Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel Rekreasyon Alanlarının

I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
70
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel Rekreasyon Alanlarının Görsel Kalitesi İle
Kullanıcıların Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkiler
Ahmet T. POLAT1, Sertaç GÜNGÖR1, Senayi ADIYAMAN2
1
Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü 42075 Kampüs Selçuklu, Konya
Konya Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü, Selçuklu, Konya
2
ÖZET: Son yıllarda, hızla artan kentleşme baskısı kentsel toplumların rekreasyonel taleplerini önemli ölçüde
artırmaktadır. Kentsel rekreasyon alanları kent sakinlerine sosyal ve psikolojik yönlerden önemli faydalar
sağlamaktadır. Rekreasyon alanlarının değeri doğal, kültürel ve görsel özellikleri ile ortaya çıkmaktadır.
Çalışmanın amacı, Konya İlinde seçilen bazı rekreasyonel alanlarının görsel kalitesini belirlemek ve görsel kalite
ile kullanıcıların demografik özellikleri arasındaki ilişkileri saptamaktır. Araştırma sahası olarak Konya kent
merkezi yakın çevresinde yoğun kullanılan üç rekreasyon alanı seçilmiştir. Araştırmada görsel kalite
değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sahasından alınan fotoğrafları ve kullanıcıların demografik
özellikleri ile ilgili soruları kapsayan bir foto-anket hazırlanmıştır. Anket, görsel kaliteyi ölçmek için Likert
ölçeği temelinde kullanıcılara uygulanmıştır. Gelecekte, peyzajlara yönelik etkili planlama yapabilmek ve iyi bir
yönetim sağlamak için insanın çevre algısının nasıl olduğunu anlamak gereklidir. Araştırma sonuçlarına dayalı
olarak plancılar, yerel yönetimler ve kullanıcılara fayda sağlayacak öneriler getirilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Demografik özellikler, Görsel Kalite, Foto-anket, Konya, Rekreasyon
The Relationships between and the Visual Quality of Urban Recreation Areas near by the city of Konya
and Demographic Characteristics of their Users
ABSTRACT: In recent years, rapidly increasing urbanization pressure enhances the demands of recreational
facilities in urban communities significantly. The urban recreational areas provide significant benefits to social
and psychological aspects for urban residents. Value of recreation areas appear with their natural, cultural and
visual features. The aim of the study; is to determine the visual quality of some recreational areas in Konya and
to determine the relationships between demographic characteristics of users and visual quality. As a research
area the three heavily used recreation area which are close to Konya city center was chosen. Visual quality
assessment method used in this study. The photo-questionnaire was designed including photos taken from the
work area, and questions related to demographic characteristics of users. The questionnaire was applied to users
based on Likert scale to measure visual quality. In the future, an effective planning for landscapes is essential to
understand how people's perception of the environment. Based on the survey results, suggestions have been
developed for the benefit of planners, local governments and users.
Keywords: Demographic characteristics, Konya, Photo-questionnaire, Recreation, Visual quality
GİRİŞ
Endüstrileşmenin ve kentleşmenin uzantısı olarak
oluşturulan yapay çevrede, aşırı nüfus artışı, hava
kirlenmesi, gürültü ve yorgunluk insanlarda psikofizyolojik dengesizliklere yol açmaktadır. Günlük
yaşantı içerisinde bunalan kent insanı, kent dışındaki
açık hava rekreasyonel kaynaklarına yönelmektedir
(Demirel 1999, Kurum ve Öztan 2001, Akten 2003).
Kent yakın çevresindeki bu rekreasyonel alanların
eğitimsel, psikolojik, gelişimsel ve fiziksel açılardan
toplumun her bireyine ve özellikle de gençlere çok
önemli katkılar sağlamakta olduğu bilinmektedir
(Önder 2003, Yılmaz 2004).
Gençlerin ruhsal ve fiziksel yönden sağlıklı
bireyler olabilmeleri, sosyalleşebilmeleri ve serbest
zamanlarını en iyi şekilde değerlendirebilmeleri için
çeşitli etkinlikleri gerçekleştirebilecekleri kaliteli
Mekânların olması gerekmektedir (Kılıçaslan, 2008).
Rekreasyonel alanların potansiyelini belirlemeye
(Yılmaz ve ark. 1996, Kurum ve Öztan 2001,
__________________________________________
Sor. Yazar: Polat, A. T:, [email protected]
Yılmaz 2004, Akten ve ark. 2009) ve kullanıcıların
eğilimini (Önder 2003, Kelkit ve Özel 2004,
Kılıçaslan 2008) ölçmeye yönelik çalışmalar
gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar incelendiğinde;
rekreasyonel alanların görsel kalitesinin yeterince
değerlendirilmediği
görülmektedir.
Özellikle
potansiyel belirleme çalışmalarında görsel kalite
unsuru iklim, bitki örtüsü, su varlığı topografya, kültür
ve ulaşım gibi kaynak değerlerinden biri olarak kabul
edilmeli ve değerlendirilmelidir. Bunun yanında
kullanıcıların eğilimleri ölçülürken yine alanın görsel
özellikleri ihmal edilmemesi gereken önemli bir
unsurdur.
Kentsel alanlarda “görsel kalite” ve kırsal
alanlarda
“manzara
güzelliği”
olarak
adlandırabileceğimiz bu unsur tamamıyla görsel algıya
bağlıdır. Doğal veya kültürel tüm peyzaj alanlarında
olduğu gibi rekreasyonel alanlarda da alanın görsel
yönden algılanması o alanın pasif veya aktif
kullanımını etkilemektedir. Bu nedenle rekreasyonel
alanların görsel kalitesini ölçmeye ve elde edilen
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
görsel kalite değerlerinin kullanıcıların kişisel
özellikleri ile olan ilişkilerini belirlemeye çalışmak
rekreasyonel alanların kalitesini ve kullanıcıların
memnuniyetini geliştirmek açısından önemlidir.
Kentsel
peyzaj
alanında;
kent
parkları
(Müderrisoğlu ve Demir 2004, Wong ve Domroes,
2005, Tilt 2009), kent kaya habitatları (Acar ve Sakıcı
2008), kent parklarında su kullanımı (Bitar 2004),
botanik bahçeleri (Chang ve ark. 2008) ve
rekreasyonel parklarının (Aminzadeh ve Ghorashi
2007) görsel kalitelerini değerlendirmeye yönelik
çalışmalar yapılmıştır.
Çalışmanın amacı; Konya İli yakın çevresinde yer
alan üç rekreasyon alanının görsel kalite değerlerini
belirlemek ve kullanıcıların demografik özellikleri ile
alanların görsel kalite değerleri arasındaki ilişkileri
araştırmaktır. Elde edilen bilgilerin genel literatüre
katkı sağlaması ve yöresel anlamda rekreasyonel
alanların planlama, tasarım ve yenileme çalışmalarına
destek olması hedeflenmektedir.
MATERYAL VE YÖNTEM
Çalışma alanı olarak Konya İli yakın çevresinde
yer alan Birlik Parkı, Karaaslan Parkı veKozağaç
Piknik Alanı seçilmiştir. Bu alanların seçiminde
alanların büyüklüğü, kullanım fonksiyonu ve kent
içindeki dağılımı göz önünde bulundurulmuştur. Birlik
Parkı 64 da, Karaaslan parkı 180 da ve Kozağaç
Piknik Alanı 180 da büyüklüğünde, alanların tümünün
temel kullanım fonksiyonu piknik etkinliği
şeklindedir. Birlik Parkı kentin kuzeyinde Ankara
yolu üzerinde yer alırken, Karaaslan Parkı
güneydoğuda Karaman yolu üzerinde ve Kozağaç
Piknik Alanı da güneybatıda Antalya çevre yolu
üzerinde yer almaktadır (Şekil 1).Fotoğraf çekimi için
12milyon
piksel
çözünürlüklü,
18x
optik
zoomobjektifli ve panoramik çekim özelliği bulunan
71
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
yarı
profesyonel
dijital
fotoğraf
makinası
kullanılmıştır. Ayrıca, A4 boyutunda fotoğraf
kâğıdına alanların 4’er adet fotoğrafları yerleştirilerek
5 takım 3 yaprak foto-anket formu oluşturulmuştur.
Çalışmada; Daniel ve Boster (1976), Arriaza ve
ark. (2004) ve Bulut ve ark.’nın (2010) kullandıkları
görsel kalite değerlendirme yöntemini tercih
edilmiştir. Yöntem, alandan fotoğrafların alımı, fotoanket
ve
istatistiksel
analiz
aşamalarından
oluşmaktadır. Fotoğraflar 2011 Haziran ayında hafta
için günler içinde ve fotoğraflarda insan unsuru yer
almaması için sabah 07.00-08.00 saatleri arasında
alınmıştır. Fotoğraf çekimleri alanların tüm
özelliklerini yansıtacak şekilde 3 aşamalı panoramik
olarak yapılmış ve tüm alanlar içinden yaklaşık 150
fotoğraf alınmıştır. Daha sonra yerel yönetim ve
üniversiteden konu ile ilgili uzmanlar yardımı ile her
bir alanın ana tasarım unsurlarını yansıtacak şekilde
4’er fotoğraftan toplam 12 fotoğraf seçilmiştir (Şekil
2, 3, 4).
Seçilen fotoğraflar ve kullanıcıların demografik
özelliklerini içeren sorular ile birlikte 5 takım 4
sayfalık bir foto-anket formu hazırlanmıştır. Anketler
park alanlarında kullanıcılarla birebir görüşülerek
yapılmıştır. Kullanıcıların cinsiyet, yaş, meslek, gelir
düzeyi, eğitim ve ikamet ile bilgileri kayıt edilmiştir.
Daha sonra ankette yer alan her bir fotoğraf için
kullanıcıların likert ölçeğinde (çok yüksek 5, yüksek
4, orta 3, düşük 2 ve çok düşük 1) puan vermeleri
istenmiştir (Kaplan ve Kaplan, 1989; Kaplan ve ark.,
2006).Son olarak elde edilen veriler excell yazılımında
düzenlenmiş ve SPSS 15.0 yazılımına aktarılarak her
bir fotoğraf için ortalamalar alınmıştır. Kullanıcıların
demografik özellikleri ile görsel kalite puanlarının
arasındaki ilişkileri tespit etmek amacı ile Ki-kare
analizi uygulanmıştır.
Şekil 1. Konya Kenti içerisinde çalışma alanlarının konumları
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
72
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
B1
B2
B3
B4
Şekil 2. Çalışmada Birlik parkını temsilen kullanılan fotoğraflar
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
73
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
KA1
KA2
KA3
KA4
Şekil 3. Çalışmada Karaaslan parkını temsilen kullanılan fotoğraflar
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
74
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
KO1
KO2
KO3
KO4
Şekil 4. Çalışmada Kozağaç piknik alanını temsilen kullanılan fotoğraflar
BULGULAR ve TARTIŞMA
Ankete katılan kullanıcıların demografik
özellikleri
Ankete katılan 409 kişinin yaklaşık olarak yarısını
erkek yarısını kadın kullanıcılar oluşturmaktadır. Bu
oranı yakalamak için özellikle çaba gösterilmiştir.
Bunun yanında % 58 oranında 16-30 yaş arası gençler
anketi yanıtlamışlardır. Gelir düzeyi yönünden düşük
gelirli kısım yaklaşık % 70 çıkmıştır. Buna anketin
hafta için günlerde ve parklarda uygulanmasının
neden olduğu düşünülmektedir. Genel olarak meslek,
ikamet ve eğitim durumları ile ilgili oranlara da
bakıldığında Konya kenti yaşayanları demografik
özellikler açısından çalışmada iyi bir şekilde
örneklenmiştir (Çizelge 1).
Rekreasyonel alanlara ait fotoğrafların görsel
kalite puanları
Foto-ankette yer alan fotoğrafların elde ettikleri
görsel kalite puanları Çizelge 2.’de verilmiştir.
Çizelge incelendiğinde Kozağaç Piknik Alanı ve
Karaaslan Parkına ait fotoğrafların görsel kalite
skorları birlik parkına göre daha yüksek çıkmıştır.
Karaaslan Parkından KA2 ve Kozağaç Piknik
Alanından KO3 fotoğrafları 4.77’lik değerlerle en çok
beğenilen fotoğraflar olmuştur. Birlik Parkından B2
fotoğrafı 3.32’lik puanla en son sırada yer almış ve
orta derecede beğenilmiştir.
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
75
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Çizelge 1. Ankete katılan kullanıcıların demografik özellikleri
Demog.
N
%
N
%
N
%
N %
Özellik
Cinsiyet Erkek
Kadın
202 49,4 207 50,6
Yaş
16-30
31-45
46-60
60 üzeri
239
58
81
20
73
18 16
4
Eğitim
İlkokul
Lise
Üniversite L.Üstü
153 37,4 140 34,2
95 23,2 21
5,1
Meslek
İşçi
Memur
Esnaf
Tüccar
Gelir
İkamet
67 16,4
0-1000 TL
57 13,9
1000-2000
287 70,2
Meram
91 22,2
102 24,9
Selçuklu
148 36,2
30
7,3
20003000
19
4,6
Karatay
94 23,0
3
0,7
30005000
1
0,2
Diğer
76 18,6
N
%
Öğrenci
İşsiz
135
24
33,0
Çizelge 2. Fotoğrafların görsel kalite puanları
Likert Ölçeği (N)
1
2
2
3
0
7
2
4
2
10
4
10
5
16
6
22
7
15
18
32
9
40
11
50
17
58
Foto No
KA2
KO3
KO2
KA3
KA1
KO4
KO1
B4
KA4
B3
B1
B2
3
15
21
17
29
37
60
69
88
86
146
157
143
4
168
155
177
163
165
124
158
223
134
172
151
161
5
221
226
209
205
193
204
154
76
139
42
40
30
Çizelge 3. Kullanıcıların cinsiyeti ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Foto No
B1
B2
B3
B4
KA1
KA2
KA3
KA4
KO1
KO2
KO3
KO4
E
K
Likert Ölçeği (N)
1
2
11
50
17
58
0
21
9
19
7
15
4
10
2
3
2
10
18
32
6
22
2
4
0
7
5
16
3
157
143
62
84
88
37
15
29
86
69
17
21
60
4
151
161
93
79
223
165
168
163
134
158
177
155
124
N
5
40
30
26
16
76
193
221
205
139
154
209
226
204
%
N
%
N
5,9
Ev
hanımı
69 16,9
%
Emekli
24
Ort. Puan
Std. Sapma
4,47
4,47
4,44
4,37
4,30
4,24
4,06
3,85
3,84
3,48
3,39
3,32
0,653
0,675
0,669
0,762
0,811
0,924
0,944
0,824
1,112
0,886
0,917
0,948
Ki-kare
P-Değeri
4,502
2,665
0,342
0,615
15,877
0,003*
4,121
3,750
6,844
1,542
5,036
5,124
1,562
1,051
1,258
0,390
0,441
0,144
0,819
0,284
0,275
0,816
0,789
0,869
* 0.01 önem düzeyinde anlamlıdır. ** 0.05 önem düzeyinde anlamlıdır. *** 0. 10 önem düzeyinde anlamlıdır.
5,9
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
76
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Çizelge 4. Kullanıcıların yaşları ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Likert Ölçeği (N)
Foto No
1
2
3
4
16-30
9
34
102
70
31-45
1
11
31
35
B1
46-60
0
4
23
34
60 üzeri
1
1
1
12
16-30
14
41
82
85
31-45
1
9
32
37
B2
46-60
2
6
25
29
60 üzeri
0
2
4
10
16-30
6
31
92
90
31-45
2
4
31
37
B3
46-60
1
3
22
34
60 üzeri
0
2
1
11
B4
7
15
88
223
KA1
4
10
37
165
KA2
2
3
15
168
KA3
2
10
29
163
16-30
9
24
58
79
31-45
4
3
20
28
KA4
46-60
4
5
6
22
60 üzeri
1
0
2
5
16-30
3
17
49
95
31-45
1
3
10
34
KO1
46-60
1
1
10
25
60 üzeri
1
1
0
4
KO2
2
4
17
177
16-30
0
3
10
91
31-45
0
2
3
24
KO3
46-60
0
2
8
35
60 üzeri
0
0
0
5
KO4
5
16
60
124
5
21
6
12
1
14
5
11
0
17
10
13
2
76
193
221
205
66
29
36
8
72
36
36
10
209
132
55
28
11
204
Çizelge 5. Kullanıcıların eğitim düzeyi ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Foto No
B1
B2
B3
B4
KA1
KA2
KA3
KA4
KO1
KO2
KO3
KO4
İlkokul
Lise
Üniversite
Lisansüstü
İlkokul
Lise
Üniversite
Lisansüstü
İlkokul
Lise
Üniversite
Lisansüstü
İlkokul
Lise
Üniversite
Lisansüstü
İlkokul
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Likert Ölçeği (N)
1
2
4
9
5
19
2
16
0
6
5
13
7
20
5
19
0
6
9
40
7
15
1
4
1
5
2
1
0
0
0
2
0
1
2
0
0
0
2
10
4
8
4
13
9
9
1
2
6
22
2
4
0
7
5
16
3
52
56
44
5
53
49
32
9
146
88
17
3
15
2
5
6
4
0
29
28
27
21
10
69
17
21
60
Kullanıcıların meslekleri ile görsel kalite
arasındaki ilişkiler Çizelge 6. da verilmiştir. Buna
göre,
KA1(X2=39,065)
ve
KA4(X2=52,181)
fotoğraflarında istatistiksel açıdan bir anlamlılık tespit
4
74
45
22
10
74
54
27
6
172
223
63
63
31
8
76
57
30
5
163
51
54
26
3
158
177
155
124
5
14
15
11
0
8
10
12
0
42
76
68
68
46
11
70
76
59
16
205
62
42
30
5
154
209
226
204
Ki-kare
P-Değeri
31,679
0,002*
20,854
0,053***
23,891
0,021**
9,932
9,399
10,608
3,517
0,622
0,669
0,563
0,991
22,428
0,033**
23,693
0,022**
11,124
0,518
17,621
0,040**
4,919
0,961
Ki-kare
P-Değeri
30,542
0,002*
23,718
0,022**
17,963
9,274
0,117
0,679
19,249
0,083***
20,573
0,057***
10,319
0,588
25,263
0,014**
18,486
13,384
7,110
17,034
0,102
0,342
0,626
0,148
edilmiştir. Esnaf, tüccar ve işsizlere göre işçi, memur,
öğrenci, ev hanımı ve emeklilerin fotoğrafları daha
çok beğendikleri saptanmıştır.
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
77
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Çizelge 6. Kullanıcıların mesleği ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Foto No
B1
B2
B3
B4
KA1
KA2
KA3
KA4
KO1
KO2
K03
K04
İşçi
Memur
Esnaf
Tüccar
Öğrenci
İşsiz
Ev Hanımı
Emekli
İşçi
Memur
Esnaf
Tüccar
Öğrenci
İşsiz
Ev Hanımı
Emekli
Likert Ölçeği (N)
1
2
11
50
17
58
9
40
7
15
0
2
2
0
1
0
0
1
1
3
0
1
0
2
0
1
2
3
2
10
0
5
6
3
4
5
0
0
4
14
0
3
3
1
1
1
6
22
2
4
0
7
5
16
3
157
143
146
88
4
4
5
0
10
6
5
3
15
29
12
13
5
3
32
9
9
3
69
17
21
60
4
151
161
172
223
31
19
15
1
53
8
29
9
168
163
26
13
6
0
46
7
27
9
158
177
155
124
5
40
30
42
76
30
32
9
1
68
9
33
11
221
205
24
22
10
0
39
5
29
10
154
209
226
204
Çizelge 7. Kullanıcıların gelir düzeyi ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Foto No
B1
B2
B3
B4
KA1
KA2
KA3
KA4
KO1
KO2
KO3
KO4
0-1000 TL
1000-2000 TL
2000-3000 TL
3000-5000 TL
0-1000 TL
1000-2000 TL
2000-3000 TL
3000-5000 TL
0-1000 TL
1000-2000 TL
2000-3000 TL
3000-5000 TL
Likert Ölçeği (N)
1
2
11
50
10
39
7
13
0
6
0
0
7
29
2
10
0
1
0
0
7
15
4
10
2
3
2
10
18
32
6
22
2
4
0
7
5
10
0
6
0
0
0
0
3
157
110
28
4
1
106
34
6
0
88
37
15
29
86
69
17
21
38
14
8
0
Kullanıcıların gelir düzeyleri ile görsel kalite
arasındaki ilişkiler Çizelge 7. de verilmiştir. Buna
göre,
B2(X2=20,065)
ve
B3(X2=19,509)
fotoğraflarında istatistiksel açıdan bir anlamlılık tespit
edilmiştir. Düşük gelirlilere göre yüksek gelirlilerin
fotoğrafları daha çok beğendikleri saptanmıştır. 12
fotoğraftan sadece iki fotoğrafta bulgular elde edildiği
4
151
111
45
5
0
124
41
7
0
223
165
168
163
134
158
177
155
94
29
1
0
5
40
17
9
4
0
21
15
5
1
76
193
221
205
139
154
209
226
140
53
10
1
Ki-kare
P-Değeri
26,977
28,303
37,046
26,327
0,519
0,448
0,118
0,555
39,065
0,080***
36,621
19,300
0,127
0,889
52,181
0,004*
30,830
17,149
23,686
30,022
0,325
0,946
0,309
0,362
Ki-kare
P-Değeri
15,872
0,197
20,065
0,066***
19,509
0,077***
12,299
8,606
11,075
17,827
9,495
15,732
17,711
11,926
0,422
0,736
0,522
0,121
0,660
0,204
0,125
0,218
20,020
0,067***
için bu konuda kesin bir kanıya varmak zor
gözükmektedir.
Kullanıcıların
ikamet
durumu
açısından
değerlendirildiğinde sadece birlik parkına ait
B3(X2=29,759)fotoğrafında istatistiksel açıdan bir
anlamlılık görülmüştür (Çizelge 8). Meram, Selçuklu
ve Karatay ilçelerinde ikamet eden kullanıcılara göre
Konya kent merkezi dışında ikamet eden diğer
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
kullanıcılar fotoğrafı daha çok beğenmişlerdir.
Aminzadeh ve Ghorashi’ye (2007) göre ikamet ile
görsel açıdan beğeni arasında bir ilişki yoktur.
78
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Othman (2011) çalışmasında peyzaja yönelik tercihleri
yabancı ziyaretçilerde yerlilere göre daha yüksek
olduğu saptamıştır.
Çizelge 8. Kullanıcıların ikamet durumu ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki
Likert Ölçeği (N)
Foto No
1
2
3
4
5
B1
11
50
157
151
40
B2
17
58
143
161
30
Meram
0
6
33
43
9
Selçuklu
5
11
65
54
13
B3
Karatay
1
14
33
31
15
Diğer
3
9
15
44
5
B4
7
15
88
223
76
KA1
4
10
37
165
193
KA2
2
3
15
168
221
KA3
2
10
29
163
205
KA4
18
32
86
134
139
KO1
6
22
69
158
154
KO2
2
4
17
177
209
KO3
0
7
21
155
226
KO4
5
16
60
124
204
SONUÇLAR
Bu çalışma, çok değişik özelliklere sahip
kullanıcılarının kentsel rekreasyon alanlarını görsel
açıdan değerlendirmelerini kapsamaktadır. Sonuçlara
göre çalışma alanlarının tümü kullanıcılar tarafından
beğenilmiştir. Buna göre, sübjektif gözüken “görsel
kalite” kavramı için bir genelleme yapma imkânı
kanıtlanmıştır. Bu aşamadan sonra yapılması gereken
tespit edilmiş bu görsel kalite değerini oluşturan
kullanıcı özellikleri (algılayan) ve planlama/tasarım
özellikleri (algılanan) daha detaylı inceleyerek görsel
kalite değerini yükseltmektir.
Kullanıcıların demografik özellikleri üzerinden
yapılacak çalışmalar, belirli bir bölgeye ait kentsel
rekreasyon ve diğer peyzaj alanlarına yönelik kullanıcı
profillerinin ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır. Elde
edilecek bu bulgular plancı ve yöneticiler için
yapacakları çalışmalarda önemli dayanak noktaları
olacaktır. Planlama ve yönetim çalışmalarını yapan
uzmanlar kendi tercihleri ve mesleki bilgileri ile değil
kullanıcıların özelliklerini ve tercihlerini iyi bilerek
ancak başarılı olabilirler. Özellikle kentlerde ki
rekreasyonel alanların oluşturulması ve yönetimi
konularında sorumlu olan yerel yönetimlerin bu
konuda bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
Bir kentin sahip olduğu görsel kalitenin en büyük
mimarı o kentteki yeşil alanlar ve özelliklede
ağaçlardır. Kent içi ve yakın çevresindeki yeşil
alanların görsel kalitesinin artırılmasına yönelik
yapılacak tüm çalışmalar aynı zamanda kent bütünün
görsel kalitesinin gelişmesine de büyük oranda
katkılar sağlayacaktır.
Ki-kare
10,798
12,321
Asymp.
Sig.
0,546
0,420
29,759
0,003*
10,483
11,532
15,909
12,319
11,105
8,369
12,696
5,965
8,756
0,574
0,484
0,195
0,420
0,520
0,756
0,392
0,743
0,724
KAYNAKLAR
Acar, C., Sakıcı, Ç. 2008.Assessing landscape
perception of urban rocky habitats. Building and
Environment, 43: 1153-1170
Akten, M. 2003. Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon
Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi.
Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi
Dergisi, Seri: A 2: 115-132
Akten, M., Yılmaz, O., Gül, A. 2009. Alan Kullanım
Planlamasında Rekreasyonel Alan Kullanım
Ölçütlerinin Belirlenmesi: Isparta Ovası Örneği.
Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi
Dergisi Seri: A, Sayı: 2: 119-133
Aminzadeh, B. Ghorashi S. 2007. Scenic Landscape
Quality and Recreational Activities in Natural
Forest Parks. Iran Int. J. Environ. Res. 1 (1):5-13
Arriaza, M., Cañas-Ortega, J.F., Cañas-Madueño,
J.A., Ruiz-Aviles, P. 2004. Assessing the visual
quality of rural landscapes. Landscape and Urban
Planning, 69 115-125
Bernasconi, C., Strager, M.P., Maskey, V.,
Hasanmyer, M. 2009. Assessing public
preferences for design and environmental
attributes of an urban automated transportation
system. Landscape and Urban Planning, 90 155–
167
Bitar, H. 2004. Public Aesthetic Preferences and
Efficient Water Use in Urban Parks. Faculty of
Architecture, Building and Planning The
University of Melbourne, Doctorate Thesis.
Bulut, Z.,Karahan, F., Sezen, I., 2010.Determining
visual beauties of natural waterscapes: A case
study forTortum Valley (Erzurum/Turkey)
Scientific Research and Essay 5 (2): 170-182
Chang, L.S., Bisgrove, R.J., Liao, M.Y. 2008.
Improving educational functions in botanic
I.
Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, Kahramanmaraş
KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 2012
gardens by employing landscape narratives.
Landscape and Urban Planning, 86: 233–247
Chen, B., Adimo, O.A., Bao, Z. 2009. Assessment of
aesthetic quality and multiple functions of urban
green space from the users’ perspective: The case
of Hangzhou Flower Garden, China. Landscape
and Urban Planning, 93: 76–82
Daniel, T.C., Boster, R.S. 1976. Measuring Landscape
Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method.
USDA Forest Service Research Paper, RM-167,
Rocky Mountain Forest and Range Experiment
Station, Fort Collins, CO.
Demirel, Ö. 1999. Çoruh Havzası (Yusufeli Kesimi)
Doğal Kaynak Değerlerinin Rekreasyon ve Turizm
Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi üzerine
Bir Araştırma. Tr. J. of Agriculture and Forestry,
23 Ek Sayı 5: 1103-1112
E. Kurum, Y. Öztan. 2001. Beynam Muhafaza Ormanı
ve Yakın Çevresinin Ankara Kenti Rekreasyon
Sistemi Açısından Koruma – Kullanım ve
Planlama ilkelerinin Saptanması Üzerine Bir
Araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri
Dergisi, 63-70
Garré, S.,Meeus, S., Gulinck, H. 2009. The dual role
of roads in the visual landscape: A case-study in
the area around Mechelen (Belgium). Landscape
and Urban Planning, 92: 125-135
Kaplan S, Kaplan R. 1989. The experience of nature: a
psychological perspective. Cambridge: Cambridge
Un Press
Kaplan, A., Taşkın, T., Önenç, A. 2006.Assessing the
Visual Quality of Rural and Urban-fringed
Landscapes
surrounding
Livestock
Farms
Biosystems Engineering, 95 (3): 437–448
Kelkit, A., Özel, E. 2004. A Study on Determination
of Recreational Demands And Inclinations of City
People of Çanakkale. The International Journal of
Urban Labour and Leisure, 6(1)
Kılıçaslan, Ç. 2008. Ortaca Kenti Rekreasyon
Alanlarının
Mevcut
Durumu
ve
Muğla
Üniversitesi
Ortaca
Meslek
Yüksekokulu
Öğrencilerinin Rekreasyon Alanlarına Yönelik
Beklentileri. Düzce Üniversitesi Ormancılık
Dergisi Cilt: 4, Sayı: 1-2
Mambretti, I., Lange, E., Schmid, W.A. 2005.Using
Visualization for the Evaluation of Safety and
Aesthetics Conflicts in Urban Parks. In: E.
Buhmann, P. Paar, I. Bishop & E. Lange (eds.):
Trends in real-time landscape visualization and
participation. Wichmann, Heidelberg, 282-290.
Müderrisoğlu, H., Demir, Z. 2004. The Relationship
Between Perceived Beauty and Safety in Urban
Recreation Parks. Journal of Applied Sciences, 4
(1): 72-77
Othman, J. 2011. Scenic Beauty Preferences of
Cameron Highlands Malaysia: Local versus
Foreign Tourists. International Journal of Business
and Social Science 2 6: 248-253
Önder, S. 2003. Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin
Rekreasyonel Eğilim ve Taleplerinin Belirlenmesi
79
KSU J. Nat. Sci., Special Issue, 2012
Üzerinde Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Dergisi 17 (32): 31 – 38.
Purcell, A.T., Lamb, R.J. 1998. Preference and
naturalness: An ecological approach. Landscape
and Urban Planning, 42: 57-66
Tilt, J.H. 2009. Walking trips to parks: Exploring
demographic,
environmental
factors,
and
preferences for adults with children in the
household. Preventive Medicine, 50 1,1, Publisher:
Elsevier Inc.,Pages: 69-S73
Wong, K.K., Domroes, M. 2005. The visual quality of
urban park scenes of Kowloon Park, Hong Kong:
likeability, affective appraisal, and cross-cultural
perspectives. Environment and Planning B:
Planning and Design, 32: 617- 632
Yılmaz, O., Kurum, E., Akpınar, N. 1996. Ankara
Metropoliten Kent Halkının Rekreasyonel
Eğilimleri Ve Kent Yakın Çevresi Açık-Yeşil
Alanları İle İlişkileri. Çevre Planlama ve
Tasarımına Bütüncül Yaklaşım Sempozyumu,
Ankara.
Yılmaz, S. 2004. Serçeme Vadisinin Rekreasyonel
Kullanım Potansiyelinin Belirlenmesi. Ekoloji
Dergisi, 13 51: 1-6.