Araştırma Yöntemleri

Transkript

21.12.2011
İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı
Tezli Yüksek Lisans Programları
9
Bilimsel Araştırma
Yöntemleri I
Bilimsel Araştırma Süreci*
1. Gözlem
Araştırma
alanının
belirlenmesi
3. Problem
Tanımlama
Araştırma
sorusunun
tanımlanması
Dr. M. Volkan TÜRKER
2. Ön Bilgi
Toplama
Yazın
Taraması
1
2
Geri bildirim
Kuramsal
irdeleme Değişkenler
açıkça
belirlenmeli
ve
tanımlanmalı
5. Sav ve
Hipotez
Oluşturma
* Sekeran, Uma. Research Methods for Business. s.31.
6. Bilimsel
Araştırmanın
Tasarımı
Evren ve
Örneklem
belirleme,
yöntem
belirleme…
2
6. Bilimsel Araştırmanın
Tasarımı
Bilimsel Araştırma Süreci
6. Bilimsel
Araştırma
nın
Tasarımı
4. Kuramsal
(teorik)
Çerçeve
6. Bilimsel Araştırmanın
Tasarımı
7. Veri Toplama, Analiz
ve Bulguların
Yorumlanması
Araştırma türü
Araştırmacının müdahalesi
Analiz birimleri
Örneklem tasarımı
Araştırmanın zaman aralığı
Veri toplama metodu
Ölçüm ve ölçekler
Veri analizi
8. Sonuç Çıkarma
Hipotez doğrulandı mı?
Araştırma Sorusunu
yanıtlandı mı?
3
4
1
21.12.2011
Araştırma
sorusu
Araştırma sorusunda yer alan
unsurların tanımlanması
VARSAYIMLAR
Söz konusu unsurlara ilişkin
kuramların, yaklaşımların,
modellerin tartışılması,
değişkenlerin belirlenmesi
YAPI
Mantıksal modelin oluşturulması
(Şematik gösterim)
DEĞİŞKEN
SAV
HİPOTEZ
YAPI
DEĞİŞKEN
TEORİK ÇERÇEVE
5
6
Araştırma Tasarımı
Araştırma Sorusu
Araştırma
sorusunun niteliği
•Tanımlayıcı
•Değişkenler a. i.
•Gruplar arası f.
Temel Araştırma Modeli
•Deneme Modeli (Saha
/ Lab. Deneyleri, yapay
araştırma ortamı)
•Tarama Modeli (Saha
araştırmaları, doğal
Ölçüm ve ölçekler
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
•Ölçekler
•Ölçüm
•Kategorize etme
•Kodlama
Veri Analizi
1. Veri toplama
2. Verinin niteliklerini
ölçme / yükseltme
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal
Veri toplama
metodu
3. Hipotez testi
•Gözlem
•Görüşme
•Anket
7
8
2
21.12.2011
Araştırma sorusunun niteliği
1 – Tanımlayıcı araştırmalar
Tanımlayıcı araştırmalar
Söz konusu olgu hakkında az bilgiye sahip
olduğumuz durumlarda,
 Mevcut araştırma sonuçları ile, araştırma
sorumuzun ne ölçüde paralellik gösterdiğini
bilemediğimiz durumlarda,
 Bir olgunun içerisinde yer alan değişkenlerin
karakteristiklerini ortaya koymaya yönelik
durumlarda,
tanımlayıcı araştırmalar yapılabilir.




Araştırılan olgu hakkında yeterli sayıda
çalışma bulunmadığı durumda, derinlemesine
mülakatlarla yürütülecek bir tanımlayıcı
araştırma, bilinmezliği azaltacaktır.
Bu gibi durumlarda niteliksel araştırma
yöntemlerinden yararlanılabilir.
Ör: Henry Mintzberg, yöneticilerle yaptığı
mülakatları analiz etmesinin sonucunda,
yönetsel roller üzerine teorisini geliştirmiştir.
9
10
Örnek
Örnek
Merkezi Türkiye’de faaliyet gösteren bir
uluslararası işletmenin, merkez ülke
örgütünün iş ahlakı değerleri ile Romanya Gaesti’de bulunan örgütünün iş ahlakı
değerleri arasında farklılık var mıdır?
 Romanya’da “iş ahlakı değerlerinden” ne
anlaşılıyor? Romanya’nın dini, siyasi,
ekonomik ve sosyal yapısı, toplum kültürünü,
bu da bağımlı değişkeni nasıl etkiliyor?
 Tanımlayıcı araştırma gereksinimi



11
Ör: Örgütte yer alan belirli bir grubun; yaş,
eğitim seviyesi, mevki (orun), çalışma süresi
dağılımlarının tespiti.
Ör: LIFO sisteminde stok yönetimi uygulayan
işletmelerin, yaşı, yerleşimleri, üretim
seviyeleri, karları, satışları, vs. tespiti.
12
3
21.12.2011
2 – Değişkenler arası ilişkinin varlığını
test etmeye yönelik araştırmalar





Örnek
Değişkenler arasında olduğu varsayılan
ilişkileri ortaya çıkarmaya odaklanırlar.
Hem niteliksel (kalitatif) hem de niceliksel
(kantitatif) yöntemlerle yürütülebilirler.
İki temel alt türü vardır;
Birlikte değişim  Korelasyon
Neden-sonuç ilişkisi  Regresyon


Neden-sonuç sorusu: Sigara içmek kansere
neden olur mu?
Birlikte değişim sorusu: Sigara ve alkollü
içecekler içmek, tütün çiğnemek kanser
hastalıkları ile ilişkili midir? Eğer aralarında
ilişki varsa, hangi faktör kanseri en çok
etkiler?
13
14



İlk soruya verilecek cevap, sigara içmeyen
insanların kansere yakalanıp
yakalanmadığının belirlenmesine yardımcı
olacaktır.
İkinci soruda ise; belirtilen üç faktörden
başkaca unsurların da kanser oluşumunda
etkili olabileceği öngörülmekle beraber, söz
konusu üç faktörün kanser hastalıklarının
oluşumunda anlamlı bir etkisinin olup
olmadığı aranmaktadır.
15
Aralarındaki temel farklılık; birlikte değişim
(korelasyon) çalışmalarında iki faktör
(bağımlı ve bağımsız değişken) arasında
nedensel bir bağ kurulmayıp, araştırılan
değişkenler arasında bir ilişki olup
olmadığının irdelenmesidir.
16
4
21.12.2011
Neden-sonuç / Birlikte değişim
örnekleri


3 – Gruplar arası farklılığın
tespitine yönelik araştırmalar
Olası Marmara depreminin, Prens adalarında
yaratacağı yıkım tehlikesi, beklenenden çok
fazla sayıda hanenin kısa sürede deprem
sigortası yaptırmasına neden olmuştur.
Döviz kurundaki artış, ekonomik resesyon ve
öngörülen deprem tehlikesi, Prens adalarında
bulunan emlak ofislerinin gelirlerinin
azalmasında etkili olmuştur.


Gruplar arasında olduğu varsayılan
farklılıkları ortaya çıkarmaya odaklanırlar.
Hem niteliksel (kalitatif) hem de niceliksel
(kantitatif) yöntemlerle yürütülebilirler.
17
18
Araştırma Sorusu
Araştırma
sorusunun niteliği
•Tanımlayıcı
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal


Veri toplama
metodu
•Gözlem
•Görüşme
•Anket

19
Araştırmacının çalışması üzerindeki
belirleyiciliği; çalışmanın neden-sonuç
ilişkisine yönelik veya birlikte değişimin
tespitine yönelik olmasına önemli ölçüde
bağlıdır.
Birlikte değişim tespitinde müdahale seviyesi
düşük,
Neden-sonuç ilişkilerinin tespitinde ise
müdahale seviyesi yüksektir.
20
5
21.12.2011


Ör: Personel eğitiminin etkenliğini ölçmek
isteyen bir araştırmacı; teorik çerçevesini
oluşturur ve bu çerçevede araştırmasını
tasarlar.
Bu adımlarda, araştırmacının yüz yüze
görüşme ve/veya anket uygulamaları
haricinde sürecin normal işleyişine bir etkisi
söz konusu olmadığından, araştırmacının
müdahale seviyesi çok düşüktür.



Neden-sonuç ilişkilerinin tespitinde ise;
Araştırmacı bazı değişkenleri maniple
ederek, söz konusu değişkenlerin bağımlı
değişken üzerindeki etkilerini incelemeye
çalışır.
Olayların normal akışına müdahale ederek
değişimleri izler.
21



22
1. Örnek (Birlikte değişim)
Ör: Çalışma ortamının aydınlatılmasının,
işgören performansı üzerindeki etkisini
araştıran Elton Mayo;
Çalışma ortamının aydınlatma seviyesini
maniple ederek, performansta değişim olup
olmadığını gözlemlemeye çalışmıştır.
Bazı araştırmalarda, maniplasyona ek olarak
bir takım değişkenleri de kontrol altına almak,
“sabitlemek” gerekli olabilir.
23


Bir araştırmacı; özel hastanelerde çalışan
hemşirelerin, algıladıkları örgüt içi destek ile
yaşadıkları stres arasında bir ilişki olup
olmadığını araştırıyor (Korelasyon).
Büyük ihtimalle hemşireler üzerinde bir anket
çalışması yapılacaktır, bu anket ile hem
hastane yönetiminin uyguladığı örgüt içi
destek sistemlerini nasıl algıladıkları ve stres
seviyeleri ölçülmeye çalışılacaktır.
24
6
21.12.2011
Örnek (Birlikte değişim)


2. Örnek (Neden-sonuç)
Ölçüm sonuçlarında bir korelasyon tespit
edilirse, araştırmacı sorusunun cevabını
bulmuş olacaktır.
Bu örnekte görülen araştırmada,
araştırmacının müdahalesi en düşük
düzeydedir.



25
Aynı araştırmacı, korelasyon bulmakla
yetinmemiş ve bir nedensellik arama yoluna
girmiştir.
Araştırma Hipotezi: Örgüt içi destek
sistemlerinin hayata geçirilmesi, hemşirelerin
hissettikleri stresi azaltır (azalmasına “neden”
olur).
Araştırma örnekleminde tek bir hastane ve bu
hastanede gün içinde üç vardiya ile hemşire
çalışıyor olsun…
26
Destek sistemi uygulamasını maniple ediyor
Örnek (Neden-sonuç)
Örnek (Neden-sonuç)
Araştırmacı bir hafta süreyle;
 Birinci vardiyada; tüm diğer hastane
personelinin, hemşirelere destek olmasını
sağlar.
 İkinci vardiyada; sadece laboratuar
çalışanlarının hemşirelere destek olmasını
sağlar.
 Üçüncü vardiyada; hiçbir destek
uygulamasına izin vermez.


27
Şayet araştırmacının yola çıktığı teori doğru
ise; örneklem dahilindeki hemşirelerin
hissettikleri stres miktarında üç vardiya
arasında birden üçe doğru bir artış
gözlemlenecektir.
Burada araştırmacı, bir değişkeni maniple
ederek, müdahale seviyesini yükseltmiştir.
28
7
21.12.2011
3. Örnek (Neden-sonuç)


Aynı araştırmacı, bir önceki araştırmasının
geçerliliğinden kuşku duymaktadır. Zira
dikkate almadığı bazı faktörlerin hissedilen
stres miktarını etkileyebileceğini düşünür.
Test yapılan haftada, son gün bir vardiyaya
denk gelen zincirleme trafik kazası
yaralılarının hastaneye getirilişi, kontrol altına
alınmayan bir değişken olarak hissedilen
stres miktarını etkilemiş olabilir.


29
Tam tersi bir durum olarak; destek
uygulamalarının ağırlık kazandırıldığı
vardiyalarda, hasta ve vaka yoğunluğunun
düşük oluşu hissedilen stres miktarını
azaltmış olabilir.
Bu nedenle araştırmacı artık, bağımlı ve
bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi,
etkileyebileceğini düşündüğü diğer
değişkenleri kontrol altına almak (sabitlemek)
istemektedir.
30


Bu nedenle yeni tasarladığı araştırmada, tıp
öğrencilerinden oluşan üç grup belirler.
Üç grubu da ayrı ayrı odalara yerleştirerek
stres yaratan aynı işleri yapmalarını sağlar.
Birinci grubun deneyimli bir doktordan sürekli
olarak destek almasını, ikinci grubun sadece
birkaç kez destek almasını, üçüncü grubun
ise hiç destek almamasını sağlar.
Araştırma Sorusu

Araştırma
sorusunun niteliği
31
•Tanımlayıcı
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal
Veri toplama
metodu
•Gözlem
•Görüşme
•Anket
32
8
21.12.2011
Önceki örnekte;
 İlk araştırma; saha araştırması,
 İkinci araştırma; saha deneyi,
 Üçüncü araştırma; laboratuar deneyi,
olarak nitelendirilebilir.
 Birinciden üçüncüye doğru araştırmacının
kontrol seviyesi artacaktır.
Laboratuar
deneyleri
Saha
deneyleri
Saha
araştırmaları
Araştırmacının müdahale / kontrol seviyesi
33
Araştırma Sorusu
Araştırma
sorusunun niteliği
•Tanımlayıcı
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Analiz birimleri (araştırma
popülasyonu)
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal
34
Araştırma tasarımında, analiz biriminin
belirlenmesi önemli bir belirleyicidir.
 Analiz birimi büyüdükçe, örneklem küçülür.
 Buna ilave olarak; veri toplama metodu da,
toplanacak olan bilgi de, analiz edilecek veri
de, birim farklılaştıkça değişecektir…

Veri toplama
metodu
•Gözlem
•Görüşme
•Anket
35
36
9
21.12.2011
Farklı analiz birimleri




Farklı analiz birimleri
Birey  motivasyon artırıcı uygulamalar
İkililer  ast-üst ilişkileri, yönetici-sahip
farklılıkları
Gruplar  yeni bilgi sisteminin üretim, satış
ve satış sonrası destek birimlerince etken
kullanımın araştırılması
Örgütler  yenilik yaratma kabiliyetlerinin
ölçümü



Sektörler  artış kaydeden işsizliğin sektörler
arası dağılımı ve nedenleri
Ülkeler  uluslararası işletmelerin, farklı ülke
birimlerinin son bir yıldaki karlılık değişimleri.
…
37
Araştırma Sorusu
Araştırma
sorusunun niteliği
•Tanımlayıcı
Analiz birimleri
(araştırma
popülasyonu)
•Bireyler
•İkililer
•Gruplar
•Örgütler
•…
Örneklem
tasarımı
•Rastsal
örneklem / İrâdi
örneklem
•Ölçek
büyüklüğü (n)
Örneklem Tasarımı
Çorbamız tuzlu mu?
Araştırmacının
müdahalesi
•Olguları,
oldukları gibi
inceleme
•Manipülasyon,
deney/kontrol
Araştırmanın
zaman aralığı
•Anlık, kesit
alımı
•Boylamsal
38


Veri toplama
metodu
Çorbanın tuzu yerinde mi
anlamak için tüm çorbayı
içmek gerekmez! bir kaşık
tatmak yeterlidir…
Yeter ki çorba iyi
karıştırılmış olsun!
•Gözlem
•Görüşme
•Anket
39
40
10
21.12.2011
1939 – Amerikan Kamuoyu Araştırma
Enstitüsünün kurulması – George Gallup
Mermilerin Kalite Kontrolü


Üretimini yaptığımız
mermilerin kalite
kontrolünü sağlamak için
hepsini ateşlememiz
gerekmez…
Üretilen her bin mermide
bir tane ayırıp
ateşlememiz kalite
kontrol için yeterli
olabilir...





1936 yılında yapılan ABD Başkanlık seçimleri
Franklin Roosevelt – Alfred London
“Litery Digest” gazetesinin 2.5 milyon kişi ile
yaptığı telefon anketi neticesinde London’un
yarışı farkla önde bitireceği ön görülmüştü.
G. Gallup aynı yıl 1500 kişi ile yaptığı anketin
sonucunda ise Roosevelt önde görünüyordu.
Seçim sonucunda Roosevelt %61 oyla yeni
ABD başkanı seçilmişti.
41
Ana kütle (Evren) Nedir?



42
Ana kütle sınırlamaları
Araştırmacının çalışma alanı için içerisinden
bir örneklem belirlediği ve ortaya çıkacak
sonuçlarla fikir elde etmeye çalıştığı
bütündür.
Her türlü grup (işletmeler, çalışanlar,
mühendisler, yöneticiler, öğretim elemanları,
öğrenciler…) ile ana kütle oluşturulabilir.
Ana kütlenin oluşturulmasında belirli sınırlar
gözetilir.





43
Örneğin:
“Öğretim elemanları”  Tüm dünyadaki,
tüm unvanları kapsar.
“Marmara Üniv. Öğretim üyeleri”  MÜ’de
görev yapan Prof.-Doç.-Y.Doç.’ları kapsar.
“Otomotiv Ana Sanayi Üreticileri”  ?
“Marmara Bölgesi, Otomotiv Ana Sanayi
Üreticileri”
44
11
21.12.2011
İdeal-Gerçekçi Ana kütle



Örneklem
İdeal ana kütle  araştırmacının herhangi bir
sınırlama öngörmeksizin belirlediği ana kütle.
Gerçekçi ana kütle  araştırmacının belirli
sınırlamaları dikkate alarak oluşturduğu ana
kütle.
DİKKAT: Araştırmanın bilimsel niteliğinin
ortaya çıkmasında, ana kütlenin mantıklı
ve gerekli ölçüde sınırlandırılmış olması
büyük önem taşır.




45
Örnekleme Türleri








Olasılıklı Örnekleme
Olasılığa dayalı yöntemler
Tabakalı Örnekleme
Küme Örnekleme
Kota Örnekleme
Gönüllü Örnekleme
Olasılığa dayalı
İradi (Amaçlı) Örnekleme
olmayan yöntemler
Kartopu Örnekleme
Bulunan (Kolayda)
Örnekleme
Bir araştırma alanı için, içerisinde yer aldığı
ana kütleyi temsil edebilecek şekilde, belirli
sayıda elemandan (birimden) oluşan bir alt
grup şablonudur.
Örnekleme: Örneklemi oluşturma sürecini
ifade eder.
Örnek: seçilen örneklem metodu ile
araştırmacının elde ettiği kümeyi ifade eder.
Örneklem araştırma boyunca değişmese de
örnek değişebilir.
46




47
Anket araştırmaları için en uygun yöntemdir.
Ana kütle genellemesinin yapılabildiği tek
yöntemdir.
Temel mantığı: ana kütlenin her bir üyesinin
örnekleme dahil olma olasılığının varlığı ve
bu olasılığın bilinebilmesidir.
Bazı özel durumlar dışında bu olasılık her bir
üye için eşittir.
48
12
21.12.2011
Tesadüfi (Rastlantısal)
İki uygulama biçimi vardır:
 Tesadüfi (Rastlantısal) Olasılıklı Örnekleme
 Sistematik Olasılıklı Örnekleme




49
Sistematik Olasılıklı
Örnekleme



600 çalışanı olan bir işletmede 100 çalışana
anket uygulamak istediğimizi varsayalım…
Her bir çalışana 1-600 arasında numara
verip, torbadan birer birer (seçileni de tekrar
torbaya atarak) seçim yaparak örneklem
oluşturulur.
Her seçimde örnekleme dahil olma olasılığı
her çalışan için; 600’de 1 olacaktır.
Güvenilirliği artırmak ve ana kütle için
genelleme yapabilmeye uygun bir yöntemdir.
50
! Olasılıklı örneklemede hata
Tesadüfi örnekleme uygulama açısından
zorluk taşır. İşlemi kolaylaştırmak için,
seçimin sistematik yapılması mümkündür;
Cebinizdeki bir banknotun son sayısına bakın
(1-6) arası olmalı.
600/100=6, rastgele seçtiğimiz sayı da 3
olsun; 3, 9, 15, 21, 27, 33, 40, … numaralı
üyeleri örnekleme dahil ederek örneklemimizi
oluşturabiliriz.
51
Hangi yöntemi seçerseniz seçin, tüm anket
çalışmalarında belirli bir miktar örnekleme
hatası vardır.
 Seçeceğiniz 100 kişi yerine aynı ana kütleden
başka bir 100 kişilik örnek seçmiş olsanız
toplanacak yanıtlar tamamen aynı
olmayacaktır.
 Bir metal parayı 100 kere havaya atsak, 50
kere yazı, 50 kere tura gelme olasılığı sadece
%8’dir.

52
13
21.12.2011



Ana kütlenin incelenen konuda homojen
dağılım göstermediği durumlarda kullanılır.
Bu yöntemde, ana kütlenin hangi değişkenler
dikkate alınarak tabakalandırılacağı,
araştırmacının kişisel tecrübelerine ve yazın
taramasına bağlı olarak yapılmalıdır.
Özellikle gruplar arası farklılıkların tespitine
yönelik araştırmalarda bu örnekleme yöntemi
öne çıkar.
Gelir düzeyi;
 0 < x ≤ 600
 600 < x ≤ 1500
 1500 < x ≤ 3000
 3000 < x ≤ 6000
 6000 < x < …
Eğitim düzeyi;
 Okuma yazması yok
 İlköğretim mezunu
 Ortaöğretim mezunu
 Ön-Lisans mezunu
 Lisans mezunu
 Y. Lisans mezunu
 Doktora mezunu
53
Küme Örnekleme



54
Kota Örnekleme
Elemanların değil, çeşitli elemanlarca
oluşturulan grupların tesadüfi seçildikleri
örnekleme türüdür.
Gruplar ortak özelliğe sahip elemanlarca
oluşturulurlar.
Ör: Öğrenciler, İşçi kesimi, Memur kesimi,
Askeri okullar, Coğrafi bölgeler, vs.




55
Alt-gruplar oluştuktan sonra, örneklem
bütünün göz önüne alındığında hesaplanan
alt-grup kotaları dolana kadar örnek
toplanmaya devam edilir.
Örnek toplama tesadüfi değil, iradidir.
Ana kütlenin %60’ı kadın, %40’ı erkek ise,
Örneğin de %60’ı kadın, %40’ı erkek
olmalıdır.
56
14
21.12.2011




Araştırmalarda sıkça kullanılan bir yöntemdir.
Ancak sonuçlarına şüphe ile yaklaşılır.
Anket ana kütlenin tamamına gönderilir/teslim
edilir veya ana kütlenin tamamına ankete
katılım çağrısı yapılır, kabul edip ankete dahil
olan herkes, örneklemi oluşturur.
Anket uygulamasının öncesinde değil
sonunda elde edilen bir örneklemdir.


Bu yöntemin barındırdığı en büyük problem,
ana kütle dahilinde gönüllülük (dolayısıyla
katılım) oranını etkileyen alt faktörlerin
varlığıdır.
Örneğin; eğitim düzeyi gönüllülüğü
arttırıyorsa, bir ana kütleden elde edilecek
örneklem, ana kütlenin eğitim düzeyi
farklılıklarını doğru yansıtmayacaktır.
57

58
İradi (Amaçlı) Örnekleme
Bu yöntemin uygulanmasında ANA
KÜTLENİN HOMOJEN YAPIDA OLMASI
GEREKLİDİR. !

Avantajları ise;
 uygulanmasının basit oluşu,
 uygulama maliyetinin düşük oluşu,
 örneklemin geri dönüş oranının doğal olarak
yükselmesi (katılanlar örneklemi oluşturuyor).
59


Bu yöntem, araştırmacı her hangi olasılılığı
hesaba katmaksızın tamamıyla kendi iradesi
ve değer yargıları ekseninde araştırma
sorusuna cevap bulabileceğine inandığı kişi
veya kurumları örnekleme dahil etmesidir.
Bu yöntem ile belirlenecek bir örneklemin, ana
kütleyi temsil etme oranı hesaplanamayacağı
için, kuşkuyla değerlendirilir.
Hata payı yüksek, genelleme yapılması
zordur.
60
15
21.12.2011
Kartopu Örnekleme



Bulunan Örnekleme
Ana kütlenin sınırlarının ve ana kütleyi
oluşturan üyelerin belirlenemediği, bilinmediği
durumlarda uygulanan bir yöntemdir.
Ana kütle dahilinde yer aldığı bilinen bir
üyeye ulaşıldıktan sonra, ondan alınacak bilgi
ile bir sonraki üyeye, ondan da bir sonrakine
gidilir…
Örneklem için yeterli sayıya ulaşana kadar bu
yöntem sürdürülür.



Bir alışveriş merkezinde veya kalabalık bir
caddede rastgele seçilen kişilere ankete
katılım daveti yapılmasıdır.
Bu yöntemin tek geçerli kullanımı, pazarlama
araştırmaları olabilir. Bunun dışında bilimsel
değer taşımazlar.
Örnek: Gün içinde alışveriş merkezinde
öğrenciler ve çalışan insanlar, çalışmayanlara
oranla çok daha az temsil edilirler…
61
Örneklem Büyüklüğünün
Hesaplanması


62
Örneklem Büyüklükleri
hakkında kısa kısa…
Örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında,
ana kütlenin ne kadar homojen olduğuna,
büyüklüğüne ve araştırma için kabul edilen
hata düzeyine göre değişkenlik gösterecektir.
Örneklem büyüklüğünün hesaplanması
konusu ikinci dönemde ayrıntısı ile ele
alınacaktır.



63
Yönetim alanında çalışan akademisyenlerce
yaygın kabul gören görüşler;
30’dan büyük, 500’den küçük örneklem
büyüklükleri bir çok araştırma için yeterlidir.
Örneklem kendi içinde alt-gruplara (yaş,
eğitim düzeyi, cinsiyet, orun, vs.) ayrılıyorsa,
her bir alt-grubun büyüklüğü en az 30
olmalıdır.
64
16
21.12.2011
Haftaya görüşmek dileğiyle
Dr. M. Volkan TÜRKER
65
17

Araştırma Yöntemleri

Transkript

Benzer belgeler

PDF ( 0 ) - Yunus Araştırma Bülteni

örnekleme_yontemleri

Klinik deneme düzenleri, Uygun örneklem genişliğinin hesaplanması

Blue Bubbles Template

İstatistik Dersi Ders Notları

Seçilen hane halklarına mektup

Kabul Örneklemesi Ek Ders Notu

Letterhead Template