EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

ISSN 2147-4885 (Online) Sayı 11 - Nisan 2015
Söyleşi
Panik Bozukluk
ve Fobilerde EMDR
Uzm. Psk. İnci Canoğulları
Bu sayıda, Yayın Kurulu Başkanımız ve
Editörümüz
aynı
zamanda
EMDR
Danışmanı
ve
Süpervizörü
Klinik
psikolog Dr. Hejan Epözdemir ile 12
Nisan 2015’te yapacağı, merakla beklenen
“Panik Bozukluk ve Fobilerde EMDR”
atölye çalışmasını konuştuk.
Devamı 5. sayfada...
Makale Özeti
Editörden
Dr. Hejan Epözdemir
Herkese merhaba,
2015 yılının ikinci sayısı ile yine birlikteyiz. Bu sayıda, sevgili
Önder Kavakcı bizlere “EMDR Toolbox” Jim Knipe’ın kitabını
tanıtıyor. Buna ek olarak, İnci Canoğulları’nın derlediği “Acı ve
Yas Tedavisinde EMDR Kullanımı” ile ilgili oldukça bilgilendirici
bir yazıyı sizlerle paylaşıyoruz. Devamını 2. sayfada...
EMDR Toolbox
Doç. Dr. Önder Kavakcı
EMDRIA tarafından “Master Clinician” olarak tanımlanan, EMDR
eğitmeni, konuşmacısı Jim Knipe karmaşık travma ve disosiyasyon olguları için geliştirdiği ya da ilerlettiği EMDR
uygulamalarını bu kitabı ile okuyucunun ilgisine sunuyor.
Devamı 3. sayfada...
EMDR-TR Derneği Yayın Organı
EMDR Alt Komiteleri
Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir
Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Berk Murat Ergun,
Emre Konuk, İnci Canoğulları, Muhammet Özkan,
Önder Kavakcı, Zeynep Zat,
Editör: Hejan Epözdemir
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören, Prof Dr.
Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk,
Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe,
Dr. Marilyn Luber, Prof Dr. Nahit Özmenler,
Uzm. Psk. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke,
Doç Dr. Önder Kavakcı, Dr.Richard Mitchell,
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar
Araştırma / Başkan: Hejan Epözdemir
İletişim: [email protected]
Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul
Tel: 0212 219 85 56 [email protected]
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme
Başkan: Serin Öget İletişim: [email protected]
Çeviri, Üye İşleri ve WEB / Başkan: Asena Yurtsever,
Çocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim ve Etik
Başkan: Önder Kavakcı , Emre Konuk
İletişim:[email protected] [email protected]
EMDR HAP ve Krize Müdahale / Başkan: Emre Konuk
Genel Koordinatör: Şenel Karaman
Acı ve yas tedavisinde
EMDR Kullanımı
Kayıp, insan hayatı boyunca her an, her
yerde var olan bir şey olduğu halde sevdiği
bir kişinin ölümünün insanları çoğu kez eşi
benzeri olmayan bu stresi yaşarken
karmaşık zorluklarla karşı karşıya bırakması
ile ilgili çok az argüman bulunmaktadır. Bu
sebepten dolayı, acı ve yas müdahalelerinde özellikle ikna edici ve etkili bir tedavi
yöntemi olarak EMDR kullanımı için bir
çerçeve oluşturmak adına bu makaleyi
sunmaktayız. Devamı 7. sayfada...
Bu Sayıda
Editörden....................................................................... 2
EMDR Toolbox........................................................... 3
Söyleşi............................................................................ 5
Makale Özeti................................................................ 7
Bültene Yazı Gönderme Kuralları........................... 11
Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler ............. 12
Sayfa 1
Sayı 11 - Nisan 2015
Editörden
Bu sayıda, sevgili Önder
Kavakçı bizlere “EMDR
Toolbox” Jim Knipe’ın
kitabını tanıtıyor.
Buna ek olarak,
İnci Canoğulları’nın
derlediği “Acı ve Yas
Tedavisinde EMDR
Kullanımı” ile ilgili oldukça
bilgilendirici bir yazıyı
sizlerle paylaşıyoruz.
Her sayıda alandaki güncel gelişmeleri, süreli
yayınlardan çeşitli makalelerin özetlerini, alanında
uzman kişilerle röportajları vs. sizlerle paylaşmaya
çalışıyoruz. Yalnız, unutmayın, bültenin gelişimi sizin
katkılarınızla mümkün; bu nedenle araştırmalarınızı,
vaka çalışmalarınızı bekliyoruz. Bültenin arka
sayfalarında yazım kurallarına ilişkin bilgiler yer
almakta. Bu yazım kuralları şüphesiz araştırma metinleri için. Buna ek olarak sizler de, söyleşilerinizi,
röportajlarınızı, kitap tanıtımlarınızı vs. bültene
gönderebilirsiniz. Bunun için tek yapmanız gereken,
çalışmalarınızı [email protected] adresine
göndermek.
Keyifle okumanız dileğiyle...
Herkese merhaba,
Saygılarımla
2015 yılının ikinci sayısı ile yine birlikteyiz. Bu
sayıda, sevgili Önder Kavakcı bizlere “EMDR Toolbox” Jim Knipe’ın kitabını tanıtıyor. Buna ek olarak,
İnci Canoğulları’nın derlediği “Acı ve Yas Tedavisinde EMDR Kullanımı” ile ilgili oldukça bilgilendirici bir yazıyı sizlerle paylaşıyoruz. Yine her sayıda
olduğu gibi, alandan haberler, kongreler, konferanslar ve eğitim duyularını bültenimizde bulabilirsiniz. Bir de bu sayıda, sevgili İnci
Canoğulları’nın 12 Nisan’da vereceğim “Panik
Bozukluk ve Fobilerde EMDR” adlı workshop ile
ilgili benimle yaptığı bir röportajı da bulabilirsiniz.
Klinik Psikolog
Her gün başka bir örseleyici olayla güne merhaba
dediğimiz bir dünyada, travma çalışmaları gün
geçtikçe daha çok önem kazanıyor. Daha da ötesinde bügün pek çok çalışma travmatik
yaşantılarla psikiyatrik bozukluklar arasındaki
bağın yanı sıra kronik hastalıklarla örseleyici
deneyimlerin ilişkisini ortaya koyuyor. Bu sebepledir ki, travma bazlı tedavi yaklaşımları daha ön
plana çıkıyor; işte EMDR’nin hızla büyüyen saygın
bir camia haline gelmesinin de en önemli nedenlerinden biri bu. Bu noktada, daha çok bilimsel
çalışmaya ve klinik deneyime ihtiyaç duyuyoruz ve
dolayısıyla sizlerin de katkılarını bekliyoruz.
Sayfa 2
EMDRIA tarafından “Master Clinician” olarak
tanımlanan, EMDR eğitmeni, konuşmacısı Jim
Knipe karmaşık travma ve disosiyasyon olguları için
geliştirdiği ya da ilerlettiği EMDR uygulamalarını bu
kitabı ile okuyucunun ilgisine sunuyor.
EMDRIA tarafından “Master Clinician” olarak
tanımlanan, EMDR eğitmeni, konuşmacısı Jim
Knipe karmaşık travma ve disosiyasyon olguları
için
geliştirdiği
ya
da
ilerlettiği
EMDR
uygulamalarını bu kitabı ile okuyucunun ilgisine
sunuyor. Jim Knipe’i daha önce hem Marmara
depreminde ülkemizde yaptığı çalışmalar hem de
ülkemizde verdiği eğitimler ile tanıyoruz.
Kitapta standart EMDR Protokolü ile yanıt almanın
güç olduğu karmaşık emosyonel sorunları olan
danışanlar için geliştirilmiş uygulamalar uygulama
örnekleriyle anlatılmış.
Erken dönem travmalar, karmaşık ve uzamış suistimal, ihmal gibi durumlar; kişilik bozuklukları,
bağımlılıklar, disosiyasyon gibi klinisyenin çok
zorlandığı tablolar olarak karşımıza çıkarlar ve özel
terapi müdahaleleri gerektirirler. Kimi olgular terapinin erken sonlanmasına yol açan, terapiyi sabote
eden davranışlar gösterir, kimi zaman da terapist
baş etme zorluğu nedeni ile bu tür sorunlar
yaşayan danışanlardan kaçınır. Knipe kitabında
“zor” danışanların dirençlerini ortadan kaldıracak,
danışan dostu diye nitelenebilecek teknikleri açık
bir dille okuyucusuna sunmuş.
EMDR TOOLBOX, Theory and Treatment of
Complex PTSD and Dissociation,
Yazan: Jim Knipe,
Springer Publishing Company, New York, 2015
EMDR Toolbox, dört bölümden oluşmuş. İlk bölümde
yazar, karmaşık TSSB tedavisinde Adaptif Bilgi
İşleme Modeli’nin (AIP) yerini tanımlıyor. İkinci bölüm,
psikolojik defansların çözülmesi için AIP’in nasıl
kullanılacağının uygulamalarına ayrılmış. Üçüncü
bölümde, Disosiyatif kişilik yapısının tedavisi için AIP
Modeli’nin kullanılması ile ilgili uygulamalar bulunuyor. Dördüncü bölüm ise olgu örneklerine ayrılmış.
Sayfa 3
Yazar, zengin olgu örnekleri ile EMDR terapistleri
için çok yararlı bir kaynak hazırlamış. Daha önce
başka kitaplarda örneklerini verdiği uygulamaları bir
araya getirmiş. Şekiller ve olgu örnekleri ile bu
uygulamalar daha anlaşılır hale gelmiş.
Örneğin; danışanın yüzleşmek istemediği olay,
durum ya da kişiyle (saldırgana) ilgili çalışmak
istemediğinde, “Ne kadar istemiyorsun, bunun
düzeyi ne?” sorusu ve ardından “istememe” hissine
odaklanıp
duyarsızlaştırması
ve
ardından
çalışılması gereken hedefe odaklanılabilmesi çok
yaratıcı. Bağımlılıkta kullanılan DETUR protokolü
de yaratıcı bir şekilde K-TSSB olgularına
uyarlanmış.
Yazarın, “Loving eyes” olarak
tanımladığı teknikle danışanın travma yaşadığı
yaşı, danışanın karşısına oturtuluyor ve o yaşı ile
temasa geçmesi sağlanıyor. Çok zor ulaşılacak,
disosiyatif tablolara yol açacak erken travmatik
yaşantılara bu teknik ile kolayca ulaşmak ve
işlemek olası hale geliyor.
Çocuklukta ihmal edilmiş gereksinmelerin fark edilmesini sağlamak, disosiyasyon ile baş etmek yine
Knipe’ın kitabında örneklerle anlatılmış.
EMDR Toolbox’ı, her EMDR terapistinin alet
çantasında bulunması gereken teknikleri içeren
zengin bir kaynak olarak okuyucularımıza öneriyorum.
Sayfa 4
Söyleşi
Bu sayıda, Yayın Kurulu
Başkanımız ve Editörümüz
aynı zamanda EMDR
Danışmanı ve Süpervizörü
Klinik psikolog Dr. Hejan
Epözdemir ile 12 Nisan
2015’te yapacağı, merakla
beklenen “Panik Bozukluk
ve Fobilerde EMDR” atölye
çalışmasını konuştuk.
İnci Canoğulları: Merhaba, öncelikle yoğun
programınıza rağmen vakit ayırdığınız için çok
teşekkürler.
Hejan Epözdemir: Ne demek, benim için büyük keyif
ama zamanı planlamak biraz güç oldu gerçekten.
İ: Evet,öyle oldu. Peki, 12 Nisan’da vereceğiniz
atölye çalışması ile başlayalım isterseniz. Büyük bir
merakla bekleniyor, katılımcı sayısı epey yüksek
bildiğim kadarıyla. Bize bu atölye çalışmasından
biraz bahseder misiniz?
H: Tabii. Bu tam günlük panik bozukluk ve fobilerde
EMDR tedavisine yönelik benim kendi klinik deneyimlerimden ve eldeki protokollerden oluşturduğum
yapılandırılmış bir tedavi programı. Öykü
alımından, vaka formülasyonuna, tedavi planından
hastanın günlük yaşamda ataklarla nasıl başa
çıkabileceğine kadar problemi bütünüyle ele alan
kapsamlı bir protokol gibi düşünebiliriz.
İ: Peki neden Panik Bozukluk ve Fobiler?
H: Senin de bildiğin gibi, kliniğe başvuruların büyük
bir kısmı kaygı bozuklukları ve bunların içerisinde
de panik bozukluk ve fobiler ilk sıralarda yer alıyor.
Ayrıca, kaygı bozuklukları arasında komorbidite
yani birlikte görülme oranı çok yüksek; şöyle ki,
örneğin, bir kaygı bozukluğu tanısı almış kişilerin
%80’den fazlası panik ataklar yaşıyor. Bunun iki
nedeni var. Birincisi, bu kategoriye giren belirtilerin
özgül olmaması; örneğin, kaygının somatik
tepkileri, hem Genellenmiş Kaygı Bozukluğu,hem
de Post Travmatik Stres Bozukluğu tanı ölçütlerinden biridir. İkincisi ise, altta yatan ortak
mekanizmaların varlığıdır; örneğin, karşılaşılan
zorlukların kontrol edilemeyeceği duygusu hem
fobilerde,
hem
de
Genellenmiş
Kaygı
Bozukluğunda
vardır. Tüm
bunlar
kaygı
bozukluklarının tedavisini oldukça önemli kılıyor.
Çünkü doğası gereği kaygı bozukluğu iyi bir şekilde
tedavi edilemediğinde relaps oranı çok yüksek ve
az önce de söylediğim gibi komorbidite oranı çok
yüksek olduğu için bulaşıcı bir virüs gibi. Tedavi
seçeneklerine baktığımızda ise, en önde farmakolojik tedaviler ve CBT geliyor, en başarılı sonuç
ise, birlikte kullanılmaları. Buna rağmen, gün
geçtikçe entegre tedavilere bile dirençli hastaların
sayısı giderek artıyor. Bana göre bunun en önemli
nedeni,
kaygı
bozukluklarının
temelindeki
gelişimsel mekanizmaların göz ardı edilmesi; özellikle de tedaviye dirençli hastalarla erken dönem
travmatik deneyimlerin oldukça önemli olduğunu
düşünüyorum. Yani, benim anaokulunda yaşadığı
örseleyici bir deneyimde, bugün yaşadığı panik
atakların neredeyse aynı fiziksel belirtilerini henüz
o yaşta yaşamış hastam var; tabii bunların çoğu
tedavide ortaya çıkıyor. Yine örneğin fobiler, ben
hep derim “fobiler sembolik düzeydeki korkulardır”
diye; özellikle de koşullama deneyimi yoksa.
Kısacası, kaygı bozuklukları “çağın vebası” gibi.
İ: Bu noktada sizin önerdiğiniz şekliyle bu bozuklukların EMDR ile tedavisinin farkı ne?
H: Farkı her şeyden önce yukarıda da belirttiğim
gibi, altta yatan özellikle de erken dönem gelişimsel mekanizmaların tedavide birinci dereceden
önemle ele alınması. Nitekim bu bozukluklarda
ortaya çıkan belirtiler bana göre “ateş” gibi. Ateş
hiçbir zaman hastalığın kendisi değildir, ateş bir
semptomdur ve bu yönüyle hastalığın habercisidir;
tıpkı kaygı bozukluklarının pek çoğunda görülen
panik ataklar gibi. Dolayısıyla erken dönem
yaşantıların ele alınması önemli. Bu aslında
standart EMDR Hedef Planlama ile yaptığımız
şey. Ama unutmamak lazım ki, bazı şeylerin nedenini bilmek her zaman sonuca etki etmeye yetmiyor. Bu noktada, bu eğitimin bir farkı da, tetikleyiciler ve güvenlik arayışı davranışlarının özel
olarak ele alınması. Nitekim panik bozukluk ve
fobilerde hastaların günlük işlevselliğini etkileyen
kaygının fiziksel belirtileri ve bunları ortaya çıkartan
Sayfa 5
tetikleyicilerle çalışmak standart yapılandan daha
fazlasını gerektiriyor.
İ: Son olarak, vermeyi düşündüğünüz başka workshoplar (atölye çalışması) var mı?
H: Aslında pek çok çalışma var tasarladığım, dürüst
konuşmak gerekirse süpervizyonlarda çok da talep
alıyor ama maalesef herşeye yetişmek zor.
Örneğin, süpervizyonlardan katılımcılar aşinadır,
hep bahsederim, zor vakalardan, onlarla ilgili bir
workshop yapmayı planlıyorum. Yine özellikle
Borderline Kişilik Bozukluğu ve Narsistik Kişilik
Bozukluğu olan hastalarla çeşitli çalışmalarım var.
Ama tüm bunlar bir yana, bu aralar en çok “vajinismusun EMDR ile entegre tedavisine” yoğunlaştım.
Yapılandırılmış bir tedavi oluşturdum, kısa vadede
buradaki deneyimlerimi de bir workshop olarak
meslektaşlarımla paylaşmayı planlıyorum.
İ: Harika, peki, çok teşekkür ederim bu keyifli
sohbet için.
H: Ben teşekkür ederim ve ayrıca da tebrik ederim
bültendeki özverili çalışmalarından dolayı.
Sayfa 6
Makale Özeti
Deneyimlerimiz şunu
göstermektedir ki, işleme ile
birlikte olumlu anılar ve
onlarla uyumlu duygular
ortaya çıkar. Aslında,
EMDR insanlarda
doğuştan gelen doğal
iyileşme ve çözümleme
kalıplarını
hızlandırmaktadır.
Makale Özeti
Makale Adı: Acı ve Yas Tedavisinde EMDR
Kullanımı
Yönergeler*
Yazar: Dr. M. Solomon & T. A. Rondo
Dergi: Journal of EMDR Practice and Research
Sayı: 2007; 1; 109-117
Çeviri özet: İnci Canoğulları
Not: Bu makale çevirisi yapılırken orijinal yazıda
yer alan vaka örnekleri çıkarılmıştır.
Kayıp, insan hayatı boyunca her an, her yerde var
olan bir şey olduğu halde sevdiği bir kişinin
ölümünün insanları çoğu kez eşi benzeri olmayan
bu stresi yaşarken karmaşık zorluklarla karşı
karşıya bırakması ile ilgili çok az argüman
bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı, acı ve yas
müdahalelerinde özellikle ikna edici ve etkili bir
tedavi yöntemi olarak EMDR kullanımı için bir
çerçeve
oluşturmak
adına
bu
makaleyi
sunmaktayız.
Rando (1993), acı ve yası birbirinden ayırmaktadır. Acı, bir kişinin kayıp algısı karşısında deneyimlediği reaksiyonların sürecini ifade etmektedir.
Bunun tersine, yas sadece acıyı dahil etmekle
kalmaz aynı zamanda kişinin kendisini ölen kişinin
olmadığı yeni dünyaya adapte etmesi için
hayatına yeniden yön verdiği, kayıp ile aktif baş
etmeyi de içermektedir. Bu yeniden yön vermeler,
kaybedilen kişi ile ilişkilerde, kişinin kendi iç
dünyasında ve dış dünyada olmaktadır. Hedefler
(Rando, 1993):
1. Yaslı kimse ile kaybettiği kişi arasında önceden
kurulan psikolojik bağların, şu andaki mevcut
ilişkiye uygun olacak şekilde değiştirilmesi. Burada
odak nokta, kaybedilen kişi ve aradaki ilişkinin, o
kişiyi varlığında sevmekten yokluğunda sevmek
olarak adapte edilmesidir.
2. Kişisel olarak kayba adapte olmak. Burada odak
nokta, yas tutan kimse ve ölümden ve onun
sonuçlarından her ikisi de etkilendiği için, yas tutan
kişinin şu ana kadarki farz edilen dünyasının ve
kimliğinin revizyonunu içermektedir.
3. Ölen kişinin yokluğunda yeni dünyaya uyumlu
şekilde yaşamayı öğrenmek. Burada odak nokta,
dış dünya ve yas tutan kişinin bu dünyada nasıl var
olacağıdır.
Rando (1993), 6 aşamalı yas sürecini aşağıdaki
gibi açıklamaktadır ki bu, kayıba sağlıklı bir şekilde
uyum sağlamak ve karmaşık yas sonuçları için
başarıyla tamamlanması gerekenleri içermektedir.
Tablo 1. 6 Aşamalı Yas Süreci
1. Kaybı tanımak
• Ölümü kabul etmek
• Ölümü anlamak
Sayfa 7
2. Ayrılığa gösterilen tepki
• Acıyı deneyimlemek
• Hissetmek, tanımlamak, kabul etmek ve kayba
dair tüm psikolojik reaksiyonları bir şekilde
ifadelendirmek
• İkincil kayıpları tanımlamak ve onların yasını tutmak
3. Ölen kişi ve onunla olan ilişkiyi yeniden hatırlamak ve yeniden deneyimlemek
• Gerçekçi bir şekilde yeniden gözden geçirmek
ve hatırlamak
• Duyguları canlandırmak ve yeniden deneyimlemek
4.Ölen kişi ile eski bağları ve geçmişte kalan farz
edilen dünyayı bırakmak
5. Geçmişi unutmadan uyumlu bir şekilde yeni dünyaya taşınmak için yeni düzenlemelerin yapılması
• Farz edilen dünyayı yeniden düzenlemek
• Ölen kişi ile yeni bir ilişki geliştirmek
• Dünyada var olabilmek için yeni yollar benimsemek
• Yeni bir kimlik oluşturmak
6. Yeniden yatırım yapmak
EMDR Terapi Yaklaşımı: Adaptif Bilgi İşleme Modeli
(AIP)
Adaptif Bilgi İşleme Modeli’nin (AIP) temel
önermesi şudur, mevcut rahatsızlık işlevsiz olarak
depolanmış bilginin sonucudur (Shapiro, 2001).
Büyük bir kayıp gerçekten üzüntü verici olabilir ve
işlevsiz olarak depolanmış birçok anı, durum ve
hatıra bulunabilir. Kayıp o kadar acı verir ki,
sevdiğimiz kişiye dair olumlu anıların olduğu diğer
anı ağları ulaşılamaz, deneyimlenemez ve
hissedilemez olabilir. Deneyimlerimiz şunu göstermektedir ki, işleme ile birlikte olumlu anılar ve
onlarla uyumlu duygular ortaya çıkar. Aslında,
EMDR insanlarda doğuştan gelen doğal iyileşme
ve çözümleme kalıplarını hızlandırmaktadır.
EMDR ile hedeflenenler 3 aşamalı protokol ile
belirlenmektedir:
1.Mevcut acı veren şartların altında yatan geçmiş
anıların işlenmesi. Bunlar, danışanın ölüm haberini
aldığı an, hastane ya da cenaze anıları ya da ölen
kişinin yer aldığı geçmişteki acı veren anılar olabilir.
Belirlenmesi ve işlenmesi gereken, kayıp
karşısında kişinin göstermiş olduğu olumsuz
tepkilerin altında yatan işlevsiz depolanmış anılar
(örneğin, önceki çözümlenmemiş kayıplar, travmalar, bağlanma konuları) olabilir.
2.Acıyı ve uyumsuz baş etmeyi tetiklemeye devam
eden mevcut tetikleyicilerin işlenmesi. Bu,
semptomların, “tıkanma noktaları”nın ve/ya da
özellikle acı veren anların deneyimlendiği mevcut
durumları belirlemek demektir.
3.Olumlu gelecek şablonun belirlenmesi. Bu,
şimdiki zamanda ve gelecekte olması muhtemel
zor durumlar karşısında uyumlu baş etme yollarına
olanak sağlamayı içerir. Danışanlar, önce yeni baş
etme becerileri öğrenmeli ve daha sonra bunlar
gelecek şablonu ile hayata geçirilmelidir.
EMDR ile Anlamlı Anıların Ortaya Çıkması ve içsel
Temsili
Veriler göstermektedir ki, hayatta kalanlar ölen
kişiden kopmak yerine, ölen kişinin içsel temsilini
kendileriyle birlikte taşımanın bir yolunu bulurlar.
Anılar ve ölen kişiye verdiğimiz anlamlarla deneyimlenen bu içsel temsillerin EMDR aracılığı ile
ortaya çıktığı görülmektedir. Ölen kişiye ait
anıların ortaya çıkması, kaybettiğimiz kişi ile
aramızdaki ilişkinin anlamını ve bu kişinin
hayatımızdaki ve kişiliğimizdeki rolünü bilmemizi
ve kabul etmemizi sağlamaktadır. Ölen kişinin
olmadığı bir dünyada yolumuza devam edebiliriz
çünkü yanımızda götürdüğümüz uyumlu bir içsel
temsilimiz vardır.
Sayfa 8
Hangi nedenle olursa olsun, eğer anılar ve içsel
temsiller üzüntüye yol açarsa, onları işlemek
gerekmektedir. Kaybedilen kişi hatırlandığında
anksiyete, çatışma, depresyon ya da suçluluk
ortaya çıkıyor ise bu, karmaşık yasın belirtileri
olabilir (Rando, 1993).
Önemli Bir Uyarı: Çok Erken Kullanmayın!
Hissizlik, reddetme ya da disosiyasyon deneyimleniyor ise kaybın hemen sonucunda EMDR
kullanımına karşı güçlü uyarılar bulunmaktadır. Bu
psikolojik savunmalar, korkunç, ezici gerçeklikle
baş etmek için gereklidir. Sonuç olarak, bu savunmalara saygı duyulmalı, işlenmemelidir.
EMDR ile 6 Aşamalı Yas Sürecini Entegre Etmek
İlk Aşama: Kaybı Tanımak
Yas tutan kişinin, ölümün gerçekleştiğini kabul
etmesi gerekir ki bu, ölüm gerçekliğini inkar etmek
ve bununla yüzleşmekten kaçmak için duyulan
doğal isteğe karşı bir durumdur.
İlk olarak EMDR, kaybın travmatik etkileri ile baş
etmek üzerine odaklanmalıdır. EMDR işlemi,
ölümü tamamen kabule etmeyi engelleyen şok,
inkar ve/ya da disosiyasyon ile sonuçlanan üzücü
durumlar ile başlamalıdır. Sonuç olarak, ilk hedefler; ölümü duyma anı (eğer yas tutan kişi
orada değil ise) ya da ölüm sahnesindeki zor
anlar (eğer orada ise); ölüm anındaki diğer
durumlar (örneğin, travmatik kısımlar, hastanede
çaresiz
hissetmek,
ölüm
anında
orada
olamamak); ve ölen kişiye dair olumsuz
görüntüler (örneğin, hastane ve/ya da cenaze
görüntüleri), diğer hoş olmayan araya giren
görüntüler ve dolaylı imgelemeler (örneğin, yas tutan kişi ölen kişi tarafından
deneyimlenen korku ve acı ile dolaylı olarak
özdeşleşebilir) olabilir.
İkinci Aşama: Ayrılığa Gösterilen Tepki
Zaman geçtikçe, ölüme dair ikincil kayıplar
belirlenmeli ve bunların yası tutulmalıdır. Bunlar,
ölen kişi tarafından üstlenilen roller, artık o kişi ile
kurulamayacak olan iletişim ve tamamlanmamış
umutlar ve beklentiler olabilir.
EMDR hedefleri, acının ve üzüntünün akut olduğu
durumlar ve anlar (mevcut tetikleyiciler) (“Geçen
Salı, sabah kahvemi içerken birden üzüntü hissettim.”) ve yas tutan kişinin ikincil kayıpları
deneyimlediği durumlar/anlar (örneğin, yas tutan
kişinin oğlunun ölümünün onun için artık hiçbir
zaman torunu olmayacağı anlamına gelmesini fark
ettiği an)
Üçüncü Aşama: Ölen Kişi ve Onunla Olan İlişkiyi
Yeniden Hatırlamak ve Yeniden Deneyimlemek
Bunu yapmak için yas tutan kişinin: (a) ölen kişi ve
aralarındaki ilişkiyi gerçekçi bir şekilde yeniden
gözden geçirmesi ve hatırlaması (ihtiyaçlar, duygular, düşünceler, davranışlar, rüyalar ve beklentiler
gibi tüm bağlanma durumları) ve (b) bu
hatırlananlar ile ilgili duyguları canlandırması ve
yeniden deneyimlemesi gerekmektedir.
EMDR hedefleri, acı veren anılar (“Babalar
Günü’nde ona öyle davrandığım için suçluluk
duyuyorum.”), çözümlenmeyen konular ile ilgili belli
anılar (örneğin, hiçbir zaman sonlanmayan ve
sürekli tekrar eden tartışmalar) ve kayıp
duygularının özellikle akut olduğu anlar (“Orada
geçirdiğimiz anları hatırladığımda parkta olmak
gerçekten çok üzücüydü.”) olabilir. Duyguları
çoğaltmak için olumlu duyguların bağlantılı olduğu
olumlu anılar da işlenebilir ki bu durum sonuçta
kaynak yaratmak ve uyumlu içsel temsili
pekiştirmek için gereklidir.
Dördüncü Aşama: Ölen Kişi ile Eski Bağları ve
Geçmişte Kalan Farz Edilen Dünyayı Bırakmak
Eski bağları çözmek, ölen kişinin unutulması ya da
artık sevilmiyor olduğu anlamına gelmez. Onun
yerine, o kişinin artık öldüğü ve yas tutan kişinin
duygusal yatırımına cevap veremeyeceği ya da
önceden olduğu gibi onun ihtiyaçlarını tatmin
edemeyeceği için bu değişikleri yansıtacak şekilde
uyarlanması demektir.
EMDR hedefleri, bırakırken bağlanmanın ve
zorluğun akut olarak hissedildiği acı veren ve zor
durumlar (örneğin, “Bahçede olmaya tahammül
edemiyorum çünkü bana onun öldüğünü hatırlatıyor
ve onu bırakamıyorum”) ve gelecek şablonları
(örneğin, bahçeye olumlu bir anlam bulmak) olabilir.
Sayfa 9
Beşinci Aşama: Geçmişi Unutmadan Uyumlu Bir
Şekilde Yeni Dünyaya Taşınmak İçin Yeni Düzenlemelerin Yapılması
Bu aşama, yaşanılan olayın ve sonuçlarının kişinin
hayatına uyum sağlaması için gereken iç ve dış
değişikliklerin yapılmasını içerir. Spesifik olarak, bu
şunları içermektedir; (a) farz edilen dünyayı
değiştirmek, (b) ölen kişi ile yeni bir ilişki geliştirmek,
(c) dünyada var olabilmek için yeni yollar benimsemek ve (d) yeni bir kimlik oluşturmak.
EMDR hedefleri, kişinin farz edilen dünyasındaki
değişiklikleri yaparken karşılaştığı zorlukları
yansıtan üzüntü ve karışıklık anlarını (“Market
alışverişi
yaparken
birden
birlikte
yaşlanacağımızı
düşündüğümüz
aklıma
geldi….”), ölen kişinin yokluğunda yeni bir kimlik
oluştururken
meydana
gelen
zorlukları
örnekleyen durumlar (Partiye tek başıma gittiğim
zaman, fark ettim ki o olmadan kim olduğumu
bilmiyorum”) ya da yas tutan kişinin ölen kişiyi
varlığında sevmekten yokluğunda sevmeye geçiş
yaparken “tıkandığı” durumlar / anlar (“Oğlumun
doğum günü partisinde o öldüğü için mutlu
olamayacağımı hissettim”) olabilir.
Altıncı Aşama: Yeniden Yatırım Yapmak
Önceden ölen kişi ile olan ilişkinin korunmasına ve
sürdürülmesine yöneltilen enerjinin şimdi diğer
insanlar, objeler, roller, inançlar, sebepler, hedefler,
uğraşılar ve diğer alanlardaki ödüllendirici yeni
yatırımlara yönlendirilmesi gerekmektedir.
Devam etmek, unutmak ya da yaşanılan kaybın
artık önemli olmadığı anlamına gelmez. Bu, yas
tutan kişinin ölen kişiyi yokluğunda sevmeyi
seçebileceği ve bunu yapabileceği ve bu kişi
olmadan yaşanılan yeni gerçeklikte anlamlı ve
üretken bir hayata uyumlu şekilde devam
edebileceği anlamına gelir.
EMDR hedefleri, devem ederken karşılaşılan
engeller ve yeni kaynaklar ile becerilen
geliştirilmesi olabilir. Engeller, yeni aktivitelere,
uğraşılara, ilişkilere dahil olmak ve/ya da hayata
kaldığı yerden devam etmek konusunda (“Yeni
birisiyle tanıştım fakat ölen kocamı aldatıyormuşum gibi hissettim” ya da (“Liseye geri dönmek
istiyorum fakat korkuyorum”) hissedilen korku ve
anksiyete olabilir.
Sonuç
Acı ve yasa müdahale etmede EMDR son derece
yardımcı olabilir. Kayba dair olumsuz anıları ve
mevcut tetikleyicileri işlemenin kaybedilen kişiye ait
olumlu hissedilen anılar olarak sonuçlandığı görülmektedir. Sonuç olarak, EMDR’nin uyumlu içsel
temsillerin ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı, böylece
sağlıklı yas için gerekli olduğu ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca, gelecek şablonları ve ihtiyaç duyulan hayat
becerilerinin öğrenilmesi ve baş etme stratejileri
uyumu kolaylaştırmaktadır. EMDR, acı ve yas
tutma sürecini kısaltmaz, fakat ilerlemeye ket vuran
engelleri işleyerek buna olanak sağlar. Hem karışık
olmayan bir yas sürecinin düzenlenmesine hem de
zaten karmaşıklaşan yas sürecinin çalışılmasına
yardımcı olur.
Sayfa 10
Yazım Kuralları Genel İlkeler
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4
boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol
boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift
aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler,
gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını
sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu
örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine
olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda
kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki
karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve
İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve
İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar,
ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları
ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun
özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı
ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların
adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren
bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı,
Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi
geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3
ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar
kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce
özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin,
sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da
yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer
şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin
ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş”
alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne
başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma
bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir
bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu
izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak,
literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın
amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri
toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma
değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir
sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek
olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart
sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin
içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi
içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun
yazılmalıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada
kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir
tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası
(Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde
kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer
almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan
başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları
kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt
alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda
verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer
araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya
araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu
bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının,
araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek
istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek
olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks
numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır
i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir
sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa
uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve
tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık
mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları
sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri
değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre
ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde [email protected] adresine
gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası
dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Sayfa 11
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
14. Avrupa Psikoloji Kongresi 7-10 Temmuz
2015 tarihleri arasında Milano’da
gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye
http://www.ecp2015.it/ adresinden ulaşabilirsiniz.
EMDR Avrupa 2015 Kongresi 10-12 Temmuz
2015 tarihleri arasında Milano’da
gerçekleştirilecektir. Kongre ile ilgili detaylı
bilgiye http://www.emdr2015.it adresinden
ulaşılabilir.
EMDRIA 2015 Konferansı 27-30 Ağustıs 2015
tarihleri arasında Philadelphia, Amerika’da
düzenlenecektir. Kongre ile ilgili detaylı bilgiye
http://www.emdria.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
20. Ulusal Psikoloji Öğrencileri Kongresi 28-31
Temmuz 2015 tarihleri arasında Gaziantep’de
gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye
http://20ulusalpsikolojiogrencilerikongresi.com
adresinden ulaşabilirsiniz.
Bu yıl 9.’su gerçekleşecek olan Ulusal Madde
ve Alkol Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015
tarihleri arasında Edirne’de yapılacaktır.
Kongre ile ilgili detaylı bilgiye
http://bagimlilikkongresi2015.org/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
Dr. Hejan Epözdemir tarafından 12 Nisan 2015
Pazar günü, Davranış Bilimleri Enstitüsü’nde
“Panik Bozukluk ve Fobilerde EMDR” eğitimi
verilecektir. Detaylı bilgiye dbe.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
EMDR I.Düzey Eğitimi 16-17-18-19 Nisan 2015
tarihlerinde İstanbul’da olacaktır. Detayları
www.dbe.com.tr sayfasından takip edebilirsiniz.
Sayfa 12

EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

Benzer belgeler

Psikolojik Savunma ve Disosiasyon`da EMDR

biyokimyasal(ilaç)tedavisine alternatif biyofiziksel terapi yöntemleri ıı

Hamilelik ve EMDR -Hamilelik söz konusu olduğunda herhangi bir

Çocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer

emdr - TavsiyeEdiyorum.com