken hasılat bazlı methodların uygun olmadığı açıklanmaktadır. Çünkü bir varlık kullanılarak yapılan bir operasyon sonucu elde
edilen hasılat, genellikle bir varlığa ait ekonomik faydanın tüketilmesinden daha farklı etmenleri yansıtmaktadır. Aynı zamanda, hasılatın
bir varlığa ait ekonomik faydanın tüketiminin ölçülmesinde uygun bir baz olmadığı açıklanmıştır.
- TMS 27 “Bireysel finansal tablolar”, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu
değişiklik, işletmelere, bağlı ortaklık, iştirakler ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarını muhasebeleştirirken özkaynak yönetimini kullanmalarına
izin vermektedir.
120
- TFRS 10 “Konsolide finansal tablolar” ve TMS 28 “İştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar”, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu
tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik TFRS 10’un gereklilikleri ve TMS 28 arasındaki, yatırımcı
ve iştiraki ya da iş ortaklığı arasında bir varlığın satışı ya da iştiraki konusundaki uyumsuzluğa değinmektedir. Bu değişikliğin ana
sonucu, işletme tanımına giren bir işlem gerçekleştiğinde (bağlı ortaklığın elinde tutulan veya tutulmayan) işlem sonucu oluşan kayıp
veya kazancın tamamı muhasebeleştirilirken; bu işlem eğer bir varlık alış veya satışı ise söz konusu işlemden doğan kayıp veya
kazancın bir kısmı muhasebeleştirilir.
- TFRS 15 “Müşterilerle yapılan sözleşmelerden doğan hasılat”, 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama
dönemlerinde geçerlidir. Amerika’da Kabul Görmüş Muhasebe Standartları ile yapılan uyum çalışması sonucu ortaya çıkan yeni
standart hasılatın finansal raporlamasını ve finansal tabloların toplam gelirlerinin dünya çapında karşılaştırılabilirliğini sağlamayı
amaçlamıştır.
- TFRS 9, “Finansal araçlar”, 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu
standart TMS 39’un yerini almaktadır. Finansal varlıklar ve yükümlülüklerin sınıflandırması ve ölçülmesi ile ilgili zorunlulukları ve aynı
zamanda şuanda kullanılmakta olan, gerçekleşen değer düşüklüğü zararı modelinin yerini alacak olan beklenen kredi riski modelini de
içermektedir.
- TMS 16 “Maddi duran varlıklar”, ve TMS 41 “Tarımsal faaliyetler”, standartlarındaki meyve veren bitkilere ilişkin değişikliklik, 1 Ocak
2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinden itibaren geçerlidir. Bu değişiklik üzüm asması, kauçuk
ağacı, palimiye ağacı gibi bitkilerin finansal raporlamasını değiştirmektedir. Meyve veren bitkilerin, maddi duran varlıkların üretim
sürecinde kullanılmasına benzemesi sebebiyle, maddi duran varlıklarla aynı şekilde muhasebeleştirilmesine karar verilmiştir. Buna bağlı
olarak değişiklik bu bitkileri TMS 41’in kapsamından çıkararak TMS 16’nın kapsamına aldı. Bu bitkiler yetişme sürecinde yine TMS 41
kapsamında kalmaya devam edecekler.
- TMS 19’daki değişiklik, “Tanımlanmış fayda planları”, 1 Temmuz 2014 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama
dönemlerinde geçerlidir. Bu sınırlı değişiklik üçüncü kişiler veya çalışanlar tarafından tanımlanmış fayda planına yapılan katkılara
uygulanır. Plana yapılan katkıların hizmet süresinden bağımsız hesaplandığı; örneğin maaşının sabit bir kısmının katkı olarak alınması
gibi; durumlarda nasıl muhasebeleştirme yapılacağına açıklık getirmektedir.
- Yıllık İyileştirmeler 2014: 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirmeler
4 standarda değişiklik getirmiştir:
• TFRS 5, “Satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetler”, satış methodlarına ilişkin değişiklik
• TFRS 7, “Financial araçlar: Açıklamalar”, TFRS 1’e bağlı olarak yapılan, hizmet sözleşmelerine ilişikin değişiklik
• TMS 19, “Çalışanlara sağlanan faydalar” iskonto oranlarına ilişkin değişiklik
• TMS 34, “Ara dönem finansal raporlama” bilgilerin açıklanmasına ilişkin değişiklik.
Grup, yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip, geçerlilik tarihinden itibaren uygulayacaktır.
121
2.3 Önemli muhasebe politikalarının özeti
Hazır değerler
Nakit ve nakit benzerleri, nakit ve banka mevduatı ile tutarı belirli nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli ve yüksek likiditeye sahip ve
değerindeki değişim riski önemsiz olan ve vadesi üç ay veya daha kısa olan yatırımları içermektedir (Not 3).
Finansal varlıklar
i) Sınıflandırma
Grup, finansal varlıklarını şu şekilde sınıflandırmıştır: krediler ve alacaklar, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar ve satılmaya hazır
finansal varlıklar. Sınıflandırma, finansal varlıkların alınma amaçlarına göre yapılır. Grup, finansal varlıklarının sınıflandırmasını satın
alındıkları tarihte yapar.
Krediler ve alacaklar
Krediler ve alacaklar, sabit veya belirli ödemeleri olan, aktif bir piyasaya kote olmayan ve türev araç olmayan finansal varlıklardır. Vadeleri
raporlama tarihinden itibaren 12 aydan kısa ise dönen varlıklarda, 12 aydan uzun ise duran varlıklarda gösterilirler. Grup’un kredileri ve
alacakları konsolide bilançoda ticari alacaklar, finans sektörü faaliyetlerinden alacaklar ve nakit ve nakit benzerlerinden oluşmaktadır.
Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar
Sabit vadeli ve sabit veya belirlenebilir ödemeli türev dışı finansal araçlar, Grup’un vadeye kadar elde tutma niyeti ve tutabilme durumu
söz konusuysa, vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflanır. İlk kayda alınışlarından sonra, vadesine kadar elde tutulacak
yatırımlar etkin faiz metodu kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden taşınır. Yatırımlar elden çıkarıldığı ya da değer düşüklüğüne
uğradığı zaman hesaplanan kâr yada zarar, itfa sürecinde olduğu gibi kâr veya zarar tablosuna yansıtılır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar
Satılmaya hazır finansal varlıklar, bu kategoride sınıflandırılan ve diğer kategorilerin içinde sınıflandırılmayan türev araç olmayan varlıklardır.
Grup, ilgili varlıkları raporlama döneminden itibaren 12 ay içinde elden çıkarmaya niyetli değilse duran varlıkların altında sınıflandırılırlar
(Not 4).
122
ii) Muhasebeleştirme ve ölçme
Normal yoldan alınan ve satılan finansal varlıklar, alım satımın yapıldığı tarihte kayıtlara alınır. Alım satım yapılan tarih, Grup’un varlığı alım
satım yapmayı taahüt ettiği tarihtir. Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar hariç diğer finansal yatırımlar
ilk olarak gerçeğe uygun değerine işlem maliyeti eklenmek suretiyle kaydedilir. Finansal varlıklardan doğan nakit akış alım hakları sona
erdiğinde veya transfer edildiğinde ve Grup tüm risk ve getirilerini transfer ettiğinde, finansal varlıklar bilanço dışına çıkartılır. Satılmaya
hazır finansal varlıklar müteakip dönemlerde gerçeğe uygun değerleriyle muhasebeleştirilmektedirler. Krediler ve alacaklar etkin faiz oranı
yöntemi kullanılarak itfa edilmiş maliyetleri ile muhasebeleştirilmektedir.
Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak kaydedilen parasal ve parasal olmayan finansal varlıkların gerçeğe uygun değerindeki değişimler
diğer kapsamlı kâr veya zarar tablosuna yansıtılır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklar, satıldığında veya değer düşüklüğü oluştuğunda özkaynaklarda
gösterilen birikmiş gerçeğe uygun değer farkları kâr veya zarar tablosuna finansal varlıklardan doğan kâr ve zararlar olarak aktarılır.
Grup finans sektörü faaliyetlerinden alacaklarını indirgenmiş net değerleri üzerinden muhasebeleştirilmektedir (Not 8).
Kredi değer düşüklüğü karşılığı
Grup, verilen krediler üzerinde yapılan değerlendirmeler sonucunda tahsili şüpheli görülen alacaklardan doğabilecek zararlar için belli
bir karşılık ayırmaktadır. Karşılık tutarı, Grup’un kredi risk politikası, mevcut kredi portföyünün yapısı, müşterilerinin mali yapıları ve
ekonomik konjoktüre bağlı olarak belirlenmekte ve “Takipteki Krediler” olarak sınıflandırılarak, varsa ilgili teminatların gerçeğe uygun
değerleri de göz önüne alınarak hesaplanmaktadır. Karşılık hesabındaki değişiklikler gerçekleştikleri dönem içerisinde konsolide kâr veya
tablosuna yansıtılmaktadır. Yasal prosedürler tamamlandığı ve kredinin tahsil edilemeyeceği kesinleştiği takdirde, ilgili tutarlar hesaplardan
silinmekte, silinen krediler ile ilgili tahsilâtlar gelir olarak kaydedilmektedir.
Finansman kredilerinin değerlendirilmesi sonucunda belirlenen toplam finansman kredileri karşılığı Grup’un finansman kredileri
portföyündeki tahsili şüpheli alacakları kapsayacak şekilde belirlenmektedir.
Grup, alacakların tahsilinde herhangi bir gecikme bulunmasa dahi, alacak tutarları için borçlunun kredibilite değerlendirmelerine ilişkin
bütün verileri dikkate alarak, teminat tutarını hesaplamaya dahil etmeksizin, belirlediği oranlarda özel karşılık ayırabilmektedir.
Grup ayrıca, faiz veya ana paranın tahsilinde gecikme olmayan veya 90 günden daha az gecikme olan alacaklardan doğması beklenen
ancak miktarı kesin olarak belli olmayan zararların karşılanması amacıyla, herhangi bir işlemle doğrudan ilgili olmaksızın, karşılık ayırma
yöntemini benimsemiş ancak zorunluluk olarak değerlendirmemiştir. Grup, şüpheli hale gelmeyen finansman kredileri için bu kapsamda
genel karşılık ayırmaktadır.
123
Ticari alacaklar
Vadeleri genel olarak 30-90 gün arasında değişmekte olan ticari alacaklar, müşterilere satılan ticari mal ya da sağlanan hizmetler sonucu
ortaya çıkan, müşterilerden alacaklardır. Eğer ticari alacakların tahsilatı için beklenen süre 1 yıl ya da daha kısa ise (ya da uzunsa ancak
işletmenin normal faaliyet döngüsü içinde ise), bu alacaklar kısa vadeli alacaklar olarak sınıflandırılırlar. Aksi halde, uzun vadeli alacaklar
olarak sınıflandırılırlar. Ticari alacaklar ilk olarak gerçeğe uygun değerleri ile kaydedilir ve izleyen dönemlerde etkin faiz oranı kullanılarak
iskonto edilmiş değerinden değer düşüklüğü karşılığı düşülerek takip edilir.
Vadesi gelmiş alacakların tahsil edilemeyeceğine dair somut bir gösterge varsa şüpheli alacak karşılığı ayrılır. Grup’un, ödenmesi
gereken meblağları tahsil edemeyecek olduğunu gösteren bir durumun söz konusu olması halinde ticari alacaklar için bir alacak risk
karşılığı oluşturulur. Söz konusu bu karşılığın tutarı, alacağın kayıtlı değeri ile tahsili mümkün tutar arasındaki farktır. Tahsili mümkün tutar,
teminatlardan ve güvencelerden tahsil edilebilecek meblağlar da dahil olmak üzere tüm nakit girişlerinden, oluşan ticari alacağın orijinal
etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilen değeridir. Tahsili tamamen mümkün olmayan alacaklar tespit edildikleri durumlarda tamamen
silinirler (Not 6).
Ticari borçlar
Ticari borçlar, Grup’un olağan faaliyetleri için tedarikçilerden sağlanan mal ve hizmetlere ilişkin yapılması zorunlu ödemeleri ifade
etmektedir. Eğer ticari borçların ödenmesi için beklenen süre 1 yıl ya da daha kısa ise (ya da daha uzunsa ancak işletmenin normal
faaliyet döngüsü içinde ise), bu borçlar kısa vadeli borçlar olarak sınıflandırılırlar. Aksi halde, uzun vadeli borçlar olarak sınıflandırılırlar (Not
6).
Ticari borçlar, gerçeğe uygun değerleriyle kaydedilir ve müteakip dönemlerde etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş
değerinden değer düşüklüğü karşılığı ayrılarak muhasebeleştirilir.
Stoklar
Stoklar, net gerçekleşebilir değer veya maliyet değerinden düşük olanı ile değerlenmektedir. Maliyet belirleme yöntemi tüm stoklar için
aylık ağırlıklı ortalama olup, yarı mamuller ve mamuller üretim maliyetlerinden pay almaktadır. Net gerçekleşebilir değer, satış fiyatından
stokları satışa hazır hale getirebilmek için yapılan giderlerle, pazarlama ve satış giderleri düşüldükten sonraki değerdir. Kullanılamaz
durumdaki stoklar ise kayıtlardan çıkarılmaktadır (Not 9).
Yatırım amaçlı gayrimenkuller, kira ve/veya değer artış kazancı ve/veya satış kârı olmak üzere sermaye iradı elde etmek amacıyla elde
tutulan gayrimenkuller olup ilk olarak maliyet değerleri ve buna dahil olan işlem maliyetleri ile ölçülürler. Başlangıç muhasebeleştirmesi
sonrasında yatırım amaçlı gayrimenkuller, bilanço tarihi itibariyle piyasa koşullarını yansıtan gerçeğe uygun değerleri ile değerlenirler (Not
10). Yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerden kaynaklanan kazanç veya zararlar oluştukları dönemde
konsolide kâr veya zarar tablosuna dahil edilirler.
Yatırım amaçlı gayrimenkuller, satılmaları veya kullanılamaz hale gelmeleri ve satışından gelecekte herhangi bir ekonomik yarar
sağlanamayacağının belirlenmesi durumunda bilanço dışı bırakılırlar. Yatırım amaçlı gayrimenkullerin kullanım süresini doldurmasından
veya satışından kaynaklanan kâr/zarar, oluştukları dönemde konsolide kâr veya zarar tablosuna dahil edilir.
124
Maddi duran varlıklar
Maddi duran varlıklar maliyet değerleri üzerinden birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü karşılığı düşülerek
muhasebeleştirilmektedir. Maddi duran varlıklar satıldığı zaman bu varlığa ait maliyet ve birikmiş amortismanlar ve varsa değer düşüklüğü
karşılıkları ilgili hesaplardan düşüldükten sonra oluşan gelir ya da gider, konsolide kâr veya zarar tablosuna dahil edilmektedir.
Maddi duran varlığın maliyet değeri; alış fiyatı, ithalat vergileri ve iadesi mümkün olmayan vergiler ve maddi duran varlığı kullanıma hazır
hale getirmek için yapılan masraflardan oluşmaktadır. Maddi duran varlığın kullanımına başlandıktan sonra oluşan tamir ve bakım gibi
masraflar, oluştukları dönemde gider kaydedilmektedir. Yapılan harcamalar ilgili maddi duran varlığa gelecekteki kullanımında ekonomik
bir değer artışı sağlıyorsa bu harcamalar varlığın maliyetine eklenmektedir.
Amortismana tabi varlıklar, tahmini ekonomik ömürlerine dayanan oranlarla doğrusal amortisman yöntemine göre amortismana tabi
tutulmaktadır (Not 11). Ekonomik ömür ve amortisman metodu düzenli olarak gözden geçirilmekte, buna bağlı olarak metodun ve
amortisman süresinin ilgili varlıktan edinilecek ekonomik faydaları ile paralel olup olmadığına bakılmaktadır. Amortisman süreleri aşağıdaki
gibidir:
Yer altı ve yerüstü düzenleri
Binalar
Makine ve ekipmanlar
Taşıtlar
Demirbaşlar
Özel maliyetler
(Yıl)
33
33
12-32
4-10
8-14
5-30
Varlığın değerinin düştüğüne dair bir belirti oluşursa ilgili varlığın net gerçekleşebilir değeri yeniden tahmin edilir, değer düşüklüğü karşılığı
konsolide finansal tablolara yansıtılır.
Bir varlığın kayıtlı değeri, varlığın geri kazanılabilir değerinden daha yüksekse, kayıtlı değer derhal geri kazanılabilir değerine indirilir. Geri
kazanılabilir değer ilgili varlığın net satış fiyatı ya da kullanımdaki değerinin yüksek olanıdır. Net satış fiyatı, varlığın makul değerinden
satışı gerçekleştirmek için katlanılacak maliyetlerin düşülmesi suretiyle tespit edilir. Kullanımdaki değer ise ilgili varlığın kullanılmasına
devam edilmesi suretiyle gelecekte elde edilecek tahmini nakit akımlarının bilanço tarihi itibariyle indirgenmiş tutarlarına artık değerlerinin
eklenmesi ile tespit edilir.
Maddi duran varlıkların satışı dolayısıyla oluşan kâr ve zararlar diğer faaliyet gelirleri ve giderleri hesaplarına dahil edilirler.
125
Maddi olmayan duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar elde etme maliyetleri üzerinden kayda alınırlar. Grup bünyesinde yaratılan, üretimi planlanan yeni araçların
geliştirilmesine yönelik katlanılan harcamalar hariç, maddi olmayan duran varlıklar aktifleştirilemez ve yapılan harcamalar oluştukları
dönem içerisinde giderleştirilirler. Maddi olmayan duran varlıklar tahmini kullanım ömürleri doğrultusunda doğrusal amortisman metodu
ile itfa edilirler. Aktifleştirilen geliştirme giderleri, ürünün ticari üretiminin başlamasını müteakip tahmini kullanım ömürleri doğrultusunda
doğrusal amortisman metodu ile itfa edilirler. Maddi olmayan duran varlıklar; taşıdıkları değerler, koşullardaki değişikliklerin ve olayların
taşınan değerin düşebileceğine dair belirti oluşturmaları durumunda gözden geçirilir ve gerekli karşılık ayrılır (Not 12).
Varlıklarda değer düşüklüğü
Grup, tüm maddi ve maddi olmayan duran varlıkları için, her rapor tarihinde söz konusu varlığa ilişkin değer düşüklüğü olduğuna dair
herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın taşınmakta olan değeri, kullanım
veya satış yoluyla elde edilecek olan tutarlardan yüksek olanı ifade eden net gerçekleşebilir değer ile karşılaştırılır. Eğer söz konusu
varlığın veya o varlığın ait olduğu nakit üreten herhangi bir birimin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutardan
yüksekse, değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Bu durumda oluşan değer düşüklüğü zararları konsolide kapsamlı gelir tablosunda
muhasebeleştirilir.
Değer düşüklüğünün iptali nedeniyle varlığın (veya nakit üreten birimin) kayıtlı değerinde meydana gelen artış, önceki yıllarda değer
düşüklüğünün konsolide finansal tablolara alınmamış olması halinde oluşacak olan defter değerini (amortismana tabi tutulduktan sonra
kalan net tutar) aşmamalıdır. Değer düşüklüğünün iptali konsolide kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilir.
Araştırma ve geliştirme harcamaları
Araştırma harcamaları oluştukları tarihte gider yazılır. Aşağıda belirtilen kriterlere sahip proje harcamaları dışında geliştirme için yapılan
harcamalar da, oluştukları dönem içerisinde gider olarak kayıt edilmektedir:
- Ürün ile ilgili maliyetleri net olarak tanımlanabiliyor ve de güvenilir bir şekilde ölçülebiliyorsa,
- Ürünün teknik yeterliliği/fizibilitesi ölçülebiliyorsa,
- Ürün satışa sunulacak ya da şirket içerisinde kullanılacaksa,
- Ürün için potansiyel bir pazar mevcutsa, ya da şirket içi kullanılırlığı ispatlanabiliyorsa,
- Projenin tamamlanabilmesi için yeterli teknik, mali ve diğer gerekli kaynaklar temin edilebiliniyorsa.
Yukarıda bahsedilen kriterleri karşılayan geliştirme projelerinin maliyetleri aktifleştirilmektedir ve ilgili proje ömürleri (8 yıl) doğrultusunda
doğrusal amortisman metodu ile itfa edilirler.
126
Gelirlerin kaydedilmesi
Otomotiv Faaliyetleri:
Gelirler, faaliyetler ile ilgili olarak Grup’a ekonomik getiri sağlanmasının muhtemel ve getirinin güvenilir olarak ölçülebilmesinin mümkün
olduğu zaman muhasebeleştirilir. Gelirler verilen iskontolar ile katma değer ve satış vergileri düşülerek hesaplanır. Gelirler mal ile ilgili
önemli risk ve mülkiyetin getirdiği haklar alıcıya geçtiği zaman finansal tablolarda tanımlanır. Bunun için ayrıca gelirin miktarının güvenilir
bir biçimde ölçülmesi gerekmektedir. Net satışlar, teslim edilmiş malların fatura edilmiş bedelinin, satış iadelerinden arındırılmış halidir.
Verilen hizmetlere ilişkin gelirler, hizmetin sunulduğu ve gelir tutarının güvenilir bir biçimde ölçülebildiği durumlarda tanımlanır.
Finans Sektörü Faaliyetleri:
Faiz gelir ve giderleri etkin faiz metodu kullanılarak tahakkuk esasına göre kayıt edilmektedir. Grup tarafından tahsis edilmiş tüketici
finansmanı kredilerinin tahsilatı şüpheli duruma düştüğü zaman ilgili faiz gelir tahakkuku kayıtlara yansıtılmaz.
Kredi istihbarat gelirleri ise Grup’un müşterilere verilen kredilerinin açılışında tahsil ettiği kredi açılış ücretlerinden oluşmakta ve kredilerin
geri ödeme dönemleri üzerinden sistematik bir yöntem ile düşülerek konsolide finansal tablolarda finans sektörü faaliyetlerinden alacaklar
kaleminden netlenerek gösterilmektedir.
Ayrıca, Grup kullandırdığı kredilere istinaden yapmış olduğu hayat sigortalarına istinaden kredilendirdiği sigorta primlerini sigorta
yapan kuruluş ile belli bir plan dahilinde paylaşmaktadır. Grup payına düşen bu sigorta prim gelirleri ise kredilerin geri ödeme
dönemleri üzerinden sistematik bir yöntem ile peşin tahsil edilen gelir olarak konsolide finansal tablolarda diğer yükümlülükler altında
gösterilmektedir.
Satışların içerisinde önemli bir finansman maliyeti bulunması durumunda, makul bedel, gelecekte oluşacak tahsilatların, finansman
maliyeti içerisinde yer alan gizli faiz oranı ile indirgenmesi ile tespit edilir. Gerçek değerleri ile nominal değerleri arasındaki fark, tahakkuk
esasına göre faiz geliri olarak değerlendirilir.
Banka kredileri
Bütün banka kredileri, ilk kayıt anında rayiç değerlerini de yansıttığı düşünülen ve ihraç maliyetini içeren maliyet bedeli ile kaydedilir. İlk
kayda alımdan sonra krediler, etkin faiz oranı yöntemiyle indirgenmiş net değerleri ile gösterilir. İndirgenmiş değer hesaplanırken ilk ihraç
anındaki maliyetler ve geri ödeme sırasındaki indirimler ve primler göz önünde bulundurulur (Not 5).
127
Borçlanma maliyetleri
Borçlanma maliyetleri özellikli bir varlığın satın alınması, inşaatı veya üretimi ile doğrudan ilişkisi kurulabildiği takdirde, ilgili özellikli varlığın
maliyetinin bir unsuru olarak aktifleştirilir. Bu tür maliyetler güvenilebilir bir biçimde ölçülebilmeleri ve gelecekte ekonomik yararlardan
işletmenin faydalanabilmesinin muhtemel olması durumunda, varlığın maliyetine dahil edilir. Bu kapsamda olmayan borçlanma maliyetleri
ise oluştukları tarihte giderleştirilir. 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle sona eren hesap döneminde, kullanılan kredilere ilişkin aktifleştirilen
borçlanma maliyetleri bulunmamaktadır (2013: 846 TL).
Dönem vergi gideri ve ertelenen vergi
Dönem vergi gideri cari dönem vergi giderini ve ertelenmiş vergi giderini kapsar. Dönem vergisi ve ertelenmiş vergi gelir veya gider
olarak, verginin doğrudan özkaynak veya diğer kapsamlı gelir altında muhasebeleştirilen bir işlemle ilgili olmaması koşuluyla, kâr veya
zarar tablosuna kaydedilir. Bu durumda ise, vergi sırasıyla diğer kapsamlı gelirler veya özkaynaklarda muhasebeleştirilir (Not 23).
Cari dönem vergi gideri, Grup’un ve bağlı ortaklıklarının faaliyet gösterdiği ülkelerde yürürlükte olan veya yürürlüğe girmesi kesine yakın
olan vergi kanunları dikkate alınarak hesaplanır. Grup, yürürlükte olan vergi kanununun yoruma açık olması durumunda periyodik olarak
vergi beyanını değerlendirir ve gerekli görülen durumlarda vergi otoritelerine ödenecek borçlar için provizyon ayrılır.
Ertelenmiş vergi, yükümlülük yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin konsolide finansal tablolarda yer alan değerleri ile vergi
değerleri arasındaki geçici farklar üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri, yürürlükte olan veya bilanço tarihi
itibariyle yürürlüğe giren vergi oranları ve vergi mevzuatı dikkate alınarak, vergi varlığının gerçekleşeceği veya yükümlülüğünün ifa
edileceği dönemde uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kâr elde
etmek suretiyle geçici farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla hesaplanmaktadır.
Grup, vergilendirilebilir geçici farkların kapatılma zamanını kontrol edebilmesi ve geçici farklılığın öngörülebilir bir sürede kapatılmasının
muhtemel olmaması durumu haricinde bağlı ortaklıkları ile ilgili tüm vergilendirilebilir geçici farklar için ertelenmiş vergi yükümlülüğü
hesaplar.
Grup, ertelenmiş vergi varlığı ile ertelenmiş vergi borcunu ancak ve ancak yasal olarak dönem vergi varlıklarını dönem vergi borçlarına
mahsup etme hakkının olması ve aynı vergi mükellefi veya ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğünü net gösterme niyeti olan farklı
mükelleflerin ertelenmiş vergi varlığı ve ertelenmiş vergi borcunun yukarıda belirtilen yasal düzenlemeyi yapan vergi idaresi ile aynı olması
durumunda mahsup eder.
128
Kıdem tazminatı karşılığı
Grup, mevcut iş kanunu gereğince, emeklilik nedeni ile işten ayrılan veya istifa ve kötü davranış dışındaki nedenlerle işine son verilen ve
en az bir yıl hizmet vermiş personele belirli miktarda kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür.
Grup, ilişikteki finansal tablolarda kıdem tazminatı karşılığını “Projeksiyon Metodu’’nu kullanarak ve Grup’un personel hizmet süresini
tamamlama ve kıdem tazminatına hak kazanma konularında geçmiş yıllarda kazandığı deneyimlerini baz alarak hesaplamış ve bilanço
tarihinde devlet tahvilleri kazanç oranı ile iskonto etmiştir.
Gelir tablosuna çalışan giderleri olarak yansıtılmış olan, tanımlanmış fayda planlarına ilişkin cari servis maliyeti, bir varlığın maliyetine
eklenenler hariç, cari yılda çalışan hizmetlerinden kaynaklanan tanımlanmış fayda yükümlülüğündeki, fayda değişikliği kısıntıları ve
ödemelerdeki artışı ifade eder. Geçmiş hizmet maliyetleri oluştukları dönemde gelir tablosuna kaydedilir.
Net faiz gideri, tanımlanmış fayda yükümlülüğünün net değerine ve planlanmış varlığın gerçeğe uygun değerine, iskonto oranı
uygulanarak hesaplanmasıyla bulunur. Bu maliyet gelir tablosunda çalışan giderleri altında muhasebeleştirilir.
Aktüeryal varsayımla gerçekleşen arasındaki fark düzeltmeleri ile aktüeryal varsayım değişikliklerinden doğan aktüeryal kazanç ve
kayıplar, oluştukları dönem içinde diğer kapsamlı gelirler olarak özkaynaklara yansıtılır (Not 15).
Hisse başına kazanç
Konsolide kâr veya zarar tablosunda belirtilen hisse başına kazanç, net kârın, raporlama boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin
ağırlıklı ortalama adedine bölünmesiyle bulunmaktadır.
Türkiye’de şirketler sermayelerini halihazırda bulunan hissedarlarına, geçmiş yıl kazançlarından ve enflasyon düzeltmesi farkları
hesabından dağıttıkları “bedelsiz hisse” yolu ile artırabilmektedirler. Bu tip “bedelsiz hisse” dağıtımları, hisse başına kazanç
hesaplamalarında, ihraç edilmiş hisse gibi değerlendirilir. Buna göre, bu hesaplamalarda kullanılan ağırlıklı ortalama hisse sayısı, söz
konusu hisse senedi dağıtımlarının geçmişe dönük etkileri de dikkate alınarak bulunur (Not 24).
Karşılıklar
Karşılıklar, geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir hukuki veya zımni yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesi
için ekonomik fayda içeren kaynakların işletmeden çıkmasının muhtemel olması ve yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin
edilebiliyor olması durumlarında ayrılmaktadır (Not 14). Yeniden yapılandırma gider karşılığı, işçilerin kıdem tazminatı ödemeleri ile
sözleşme bitiş cezalarını içermektedir. Gelecek dönemlerde oluşması beklenen faaliyet zararları için karşılık ayrılmaz.
Karşılık tutarı, paranın zaman değerine ilişkin mevcut piyasa değerlendirmelerini ve borca özgü riskleri yansıtan vergi öncesi oranlar
kullanılarak yükümlülüğü yerine getirilmesi için tahmin edilen giderlerin bugünkü değeri olarak ölçülür. Karşılık tutarında zamanın
geçmesinden kaynaklanan artış faiz gideri olarak kaydedilir.
Karşılıklar her bilanço tarihinde gözden geçirilmekte ve yönetimin en iyi tahminlerini yansıtacak şekilde gerekli düzenlemeler
yapılmaktadır.
129
Garanti giderleri karşılığı
Grup yurtiçinde satılan araçlar için satış tarihini takip eden belirli bir süre boyunca ücretsiz bakım ve tamir hizmeti sağlamaktadır.
Grup’un ihraç satışları garanti kapsamında değildir. Garanti kapsamında bulunan araçlar için tahmin edilen garanti karşılık tutarı,
geçmiş dönemlerde gerçekleşen giderlere göre revize edilmektedir Grup’un ilave garanti süresi sağlayan sigorta poliçesi satışlarından
kaynaklanan önemli bir yükümlülüğü bulunmamaktadır (Not 14).
Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler
Şarta bağlı yükümlülükler, kaynak aktarımını gerektiren durum yüksek bir olasılık taşımıyor ise finansal tablolarda yansıtılmayıp
dipnotlarda açıklanmaktadır. Şarta bağlı varlıklar ise finansal tablolara yansıtılmayıp ekonomik getiri yaratma ihtimali yüksek olduğu
takdirde dipnotlarda açıklanır.
Netleştirme
Bir finansal varlık ve borcun birbirine mahsup edilerek net tutarın bilançoda gösterilmesi ancak işletmenin; muhasebeleştirilen tutarları
netleştirme konusunda yasal bir hakkının bulunması ve net esasa göre ödemede bulunma ya da varlığı elde etme ve borcu ödeme
işlemlerini eş zamanlı olarak gerçekleştirme niyetinde olması durumunda mümkün olabilir. Yasal hak, gelecekteki bir olaya bağlı olmamalı,
normal operasyonel akışta ve şirketin ya da karşı tarafın temerrüt, acz hali ya da iflası durumunda dahi kullanılabilir olmalıdır.
Yabancı para cinsinden işlemler
Yabancı para cinsinden oluşan gelir ve giderler işlem tarihinde geçerli olan kurlar ile çevrilmektedir. Yabancı paralarla ifade edilen parasal
aktiflerin ve pasiflerin çevriminde bilanço tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen kurlar kullanılmaktadır. Yabancı para
cinsinden olan işlemlerin çevrilmesinden veya yabancı paralarla ifade edilen tutarların değerlemesinden doğan kur farkı gelir ya da gideri
ilgili dönemde kâr veya zarar tablosuna yansıtılmaktadır.
Nakit akışa yönelik riskten korunma işlemleri
Etkin bir nakit akım korunma işleminde, korunma amaçlı aracın rayiç değerinde olan değişiklikler doğrudan özkaynaklar hesabında
tanımlanır. Etkin olmayan kısım dönem kârında kâr veya zarar olarak tanımlanır. Eğer nakit akım korunma işlemi bir varlık veya
yükümlülüğün doğmasıyla sonuçlanırsa, geçmişte oluşmuş ve özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilmiş tüm kazanç ve kayıplar ilgili
varlık veya yükümlülüğün maliyetine dahil edilir. Aksi takdirde, diğer tüm nakit akım korunma işlemleri için başlangıçta özkaynaklar
içerisinde muhasebeleştirilmiş kazanç ve kayıplar, korunan yükümlülüğün ifa edildiği veya beklenen işlemin kâr veya zarar tablosunu
etkilediği dönemlerde ilgili kâr/zarar hesapları ile ilişkilendirilir. 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle sona eren yıl içerisinde konsolide diğer
kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilen nakit akış riskinden korunma kazançları 128.927 TL tutarındadır (2013: 143.655 TL
tutarında nakit akış riskinden korunma kayıpları).
Korunmanın, korunma muhasebesi uygulanması için gerekli koşulları sağlayamaz hale gelmesi durumunda korunma amaçlı araca
ilişkin olarak etkin bir korunma varken özkaynaklar içerisinde finansal tablolara alınan birikmiş kazanç ve kayıplar, tahmini işlem
gerçekleşene kadar özkaynaklar içerisinde tutulur. Tahmini işlemin gerçekleşmesinin beklenmemesi durumunda, özkaynaklar içerisinde
muhasebeleştirilen birikmiş kazanç veya kayıplar döneminin kâr veya zararı olarak finansal tablolara alınır.
130
Yatırım maliyetleri ile ilgili yabancı para cinsinden uzun vadeli krediler (türev olmayan korunma aracı) ile hafif ticari araçların (Yeni Doblo ve
Mini Cargo (“MCV”)) gerçekleşen ve gelecekte beklenen satışları (korunmaya konu kalem) arasında etkili bir nakit akım korunması ilişkisi
bulunmaktadır. Şirket ile Fiat ve Peugeot Citroen Automobiles S.A. (“PSA”) arasında yapılan üretim anlaşmaları çerçevesinde MCV için
2008 yılından itibaren 2015 yılı Aralık ayına kadar Fiat ve PSA’ya yapılacak satışların hasılatlarının bir bölümü ile uzun vadeli ilgili kredi
borçları karşılanacaktır. Yine aynı şekilde Şirket ile Fiat arasında yapılan üretim anlaşmaları çerçevesinde Yeni Doblo için 2009 yılından
itibaren 2021 yılı Aralık ayına kadar Fiat’a yapılacak satışların hasılatlarının bir bölümü ile uzun vadeli ilgili kredi borçları karşılanacaktır.
Finansal riskten korunma işleminin etkinliği her finansal raporlama döneminde sürekli olarak değerlendirilmektedir ve finansal riskten
korunma işleminin, korunulan risk ile ilişkilendirilebilen nakit akışlarındaki değişiklikleri dengelemede etkin olması, ilgili finansal riskten
korunma ilişkisine ilişkin belgelendirilmiş risk yönetim stratejisi ile tutarlı olduğunu göstermektedir.
İlişkili taraflar
Aşağıdaki kriterlerden birinin varlığında, taraf Grup ile ilişkili sayılır (Not 25):
(a) Söz konusu tarafın, doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla:
(i) İşletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da işletme ile ortak kontrol altında bulunması (ana ortaklıklar,
bağlı ortaklıklar ve aynı iş dalındaki bağlı ortaklıklar dahil olmak üzere);
(ii) Grup üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması; veya
(iii) Grup üzerinde ortak kontrole sahip olması;
(b) Tarafın, Grup’un bir iştiraki olması;
(c) Tarafın, Grup’un ortak girişimci olduğu bir iş ortaklığı olması;
(d) Tarafın, Grup’un veya ana ortaklığının kilit yönetici personelinin bir üyesi olması;
(e) Tarafın, (a) ya da (d)’de bahsedilen herhangi bir bireyin yakın bir aile üyesi olması;
(f) Tarafın; kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki altında veya (d) ya da (e)’de bahsedilen herhangi bir bireyin
doğrudan ya da dolaylı olarak önemli oy hakkına sahip olduğu bir işletme olması; veya,
(g) Tarafın, işletmenin ya da işletme ile ilişkili taraf olan bir işletmenin çalışanlarına işten ayrılma sonrasında sağlanan fayda planları
olması, gerekir.
Yatırım, araştırma ve geliştirme teşvikleri
Tüm devlet teşvikleri, elde edilmesi için gerekli şartların Grup tarafından yerine getirileceğine ve teşviğin Grup tarafından elde
edilebileceğine dair makul bir güvence oluştuğunda gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilir. Devlet yardımının bir gider ile ilişkili
olması durumunda, bu yardımın karşılayacağı giderler ile eşleşecek şekilde gelirleştirilir. Devlet yardımının bir varlık ile ilişkili olması
durumda ise bu gelir ertelenmiş gelir olarak kaydedilir.
Giderlere ilişkin alınan devlet teşvikleri, giderlerin oluştuğu dönem ile eşleşmesi amacıyla giderlerin oluştuğu döneme kadar ertelenir ve
karşılığı olduğu giderlerin oluştuğu dönemde gelir tablosunda muhasebeleştirilir.
Maddi duran varlıklarla ilgili devlet teşvikleri ertelenmiş devlet teşvikleri olarak uzun vadeli yükümlülükler altında muhasebeleştirilir ve ilgili
varlıkların ekonomik ömürleri boyunca doğrusal amortisman yöntemi ile gelir tablosuna kaydedilir.
Yatırım, araştırma ve geliştirme teşvikleri, Grup’un teşvik talepleri yetkili makamlar tarafından onaylandığı zaman tanımlanır (Not 13).
131
NOT 3-NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
Kasa
Banka
-vadesiz mevduat
-vadeli mevduat
2014
7
2013
5
133.612
1.552.434
92.947
1.580.298
Toplam
1.686.053
1.673.250
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle vadeli mevduatların detayları aşağıdaki gibidir:
2014
TL
Euro
Toplam
Tutar
662.755
889.679
1.552.434
2013
Yıllık faiz
oranı (%)
6,00-12,25
1,80-2,90
Tutar
848.965
731.333
Yıllık faiz
oranı (%)
8,25-9,90
2,85-3,60
1.580.298
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle vadeli mevduatların vadeleri 2-64 gün arasında değişmektedir (2013: 1-47 gün arasında).
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle, vadeli ve vadesiz mevduatların toplam 981.732 TL’lik kısmı (2013: 1.179.705 TL) ilişkili kuruluş olan
bankada bulunmaktadır (Not 25).
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin konsolide nakit akış tablolarında yer alan nakit ve nakit benzeri değerler
aşağıdaki gibidir:
Nakit ve nakit benzerleri
Eksi: faiz tahakkukları
2014
1.686.053
(4.120)
2013
1.673.250
(2.783)
Toplam
1.681.933
1.670.467
NOT 4-FİNANSAL YATIRIMLAR
a) Kısa vadeli finansal yatırımlar:
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un kısa vadeli yatırımlar amacı ile tutulan 28.207 TL tutarında 119 gün vadeli, %1,9 faiz oranlı vadeli
mevduat hesabı bulunmaktadır (2013: 181 gün vadeli ve %3,3 faiz oranlı 73.413 TL tutarında vadeli mevduat).
b) Satılmaya hazır finansal yatırımlar
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un 360 TL tutarında satılmaya hazır finansal varlığı bulunmaktadır (2013: 132 TL).
132
NOT 5-FİNANSAL BORÇLANMALAR
a) Kısa vadeli borçlanmalar
TL krediler (*)
Euro krediler
Döviz
tutarı (bin)
101.000
Toplam
2014
TL
karşılığı
40.212
287.410
Faiz
oranı (%)
7,44-14,74
0,52-0,75
Döviz
tutarı (bin)
-
327.622
2013
TL
karşılığı
58.547
-
Faiz
oranı (%)
8,50-11
-
58.547
b) Uzun vadeli borçlanmaların kısa vadeli kısımları
TL krediler (*)
Euro krediler
İhraç edilen tahviller (1,2,3,….8)
Döviz
tutarı (bin)
139.858
2014
TL
karşılığı
372.260
394.498
-
191.303
Toplam
Faiz
oranı (%)
7,44-14,74
Euribor + 0,15
Euribor + 2,60
Döviz
tutarı (bin)
148.122
2013
TL
karşılığı
292.781
434.959
-
217.058
958.061
944.798
214.131
2014
TL
karşılığı
490.950
603.999
Döviz
tutarı (bin)
253.156
2013
TL
karşılığı
343.965
743.392
-
216.838
-
193.529
Faiz
oranı (%)
7,25-14,35
Euribor + 0,15
Euribor + 1,96
6,76-10,27
c) Uzun vadeli borçlanmalar
Döviz
tutarı (bin)
TL krediler (*)
EUR krediler
İhraç edilen tahviler (1,2,3,…8)
Toplam
1.311.787
Faiz
oranı (%)
7,44-14,74
Euribor + 0,15
Euribor + 2,60
6,86-10,53
Faiz
oranı (%)
7,25-14,35
Euribor+0,15
Euribor+1,96
6,76-10,27
1.280.886
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle kısa ve uzun vadeli TL kredilerin tamamı konsolide edilen bağlı ortaklık KFK tarafından, vermiş olduğu tüketici kredilerini finanse
etmek amacıyla alınan kredilerden oluşmaktadır.
(*)
Grup’un bağlı ortaklıklarından KFK, 4 Nisan 2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca gerekli
izinler sonrasında 27 Mayıs 2013 tarihinde 24 ay vadeli %6,76 faiz oranlı 50.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş Yapı Kredi
Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
(1)
Grup’un bağlı ortaklıklarından KFK, 4 Nisan 2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca gerekli
izinler sonrasında 27 Mayıs 2013 tarihinde 20 ay vadeli %6,80 (ilk kupon ödeme 248 gün için 6,80%,ikinci kupon ödeme 182 gün için 6,76%,üçüncü kupon ödeme için 6,76%
faiz oranlı)faiz oranlı 30.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından nitelikli
yatırımcıya satılmıştır.
(2)
133
NOT 5-FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı)
(3) Grup’un bağlı ortaklıklarından KFK, 4 Nisan 2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca gerekli
izinler sonrasında 30 Eylül 2013 tarihinde 21 ay vadeli %9,72 faiz oranlı 50.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş TSKB A.Ş.
tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
(4) Grup’un bağlı ortaklıklarından KFK, 4 Nisan 2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca gerekli
izinler sonrasında 14 Kasım 2013 tarihinde 24 ay vadeli %10,27 faiz oranlı 60.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş Yapı
Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
(5) Grup’un bağlı ortaklıklarından KFK, 18 Nisan 2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca
gerekli izinler sonrasında 6 Haziran 2014 tarihinde 24 ay vadeli %10,23 faiz oranlı 75.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş
Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
gerekli izinler sonrasında 7 Kasım 2014 tarihinde 24 ay vadeli %10,07 faiz oranlı 50.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş
Yapı Kredi Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
(7) Grup’un bağlı ortaklıklarından 18 Nisan 2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında alınan karara istinaden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca gerekli
izinler sonrasında 26 Kasım 2014 tarihinde 24 ay vadeli %9,54 faiz oranlı 30.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş TSKB A.Ş.
tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
gerekli izinler sonrasında 11 Aralık 2014 tarihinde 24 ay vadeli %9,37 faiz oranlı 60.000 TL nominal ödemeli tahvil ihraç etmiştir. Tahviller kapalı ihraç usulü ile, aracı kuruluş Yapı
Kredi Yatırım MenkulDeğerler A.Ş. tarafından nitelikli yatırımcıya satılmıştır.
TL kredilerin faiz oranı sabit olup, Euro kredilerin faiz oranı değişkendir.
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle, kısa ve uzun vadeli finansal borçların 232.413 TL’lik kısmı
(2013: 116.868 TL) ilişkili kuruluş olan bankalardan elde edilmiştir (Not 25).
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 tarihleri itibariyle, Grup’un uzun vadeli kredilerinin geri ödeme planı aşağıdaki gibidir:
1-2 yıl arası
2-3 yıl arası
3-4 yıl arası
4-5 yıl arası
5 yıldan uzun
Toplam
134
2014
885.006
226.580
63.868
49.362
86.971
2013
861.748
219.542
184.493
15.103
-
1.311.787
1.280.886
NOT 5-FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı)
Euro cinsinden uzun vadeli krediler, Yeni Doblo ve Mini Cargo model araçların üretim yatırımının finansmanı için kullanılmıştır. İmzalanan
üretim anlaşmaları gereğince, Yeni Doblo model araç için alınan yatırım kredisinin geri ödemeleri Fiat, Mini Cargo model araç için alınan
yatırım kredilerinin geri ödemeleri ise Fiat ve PSA tarafından yapılacak alımlar vasıtası ile garanti altına alınmıştır. Grup 2006 yılında çeşitli
finans kuruluşlarının katıldığı iki ayrı anlaşma ile, Mini Cargo yatırımında kullanılmak üzere 350 milyon Euro kredi limiti temin etmiştir.
Mini Cargo model aracın üretimi ile ilgili alınan kredinin geri ödemesi 2008 yılından itibaren 2015 yılına kadar eşit taksitlerle ödenmeye
başlanmış olup, 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle kalan tutar 111.505 TL’dir (39.531 bin Euro karşılığı) (2013: 232.166 TL’dir (79.062 bin
Euro karşılığı)). Grup’un ileride Mini Cargo model araçların üretimi için kullanılan kredi ile ilgili maruz kalabileceği döviz kurundaki ve faiz
oranındaki dalgalanmalardan oluşabilecek risk, Fiat ve PSA tarafından üstlenilmiştir.
Şirket ile Societe Generale Credit Agricole, Fortis Bank S.A., Ing Bank NV ve Intesa Sanpaolo bankalarının düzenleyici, kredi veren ve
garantör, Avrupa Yatırım Bankası’nın (“EIB”) garantör ve kredi veren ve Servizi Assicurativi per il Commercio Estero S.p.A.’nın (“SACE”)
garantör sıfatları ile yer aldığı konsorsiyum arasında 450 milyon Euro tutarında bir kredi anlaşması 4 Mart 2008 tarihinde imzalanmış
olup, 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 488.133 TL’lik kısmı (173.054 bin Euro karşılığı) kullanılmaktadır (2013: 677.562 TL’lik kısmı (230.738
bin Euro karşılığı)). Söz konusu kredi Yeni Doblo geliştirilmesi ve üretilmesi ile ilgili yatırım harcamalarının finansmanında kullanılacak
olup, iki yılı ödemesiz olmak üzere on yıl vadelidir. Grup’un ileride Yeni Doblo model araçların üretimi için kullanılan kredi ile ilgili maruz
kalabileceği döviz kurundaki ve faiz oranındaki dalgalanmalardan oluşabilecek risk, Fiat tarafından üstlenilmiştir.
Grup 2011 yılında yeni Doblo kapasite artışı yatırımında kullanılmak üzere 36 milyon Euro kredi temin etmiştir. Kredinin geri ödemesi
2012 yılı itibariyle başlamış olup 2018 yılına kadar eşit taksitlerle ödenecektir. 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle kalan tutar 58.025 TL’dir
(20.571 bin Euro karşılığı) (2013: 75.509 TL’dir (25.714 bin Euro karşılığı)).
Grup’un 11 Nisan 2011 tarihinde Citibank N.A’ dan alınan 56.414 TL (20.000 bin Euro karşılığı) (2013: 119.702 TL (40.764 bin Euro
karşılığı)) ve 18 Eylül 2014, 22 Eylül 2014, 25 Eylül 2014, 30 Eylül 2014, 24 Ekim 2014 ve 30 Aralık 2014 tarihlerinde Eximbank’tan
alınan toplam 284.891 TL (101.000 bin Euro karşılığı) tutarında finansman kredileri bulunmaktadır. (2013: 73.412 TL (25.000 bin Euro
karşılığı)).
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Şirket’in “Yeni Sedan R&D” projesi kapsamında kullanılmak üzere 9 Aralık 2014 tarihinde Avrupa Yatırım
Bankası’ndan (“EIB”) alınan 2020 yılına kadar vadeli 155.139 TL (55.000 bin Euro karşılığı) finansman kredileri bulunmaktadır.
Ayrıca, Şirket’in 31 Mart 2014 tarihinde HSBC PLC’den 129.281 TL (45.833 bin Euro karşılığı) alınan 2020 yılına kadar vadeli işletme
kredisi bulunmaktadır.
135
NOT 6-TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR
a) İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar
2014
225.696
7.311
2013
273.184
7.448
(7.093)
(4.075)
(7.210)
(1.925)
221.839
271.497
1 Ocak
Yıl içerisindeki artış
Tahsilatlar
2014
7.210
(117)
2013
5.950
1.260
-
31 Aralık
7.093
7.210
Alıcılar
Şüpheli alacaklar
Eksi: şüpheli alacak karşılığı
Eksi: alacak reeskontu
Toplam
Şüpheli ticari alacak karşılığının hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
Ticari alacaklar ile ilgili alınan teminatlar
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un alacaklarına karşılık olarak alınmış olan 71.700 TL tutarında teminat mektubu, 3.511 TL tutarında
teminat çeki ve senedi, 39.635 TL tutarında ipotek, 417.109 TL tutarında doğrudan borçlanma sistemi limiti (bankanın müşterisine işlem
hacmine göre tanıdığı ödeme garanti limiti) bulunmaktadır (2013: 48.065 TL tutarında teminat mektubu, 17.207 TL tutarında teminat
çeki ve senedi, 11.137 TL tutarında ipotek, 414.954 TL tutarında doğrudan borçlanma sistemi limiti bulunmaktadır).
b) İlişkili olmayan taraflara ticari borçlar
Ticari borçlar
Eksi: borç reeskontu
2014
724.585
(5.025)
2013
666.610
(2.330)
Toplam
719.560
664.280
136
NOT 7-DİĞER ALACAKLAR
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 101 TL tutarındaki (2013: 215 TL) diğer alacaklar, verilen depozito ve teminatlardan oluşmaktadır.
NOT 8-FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR
2014
711.402
41.458
2013
644.371
40.190
752.860
684.561
Özel karşılıklar
Genel karşılıklar
(17.824)
(7.687)
(12.828)
(6.861)
Toplam
727.349
664.872
Uzun vadeli tüketici finansman kredileri
610.298
542.572
(6.352)
(5.561)
603.946
537.011
Kısa vadeli tüketici finansman kredileri
Tahsili şüpheli krediler
Kredi değer düşüklüğü karşılıkları
Kredi değer düşüklüğü karşılıkları
Genel karşılıklar
Toplam
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle tüketicilere kullandırılan kredilerin faiz oranları sabit olup, TL krediler için aylık %0,01-%1,44 (2013: aylık
%0,70-%1,73) arasındadır.
Uzun vadeli tüketici finansman kredilerinin vadeleri aşağıdaki gibidir:
Yıllar
1-2 yıl arası
2-3 yıl arası
3-4 yıl arası
4 yıl üzeri
2014
389.912
179.848
34.146
6.392
2013
353.106
135.577
53.889
-
Toplam
610.298
542.572
1 Ocak
Cari dönem provizyonu
Tahsilatlar
2014
25.250
7.848
(1.235)
2013
20.379
6.141
(1.270)
31 Aralık
31.863
25.250
Kredi karşılıkları hesabının dönem içi hareketleri aşağıdaki gibidir:
Grup tarafından kullandırılan kredilere karşılık müşterilerle yapılan sözleşmelerde toplam alacak tutarı kadar araçlar üzerinde rehin
hakkı bulunmaktadır. Grup’un 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 1.533.100 TL tutarında alınan orijinal değerleriyle kayıtlara alınan teminatı
bulunmaktadır (2013: 1.366.968 TL). Ayrıca, Grup gerekli gördüğü durumlarda ek olarak ipotek teminatı da almaktadır. Grup’un
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 17.824 TL (2013: 12.828 TL) tutarında özel karşılık ayırdığı tüketici finansman kredilerinin tamamı için araç
rehni teminat olarak bulunmaktadır.
137
NOT 9-STOKLAR
Hammadde stokları
Yarı mamul stokları
Mamul stokları
İthal araçlar
Yedek parçalar
Yoldaki Mallar
Stok değer düşüklüğü karşılığı (-)
2014
96.097
111.794
73.400
71.887
37.190
68.331
(5.460)
2013
99.703
82.255
27.270
60.949
34.577
77.604
(2.925)
Toplam
453.239
379.433
1 Ocak
Dönem içinde ayrılan karşılık
Dönem içinde kullanılan karşılık
2014
(2.925)
(2.535)
-
2013
(4.727)
1.802
Toplam
(5.460)
(2.925)
Stok değer düşüklüğü karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir:
NOT 10-YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihlerinde sona eren yıl içindeki yatırım amaçlı gayrimenkullerin hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
1 Ocak, net kayıtlı değer
Gerçeğe uygun değer artışı (*)
2014
27.805
1.055
2013
24.100
3.705
31 Aralık, net makul değer
28.860
27.805
Söz konusu gayrimenkulün gerçeğe uygun değeri emsal karşılaştırma yöntemi ile 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 28.860 TL (2013: 27.805 TL) olarak belirlenmiştir. Değerleme
sonucu oluşan 1.055 TL tutarındaki (2013: 3.705 TL) değer artışı, esas faaliyetlerden diğer gelirler içerisinde muhasebeleştirilmiştir (Not 21). Değerleme raporu, konuyla ilgili
SPK lisansına ve gerekli mesleki birikime sahip bağımsız değerleme firması tarafından yapılan değerlendirmelere dayanmaktadır.
(*)
138
158.918
158.918
10.921
(7.312)
162.527
373.480
(210.953)
162.527
Net kayıtlı değer
1 Ocak 2014, net kayıtlı değer
Girişler
Çıkışlar, net
Transferler
Amortisman gideri
31 Aralık 2014, net kayıtlı değer
31 Aralık 2014 itibariyle
Maliyet
Birikmiş amortisman
929.649
3.500.320
(2.570.671)
929.649
786.224
133
(1.069)
266.792
(122.431)
786.224
3.234.464
(2.448.240)
Makine ve
ekipmanlar
110.805
390.654
(279.849)
110.805
96.822
6
(383)
38.765
(24.405)
96.822
352.266
(255.444)
Demirbaşlar
8.653
42.736
(34.083)
8.653
9.263
(2.231)
5.135
(3.514)
9.263
39.832
(30.569)
Taşıtlar
5.325
11.093
(5.768)
5.325
4.822
36
824
(357)
4.822
10.233
(5.411)
Özel
maliyetler
31 Aralık 2014 itibariyle hala kullanılmakta olan tamamıyla itfa olmuş maddi duran varlıkların toplam maliyet bedeli 1.867.961 TL’dir.
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle maddi duran varlıklar üzerinde rehin veya ipotek bulunmamaktadır.
362.559
(203.641)
1 Ocak tarihleri itibariyle
Maliyet
Arsa, yeraltı/yerüstü
düzenleri ve binalar
31 Aralık 2014 tarihinde sona eren yıl içindeki maddi duran varlıklar ve ilgili birikmiş amortismanlara ilişkin hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
NOT 11-MADDİ DURAN VARLIKLAR
404.403
404.403
-
404.403
205.119
521.721
(322.437)
-
205.119
205.119
-
Yapılmakta
olan
yatırımlar
1.621.362
4.722.686
(3.101.324)
1.621.362
1.261.168
521.896
(3.683)
(158.019)
1.261.168
4.204.473
(2.943.305)
Toplam
139
140
158.658
158.658
7.303
(7.043)
158.918
362.559
(203.641)
158.918
Girişler
Çıkışlar, net
Transferler
Amortisman gideri
Maliyet
786.224
3.234.464
(2.448.240)
786.224
877.773
128
(675)
49.044
(140.046)
877.773
3.185.967
(2.308.194)
Makine ve
ekipmanlar
96.822
352.266
(255.444)
96.822
95.231
53
(518)
24.662
(22.606)
95.231
328.069
(232.838)
Demirbaşlar
9.263
39.832
(30.569)
9.263
9.024
(1.821)
5.337
(3.277)
9.024
36.316
(27.292)
Taşıtlar
4.822
10.233
(5.411)
4.822
5.158
(336)
5.158
10.233
(5.075)
Özel
maliyetler
31 Aralık 2013 itibariyle hala kullanılmakta olan tamamıyla itfa olmuş maddi duran varlıkların toplam maliyet bedeli 1.849.701 TL’dir.
31 Aralık 2013 tarihi itibariyle maddi duran varlıklar üzerinde rehin veya ipotek bulunmamaktadır.
355.256
(196.598)
Maliyet
Arsa, yeraltı/yerüstü
düzenleri ve binalar
31 Aralık 2013 tarihinde sona eren yıl içindeki maddi duran varlıklar ve ilgili birikmiş amortismanlara ilişkin hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
NOT 11-MADDİ DURAN VARLIKLAR (Devamı)
205.119
205.119
-
205.119
109.929
181.536
(86.346)
-
109.929
109.929
-
Yapılmakta
olan
yatırımlar
1.261.168
4.204.473
(2.943.305)
1.261.168
1.255.773
181.717
(3.014)
(173.308)
1.255.773
4.025.770
(2.769.997)
Toplam
NOT 12-MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihlerinde sona eren yıllar içindeki maddi olmayan varlıkların hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
Maliyet
Birikmiş ifta payları
Girişler
İtfa gideri
Maliyet
Birikmiş itfa payları
Maliyet
Birikmiş ifta payları
Girişler
İtfa gideri
Maliyet
Birikmiş itfa payları
Lisanslar ve
geliştirme maliyetleri
Diğer
Toplam
1.464.387
(863.782)
64.713
(42.451)
1.529.100
(906.233)
600.605
22.262
622.867
600.605
401.468
(130.826)
22.262
10.960
(9.764)
622.867
412.428
(140.590)
871.247
23.458
894.705
1.865.855
(994.608)
75.673
(52.215)
1.941.528
(1.046.823)
871.247
23.458
894.705
Lisanslar ve
geliştirme maliyetleri
Diğer
Toplam
1.380.923
(720.699)
58.403
(34.566)
1.439.326
(755.265)
660.224
23.837
684.061
660.224
83.464
(143.083)
23.837
6.310
(7.885)
684.061
89.774
(150.968)
600.605
22.262
622.867
1.464.387
(863.782)
64.713
(42.451)
1.529.100
(906.233)
600.605
22.262
622.867
Maddi olmayan duran varlıklar, ilgili varlıkların kullanıma hazır olmaları durumunda itfa edilmeye başlanmaktadır. Bu kapsamda Grup’un
henüz kullanıma hazır olmayan ve itfa edilmeye başlanmamış 286.772 TL (2013: 140.213 TL) tutarında maddi olmayan duran varlığı
bulunmaktadır.
31 Aralık 2014 itibariyle hala kullanılmakta olan tamamıyla itfa olmuş maddi olmayan duran varlıkların toplam maliyet bedeli 189.654
TL’dir (2013: 180.516 TL) 141
NOT 13-DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI
Yatırım teşvik belgeleri
Grup’un yatırım harcamaları ile ilgili çeşitli yatırım teşvik belgeleri bulunmaktadır. Bu teşvik belgeleri kapsamında sağlanan imkanlar
aşağıdaki gibidir:
i) İthal edilen makine ve teçhizatlarla ilgili %100 gümrük ve KDV muafiyeti
ii) Yerli yatırım harcamalarında, %100 KDV muafiyeti
iii) İndirimli Kurumlar Vergisi muafiyeti
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle devrolmuş yatırım indirimi tutarı 2.161.209 TL’dir
(2013: 2.209.950 TL). 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap dönemi içerisinde Grup, sonraki dönemlerde cari vergi hesabında
indirim konusu yapamayacağı nedeniyle bu yatırım indirimi tutarı üzerinden hesapladığı ertelenmiş vergi varlığını, karşılık ayırmak ve
kâr veya zarar tablosuna yansıtmak suretiyle silmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 15 Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında
yatırım indirimi istisnası uygulaması ile ilgili süre sınırlaması kaldırılmasının görüşülmesi ve bu kararın 8 Ocak 2010’da alınması ile
birlikte, Grup’un devrolmuş yatırım indirimleri tekrar kullanılabilir hale gelmiştir ancak Grup 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle devrolan yatırım
indiriminden doğacak ertelenmiş vergi varlığının geri kazanılabilirliğinin öngörülebilir gelecekte gerçekleşme durumunun muhtemel
olmamasından dolayı konsolide finansal tablolara yansıtmamıştır.
Küresel mali krizin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla çıkarılan 5838 sayılı kanun 28 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe girmiştir. Kanunun ilgili maddesi ile yatırımların teşvik edilmesine yönelik olarak, indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması
getirilmektedir. İndirimli kurumlar vergisi oranına Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen
kazançlar tabi tutulacaklardır. Buna göre indirimli oran, bu yatırımlardan elde edilen kazançlara, yatırımın kısmen veya tamamen
işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren, “yatırıma katkı tutarına” ulaşıncaya kadar uygulanacaktır. “Yatırıma Katkı Tutarı”
kanunda, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla, yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını
ifade ettiği belirtilmektedir. Bakanlar Kurulu 16 Temmuz 2009 tarihinde aldığı 2009/15199 sayılı kararla, 5838 Sayılı Kanunun öngördüğü
belirlemeleri yapmış ve belli şartları taşıyan yatırımların devlet yardımlarından yararlanmasına ilişkin düzenlemeyi fiilen uygulanabilir hale
getirmiştir.
Grup, yapılan değerlendirme neticesinde, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi çerçevesinde, indirimli kurumlar
vergisinden kaynaklanan geçici farklar üzerinden öngörülebilir ve vergi kanunları çerçevesinde indirimli kurumlar vergisi hakkının devam
edebileceği süre içerisinde yararlanılabileceği sonucuna varılan 689.984 TL (31 Aralık 2013: 429.396 TL) indirimli kurumlar vergisi için
ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirilmiştir (Not 23).
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde değişiklik yapılarak 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunu’nun 35. maddesiyle yapılan değişiklikle, araştırma ve geliştirme harcamaları üzerinden hesaplanacak
Ar-Ge indirim oranı %40’tan %100’e çıkarılmıştır. Anılan kanun 1 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Buna göre
kurumlar vergisi mükellefleri, yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri çerçevesinde işletme bünyesinde
2008 yılından itibaren yaptıkları harcamaların %100’ü kurumlar kazancı tespitinde Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınabilecektir.
142
NOT 13-DEVLET TEŞVİK VE YARDIMLARI (Devamı)
Grup’un 2014 yılı içerisinde toplam Ar-Ge harcaması tutarı 541.057 TL olup, bu harcamalardan kurumlar vergisi Ar-Ge indirimine
konu edilemeyen 288.771 TL ve yıl içerisinde tahsil edilen 2.772 TL tutarındaki TEYDEB ve Avrupa proje destekleri düşüldükten sonra
kurumlar vergisi Ar-Ge indirimine konu edilen tutarı 249.514 TL olmaktadır. (31 Aralık 2013 tarihi itibariyle Ar-Ge harcaması tutarı
111.457 TL olup, bu harcamalardan kurumlar vergisi Ar-Ge indirimine konu edilemeyen 33.368 TL ve yıl içerisinde tahsil edilen 3.166
TL tutarındaki TEYDEB ve Avrupa proje destekleri düşüldükten sonra kurumlar vergisi Ar-Ge indirimine konu edilen tutarı 74.923 TL
olmaktadır.)
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un 22.275 TL (2013: 22.275) kısa vadeli, 33.145 TL
(2013: 46.663 TL) uzun vadeli toplam 55.420 TL (2013: 65.938 TL) tutarındaki devlet teşvik ve yardımları, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu (Tübitak)’nun Mini Cargo ve Yeni Doblo projelerinin araştırma ve geliştirme (ARGE) harcamalarını desteklemek
amacıyla vermiş olduğu teşvik gelirinin ertelenmesi nedeniyle oluşmuştur. Söz konusu tutar, ilgili ARGE yatırımının itfası ile orantılı şekilde
amortismana tabi tutularak amortisman ve itfa giderlerinde netlenmektedir.
NOT 14-KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Diğer kısa vadeli karşılıklar
Garanti karşılığı
İdari gider karşılıkları
Dava karşılıkları
Diğer
2014
66.923
5.112
4.577
17.828
2013
50.651
1.209
4.407
7.107
Toplam
94.440
63.374
2014
50.651
(38.207)
54.479
2013
47.069
(43.296)
46.878
66.923
50.651
1 Ocak
Yıl içerisindeki artış
2014
4.407
170
2013
4.407
-
31 Aralık
4.577
4.407
Garanti karşılığının hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
1 Ocak
Yıl içinde ödenen
Yıl içerisindeki artış (Not 19)
31 Aralık
Dava karşılıklarının hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
Grup aleyhine açılan davalar:
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup aleyhine açılmış ancak henüz sonuçlanmamış davaların toplam tutarı 8.882 TL’dir (2013: 7.670 TL).
Bu davalara ilişkin ayrılan karşılık tutarı ise 4.577 TL’dir
(2013: 4.407 TL).
143
NOT 14-KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı)
Vergi cezaları:
2008-2012 mali yılları arası dönem ile ilgili, Şirket bünyesinde yapılan vergi incelemesi neticesinde hazırlanan vergi inceleme raporları,
Vergi Denetim Kurulu İstanbul Büyük Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı tarafından 2013 ve 2014 yılları içerisinde Şirket’e iletilmiştir.
Vergi İnceleme raporlarında, dar mükellef kurumlara yapılan bazı ödemeler stopaj ve sorumlu sıfatıyla KDV açısından eleştiri konusu
yapılmıştır. Söz konusu raporlar dahilinde, Şirket’ten 2008 yılı için 13,4 Milyon TL vergi aslı, 23,8 Milyon TL vergi ziyaı cezası, 2009 yılı
için 8,4 Milyon TL vergi aslı, 14,9 Milyon TL vergi ziyaı cezası, 2010 yılı için 9,1 Milyon TL vergi aslı, 16,2 Milyon TL vergi ziyaı cezası,
2011 yılı için 5,1 Milyon TL vergi aslı, 5,1 Milyon TL vergi ziyaı cezası,, 2012 yılı için 4,8 Milyon TL vergi aslı, 4,8 Milyon TL vergi ziyaı
cezası, talep edilmiştir. Söz konusu raporlar ve detayları ile ilgili kamuoyu duyurusu ise, Şirket tarafından, 16 Aralık 2013, 30 Aralık 2013
ve 11 Nisan 2014 tarihlerinde Kamuyu Aydınlatma Platformu (“KAP”) üzerinden gerçekleştirilmiştir.
Şirket yönetimi, Şirket bünyesinde yer alan raporda eleştiri konusu olan uygulamaların ilgili vergi mevzuatlarına ve uluslararası çifte
vergiyi önleme anlaşmalarına uygun ve uyumlu olduğunu düşünmektedir. Şirket, bahse konu raporlarla ilgili olarak uzlaşma ve hukuki
süreç dahil tüm yasal haklarını tatbik etmeyi planlamaktadır. Olası bir hukuki süreç dahilinde, oluşacak nihai kararın müspet gerçekleşme
ihtimalinin aksi duruma göre daha olası ve yüksek görülmesi sebebi ile, bahse konu vergi raporlarına yönelik ilave bir karşılık konsolide
finansal tablolara yansıtılmamıştır.
Teminat, rehin ve ipotekler:
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 tarihleri itibariyle Grup’un vermiş olduğu teminat, rehin ve ipoteklerin (“TRİ”) dökümü orijinal para
birimleri ile aşağıdaki gibidir:
A.
B.
C.
D.
Kendi tüzel kişiliği adına vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Tam konsolidasyon kapsamına dahil edilen ortaklıklar lehine vermiş
olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla diğer 3. kişilerin borcunu
temin amacıyla vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Diğer Verilen TRİ’lerin toplam tutarı
i) Ana ortak lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
ii) B ve C maddeleri kapsamına girmeyen diğer grup şirketleri lehine
vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
iii) C maddesi kapsamına girmeyen 3. kişiler lehine vermiş olduğu TRİ’lerin
toplam tutarı
2014
213.269
2013
10.075
-
-
-
-
-
-
-
-
213.269
10.075
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle Grup’un vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Grup’un özkaynaklarına oranı sıfırdır.
144
NOT 14-KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı)
Diğer
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle; 7 Ekim 2013 tarih ve 2013/D1-06093 numaralı, 6 Nisan 2015 tarihine kadar gerçekleştirilmek üzere
766 Milyon ABD Dolar ihracat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 738 Milyon ABD Dolarihracat gerçekleştirmiş
bulunmaktadır. 1.289 Milyon ABD Dolar ithalat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 1.191Milyon ABD Dolar ithalat
gerçekleştirmiş bulunmaktadır (2013: 8 Nisan 2014 tarihine kadar gerçekleştirilmek üzere 822 milyon ABD Doları ihracat taahhüdü
getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 916 milyon ABD Dolar ihracat gerçekleştirmiş bulunmaktadır. 15 Kasım 2013 tarihine kadar
gerçekleştirilmek üzere 1.512 milyon ABD Doları ihracat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 1.595 milyon ABD Doları
ihracat gerçekleştirmiş bulunmaktadır). Ayrıca Grup, 9 Nisan 2014 tarih ve 2014/D1-02341 numaralı, 8 Nisan 2015 tarihine kadar
gerçekleştirilmek üzere 1.485 Milyon ABD Dolar ihracat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 971 Milyon ABD Dolar
ihracat gerçekleştirmiş bulunmaktadır. 762 Milyon ABD Dolar ithalat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 432 Milyon
ABD Dolar ithalat gerçekleştirmiş bulunmaktadır (2013: 7 Ekim 2013 tarihi itibariyle 6 Ekim 2014 tarihine kadar gerçekleştirilmek üzere
767 milyon ABD Doları ihracat taahhüdü getiren ihracat teşvik belgesi kapsamında 453 milyon ABD Doları ihracat gerçekleştirmiş
bulunmaktadır).
Grup’un MCV ve Yeni Doblo projelerine ilişkin imzalamış olduğu uzun vadeli kredi anlaşması, Grup’a belirli bazı finansal oranlara uygun
olma zorunluluğu getirmektedir. Grup, 31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle bu mali oranlara uymaktadır.
NOT 15-ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR
a) Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında kısa vadeli borçlar:
Personele borçlar
İzin karşılığı
2014
33.335
8.133
2013
20.856
6.776
Toplam
41.468
27.632
b) Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar:
Grup, mevcut iş kanunu gereğince, en az bir yıllık hizmeti tamamlayarak emekliye ayrılan, istifa ve kötü davranış dışındaki nedenlerle iş
ilişkisi kesilen, askerlik hizmeti için çağrılan veya vefat eden personele belirli miktarda kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Ödenecek
tazminat her hizmet yılı için bir aylık maaş tutarı kadardır ve bu miktar 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 3.541,37 tam TL
(2013: 3.254,44 tam TL) ile sınırlandırılmıştır.
Grup yönetimi geçmiş deneyimlerinden edindiği bilgilere dayanarak kıdem tazminatı almaya hak kazanacak çalışanların hak kazandıkları
menfaatleri TMS 19 uyarınca, bilanço tarihinde geçerli olan devlet tahvili oranları kullanılarak iskonto işlemine tabi tutmuş ve indirgenmiş
net değerleri üzerinden konsolide finansal tablolarına yansıtmıştır. Hesaplamada kullanılan varsayımlar aşağıdaki gibidir:
145
NOT 15-ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR (Devamı)
Net iskonto oranı
Emeklilik olasılığının tahmini için devir hızı oranı
2014
%3,50
%98,74
2013
%4,78
%98,89
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle sona eren yıllar içerisindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabının hareketi aşağıda sunulmuştur:
1 Ocak
Cari hizmet gideri
Faiz gideri
Dönem içinde ödenen
Aktüeryal kayıp
2014
139.127
10.786
15.797
(15.733)
12.529
2013
128.582
12.447
9.718
(14.852)
3.232
31 Aralık
162.506
139.127
NOT 16-PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER VE GELİRLER, DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
a) Diğer dönen varlıklar:
2014
2013
İade alınacak KDV
Gelir tahakkukları
Diğer
42.777
259
2.918
46.351
3.171
2.194
Toplam
45.954
51.716
2014
2013
Kredi komisyon giderleri (*)
Verilen sipariş avansları
Diğer
10.323
5.195
5.925
12.554
3.053
5.139
Toplam
21.443
20.746
(b) Kısa vadeli peşin ödenmiş giderler:
(*)
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle kredi komisyon giderleri, konsolide edilen bağlı ortaklık KFK’nın bayilerine peşin olarak ödediği kredi komisyonlarından oluşmaktadır.
c) Uzun vadeli peşin ödenmiş giderler:
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 28.745 TL tutarındaki (2013: 54.387 TL) uzun vadeli peşin ödenmiş giderler, maddi duran varlık alımları için
verilmiş olan avanslardan oluşmaktadır.
146
NOT 16-PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER VE GELİRLER, DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı)
d) Diğer kısa vadeli yükümlülükler:
Ödenecek vergi ve fonlar
Gider tahakkukları
Ödenecek sosyal güvenlik primleri
Alınan avanslar
Diğer
2014
27.325
21.333
13.989
9.203
13.952
2013
20.329
19.794
10.457
769
4.805
Toplam
85.802
56.154
e) Ertelenmiş gelirler:
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 15.872 TL tutarındaki (2013: 22.820 TL) ertelenmiş gelirler, konsolide edilen bağlı ortaklık KFK’nın peşin
tahsil edilen istihbarat gelirlerinden oluşmaktadır.
NOT 17-ÖZKAYNAKLAR
a) Ana ortaklık dışı paylar/ana ortaklık dışı kâr zarar
Yoktur.
b) Sermaye/karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi
Şirket’in kayıtlı sermaye tavanı 1.000.000 TL’dir. Şirket’in 31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle tarihi maliyet esasına göre ödenmiş
sermaye tutarı 500 milyon TL (tam TL) olup her biri 0,01 TL
(tam TL) tutarında 50 milyar adet hisseden oluşmaktadır. 31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle Şirket’in yasal sermaye ve ortaklık
yapısı aşağıdaki gibidir:
2014
Fiat
Koç Holding
Koç Holding şirketleri ve Koç ailesi
Diğer, halka açık hisseler dahil
Toplam ödenmiş sermaye
Hisse grubu
D
A
A
E
2013
Tutar
(tarihi)
189.280
187.938
1.342
121.440
Tutar
%
37,86
37,59
0,27
24,28
Tutar
(tarihi)
189.280
187.938
1.342
121.440
Tutar
%
37,86
37,59
0,27
24,28
500.000
100,00
500.000
100,00
A ve D grubu paylara sahip hissedarları Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyelerini seçme ve ayrıca birbirlerinin hisselerin satın
almada öncelik haklarına sahiptir. Grup’un Kuruluş Sözleşmesi’nde Genel Kurul kararlarının onaylanmasında %75 oy çoğunluk ilkesi
benimsenmektedir.
147
NOT 17-ÖZKAYNAKLAR (Devamı)
c) Kâr yedekleri-geçmiş yıl kâr/zararları
Kanuni defterlerdeki birikmiş kârlar, aşağıda belirtilen kanuni yedeklerle ilgili hüküm haricinde dağıtılabilirler.
Türk Ticaret Kanunu’na göre yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre
birinci tertip yasal yedekler, şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar, kanuni net kârın %5’i olarak ayrılır. İkinci tertip
yasal yedekler ise ödenmiş sermayenin %5’ini aşan dağıtılan kârın %10’udur. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler ödenmiş
sermayenin %50’sini geçmediği sürece sadece zararları netleştirmek için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması
mümkün değildir.
Halka açık şirketler, temettü dağıtımlarını SPK’nın öngördüğü şekilde aşağıdaki gibi yaparlar:
9 Ocak 2009 tarih, 1/6 sayılı SPK kararı uyarınca, finansal tablo düzenleme yükümlülüğü bulunan işletmelerce dağıtılabilir kârın
hesaplanmasında finansal tablolarda yer alan kâr içinde görünen; bağlı ortaklık, müşterek yönetime tabi teşebbüs ve iştiraklerden ana
ortaklığın finansal tablolarına intikal eden kâr tutarlarının, şirketlerin yasal kayıtlarında bulunan kaynaklarından karşılanabildiği sürece,
genel kurullarınca kâr dağıtım kararı alınmış olmasına bakılmaksızın, dağıtacakları kâr tutarını SPK’nın Seri:XI, No:29 sayılı Sermaye
Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği çerçevesinde hazırlayıp kamuya ilan edecekleri finansal tablolarında yer alan net
dönem kârlarını dikkate alarak hesaplamalarına imkan tanınmasına karar verilmiştir.
SPK’nın 27 Ocak 2010 tarihli kararı ile payları borsada işlem gören halka açık anonim ortaklıklar için yapılacak temettü dağıtımı
konusunda herhangi bir asgari kâr dağıtım zorunluluğu getirilmemesine karar verilmiştir.
Sermaye enflasyon düzeltmesi farkları ile olağanüstü yedeklerin kayıtlı değerleri bedelsiz sermaye artırımı; nakit kâr dağıtımı ya da zarar
mahsubunda kullanılabilecektir. Ancak sermaye enflasyon düzeltmesi farkları, nakit kâr dağıtımında kullanılması durumunda kurumlar
vergisine tabi olacaktır.
Şirket tarafından, 5 Mart 2014 tarihli Olağan Genel Kurul toplantısında alınan kararla 2013 yılına ait kârlardan yasal yükümlülükler
düşüldükten sonra toplam 325.000 TL tutarında (2013 yılında 2012 kârından 480.000 TL) nakit temettü dağıtılmıştır.
148
NOT 17-ÖZKAYNAKLAR (Devamı)
Şirket’in Vergi Usul Kanunu’na göre tuttuğu kayıtlarında yasal ve olağanüstü yedeklerin tarihi değerleri aşağıdaki gibidir:
Yasal yedekler
Olağanüstü yedekler
2014
197.266
28.887
2013
166.849
31.874
Toplam
226.153
198.723
a) Hasılat:
Yurtdışı satışlar
Yurtiçi satışlar
Esas faaliyetlerden diğer gelirler
2014
4.297.030
3.023.705
119.274
2013
4.069.041
2.876.376
92.537
Toplam
7.440.009
7.037.954
NOT 18-HASILAT
Satışlardan indirimler tutarı 295.422 TL’dir (2013: 264.151 TL).
2014 ve 2013 yılları içerisinde Grup’un yapmış olduğu satışların tutarsal olarak ürün grubu bazında dağılımı aşağıdaki gibidir:
Ticari araç
Binek araç
Yedek parça
Diğer
2014
4.911.517
1.829.851
577.392
121.249
2013
4.379.089
1.746.384
759.929
152.552
Toplam
7.440.009
7.037.954
2014
46.986
44.173
18.445
9.670
2013
31.721
44.093
15.587
1.136
119.274
92.537
b) Esas faaliyetlerden diğer gelirler:
Kalıp satışı gelirleri
Hurda satışı gelirleri
Ambalaj satışı gelirleri
Diğer
Toplam
149
NOT 18-HASILAT (Devamı)
c) Satışların maliyeti:
Direkt hammadde ve malzeme giderleri
İtfa payları ve amortisman giderleri
Direkt işçilik giderleri
Diğer üretim giderleri
2014
5.001.950
268.564
132.587
269.947
2013
4.618.613
284.097
123.884
262.678
Toplam üretim maliyeti
5.673.048
5.289.272
(29.539)
(46.130)
918.612
220
10.051
49.587
861.466
5.682
6.516.211
6.216.058
Yarı mamul değişimi
Mamul değişimi
Satılan ticari malların maliyeti
Diğer satışların maliyeti
Toplam
d) Üretim ve satış miktarları
Üretim
Üretilen Araçlar
MCV
Yeni Doblo
Linea
Doblo
Albea
Toplam
Satış
2014
2013
2014
2013
81.589
99.810
33.249
8.159
-
104.266
90.608
40.570
9.170
-
81.499
98.169
32.944
8.126
-
103.957
90.357
40.916
11.573
1
222.807
244.614
220.738
246.804
İthalat
İthal araçlar
Ducato
Fiat 500
Jeep
Grande Punto
Alfa Romeo
Panda Futura
Freemont 4x4
Maserati
Lancia
Ferrari
Bravo
Panda
Scudo
Transit satış
Toplam
150
Satış
2014
2013
2014
2013
7.805
2.629
2.423
2.362
995
202
141
86
30
11
5
-
5.807
3.783
2.084
6.240
995
158
1.008
43
167
21
332
-
7.793
2.453
2.084
2.388
926
220
380
83
167
11
98
3
1
39
6.407
3.517
970
6.290
1.011
253
685
40
804
23
378
15
5
9
16.689
20.638
16.646
20.407
NOT 19-ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ, PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ, GENEL YÖNETİM
GİDERLERİ
Satış ve pazarlama giderleri
Genel yönetim giderleri
Araştırma geliştirme giderleri
2014
240.405
194.046
15.182
2013
216.522
157.907
12.753
Toplam
449.633
387.182
2014
54.479
53.848
51.816
42.096
3.074
2.032
33.060
2013
46.878
51.671
48.137
36.350
934
2.418
30.134
240.405
216.522
2014
81.786
15.015
14.699
17.630
7.867
5.565
5.425
4.609
1.492
39.958
2013
64.622
14.999
12.435
14.415
6.888
4.438
5.212
4.405
1.381
29.112
194.046
157.907
a) Satış ve pazarlama giderleri:
Garanti giderleri
Nakliye ve sigorta giderleri
Reklam giderleri
Personel giderleri
Sergi ve fuar giderleri
Diğer
Toplam
b) Genel yönetim giderleri:
Personel giderleri
Bilişim teknolojileri giderleri
Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler
Vergi, resim ve harçlar
Seyahat giderleri
Sigorta giderleri
Bağış ve yardımlar
Kira giderleri
Diğer
Toplam
151
NOT 20-NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER
Personel giderleri
Amortisman ve itfa payları
2014
256.469
298.609
2013
224.856
324.276
Toplam
555.078
549.132
Kambiyo gelirleri
Vade farkı gelirleri
Yatırım amaçlı gayrimenkul değer artış gelirleri (Not 10)
Diğer
2014
316.918
32.611
1.055
7.688
2013
170.609
12.240
3.705
14.076
Toplam
358.272
200.630
Kambiyo giderleri
Vade farkı giderleri
Diğer
2014
(300.877)
(39.747)
(18.278)
2013
(289.250)
(14.597)
(10.116)
Toplam
(358.902)
(313.963)
Kambiyo gelirleri
Faiz gelirleri
2014
298.825
65.338
2013
256.782
78.291
Toplam finansal gelirler
364.163
335.073
Kambiyo giderleri
Faiz giderleri
(395.982)
(28.967)
(205.939)
(25.877)
Toplam finansal giderler
(424.949)
(231.816)
(60.786)
103.257
NOT 21-ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER
NOT 22-FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ
Finansal (giderler)/gelirler, net
152
NOT 23-VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
a) Genel
Grup, Türkiye’de yürürlükte bulunan vergi mevzuatı ve uygulamalarına tabidir.
1 Ocak 2006 tarihinden geçerli olmak üzere kurumlar vergisi oranı %20’dir. Kurumlar vergisi, ilgili olduğu hesap döneminin sonunu takip
eden dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar beyan edilmekte ve ilgili ayın sonuna kadar tek taksitte ödenmektedir. Vergi
mevzuatı uyarınca üçer aylık dönemler itibariyle oluşan kazançlar üzerinden %20 oranında geçici vergi hesaplanarak ödenmekte ve bu
şekilde ödenen tutarlar yıllık kazanç üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilmektedir.
Grup, 31 Aralık 2008 itibariyle yatırım indirimi istisnasının sona ermesi nedeniyle, bu tarihe kadar kullanılmamış olan 2.141.858 TL
tutarındaki yatırım indirimleri üzerinden hesaplanan ertelenmiş vergi varlığını ertelenmiş vergi gideri yazmak suretiyle 31 Aralık 2010
itibariyle iptal etmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin 15 Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında yatırım indirimi istisnası uygulaması
ile ilgili süre sınırlaması kaldırılmasının görüşülmesi ve bu kararın 8 Ocak 2010’da alınması ile birlikte, Grup’un devrolmuş yatırım
indirimleri tekrar kullanılabilir hale gelmiştir ve bu yatırım indirimi tutarları 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle ÜFE ve yeniden değerleme
oranında arttırılarak 2.161.209 TL olarak belirlenmiştir ancak Grup 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle devrolan yatırım indiriminden doğacak
ertelenmiş vergi varlığının geri kazanılabilirliğinin öngörülebilir gelecekte gerçekleşme durumunun muhtemel olmamasından dolayı
finansal tablolara yansıtmamıştır. (31 Aralık 2013 tarihi itibariyle 2.209.950 TL yatırım indirimi üzerinden 4.420 TL ertelenmiş vergi alacağı
hesaplanmıştır.)
Grup, 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi çerçevesinde, indirimli kurumlar vergisinden
kaynaklanan geçici farklar üzerinden öngörülebilir ve vergi kanunları çerçevesinde indirimli kurumlar vergisi hakkının devam edebileceği
süre içerisinde yararlanılabileceği sonucuna varılan 245.837 TL (2013: 142.679 TL) indirimli kurumlar vergisi için ertelenmiş vergi varlığı
muhasebeleştirilmiştir.
Türkiye’de vergi mevzuatı, ana ve bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi doldurmasına izin vermemektedir. Bu yüzden finansal
tablolara yansıtılan vergi karşılığı, şirket bazında hesaplanmıştır.
Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönemin kurumlar vergisi
matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince beş yıl içerisinde incelenebilmekte ve vergi hesapları revize
edilebilmektedir.
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihlerinde sona dönemlere ilişkin konsolide kâr veya zarar tablosuna yansıtılan vergi giderinin kırılımı aşağıda
sunulmuştur:
Cari vergi gideri
Ertelenmiş vergi gideri
2014
(20.660)
122.645
2013
(32.841)
(10.011)
Toplam
101.985
(42.852)
Cari yıl kurumlar vergisi
Eksi: Peşin ödenen kurumlar vergisi (-)
2014
20.660
(26.393)
2013
32.841
(48.380)
(5.733)
(15.539)
Peşin ödenen kurumlar vergisi
153
NOT 23-VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı)
31 Aralık 2014 ve 2013 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin kâr veya zarar tablosunda yansıtılan vergi giderinin analizi aşağıda
sunulmuştur:
Vergi öncesi kâr
2014
472.253
2013
477.075
Etkin vergi üzerinden vergi gideri (%20)
Kanunen kabul edilmeyen giderler
Dönem içinde yapılan Ar-Ge harcamalarından sağlanan indirim
Etkin vergi oranı haricinde kullanılan İndirimli vergi oranı etkisi
Kullanılan ve kazanılan yatırım indirimleri, net
(94.451)
(265)
49.903
45.271
101.527
(95.415)
(398)
14.985
43.226
(5.250)
Toplam
101.985
(42.852)
b) Ertelenen vergi varlıkları ve yükümlülükleri
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 tarihleri itibariyle, ertelenmiş vergiye konu olan geçici farklar ve bilanço tarihi itibariyle yürürlükteki etkin
vergi oranları kullanılarak hesaplanan ertelenmiş vergi varlığının dağılımı aşağıda özetlenmiştir:
Kümülatif
geçici farklar
İndirimli kurumlar vergisi (*)
Kıdem tazminatı ve kullanılmamış izin karşılığı
Ertelenmiş gelir
Garanti karşılığı
Devreden yatırım indirimi (*)
Amortismana tabi varlıklar ve stoklar
Diğer
2014
689.984
170.639
45.873
66.923
925.702
(43.705)
2013
429.396
145.903
50.199
50.651
2.209.950
875.479
(27.150)
Ertelenmiş vergi
varlığı/(yükümlülüğü)
2014
2013
245.837
142.679
34.128
29.181
9.175
10.040
13.385
10.130
4.420
(182.766)
(172.746)
8.741
5.430
Ertelenmiş vergi varlığı, net
128.500
29.134
1 Ocak itibariyle ertelenmiş vergi varlığı
Ertelenmiş vergi geliri/(gideri)
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm (kayıpları)/kazançları
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen nakit akım koruması ile ilgili net kâr/(zarar) (*)
2014
29.134
122.645
2.506
(25.785)
2013
9.768
(10.011)
646
28.731
31 Aralık itibariyle ertelenmiş vergi varlığı
128.500
29.134
(*)
Grup, yaptığı sabit kıymet yatırımları neticesinde yatırım tutarlarının farklı oranları nisbetinde farklı indirimli vergi oranları kullanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlığı bakiyesinin dönem içerisindeki hareketi aşağıdaki gibidir:
İlgili tutar sermaye hesabında muhasebeleştirilmekle birlikte, yasal kayıtlarda vergi matrahında indirim konusu yapılan kur farkı giderlerinin vergi etkisi olup, ertelenmiş vergi
hesabına yansıtılmıştır.
(*)
154
NOT 24-HİSSE BAŞINA KAZANÇ
Hisse başına kazanç, net kârın, raporlama boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesiyle
bulunmaktadır. 2014 ve 2013 yıllarında ağırlıklı ortalama hisse adedi 50.000.000.000 adet olup, 31 Aralık 2014 ve 2013 tarihleri itibariyle
hisse başına kazanç sırasıyla 1,15 Kuruş ve 0,87 Kuruş’tur.
NOT 25-İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
İlişkili taraflarla bakiyeler:
İlişkili taraflarla ilgili mevduat ve finansal borçlanma bakiyeleri:
2014
2013
981.732
(232.413)
1.179.705
(116.868)
749.319
1.062.837
2014
2013
Fiat (2)
Otokoç A.Ş. (Otokoç-Koç Holding A.Ş. iştiraki)(1)
Diğer (1)
436.514
181.610
4.649
76.705
159.657
3.225
Toplam
622.773
239.587
2014
2013
Fiat (2)
Mako Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(1)
Diğer (1)
1.068.331
6.259
35.985
667.984
8.873
28.975
Toplam
1.110.575
705.832
2014
2013
Fiat (2)
Otokoç A.Ş.(1)
Diğer (1)
3.443.317
984.114
56.034
3.201.921
946.088
23.257
Toplam
4.483.465
4.171.266
Yapı Kredi Bankası A.Ş. (mevduat)(1)
Yapı Kredi Bankası A.Ş. (finansal borçlanma)(1)
Toplam
İlişkili taraflardan ticari alacaklar:
İlişkili taraflara ticari borçlar:
İlişkili taraflarla işlemler:
Satışlar:
155
NOT 25-İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı)
Yurtiçi malzeme ve hizmet alımları:
2014
2013
Ram Dış Ticaret A.Ş.(1)
Zer Merkezi Hiz. ve Tic. A.Ş. (1)
Otokoç A.Ş. (1)
Mako Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (1)
Matay Otomotiv Yan Sanayi ve Tic. A.Ş.(1)
Plastiform Plastik San. Tic. A.Ş.(1)
Koç Sistem(1)
Setur Servis Turistik(1)
Koç Holding(2)
Opet Fuchs Madeni Yağlar Tic. A.Ş.(1)
Akpa Dayanıklı Tüketim Lpg ve Akaryakıt Ürünleri Paz. A.Ş.(1)
Diğer(1)
121.342
94.578
93.228
81.506
37.137
30.485
14.317
10.014
8.891
7.476
6.641
36.579
99.694
91.488
119.810
106.477
38.694
27.063
15.142
5.544
7.999
10.135
6.364
17.526
Toplam
542.194
545.936
Yurtdışı ticari mal, malzeme ve hizmet alımları:
Fiat (2)
Diğer (1)
2014
3.443.674
62.531
2013
2.780.942
19.797
Toplam
3.506.205
2.800.739
(1)
Müşterek Yönetime sahip ortakların bağlı ortaklık, müşterek yönetime tabi ortaklık veya iştiraklerden oluşan ilişkili taraflarını temsil etmektedir.
(2)
Müşterek yönetime sahip ortakları temsil etmektedir.
İlişkili kuruluşlardan elde edilen faiz gelirleri, 31 Aralık 2014 tarihinde sona eren yıl içerisinde 42.773 TL’dir (2013: 27.153 TL).
İlişkili kuruluşlardan alınan finansal borçlanmalar dolayısıyla maruz kalınan faiz giderleri, 31 Aralık 2014 tarihinde sona eren yıl içerisinde
25.028 TL’dir (2013: 22.360 TL).
31 Aralık 2014 tarihinde sona eren dönem içerisinde Grup’un üst düzey yöneticilere (33 kişi) (2013: 28 kişi) sağlamış olduğu ücret ve
benzeri faydaların toplamı 33.194 TL’dir (2013: 17.863 TL).
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle, bağlı ortaklık KFK’nın ilişkili şirketler üzerinden kapalı ihraç usulü ve halka arz usulü ile ihraç etmiş olduğu
tahvillerinin, taşınan değeri 357.660 TL ile finansal yükümlülükler içerisinde yer almaktadır (31 Aralık 2013: 359.381 TL).
156
NOT 26-FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
Risk yönetimi amaçları ve prensipleri
Grup’un en önemli finansal araçları, hazır değerler ve finansal borçlardır. Bu finansal araçların en önemli amacı Grup operasyonları için
finansman kaynağı sağlamaktır. Grup ayrıca doğrudan faaliyetlerinden oluşan ticari borçlar ve ticari alacaklar gibi çeşitli finansal araçlara
da sahiptir. Grup’un finansal araçlarından kaynaklanan en önemli riskleri faiz oranı riski, likidite riski, kur riski ve kredi riskidir. Grup
yönetimi aşağıda özetlenen risklerin her birini incelemekte ve aşağıda belirtilen politikaları geliştirmektedir.
Kredi riski
Kredi riski, karşılıklı ilişki içinde olan taraflardan birinin bir finansal araca ilişkin olarak yükümlülüğünü yerine getirememesi sonucu diğer
tarafın finansal açıdan zarara uğraması riskidir. Grup, kredi riskini belli taraflarla yapılan işlemleri sınırlandırarak ve ilişkide bulunduğu
tarafların güvenilirliğini sürekli değerlendirerek yönetmeye çalışmaktadır. Grup prosedürleri uyarınca kredili çalışmak isteyen tüm
müşteriler kredi inceleme aşamalarından geçirilmekte ve gerekli teminatlar alınmaktadır. Ayrıca alacaklar sürekli incelenerek Grup’un
şüpheli kredi/alacak riski minimize edilmektedir. Ticari alacaklar, Grup yönetimince geçmiş tecrübeler ve cari ekonomik durum göz önüne
alınarak değerlendirilmekte ve uygun miktarda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir (Not 6).
157
NOT 26-FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı)
Bilançoda taşınan değerler Grup’un maksimum kredi riskini yansıtmaktadır.
Finansal araç türleri itibariyle maruz kalınan kredi türleri;
Ticari alacaklar
31 Aralık 2014
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami
kredi riski (A+B+C+D+E) (1)
-Azami riskin teminat ile güvence altına alınmış
kısmı (2)
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne
uğramamış finansal varlıkların net defter değeri
-Teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi
takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne
uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne
uğramamış varlıkların net defter değeri
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların
net defter değerleri
-Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
-Değer düşüklüğü (-)
-Net değerin teminat ile güvence altına alınmış kısmı
-Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
İlişkili
taraf
Diğer
taraf
Diğer
alacaklar
Bankalardaki
mevduat
(Not 3)
Finansal
yatırımlar
Finans sektörü
faaliyetlerinden
alacaklar
622.773
221.839
101
1.686.046
28.567
1.331.295
-
538.957
-
-
-
1.324.294
544.884
-
119.556
531.863
101
-
1.686.046
-
28.567
-
1.307.662
1.307.662
-
-
-
-
-
-
77.889
-
109.376
-
-
-
-
8.718
-
-
(7.093)
(7.093)
7.093
-
-
-
-
14.915
32.739
(17.824)
16.632
1.321.701
(14.039)
1.533.100
-
Ticari alacaklar
31 Aralık 2014
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami
kredi riski (A+B+C+D+E) (1)
-Azami riskin teminat ile güvence altına alınmış
kısmı (2)
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne
uğramamış finansal varlıkların net defter değeri
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan, aksi
takdirde vadesi geçmiş veya değer düşüklüğüne
uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne
uğramamış varlıkların net defter değeri
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların
net defter değerleri
-Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
-Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
E. Bilanço dışı kredi riski içeren unsurlar
İlişkili
taraf
Diğer
taraf
Diğer
alacaklar
Bankalardaki
mevduat
(Not 3)
Finansal
yatırımlar
Finans sektörü
faaliyetlerinden
alacaklar
239.587
271.497
215
1.673.245
73.545
1.201.883
-
491.581
-
-
-
1.191.396
189.004
-
271.259
491.363
215
-
1.673.245
-
73.545
-
1.174.521
1.174.521
-
-
-
-
-
-
50.583
-
-
-
-
12.168
-
-
238
7.448
(7.210)
7.210
-
-
-
-
15.194
28.022
(12.828)
16.875
1.186.944
(12.422)
1.366.968
-
(1)
Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar, kredi güvenirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
(2)
Teminatlar, müşterilerden alınan teminat senetleri, teminat çekleri, ipotekler ve araç rehinlerinden oluşmaktadır.
158
Ticari alacaklar ve finans sektörü faaliyetlerinden alacaklar için yaşlandırma analizi
Vadesi geçen ancak karşılık ayrılmamış olan ticari alacakların ve finans sektöründen alacakların yaşlandırması aşağıdaki gibidir:
2014
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesi üzerinden 5 yıldan fazla geçmiş
131.650
19.360
44.973
-
Toplam
195.983
2013
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesi üzerinden 5 yıldan fazla geçmiş
40.169
9.581
13.001
-
Toplam
62.751
Teminat ile güvence altına alınmış kısmı
-
31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un vadesi geçmiş toplam alacaklarının 74.552 TL’si Grup’un ilişkili şirketi olan Fiat’a aittir (2013:
19.768 TL). 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Grup’un Fiat’a olan ticari borcu 1.068.331 TL’dir (2013: 667.944 TL).
Kur riski
Yabancı para cinsinden gösterilen varlıklar ve yükümlülükler alım satım taahhütleriyle beraber Grup’un kur riskine maruz kalmasına
neden olmaktadır. Grup’un politikası gelecekte gerçekleşmesi muhtemel alış ve satışların her döviz türü için karşılaştırmasını yapmaktır.
Not 5’de detaylı açıklandığı üzere imzalanan üretim anlaşmaları gereğince, Doblo model araç için alınan yatırım kredisinin geri ödemeleri
Fiat, Mini Cargo model araç için alınan yatırım kredilerinin geri ödemeleri ise Fiat ve PSA tarafından yapılacak alımlar vasıtası ile garanti
altına alınmıştır. 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle Doblo model araç için alınan yatırım kredilerinin tamamı geri ödenmiştir. Grup’un ileride
Mini Cargo model araçların üretimi için kullanılan kredi ile ilgili maruz kalabileceği döviz kurundaki ve faiz oranındaki dalgalanmalardan
oluşabilecek risk, Fiat ve PSA tarafından üstlenilmiştir.
159
1.
2a.
2b.
3.
4.
5.
6a.
6b.
7.
8.
9.
10.
11.
12a.
12b.
13.
14.
15.
16a.
16b.
17.
18.
19.
19a.
19b.
20.
21.
22.
23.
24.
Döviz pozisyonu tablosu
TL karşılığı
31 Aralık 2014
(fonksiyonel para birimi)
Ticari alacaklar
144.330
Parasal finansal varlıklar (kasa, banka hesapları dahil)
901.084
Parasal olmayan finansal varlıklar
Diğer
Dönen varlıklar (1+2+3)
1.045.414
Ticari alacaklar
Parasal finansal varlıklar
Diğer
166.733
Duran varlıklar (5+6+7)
166.733
Toplam varlıklar (4+8)
1.212.147
Ticari borçlar
(1.287.978)
Finansal yükümlülükler
(632.545)
Parasal olan diğer yükümlülükler
(8)
Parasal olmayan diğer yükümlülükler
Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12)
(1.920.531)
Ticari borçlar
(653.362)
Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16)
(653.362)
Toplam yükümlülükler (13+17)
(2.573.893)
Bilanço dışı türev araçların net varlık/(yükümlülük)
pozisyonu (19a-19b)
Hedge edilen toplam varlık tutarı
Hedge edilen toplam yükümlülük tutarı
Net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu
(9+18+19)
(1.361.746)
Parasal kalemler net yabancı para varlık/
yükümlülük pozisyonu
(=1+2a+3+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
(1.528.479)
Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların
toplam gerçeğe uygun değer
İhracat
(4.305.065)
İthalat
3.592.641
ABD Doları
16
16
16
(301)
(301)
(301)
EUR
51.168
319.441
370.609
59.111
59.111
429.720
(456.369)
(224.251)
(3)
(680.623)
(231.631)
(231.631)
(912.254)
Diğer
-
-
-
-
(285)
(482.534)
-
(285)
(541.645)
-
374
(1.495.450)
1.235.897
343
Grup’un EUR cinsinden uzun vadeli kredileri üzerindeki kur dalgalanmalarına ilişkin kur riski Fiat ve PSA tarafından üstlenilmiş olup, 31 Aralık 2014 tarihi itibariyle bu krediler
hariç Grup’un net yabancı para pasif pozisyonu 482.353 TL (verilen döviz bazlı envanter ve maddi varlık avansları dahil edilince yabancı para aktif pozisyonu 315.621 TL).
(*)
160
1.
2a.
2b.
3.
4.
5.
6a.
6b.
7.
8.
9.
10.
11.
12a.
12b.
13.
14.
15.
16a.
16b.
17.
18.
19.
19a.
19b.
20.
21.
22.
23.
24.
31 Aralık 2013
Ticari alacaklar
Parasal finansal varlıklar (kasa, banka hesapları dahil)
Diğer
Dönen varlıklar (1+2+3)
Ticari alacaklar
Parasal finansal varlıklar
Diğer
Duran varlıklar (5+6+7)
Toplam varlıklar (4+8)
Ticari borçlar
Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12)
Ticari borçlar
Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16)
Toplam yükümlülükler (13+17)
Bilanço dışı türev araçların net varlık/(yükümlülük)
pozisyonu (19a-19b)
Hedge edilen toplam varlık tutarı
Hedge edilen toplam yükümlülük tutarı
Net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu
(9+18+19)
Parasal kalemler net yabancı para varlık/
yükümlülük pozisyonu
(=1+2a+3+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam
gerçeğe uygun değeri
İhracat
İthalat
Döviz pozisyonu tablosu
TL karşılığı
(fonksiyonel para birimi)
59.209
881.037
77.562
1.017.807
51.430
51.430
1.069.237
(782.635)
(434.810)
(53)
(1.217.498)
(743.393)
(743.393)
(1.960.447)
ABD Doları
31
31
31
(104)
(104)
(104)
EUR
20.163
300.007
26.413
346.583
17.514
17.514
364.097
(266.444)
(148.071)
(18)
(414.533)
(253.156)
(253.156)
(667.689)
Diğer
3
3
3
-
-
-
-
-
(891.654)
(73)
(303.592)
3
(1.020.091)
(73)
(347.519)
3
(4.149.978)
3.148.666
9
(1.623.970)
1.245.765
1.374
Grup’un EUR cinsinden uzun vadeli kredileri üzerindeki kur dalgalanmalarına ilişkin kur riski Fiat ve PSA tarafından üstlenilmiş olup, 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle bu krediler
hariç Grup’un net yabancı para pasif pozisyonu 43.582 TL (verilen döviz bazlı envanter ve maddi varlık avansları dahil edilince yabancı para aktif pozisyonu 121.143 TL).
(*)
161
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 tarihleri itibariyle Şirket’in vergi öncesi kârının diğer değişkenler sabit tutulduğunda, ABD Doları, EUR ve
diğer yabancı para yükümlülüklerindeki (verilen döviz bazlı envanter ve maddi varlık avansları hariç) %10 değişiklik karşısındaki duyarlılık
analizi aşağıdaki gibidir:
Döviz kuru duyarlılık analizi tablosu
31 Aralık 2014
Kâr/zarar
Özkaynaklar
Yabancı
Yabancı
Yabancı
Yabancı
paranın değer paranın değer paranın değer paranın değer
kazanması
kaybetmesi
kazanması
kaybetmesi
ABD Doları’nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde:
123-
ABD Doları net varlık/yükümlülüğü
ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
ABD Doları net etki (1+2)
(79)
(79)
79
79
-
-
(163.330)
105.527
(57.803)
163.330
(105.527)
57.803
105.527
105.527
(105.527)
(105.527)
-
-
-
-
(57.882)
57.882
105.527
(105.527)
Euro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi halinde:
456-
Euro net varlık/yükümlülüğü
Euro riskinden korunan kısım (-)
Euro net etki (4+5)
Diğer döviz kurlarının TL karşısında
ortalama %10 değerlenmesi halinde:
789-
Diğer döviz net/yükümlülüğü
Diğer döviz kuru riskinden korunan kısmı (-)
Diğer döviz varlıkları net etki (7+8)
Toplam (3+6+9)
162
Döviz kuru duyarlılık analizi tablosu
31 Aralık 2014
Kâr/zarar
Özkaynaklar
Yabancı
Yabancı
Yabancı
Yabancı
paranın değer paranın değer paranın değer paranın değer
kazanması
kaybetmesi
kazanması
kaybetmesi
ABD Doları’nın TL karşısında % 10 değerlenmesi halinde:
123-
ABD Doları net varlık/yükümlülüğü
ABD Doları riskinden korunan kısım (-)
ABD Doları net etki (1+2)
23
23
(23)
(23)
-
-
(75.426)
112.161
36.735
75.426
(112.161)
(36.735)
112.161
112.161
(112.161)
(112.161)
1
1
(1)
(1)
-
-
36.759
(36.759)
112.161
(112.161)
Euro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi halinde:
456-
Euro net varlık/yükümlülüğü
Euro riskinden korunan kısım (-)
Euro net etki (4+5)
Diğer döviz kurlarının TL karşısında
ortalama %10 değerlenmesi halinde:
789-
Diğer döviz net/yükümlülüğü
Diğer döviz kuru riskinden korunan kısmı (-)
Diğer döviz varlıkları net etki (7+8)
Toplam (3+6+9)
Faiz riski
Faiz riski, faiz oranlarındaki değişimlerin finansal tabloları etkileme olasılığından kaynaklanmaktadır. Grup, belirli bir dönemde vadesi
dolacak veya yeniden fiyatlandırılacak varlık ve yükümlülüklerin zamanlama uyumsuzlukları veya farklılıklarından dolayı faiz riskine
maruzdur. Grup, bu riskini risk yönetimi stratejileri uygulayarak varlık ve yükümlülüklerin faiz değişim tarihlerini eşleştirerek yönetmektedir.
31 Aralık 2014 ve 31 Aralık 2013 itibariyle bilançoda var olan faize duyarlı finansal araçlar üzerinden faiz oranındaki +/-%0,5 değişim
olasılığının etkisi şekilde hesaplanmıştır.
Faiz oranındaki değişim
Vergi öncesi kâr etkisi
31 Aralık 2014
%0,50
(9)
31 Aralık 2013
%0,50
(167)
163
Likidite riski
Likidite riski bir şirketin fonlama ihtiyaçlarını karşılayamama riskidir. Likidite riski güvenilir kredi kuruluşlarının vermiş olduğu kredilerin de
desteğiyle nakit girişleri ve çıkışlarının dengelenmesiyle düşürülmektedir.
Finansal varlık ve yükümlülüklerin vadelerine göre kırılımı bilanço tarihinden vade tarihine kadar geçen süre dikkate alınarak gösterilmiştir.
Belirli bir vadesi olmayan finansal varlık ve yükümlülükler bir yıldan uzun vadeli olarak sınıflandırılmıştır.
31 Aralık 2014
Sözleşme uyarınca vadeler
Türev olmayan finansal
yükümlülükler
Banka kredileri
Borçlanma senedi ihraçları
Ticari borçlar
Defter
Değeri
Sözleşme
uyarınca
nakit çıkışlar
toplam
(=I+II+III+IV)
2.189.329
408.141
1.830.135
85.802
2.380.632
841.542
1.833.111
85.802
447.825
149.515
1.532.585
85.802
809.425
475.189
300.526
-
1.036.411
216.838
-
86.971
-
Toplam
4.513.407
5.141.087
2.215.727
1.585.140
1.253.249
86.971
Defter
Değeri
-
Sözleşme
uyarınca
nakit çıkışlar
toplam
(=I+II+III+IV)
-
3 aydan
kısa (I)
-
3-12 ay
arası (II)
-
1-5 yıl
arası (III)
-
5 yıldan
uzun (IV)
-
Beklenen (veya sözleşme
uyarınca vadeler)
Türev finansal varlıklar (net)
Türev nakit girişleri
Türev nakit çıkışları
164
3 aydan
kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
31 Aralık 2013
Sözleşme uyarınca vadeler
Türev olmayan finansal
yükümlülükler
Banka kredileri
Borçlanma senedi ihraçları
Ticari borçlar
Defter
Değeri
Sözleşme
uyarınca
nakit çıkışlar
toplam
(=I+II+III+IV)
1.873.644
410.587
1.370.112
56.154
2.112.009
761.497
1.379.787
56.154
212.359
66.199
1.328.850
56.154
860.925
501.769
50.937
-
1.038.725
193.529
-
-
Toplam
3.710.497
4.309.447
1.663.562
1.413.631
1.232.254
-
Defter
Değeri
-
Sözleşme
uyarınca
nakit çıkışlar
toplam
(=I+II+III+IV)
-
3 aydan
kısa (I)
-
3-12 ay
arası (II)
-
1-5 yıl
arası (III)
-
5 yıldan
uzun (IV)
-
Beklenen (veya sözleşme
uyarınca vadeler)
Türev finansal varlıklar (net)
Türev nakit girişleri
Türev nakit çıkışları
3 aydan
kısa (I)
3-12 ay
arası (II)
1-5 yıl
arası (III)
5 yıldan
uzun (IV)
Sermaye yönetimi politikası
Grup’un sermaye yönetiminin birincil amacı, hisse değerlerini maksimize etmek ve işletmelerini desteklemek adına, güçlü kredi
derecesini ve sağlıklı sermaye oranlarının devamlılığını sağlamaktır. Grup, ekonomik koşulların değişimi ışığında, sermaye yapısını
yönetmekte ve düzeltmeler yapmaktadır.
Grup, sermaye yapısını düzenlemek ve korumak için, hissedarlara yapılan kâr payı ödemelerini düzenleyebilir ya da sermayeyi
hissedarlara geri verebilir. 31 Aralık 2013 itibariyle herhangi bir hedef, politika ya da süreç değişikliği yapılmamıştır.
165
NOT 27-FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA
MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR)
Grup, finansal araçların tahmini rayiç değerlerini hali hazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak
belirlemiştir. Fakat piyasa bilgilerini değerlendirip rayiç değerleri tahmin edebilmek yorum ve muhakeme gerektirir. Sonuç olarak burada
sunulan tahminler, Grup’un cari bir piyasa işleminde elde edebileceği miktarların göstergesi olmayabilir. Rayiç değerleri tahmin edilebilir
finansal enstrümanların, değerlerinin tahmini için aşağıdaki yöntem ve varsayımlar kullanılmıştır:
Finansal varlıklar yabancı para cinsinden parasal kalemler bilanço değerinin rayiç değerlerine yakın olması sebebi ile dönem sonu kurları
kullanılarak çevrilmektedir. Finansal aktiflerin, (tüketici finansman kredileri hariç) kısa vadeli olmaları ve kredi kaybının önemsenmeyecek
ölçüde olmasından dolayı, rayiç değerlerin taşınan değerlerine yakın olduğu kabul edilir. Söz konusu rayiç değerler tüketici finansman
kredilerinin ilerdeki nakit akımlarının cari faiz oranı olan aylık %7,96 (2013: %8,24) ile iskonto edilmesi ile hesaplanmıştır.
Taşınan değer
2014
Rayiç değer
Taşınan değer
2013
Rayiç değer
1.237.070
1.238.699
1.246.009
1.144.599
Finansal yükümlülükler Yabancı para cinsinden parasal kalemler bilanço değerinin rayiç değerlerine yakın olması sebebi ile dönem sonu
kurları kullanılarak çevrilmektedir. Ticari borçların ve diğer parasal yükümlülüklerin, kısa vadeli olmasından dolayı, rayiç değerlerin taşınan
değerlerine yakın olduğu kabul edilir.
Bu bağlamda, yatırım maliyetleri ile ilgili yabancı para cinsinden uzun vadeli krediler (türev olmayan korunma aracı) ile hafif ticari araçların
(Doblo, Yeni Doblo ve Mini Cargo (MCV)) gerçekleşen ve gelecekte beklenen satışları (korunmaya konu kalem) arasında etkili bir nakit
akım korunması ilişkisi bulunmaktadır. Şirket ile Fiat ve Peugeot Citroen Automobiles S.A. (PSA) arasında yapılan üretim anlaşmaları
çerçevesinde MCV için 2008 yılından itibaren 2015 yılı Aralık ayına kadar Fiat ve PSA’ya yapılacak satışların hasılatlarının bir bölümü ile
uzun vadeli ilgili kredi borçları karşılanacaktır. Yine aynı şekilde Şirket ile Fiat arasında yapılan üretim anlaşmaları çerçevesinde Yeni Doblo
için 2009 yılından itibaren 2017 yılı Aralık ayına kadar Fiat’a yapılacak satışların hasılatlarının bir bölümü ile uzun vadeli ilgili kredi borçları
karşılanacaktır. Bunun yanı sıra Doblo için ise 2009 yılı başına kadar Fiat’a yapılan satışların hasılatlarının bir bölümü ile uzun vadeli ilgili
borçların taşınan tutarları karşılanmıştır.
166
NOT 27-FİNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FİNANSAL RİSKTEN KORUNMA
MUHASEBESİ ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR) (Devamı)
Gerçeğe uygun değer ölçümleri
Aşağıda yer alan tablo gerçeğe uygun değer ile ölçülen ve değerleme yöntemiyle belirlenen finansal araçların analizini içermektedir.
Gerçeğe uygun değer hesaplamaları aşağıda açıklanan aşamalar baz alınarak yapılmıştır:
- Belirli varlıklar ve yükümlülükler için, aktif piyasalardaki kotasyon fiyatı (düzeltme yapılmamış) (Seviye 1)
- Seviye 1 içinde yer alan kotasyon fiyatından başka, varlık veya yükümlülükler için, ya direkt (fiyat olarak) ya da dolaylı (fiyatlardan
türetilerek) gözlenebilir girdiler (Seviye 2).
- Gözlenebilir bir piyasa verisi baz alınarak belirlenemeyen varlık ve yükümlülükler için girdiler (gözlenemeyen girdiler) (Seviye 3).
2014
Toplam varlıklar
Seviye 1
-
Seviye 2
28.860
Seviye 3
-
-
28.860
-
Seviye 1
-
Seviye 2
27.805
Seviye 3
-
-
27.805
-
2013
Toplam varlıklar
31 Aralık 2014 tarihinde sona eren dönem içerisinde Grup, ikinci seviye ile birinci seviye arasında ve üçüncü seviyeye ya da üçüncü
seviyeden herhangi bir transfer yapmamıştır.
167
Genel Müdürlük
Büyükdere Caddesi No:145
Tofaş Han 34349 Zincirlikuyu-İstanbul
Tel: (0212) 275 33 90 (pbx) - 275 29 60 (pbx)
Faks: (0212) 275 39 88 - 275 03 57
Fabrika
Yeni Yalova Yolu Caddesi, No:574 16369 Bursa
Tel: (0224) 261 03 50 (pbx)
Faks: (0224) 255 09 47 - 261 13 50
www.tofas.com.tr
İstanbul Ticaret Sicili Numarası: 100324
Mersis Numarası: 0846000042200017
Bu faaliyet raporunun basımında %100 geri dönüştürülmüş kâğıt kullanılmıştır.
www.tofas.com.tr
Hayat yenilenmektir
2014 FAALİYET RAPORU

tofaş türk otomobil fabrikası a.ş. 2014 faaliyet raporu

Transkript

Benzer belgeler

Brandeval

presmetal - Aeronorm

başvuru formunu indir

FİYAT TESPİT RAPORU

otam aylık bülten

dosyayı indir

Yıldızların Yönetimi Zirvesi

izlemek için 13 ya da öylesine başlatılması