Makine Teknolojisi Yeterli Görünüş Çizimi Ders Notu

øÇøNDEKøLER
AÇIKLAMALAR................................................................................................................... iii
GøRøù........................................................................................................................................1
1. ÇøZøM KÜTÜPHANESø ......................................................................................................3
1.1 Kütüphane Oluúturmak (Block).......................................................................................3
1.2. Kütüphane Düzenlemek .................................................................................................6
1.2.1.Blo÷u Kaydetme (Wblock) ....................................................................................6
1.3. Blo÷un Çizime Eklenmesi (ønsert) .................................................................................9
1.4. Çoklu blok Ça÷Õrma (MÕnsert) .....................................................................................11
UYGULAMA FAALøYETø ................................................................................................12
ÖLÇME VE DEöERLENDøRME......................................................................................13
PERFORMANS DEöERLENDøRME................................................................................14
ÖöRENME.............................................................................................................................15
2. MAKøNA PARÇALARININ øMALAT RESMø................................................................15
2.1. Antet Oluúturma ...........................................................................................................15
2.1.1 Parça YapÕm Antedinin Çizilmesi........................................................................15
2.1.2. YazÕ (Text) Ekleme ve YazÕ Stillerini Ayarlama ...............................................18
2.2. øki Veya Daha Fazla Görünüúlerin Çizimi ...................................................................21
2.3. Çizim AúamalarÕ...........................................................................................................22
2.3.1. Çizim AyarlarÕnÕn YapÕlmasÕ ve Ana Eksenlerin Çizilmesi ...............................22
2.3.2. Ana Çerçevenin Çizilmesi ..................................................................................22
2.3.3. Kanal DetayÕnÕn Çizilmesi ..................................................................................23
2.3.4. Eksen Çizgisinin KÕrÕlmasÕ .................................................................................24
2.3.5. Kanal DetayÕnÕn Ço÷altÕlmasÕ.............................................................................25
2.3.6. TaúÕma Çizgilerinin OluúturulmasÕ .....................................................................25
2.3.7. Kavis ve PahlarÕn oluúturulmasÕ .........................................................................28
2.3.8. P ve R köúelerine pah kÕrÕlmasÕ için....................................................................29
2.3.9. Tarama YapÕlmasÕ ...............................................................................................29
2.3.10. Çizimin Ölçülendirilmesi ..................................................................................30
2.3.10.1. YarÕçap ve Çap ölçülerinin Verilmesi............................................. 30
2.3.10.2. Do÷rusal Ölçülerin Verilmesi ......................................................... 30
2.3.10.3. AçÕ Ölçülerinin Verilmesi............................................................... 31
2.3.11. Kesit Bölgesini Gösteren OklarÕn OluúturulmasÕ ve Kesit
YazÕsÕnÕn YazÕlmasÕ ......................................................................................................32
2.3.12. Tolerans Ekleme ...............................................................................................33
2.4. ÇÕktÕ Alma (Plot) ..........................................................................................................34
2.5. ÇÕktÕ Alma AyarlarÕ......................................................................................................35
2.5.1. YazÕcÕ veya Plotter Seçimi..................................................................................35
2.5.2. Ka÷Õt BoyutlarÕ ve Birimi seçimi .......................................................................36
2.5.3. Ka÷ÕdÕn Konumu................................................................................................36
2.5.4. Çizimin Ölçeklendirilmesi ..................................................................................36
2.5.5. Çizim AlanÕ.........................................................................................................37
2.5.6. Çizdirme seçenekleri..........................................................................................37
2.5.7. Çizimin Ön øzlenmesi ........................................................................................38
2.5.8. Çizimin KonumlandÕrÕlmasÕ (Plot offset)............................................................38
i
2.6. YazdÕrma Stilleri (Plot styles) ......................................................................................38
2.7. KalÕnlÕk ve Çizgi Tipi AyarlarÕnÕn YapÕlmasÕ ..............................................................39
UYGULAMA FAALøYETø ................................................................................................41
ÖLÇME VE DEöERLENDøRME......................................................................................42
PERFORMANS DEöERLENDøRME................................................................................43
CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................44
MODÜL DEöERLENDøRME...............................................................................................45
KAYNAKLAR .......................................................................................................................46
ii
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODÜLÜN ADI
DERSøN ADI
520TC0030
Makine Teknolojisi
Bilgisayar Destekli Makine RessamlÕ÷Õ
Bilgisayar Destekli Endüstriyel Modellemecilik
Makine ømalatçÕlÕ÷Õ
Endüstriyel KalÕpçÕlÕk
Yeterli Görünüú Çizimi ve Kütüphane
Bilgisayar Destekli øki Boyutlu Çizim
MODÜLÜN TANIMI
Bilgisayar ortamÕnda kullanÕlacak bloklarÕn oluúturulmasÕ ve
teknik resim kurallarÕna uygun olarak yeterli görünüú çizimi, ve
yazdÕrma ayarlarÕnÕ yapÕlÕp ka÷Õt üzerine aktarÕlmasÕnÕ kapsayan
ö÷retim metaryelidir.
SÜRE
40/32
ÖN KOùUL
YETERLøK
MODÜLÜN AMACI
Bilgisayar destekli iki boyutlu çizim dersinin iki nolu özellik ve
tanÕmlama modülünü almÕú olmak.
Bilgisayarda yeterli görünüú çizmek ve kütüphane oluúturmak.
GENEL AMAÇ
Gerekli kütüphaneyi oluúturulabilecek, ortam sa÷landÕ÷Õnda bu
modül ile; teknik resim kurallarÕna uygun imalat resimlerini
çizebileceksiniz ve ka÷Õt üzerine çÕktÕ alabileceksiniz.
AMAÇLAR
1.Teknik resim kurallarÕna göre
oluúturabilecek ve kullanabileceksiniz.
çizim
kütüphanesi
2.Makine parçalarÕnÕn yeterli görünüúlerini kullanarak teknik
resim kurallarÕna göre imalat resimlerini çizebileceksiniz ve
ka÷Õt üzerine çÕktÕ alabileceksiniz
EöøTøM ÖöRETøM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
ÖLÇME VE
DEöERLENDøRME
Bilgisayar destekli çizim ortamÕ, örnek model parçalar ve
resimleri, yazÕcÕ
Modül içerisinde yer alan her faaliyetten sonra size verilen
ölçme sorularÕyla kazandÕ÷ÕnÕz bilgiyi de÷erlendirebilir ve
örnek
parça
resimlerini
uygulayarak
becerilerinizi
geliútirebilirsiniz.
iii
iv
GøRøù
GøRøù
Sevgili Ö÷renci,
Teknolojik geliúmelere paralel olarak teknik ve meslek resim konularÕ bilgisayar
ortamÕnda ö÷renilip uygulanabilir hale gelmiútir. Böylece çok daha hÕzlÕ, düzenli, en az hata
ile parça imalat resimleri çizilebilmektedir. Endüstrinin ihtiyaç duydu÷u hÕz ve performansta
çizimler çok daha sa÷lÕklÕ bir úekilde yapÕlmaktadÕr. AyrÕca CAD (Bilgisayar Destekli
TasarÕm) ortamÕnda çizilen resimler CAM
(Bilgisayar destekli imalat)
programlarÕ
tarafÕndan kullanÕlabilir oldu÷u için CNC tezgahlarÕn programlanabilmesi çok daha kolay
hale gelmiútir. Bu modülü aldÕktan sonra blok oluúturabilecek makine parçalarÕnÕn imalat
resmini CAD ortamÕnda çizebilecek ve yaptÕ÷ÕnÕz çizimlerin çÕktÕsÕnÕ yazÕcÕdan
alabileceksiniz.
1
2
ÖöRENME FAALøYETø-1
ÖöRENME FAALøYETø-1
AMAÇ
Teknik resim kurallarÕna göre çizim kütüphanesi oluúturabilecek ve kullanabileceksiniz.
ARAùTIRMA
Makine sektöründeki kullanÕlan vidalar, rulmanlar, perçinler, pimlerin standartlarÕnÕ
içeren broúürleri araútÕrarak birer örnek getiriniz. Çizim ortamÕndaki kütüphanede en çok
kullanÕlan standart elemanlarÕn isimlerini araútÕrÕnÕz.
Resimlerde sÕkça kullanÕlan standart elemanlar veya tekrarlanan çizimler vardÕr.
BunlarÕn blok haline getirilip kullanÕlmasÕ çizim hÕzÕmÕzÕ arttÕracaktÕr.
1. ÇøZøM KÜTÜPHANESø
1.1 Kütüphane Oluúturmak (Block)
CÕvata, pabuç gibi bazÕ makine parçalarÕ imalat resimlerinde sÕklÕkla kullanÕlÕr. Bu
resimler, bir kere çizilip blok olarak kaydedilirse istendi÷i kadar ça÷ÕrÕlarak çizime
eklenebilir.
Bu komut çalÕútÕrÕldÕ÷Õnda aúa÷Õdaki Block Definition iletiúim penceresi ekrana
gelecektir.
3
ùekil 1.1: Blok Definition øletiúim Penceresi
Bu komuta “Draw” araç çubu÷undan, draw menüsünden veya Command satÕrÕna
“block” yazÕlarak ulaúÕlabilir.
Bu iletiúim penceresinde aúa÷Õda açÕklanan bölümler vardÕr.
Name: Oluúturulacak blo÷a isim girilir.
Base Point (Temel Nokta ): Bu bölümde Pick Points (hedef nokta) seçene÷i ile
çizimin tutulma noktasÕ belirlenir.
Select Objects: Bu bölümden Select objects butonu ile blok haline getirilecek
nesnelerin seçilmesi sa÷lanÕr. Quick Select ise nesneleri bazÕ kriterlere göre süzme iúlemi
yapar.
Preview Icon: Buradaki seçenekler, oluúturulan bir blo÷un ön izlemesinin kaydedilip
kaydedilmeyece÷ini belirler.
Drag-and-drop units: Blok haline getirilecek çizimde hangi birim sisteminin
kullanÕlaca÷Õ belirlenir (mm, inç).
Description: YapÕlan blokla ilgili ipucu verecek açÕklamalar yazÕlabilir.
ÖRNEK : Saplama Resminin Çizilerek Blok Haline Getirilmesi :
4
ùekil 1.2: Saplama TS 1025/1-M16X50-8.8
YukarÕda ùekil 1.2’de verilen saplamayÕ çizerek, çiziminizi blok olarak kaydediniz.
Bunun için,
Command: block € veya b€
Blok definition iletiúim penceresi ekrana geldi÷inde “Name” kutusuna “saplama”
yazÕnÕz.
“Select objects” butonuna basÕnÕz iletiúim penceresi kaybolacak ve seçim için gerekli
imleç iúareti ekranda belirecektir. Sol üst köúeden ölçülendirme çizgileri dÕúarÕda kalacak
úekilde seçiminizi yapÕnÕz.
ùekil 1.3: Saplama Resminin Seçilmesi
Seçme iúlemi onaylandÕktan sonra iletiúim kutusu tekrar ekrana gelecektir.
“Pick point” butonuna tÕklayÕnÕz. Pencere tekrar kaybolacak temel (yakalama)
noktanÕn seçimi için imleç belirecektir (ùekil 1. 4’de belirlenmiú noktayÕ seçiniz).
5
ùekil 1.4: Temel NoktanÕn Seçimi
Pencere tekrar ekrana gelecektir. AçÕklama kÕsmÕna istedi÷iniz taktirde “standart
saplama” yazÕnÕz ve “OK” butonuna basÕnÕz. Böylece çizim içinde bir blok oluúturdunuz.
1.2. Kütüphane Düzenlemek
1.2.1.Blo÷u Kaydetme (Wblock)
Block komutu ile oluúturulmuú
bloklar sadece içine kaydedildi÷i dosyada
kullanÕlabilir. Bir blo÷un farklÕ çizimlerde de kullanÕlabilmesi için blo÷un kendi
belirleyebilece÷imiz bir yere kaydedilmesi gerekir.
Command: wblock € veya w€
Wblock komutu çalÕútÕrÕldÕ÷Õnda karúÕmÕza Write Block iletiúim penceresi gelecektir.
6
ùekil 1.5: Write Block øletiúim Penceresi
Bu iletiúim penceresinde bölümlerin iúlevleri úunlardÕr:
Blok: Daha önceden çizimde oluúturulmuú bir blo÷u kaydetmek istiyorsak açÕlan
listeden seçilmesini sa÷lar.
Entire drawing : Tüm çizimin blok olarak kaydedilmesini sa÷lar.
Objects seçene÷i: Çizim içersindeki herhangi bir nesnenin çizim dosyasÕ olarak
kaydedilmesini sa÷lar.
Destination: Bu bölge kaydedilecek blo÷un hangi isimle ve nereye kaydedilece÷ini
sa÷lar. østenildi÷i taktirde özel blok klasörü açÕlarak tüm kaydedilen bloklarÕn bir yerde
toplanmasÕ sa÷lanÕr.
Insert units: Kutucu÷unda açÕlan menü, oluúturulan blo÷un yeni bir çizime eklenirken
kullanÕlacak birimin tespit edilmesini sa÷lar.
7
Örnek 2: Pim resminin çizilerek write block komutuyla kaydedilmesi
ùekil 1.6:TS 2337-1 EN ISO 2338-10m6x40
ùekil 1.6’daki standart bir pimi çiziniz.
Pim çizimini “wblock” komutu ile blok oluúturarak kaydediniz.
Command:wblock € veya w€
Pick point butonuna seçilidikten sonra parçanÕn temel referans noktasÕnÕ sol orta nokta
olarak belirleyebilirsiniz.
ùekil 1.7: Pimin Temel Referans NoktasÕnÕn Seçilmesi
Bu iúlemden sonra tekrar iletiúim penceresi ekrana gelecektir. Select object butonu ile
parçanÕn ana boyutlarÕnÕ belirleyen çizgileri seçiniz.
ùekil 1.8: Pimin Seçilmesi
Seçim iúleminden sonra “File name and path” kutusuna
basarak iúlemi tamamlayÕnÕz.
8
pim yazÕp okey butonuna
1.3. Blo÷un Çizime Eklenmesi (Insert)
Daha önce yapÕlmÕú bloklarÕ
komuttur.
yapÕlan çizim ortamÕna eklemek
için kullanÕlan
Bu komut çalÕútÕrÕldÕ÷Õnda aúa÷Õdaki iletiúim penceresi ekrana gelecektir.
ùekil 1.9:Insert øletiúim Penceresi
Insert iletiúim penceresinde üç temel bölge vardÕr. Bunlar; insertion point, scale,
rotation dÕr. Bu bölgelerdeki ilgili onay kutularÕ iúaretlenirse: blok çizime yerleútirilirken
ayarlamalar aktif hale gelmeyecektir, parametreler sönük kalacaktÕr. E÷er onay kutularÕ boú
bÕrakÕlÕrsa parametreler tekrar aktif hale gelir.
Insertion point: Bu bölgedeki ayarlar blo÷un çizime yerleútirilecek noktanÕn
koordinatlarÕnÕn girilmesini sa÷lar.
Scale: X,Y,Z eksenlerindeki ölçek katsayÕsÕnÕ ayarlar.
Rotation: Eklenecek blo÷un hangi açÕda yerleútirilece÷ini belirler.
Explode: Bu seçenek aktif hale getirildi÷inde getirilen blok veya çizim bileúenlerine
ayrÕlmÕú (patlatÕlmÕú) olarak gelir.
9
Örnek 3: Önceden çizilmiú bloklarÕn insert komutuyla çizime eklenmesi
ùekil 1.10: Plaka ParçalarÕ
ùekil 1.10’daki iú parçalarÕnÕn çizimini yapÕnÕz.
Blok olarak önceden kaydetti÷imiz pim çizimini A noktasÕnÕ referans alarak çizime
ekleyelim.
Command: insert € veya i€
AçÕlan iletiúim penceresinde “Browse” butonu tÕklanarak kaydetti÷imiz klasörden pim
dosyasÕnÕ ça÷ÕralÕm, çizime uygun olarak pimin döndürülmesi gerekece÷inden “angle” -90
de÷eri girilir. Okay butonu seçildi÷inde pim ekranda belirecektir. Pim’in temel noktasÕ
noktasÕ A noktasÕna gelecek úekilde birleútirilir.
ùekil 1.11: Pimin Çizime Eklenmesi
10
1.4. Çoklu blok Ça÷Õrma (MÕnsert)
Bir blo÷u çizim içerisine çok sayÕda yerleútirmek amacÕyla kullanÕlan komuttur.
Command: MINSERT €
Bu komut çalÕútÕrÕldÕ÷Õnda komut satÕrÕnda sÕrasÕyla aúa÷Õdaki mesajlar gelecektir.
Enter blok name or[?]:Bu mesaj sizden çizime yerleútirmek istedi÷iniz blo÷un
ismini istemektedir. ùayet hatÕrlayamazsÕnÕz (?) soru iúaretine basarak mevcut blok isimleri
listelenir.
Specify insertion point:Blo÷un hangi noktaya yerleútirilice÷i sorulmaktadÕr.
Enter X scale factör,specify opposite corner, or[Corner/xyz]<1>: Burada karúÕmÕza
üç farklÕ seçenek çÕkmaktadÕr.
X scale factor; seçene÷i x ekseni yönünde blo÷un ölçek katsayÕsÕnÕ belirler
Enter Y scale factor < use X scale factor >: Y ölçek katsayÕsÕnÕn girilmesini
istemektedir. E÷er burasÕ enter tuúu ile geçilirse X ile Y eksenlerinin ölçek katsayÕlarÕ eúit
olur.
Specify rotation angle <0>: Blo÷un döndürme açÕsÕ girilmelidir.
Enter number of rows (---) <1>: Yerleútirilecek blo÷un satÕr sayÕsÕnÕ belirler.
Enter number of columns (I I I ) <1>: Yerleútirilecek blo÷un sutün sayÕsÕnÕ belirler.
Enter distance between rows or specify unit cell (---): SatÕrlar arasÕndaki mesafeyi
belirler.
Specify distance between columns ( I I I ):Sutünlar arasÕndaki mesafeyi belirler.
11
UYGULAMA FAALøYETø
UYGULAMA FAALøYETø
Standart AltÕ köúe baúlÕ cÕvatanÕn çizim kütüphanesine kaydedilmesi ve yeni bir
çizime eklenmesi
AltÕ Köúe BaúlÕ CÕvata TS EN240 16 M8 X 30 – 4.8
ùekil 1.12:Uygulama Faaliyeti 1
øúlem BasamaklarÕ
Uygulama faaliyeti olarak verilen resmi
teknik resim kurallarÕna göre çiziniz.
Block komutuyla blok haline getiriniz.
Write block komutuyla blo÷unuzu kendi
belirledi÷iniz bir klasöre kaydediniz.
Insert komutuyla blo÷u ekleyiniz.
Öneriler
Çizim esnasÕnda kullanÕlan çizgi tiplerini
ve ölçülendirme ayarlarlarÕnÕ yapÕnÕz.
Temel noktayÕ montaja uygun seçiniz.
Blok dosya ismini cÕvata, olarak
kaydedin.
Baúka bir çizim dosyasÕ açarak “cÕvata”
isimli blo÷u yeni çizimimize ekleyiniz.
12
ÖLÇME VE DEöERLENDøRME
ÖLÇME VE DEöERLENDøRME
ÖLÇME SORULARI
1. Block oluúturmak için aúa÷Õdaki komutlardan hangisi kullanÕlÕr?
A) Line
B) Block
C) Fillet
D) Open
2. Oluúturulan bir blo÷un tüm çizimlerde kullanÕlmasÕnÕ sa÷layabilmek için, aúa÷Õdaki
komutlardan hangisi kullanÕlmalÕdÕr?
A) Wblock
B) Bblock
C) Insert
D) Minsert
3. Mevcut bir çizime blok eklemek için kullanÕlmasÕ gereken komut aúa÷Õdakilerden
hangisidir?
A) Wblock
B) Bblock
C) Insert
D) Save
4. Minsert komutunun görevi nedir?
A)
B)
C)
D)
Yeni bir blok oluúturmak için kullanÕlÕr.
Oluúturulan bir blo÷u kaydetmek için kullanÕlÕr.
Oluúturulan bir blokta de÷iúiklik yapmak için kullanÕlÕr.
Bir blo÷u çizim içerisine çok sayÕda eklemek için kullanÕlÕr.
5. Aúa÷Õdakilerden hangisi oluúturulmuú bir blo÷u sabit diskte istedi÷imiz bir yere
kaydetmemize imkan tanÕr?
A)
B)
C)
D)
Wblock
File / New
File / Open
Block
6. Aúa÷Õdaki seçeneklerden hangisi Insert iletiúim penceresinde yer almaz?
A) Insertion point
B) Scale
C) Rotation
D) Hatch
7. Block defination iletiúim kutusunda bulunan Pick Points butonunun görevi nedir?
A)
B)
C)
D)
Blo÷u özelliklerine göre filtreler.
Blo÷un tutulma noktasÕnÕ belirler.
Blo÷un ölçülerini ayarlar.
Blo÷u siler.
13
PERFORMANS DEöERLENDøRME
PERFORMANS DEöERLENDøRME
Aúa÷Õda resmi verilmiú olan mil resmini çizip blok olarak kaydediniz.
ùekil 1.13:Kademeli Mil
KONTROL LøSTESø
øùLEM BASAMAKLARI
EVET
HAYIR
1. YukarÕda ölçüleri verilen resmi çizebildiniz mi?
2-Block Definition iletiúim penceresi ekrana getirilerek gerekli
iúlemleri yaptÕnÕz mÕ?
3-ParçanÕn seçimini ve temel noktayÕ uygun bir úekilde
belirlediniz mi?
4-Çizimi baúka çizimlerde de kullanÕlmak üzere blok halinde
kaydettiniz mi?
5-Blok çizimi, mevcut veya herhangi bir çizime ekleyebildiniz
mi?
DEöERLENDøRME
øúlem basamaklarÕ ile ilgili cevaplar olumsuz ise ilgili bilgi konularÕna geri dönünüz.
14
ÖöRENME FAALøYETø-2
ÖöRENME
AMAÇ
Makine parçalarÕnÕn yeterli görünüúlerini kullanarak teknik resim kurallarÕna göre
imalat resimlerini çizebileceksiniz ve ka÷Õt üzerine çÕktÕ alabileceksiniz.
ARAùTIRMA
Daha önce bir resim atölyesinde çizilmiú imalat resimlerini inceleyerek resimdeki
çizgi, sembol ve görünüú çeúitlerini rapor ediniz. SÕnÕfa bir tane imalat resmi örne÷i
getirerek arkadaúlarÕnÕzla tartÕúÕnÕz. Resimler üzerindeki standart parçalarÕ ve standartlarÕnÕ
dikkatle inceleyiniz.
2. MAKøNA PARÇALARININ øMALAT
RESMø
2.1. Antet Oluúturma
Meslek resim kurallarÕna göre yapÕlan çizimlerde üç de÷iúik antet ile karúÕlaúÕrÕz.
Bunlar müstakil parçalar için parça yapÕm antedi, detay parçalar için detay antedi, komple
resimler için montaj resmi antedi olarak sÕralanabilir.
2.1.1 Parça YapÕm Antedinin Çizilmesi
Bir A4 ka÷ÕdÕnda (210,297) standart parça yapÕm antedine ait dÕú ölçüler aúa÷Õdaki
gibidir.
ùekil 2.1: Standart A4 Parça Antedinin DÕú Ölçüleri
15
Bu antedin dÕú ana çerçevesini oluúturmak için
Command: line € veya l €
Specify first point: Çizim alanÕ içerisinde baúlangÕç noktasÕ belirlenir. (0,0
belirlenebilir)
Specify next point or [Undo]: @210,0€
Specify next point or [Undo]:@0,297€
Specify next point or [Undo]:@-210,0€
Specify next point or [Undo]: c (kapat)€
210 ila 297 ölçülerinde dÕú çerçeve çizimi tamamlanmÕú olur.
øç çerçeve, dÕú ana çerçevenin çizgilerinden faydalanÕlarak ùekil 2.2’de verilen
ölçülere göre offset komutuyla paralel ço÷altÕlÕr.
Command: offset € veya o€
Specify offset distance or [Through] <Through>: 20 € ( A çizgisi 20 mm paralel
ço÷altÕlaca÷Õ için)
Select object to offset or <exit>:
(A çizgisi seçilir )
Specify point on side to offset: A çizgisi hangi yönde paralel ço÷altÕlacaksa imleç
yardÕmÕyla o yönde iúaretleme yapÕlÕr.
Di÷er çizgilerde aynÕ komut yardÕmÕyla verilen ölçülere göre paralel ço÷altÕlÕr.
Böylece iç çerçeve oluúturulmuú olur.
ùekil 2.2: Standart A4 Ka÷ÕdÕnÕn Çizim AlanÕnÕn OluúturulmasÕ
16
Oluúturulan ùekil 2.2 deki çizimin fazlalÕklarÕ Trim komutuyla budayalÕm.
Command: trim € veya tr€
Select objects: Sonradan oluúturulmuú iç çizgilerin tamamÕ seçilir. (€).
Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Budama iúlemi
yapÕlacak kÕsÕmlar seçilir€
Budama iúlemi tamamlanarak ùekil 2.1 deki çizim elde edilir.
Antet detayÕnÕn oluúturulmasÕ için aúa÷Õdaki ùekil 2.3 deki ölçülerden faydalanÕlÕr.
ùekil 2.3: Parça YapÕm Antedinin Standart Ölçüleri ,
Bu ölçüler offset komutunu kullanÕrken paralel oluúturma mesafesi olarak alÕnacaktÕr.
ùekil 2.4:Antet Tasla÷ÕnÕn OluúturulmasÕ
Bundan sonra antet tasla÷Õnda gerekli budamalar trim komutuyla yapÕlÕr.
Command:trim € veya tr€
Select objects: A, B, C çizgileri sÕrayla iúaretlenir ve onaylanÕr (€).
Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: (1,2,3,4,5,6,7
çizgileri seçilerek budama gerçekleútirilir.)
17
ùekil 2.5: Antet Tasla÷Õndaki Fazla Çizgilerin BudanmasÕ
Budama iúleminden sonra antet ùekil 2.6 da ki gibi olacaktÕr.
ùekil 2.6: Parça YapÕm Antedinin Son Hali
2.1.2. YazÕ (Text) Ekleme ve YazÕ Stillerini Ayarlama
Antedimize bundan sonra gerekli yazÕlarÕ ekleyiniz. Bunun için ilk olarak Format
Menü çubu÷undan Text style seçene÷ini kullanarak yazÕyla ilgili ayarlamalarÕmÕzÕ yapalÕm.
.
Command:style €
KarúÕnÕza “Text Style” iletiúim penceresi gelecektir. Bu pencerede sÕrasÕyla úu ayarlarÕ
yapÕnÕz
Font Name kutusunda yazÕ stili olarak “ISOCPEUR” seçiniz. (Seçilen yazÕ stili TS10841 EN ISO 3098-2 ‘de belirlenen standarda uygun olmalÕdÕr.)
Font Style kutusunda yazÕyÕ isterseniz e÷ik “italic” seçebilirsiniz.
Height (yükseklik) kutusuna “3” yazÕnÕz.
Apply butonuna basarak yeni ayarlarÕnÕzÕ oluúturunuz.
18
ùekil 2.7:Text Style øletiúim Penceresi
Antedin doldurulmasÕ
Command: mtext € veya t€
Specify first corner:
Specify apposite corner or……
Beliren imleç iúareti ile yazÕ yazdÕrÕlacak alanÕn birinci köúesi belirlenir. Kolay
olmasÕ bakÕmÕndan nesne kenetleme modlarÕndan “intersection” kullanÕlarak çizgilerin
kesiúim noktalarÕnÕ seçilir. Daha sonra di÷er alt köúe nokta seçilerek yazdÕrÕlacak alan
belirlenir. Bu iúlemlerden sonra karúÕnÕza “Text Formatting” editörü karúÕmÕza çÕkar.
YazÕnÕn seçim bölgesinde yatay ve dikey olarak ortalanaca÷Õ için yazÕ alanÕna farenin sa÷
tuúu tÕklanarak açÕlan menüden “justification” “middle center” seçene÷i iúaretlenir. Daha
sonra bu alana yazÕnÕzÕ yazÕnÕz.
ùekil 2.8:YazÕ AlanÕnÕn Seçilmesi
19
Resim 2.9: Text Formatting Editörü
ùekil 2.10: YazÕ Yerleúimi
AynÕ yöntemle antedimizin di÷er yazÕlarÕnÕ da oluúturun.
ùekil 2.11: Standart Parça YapÕm Antedinin DoldurulmasÕ
Not: Her çizim için yeni bir antet oluúturmak pratik de÷ildir. Sonraki çizimlerinizde
kullanaca÷ÕnÕz
bu antedi blok haline getirebilirsiniz. Yeni çizimlerinize bu blo÷u
ekleyebilirsiniz. AyrÕca mevcut çiziminizi “FarklÕ kaydet” (Save As) seçene÷i ile kaydetip
antet ismini vererek bundan sonraki çizimlerinizde úablon olarak kullanabilirsiniz.
20
2.2. øki Veya Daha Fazla Görünüúlerin Çizimi
Bilgisayar destekli çizim ortamÕnda iki veya daha fazla görünüúün çizim aúamalarÕ
klasik yöntemlerle yapmÕú oldu÷unuz aúamalarla benzeúir. ølk olarak görünüúleri verilmiú
bir çizimi bilgisayar ortamÕnda aúama aúama çizimi gösterilecektir.
ùekil 2.12: øki Görünüúle øfade Edilen Flanú YapÕm Resmi
21
2.3. Çizim AúamalarÕ
2.3.1. Çizim AyarlarÕnÕn YapÕlmasÕ ve Ana Eksenlerin Çizilmesi
Çizime baúlamadan önce kullanaca÷ÕnÕz çizgi tiplerini properties menü çubu÷una
yükleyiniz. Yükleme iúlemini çubuk üzerinden yapabilece÷iniz gibi, komut satÕrÕndan da
yapabilirsiniz. Komut satÕrÕna “LINETYPE” girildikten sonra “Linetype Manager”
iletiúim penceresi ekrana gelir. Bu pencerede “Load” butonuna basÕldÕ÷Õnda “Load or
Reload Linetypes” iletiúim penceresinden gerekli çizgiler (center vs) yüklenir.
Çizgi tipini eksen çizgisi olarak belirleyiniz ve ana eksenleri oluúturarak kendinize
referans noktalarÕ oluúturunuz. Önce yatay do÷rultuda geliúigüzel bir çizgi daha sonra ona
dik geçecek úekilde eksen çizgilerini oluúturunuz. ‡150 lik daire “circle” komutuyla yatay
ve düúey eksenlerin kesiúim noktasÕ merkez kabul edilerek çizilir.
ùekil 2.13:Ana Eksenlerin Belirlenmesi
2.3.2. Ana Çerçevenin Çizilmesi
Çizgi tipini sürekli çizgi olarak belirleyiniz ParçamÕzdaki daireleri “circle”
komutuyla (‡200, ‡80, ‡50, ‡20) merkezleri eksen çizgisinin kesiúimi olacak (nesne
kenetleme modlarÕndan “intersection” kullanÕlarak) úekilde çiziniz.
22
ùekil 2.14: Dairelerin Çizilmesi
2.3.3. Kanal DetayÕnÕn Çizilmesi
Kanal detayÕ çizilirken “line” komutu çalÕútÕrÕlarak ‡20’lik dairenin A noktasÕ
“quadrant” kenetlenme modu ile yakalanÕr yukarÕ yönde ‡200 lük daireyi kesecek úekilde
çizgi çizilir. AynÕ iúlem karúÕsÕndaki di÷er çizgi içinde tekrarlanÕr.
ùekil 2.15: Kanal DetayÕnÕn Çizilmesi
Daha sonra trim (budama ) komutuyla kanal detayÕ budanarak kanal detayÕ ùekil 2.16
de görüldü÷ü gibi elde edilir.
23
ùekil 2.16: Kanal DetayÕnÕn TamamlanmasÕ
2.3.4. Eksen Çizgisinin KÕrÕlmasÕ
Dikey do÷rultuda önceden oluúturulmuú eksen çizgisi break komutuyla kÕralÕm
Command: break € veya br€
Select objects: (Dikey do÷rultudaki eksen çizgisi seçilir)€
Specify second break point or [First point]: (A noktasÕ seçilir.)€
ùekil 2.17: Eksen Çizgisinin KÕrÕlmasÕ
24
2.3.5. Kanal DetayÕnÕn Ço÷altÕlmasÕ
ùekil 2.12 de kanal detayÕnÕn çevrede eúit açÕda ve sekiz adet oldu÷u görülmektedir.
Tüm kanal detaylarÕnÕ oluúturmak için Array komutu çalÕútÕrÕlÕr.
Command: array € veya ar €
KarúÕmÕza çÕkan iletiúim penceresinden polar array seçimi yapÕlÕr.
Select objects: Dizilimi yapÕlacak kanal detayÕ kÕrÕlan eksen çizgisi ile birlikte seçilir.
Center point (Merkez noktasÕ) : Daire merkezi seçilir.
Total number of items : Ço÷altÕlacak nesne sayÕsÕ 8 girilir.
Angle to fill : AçÕ de÷eri 360 olarak girilir.
Ço÷altÕlan kanal detayÕ Trim komutuyla budanarak ùekil 2.18’ deki görünüú elde
edilir.
ùekil 2.18:Kanal DetayÕnÕn Ço÷altÕlmasÕ
2.3.6. TaúÕma Çizgilerinin OluúturulmasÕ
ùeklimiz üzerinden taúÕma çizgileri sol yan görünüúe hazÕrlÕk yapalÕm. Daha sonra
uygun mesafeden Line komutuyla K çizgisini oluúturalÕm.
25
ùekil 2.19: Sol Yan Görünüú øçin TaúÕma Çizgilerinin OluúturulmasÕ
ùekilde görmüú oldu÷unuz K çizgisini
oluúturalÕm.
offset komutu ile 25mm ve 75mm paralelini
ùekil 2.20: Offset Komutuyla Sol Yan Görünüú øçin Paralel Çizgilerin OluúturulmasÕ
Sol Yan görünüúün ana çerçevesini elde etmek için ilgili budamalarÕ “Trim” komutu
ile gerçekleútiriniz.
26
ùekil 2.21: Trim Komutuyla Sol Yan Görünüúte ølgili BudamalarÕn YapÕlmasÕ
Sonraki aúamada L ve M çizgilerini break komutuyla kÕrarak eksen çizgisine hazÕrlÕk
yapÕlÕr. KÕrÕlan L ve M çizgilerinin mevcut eksen çizgilerine dönüútürmek için “match
properties” nesne özelliklerini aktarma komutu kullanÕlÕr(çizgi rengi ve çizgi tipi de÷iúikli÷i
aynÕ anda yapÕlacaktÕr).
Command: Matchprop € veya ma€
Select source object: Kaynak olarak mevcut herhangi bir eksen çizgisi seçilir.
Select destination object(s) or [Settings]: Özellikleri aktarÕlacak önceden kÕrÕlmÕú olan
L ve M çizgileri seçilir. (kÕrmÕzÕ parça çizgiler eksen çizgisine dönüúmüú olacaktÕr)
Bu komut yardÕmÕyla sol yan görünüúteki kÕrmÕzÕ renkte kalan di÷er çizgileri de siyah
ve continous (sürekli çizgi ) haline dönüútürebilirsiniz.
27
ùekil 2.22:BudamalarÕ YapÕlmÕú Sol Yan Görünüú
2.3.7. Kavis ve PahlarÕn oluúturulmasÕ
N ve O Köúelerinin R10’luk kavislerin oluúturulmasÕ için aúa÷Õdaki komut satÕrÕ
çalÕútÕrÕlÕr.
Command: fillet € veya f€ (N köúesi için)
Select first object or [Polyline/Radius/Trim/mUltiple]: r (kavis yapmadan önce
yapÕlacak yarÕçap de÷eri ayarlanaca÷Õ için)
Specify fillet radius <0.0000>: 10 (yarÕçap de÷eri girilir)
Select first object or [Polyline/Radius/Trim/mUltiple]: Kavis oluúturulucak birinci
köúe seçilir.
Select second object: Kavis oluúturulacak ikinci köúe seçilir.
Bu iúlemler “O” köúesi içinde tekrarlanÕr.
ùekil 2.23: Fillet ve Chamfer KomutlarÕnÕn UygulanmasÕ
28
2.3.8. P ve R köúelerine pah kÕrÕlmasÕ için
Command: chamfer € cha€ ( P köúesi için)
Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method/mUltiple]: d ( pah kÕrma
iúlemi yapmadan pah mesafeleri ayarlanaca÷Õ için)
Specify first chamfer distance <10.0000>: 3 (Birinci pah mesafesi girilir)
Specify second chamfer distance <3.0000>: 3 (økinci pah mesafesi girilir)
Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method/mUltiple]: Pah kÕrÕlacak
birinci köúe seçilir.
Select second line: Pah kÕrÕlacak ikinci köúe seçilir.
Bu iúlemler “R” köúesi için de tekrarlanÕr.
2.3.9. Tarama YapÕlmasÕ
Bundan sonra gerekli bölgeleri tarayalÕm. Tarama iúlemi için;
Command: bhatch € veya h€
Komut çalÕútÕrÕldÕktan sonra “Boundary Hatch and Fill” iletiúim penceresi ekrana
gelecektir. Bu pencerenin “hatch” sekmesinde aúa÷Õdaki ayarlar yapÕlÕr.
Pattern: Bu kÕsma ANSI31 (kullanaca÷ÕmÕz tarama tipi seçilir)
Angle: 0 (Tarama için ayrÕca bir açÕ verilmeyece÷i için ).
Scale: 2 ( Tarama deseninin biraz seyrek yapÕlmasÕ uygun oldu÷u için )
Pick point dü÷mesine tÕklanarak (Bu arada iletiúim penceresi kaybolacaktÕr).
Taranacak alan seçilir. Enter tuúuyula onaylandÕktan sonra tekrar iletiúim penceresine
dönülür. “OK” dü÷mesi seçilerek tarama iúlemi tamamlanÕr.
ùekil 2.24:Pick Point øle Seçim øúlemi
29
2.3.10. Çizimin Ölçülendirilmesi
Ölçülendirmeye baúlamadan önce DIMSTYLE (Ölçülendirme sitili) komutu
kullanÕlarak gerekli ayarlar (ölçü oku ve ba÷lama çizgisi mavi, ölçü yazÕsÕ kÕrmÕzÕ vs)
yapÕlmalÕdÕr
2.3.10.1. YarÕçap ve Çap ölçülerinin Verilmesi
Command: dimdiameter € veya ddi € (Çap 200’ün ölçülendirmesi)
Select arc or circle: Çap ölçüsü verilecek yay veya daire seçilir.
Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: Ölçünün yerini belirleyiniz.
Dimension text = 200 (seçilen dairenin çapÕ ekranda belirecektir)
ùekil 2.25: Çap Ölçülerinin Verilmesi
Di÷er çaplarÕn ölçülendirilmesi de aynÕ yöntemle tamamlanÕr.
Command: dimradius€ veya dra€ (R10 ‘un ölçülendirilmesi)
Select arc or circle: Radüs verilecek yay veya daire seçilir.
Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: Ölçünün yerini belirleyiniz.
Dimension text = 10 (seçilen yayÕn yarÕçapÕ ekranda belirecektir)
ùekil 2.26:Köúe Kavislerinin Ölçülendirilmesi
2.3.10.2. Do÷rusal Ölçülerin Verilmesi
Command: dimlinear € veya dli€ (25 ölçüsü için)
Specify first extension line origin or <select object>: Birinci köúe seçilir
Specify second extension line origin: økinci köúe seçilir
30
Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]:
Ölçülendirmenin yerini belirleyiniz.
ùekil 2.27:Do÷rusal Ölçülendirme
Command: dimlinear € veya € (PahÕn ölçülendirilmesi için)
Specify first extension line origin or <select object>: Birinci köúe seçilir
Specify second extension line origin: økinci köúe seçilir
Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]: t
(yazÕlacak ölçü bizim tarafÕmÕzdan belirlenece÷i için)
Enter dimension text <3>: 3x45%%d ( 3x45q yazÕsÕnÕ belirlemek için)
ùekil 2.28:PahlarÕn Ölçülendirilmesi
Di÷er boylarÕn ölçülendirilmesi de bu yöntemlerle yapÕlarak ölçülendirme tamamlanÕr.
2.3.10.3. AçÕ Ölçülerinin Verilmesi
Command: dimangular€ veya dan€
Select arc, circle, line, or <specify vertex>: açÕ verilecek birinci eksen seçilir
Select second line: AçÕ verilecek ikinci eksen seçilir.
31
Specify dimension arc line location or [Mtext/Text/Angle]: AçÕ çizgisin yerini
belirleyin.
Dimension text = 45 (45q ekranda belirecektir)
ùekil 2.29: AçÕsal Ölçülendirme
2.3.11. Kesit Bölgesini Gösteren OklarÕn OluúturulmasÕ ve Kesit YazÕsÕnÕn YazÕlmasÕ
Command: leader€
€ veya le€
Specify leader start point: Okun baúlangÕç noktasÕ için eksen çizgisinin ucuna yakÕn bir
mesafeyi (nearest kenetleme moduyla) belirleyin.
Specify next point: Okun bitti÷i noktayÕ (Ortho aktif iken) belirleyin.
Specify next point or [Annotation/Format/Undo] <Annotation>:€
Enter first line of annotation text or <options>: A €
Enter next line of annotation text:€
AynÕ iúlem eksen çizgisinin di÷er tarafÕna da uygulanÕr.
Sol yan görünüúün altÕna aldÕ÷ÕnÕz açÕklama yazÕsÕnÕ text komutuyla yazÕnÕz.
ùekil 2.30:Kesite Ait YazÕ ve Sembollerin Eklenmesi
32
2.3.12. Tolerans Ekleme
Çizimimizde genel bir tolerans kullanÕldÕ÷Õ için resim üzerinde bunun ifade edilmesi
yeterli olacaktÕr.Ancak resim üzerindeki boyut toleranslarÕnÕn bütün ölçüler için ayarlanmasÕ
da söz konusudur.Bunun için “Dimension Style” penceresinde
modify butonuna
tÕklanÕr.KarúÕmÕza “ Modify Dimension Style” penceresi çÕkacaktÕr.Buradan Tolerances
sekmesi tÕklanÕr gerekli ayarlar yapÕldÕktan sonra çizime tolerans eklenir.
¾ ùekil ve Konum ToleranslarÕnÕn Eklenmesi
Command: tolerance€
€ veya tol€
Komut çalÕútÕrÕldÕ÷Õnda aúa÷Õdaki “geometric tolerance” iletiúim penceresi gelecektir.
ùekil 2.31:”Geometric Tolerance” øletiúim Penceresi
Burada gerekli alan doldurulup sembol seçimi yapÕlarak “OK” butonuna basÕlÕr.
Sonuç olarak aúa÷Õdaki tolerans çerçevesi elde edilir.
ùekil 2.32:Tolerans Çerçevesi
33
ùekil 2.33:Tolerans ve Yüzey øúaretlerinin Eklenmesi
ùeklinizde tolerans çerçevesini kanal çap ölçüsüne bitiúik bir konumda tespit ediniz.
Referans elemanÕ sembolünü ve yüzey iúleme iúaretlerini ayrÕca çizip çizim üzerine
konumlandÕrÕnÕz.Bu çizimleri ayrÕca blok olarak da kaydedebilirsiniz.Bu iúlemden sonra
resminiz tamamlanmÕú oldu.
2.4. ÇÕktÕ Alma (Plot)
Bilgisayar destekli çizim programÕnda yapÕlan tasarÕmlarÕn plotter’da veya yazÕcÕda
çizdirmek için kullanÕlan komuttur.
Bu komut çalÕútÕrÕldÕktan sonra aúa÷Õdaki iletiúim penceresi gelecektir.
34
ùekil 2.34:Plot øletiúim Penceresi
2.5. ÇÕktÕ Alma AyarlarÕ
2.5.1. YazÕcÕ veya Plotter Seçimi
Plot Device sekmesi seçilir. Buradaki Plotter configuration bölümünden bilgisayar
veya iúletim sistemine daha önce tanÕtÕlmÕú yazÕcÕ seçilir.
ùekil 2.35:Plot Device Sekmesi
35
2.5.2. Ka÷Õt BoyutlarÕ ve Birimi seçimi
Plot iletiúim penceresindeki plot settings sekmesinden paper size and paper units
(ka÷Õt ölçüsü ve birimi) bölgesinde;
ùekil 2.36:Plot Settings Sekmesi
AtanmÕú yazÕcÕ ismi, kullanÕlacak ka÷ÕdÕn ölçüleri ve birim ayarlarÕ yapÕlabilmektedir.
2.5.3. Ka÷ÕdÕn Konumu
Drawing orientation (çizimin konumu) bölgesinden , çizimin ka÷Õt üzerine nasÕl
yerleúece÷i belirlenir. (Yatay, dikey veya 180 derece döndürülmüú)
ùekil 2.37:Drawing Orientation Bölümü
2.5.4. Çizimin Ölçeklendirilmesi
Plot scale (çizdirme ölçe÷i) bölgesinde çizdirme ölçe÷i ayarlanÕr. YapÕlan çizim 1:1
çÕkartÕlacaksa Plot scale’den 1:1 seçimi yapÕlÕr. Çizilen resmin seçti÷imiz ka÷Õt boyutuna
göre büyük veya çok küçük olmasÕ durumunda ise scale to fit ( ölçe÷i uydur) seçimi yapÕlÕr.
ùekil 2.38:Drawing Orientation Bölümü
ùekil 2.39:Ölçek øçin Scaled to Fit Seçilmiú
36
2.5.5. Çizim AlanÕ
Plot area (çizim alanÕ) bölümünden çizdirilecek alanÕn sÕnÕrlarÕ belirlenir.
ùekil 2.40:Drawing Orientation Bölümü
*Limits (sÕnÕrlar) seçilirse; daha önce limits komutuyla belirlenmiú çizim alanÕ
içinde kalan alan ka÷Õda çizdirilir.
*Extends (kapsam) seçilirse ; çizimin tamamÕnÕ ka÷Õda çizdirilir.
*Display (Görüntü) seçilirse; ekranda görünen çizimi ka÷Õda çizdirilir.
*Window: BunlarÕn içinde kullanÕcÕlar tarafÕndan en çok tercih edilen seçenektir. Bu
seçenekle yazdÕrÕlacak alanÕn sÕnÕrlarÕ belirlenir . Belirlenen bu sÕnÕrlar içerisindeki çizim
ka÷Õda çizdirilir.
2.5.6. Çizdirme seçenekleri
Plot options ( çizdirme seçenekleri ) bölgesinden;
*Plot object lineweights (objelerin çizgi geniúliklerine göre çizilmesi) seçene÷i
iúaretlenirse ,
Çizime daha önceden atanmÕú çizgi kalÕnlÕklarÕna göre resim çizdirilir.
*Plot with plot styles (çizdirme stiline göre çiz) seçene÷i iúaretlenirse; yazdÕrma
esnasÕnda ayarlanmÕú veya ayarlanacak yani plot device sekmesinin, plot style table
bölgesinden atanmÕú çizgi geniúli÷i stiline göre çizdirme gerçekleútirilir.
ùekil 2.41:Plot Options Bölümü
37
2.5.7. Çizimin Ön øzlenmesi
Preview (önizleme) bölgesi; resmin ka÷Õt ortamÕnda nasÕl görüntülenece÷ini tespit
etmek için kullanÕlÕr.
ùekil 2. 42:Window ve Ön øzleme ButonlarÕ
Çizimin ka÷Õta nasÕl yerleúti÷ini tüm ayrÕntÕlarÕyla önceden görmek için Full Preview
(Tam önizleme) butonu tÕklanÕr.
Çizimin ka÷Õt üzerindeki yerleúimini görmek için Partial Preview (KÕsmi önizleme)
butonu tÕklanÕr. Çizim bölgesi mavi taranmÕú çizgilerle , çizim alanÕ ise kesikli çizgilerle
gösterilir.
2.5.8. Çizimin KonumlandÕrÕlmasÕ (Plot offset)
Çizimin ka÷Õt üzerindeki konumunun ayarlanmasÕ için kullanÕlan bölgedir.
ùekil 2.43:Plot offset Bölümü
Çizim e÷er ka÷Õt üzerinde ortalanmasÕ isteniyorsa Center the plot kutusu
iúaretlenmelidir. E÷er X ve Y kutularÕna de÷er girilirse yapÕlan çizim ka÷Õt ortamÕnda yatay
ve düúey olarak konumu ayarlanÕr.
2.6. YazdÕrma Stilleri (Plot styles)
Teknik resim dersinden hatÕrlayaca÷ÕnÕz üzere ana resim , ölçülendirme, tarama vs.
çizgilerine göre daha belirgin ve anlaúÕlÕr (kalÕn) olmalÕ, resmin ana çizgileriyle ölçü ve
di÷er çizgiler birbirine karÕúmamalÕdÕr.
Çizim esnasÕnda önceden yapmÕú oldu÷unuz ayarlamalar (çizgi kalÕnlÕklarÕ, çizgi
tipleri ve çizgi renkleri) kullanÕlacak ise Plot device sekmesinin plot syle table
bölgesinden none seçene÷i iúaretlenir.
38
ùekil 2.44:Plot Style Table Bölümü
E÷er çizim esnasÕnda herhangi bir stil ayarÕ yapmamÕúsanÕz çÕktÕ esnasÕnda ayar
yapmanÕz gerekecektir.
ùekil 2.45:Plot Style Table Açma Listesi
2.7. KalÕnlÕk ve Çizgi Tipi AyarlarÕnÕn YapÕlmasÕ
Yeni çÕktÕ ayarlarÕnÕ oluúturmak için önceden çizim programÕnda kayÕtlÕ yazdÕrma
stillerini düzenleyerek kullanabilir veya kendinize özgü yeni bir stil oluúturabilirsiniz.
Örne÷in úeklimizde çizgi renkleri farklÕ bir çizim görüyorsunuz. Bu çizimde her farklÕ
renkteki çizgiye rengine ba÷lÕ olarak de÷iúik çizgi tipi , kalÕnlÕ÷Õ vs atanabilir.
ùekil 2.46:Kademeli Mil (Renkli)
39
ùekil 2.47:Plot Style Table Editör
Acad.ctb seçildikten sonra edit (düzenleme) butuna basÕlarak yukarÕdaki iletiúim
penceresi ekrana getirilir. Buradan, karúÕmÕza çÕkan “form view” sekmesinin plot styles
bölgesinden özellik atamak istedi÷imiz çizginin rengi seçilir. Properties bölgesinde de çizim
esnasÕnda kullandÕ÷ÕmÕz o renge ait atamak istedi÷imiz nitelikler seçilir.
40
UYGULAMA FAALøYETø
UYGULAMA FAALøYETø
Perspektifi verilen parçanÕn yeterli görünüúlerini çÕkartarak yapÕm resmini 1:1
ölçe÷inde çiziniz. (Yüzey kalitesi N7, genel tolerans ± 0.05)
ùekil2.48 :Uygulama Resmi
øúlem BasamaklarÕ
Çizim programÕnda yeni bir dosya açarak
gerekli ayarlarÕ yapÕnÕz.
Perspektifi inceleyerek yeterli görünüú
sayÕsÕnÕ ve yerlerini tesbit ediniz
ùekillerin ka÷Õt üzerine yerleúim planÕnÕ
yapÕp ant et ekleyiniz
Yeterli görünüúleri çiziniz.
Ölçülendirme yapÕnÕz.
Yüzey iúaretleri ve tolerans ekleyiniz.
AçÕklama ve yazÕ ekleyiniz.
ÇÕktÕ alÕnÕz
41
Öneriler
øhtiyaç duyabilece÷iniz çizgi tipi, çizgi
geniúli÷i ve katman ayarlarÕnÕ yapÕnÕz.
En fazla detay ve bilgi içerecek görünüú,
ön görünüú olarak tesbit ediniz.
Burada blok haline getirdi÷iniz bir antet
kullanÕnÕz.
Çizim üzerinde eksen ve kesik çizgilerin
aralarÕndaki boúluklar istedi÷iniz gibi
gözükmüyorsa
“ltscale”
komutunu
kullanÕnÕz.
Standartlara uygun ölçülendirme stili
belirlemelisiniz.
Çizdi÷iniz yüzey iúaretlerini blok olarak
kaydedip di÷er çizimlerinizde de
kullanÕnÕz
YazÕ sitilinizi standartlara uygun olarak
ayarlayÕnÕz.
Çiziminize uygun yazdÕrma stillerini
seçiniz.
ÖLÇME VE DEöERLENDøRME
1. Çizime baúlamadan önce aúa÷Õdakilerden hangisinin yapÕlmasÕ uygundur?
A)Her çizim için bir antet oluúturulur.
B)Antet bilgileri doldurulur.
C)Çizgi tipi ve geniúli÷i belirlenebilir.
D)Kesinlikle katman oluúturulur.
2. Antedi oluúturulmuú bir çizim ka÷ÕdÕ farklÕ kaydet(save as) seçene÷i ile kaydedilerek nasÕl
bir fayda sa÷lanÕr?
A)Antede daha do÷ru bilgiler yazÕlÕr.
B)Görünüúler daha rahat çÕkartÕlÕr.
C)Her çizim için antet oluúturma gerekmez.
D)Ölçülendirme rahat yapÕlÕr.
3. Text editörünün yazÕ alanÕ açÕkken yazÕnÕn yerleúimine iliúkin iúlemleri hangi seçenekle
gerçekleútirilir?
A) paste
B) indents and tabs….
C)select all
D)justification
4. Aúa÷Õdaki durumlarÕn hangisinde “array” komutunun kullanÕlmasÕ uygun olur?
a) Bir çizimin simetrisinin oluúturulmasÕ. b) Bir objeyi belirli sayÕda ço÷altma.
c) Bir çizgiyi budama.
d) Bir blo÷u çizime çoklu olarak ekleme.
5. Bir objenin özelliklerini baúka bir objeye aktarmak için hangi komut kullanÕlÕr?
A) Copy
B) offset
C) trim
D) matchprop
6. Tarama iúlemi aúa÷Õdaki komutlardan hangisi ile yapÕlÕr?
A) Chamfer
B) offset
C)bhatch
D)trim
7.Çizdirme esnasÕnda ka÷ÕdÕn konumu hangi bölgeden ayarlanÕr?
A) Plot/Plotter configuration
B) Plot/ Paper size and paper units
C) Plot/ Drawing orientation
D) Plot/Plot scale
8.Plotter ayarlarÕnda ka÷Õt boyutlarÕ ve birimi seçimi hangi bölgeden yapÕlÕr?
A) Plot options
B) Plot scale C) Paper size and paper units
D) Plot offset
9.Çizimin bir bölgesini seçerek belirleyerek çÕktÕ alma iúlemi aúa÷Õdakilerden hangisi ile
gerçekleútirilir?
A) Plot area/ limits
B) Plot area/window
C) Plot area/extents
D) Plot area/ display
10.
Aúa÷Õda verilen plot iletiúim penceresine ait bölgelerden hangisi çizgi renklerinden
faydalanarak çizgilere de÷iúik niteliklerin atanmasÕnda kullanÕlÕr?
A) Plot style table
B) Plot options
C) Plot scale
D) Plotter configuration
42
PERFORMANS DEöERLENDøRME
PERFORMANS DEöERLENDøRME
YukarÕdaki úeklin yapÕm resmini 1:1 ölçe÷inde çiziniz (Tüm yüzeyler N7 kalitesinde
ve genel tolerans ± 0.05)
ùekil2.49 :Performans UygulamasÕ
DEöERLENDøRME KRøTERLERø
EVET
1. Çizim programÕnda yeni bir dosya açarak gerekli ayarlarÕ
yaptÕnÕz mÕ?
2-Yeterli görünüú sayÕsÕnÕ tesbit ettiniz mi?
3-Ka÷Õt düzeni içersinde yerleúim planÕnÕ yaptÕnz mÕ?
4-Yeterli görünüúleri çizebildiniz mi?
5-Ölçülendirme yapÕp yüzey iúaretleri ve tolerans eklediniz mi?
6-AçÕklama ve yazÕ eklediniz mi?
7-ÇÕktÕ alabildiniz mi?
HAYIR
DEöERLENDøRME
Gerekli davranÕúlarla ilgili sorulara verdi÷iniz cevaplar olumsuz ise bilgi konularÕna
geri dönünüz. CevaplarÕnÕz olumlu ise bundan sonraki teste devam ediniz.
43
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖöRENME FAALøYETø 1 CEVAP ANAHTARI
B
A
C
D
A
D
B
1
2
3
4
5
6
7
ÖöRENME FAALøYETø 2 CEVAP ANAHTARI
C
C
D
B
D
C
C
C
B
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
DEöERLENDøRME
CevaplarÕnÕzÕ cevap anahtarÕyla karúÕlaútÕrÕnÕz ve do÷ru cevap sayÕnÕzÕ belirleyerek
kendinizi de÷erlendiriniz. YanlÕú cevapladÕ÷ÕnÕz konularla ilgili ö÷renme faaliyetlerini
tekrarlayÕnÕz.
44
MODÜL DEöERLENDøRME
MODÜL DEöERLENDøRME
ùekli verilen parçanÕn yeterli görünüúlerini çÕkartarak yapÕm resmini 1:1 ölçe÷inde
oluúturunuz. (Yüzey kalitesi N7, genel toletans-,+0.05)
ùekil2.50:Modül De÷erlendirme UygulamasÕ
DEöERLENDøRME KRøTERLERø
EVET
HAYIR
1. Çizim programÕnda yeni bir dosya açarak gerekli ayarlarÕ yaptÕnÕz
mÕ?
2-Yeterli görünüú sayÕsÕnÕ tesbit ettiniz mi?
3-Ka÷Õt düzeni içerisinde yerleúim planÕnÕ yaptÕnÕz mÕ?
4-Yeterli görünüúleri çizebildiniz mi?
5-Ölçülendirme yapÕp yüzey iúaretleri ve tolerans eklediniz mi?
6-AçÕklama ve yazÕ eklediniz mi?
7-Çiziminizi blok olarak kaydettiniz mi?
8-ÇÕktÕ alabildiniz mi?
DEöERLENDøRME
YukarÕdaki sorulara cevaplarÕnÕz olumsuz ise ilgili bilgi konularÕnÕ ve uygulamalarÕ
tekrarlayÕnÕz. CevaplarÕnÕz olumlu ise bir sonraki modüle geçebilirsiniz.
45
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
¾ KOCABIÇAK, Ümit, AutoCAD 2000 ile Bilgisayar Destekli Teknik Resim,
De÷iúim YayÕnlarÕ, 2001
¾ ùEN, øbrahim Zeki - BORA Halil, Bilgisayar Destekli Çizim, Ege Reklam BasÕm
SanatlarÕ, østanbul 2004
¾ GÜLESøN, Mahmut, GÜLLÜ Abdülkadir, AVCI Özkan, AKDOöAN Gökalp,
AutoCAD ile Çizim ve Modelleme, Asil YayÕn Da÷ÕtÕm, Ankara 2004
46