işveren vekillerininokul müdürleri vermesi gereken İSG kurul eğitimi-1

Transkript

f) Meslek hastalıkları,
Meslek Hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
•506 sayılı kanuna göre, tespit edilmiş olan
hastalıklar listesi dışında herhangi bir meslek
hastalığı sayılıp sayılmaması üzerinde
çıkabilecek uyuşmazlıklar Sosyal Sigortalar
Kurumu Yüksek Sağlık Kurulunca karara
bağlanır.
•Meslek hastalığı, sigortalı olarak çalıştığı sırada veya böyle bir
hastalığa sebeb olacak işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış
ise, sigortalının kanuni yardımlardan yararlanabilmek için eski
işinden fiilen ayrılması ile, hastalığın meydana çıkması
arasında bu hastalık için yönetmelikte belirtilen süreden daha
uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır.
•Meslek hastalığında da, iş kazasında olduğu gibi, işçinin
uğradığı bedeni veya ruhi arızanın uygun neden ve sonuçlu
yani işle illiyetli olması gerekir.
•Meslek hastalığının bilhassa, işçinin işyerinden ayrıldıktan
sonra tesbit edilmiş olması halinde ilmi ve tıbbi inceleme
yapılması, hastalığın işyerinde çalışma sonucu olup olmadığı,
onun sonucu ise, meslek hastalığı sebebi ile husule gelen
maluliyet derecesine işçinin zamanında tedavi altına girip
girmemesinin tesiri olup olmadığı, tesiri var ise bunun
derecesi tesbit olunmalıdır.
Meslek Hastalıkları Çalışma Ortamları :
1.Fiziksel Sebeplerden,
2. Kimyasal Sebeplerden ileri gelebilir.
•Fiziksel sebepler; toz, ısı, nem, ışık, gürültü,
havalandırma durumu gibi unsurlardır.
•Kimyasal sebepler; kimyasal maddelerin
kullanılmasından hasıl olan unsurlar olup
kurşun, civa, arsenik, benzen, azot bileşikleri
anilin ve nitro-amin türevleri halojenli
hidrokarbonlar, karbon sülfür vb. gibi
maddelerden ileri gelenlerdir.
Meslek Hastalıkları Tarifinin Açılımı
1.Bir hastalık, sakatlık veya ruhi arıza
meydana gelmelidir. Bu durumlar geçici
veya sürekli ve az çok olabilir. S.S.K. meslek
hastalığında da % 10 dan az maluliyet
sürekli iş görememezlik geliri bağlanmaz.
2. Hastalık (Sosyal Sigorta Sağlık
İşlemlerinde ekli listede) yer almalıdır.
3. Bu arızalar işin niteliği ve yürütüm
şartları yüzünden meydana gelmelidir.
İşin nitelik ve yürütüm şartları işçiyi iş kazasındaki gibi ani bir şekilde
değil yavaş yavaş etkilemektedir.
•Hastalık, sakatlık veya arıza ile işin nitelik ve yürütüm şartları
arasında illiyet bağı bulunmalıdır.
•İşçinin çalıştığı işin sağlık işlemleri yönetmeliğe ekli listede var ise
ve işçide listede mevcut meslek hastalığı tesbit edilmiş ise ve
listedeki süre koşulu gerçekleşmiş ise bu bağ mevcuttur.
( örneğin; pnomokonyoz için en az bu şartı haiz işyerinde 3 yıl
çalışmış olması şartı)
•Meslek hastalığı ani bir şekilde meydana gelemez. Bu hastalıkta
muayyen bir süre zararlı faktörlerin tekerrürlü olarak etkisi gerekir.
Bu süreler tesbit edilmiş ve tüzükte istisnaları gösterilmiştir.
•İlliyet bağına etkili süre meydana çıkma sorumluluk süresidir. İşçi
işyerinden ayrılmış olsa bile sorumluluk süresince listedeki hastalık
çıkar ise meslek hastalığı sayılır. Bazen istisnalarda bu süre S.S.K.
Yüksek Sağlık Kurulu kararıyla istisnadan faydalanılır. (Örneğin silikoz
ve asbestozdan 5 yıl geçtikten sonra çıktığında da karar ile illiyet
bağı kurulabilir.
Hastalık Yükümlülük Süresi Başlıca İşler
•Öksürük, akciğer ödem, dispne, siyanoz… 3 gün
Kaynak İşleri, Dinamit Atımı
•Silikoz ………5 yıl…….Silis ihtiva eden tozlarla
•Asbestos…..5 yıl…….Benzen ,toluen, ksilen vb.
•Lökozlar…….30 gün…..Kullanma işleri ile X ışını
•Berilyoz……1 yıl……….radyoaktif mad. çalışma
•Gürültüden meydana gelen arızalarda 3 ay
Gürültülü işte 2 yıl ve 85 desibel üstünde çalışma
şartıyla
•Kurşun Bileşik ve Alaşımları……….1-3 yıl………
•Romatizmal Arızalar .1 yıl….Yeraltı, yerüstü
rutubet ,buhar ve fazla hava ceryanından
BAŞLICA HASTALIK CİNSLERİ
•Kömür Tozları… Pnomokonyoz (Genel)
•Antresit.…….. Antrakoz,Antrako-Silikoz
•Aliminyum Tozları Akciğerde… Aluminoz
•Asbest Tozları…………….. Asbestoz
•Kalay Oksidi Tozları……………… Stannoz
•Demir Oksidi Tozları………………Sideroz
•Berilyum Tozları…………………… Berilyoz
•Talk Tozları…………………………… Talkoz
• Baryum Tozları… Baritoz(Baryum
pnomokonyozu)
MESLEK HASTALIĞINA NEDEN OLAN UNSURLAR
Meslek hastalıkları tıp otoritelerince muhtelif tasnif metodları
ile tasnif edilmektedir. Genel ve yaygın tasnif şekli aşağıdadır.
•Zararlı gazlar ve dumanları (buharlar)
•Alifatik hidrokarbonlar(Metan,etan,propan,bütan vb.)
•Halojenli hidrokarbonlar
•Aromatik hidrokarbonlar ve türevleri
•Zararlı tozlar(pnömokonyozlar)
•Metal ve metaloidler
•Kanserojen faktörler (meslek kanserleri)
•Pestisidler
•Fiziksel ajanlar
•İnfeksiyon amilleri(mesleksel infeksiyon hastalıkları)
•Dermatoz amilleri(mesleksel dermatozlar)
•Plastik maddelerden gelebilecek zararlar
Meslek Hastalığının Bildirimi
•Meslek hastalığının, hizmet akdi ile
çalıştırılanlar bakımından, sigortalının meslek
hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum
kendisine bildirilen işveren tarafından; bu
durumun öğrenildiği günden başlayarak üç iş
günü içinde, SGK’ya bildirilmesi zorunludur.
•Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi
durumunda yükümlü (işveren veya sigortalı),
SGK tarafından bu durum için yapılmış bulunan
masraflar ile ödenmişse iş göremezlik
ödeneklerini rücu yoluyla ödemek zorunda kalır.
Meslek Hastalığına Yakalanan
Sigortalının Hakları
•Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi
için sigortalının; malul sayılması ve en az on
yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak
1800 gün veya başka birinin sürekli
bakımına muhtaç derecede malul olan
sigortalılar için ise sigortalılık süresi
aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması ile
Kurumundan yazılı istekte bulunması
gerekir.
•Malullük aylığı; prim gün sayısı 7200
günden az olan sigortalılar için 7200 gün
üzerinden, 7200 gün ve daha fazla olanlar
için ise toplam prim ödeme gün sayısı
üzerinden hesaplanır.
•Sigortalı başka birinin sürekli bakımına
muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama
oranı 10 puan artırılır.
Meslek hastalığı oluşturacak
Fiziksel etkenler
basınç
Hava akımı
Fizyolojik Etkiler
*Yüksek düzeyde gürültünün etkisinde
kalan kişilerde, yüksek kan basıncı
oluştuğu ve bu durumun kalıcı olduğu
yapılan gözlemlerle kanıtlanmış
bulunmaktadır.
*Uykusuzluk gürültünün neden
olduğu rahatsızlıkların en
önemlilerindendir.
*Ek olarak; gürültünün migren, ülser,
kalp krizi, dolaşım bozuklukları
türünden rahatsızlıklara neden
olabileceği ileri sürülmekle birlikte,
kulakta yaptığı tahribat dışında bu tür
hastalıklarla doğrudan ilişkisi
kanıtlanmış değildir.
Gürültü
İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan
ve hoşa gitmeyen seslere gürültü denir.
Gürültü şiddeti desibel olarak ölçülür.
İşyerlerinde çalışanların üzerinde,
fizyolojik etkiler bırakan ve İş verimini
olumsuz yönde etkileyen sesler olarak
tanımlanabilir.
İşyerlerinde Sağlığı Olumsuz Etkileyebilecek
Fiziksel Risk Etmenleri
Desibel Skalaları
A skalası: İnsan kulağının işitmelerinde
B scale: Telefon şirketlerince kullanılır
C scale: Tüm seslerde kullanılır
Önemli not:
Her 3 dB’lik artışda, ses iki kat artar.
Her 10 dB’lik artışta, ses on kat artar
0dB + 1 dB = 3 dB
2 dB + 2 dB = 5 dB
3 dB + 3 dB = 6 dB
4 dB + 4 dB = 7 dB
90 dB + 90 dB = 93 dB
100 dB +100 dB = 103 dB
Yeterli ölçümle tespit
edilen haftalık gürültü
maruziyet düzeyi 87 dB (A)
maruziyet sınır değerini
aşmayacaktır.
Örnek Uygulama: İşçi dört makine ortamında ne
kadarlık bir gürültüye maruzdur?
Örnek Uygulama
Dört makinanın gürültü seviyeleri aşağıda verilmiştir. Bu ortamda çalışan
işçinin ne kadarlık bir gürültü maruziyetinde kalacağını hesaplayınız.
A makinası 86 dBA
B makinası 86 dBA (A makinası ile aynı)
C makinası 82 dBA
D makinası 78 dBA
Çizelge 10.1 sayfa 212 deki ver.
İki makine arasındaki fark 0 dBA ise o zaman 3 dBA eklenir. Yani aynı
gürültü seviyesinde 3 dBA eklenir ve A ve B’nin bileşkesi 89 dBA olur.
A-B’nin C ile Farkı 89-82 = 7 dB’dir.
Çizelgeden 7 dB için 0,8’lik dB eklenir.
A-B-C 89,8 dB olur.
A-B-C’nin D makinesi ile89,8 – 78 =11,8 =12 dB olur. 12 dB için 0,2 dB
eklenir.
bileşke ses (A-B-C-D) = 89,8 + 0,2 = 90 dBA bulunur.
Örnek uygulama
Saat Dilimi
8:00-10:00
10:00-11:00
11:00-12:30
12:30-13:30
13:30-14:00
14:00-16:00
Gürültü değeri
90 dBA
95 dBA
75 dBA
85 dBA
95 dBA
90 dBA
90 dBA; 2+2 = 4 saat
95 dBA; 1+0,5 = 1,5 saat
75 dBA; 0,5 saat (ihmal)
85 dBA; 1 saat
Toplam 8 saat
SES
•Hava basıncındaki dalgalanmaların kulaktaki
etkisinden ileri gelen fiziksel bir duygu olarak ta
tanımlanabilir.
•Genç ve sağlıklı bir kulak 20 hz. ile 20000 hz.
frekanslar arasındaki seslere uyum sağlar yani bu
aralıktaki sesleri duyabilir.
•Yine, genç ve sağlıklı bir kulak 20 μpa şiddetindeki
ses ile 200 μ pa şiddetindeki sesleri sağlıklı olarak
duyabilir.
•Gürültü seviyesi 80 desibelin altına düşürülmeye
çalışılmalıdır.
•Ortamdaki gürültü 80 desibelin altına düşürülemezse
kulak koruyucuları kullanmalıdır.
Gürültü Düzeyi Yer ve Konum
0 dB İşitme eşiği
20 dB Sessiz bir orman
30 dB Fısıltı ile konuşma
40 dB Sessiz bir oda
50 dB Şehir içinde bir büro
60 dB Karşılıklı konuşma
70 dB Dikey matkap
80 dB Yüksek sesle konuşma
90 dB Kuvvetlice bağırma
100 dB Dokuma salonları
110 dB Havalı çekiç, Ağaç işleri
120 dB Bilyeli değirmen
130 dB Uçakların yanı
140 dB Ağrı Eşiği Yer ve konumlara göre gürültü
düzeyleri
Günlük hayatta gürültü
Gürültünün etkileri: Psikolojik Etki
•Bulunan ortamda, fonksiyonlar için belirlenmiş
gürültü düzeylerini aşan gürültünün etkisinde kalan
kişiler rahatsız, tedirgin ve sinirli olmakta, tedirginlik
ve sinirlilik hali gürültünün etkisi kalktıktan sonra
devam edebilmektedir.
• Belirlenen düzeylerin aşıldığı durumlarda yorgunluk
ve zihinsel etkinliklerde yavaşlama gözlenmektedir.
•Ani olarak yükselen gürültü düzeyleri insanlarda
korku yaratabilmekte, gürültüden etkilenim sürse bile
daha sonra normale dönüş olmaktadır.
Performans Etki
•İş veriminin düşmesi,
konsantrasyon bozukluğu,
hareketlerin engellenmesi
gibi etki şeklindedir.
•Etkisinde kalınan gürültü
nedeniyle belli bir frekans
aralığında oluşan kalıcı
işitme kaybı diğer
frekanslardaki seslerin
duyulmasını ve algılanmasını
engellemez, ancak bir takım
fonksiyonların
engellenmesine neden
olabilir.
Gürültüden korunma Teknik korunma
a) Gürültü kaynağında
•Gürültü düzeyi düşük makineler seçilmeli ve
değiştirilmeli
•Gürültü düzeyi daha az olan işlem seçilmeli
•Gürültü kaynağı izole edilmeli .
b) Gürültülü ortamda alınması gereken önlemler:
•Makinelerin yerleştirildiği zeminde,
•Gürültü kaynağı ile maruz kalan kişi arasında, engel
konularak ve uzaklık artırılarak
•Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan,
taban gibi yerler ses emici malzeme ile kaplamak.
c) Gürültünün etkisine maruz kalan kişide alınması gereken
önlemler:
•Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir
bölme içine alınması,
•Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması,
•Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak.
Tıbbi korunma
•Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde odyogramları
alınmalı, genç ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalıdır.
•İş kazalarının önlenmesinde, kesin denilebilecek, yeterli
önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve
dilsizlerin çalıştırılması da düşünülebilir.
•Gürültülü işlerde çalışanların, her altı ayda bir odyogramları
alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde, gerekli tedbirler
alınmalıdır.
Kulak koruyucularının
engelleme değerleri
• Cinsi Derecesi
• Pamuk 5 - 16 dB
• Parafinli pamuk 20 - 35 dB
• Cam pamuğu 7,5 - 32 dB
• Kulak tıkacı 20 - 45 dB
• Manşon tipi Kulaklık 12 - 48 dB
HAVALANDIRMA-İKLİMLENDİRME
•Kirli hava insan sağlığını ve hayatını
kötü etkileyen önemli faktörlerdendir.
•İklimlendirme terimi İngilizce'deki air
condition (hava şartlandırılması) ve
Almanca’daki klima terimine karşılık
gelir. Türkçe’de iklimlendirme ve klima
terimlerinin her ikisi de
kullanılmaktadır.
ISIL ÇEVRE
Şekil termal konforu etkileyen faktörleri
göstermektedir. İlk olarak vücut, vücut sıcaklığını
sağlamak için metabolik işlemlerle ısı üretir. Metabolik
işlemler yaş, sağlık ve aktivite seviyesi gibi
faktörlerden etkilenir. Örnek olarak verilen bir çevre
koşulları ortamdaki bir kişi için yeterince uyumlu
olabilirken diğerinin hastalanmasına neden olabilir.
Mevsimler değiştiğinde bir kişi giydiği elbiseleri ile
ayarlamak isteyebilir. Onlar çevre şartlarını arzu
ettiklerinden daha geniş kademede konforlu
bulabilirler
Vücut ısı kayıpları
Buharlaşma
Taşınım
Aktivite
Giyim
Hava
sıcaklığı
Yaş
Sağlık
durumu
Yüzey
Hava
sıcaklığı
hareketi
Termal konfor faktörleri
Bağıl
nem
Psikolojik
faktörler
Yalıtım
faktörleri
Işınım
Vücut sürekli ısı üretir, ancak sabit vücut sıcaklığını
sağlamak için ısı dağıtılmalıdır.
Bir kimse şartlandırılan ortamda kalıyor veya
hafif bir iş yapıyorsa, ısı birincil olarak taşınımla
(çevredeki havaya taşınır) ve ışınımla (gövde
sıcaklığından daha düşük sıcaklıklardaki çevre
yüzeylere) ısı dağıtır.
Bu ısı dağıtımı elemanlarından her biri toplam
ısı kayıplarının yaklaşık %30’unu oluşturur. Solunum ve
terlemeyle oluşan buharlaşma kalan %40’ı oluşturur.
Çevre şartları olduğu kadar aktivite değişim
seviyeleri de bu yüzdeleri değiştirebilecektir. Örnek
olarak bir kimse zorlu bir iş yapıyorsa, birincil ısı
dağıtma mekanizması buharlaşma ile olacaktır.
VÜCUT ISI DAĞITMA KABİLİYETİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
1.Hava sıcaklığı
2. Çevre yüzeylerin sıcaklığı
3. Nem
4. Hava akım hızı
Giyimin miktarı ve tipi ve sakinlerin
eylem seviyeleri de bu faktörleri
etkilemektedir
NEM VE SICAKLIĞA BAĞLI KONFOR
İKLİMLENDİRMENİN ÖNEMİ
Dünyada kabul edilmiş araştırmalara göre, insanlar belli
bir sıcaklık ve nem aralığında ve temiz havalı ortamlarda rahat
etmektedirler.
Bu aralık konfor bölgesi olarak tanımlanmıştır
(nem %30 ile %60, sıcaklık 20-270C). Sıcaklığın gereğinden
fazla veya az olmasının rahatsız edici olduğu açıktır.
Nem düzeyinin az olması boğaz kuruluğu, gözlerde
yanma gibi rahatsızlıklara yol açmasının yanında, fazla nem de
terlemeye ve bunaltıcı bir sıcaklık hissine neden olur.
Ayrıca ortamın havası temiz ve taze olmalıdır, toz,
duman, polen ve diğer zararlı maddelerin filtre edilmesi ve
insanın fark etmeyeceği ama temiz havayı getirip kirli havayı
götürecek bir hava dolaşımı gereklidir.
İKLİMLENDİRMENİN TEMEL
UNSURLARI
1.Sıcaklık: İnsan veya imalat kontrolü için ortam
sıcaklığı konfor veya tasarım şartlarını sağlamalıdır. Bu
şartlar insan konforu için 18-27 0C arasında
değişmektedir.
2.Nem: İnsan konforu için bağıl nemin %30--%60
arasında tutulmalıdır.
3.Temizlik: Havanın içindeki partikül madde (PM) ve
zararlı gazların (SO2, CO2 vb.) filtrelenmesi gerekir.
4.Hava hareketi: Konfor için yaz aylarında daha fazla,
kış aylarında nispeten daha düşük hava hareketi
gereklidir.
İKLİMLENDİRME İŞLEMLERİ
HAVA
HAREKETİ
NEMLENDİRME
SOĞUTMA
İKLİMLENDİRME
HAVANIN
TOZLARDAN
SÜZÜLMESİ
KURUTMA
TAZE HAVA
İHTİYACI
ISITMA
KİRLİ
HAVANIN
ATILMASI
İKLİMLENDİRME
İLE SOĞUTMA İLİŞKİSİ
İKLİMLENDİRME
Isıtma,
nemlendirme ve
hava kalitesinin
kontrolü
SOĞUTMA
Endüstriyel
İklimlendirmede soğutma, besin
soğutma ve nem hazırlamayı da
içeren kimyasal ve
alma işlemleri proses endüstrileri
KULLANIM ALANLARI
1.KONFOR İKLİMLENDİRMESİ: Evler, otel, motel,
konaklama tesislerinde insan konforu için
kullanılır.
2.ENDÜSTRİYEL İKLİMLENDİRME: Tekstil, kimya,
ilaç, gıda, vb. iş kollarında ürün veya prosesin
gerektirdiği özel ortamların sağlanması amacıyla
kullanılır.
Havalandırma iklimlendirme soğutma
sebebli Meslek hastalıkları
•Fiziksel faktörler
•Kimyasal faktörler
•Biyolojik faktörler
Şeklinde tasnif etmek mümkündür.
Bu faktörler çoğu zaman havayı kirleterek, kirli havanın
insanlar tarafından solunması sonucunda kötü etkilerini
gösterirler, Meslek hastalıklarına ve çeşitli rahatsızlıklara
sebep olurlar
meslek hastalıklarına sebep olabilecek kirli hava ile ilgili
faktörler;
–Termal Konfor
–Toz
–Gaz
TERMAL KONFOR
•Termal konfor SICAKLIK, NEM, HAVA AKIMI
gibi iklim şartları açısından, GEREK BEDENSEL
VE GEREKSE ZİHİNSEL faaliyetlerini
sürdürürken, BELLİ BİR RAHATLIK içinde
bulunmasını ifade eder.
•Eğer çalışma ortamında termal konfor
şartları yok ise, önce sıkıntı hissedilir daha
sonra rahatsızlık duyulmaya başlanır.
•Hava sıcaklığı, nem, hava akım hızı, termal
radyasyon, çalışma ortamında termal konforu
etkileyen sebeplerdir. Bu faktörlerin uygun
halde olmaması, insanın çalışma kapasitesini ,
iş verimini düşürür.
Termal konfor şartlarını
etkileyen faktörler şunlardır:
• SICAKLIK
• NEM
• HAVA AKIM HIZI
• TERMAL RADYASYON
HAVA SICAKLIĞI
•İnsan vücudunda ısı, tuz, asit, baz, şeker v.s. gibi bazı fiziksel ve kimyasal
değerlerin belli sınırlar içinde kalması gerekmektedir.
•İnsan vücudunda mevcut olan bu dengelerden biri de ısı (Sıcaklık) tır.
•Ortamdaki hava sıcaklığı fazla olursa, sıcak ortamdan soğuk ortama ısı
geçişi (Isı transferi) sebebiyle insanın vücudu ısınmaya başlar. Tersi
olduğunda da donmaya başlar.
• İnsan vücudu, ortamdaki havanın soğuması durumunda BÜZÜLEREK,
TİTREYEREK, havanın ısınması durumunda açılarak, terleyerek detayını çok
fazla bilmediğimiz savunma sistemleri ile VÜCUT ISISINI SABİT TUTMAYA
çalışır.
•Fakat bu savunma mekanizmaları çalışırken insan sıkılır rahatsız olur, iş
verimi düşer. Çevre şartları çok aşırı bir şekilde bozulmuş ise, vücut artık
kendini savunamaz hale gelir, savunma mekanizmaları iflas eder veya
yetmez duruma gelir, insanın dengesi bozulur, vücut kimyası bozulur ve
hastalanır.
•Çalışanların, sıkılmaması, rahatsız olmaması, hastalanmaması, vücut
kimyalarının bozulmaması için ortam şartlarını ve konumuz olan ısıyı uygun
hale getirmek gerekmektedir.
Uygun ısı (Hava sıcaklığı) belirlemede de çeşitli
faktörler göz önünde bulundurulması
gerekmektedir.
Yapılan işin niteliği
(Ağır veya Hafif iş olması)
Çalışanın fiziki ve ruhi yapısı
(zayıf, şişman, sakin, heyecanlı, tez canlı, v.s.)
Kişinin sağlık durumu
(Hasta veya sağlıklı olması)
Çalışanın giyim durumu
(Kalın veya ince giymiş olması)
Çalışanın beslenme durumu
(Yapılan işe uygun veya uygun olmayan beslenme)
•Aşırı ısınma YORGUNLUK VE UYKU hali
meydana getirir.
•Aşırı soğuma ise DİKKATİN AZALMASINA,
ZİHİNSEL ÇALIŞMANIN OLUMSUZ
ETKİLENMESİNE yol açar.
•Endüstride genellikle yüksek sıcaklık problemi
vardır. Sıcaklık yönünden işyerleri NEMLİ VE
KURU SICAKLIK olmak üzere iki grupta incelenir.
•Nemli sıcaklık; Kağıt, Kumaş, Konserve ve
yeraltı maden işletmeleri gibi yerlerde,
•Kuru sıcaklık ise, Demir-çelik, cam ve çimento
sanayiinde, rastlanmaktadır.
YÜKSEK SICAKLIĞIN SEBEP OLDUĞU RAHATSIZLIKLAR:
Vücut ısısı regülasyonunun bozulması ile ısının 41
derece santigrata doğru çıkması sonucu ISI ÇARPMASI,
Tansiyon düşüklüğü, baş dönmesine yol açan ısı
yorgunlukları,
Yüksek sıcaklık kaşıntıları, kırmızı lekeler şeklinde
deri bozuklukları, moral bozukluğu, konsantrasyon
bozukluğu, aşırı duyarlılık ve endişe,
Yapılan araştırmalar, kişilerin başlangıçta sıcaklığa
karşı çok duyarlı ve dayanıksız olduklarını göstermekte ise
de, zaman içinde, sıcaklığa alıştıkları, uyum sağladıkları
görülmektedir. Bu uyum da yine vücudun çok
bilmediğimiz savunma ve uyum mekanizmalarını
çalıştırması sonucu meydana gelmektedir.
•Endüstride DÜŞÜK SICAKLIK daha az
rastlanmaktadır.
•Düşük ısı (Yani soğuk ortam) uyuşukluk, uyku hali,
organlarda hissizlik ve donma gibi olumsuz etkileri
vardır.
•Soğuğa karşı uygun elbiseler giyerek ve uygun
beslenerek tedbir almak mümkün olmaktadır.
•Çalışanların, çalıştıranların, ve ilgili kurum ve
kuruluşların görevi,
• İŞİ TAMAMEN VÜCUDUN SAVUNMA VE UYUM
MEKANİZMALARINA BIRAKMADAN, İNSAN
VÜCUDUNA, İNSAN YARADILIŞINA, RUHUNA VE
SOSYAL YAPISINA, ÖZETLE İNSANA UYGUN
ŞARTLARIN HAZIRLANMASIDIR.
NEM
•Havadaki yüksek orandaki nem allerji ve kötü
kokulara neden olabilen küf ve diğer mantarların
büyümesini hızlandırabilir.
•Düşük nem ise insan mukoza ve derisinde tahriş
yapar.
•Genelde bağıl nem %30 ila %70 arasında iken
yoğuşmanın olmadığı farz edilir ve çok az problem
ortaya çıkar.
•Yüksek bağıl nem özellikle evlerde yüksek allerji riski
gösteren ev tozu haşerelerinin (kene vb. gibi)
büyümeleri için iyi bir ortam hazırlar.
•Sulu klima ortamlarında mantar ve diğer
mikroorganizmaların büyüme riski vardır.
•Sıcaklık yanında nemin de etkisi büyüktür.
•Havadaki nem miktarı mutlak ve bağıl nem olarak ifade
edilir.
•Mutlak nem:Birim havadaki su miktarıdır.
•Bağıl nem:Havadaki nem miktarının, aynı sıcaklıkta doymuş
havadaki mutlak nemin yüzde kaçını ihtiva ettiğini gösterir.
•İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden bağıl nemin değeri
önemlidir.
•Bir işyeri ortamının bağıl nemi değerlendirilirken, sıcaklık,
hava akım hızı gibi diğer şartlar da değerlendirilmesi
gerekir.
•Genel olarak herhangi bir işyerinde bağıl nem %30 ila %80
arasında olmalıdır. (Yüksek bağıl nem, ortam sıcaklığının
yüksek olması durumunda bunaltır, düşük olması
durumunda ise üşüme ve ürperme hissi verir.)
ORTAM SICAKLIĞI PERFORMANS İLİŞKİSİ
Aşırı sıcaklık üretim üzerinde
olumsuz etki yapar:
•
Sıcaklık
• “
• “
• “
29 derece olursa performans %5 düşer.
30 “
“
“
%10 “
31 “
“
“
%17 “
32 “
“
“
%30 “
HAVA AKIM HIZI
•İşyerinde oluşan kirli havanın dışarı atılması, yerine temiz
havanın alınması için, ortamda, uygun bir
havalandırmanın olması, dolayısıyla uygun bir hava
akımının olması zorunludur.
•Ancak bu hava akımı 0,5 metre/saniyeyi aşması
durumunda rahatsız edici esintiler meydana gelir. Bu
esintiler sebebiyle İşyerlerinde, özellikle kaynak
atölyelerinde, ortamın havası kirli olduğu halde,
havalandırma tesisatlarının çalıştırılmadığına çok sık
rastlamaktayız. Bu tür olumsuzlukların olmaması için
ISITMA VE HAVALANDIRMAYI, İKLİMLENDİRME
ŞEKLİNDE ANLAMALI ve bu anlayışla, bütün değerler göz
önünde bulundurularak projelendirme yapılmalıdır.
25
20
15
ancak dinlenme
su
b
do uha
y m r ın
ç izu ş lu a
g is k
i
S u b u h a rı b a s ın c ı
(m m -H g .)
30
rahat bölge
aralarında
hafif giyimle dayanılabilir
10
5 giyisi takviyesiyle
hafif işlerde
hızlı hava
bölge
dayanılabilir
0 dayanılabilir
akımıyla
10 15 20 25 30 35 40
Hava Sıcaklığı (Kuru Termometre °C)
bölge
45 50
Sıcaklık, nem, hava akım hızı
ve radyant ısı
•İşyerlerinde, çalışanların büyük bir
kısmının (%80), ısı hissi bakımından
kendilerini en rahat hissettikleri şartlar
tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu şekilde
TERMAL KONFOR BÖLGESİ kavramı ortaya
çıkmıştır.
SICAKLIK KAZA ORANI
140
120
sayıları
Kıyaslama ile kaza
• Yapılan araştırmalarda işyerindeki ortam sıcaklığı
19,8 C den uzaklaştıkça meydana gelen iş kazası
sayılarında belirgin bir artış olmaktadır.
• Şekil 2. Artan ortam sıcaklığı koşullarında görülen
İş kazası sayısındaki değişiklikler.
100
8,6
11,1
14,1
Ortam sıcaklığı °C
17
19,8
22,50
25,3
Termal Konfor Bölgesi; Çalışanın, faaliyetini
sürdürmesi esnasında en rahat durumda olabilmek için
gerekli termal konfor şartlarının üst ve alt sınırlar arasında
olan bölgedir. Bu bölgeyi etkileyen faktörler şöyle
sıralanabilir:
•Ortam sıcaklığı,
•Ortamın nem durumu,
•Hava akım hızı,
•Yapılan işin niteliği,
•Çalışanın giyim durumu,
•Çalışanın yaşı ve cinsiyeti,
•Çalışanın beslenmesi,
•Çalışanın fiziki durumu,
•Çalışanın sağlık durumu,
Hafif işlerde rahat çalışmak için
sıcaklık, hava akım hızı ve bağıl nem
değerleri
•
•
•
•
•
ISI
19-21 C
19,5-21,5 C
21,5-23,5 C
23,5-25 C
HAVA AKIM HIZI(m/s)
0,1
0,2
0,5
1.0
BAĞIL NEM
%30-60
Daha yüksek sıcaklık varsa
daha fazla hava akımı vardır
ve tehlikelidir
Yapılan işlere göre çalışma
ortamı sıcaklıkları
•
•
•
•
Hava sıcaklığı
Faaliyetin şekli
(%50 nem seviyesinde )
Oturarak yapılan hafif el işleri............
20 C
Oturarak yapılan hafif kol ve el işleri.....
20 C
Ayakta yapılan ağır kol işleri..............
17 C
Çok ağır İşler .............................
15-16 C
Dış sıcaklığın yüksek olduğu bir yerde
oturarak yapılan bir işe göre
rahatlık dereceleri
• Bunların yanı sıra rahatlık bölgeleri dış sıcaklığa bağlı
olarak da değişeceği için, işyerinin sıcaklığı ve bağıl nemi
ayarlanırken dış hava sıcaklığının da göz önünde
bulundurulması, aşırı ısı farkları oluşmamasına dikkat
edilmesi gereklidir.
• Dış sıcaklık ( C )
• Uygun çalışma yeri sıcaklığı ( C )
• Bağıl nem ( % )
20 24 28 32 35
20 22 24 26 27,5
75 65 57 50 45
DEĞİŞİK ÇALIŞMA YERLERİNDE HAVA DEĞİŞİMİ İHTİYACI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İşyeri
Akümülatör İmalatı
Boyahaneler
Bürolar
Püskürtme boya işleri
Garajlar
Elbise bırakılan yerler
Lokanta ve kantinler
Fabrika mutfakları büyük mutfaklar
Küçük mutfaklar (evlerimiz)
Laboratuarlar
Tuvalet Banyo ve Duşlar
Çamaşırhaneler
Kasa odaları
Hava değişimi/Saat
5-10 defa
5-15 “
3-6 “
20-50 “
4-6 “
4-6 “
4-8 “
6-8 “
15-20 “
5-10 “
4-8 “
5-15 “
3-6 “
TEMİZ HAVA
–insanların sağlığının korunması, morallerinin
yüksek tutulması, çalışma gücünün yüksek bir
düzeyde sürdürülmesi için gerekli şartların
başında gelir.
–Temiz hava nedir: Normal şartlarda (Büro
ortamında), Karbondioksit miktarının binde birin
üstüne çıkmayan havaya temiz hava denir.
–Ortamda zararlı gaz, toz ve koku bulunan
ortamlarda, söz konusu gaz, toz ve kokunun
kabul edilebilir sınırların altında olması
gereklidir.
Kabul edilebilir sınırlar:
–Müsaade edilebilen azami konsantrasyon
(MAK) değerinin altındaki değerler,(Maksimum
Allowable Concentrations=MAC) (Bu değerler
cm3/m3 veya mg/m3 şeklinde ifade edilir)
–Eşik sınır değerler (TLV)
(Threshold Limit Values)
–Kısa Süreli Karşılaşma Sınır Değerleri
(STEL) (Short Term Exposure Limits)
HAVA İHTİYACI
–Yetişkin bir insanın saatte 30 metreküp temiz havaya
ihtiyacı vardır.
–Normal şartlarda tabii havalandırma ile ortamın
havasının saatte 2-3 defa değiştiği kabul edilmektedir.
–Çalışma yerlerinde kişi başına düşen hava hacmi
10 metreküp olmalıdır.
–Koguşlarda yerlerinde kişi başına düşen hava hacmi
12 metreküp olmalıdır.
(Bu hava hacminin hesabında tavan
yüksekliğinin 4 metreden fazlası
hesaba katılmaz)
–Normal şartlarda işyerinin tavan
yüksekliği en az 3 metre olmalıdır.
–Zararlı toz ve gazların bulunduğu
ortamlarda tavan yüksekliği
en az 3,5 metre olmalıdır.
–İşyerlerinde kişi başına düşen
serbest alan miktarı en az 2,5
metrekare olmalıdır.
– Tabii havalandırma ile işyeri havasının saatte 2-3 kere
değişmekte olduğu kabul edilmektedir. Yukarıda
belirtilen ölçüler bu kabulden hareketle belirlenmiş
kriterlerdir.
– Ancak zamanımızda yapı malzemelerinin çok geliştiği, çift
pencerelerin, PVC pencerelerin, hava geçirmeyen plastik
ve yağlı boyaların yoğun bir şekilde kullanıldığı, hava giriş
ve çıkışını önleyecek türden izolasyonların yapıldığı
ortamlarda, tabii havalandırmalar ile ortam havasının
saatte 2-3 kere değişmesi zordur.
– Tabii havalandır ile ortam havasının saatte 2-3 kere
değişmesinin zorlaştığı ortamlarda, kişi başına düşen
hava hacmi miktarının artırılması veya kapı ve
pencereler açılarak veya cebri çekişli ortam havasının
yeterli miktarda değişmesinin sağlanması gerekmektedir.
HAVALANDIRMA METOTLARI
–A)TABİİ HAVALANDIRMA
–B)CEBRİ HAVALANDIRMA
–C)KAPALI ÇALIŞMA METOTLAR
CEBRİ HAVALANDIRMA: İşyerlerinin
havalandırmasını, tabii havalandırma ile yeterli
şekilde yapılamadığı durumlarda cebri
havalandırmaya baş vurulur.
GENEL HAVALANDIRMA
•Dışarıdan hava basarak havalandırma
•İçerdeki havayı emip dışarı atarak
havalandırma
•Alttan havalandır
•Üstten havalandır
•Hava üst taraftan verilerek ve alt
taraftan çekilerek yapılan
havalandırma,
LOKAL HAVALANDIRMA
•Sabit davlumbazlar
•Hareketli emme ağızları
•Seyyar emici cihazlar
•Havayı filtre edip
temizleyen cihazlar
AYDINLATMA
1-TABİİ (DOĞAL) AYDINLATMA
2-SUNİ(YAPAY) AYDINLATMA:
•DİREKT AYDINLATMA
•ENDİREKT AYDINLATMA
•YARI DIREKT AYDINLATMA
işyerlerinde çalışılan parça büyüklüğüne
göre aydınlatma değerleri
İşlenen parça
Müsaade edilen minimum
büyüklüğü
aydınlatma
---------------------------------------• 0,2 mm den küçük
200 lüx
• 0,2 mm-1 mm
150 “
• 1 mm -10 mm
100 “
• 10 mm -100mm
60 “
• 100mm den büyük
40 “
• İri ve hacimce büyük
20 “
Önerilen
aydınlatma
---------280 lüx
200 “
150 “
100 “
60 “
40 “
STROBOSKOBİK ETKİ
Makinelerin hareketli aksamının
aydınlatılmasında ışıksal görüntü
yanılmalarını (stroboskobik etkileri)
önlemek için;
•Uygun lamba seçmek
•Balast kullanma (Faz kaydırıcı-Dekatörlü)
•Çok fazlı besleme biçimi uygulamak gibi
tedbirler alınır.
TOZ
TOZ, çeşitli büyüklükteki katı
tanecikler için kullanılan genel bir sözcüktür.
Daima hava veya başka bir gaz içinde karışım
halinde bulunur. Bunların tane büyüklüğü
genellikle 300 mikronun altındadır. Özgül
ağırlığı az olan maddelerde bu büyüklük 1 mm
ye kadar çıkabilir. Görüş sahasını azaltmakta,
çalışanları rahatsız etmekte, iş randımanını
düşürmekte, meslek hastalıklarına sebep
olmaktadır.
Toz, tarih boyunca insan sağlığını
olumsuz etkilemeye devam etmektedir.
İnsanlar da uzun yıllardan beri bunun
farkında bulunmakta ve toz ile
mücadele etmektedirler. Bu arada
Büyük Tıp Bilgini ‘’İbni Sina’nın EĞER
TOZ OLMASAYDI İNSAN ÖMRÜNÜN
1000 SENE OLMAMASI İÇİN HİÇBİR
SEBEP YOKTU’’
sözünü hatırlamak yerinde olur.
•Ülkemizde, işyerlerinde, tozdan sık sık şikayet
edilmektedir. İlk fark edilen meslek hastalığı
sebeplerinden biri de tozdur.
•Çeşitli iş kollarında toz problemi ile
karşılaşılmaktadır. Toza sebep olan işler çok
çeşitlidir. Daha doğrusu toza sebep olmayan iş
yoktur. Az toz çıkaran ve çok toz çıkaran yerler
diye düşünmek daha doğru olur.
•Toz, insanlara, solunum sistemi ile akciğerlere
yerleşerek ve kana karışarak olumsuz olarak
etkilemekte, meslek hastalıklarına sebep
olmaktadır.
Solunum sistemimiz
4 ana kısımdan oluşmaktadır
1-Burun ve ağız,
2-Nefes borusu,
3-Bronşlar,
4-Bronşiyol ve alveoller,
• Burun ve ağız, havanın vücuda giriş yoludur.
Burunda bulunan kıllar ve burun mukozası, solunan
tozun büyük bir kısmını tutar. Burun iyi bir
filtrasyon mekanizmasına sahiptir.
• Solunan tozların tane büyüklüğü genellikle 60
mikronun altındadır. Solunum yoluyla akciğerlerdeki
alveollere kadar ulaşan ve orada birikerek
pnömokonyoz denilen toz hastalığını yapan
tozların tane büyüklükleri 0,5-5 mikron arasındadır.
5 mikron tane büyüklüğünden daha büyük olan
tozlar üst solunum yollarında tutulur, alveollere
kadar gidemez, çok küçük tozlar ise(0,5 mikrondan
küçük) alveollere girse dahi öksürme ve
aksırmalarla, akciğerlerin kendini temizleme
metotlarıyla dışarı atılırlar.
İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ AÇISINDAN
TOZLARIN SINIFLANDIRILMASI:
1-Fibrojenik tozlar: Silikoz, aspestoz gibi pnömokonyoza
sebep olan tozlardır.
2-Toksik tozlar: Vücuda alındıklarında akut veya kronik
zehirlenmeye sebep olan tozlardır. Bunlar kurşun, krom,
kadbiyum, mangan, vanadyum gibi ağır metal tozlarıdır.
3-Kanserojen tozlar: Kansere sebep olan tozlardır. Bunlar
asbest, arsenik, berilyum, kromatlar, nikel tozları gibi tozlardır.
4-Radyoaktif tozlar: Bunlar çok sayıda olmakla beraber en
önemlileri uranyum, seryum, zirkonyum bileşikleri, trityum ve
radyum tuzlarıdır.
5-Allerjik tozlar
6-İnert tozlar: Akciğerlerde birikebilen, fakat Herhangi bir
hastalık yapmayan tozlardır.
ZARARLI TOZLARLA MEYDANA GELEN MESLEKİ
AKCİĞER HASTALIKLARI (PNÖMOKONYOZ)
•Tozların meydana getirdiği mesleki akciğer
hastalıklarına geleneksel tabiri ile
pnömokonyozlar denilmektedir.
•Pnömokonyozlar, toz halinde olan zararlı
maddelerin solunum yolu ile akciğere girerek,
akciğerlerin küçük ünitelerinde kalıcı
birikimleri sonucu meydana gelen
hastalıklardır.
Mineral ve metalik tozlarla
meydana gelen pnömokonyozlar:
1.SİLİKOZ(Saf silikoz): Silisyum dioksit (SiO2 )(Silis)
kristallerinin solunması sonucu meydana gelen
akciğer hastalığıdır.
2.KARIŞIK SİLİKOZLAR:
a)Kömür işçileri pnömokonyozu: Maden kömürü ile
uğraşan işçiler, kömür tozlarından başka oldukça
yoğun olarak silis tozuyla da muhatap olurlar. Bu
işçilerin ciğerlerinde kömür ile silis tozu birikerek
antrako-silikoz adı verilen hastalık meydana gelir.
b)Sidere- silikoz: Akciğerde demir ve silis
tozlarının birikmesi ile meydana gelen bir
hastalıktır.
c)Kaolen pnömokonyozu: Saf kaolen
(Aleminyum silikat) 2H2O AL2O2 2SiO2 dır.
Endüstride kullanılan kaolende büyük oranda
silis bulunmaktadır.
Kaolen porselen endüstrisinin ilkel
maddesidir. Diğer bazı endüstrilerde ekleme ve
doldurma maddesi olarak kullanılmaktadır.
FİBROTİK SİLİKATOZLAR
1-Asbestoz: Asbest (Amyant) tozlarının
solunması sonucu meydana gelir. Asbest
bileşimi 3 Mg.2SiO2.H2O(Magnezyum
silikat) olan ve lifler halinde bulunan bir
maddedir.
2-Talkoz: Talk tozlarının solunması sonucu
meydana gelir.Saf talk,
mağnezyumsilikathidrate dir.
(Mğ3 (SiO4 O)(OH)2. Endüstride
kullanılanlarda Ca, Al,Fe ihtiva eder.
3-Silimanite mineralleri pnömokonyozu: Aleminyum
silikatların bütün değişik formlarının(AL2. O2. SiO2 )
solunmasından meydana gelir.
5.ALÜMİNOZ
İnce alüminyum tozları ile uğraşanlarla olur.
6.BERİLYOZ
Bazı mineral tozlarının meydana getirdiği
yığılma(Birikme) pnömokonyozları: Bunlar ağır
sonuçları olmayan pnömokonyozlardır.
Baritoz :Barum sulfat tozlarının yığılması
Sideroz :Demir oksit tozlarının yığılması
Stannoz :Kalay tozlarının yığılması
Antrakoz :Kömür tozlarının yığılması
ORGANİK TOZLARIN MEYDANA GETİRDİĞİ
PNÖMOKONYOZLAR:
BİSSİNOZ(Pamuk pnömokonyozu):Bissinoz ,
pamuk ile çalışan işçilerin %30-40 ında (çok hafif
şekilleri de dahil olmak üzere) görülebileceği
bildirilmektedir. 5-10 yıl içinde görülür. Önceleri
Pazartesi günleri hastalığı şeklinde, ikinci
aşamada haftanın diğer günlerinde de
rahatsızlıklar görülür. Üçüncü aşamada (20-30
yıl içinde)bronşit ve astmatik bir tablo yerleşir.
PNÖMOKONYOZLARDA İKİNCİL
KORUMA
• Tıbbı koruma: Tıbbi koruma ERKEN
TEŞHİS, TEDAVİ, HASTALIK İLERLEMESİNİN
DURDURULMASI çalışmalarını ihtiva eder.
•Teknik koruma: Teknik korumadan maksat
ORTAMDAKİ TOZUN EN AZA İNDİRİLMESİ
veya toza muhatap olan kişi sayısının en aza
indirilmesidir.
PNÖMOKONYOZLARDA TEKNİK KORUMA
•1-Toz meydana gelen yerlerde su kullanılması (Sulu
çalışma- Yaş metot). Tünellerde ve taş ocaklarında
sulu(Yaş metot) çalışma metodu uygulanmaktadır.
•2-Uygun havalandırma yapılması: Bu tür
işyerlerinin havasının sık sık değiştirilmesi tozun
seyrelmesine vesile olur. Eğer , tozun çıkış yerinden
emilerek dışarı atılması sağlanabilirse en etkili
havalandırma yapılmış olur. Bu tür havalandırmaya
lokal(Mevzii) havalandırma denir. Mümkün mertebe,
zararlı maddeler, gazlar ve tozlar, ortama yayılmadan
çıkış yerinden emilerek dışarı atılmalıdır. Bu tür
havalandırma işyerinin ısıtılması açısından da faydalı
olur.
•3-İşçilerin hiper vantilasyonunun(Fazla soluma,
şiddetli soluma) önlenmesi: İşyerinde mekanizasyon
ve otomasyon yerleştirilerek kas çalışmalarının
azaltılması ve dolaysıyla fazla solumanın önüne
geçilmesi sağlanmalıdır.
•4-Kapalı çalışma metodu: Teknolojinin müsaade
ettiği oranda, çalışmaların kapalı metotlarla
yapılması, meydana gelebilecek tozların ortama
yayılmasının önlenmesi sağlanmalıdır.
•5-Kişisel korunma araçlarının kullanılması:
Maskelerin iyi ve uygun seçilmesi ve doğru
kullanılması gerekmektedir.
6-Ara odacıklar: Tozun meydana geldiği kısımlar ile
tozsuz kısımlar arasında hava basıncı oldukça yüksek
olan ara odacıklar yerleştirilerek,tozsuz ortama tozların
geçmesi önlenmelidir.
7-İkame çalışmalarının yapılması:Zararlı maddeler
yerine zararsız veya daha az zararlı maddelerin
kullanılması yararlıdır.
8-Atmosferdeki partiküllerin sayısı ve çaplarının iyice
tespit edilmesi: İşyerindeki tozun sayısı ve çapları tam
olarak tespit edilerek, risk derecesi tam olarak
belirlenip, buna göre gerekli tedbirler alınmalıdır.
Çapları 10 mikrondan küçük olan tozlar, zararlı ve
tehlikeli tozlar olarak kabul edilmelidir.
PNÖMOKONYOZLARDA TIBBİ KORU
Tıbbi koruma :
1-Erken teşhis sonucu, işçi, tozsuz yere
nakledilmelidir.
2-Çalışanlarda, tüberküloz ve kanser gibi
hastalıklar da aranarak, bu hastalıkların da erken
teşhis edilmesi sağlanır.
3-Erken teşhis neticesi tedavi imkanına
kavuşulur.
4-Teşhiste gecikilirse hastalık yerleşir, bu tür
hastalarda hasta tozsuz yere alınsa dahi bazen
hastalığın devam ettiği görülmektedir.
PNÖMOKONYOZLARDA
TEKNİK KORUMA
• KİŞİSEL KORUYUCULARI (MASKELERİN)
SEÇİMİ VE KULLANILMASI:
• Toz ile mücadelede UYGUN MASKELERİN
seçilmesi ve kullanılması çok önemlidir.
Koruyucu toz maskelerinin hangi büyüklükteki
tozları tuttuğu bilinmelidir. İnsana en çok zarar
veren 0,5 mikron ile 5 mikron arasında tane
büyüklüğü olan tozları tuttuğundan emin
olunmalı ve bu tür uygun maskeler
kullanılmalıdır.
İşyerlerine ait özel risklerden
bahis ederken bundan önce
olduğu şimdide okulları
düşünmemiz gerektiğini
öneriyorum
Önce biraz mevzuat!!!!
•İlköğretim ve Eğitim Kanunu
(05/01/1961 tarih ve 222 sayılı)
•Madde 61 – (Değişik:
12/11/2003 - 5002/1 md.)
•Okul binalarının sağlık, eğitimöğretim ve ulaşım bakımından
elverişli bir bölgede olması göz
önünde bulundurulur.
•Milli Eğitim Temel Kanunu (14/06/1973
tarih ve 1739 sayılı)
•Madde 2 – Türk milli eğitiminin genel
amacı, Türk milletinin bütün fertlerini,
beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu
bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde
gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve
bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya
görüşüne sahip, insan haklarına saygılı,
kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma
karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve
verimli kişiler olarak yetiştirmektir (11).
•Mili Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve
Görevleri Hakkındaki Kanun
(30/04/1992 tarih ve 3797 sayılı)
•Madde 41 – Sağlık İşleri Dairesi
Başkanlığı’nın görevleri şunlardır:
•c) Bakanlığa bağlı öğretim
kurumlarındaki öğrencilerin ve diğer
personelin sağlık eğitim hizmetlerini ve
gerekli sağlık taramalarını
gerçekleştirmek,
• d) Sağlık Bakanlığı’nın olumlu
görüsü alınarak, sağlık eğitim
merkezleri, yaslılar için dinlenme ve
diğer sağlık kurumları açmak,
bunlara ait sağlık eğitimi ve
hizmetlerini yürütmek, bu amaçla
Sağlık Bakanlığı ve diğer bakanlık ve
kurumlarla koordinasyon ve işbirliği
yapmak (12).
•Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim
Kurumları Yönetmeliği
(27/08/2003 tarih ve 25212 sayılı)
•Öğrenci Sağlığı ve Güvenliği
•Madde 139 — İlköğretim
kurumlarında öğrenci sağlığı ve
güvenlik hizmetleri, aşağıdaki
esaslara göre yürütülür:
•a) Öğrencilere okul ve
çevresinde sağlıklı, güvenli bir
eğitim-öğretim ortamı
sağlanması esastır.
•b) Öğrencilerin sağlık
muayeneleri ve gerekli aşıları,
periyodik olarak yürürlükteki
mevzuat hükümlerine göre
yapılır.
•c) Gündüzlü ve sosyal
güvencesi olmayan öğrencilerin
sağlık ocağı veya sağlık eğitim
merkezlerine sevkleri yapılır.
Ekonomik durumu yetersiz
olanların ilâç giderlerinin Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma
Vakfı tarafından karşılanması
sağlanır.
d) Okulun temizlik ve düzeninin
sağlanması, derslik, lâboratuvar,
islik, yemekhane, yatakhane
gibi yerlerde ısı, ışık ve
havalandırmanın sağlık
şartlarına uygun olması,
öğrencilerin kılık-kıyafetlerinin
sağlıklı ve düzenli olması için
gerekli önlemler alınır.
e) Öğrencilerin sağlıklı
beslenebilmeleri için kullanılacak
sofra gereci, masalar ve diğer
araçlar sağlık koşullarına uygun
olarak bulundurulur. Mutfak veya
yemek odası bulunmayan
okullarda sınıflar, temizlik ve
bakımı yapılmak koşuluyla bu
amaç için kullanılabilir.
f) (Değişik: 02/05/2006/26156
RG) Okulda, ilk yardım dolabı ile
ilk yardım çantası ve bunlara ait
araç ve malzeme bulundurulur.
Dolapta doktor reçetesi ile
alınmayan ve doktor tavsiyesine
göre kullanılması gereken ilâçlar
bulundurulamaz ve öğrencilere
kullandırılmaz (13).
İŞYERLERİNE AİT ÖZEL RİSKLER
(okullar için risk oluşturabilecek belli başlı tehlike kaynaklarının başlıkları)
NO
TEHLİKE ÖN ANALİZİ
YAPILACAK KISIMLAR
Anaokulu
İlkokul
ortaokul
lise
Meslek lisesi
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
AZ
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ÇOK
YOK
------
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ORTA
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
AZ
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
1
OKUL ORTAK
KULLANIM
ALANLARI
2
ACİL PLAN
3
ATÖLYE
4
LABORATUVAR
5
KANTİN VE
KAFETERYA
6
GENEL TEMİZLİK
7
SINIFLAR
8
KORİDORLAR
9
OKUL ARAÇLARI
VE SERVİSLER
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
10
TOPLANTI
SALONU
YOK
------
AZ
AZ
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
11
OKUL DIŞI
AKTİVİTELER
AZ
ORTA
AZ
ÇOK
AZ
ÇOK
AZ
ORTA
AZ
ORTA
NO
YAPILACAK KISIMLAR
Anaokulu
İlkokul
ortaokul
lise
Meslek lisesi
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
13
SANAT ODASI
14
ISLAK HACiMLER
( Wc ve duşlar)
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
15
SPOR SALONLARI
AZ
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ÇOK
YOK
------
ÇOK
ÇOK
16
YÜZME HAVUZU
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
17
KAZAN DAİRELERİ
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
18
ERGONOMİ
Bedensel İşler
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
19
ERGONOMİ
Büro İşleri
ORTA
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
20
İŞ İSTASYONU VEYA
TEZGAHI
AZ
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
21
TEHLİKELİ YÜZEYLERE
SAHİP NESNE VE
AKSAMLAR
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
22
KONTROLSÜZ
HAREKETE GEÇEBİ
LECEK NESNELER
YOK
------
AZ
AZ
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
NO
YAPILACAK KISIMLAR
Anaokulu
İlkokul
ortaokul
lise
Meslek lisesi
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
ÖNEM
TEHLİKE
25
İÇ İKLİM
KOŞULLARI
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
26
YÜKSEKTE
ÇALIŞMA
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
27
MAKİNALARIN
HAREKETLİ
PARÇALARI
AZ
ORTA
ORTA
ORTA
ORTA
ÇOK
YOK
------
ÇOK
ÇOK
28
EL ALETLERİ VE
EKİPMANLARI
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
29
ELEKTRİKLİ
TESİSAT VE
EKİPMANLAR
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
30
TAŞLAMA TAŞI
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
31
KAYNAK-KESİMPİRİNÇLE
KAPLAMA
ORTA
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
32
BASINÇLI KAPLAR
VE TESİSATLAR
AZ
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
33
BASINÇLI GAZ
TÜPLERİ
ÇOK
ORTA
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
ÇOK
34
VİNÇLER VE
ÖN TEHLİKE ANALİZİ
KONTROL LİSTESİ
FOTOĞRAF
KONTROL LİSTE (K.L) BAŞLIĞI
K.L. No
TARİH
OKULUN ORTAK KULANIM ALANLARI
KL .01
27/11/2014
SIRA
NO
TEHLİKE /PROBLEM ALT BAŞLIKLARI
EVET
01,01
Havalandırmaya ihtiyaç olan yerlerde pencereler açılabiliyor
mu?
01,02
Pencere açıklığı yaralanma ve düşme riski olan gruplar
mevcutsa 100 mm ile sınırlandırıldı mı?
01,03
Güvenlik açısından cam kapılar, camlı bölümler vs.
değerlendirildi ve önlem alındı mı?
01,04
İhtiyaç noktalarında uygun çöp kovaları veya geri dönüşüm
kutuları güvenli olarak yerleştirildi mi?
01,05
Bariyerler, zincirler, pervazlar vs. takılıp düşmeyi engellemek
için açıkça işaretlendi mi?
x
01,06
Çatıya izinsiz çıkış önlemi alındı mı?
x
01,07
Okul saatleri dışında alarm durumu için belirlenen bir prosedür
var mı?
01,08
Okul ibadethanesi doğal aydınlatma görüyor mu
HAYIR
GEREKLİ
DEĞİL
x
x
x
x
x
x
x
ÖN TEHLİKE ANALİZİ
KONTROL LİSTESİ
KONTROL LİSTE (K.L) BAŞLIĞI
ISLAK HACiMLER ( Wc ve duşlar)
SIRA
NO
FOTOĞRAF
K.L. No
TARİH
KL .14
27/11/2014
TEHLİKE /PROBLEM ALT BAŞLIKLARI
EVET
14,01
Yeterli aydınlatma sağlanmış mı?
14,02
Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme şartları yeterli mi?
14,03
Saç ve el kurutucusu, elektrikli ısıtıcısı gibi elektrikli aletlerin kullanım
talimatı uygun yerlere asılmış mı?
14,04
Zeminlerde kaymaya engel olmak için gerekli tedbir alınmış mı?
14,05
Duş içinde herhangi bir düşme sırasında tutunabilecek sağlam bir
tutunma aparatı takılmış mı?
x
14,06
Islak hacim kapıları, herhangi bir düşme sırasında, tehlike
yaratmaması için uygun bir malzemeden yapılmış mı?
x
14,07
Islak zeminden dolayı, elektrik tesistı ile ilgili kaçak akım rölesi vs gibi
önlemler alınmış mı?
14,08
Islak hacimlerde temizlik kurallarına uyuluyor mu?
HAYIR
GEREKLİ
DEĞİL
x
x
x
x
x
x
x
ğ)Risk değerlendirmesi
RİSK YÖNETİMİ VE DEĞERLENDİRMESİ
Katılımcıların; Risk Değerlendirme
ve Yöntemi ile ilgili kavramlar ile risk
değerlendirme yöntemleri hakkında
bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.
6331
Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Yeni İsg Yaklaşımının En Belirgin Özellikleri
Kanunu ile getirilen yasal
yükümlülükler
Risk değerlendirmesi,
Çalışanların katılımı,
Çalışanların bilgilendirilmesi,
Çalışanların eğitimi,
Uzman katkısı sağlanması,
Koruma önleme anlayışı,
Acil durum hazırlığı,
İşçinin çalışmaktan kaçınması.
İşverenin
Genel
Yükümlülüğü
6331 Sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu
MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili
sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup
bu çerçevede;
c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
Risklerden Korunma İlkeleri
MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin
yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler
göz önünde bulundurulur:
a) Risklerden kaçınmak.
b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz
etmek.
c) Risklerle kaynağında mücadele etmek.
Risklerden
Korunma
İlkeleri
ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile
iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen
göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık
ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza
indirmek.
d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla
değiştirmek.
Risklerden Korunma İlkeleri
f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler
ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve
genel bir önleme politikası geliştirmek.
g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine
göre öncelik vermek.
ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
Risk Değerlendirmesi, Kontrol, Ölçüm Ve
Araştırma
MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği
yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya
yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi
yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a)Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.
b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve
müstahzarların seçimi.
c) İşyerinin tertip ve düzeni.
ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar
gibi özel politika gerektiren gruplar ile
kadın çalışanların durumu.
(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu
Sayılı
sağlığı ve tedbirleri
Güvenliği Kanunu
alınacak iş6331
sağlığı
veİşgüvenliği
ile
kullanılması gereken koruyucu donanım
veya ekipmanı belirler.
(3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği
tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim
yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden
korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari
yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir
nitelikte olmalıdır.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma
ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz
kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli
kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların
yapılmasını sağlar.
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki,
İlgili Mevzuat
Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında
Yönetmelik
İş Güvenliği Uzmanlarının Görevleri
MADDE 7 )İş güvenliği uzmanları, aşağıda
belirtilen görevleri yerine getirmekle
yükümlüdür:
b) Risk Değerlendirmesi;
1) Risk Değerlendirmesinin yapılmasını
sağlamak; gerekli çalışmaları planlayarak
alınacak sağlık ve güvenlik önlemleri
konusunda işverene önerilerde bulunmak ve
takibini yapmak.
İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki,
Sorumluluk
İlgili Mevzuat
ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik
İşyeri hekimlerinin görevleri
MADDE 15 – (1) İşyeri hekimleri, iş sağlığı
ve güvenliği hizmetleri kapsamında
aşağıdaki görevleri yapmakla yükümlüdür.
5) İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları
kapsamında işyerinde periyodik
incelemeler yapmak ve Risk
Değerlendirme çalışmalarına katılmak,
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve
İlgili Mevzuat
Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
Risk Değerlendirmesi
Madde 6 — İşveren, işyerinde tehlikeli kimyasal
madde bulunup bulunmadığını tespit etmek ve
tehlikeli kimyasal madde bulunması halinde,
işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden olumsuz
etkilerini belirlemek üzere, İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetmeliği’nin 6 ncı maddesinin (c)
bendi ile 9 uncu maddesinin (a) bendine uygun
şekilde, risk değerlendirmesi yapmakla
yükümlüdür
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden
İlgili Mevzuat
Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik
Patlama Riskinin Değerlendirilmesi
Madde 6 — İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliğinde belirtildiği şekilde işyerinde
Risk Değerlendirmesi yaparken patlayıcı
ortamdan kaynaklanan özel risklerin
değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da
dikkate alacaktır.
Gürültü Yönetmeliği
İlgili Mevzuat
Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Madde 6 — İşyerlerinde gürültüden kaynaklanan
Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesinde; aşağıdaki
hususlar dikkate alınır.
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi
Hakkında Yönetmelik
Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi
Madde 5 – Risklerin Belirlenmesi ve değerlendirilmesi
aşağıda belirtilen hususlara göre yapılır;
a) Biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan herhangi
bir çalışmada, işçinin sağlık ve güvenliğine yönelik
herhangi bir Riski Değerlendirmek ve alınması gereken
önlemleri belirlemek için, işçinin maruziyetinin türü,
düzeyi ve süresi belirlenir.
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek
tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske
dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden
kaynaklanan risklerin analiz edilerek
derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin
kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli
çalışmalarıdır.
(6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu)
Risk değerlendirmesi ekibi
MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi, işverenin
oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir.
Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur.
a) İşveren veya işveren vekili.
b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş
güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.
c) İşyerindeki destek elemanları.
d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde
belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut
veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler
konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
Risk değerlendirmesinin
yenilenmesi
MADDE 12 – (1) Yapılmış olan risk
değerlendirmesi;
tehlike sınıfına göre
Çok tehlikeli, işyerlerinde en geç 2 yılda
tehlikeli ,işyerlerinde en geç 4 yılda
Az tehlikeli işyerlerinde 6 yılda bir yenilenir.
(2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni
risklerin, işyerinin tamamını veya bir Bölümünü etkiliyor
olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi
tamamen veya kısmen yenilenir.
a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması.
b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve
ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.
c) Üretim yönteminde değişiklikler olması.
c) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana
gelmesi.
d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat
değişikliği olması.
e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre
gerekli görülmesi.
f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni
bir tehlikenin ortaya çıkması.
Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere maruziyetin
Biyolojik Etkenlere
Önlenmesi Hakkındazararlı
Yönetmelik
söz konusu
olduğuMaruziyet
işlerde Risklerinin
Risk Değerlendirmesi,
biyolojik etkenlerin tümünün oluşturduğu tehlike dikkate
alınarak yapılır.
Risk Değerlendirmesi, düzenli aralıklarla ve işçinin biyolojik
etkenlere maruziyet koşullarını etkileyebilecek herhangi bir
değişiklik olduğunda yenilenir.
İşveren, Risk Değerlendirmesinde kullanılan bilgileri,
istendiğinde Bakanlığa vermekle yükümlüdür.
Yaşantımızı kolaylaştırmak üzere kullandığımız her teknolojik
yenilik olası olumsuzlukları da beraberinde getirir. Olası
olumsuz etkilere riskler denir ve bunları göze alarak
teknolojiyi kullanmaya da risk alma veya risk yönetimi denir.
Tehlike ve Risk; bu iki kavram, yeni İSG yaklaşımının temelini
teşkil etmektedir. Bu kavramların oluşumu ve tanımlanması
üzerinde ortak bir anlayış geliştirilmesine büyük ihtiyaç
bulunmaktadır.
Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,
Tanımlar
çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya
hasar
verme potansiyelidir.
Örnek: Elektrik, Kimyasallar, Yüksekte Çalışma, birer
tehlike örneğidir.
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da
başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir.
Önemli not: Risk indirgenebilir bir değer iken, tehlike iyi
bir yönetim sistemi ile kontrol altına alınabilir. Gerekli
önlemler alınarak ve kontroller yapılarak riskin derecesi
düşürülebilir veya ortadan kaldırılabilir.
RİSK
Tehlikelerden kaynaklanan bir olayın,
meydana gelme ihtimali ile zarar verme
derecesinin bir bileşkesidir.
O
L
A
S
I
L
I
K
ŞİDDET DERECESİ
RİSK = O x Ş
O: Olasılık
Ş: Şiddet derecesi
Tehlike ve Risk
Tehlike Somuttur
(Görülür/Bilinir)
Risk soyuttur
(fark edilir/hissedilir)
Su
Boğulmak
Elektrik
Çarpılmak
Yüksekte çalışmak
Düşmek
Ateş
Yangın
Birlikte Bulalım
Asma Kat Platformunun
Korkuluğu Yok!
Giyotinde Koruma Önlemi
Yok!
Yüksekten
Düşmek!
El/Parmak
Kopması
Kimyasal Madde Kullanımı
Zehirlenme/Hastalık
Kırık Fiş Ve Prizler!
Elektrik Çarpması
Yangın
Gaz Tüplerinin Güvenlik
Valfleri Yok!
Patlama/Yangın
Ortamda Gürültü Olması
İşitme Kaybı
Tehlike - Risk
Tehlike – Risk
Bir tehlike kaynağından birden çok tehlike, her bir tehlikeden
de birden çok risk ortaya çıkabilir. Her bir riski birden fazla
yöntemle kontrol edebiliriz.
Tanımlar
Kabul Edilebilir Risk: İşletmenin, kanuni zorunluluklar ve kendi
iş sağlığı ve güvenliği politika ve uygulamaları dikkate
alındığında, kabul edebileceği düzeye indirilmiş risk.
Risk Değerlendirmesinin Amacı
Tehlikelerin belirlenmesi, her bir tehlikenin ortaya çıkma
olasılığıyla, olası sonuçların şiddet derecesinin
değerlendirilmesi,
Mevcut kontrollerin etkinliğinin gözden geçirilmesi,
Acil önlem gerektiren tolere edilemeyecek risklerle, maliyet etkin önlemlerle orta vadede kabul edilebilir düzeylere
indirilebilecek risklerin tanımlanmasının ayırt edilmesidir.
İşyeri ortamında gözle görebildiğimiz yada göremediğimiz bir
çok tehlike mevcuttur, acil önlem gerektiren tolere
edilemeyecek risklerin ayırt edilmesidir.
İş Sağlığı ve Güvenliği –
Risk Değerlendirmesi İlişkisi
İş Sağlığı ve Güvenliğinde hedeflenen, iş
kazaları ve meslek hastalıkları sayısını mümkün
olabildiğince azaltmaktır.
Risk Değerlendirmesi bu hedefe ulaşmak için
kullanılan bilimsel yöntemlerden birisidir.
Risk Yönetiminin Temel Prensipleri
Bir işletme veya organizasyonun risklerin kontrolü ve
yönetimi için gerekli çalışmaları yapması ve
önlemleri alması için üç ana neden vardır.
- Yasal nedenler,
- Ekonomik nedenler,
- Ahlaki (etik) nedenler,
Neden Risk Değerlendirmesi Yapmalıyız
Ülkemizde, İş Sağlığı ve Güvenliği konusundaki temel yasa olan
4857 sayılı İş Kanunu, AB’ nin 89/391 sayılı çerçeve direktifi ve
ülkemizce kabul edilmiş olan 155 ve 161 sayılı ILO
(Uluslararası Çalışma Örgütü) sözleşmeleri de dikkate alınarak
hazırlanmıştır.
20 Haziran 2012 tarihinde de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
kabul edilmiş olup,
30 Haziran 2012 Tarihinde Resmi Gazete de yayımlanmıştır.
İşyerinde risk değerlendirmesi yapmak mevzuat yönünde
zorunlu olduğu gibi, işletmenin ve ülkenin geleceği açısından
da oldukça önemlidir. İşyerlerinde meydana gelen iş kazaları
ve meslek hastalıkları sonucunda büyük maddi kayıplar
meydana gelmektedir.
Halbuki, gerek iş kazaları gerekse meslek hastalıkları,
nedenleri önceden belirlenerek alınacak tedbirlerle
önlenebilecek vakalardır. Önceden belirleme de uygulanan
işlemlerin toplamına risk değerlendirmesi veya risk yönetimi
diyebiliriz.
Risk Değerlendirmesi Ne Zaman Yapılmalı
RD NE ZAMAN YAPILMALIDIR
İşe Başlanması Durumunda
İşyerinin kurulup üretime başlamasından hemen sonra,
yada işyerinin daha önce kurulmuş ve risk analizi ve
değerlendirilmesi çalışmalarının hiç yapılmamış olması
halinde,
Değişiklik Durumunda
İşyerinde, iş değişikliği, yer değişikliği, el değiştirmesi,
üretim teknolojisi değişikliği, yeni bir tehlikenin ortaya
çıkması yada uygulamaların gözden geçirilmesinde yeni bir
durumun tespit edilmiş olması durumlarından birinin
gerçekleşmesi halinde,
İş Kazası, Meslek Hastalığı, Olay vb. Durumunda
İşyerinin tamamını yada büyük kısmını etkileyebilecek bir
kaza, iş kazası, meslek hastalığı yada olay vb. durumun
meydana gelmiş olması halinde,
Düzenli Aralıklarla
İşyerinden ve etkilenme alanından kaynaklanan tehlikelerin
ve bu tehlikeler sonucu ortaya çıkan risklerin yapısına ve
faaliyetlerdeki ya da işteki değişimin derecesine bağlı olarak
düzenli aralıklarla yapılacaktır.
Tehlike Kaynakları ve Oluşturdukları Riskler
Tehlike Kaynakları; İşyerlerine göre farklılıklar gösterebilir.
Başka bir deyişle, bir işyerinde bulunan tehlike kaynağı
diğer işyerinde bulunmayabilir.
Her tehlike kaynağının riski de farklılık gösterir.
Risklerin belirlenmesi, kontrol yöntemlerinin seçilmesi ve
uygulanması konuları nesnel konular olup tamamen o
anda işyerinde mevcut olan çalışma ortam ve şartlarına
bağlı olarak değişmektedir.
Sayılan risklerden birisi için geliştirilen bir kontrol
yöntemi diğer risklerinde ortadan kaldırılmasını
sağlayabilir. Bu tamamen özgün olayı belirleyen şartlara
bağlıdır.
İşyerindeki Tehlikeler
1.Kayma, Takılma Ve Benzeri Nedenlerle Düşme
2.Yüksekten Düşme
3.Elle Taşıma İşleri
4.Mekanik Taşıma İşleri
5.İşletme İçinde Dolaşım
6.Devrilme Ve Düşme
7. Makina Ve Aletler
8. Gürültü
9. Kullanılan Maddeler, Yayılma Ve Atıklar
10. Yangın Ve Patlama
11. Elektrik
12. Aydınlatma
13. Ekranlı Çalışmalar
14. Çalışma Ortamının İklimi
15. Hijyen - Temizlik
16. Fason Veya Birlikte Çalışma
17. Yetersiz Eğitim-bilgilendirme
18. Dağıtım Ve Ulaşım
19. Diğer Riskler
İş Ekipmanının Cinsine, Yapısına, Kullanım Şekline, Kullanan
Kişinin Özelliklerine Kullanıldığı İşyerine Ve İşin
Organizasyonuna Göre Bu Tehlikelerin Sayısını Arttırmak
Yada Düşürmek Mümkündür.
Tehlikelerin Tanınması
Şu üç soru tehlikeleri
tanımlamamıza olanak
tanır;
Tehlike Kaynakları
nelerdir?
Bu tehlikeden kim yada
ne zarar görebilir?
Zarar nasıl ortaya
çıkabilir?
424
TEHLİKELER NASIL BELİRLENİR
Kaza Raporlarının, envanterlerinin, kitapların, sektörel
istatistiklerin incelenmesi ile.
Yasal Şartların incelenmesi.
Tesis yapısı, yerleşimi incelenerek.
Faaliyetlerin yapılış şekli, İş akış şemaları.
Standart'lar incelenerek.
Daha önce alınmış tedbirler, alınabilecek tedbirler
incelenerek.
Kullanılan malzemeler.
Politika, Tetkik Sonuçları vs.
Tehlikelerin Sınıflaması
Tehlikeler
Şirket
Dışındakiler
Şirket
İçindekiler
İnsan
Yapılan İşler
Doğal
Olaylar
İnsan
Kaynaklı
Çalışma Ortamı
Hatalı Durumlar
DOĞAL
OLAYLAR
ŞİRKET DIŞI
KAYNAKLAR
İNSAN
KAYNAKLI
Deprem
Aşırı Yağışlar
Sel/Su Baskını
Yoğun Kar Yağışı
Dolu Yağışı
Aşırı Sıcak (Kuraklık)
Aşırı Soğuk (Don)
Fırtına
Heyelan – Erozyon
Göktaşı
Haşerat
Komşu Tesisler
Radyasyon Kaynağı
Anız (Yangınları)
Trafik (Kazaları)
Enerji Kesintileri
Hava Kirliliği
Hava Araçları
Anarşik Olaylar
Sabotaj – Soygun
Bomba İhbarı
Seferberlik Hali – Savaşlar
Risk Analizi
Tehlike (Kaynakları) Analizi
Tehlike Kaynaklarının Belirlenmesi
Nerede
Ne
Ne zaman
Neden
Nasıl
Şeklinde Sorular Sorarak Riskler Saptanır
Risk Değerlendirmesi Yapılır
Kim
Düzeltici – Önleyici Çalışma
Yüksek voltajlı donanım
Düzensiz dağınık
işyeri ve zemin
Isırık ve Sokmalar
Güneş yanığı
Sıcak soğuk stresi
Elektrik
Yüksekte çalışma
Kayma takılma
Kapalı alanlar
Tehlikeli Çevre
Elle çalışma
Etkinlikler
Sıcaklık
Kişisel
İşyerlerinde
Başlıca
Tehlikeler
Sabit postür
Mental stress
Yineleyen hareketler
Mekanik
Vibrasyon
Düşen cisimler
Biyolojik
Radyasyon
EMF-Radyasyon
Allerjen
Bitkiler
Kimyasallar
İyonizan
İrritanlar
Hayvanlar
İnfra red
U.V
Laser
Gürültü
Toz
Toksik maddeler
Buhar, duman
Genotoksikler
Karsinojenler
MAKİNA TEHLİKELERİ
TEHLİKELER
Elektrik
Buhar
Mekanik Parçalar
Radyasyon
MAKİNE
TEHLİKLERİ
Kimyasallar
Soğuk
Lazerler
Basınçlı hava
Termal
Sıcak
Gaz
Gürültü
Vibrasyon
Diğerleri
MAKİNA TEHLİKELERİ
RİSKLER
Kimyasal Etkiler
Kulak Kaybı (Sağırlık)
Tuzaklar
Elektrik şoku
MAKİNE
TEHLİKLERİ
Körlük
Etki
Temas
İç yaralanma
Diğer
Yanıklar
Fırlamalar
Karışmalar
Tehlike
Risk
Kapalı Ortamda Çalışma
N
Bir tank içinde kaynak yapan
çalışanın yangına maruz kalması ya
da kaynak gazlarından zehirlenmesi.
Kapalı ortamda patlama.
Elektrik Enerjisi
İzolasyonu yetersiz ya da hatalı
elektrikli bir iş ekipmanını kullanan
çalışanın elektrik şokuna kapılması
Elle Taşıma
Ağır yükleri elle taşıyan çalışanın,
kas-iskelet sistemi hastalıklarına
yakalanması
Tehlike
Risk
Gürültü
Sürekli olarak yüksek seviyede gürültülü
işlerde çalışanların kalıcı işitme kaybına
uğraması
Not: Yüksek ses şiddeti düzeyi 85
dB(A)´nın üzerindedir.
Hareketli Parçalar
Koruyucusu olmayan bir iş ekipmanı ile
çalışan işçinin kazaya uğraması.
Yüksekte Çalışma
Kişinin yüksekten düşmesi
Yukarıdan Malzeme düşmesi
Kayma, Takılma ve Benzeri
Nedenlerle Düşme
Birisinin düşerek yaralanma riskidir. Yaralanma,
düşmeden veya bir yere, bir makineye veya bir
mobilyaya çarpmadan dolayı meydana gelebilir.
Tehlike
Örnekleri
Kaygan yüzeyler :
Saçılmış maddeler (su, yağ, kimyasal..)
İklim şartları (yağmur, buz..)
Düzensiz yüzeyler, basamak, delik, yarık v.s.
Dar geçişler,
Geçişlere konmuş atıklar, borular, sandıklar, koliler v.s.
Çalışanların dolaşacağı alanları düzenlenmesi,
Önlem
Örnekleri
Tehlikeli alanları düzeltin: kaymaz yüzeyler, düzgün
yüzeyler, geçişlerin genişletilmesi
Yüzeylerin bakımını yapın : Düzenli temizlik, dökülenlerin
derhal temizlenmesi, bozuk yüzeylerin tamiri
Geçişlerin açık ve düzenli tutulması
Yüksekten Düşme
Birisinin seviye farkı nedeniyle düşerek
yaralanma riskidir. Yaralanma düşme veya bir
makineye , tesisata çarpma nedeniyle
oluşabilir. Yaralanma derecesi yüksekliğe bağlı
olarak artabilir.
Tehlike
Örnekleri
Seviye farkı gösteren alanlar : Merdiven, çukur,
köprü, set
Yüksek seviyelere ulaşma: dolap, raf, çatı, kamyon,
üst üste konulmuş ambalajlar, sandıklar, koliler ...
Hareketli alet kullanma: merdiven, iskele,..
Farklı seviyeleri yok edin. Örneğin kamyona ulaşmak için
yerden kamyon seviyesine kadar basamaklar oluşturun.
Gerekli emniyet tedbirleri alındı mı ? : Örneğin merdiven
Önlem
Örnekleri korkulukları, tutamaçlar, emniyet kemeri..
Çalışanların Eğitimi
Gerekli kişisel korunma cihazlarını kullandırın
Mekanik Taşıma İşleri
Hareketli araçların çarpması (kayma,
çarpışma, ezme) sonucu yaralanma riski
çalışmaya uygun bir mekanik taşıma sistemi
sağlamamak,
Tehlike
Örnekleri
Aracı dar görüş alanında sürmek, manevra yapmak, aşırı
hız yapmak,
Taşıyıcı aracın dengesizliği: zemin bozukluğu, yükün
düzensiz olması, fazla olması
Yükün dengesizliği : düzensiz yükleme, sabitleştirmeme
Standartlara ve işinize uygun taşıma aracı kullanın,
Önlem
Örnekleri
Aracınızı tedarikçinin talimatlarına göre kullanın
Düzenli bir şekilde aracınızı kontrol edin,
Aracın kullanımı sadece eğitim almış ve ehliyet sahibi
olanlara kullandırın
Elle Taşıma İşleri
Sürekli fizik gücü kullanma, çarpma, ezilme,
tekrarlanan hareketler ve sağlığın bozulması
riski.
Yüksek ağırlıkta yük taşımak
Tehlike
Örnekleri
Önlem
Örnekleri
Tekrarlanan ve hızlı bir şekilde yük taşımak
Taşıması zor yük: örneğin çok büyük, sıcak, tutulması zor
Taşımayı yanlış yapmak: örneğin iki büklüm olmak, ya da
aşırı uzanmak
İş akışını düzenleyerek elle taşımayı kaldırın veya en aza
indirin.
Mekanik taşıma aletleri kullanın.
Yükü kolayca tutulur hale getirin: örneğin sap, tutamak
Çalışanları uygun taşıma şekli için eğitin
Gerekli kişisel korunma cihazları kullandırın: örneğin
eldiven, bot, v.s.
İşletme İçinde Dolaşım
Çalışanlara bir aracın (araba, kamyon,
forklift,.v.s) çarpması sonucu yaralanma,
araçların birbirine veya bir engele çarpma
riskleri
Yaya ve araçların aynı alanda dolaşmaları, yollarının kesişmesi.
Tehlike
Örnekleri
Tehlikeli dolaşım alanı: örneğin çok dar geçişler, eğimli yollar,
kötü zemin,.
Tehlikeli manevra alanları
Bakımsız araçlar: örneğin tutmayan frenler, aşınmış lastikler,
direksiyon, işaretler..
İşletmede araçların dolaşımı için kurallar getirin
Mekanik taşıma aletleri kullanın
Önlem
Örnekleri
Dolaşım alanlarını işaretleyin, aydınlatın ve bakımlı tutun
Araçların periyodik bakımlarını yaptırın
Arızaları hemen tamir edin
Çalışanları dolaşım hakkında eğitin
Devrilme Ve Düşme
Bir istiften düşen yükün veya devrilen yük
istifinin veya rafın yaratacağı yaralanma
riskidir.
Yüksek seviyede yüklenmiş riskler: örneğin raflarda,
dolap üstlerinde, v.s.
Tehlike
Üst üste istiflenmiş yüksek seviyedeki yükler: örneğin
Örnekleri bidonlar, koliler v.s.
Farklı yükseklikte veya katlar arasında yapılan çalışmalar:
örneğin işletmede yüksekten yere, çatıdan yere v.s.
Önlem
Örnekleri
Desteklenmemiş çukurlarda, galerilerde çalışmalar
Depolamayı organize edin: ayrılmış bölüm, ambalajların
şekillerine uygun depolama, aralarında yeterli geçiş
mesafeleri,v.s.
Ambalajın özelliğine göre yüksekliği sınırlayın
Düşmeye veya devrilmeye karşı koruyucu önlemler alın
Makina ve Aletler
Bir taşınabilir aletin, bir makinenin veya
makinenin bir kısmının mekanik etkisiyle oluşacak
yaralanma (kesilme, delinme, ezilme, çekilme,..)
riskidir.
Çalışanın temasa geçebileceği hareketli organlar (güç
transfer aparatları,..).
Tehlike
Fırlayabilecek parçalar (talaş, somun v.s.) veya
Örnekleri sıçrayabilecek sıvı (basınç altındaki sıvı, gaz)..
Kesici alet kullanılması : bıçak, giyotin, testere, v.s.
Bakımı veya tamiri esnasında kilitlenmemiş makineler
Yasalara ve standartlara uygun makinaları kullanın
Önlem
Örnekleri
Bu makinaları üreticinin talimatlarına uygun olarak kullanın
Kesici aletleri kullanırken koruma aparatları ile beraber kullanın
Çalışanları eğitin
Gürültü
Gürültü bir rahatsızlık kaynağıdır : Sözlü
iletişimi etkiler, hassas işlemleri engelleyebilir.
Uzun süreli maruz kalmalar sonucu kalıcı sağırlık
yaratabilen bir risktir.
Tehlike
Örnekleri
Sürekli gürültü yayan kaynaklar (motorlar, kompresörler,
baskı makinaları, presler, hoparlörler, v.s.)
Darbe ile çalışan alet veya makineler, hava tahliyesi, sesli
sinyaller v.s.
Gürültü kaynaklarını yok edin, gürültünün şiddetini
azaltın, çalışanların maruz kalma sürelerini azaltın,
Önlem
Örnekleri
Gürültülü sistemlerini izole edilmiş ayrı alanlarda işletin,
Koruyucu sistemler yerleştirin : kabin, duvarlarının
izolasyonunu sağlayın,..
Gerekli kişisel korunma cihazlarını kullandırın.
Kullanılan Maddeler, Yayılma ve Atıklar
Gaz, sıvı veya katı haldeki maddelerin, soluma, yutma
veya deri ile teması ile enfeksiyon, zehirlenme, yanık,
alerji gibi etkilere maruz kalma riskleri. Bazı şartlar
altında meslek hastalığı riski.
Yanda şekli verilen semboller gibi etiket taşıyan maddelerin
kullanılması
Tehlike
Örnekleri
Gaz, buhar yayılması,
Toz yayılması : çimento, un, odun talaşı
Duman yayılması : kaynak, gaz boşaltımları
Mikro organizmaların varlığı : mikrop bakteri, virüs, mantar v.s.
Tehlikeli maddeyi tehlikesiz bir madde ile değiştirin,
Kullanılan miktarı sınırlayın,
Yayılımları toplayın : kaynakta yakalayın veya havalandırma sağlayın,
Önlem
Örnekleri
Atıkların toplanmasını, depolanmasını ve bertaraf edilmesini organize
edin,
Çalışanları bu maddelerin kullanımı, Güvenlik Bilgi Formu, önlemler v.s.
hakkında eğitin,
Yangın Ve Patlama
Yangın ve patlama sonucu çalışanların
yaralanma riski. Çok önemli maddi hasarlara
neden olabilir.
Yanda şekli verilen semboller gibi etiket taşıyan
maddelerin, doğal gazın, LPG’nin kullanılması
Tehlike
Örnekleri
Patlayıcı ortam yaratılması: LPG, Doğal gaz , alevlenir
maddelerin hava ile karışımı
Birbiriyle uyumsuz maddelerin bir arada veya yakında
depolanması
Tehlikeli maddeyi daha az tehlikeli bir madde ile değiştirin,
Tutuşturma kaynaklarını önleyin: sigara içmeyin, kaynak
yapmayın, elektriğe dikkat edin,
Önlem
Önleyici tesis
Örnekleri duvarları,..
oluşturun : ayrı depolama alanı, yangın önleme
Yangın algılama sistemleri yerleştirin,
Söndürme ve alarm sistemleri yerleştirin,
Acil durum müdahale ve tahliye planları oluşturun.
Elektrik
Bir iletkenle, güç altındaki bir metal parçası ile
temas sonucu yanma veya elektrik şoku riski.
Tehlike
Örnekleri
Çalışanların temas edebileceği açık devreler : kapağı
açık elektrik panosu veya havai elektrik hattı,
Arızalı materyal :toprak hattı olmayan devreler, arızalı
uzatmalar, kırık prizler, fişler,
Bakım sırasında elektrik devresinin kesilmemesi,
Elektrik tesisatınızı, ehliyetli kişilere, uygun ekipmanla
ve standartlara göre yaptırın,
Önlem
Örnekleri
Elektrik tesisatınızı periyodik olarak kontrol ettirin,
Çalışanları eğitin, elektriğin tehlikelerine karşı uyarın,
Aydınlatma
Yetersiz veya uygun olmayan aydınlatmada
yorulma ve dikkatsizlik riski. Kaza veya
yanılmalar için uygun ortam yaratır.
Tehlike
Örnekleri
Çalışmaya uygun olmayan yetersiz aydınlatma,
Gözleri kamaştıran aydınlatma veya güneş ışınları,
Yetersiz veya aydınlatılmamış geçiş alanları.
Çalışmaya uygun aydınlatma yapın,
Çalışanın kendine göre uygun ayarları yapmasına izin
verin,
Önlem
Örnekleri
Yeterli bir doğal aydınlatmayı sağlayın,
Aydınlatma sisteminde düzenli bir bakım programı
uygulayın: pencere camlarının temizliği,lambaların temizliği,
bozuk lambaların değişmesi,..
Acil durum lambaları yerleştirin.
Ekranlı Çalışmalar
Görmenin yorulması ve stres kaynağıdır. Stres
hataların yapılmasına neden olur. Bazı şartlarda
sırt ağrılarına neden olabilir.
Lambadan, parlak yüzeylerden gelen ışığın ekranda
yansıması,
Tehlike
Örnekleri
Uygun olmayan büro eşyaları,
Ekran rengi, karakter büyüklüğü gibi ayarlaması mümkün
olmayan parametreler,
Programı kullanma hatası: yetersiz eğitim, oturmanın
ergonomik olmaması, sürekli hata yapma
Ekranlı çalışmaya uygun mobilya kullanın,
Ekranı ışık kaynaklarına göre uygun yerleştirin,
Önlem
Örnekleri
Camlara gerektiği yerde perde veya ışık engeli uyarlayın,
İşinize uygun program kullanın,
Ekranda çalışmaya dinlenme veya başka işle uğraşmak için
ara verin.
Çalışma Ortamının İklimi
Rahatsızlık kaynağıdır. Aşırı yorulmaya, ortamın
ağır iklim şartları bazen fenalaşmaya,
bayılmaya bile neden olabilir.
Tehlike
Örnekleri
Uygun olmayan sıcaklık . Örneğin büro çalışmaları fiziki
çalışmalardan daha yüksek sıcaklık gerektirir.
Kötü hava şartlarına maruz kalma, hava cereyanında kalma gibi.
Sıcak ortam: fırın gibi ısıtıcıların yanında olmak, sıcak
malzemelerin yanında kalmak, güneş ışınına maruz kalmak
Soğuk ortam: soğutma odası.
Çalışanların fiziksel faaliyetlerine uygun ve mümkünse çalışanlarca
ayarlanabilen ısıtma sistemi uygulayın,
Çalışma
Önlem
oluşturun,
Örnekleri
ortamının hava akımı ve nemini düzenleyebilecek sistem
Çok sıcak veya çok soğuk ortamda çalışanlar için uygun sıcaklıkta
dinlenme yerleri oluşturun, kaybedilen su ve mineralleri geri
kazandırmak üzere beslenme programları uygulayın,
Gerekli kişisel korunma cihazları sağlayın.
Hijyen - Temizlik
Sağlık riski taşır. Bazı faaliyetler için (lokanta,
gıda, v.s.) mikrop bulaşması riski taşır.
Tehlike
Örnekleri
Çalışanların vücut hijyeni için gerekli şartların
noksanlığı,
İlk yardım ve bakım personelinin yokluğu,
Gıda maddeleri için gerekli hijyen şartlarının
uygulanmaması,
Yeterli sayıda tuvalet, lavabo ve giysi dolabı
bulundurun,
Önlem
Örnekleri
Sağlık ve hijyenle ilgili araçların her zaman temiz
olmasına özen gösterin,
Kirletici faaliyet türlerinde çalışanların uygun şekilde
duş almalarını sağlayın,
İşyeri sağlık biriminin aktif çalışmasını sağlayın.
Fason Veya Birlikte Çalışma
Tesisteki riskleri bilmemek, kuruluşların birbirini
tanımamasından kaynaklanacak kaza riskleri taşır.
Tesisin bakımı, güvenliği gibi konular için dışarıdan
bir kuruluşu çalıştırmak,
Tehlike
Örnekleri
Kuruluşlardan birisinde çalışanın diğer kuruluşun
tehlikelerinden haberdar olmaması,
Aynı işi yapacak iki farklı kuruluşun birbirlerinin
tehlikelerini bilmeden çalışması,
Diğer kuruluşla birlikte işyeri sağlık ve güvenliği için
denetleme yapın,
Önlem
Örnekleri
Bu denetimin ardından sağlık ve güvenlik için birlikte
alınacak önlemleri saptayın,
Kuruluşunuzun güvenlik talimatlarını dış kuruluşa bildirin,
Dış kuruluşun asıl işlemleri yapabilmesi için bir izin
belgesi sistemi oluşturun.
Yetersiz Eğitim- Bilgilendirme
Tesisteki güvenlik talimatları, güvenli çalışma
kuralları, önlem kuralları hakkında yetersiz bilgi
nedeniyle kaza veya meslek hastalığı riski.
Tehlike
Örnekleri
Çalışanların, tesisin güvenlik talimatları, güvenli çalışma
kuralları ve önlem kurallarını anlayacak düzeyde eğitim temeli
olmaması,
Çalışanların yaptıkları işe göre yetersiz eğitim almaları,
Kaza halinde kazazedeye ilk yardımı yapacak eğitimli
personelin olmaması,
Çalışanlarınızı iyi tanıyın,
Yeni işe alınanları, geçici olanları tesisin güvenlik kuralları ve
çalışacağı yerin özellikleri hakkında eğitin,
Önlem
Örnekleri
Çalışanlarda yer değiştiren olursa yeni işi için güvenlik kuralları
hakkında eğitin,
Çalışanların güvenlik konularındaki endişelerini, görüşlerini
anlatabilecekleri ortam yaratın ve değerlendirin,
Yeterli sayıda ilk yardım ve kurtarıcı eğiterek kaza sonuçlarını
asgariye indirmeye çalışın.
Dağıtım Ve Ulaşım
Bir çalışanın iş nedeniyle uğrayacağı trafik kazası(dağıtım
kazası) veya iş yerine gelirken veya giderken uğradığı
kaza (ulaşım kazası) risklerini taşımaktadır.
Yılı boyunca çok aşırı sürelerde araç kullanımı-çok kilometre,
Tehlike
Örnekleri
İş yerinin organizasyonuna bağlı olarak yer değiştirme( dağınık
yerleşim, işyerlerinin şantiyelerin sık değişimi, zaman darlığı..),
Sorunlu araç (eski lastikler, fren sistemleri) veya yetersiz
ekipman (ABS yok, klima yok) veya işe uygun olmayan araç,
İletişim etkileri (araç kullanırken cep telefonu kullanmak veya
aracı büro gibi kullanmak),
İşinizi organize ederek lüzumsuz git- gel’i kaldırın,
Güvenli güzergah seçerek bu yolun kullanılmasını sağlayın,
Önlem
Örnekleri
Aracınızın işinize uygun olmasını ve sürekli bakımının yapılmasını
sağlayın,
Faaliyetlerinizi planlayarak sürücüye yeterli ulaşım zamanı verin,
Araç kullanım esnasında cep telefonu kullanımını yasaklayın,
Aracı kullanan sürücünün bu işi yapacak ehliyette olmasına
dikkat edin.
İşyerinde Bulunabilecek Tehlike Kaynakları
Risk kontrol tedbirlerine örnekler:
Yetki ve sorumlulukların tanımlanması
Riskli faaliyetlerle ilgili prosedür ve talimatların oluşturulması
İletişim mekanizmalarının oluşturulması
Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve eğitimlerin verilmesi
Sağlık gözetimi yapılması
Ortam havası ölçümü
Gürültü ölçümü
Radyasyon ölçümü
Makine koruyucuları kullanımı
Güvenlik işaretlerinin kullanımı
Acil durdurma sistemlerinin kullanımı
Çalışanların ve taşeronların eğitilmesi
Acil durum planlarının oluşturulması
Acil durum uyarı ve müdahale sistemlerinin ve
ekipmanlarının bulundurulması
Tatbikatların yapılması
İş izni sisteminin uygulanması
Aydınlatma sağlanması
Havalandırma sağlanması
Kuruluş içi araç ve yaya trafik güzergahlarının ve trafik
kurallarının oluşturulması
Kişisel koruyucu donanımların temini
İSG performansının izlenmesi
Uygulamaların denetimi
Düzeltici ve önleyici faaliyetler
Vb.
Risk Değerlendirmesi Ekibi ve Çalışan Katılımı
Risk Değerlendirme Takımın Üyeleri
Risk Değerlendirme Takımı çalışan sayısı, yapılan işin ve
işyerinin özellikleri dikkate alınarak en az;
İşveren veya temsilcileri,
İş Güvenliği Uzmanı,
İşyeri Hekimi,
Çalışanlar yada temsilcileri,
Risk değerlendirme çalışmalarının yapıldığı bölümün yetkili teknik
elemanı,
Dışarıdan hizmet alınması durumunda, bu kişi yada kuruluş
uzmanlarından oluşmalıdır.
Risk Değerlendirme Çalışmalarının Getirileri
Çalışanlar Açısından
Katılım hakkı,
Haberdar olma,
Sorumlulukların belirlenmesi,
Kayıtlara ulaşabilme,
Bütün çalışanları kapsama,
Kuralların önceden belirlenmesi
Proaktif yaklaşım-Sürekli gelişim,
Acil Durum Hazırlığı,
İşverenler Açısından
Tehlike ve risklerini önceden görebilme,
Uluslararası saygınlık ve geçerlilik,
Proaktif yaklaşımla acil durumlar için her an hazırlıklı olma,
İstenmeyen durumların önlenmesi ile kayıpların azaltılması,
Sorumlulukların ve görevlerin belirlenmesi ve paylaşımı,
Güvenli teknoloji seçimi ile güvenli çalışma ortamı temini,
Yasal Yükümlülüğün yerine getirilmesi.
Devlet Açısından Yararları
Tarafların Katılımı İle Yükün Azalması,
Denetim Kolaylığı,
Sürekli Gelişme,
Uluslararası ISG Yönetim Sistemine Hazırlık,
Düzenli Veri Akışının Sağlanması,
Çalışma Barışına Katkı,
Kayıpların Azalması,
Risk Kültüründe Gelişme.
Risk Değerlendirme Yöntemleri
Literatürde risk değerlendirme işlemlerinde kullanılan çok
sayıda yöntemden bahsedilmektedir. Bu yöntemlerin sayısını
kısa bir araştırma ile 100-150 civarına ulaştırmak mümkündür.
Ancak bu yöntemlerin büyük bir kısmı belirli alanlara özgü
olarak geliştirilmiş olup kullanım alanı oldukça sınırlıdır. Hatta
bir kısım teknikler sadece bir tek sektör yada işyerinde sadece
hazırlayıcısı tarafından kullanılmaktadır.
Risk Değerlendirme Süreçleri
9 Denetim, İzleme ve Gözden Geçirme
8
7
6
3
2
1
Önlemlerin Belirlenmesi
5
4
Risk Değerlendirme Raporunun
Hazırlanması
Risk Analizi
Tehlikelerin Tanımlanması
Bilgi ve Veri Toplama
Üretim süreçlerinin incelenmesi
Planlama
Risk Yönetiminin Bir Parçası Olarak Risk Değerlendirmesi
PLANLAMA
RİSK YÖNETİMİ
AKIŞ ŞEMASI
VERİ TOPLAMA
TEHLİKE TANIMLAMA
RİSK TAHMİNİ
RİSK DEĞERLENDİRME
ÖNLEMLER
DOKÜMANTASYON
İZLEME
DAHA
FAZLA
ANALİZ
İHTİYACI
PLANLAMA
Kim/kimler tarafından, ne kadar sürede,
hangi yöntemlerle yapılacak, başlayış ve
bitiş tarihleri ne olacak, hangi kaynaklar ve
ne kadar kullanılacak.... planla.
VERİ TOPLAMA
İnceleme çalışmalarından önce aşağıdaki veriler toplanarak
değerlendirilecek,
İnceleme
ve
tespit
çalışmalarında
kullanılmak üzere hazırlanacaktır;
Kimyevi, fiziki ve biyolojik ajanların listelenmesi,
İş aktivitelerinin gözden geçirilmesi,
Ortam ölçüm raporlarının incelenmesi,
Kaza ve hadise raporlarının incelenmesi,
Literatür taraması,
İmalatçı verilerinin değerlendirilmesi,
Uzman görüşlerinden yararlanma,
Teknik periyodik kontrol raporları,
İSİG Kurul yıllık faaliyet raporlarının değerlendirilmesi,
Diğer,
Tehlikeleri Tanı
İşyerinizi iş akışına uygun olarak hiçbir noktayı atlamadan
dolaşın ve mantıken nelerin çalışanlara, ürünlere ve iş
ekipmanlarınıza zarar verebileceğine bakın.
Öncelikle bütün tehlikeleri ve tehlike kaynaklarını büyük-küçük,
önemli-önemsiz ayırt etmeden belirleyin ve bir tehlike listesi
oluşturun.
Bu iş için işle ilgili herkesin düşüncelerini dikkate alın.
(RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİP İŞİDİR)
İş kazası ve meslek hastalıkları kayıtlarını dikkate alın.
Üreticilerin talimatları ve malzeme güvenlik bilgi formları
tehlikelerin tespit edilmesinde ve risklerin doğru bir şekilde ele
alınmasında yardımcı olacaktır.
Tehlikeleri Tanı
Bu adımın arzu edilen sonucu işyerinde olan bütün
tehlikelerin listelenmesidir.
Bu adımda işyerinde kaza ve zarar verme potansiyeli
olan her şey araştırılır.
Neyi nasıl arayacağınıza karar verin.
İnceleme çalışmalarına başlayacak ekibin aşağıdaki
hazırlıkları yapması faydalı olacaktır;
İncelemede takip edilecek
usul ve yöntemler
belirlenmelidir.
İncelemede rehber olarak kullanılmak üzere kontrol
listeleri hazırlanmalıdır.
İncelemeye katılacak kişiler işyerinin özelliklerine
göre dikkatlice belirlenmelidir.
Risk Değerlendirme Uygulamaları
Risklerin Önem Derecelerinin Belirlenmesi
Riskleri değerlendirirken tehlikenin neden olduğu
olayın sonuçları (şiddeti) ve olasılığı dikkate
alınmalıdır.
R= O X Ş
Kontrol Tedbirlerine Karar Verme
Bu adımda risklerin kabul edilebilir düzeye indirilmesi için
gerekli kontrol tedbirlerine karar verilir.
Kontrollerin Hiyerarşik Düzeni(öncelikler)
1- Tehlikenin Ortadan Kaldırılması,
2- İkame ,
3- Tehlikeyi Azaltan Teknik Önlemlerin Alınması,
(Otomasyon,süre kısıtlaması,uzaklaştırma,ayırma,
havalandırma.)
4- Organizasyonel Düzenlemeler, (vardiyalı çalışma,işyeri
düzeni,eğitim,denetim,disiplin )
5- Kişisel Koruyucu Donanım.
Risk Kontrol Hiyerarşisi
89/391 EEC Çerçeve Direktif Uyarınca Risk Kontrol Hiyerarşisi
İşverenler aşağıdaki genel prensiplere uygun tedbirleri
alacaktır.
a)Tehlikeleri ortadan kaldırmak,
b)Ortadan kaldırılamayan tehlikeleri değerlendirmelere tabi
tutmak,
c)Tehlikeler ile kaynağında mücadele etmek,
d)İşleri kişilere uygun hale getirme, özellikle işyeri
tasarımında, iş makinası, çalışma ve üretim yöntemi
seçimlerinde, üretim temposunun sağlığa etkilerini düşünmek
ve monotonluğunu azaltmak,
Risk Kontrol Hiyerarşisi
e)Teknik gelişmeleri adapte etmek,
f)Tehlikelerin yerine tehlikesizleri veya daha az tehlikelileri
ikame etmek,
g)Çalışma ortamına ilişkin bütün şartları, teknolojiyi, iş
organizasyonunu, çalışma şartlarını ve sosyal ilişkileri bir arada
değerlendirerek birbirini destekler mahiyette tedbirler
politikası geliştirmek,
h)Toplu korunma önlemlerine kişisel korunma önlemlerinden
daha çok öncelik vermek,
i)İşçilere uygun talimatları vermek.
Kayıt ve Dokümantasyon
Kayıtlar
Konunun sağlık ve güvenliği hususunda hüküm verilmesi,
Hukuki süreçte ispat kolaylılığı,
Fayda-maliyet analizlerinde veri kolaylığı,
Risk değerlendirme çalışmaları için gerekli bilgilerin
temin edilmesi,
Risk azaltması çalışmalarına yön verilmesi,
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Yönergesi hazırlamada
kullanılması, vb.
hususlarda faydalı olacaktır.
Alınan Önlemlerin Etkinliğinin Ölçülebilmesi İçin
Mutlaka Kayıt Tutulmalı, Veriler Doküman Haline
Getirilmelidir.
İzleme ve Tekrar Gözden Geçirme
Bu son adımda kararlaştırılan ve planlanan risk kontrol
tedbirleri ile diğer bütün İSG etkinlikleri izlenmeli ve tekrar
gözden geçirilmelidir
İzleme ve Tekrar Gözden Geçirme
Bu adımda en azından şu sorular cevaplandırılmalıdır.
Seçilen kontrol tedbirleri planlandığı gibi tamamlanmış mı?
Seçilen kontrol tedbirleri yerinde ve yeterli tedbirler mi?
Bu kontrol tedbirleri uygulanmış mı?
Bu kontrol tedbirleri doğru bir şekilde uygulanmış mı?
Yapılan değişiklikler amaçlarınıza uygun sonuçlanmış mı?
Değerlendirilen risklere maruziyet ortadan kaldırılmış veya
yeterince azaltılmış mı?
Örnek 1
Potansiyel
Tehlike
Eleman
Tehlikeli Tehlikeli
Olay
Durum
Nedeni
Kaynak
Kaynak
gazları
Kimler
Etkilenebilir
Atölyede
Kapalı
ortamda, çalışan tüm
işçiler
cebri
çekişli
lokal
havalandı
rma
olmadan
kaynak
yapılması
Sonuç
Olasılık
Metal
buharı
ateşi,
akciğer
kanseri
,
böbrek
bozuklu
kları,
üreme
fonksiy
onu
bozuklu
ğu vb.
Şid RİSK
det SKO
RU
Düzeltici
Önlem
Cebri
çekişli
lokal
havalandır
ma
tertibatının
yapılması
3
4
12
Örnek 2
Potansiyeli
Tehlike
Eleman
Tehlikeli
Olay
Nedeni
Tehlikeli
Durum
Kimler
Etkilenebilir
Sonuç
Torna
Tezgahı
Tornada
çalışan işçi
gözlük
kullanmıyor
Göze
çapak
kaçması
Tornada
çalışan işçi
Gözde
görme
kaybı yada
körlük
Ola
sılık
5
Torna
Tezgahı
Metal talaş
sıçraması
Göze
çapak
kaçması
veya kesik
Tornada
çalışan işçi
ve torna
yakınında
bulunan
işçiler
Gözde
kayıp yada
körlük
veya
Metal talaş
kesiği
yaralanma
3
Şid
det
4
4
RİSK
SKORU
20
12
Düzeltici
Önlem
Tornada
çalışma ile
ilgili iş
güvenliği
eğitimi
verilmesi,
gözlüğün
işçiye zimmet
ile verilmesi,
etkin kontrol
sağlanması
Tornanın
operasyon
noktası ile
işyeri geçitine
bakan
kısmına siper
konulması
10 ADIMDA RİSK
DEĞERLENDİRME
ADIM 1
Risk
Değerlendirme
Proje Ekibinin
Kurulması
10 ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRME
ADIM 1
Risk Değerlendirmesi Proje Ekibinin Kurulması
PROJE EKİBİNİN YAPISI
•
•
•
İş güvenliği sorumlusu
İşyeri hekimi
Risk değerlendirmesi
kapsamında olan tüm
birimlerden temsilciler
ADIM 2
Yapılacak Alan ve
Faaliyetlerin
Tanımlanması
ADIM 2
Risk Değerlendirmesi Yapılacak Alan ve Faaliyetlerin
Tanımlanması
Normal şartlardaki
faaliyetler
Temizlik, devreye alma,
durdurma, bakım,
onarım gibi zaman
zaman olan faaliyetler
Tedarikçi, taşeron vb.
faaliyetleri ve
ziyaretçi faaliyetleri
ADIM 2
Risk Değerlendirmesi Yapılacak Alan ve Faaliyetlerin
Tanımlanması
• Ayrıca işyerinin dışında
kuruluş için risk
yaratabilecek;
– tesisler,
– karayolları,
– demir yolları,
– hava alanı,
– yerleşimler,
– akarsular
vb. tüm yerler tanımlanır.
ADIM 3
Risk
Değerlendirme
Ekiplerinin
Kurulması ve Risk
Değerlendirme
Planının
Oluşturulması
ADIM 3
Risk Değerlendirme Ekiplerinin Kurulması ve Risk
Değerlendirme Planının Oluşturulması
Risk Değerlendirme Ekiplerinin Görevleri
– Sorumlu oldukları alanlar ve alanlarda yapılan faaliyetlerin
tehlike ve risklerinin tanımlanması
– Risklerin önem derecelerinin belirlenmesi
– Risklere karşı mevcut durumda alınmış olan kontrol
tedbirlerinin eksik veya yetersiz olup olmadıklarının
değerlendirilmesi
– Eksik veya yetersiz risk kontrol tedbirleri için alınması gereken
önlemlerin tanımlanması
ADIM 4
Risk
Değerlendirme
Ekiplerinin Eğitimi
ADIM 4
Risk Değerlendirme Ekiplerinin Eğitimi
İDEAL EĞİTİM KONULARI
– Uymakla yükümlü bulunan iş
sağlığı ve güvenliği mevzuatı ve
varsa diğer şartlar
– İşyerinin türüne göre değişen
içerikte iş sağlığı ve güvenliği
temel kuralları ve risk yönetimi
prensipleri
– Sahada örnek faaliyetler
üzerinde uygulamalı iş sağlığı ve
güvenliği risklerinin
değerlendirilmesi
ADIM 5
Risk Değerlendirme
Ekiplerinin Ön
Hazırlık Yapması
ADIM 6
İş Sağlığı ve
Güvenliği Tehlike
ve Risklerinin
Tanımlanması
ADIM 6
İSG Tehlike ve Risklerinin Tanımlanması
GÖZLEM
İlgili alanın ve alanda
yapılan faaliyetlerin her
bir adımının yerinde
gözlemlenmesi tehlike
ve risk tanımlamanın
en önemli adımıdır.
ADIM 6
İSG Tehlike ve Risklerinin Tanımlanması
ÇALIŞANLARIN
GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI
Gözlemlenemeyen faaliyetler
veya yalnızca seyrek olarak
gözlemlenebilen faaliyetler var
ise, daha sonra faaliyet yapılırken
gözlemlemek kaydıyla görüşmeler
başlangıçta bu görevlerle ilgili
tehlikelerin ve risklerin
tanımlanması için tek yol olarak
kullanılabilir.
ADIM 6 İSG Tehlike ve Risklerinin Tanımlanması
Her bir faaliyetin her bir iş adımı için tanımlanan İSG
tehlike ve riskleri örnek bir “İş Sağlığı ve Güvenliği Risk
Değerlendirme Formu”nda kayıt altına alınır.
Risk Analizi
Şeytanın Aklına Gelmeyeni Düşünelim!
ADIM 7
Risklerin Önem
Derecelerinin
Belirlenmesi
ADIM 7 Risklerin Önem Derecelerinin Belirlenmesi
Her bir faaliyet için tanımlanan iş sağlığı ve güvenliği tehlike
ve risklerinin önem dereceleri Risk Değerlendirme Ekipleri
tarafından örnek bir yöntem kullanılarak ve tartışılarak
belirlenir,
Mevcut risk kontrol tedbirleri, risklerin önem derecelerini
düşürmediğinden, risklerin önem derecelerinin
belirlenmesinde mevcut risk kontrol tedbirlerinin varlığı
dikkate alınmaz.
Risk Analizi ve Değerlendirilmesi
Yöntem ve Kriterlerin belirlenmesi
Uygulama pratiği açısından en yaygın olarak kullanılan risk
derecelendirme yöntemi olan 5X5 Matris Yöntemi seçilmiştir.
R =OXŞ
Formülü kullanılmış
R= Risk
O= Olabilirlik
Ş= Şiddet (Zararın Derecesi)
Olarak ifadelendirilmiştir.
Tehlike Olabilirliğinin Belirlenmesi
Olabilirlik
-------------------
1 - ÇOK KÜÇÜK
2 - KÜÇÜK
3 - ORTA
4 - YÜKSEK
5 - ÇOK YÜKSEK
Ortaya çıkma sıklığı/frekans için
Derecelendirme basamakları
----------------------------------
Yılda Bir
Üç Ayda Bir
Ayda Bir
Haftada Bir
Her Gün
Olası Sonuçlar ve Zararın Şiddeti,
Şiddet
Derecelendirme
-------------------------------------------------1 - ÇOK HAFİF : İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren
2 - HAFİF
: İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren
3 - ORTA
: Hafif yaralanma, tedavi gerekir
4 - CİDDİ
: Ölüm, Uzuv kaybı, meslek hastalığı
5 - ÇOK CİDDİ : Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik
Olarak belirlenmiştir.
R= O X Ş
RİSK DÜZEYİ VEYA RİSK SKORU
ŞİDDET (SONUÇ)
ZARARIN AĞIRLIĞI
OLASILIK
OLASILIK
(OLABİLİRLİK)
Çok Hafif
CİDDİ
ÇOK
CİDDİ Hafif
(1)
(2)
5
ÇOK
Anlamsız
Çok
Küçük
YÜKSEK
1
YÜKSEK
(1)
5
Küçük
YÜKSEK
(2)
4
Orta
ORTA
(3)
3
Yüksek
KÜÇÜK
(4)
2
ÇOK
Çok
KÜÇÜK
Yüksek
(5) 1
25
Düşük
YÜKSEK
2
20
Düşük
YÜKSEK
3
4
2
(5)
1
Düşük
ORTA
4
Düşük
DÜŞÜK
5
Düşük
YÜKSEK
4
Düşük
ORTA
6
Orta
ORTA
8
Orta
DÜŞÜK
10
20
16
Düşük
ORTA
6
Düşük
ORTA
4
Orta
8ORTA
5
Düşük
3
Çok Ciddi
ÇOK
HAFİF
YÜKSEK
3
12
Düşük
DÜŞÜK
5
Ciddi
HAFİF
(4)
Düşük
YÜKSEK
2
15
10
Orta
ORTA
(3)
15
12
Orta
ORTA
9
9
Orta
DÜŞÜK
12
8
Orta
DÜŞÜK
10
4
6
Orta
DÜŞÜK
15
3
10
5
8
4
Orta
DÜŞÜK
12
Orta
DÜŞÜK
15
6
Yüksek
DÜŞÜK
16
4
Yüksek
DÜŞÜK
20
2
3
Yüksek
DÜŞÜK
20
2
Tolore
DÜŞÜK
Edilemez
25
1
KABUL EDİLEMEZ RİSK
DİKKATE DEĞER RİSK
5
4
3
2
1
5
4
KABUL EDİLEBİLİR RİSK
3
2
1
SONUÇ
EYLEM
KABUL EDİLEMEZ RİSK
15,16,20,25
Bu Risklerle İlgili Hemen Çalışma Yapın. İşi Durdurma Dahil
Tüm Önlemler Alınmalıdır.
DİKKATE DEĞER RİSK
8,9,10,12
Bu Risklere Mümkün Olduğu Kadar Çabuk Müdahale Edin
KABUL EDİLEBİLİR RİSK
Acil tedbir gerektirmeyebilir. Alınan önlemleri sürdür,
1,2,3,4,5,6
XXXXXX İŞLETMESİ
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
FAALİYET
ALANI
FAALİYET
TEHLİKE
RİSK
DEĞERLENDİRİLMESİ
Tarih:
ZARAR
OLASILIK ŞİDDET
RİSK
DEĞERİ
RİSKİN
TANIMI
ALINACAK
ÖNLEM
Risk Değerlendirme Formu
Tarih:
Risk değerlendirme ekibi:
Proses/Sistem/Bölüm:
Alt sistem:
Sıra Yapılan İş.
no Proses.
Mekan
Tehlike
Kimler Olasılık Şiddet
Etkilenir
Risk
Önlem
Derecesi
Var mı?
Alınacak
Önlemler
Kim
Ne Zaman
Yapacak
Bitecek
ADIM 8
Risklerden
Kimlerin Zarar
Görebileceğinin
Belirlenmesi
ADIM 8
Risklerden Kimlerin Zarar Görebileceğinin Belirlenmesi
Risklere maruz kalabilecek kişilerin
korunmasına yönelik olarak; kişilerin;
• almaları gereken eğitimlerin
• kullanmaları gereken kişisel koruyucu
donanımlar ve özelliklerinin
• çalışırken uymaları gereken kuralların
• işe girişte ve periyodik olarak tutulmaları
gereken sağlık gözetimlerinin
• vb.
hususların tanımlanabilmesi için,
hangi kişilerin hangi türde risklere maruz
kalabileceklerinin belirlenmesi
gerekmektedir.
ADIM 8
• İşyerinde olan risklerden zarar
görebilecek kişilere örnekler;
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
İşçiler
Operatörler
Bakım onarım personeli
Taşeronlar
Temizlikçiler
İdari personel
Ziyaretçiler
Stajyerler
Çıraklar
Kuruluşun civarında risklerden
etkilenebilecek olanlar
– Vb.
ADIM 8
• İşyerinde risklerden zarar görebilecek kişiler
belirlenirken;
–
–
–
–
–
–
–
–
Engelli personele
Deneyimsiz personele
Stajyerlere
Çıraklara
Hamile bayanlara
Yeni doğum yapmış bayanlara
Yalnız çalışan personele
İş ortamı paylaşılan diğer personele
özel dikkat gösterilmelidir. Çünkü diğerlerine göre
daha savunmasız olabilirler.
ADIM 9
Risk Kontrol
Tedbirlerinin
Planlanması
ADIM 9
Risk Kontrol Tedbirlerinin Planlanması
RİSK KONTROL HİYERARŞİSİ
Tehlikenin ortadan kaldırılması
Riskin azaltılması
Kişilerin tehlikeden uzak tutulması
Tehlikenin çembere alınması
Çalışanların maruziyetlerinin azaltılması
İş sisteminin iyileştirilmesi
Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı
ADIM 9
Tüm çalışanların görev yetki ve
sorumluluklarının tanımlanması
Prosedür ve talimatların
oluşturulması ve uygulanması
İş ekipmanlarına önleyici bakım
uygulanması
Hareketli parçaları olan iş
ekipmanlarında koruyucu kullanımı
İş ekipmanlarında acil durdurma
sistemlerinin kullanımı
İşe girişte ve periyodik olarak uygun
sağlık gözetimi yapılması
ADIM 9
Personelin ve taşeronların
eğitilmesi
Personelin mesleki
yeterliliklerinin sağlanması
Danışma ve iletişim
mekanizmaların
oluşturulması
Yasal mevzuat takip
mekanizmasının
oluşturulması
İş izni sisteminin
uygulanması
ADIM 9
Yeterli aydınlatma sağlanması
Kuruluş içi trafik
güzergahlarının ve trafik
kurallarının oluşturulması
Tehlikeli kimyasalların uygun
şartlarda depolanmasının
sağlanması
Uygun havalandırma
sağlanması
Kişisel koruyucu donanımların
sağlanması
ADIM 9
Acil durum planlarının oluşturulması
Acil durum müdahale ekipmanlarının
sağlanması
Acil durum aydınlatma ekipmanlarının
sağlanması
Acil durum tahliye güzergahlarının ve
toplanma noktalarının oluşturulması
Acil durum iletişim ekipmanlarının
oluşturulması
Tatbikatların yapılması
İzleme, ölçme
Denetleme
Vb.
ADIM 10
Risk
Değerlendirme
lerinin Gözden
Geçirilmesi ve
Gerektiğinde
Revize Edilmesi
ADIM 10
Risk Değerlendirmelerinin Gözden Geçirilmesi ve Gerektiğinde Revize
Edilmesi
Risk değerlendirmesi özel durumlarda ve
periyodik olarak gözden geçirilmeli ve
güncellenmelidir.
Risk değerlendirmesinin gözden geçirilmesi
gereken özel durumlar başlıca;
işyerine yeni makineler alınması,
yeni maddelerle çalışmaya başlanması
yeni yöntemler uygulamaya konulması,
bir kaza ya da ramak kala olay olması ya da
meslek hastalığı görülmesi
olarak sıralanabilir.

işveren vekillerininokul müdürleri vermesi gereken İSG kurul eğitimi-1

Transkript

Benzer belgeler

Mesleki Risklerin Yönetimi

Yayımlanan Risk Değerlendirmesi Rehberler

MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMU (EU/453

Raylı Sistemlerde Emniyet TS EN 50126

1. SGK`da kayıtlı işyeri e-Bildirge yöneticilerinin e

GÜVENLİK BİLGİ FORMU ARAÇ İÇİ VE KLİMA KOKU GİDERİCİ

Tehlike Altındaki Dünya Mirasları

Araç İçi Klima Koku Giderici

SRA 10 MSDS

Important Note Template Word 2010