İndir

Örtülü
Platform
Kanada
Kalkanı
Kanada
Kalkanı
Örtülü
Platform
Kıyı Dağları
Örtülü Kanada
Platform
Dağ ve
Havzalar
Kuşağı
Büyük
Ovalar
Kalkanı
İç Düzlükler
QUACHITA
WICHITA
Kıyı Ovaları
BÜYÜK OVALAR= GREAT PLAINS
Kuzey Amerika kıtasında batıdaki Kordillera sisteminin doğu
kesimini oluşturan Kayalık Dağları ile doğudaki Appalaş sistemi
arasında örtülü platformun üzerinde ve Büyük Göllerin güneyinde
kuzeyden güneye uzanan geniş düzlükleri kapsayan jeomorfolojik
ünitedir. Alan yazında GREAT PLAINS=BÜYÜK OVALAR olarak
adlandırılan bu bölge bitki örtüsü bakımından step ve çayırların
yaygın olduğu bir saha olup Kanada’da: Alberta, Manitoba ve
Saskatchewan eyaletlerini; ABD'de ise : Kolorado, Kansas,
Montana, Nebraska, Yeni Meksika, Kuzey Dakota, Oklahoma,
Güney Dakota, Teksas ve Wyoming eyaletlerini kapsamaktadır.
Missisipi Nehri ve kollarının içinden aktığı “Great Plains”, ünitesi
Kanada’dan başlayıp Meksika Körfezi kuzeyinde Missisipi deltasına
kadar kimi yerde ova, kimi yerde plato şeklinde uzanmaktadır.
Missisipi deltası kuzeyinde Missouri, Arkansas, Kansas, Oklahoma
ve İllinois eyaletlerinde kısmi yer tutan OZARK PLATOSU Missisipi
ve kolları tarafından derin bir şekilde parçalanmıştır.
ARKANSAS EYALETİNDE BUFALO NEHRİ TARAFINDAN PARÇALANMIŞ OLAN
OZARK DAĞLARI VE PLATOSU
MONTANA EYALETİNDE GREAT PLAINS
KIYI OVALARI
Appalaş dağları Atlas Okyanusu kıyılarına alçalarak uzanmaktadır. Zirveler bölgesinden sonra
gelen piedmont kuşağı bir basamak oluşturmakta, çok yerde akarsularla parçalanarak platoya
dönüşmüştür. Bu durumdaki dağ eteği düzlükleri (piedmontlar) tatlı bir eğimle kıyı ovalarına
geçiş yapmaktadır.
Kıyı ovaları, Atlas Okyanusu kıyısında kuzeyde
BOSTON limanı doğusunda CAPE CODE
Burnundan başlar ve güneyde Meksika Körfezi
kıyısında TAMPICO’ya kadar uzanır. Kuzeyde
başlangıçta dar olan kıyı düzlükleri, güneye doğru
genişleyerek GEORGIA Eyaletinde 150 km’den
fazla
genişlik
kazanır
ve
TEXAS’ın
kuzeydoğusunda 500 km’ye yaklaşır. Ancak bu
noktadan sonra kıyı ovaları tekrar daralmaya
başlar ve Tampico’da bütünüyle ortadan kalkar.
Cape Code Br.
Missisipi nehri, kuzeyde İllinois eyaletinden güneyde Meksika
körfezine kadar 1000 km’lik bir çukur alan içinde akarak çok
miktarda alüvyon taşımakta ve deltasını devamlı olarak
ilerletmektedir. Missisipi deltası kuzeyindeki saha birçok kırıklarla
kesilmiş olup yüzeye fazlaca yansımayan basamaklı bir yapının
oluşumunu sağlamıştır. Tabandaki tabakaların
körfeze doğru
monoklinal bir şekilde uzanması petrol ve doğal gaz üretimini
kolaylaştırmıştır. Bu sahada ada olarak adlandırılan tuz tepeleri de
yer almaktadır. Bu tepeler aynı zamanda kükürt, petrol, doğal gaz
yatakları ihtiva ettikleri için önemlidirler.
Kuzey Amerika’da Kıyı ovalarında BOKSİT, TORYUM, FOSFAT, TUZ,
KÜKÜRT, PETROL çıkarılmaktadır.
Inlets of Chesapeake Bay along the Coastal Plain of eastern Maryland.
KUZEY AMERİKA HİDROGRAFİK HAVZA (BÖLGE) HARİTASI
KUZEY AMERİKA’NIN ÖNEMLİ AKARSULARI
Mackenzie, Yukon, St. Lawrence, Hudson,
Mississippi, Snake River, Fraser, Colorado,
Columbia, Nelson, Rio Grande
MİSSİSSİPPİ NEHRİ,
Kuzey Amerika'nın en uzun akarsuyudur. Çok büyük bir
kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde
akar. Kolları olan Missouri ve Jefferson nehriyle birlikte
toplam uzunluğu 6.275 km'yi bulur ve bu haliyle Nil,
Amazon ve Yangtze nehirlerinden sonra dünyanın en
büyük 4. nehridir.
Adı, kızılderili dilinde "büyük ırmak" demektir. Amerika
Birleşik Devletleri'nin en uzun nehri. Kollarının uzunluğu
ve suladığı alan (havza) itibariyle dünyanın en büyük
nehir sistemidir.
Mississippi’nin ana kolu, Minnesota eyaletinin kuzeyindeki
ITASCA GÖLÜ’nden doğar.
Ancak, Missisipi’nin en uzun kolu olan Missouri’yi meydana getiren üç
ırmağın (Milk River, Missouri, Yellowstone) birleştiği Montana eyaleti,
Missisipi nehrinin asıl kaynak yeri olarak kabul edilir.
Nehrin 250 civarında kolu vardır. Bu kolların 45’inde ulaşım
yapılmaktadır. Nehrin ana kolları Missouri, Ohio, Arkansas, Red
River ve Des Moines’tir. Nehrin uzunluğu ile ilgili olarak değişik
rakamlar verilmiştir. Bunlardan Mississippi Nehri Komisyonunun
bildirdiği rakkam 6415 km’dir. Kaynağından denize döküldüğü yer
arası 3779 km’dir.
Mississippi Nehrinin ülke ulaşımında ve ziraatta ve diğer alanlarda
sağladığı sayısız faydalı yönünün yanında, bir de zararlı tarafı
bulunmaktadır. Her yıl 400 milyon ton verimli toprağı Meksika
Körfezi ağzındaki deltaya yığar. Taşkınları önlemek için nehir
üzerinde barajlar, pompalama istasyonları ve tali kanallar
yapılmıştır.
Mississippi Nehri dünyanın en işlek ticari su yollarındandır.
Nehirde petrol, petrol ürünleri, demir, çelik, kömür, kum ve çakıl
başlıca taşınan yüklerdir.