Çek Cumhuriyeti

Çek
Cumhuriyeti
Kültürel içerikler
Çek Cumhu
Kültürel içerikler Özet
Çek Cumhuriyeti
Özet
Ülkenin Tanıtımı2
•
Popüler turistik Faaliyetler
Seyahat için Hazırlık5
•
•
•
•
•
•
•
Tchengen ve Avrupa Birliği sınırlarında seyahat
etmek – Örnek olarak hangi dokümanlar
hazır olmalı ( Tüm ülkeler için genel bilgiler
Gabriella tarafından hazırlanacaktır)
Genel Sağlık Sigortası, Avrupa Sağlık Sigortası
Kartı (ASSK) ile ilgili detaylar (Örneğin Çek
Cumhuriyetinde bu kart otomatik olarak
hazırlanır) Ek Seyahat Sigortası
Polis, acil servis, itfaiye gibi önemli numaralar
( eğer sizin ülkenizde de geçerli ise Avrupa acil
numarası 112’dir)
Önemli Not
Temel Kelimeleri Öğrenmek
Ortalama günlük harcamalar
Çalışma izinleri
Ulaşım 6
•
•
•
•
•
•
Bir yerde ülkeye ulaşım
Ülke içerisinde seyahat etmek
Öğrencilere Özel Tarifeler
Avrupa içerisine inerken veya toplanırken
alınması gereken güvenlik önlemleri
Temel Trafik Kuralları
Trafik Kazaları
•
•
Başlıca Market ve Süpermarket Zinciri
Açılış Saatleri
Ana malzemelerin ortalama fiyatları
Sigara ve Alkol alımlarında herhangi bir
kısıtlama var mıdır?
Genellikle Kullanılan Ödeme Şekilleri ( Nakit
veya kredi kartı)
Yerel eşyaların alınabileceği yerler
İşyerinde
•
•
•
•
•
•
10
Çalışma Kontratı – Koşulları
Maaşların ödeme şekli
Bir iş arkadaşı ya da patrona hitap şekli (resmi
– gayri resmî)
Farklı işyerlerinde giyim kuşam şekli
Bazı eşyaları kullanabilmek için nasıl izin alınır
Ülke çapın iş aramak için bazı ipuçları
Sosyal Davranış •
•
•
•
•
•
•
Yemek •
Alışveriş9
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
12
Kişisel davranış sorumluluğu
Karşı cinse hitap şekli ve karşı cins bir ilişki
yürütülmesi
Cadde, sokak, sosyal alanlar ve restoranlarda
sigara içmek
Uyuşturucu Kullanmayın ve Sarhoş Olmayın
Evsahipleri, komşular vb. ile nasıl iyi ilişkiler
geliştirilebilir
Taksiler nasıl kullanılır
Turistler için hazırlanan kılavuzlarda
bulunmayan kullanışlı bilgiler
13
Klasik Restoranlar/Geleneksel Çek Yemeklerinin
Yenebileceği Mekanlar
Gençlerin girişinin kısıtlandığı yerler
Restoranların yemek servisi verdiği saatler
Restoranların açılış saati
Yemek yerken sergilenmesi gereken davranışlar
Diğer ülkelerde görülmeyen özellikler
Gençlerin buluştuğu ünlü mekânlar
Acil Durumlar •
•
•
•
•
•
•
•
14
Acil Durumlarda Nasıl Davranılmalı
Bir şey kaybederseniz ne yapmalısınız?
Hırsızlık/Soygun durumunda ne yapmalısınız?
Hastalık/Sakatlık durumunda ne yapmalısınız
İlk yardım, acil durumlar ve kurtarma servisleri
Eczaneler
Sigorta
Sık görülen sağlık sorunları ya da hastalıklar
Genellikle iş hayatının başladığı saatler
İşçilerin temel hakları
Dakiklik
1 / 15
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
Çek Cumhuriyeti
Ülkenin Tanıtımı
Çek Cumhuriyeti Orta Avrupa’da kara ile çevrili bir ülkedir. Ülke batıda Almanya, doğuda Slovakya, kuzeyde Polonya ve güneyde Avusturya
ile komşudur.
Başkent:
Prag
4 Büyük Şehir:
Prag nüfusu 1.246.780 kişi (31.12.2012)
Brno nüfusu 378.965 kişi (31.12.2011)
Ostrava nüfusu 303.792 kişi (1.7.2012)
Pilzen nüfusu 185.095 (31.3.2012)
Ülkenin Nüfusu:
10.516.125 kişi (31.12.2012)
Ülkenin Resmi Dili:
Çekçe
Etnik Yapı:
Tanınmış 12 azınlık vardır. Bulgar, Hırvat, Macar, Alman, Polonya,
Roman, Rus, Yunan, Slovak, Sırp, Ukraynalı. Vietnam azınlığı (3.
Büyük) henüz tanınmış değildir hala görüşülmektedir.
Dini Yapı:
İnancı ya da dini olmayanlar – 34,2 %
Kiliseye bağlı olanlar – 13,9 % (Roman Katolik – 10,26 %, Çek
Protestan Kilisesi – 0,49 %, Çekoslovak Hussite Kilisesi – 0,37 %,
Diğer – 2,78 %)
Kiliseye bağlı olmayanlar – 6,7 %
Bilinmeyen– 45,2 % (data from 2011)
Para Birimi:
Çek Korunası – CZK/Koruna česká – Kč 1 Euro: 25,680 Koruna
(11.6.2013) (http://www.czech.cz/en/Life-Work/How-thingswork-here/Banks,-finance Where-To-Get-Czech-Currency)
Bozuk paralar 1, 2, 5, 10, 20 ve 50 CZK. Banknotlar 100, 200,
500, 1000, 2000 ve 5000 CZK.
Özgün yiyecek ve
içecekler:
farklı sos ya da çeşitli köfte şeklinde etler. ( domuz, sığır, kümes
hayvanları ya da av eti)
Meyveli köfteler ( Dondurulmuş meyveler, katısı, şeftali vb.)
Çorbalar
Patatesli krep (dondurulmuş ya da normal)
Tatlılar
Biralar, likörler (Bechervoka olarak bilinir) Erik brendi (Slivovice)
2 / 15
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
Çek Cumhuriyeti
Popüler turistik Faaliyetler
UNESCO Dünya Mirası Şehirleri
Prag
Çek Krumlov
Kutná Hora
İlgi çekici noktalar
Prag kalesi, Eski meydan, Charles Köprüsü,
Yahudi Mahallesi, Vyšehrad, Ulusal
tiyatro…
Tarihi merkez, Kale, Barok Tiyatrosu, Döner
Tiyatro
Web sayfası
http://www.czechtourism.com/a/prague/
http://www.czechtourism.com/c/ceskykrumlov-castle-unesco/
Kroměříž
Tarihi merkez, St. Barbara Katedrali, Sedlec http://www.czechtourism.com/t/kutna-hora/
Ossuary
Kale, Meydan, Çek rönesansı, Balık Havuzları http://www.czechtourism.com/c/telc-unesco/
Park, Lednice Kalesi, Valtice Kalesi, Minare
http://www.czechtourism.com/c/lednicevaltice-area-unesco/
Üçlü Kutsal Sütun, Astronomik saat, Svatý http://www.czechtourism.com/t/olomouc/
Kopeček karmaşık hac
Karışık Kale, Besteci Bedřic Smetana’nın
http://www.czechtourism.com/c/litomysldoğum yeri
unesco-castle/
Barok Bahçesi, kale, Başpiskopos sarayı
http://www.czechtourism.com/t/kromeriz/
Třebíč
Yahudi Mahallesi
http://www.czechtourism.com/c/trebic-unesco
Zelená Hora
St. John of Nepomuk Kilisesi
http://www.czechtourism.com/c/zdar-nadsazavou-unesco-zelena-hora-pilgrimagechurch-of-st-john-nepomuk/
Telč
Lednice-Valtice Kültürel Peysaj
Olomouc
Litomyšl
Kaleler ve Mekanlar
Web sayfası
Karlštejn Kalesi
http://www.czechtourism.com/c/karlstejncastle/
http://www.czechtourism.com/c/hluboka-nadvltavou-chateau/
http://www.czechtourism.com/c/konopistechateau/
http://www.czechtourism.com/c/mikulovcastle/
Hluboká nad Vltavou Kalesi
Konopiště Şatosu
Mikulov Kalesi
3 / 15
Kültürel içerikler Ülkenin Tanıtımı
Biyosfer Rezervasyon
Krkonoše Ulusal Parkı
Šumava Ulusal Parkı
Podyjí Ulusal parkı
Bohemian İsviçre Milli Parkı
Adršpach-Teplice Kayaları
Egeria Jeoparkı
Pálava Biyosfer rezervasyonu
Çek Cumhuriyeti
İlgi çekici noktalar
En yüksek Çek Dağı “Sněžka”
Web sayfası
http://www.czechtourism.com/c/krkonosenational-park/
Asırlık ilkel ormanlar, Buzul gölleri, turba
http://www.czechtourism.com/c/sumavabataklıkları
national-park/
Znojmo kasabası, Vranov nad Dyjí Kalesi,
http://www.czechtourism.com/c/podyjiüzüm bağları
national-park/#photoMedia945
Kaya oluşumları, Kumlu taştan köprüler ve http://www.czechtourism.com/c/bohemiankapılar, Pravčice Hřensko Gorges Taş kapısı
switzerland-national-park/
http://www.czechtourism.com/c/adrspachteplice-rocks/
Soos korumnlaı alanlında volkanik köpürme, http://www.czechtourism.com/c/krusne-horykaya oluşumları, turba bataklık
geopark-egeria/
Beyaz kayalar, çayırlar, üzüm bağları,
http://www.czechtourism.com/c/palavaOrtaçağ kale kalıntıları, Mikulov kasabası
biosphere-reserve/
Kaplıcalar
Web sayfası
Batı Bohemian kaplıca üçgeni
Karlovy Vary, Mariánské Lázně, Františkovy
Lázně.
http://www.czechtourism.com/a/westbohemian-spa-triangle/
Etkinlikler
Karlovy Vary uluslararası film
festivalı
Prag baharı
Tarih ve Yer
July; Karlovy Vary (Carlsbad)
Web sayfası
http://www.kviff.com/en/news/
12 Mayıs–4 Temmuz; Prag
http://www.festival.cz/en
Temmuz; Litomyšl
Temmuz – Ağustos; Český Krumlov
http://www.smetana-litomysl.com/
http://www.festivalkrumlov.cz/en
http://www.bohemiajazzfest.cz////?lang=en
Ostrava Renkleri
Rock uzmanları
Temmuz; Prag, Pilzen, Domažlice, Tábor,
Liberec, Olomouc, Brno, Zlin, Prachatice
Temmuz; Ostrava
Temmuz; Vizovice
Uluslararası Çek Hava Festivali
Beş yapraklı Gül kutlamaları
Eylül; Hradec Králové
Temmuz; Český Krumlov
Kutna Hora kraliyet Yıldızı
Temmuz; Kutná Hora
Noel Pazarları
Aralık; Prag, Pilzen
Smetana’s Litomyšl
Český Krumlov uluslararası müzik
festivali
Bohemian Jaz Festivali
http://www.colours.cz/en/
http://www.mastersofrock.cz/www/index.
php?lng=en
http://www.airshow.cz/index.php?lang=2
http://www.ckrumlov.info/docs/en/
Slavnosti_20130430133841.xml
http://www.stribreni.cz/the-royal-silvering-ofkutna-hora
http://www.christmasmarkets.com/CzechRepublic.html
4 / 15
Kültürel içerikler Seyahat için Hazırlık
Çek Cumhuriyeti
Seyahat için Hazırlık
Schengen ve Avrupa Birliği sınırlarında
seyahat etmek – Örnek olarak hangi
dokümanlar hazır olmalı ( Tüm ülkeler
için genel bilgiler Gabriella tarafından
hazırlanacaktır)
Schengen sınırları aşağıdaki ülkeler için geçerlidir:
Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda,
İtalya, Litvanya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Malta, Hollanda,
Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç ve
İsviçre. Schengen sınırları Schengen anlaşması ile garanti altına
alınmış, vatandaşların serbest dolaşım yapabilecekleri alandır.
Schengen alanı tüm Avrupa birliği alanına eşit değildir. Bazı
Avrupa birliği üye ülkeleri Schengen alanına dâhil değildir. Aynı
zamandan tüm Schengen alanına dâhil ülkeler Avrupa Birliği
üye ülkesi değildir. Bu şu anlama gelmektedir, Schengen
alanında olmayan bir ülkeye giriş yapmak istediğinizde o
ülkenin kendi vizesini almanız ve pasaport kontrolünden
geçmeniz gerekmektedir. Schengen’e dâhil olmayan ülkelere
örnek; Birleşik Krallık, Bulgaristan, Romanya ve Hırvatistan’dır.
Genel Sağlık Sigortası, Avrupa Sağlık
Sigortası Kartı (ASSK) ile ilgili detaylar
(Örneğin Çek Cumhuriyetinde bu kart
otomatik olarak hazırlanır) Ek Seyahat
Sigortası
Temel Kelimeleri Öğrenmek
Ülkeye giriş yapmadan önce selamlaşma ve teşekkür etme gibi
temel kelimeleri öğrenmek iyi olur.
Ortalama günlük harcamalar
Avrupa Birliğinin eski üye ülkelerine göre Çek Cumhuriyetinde
harcamalar daha düşüktür. Temel yeme içme, ulaşım ve konaklama
ücretleri bir öğrenci için aylık yaklaşık 250 – 300 Euro günlük
8 – 10 Euro’dur. Ancak öğrencinin kendi kişisel harcamaları ve
bulunduğu bölgeye göre bu rakamlar değişebilir. Örneğin Prag
diğer şehirlere göre biraz daha pahalı olabilir. Yaklaşık fiyatlar
alışverişlerden sonra tam olarak bulunabilir.
Çalışma izinleri
Avrupa Birliği vatandaşları, İsviçre vatandaşları ve Avrupa
Ekonomik Topluluğu vatandaşları ve onların aileleri, Çek
cumhuriyeti vatandaşları ile aynı statüdelerdir. Bu kişilerin
herhangi bir yerde iş yapmaları için çalışma izni almalarına gerek
yoktur. Avrupa Birliği vatandaşı olmayan kişilerin çalışmaları için
bazı koşullar vardır: a) Çalışma izni ve çalışma üzerinde alınmış
geçerli vize ya da uzun dönem iş için oturma izni b) Yeşil ya da
mavi kart sahibi olmak ( Uzun dönem oturma izni çalışma izni için
düzenlenmiş olmalıdır)
Bir ASSK sahibi, Çek Cumhuriyeti vatandaşları ile aynı koşullarda
hizmet alır. Sağlık sistemi kendi ülkeniz ya da bölgenizinkinden
farklı olabilir. ASSK seyahat sigortası, özel sigorta ya da kendi
ülkenizdeki herhangi bir güvenceyi kapsamaz.
Polis, acil servis, itfaiye gibi önemli
numaralar ( eğer sizin ülkenizde de geçerli
ise Avrupa acil numarası 112’dir)
Polis:
Büyükşehir Polisi: Acil Sağlık Servisi:
İtfaiye:
Avrupa Acil numarası:
158
156
155
150
112
Önemli Not
Ülkenizden ayrılmadan önce gideceğiniz ülkedeki Büyükelçilik
veya Konsoloslukların iletişim bilgilerini bildiğinizden emin olun.
(örneğin telefonunuza kaydedebilirsiniz) Adres, telefon numarası,
Büyükelçinin ismi.
5 / 15
Kültürel içerikler Ulaşım
Çek Cumhuriyeti
Ulaşım
Bir yerde ülkeye ulaşım
Çek cumhuriyetine, uzaklığa bağlı olarak uçakla, trenle, otobüsle
veya araba ile ulaşım sağlanabilir.
Ülke içerisinde seyahat etmek
Çek Cumhuriyeti içerisindeki ulaşım ağı çok geniştir. Birçok ulaşım
çeşitidini bulabilirsiniz –otobüs, tren, özel araçlar, tramvay, uçak,
bisiklet ve hatta bot.
En çok kullanılan ve tercih edilen ulaşım şekli karayolu ulaşımıdır.
Karayolu ile birçok şehire ulaşım sağlayabilir ve aynı zamanda
diğer Avrupa şehirlerine de rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Öğrencilere Özel Tarifeler
Birçok büyük şehirde öğrenciler geçerli ISIC ya da IYTC kartlarını
göstererek indirimlerden faydalanabilir.
Araba Kiralamak
Aşağıda bazı kiralama şirketlerinin linkleri mevcut. Öncelikle
koşulları okumanız önemlidir.
http://www.europcar.cz/en/, http://www.rentalcars.com/en/
country/cz/, http://www.hertz.cz/, http://www.sixt.cz/, http://
carrental.czechocar.com/, http://www.budget.cz/, http://www.
autopujcovna-praha.cz/
Minimum yaş aralığı şirketten şirkete değişmekte olup 21-25 yaş
arasındadır.
Gerekli Belgeler
• Sürücü Belgesi (Avrupa ya da uluslararası)
• Kimlik Kartı (Avrupa) ya da Pasaport .
Otobüs İşletmeleri
Öğrenci Ajansı – Ülke genelindeki büyük şehirler arasında
konforlu tren ve otobüs yolculuğu sağlar. Biletler internetten
ya da büyük şehirlerdeki istasyonlardan alınır. (http://jizdenky.
studentagency.cz/?wicket:interface=:0:1:::). Bu şirket aynı
zamanda Prag ile Pardubice, Olomuc, Ostrava ve diğer küçük
şehirler arasında demiryolu ulaşımı sağlar. Yerel ya da bölgesel
alanlarda fazlaca yerel otobüs imkânı bulabilirsiniz.
Tren İşletmeleri
Çek Cumhuriyetindeki tren ağı yaklaşık 2.500 istasyon ve durak
ile Avrupa’nın en geniş tren ağlarından birisidir. En büyük
tren işletmesi Czech Railways’dır. Biletler internet üzerinden,
istasyonlarda ya da trende alınabilir. (http://www.cd.cz/en/
default.htm)
Diğer tren firması LEO Express sadece Prag ile Pardubice, Olomouc
ve Ostrava arasında hizmet verir. (http://www.le.cz/ website only
in Czech)
Hava Yolu İşletmeleri
Çek Cumhuriyetinin en büyük uluslararası havaalanları Prag, Brno,
Ostrava, Karlovy, Vary ve Produbice şehirlerindedir. Prag havaalanı
ülkenin en önemli havaalanıdır, Brno, Ostrava, Karlovy, Vary ve
Produbice havaalanları bölgesel nitelikte önemli havaalanlarıdır.
Tüm hepsi yerel ve uluslararası uçuşlara açıktır.
Yerel Transferler
Tüm büyükşehirlerde otobüsler tramvaylar sayesinde geniş çapta
yerel transfer ağı mevcuttur. Prag‘da birbirine bağlı 3 yeraltı ulaşım
ağı mevcuttur. Kolaylıkla ister günlük ister haftalık ister aylı ya da
kişisel biletler alıp bu ulaşım ağından yararlanabilirsiniz.
Bazı şehirlerde biletleri internetten, mesajla, bilet makinelerinden
ya da direkt olarak otobüs şoföründen alabilirsiniz. Aynı zamanda
yerel ulaşım istasyonlarından tütün ürünleri, gazete vb. gereçleri
temin edebilirsiniz.
Ülke içerindeki tüm ulaşım bilgilerinin http://jizdnirady.idnes.
cz/vlakyautobusymhdvse/spojeni/ sitesinden öğrenebilirsiniz.
(Ulusal zaman çizelgesi bilgi sistemi)
List of main transport operators:
6 / 15
Kültürel içerikler Ulaşım
Avrupa içerisine inerken veya toplanırken
alınması gereken güvenlik önlemleri
•
Sıvılar: Içecekler, diş macunu, kozmetik kremler ya da
jeller hareketli bir plastic çantada taşınmalıdır –maksimum
1 litre kapasitesi olmalıdır- ve 100ml’den fazla depolayıcı
olmamalıdır. Sıvı koruyucaları 100ml’in üstündeyseler
check-in’den geçmiş bavullarda muhafaza edilmelidirler.
İlaçlar bu kapsama girmezler. .
• Keskin nesneler: Silah olarak kullanılabilecek herhangi
keskin bir nesne uçağa alınmaz. Günlük kullanımda olan
keskin nesneler küçük makas gibi, bavulunuzda durmalıdır..
• Patlayıcı ve yanar maddeler: Havai fişekler, aerosollu
boya maddeleri, toksik maddeler vb. Hiç bir şekilde ne uçağa
ne de bagaja alınmaktadır.
• Hiçbir silah ve türevi uçak kabininde bulunamaz.
• Kabin Bagajı Ağırlığı ve Boyutu Götüreceğiniz araçgereçlerin sayısı ve bavulunuzun boyutunu uçağa binmeden
evvel havalimanı şirketlerinden kontrol ediniz. Her zaman
yasaklı eşyalarla alakalı yönergeleri okuyun.
Elinizdeki makaleleri okuyun ve tuttuğunuz bavulunuzu her
zaman gözleyin
Havalimanı şirketinizin mail adresinden yasaklı malzemelerin
listesini inceleyin ya da yurtdışına çıkmadan evvel sorun.
Genel güvenlik için , götürülen her şey kontrolden geçecektir.
Kokpit kapıları, herhangi yetkisiz girişi önlemek amacıyla,
yolculuk boyunca kilitli tutulacaktır.
*Kaynak: http://europa.eu/youreurope/citizens/travel/safety/
air-security/index_en.htm
Daha detaylı bilgi için, ”The International Air Transport
Association” sitesini ziyaret edin::
http://www.iata.org/policy/Pages/default.aspx.
Çek Cumhuriyeti
•
•
hoparlör aracılığı ile konuşmak serbesttir.
Kandaki alkol seviyesi 0 olması gerekmektedir.
Eylül ile Mart ayları arasında kış lastikleri kullanılması
zorunludur. Kış bazen sert geçmekte olduğu için yollarda
buzlanma olduğundan arabada ayrıca kış set ( zincir, halat
vb.) bulunması gerekmektedir.
Trafik Kazaları
Çek Cumhuriyetindeki kural gereğince bir trafik kazasında nakliye
masrafları dâhil tahmini toplam hasar masrafı 100.000.00 CZK
tutarını geçemez ise polis çağırmanıza gerek yoktur. Ancak özel
tutanak formunu doldurmanız gerekmektedir. Daha sonrasında
sigorta şirketleri için kaza raporu tutulması zorunludur.
Eğer trafik kazası sonucu bir kimse yaralanmış ya da ölmüş veya
kamusal alanlarda zarar meydana gelmiş ise polis çağırmanız
gerekmektedir. Bu durumda yaralı varsa ilk yardımı yapmak ve
kaza yerini güvenli bir şekilde işaret altına almak gereklidir.
Temel Trafik Kuralları
•
•
•
•
•
•
•
Arabalar mutlaka sağdan sürülmelidir.
Emniyet kemerleri mutlaka takılmalıdır.
Işıklar her yıl değiştirilmelidir.
Çocukları (boyu 150 cm den küçük) mutlaka araba koltuğuna
oturmalıdır.
Hız limiti otoyollarda 130 km/saat şehir dışında 90 km/saat
şehir içinde 50 km/saattir.
Yayalar yaya geçitlerinde her zaman geçiş hakkına sahiptir.
Araba kullanırken telefonla konuşmak yasaktır, sadece
7 / 15
Kültürel içerikler Ulaşım
Çek Cumhuriyeti
Trafik Kazaları
Prag
Brno
Ostrava
Pilzen
Liberec
České
Budějovice
Prag
-
202
362
94
102
140
Brno
202
-
165
296
239
186
Ostrava
362
165
-
456
335
346
Pilzen
94
296
456
-
196
133
Liberec
102
239
335
196
-
242
České
Budějovice
140
186
346
133
242
-
Prague
8 / 15
Kültürel içerikler Alışveriş
Çek Cumhuriyeti
Alışveriş
Başlıca Market ve Süpermarket Zinciri
Başlıca süpermarket zincirleri arasında Albert, Lidl, Billa, Tesco
Express, Penny Market ve COOP vardır. Aynı zamanda Tesco, Albert
hipermarket ve Kaufland büyük hipermarketler arasındadır.
Genellikle sabah 7 ile akşam 10 arası açık olurlar bazıları gere 12
ye kadar açıktır.
Genellikle Kullanılan Ödeme Şekilleri ( Nakit
veya kredi kartı)
Kredi kartı ya da nakit olarak ödeme yapabilirsiniz. Günümüzde
kredi kartları neredeyse tüm mağazalarda geçerlidir. Mağazalara
bağlı olarak genellikle kullanılan kredi kartları, visa, mastercard,
visa electron, maestro ve american expressdir.
Açılış Saatleri
Genellikle marketler Pazartesi sabahtan açılırlar. Büyük şehirlerde
genellikle biraz geç açılırlar. Küçük marketler saat 12 – 1 arasında
genellikle öğle arası molası verir ve kapalı olurlar.
Ana malzemelerin ortalama fiyatları
Süt, 1 litre
Taze beyaz somun ekmek (500g)
Pirinç (1kg)
Yumurta (12)
Yerli peynir (1kg)
Tavukgöğsü (Derisiz, Kemiksiz),(1kg)
Elma (1kg)
Portakal (1kg)
Domates (1kg)
Patates (1kg)
Marul (1 baş)
Su(1.5 litrelik şişe)
Şişe Şarap (Orta sınıf )
Yerli Bira (0.5 litrelik şişe)
İthal Bira (0.33 Litrelik Şişe)
Şampuan (250 ml)
Duş Jeli (250 ml)
16.00 Kč
20.00 Kč
30.00 Kč
40.00 Kč
160.00 Kč
142.50 Kč
25.00 Kč
30.00 Kč
30.00 Kč
12.00 Kč
18.00 Kč
13.00 Kč
100.00 Kč
14.00 Kč
25.00 Kč
68.00 Kč
54.00 Kč
Sigara ve Alkol alımlarında herhangi bir
kısıtlama var mıdır?
18 yaş altı kişilere doğrudan sigara ve alkol satışı yapılmamaktadır
Yerel eşyaların alınabileceği yerler
Çek Cumhuriyetine ait hediyelik eşyaları almak için en uygun
şehir Prag’dır. Prag şehri geleneksel Çek Cumhuriyetine ait, ağaç
işlemeli hediyelik eşyalar, kuyumcular ve değerli taşların satıldığı
birçok mağazaya sahiptir.
http://www.myczechrepublic.com/czech-souvenirs/index.html
link üzerinden Prag şehrindeki Çek Cumhuriyetine özgü hediyelik
eşyaların alınabileceği adresler mevcuttur.
9 / 15
Kültürel içerikler İşyerinde
Çek Cumhuriyeti
İşyerinde
Genellikle iş hayatının başladığı saatler
Çalışma Kontratı – Koşulları
Her şirket işe kaçta başlanacağına kendisi karar verir. Genellikle
sabah 8-9 saatleri arasında başlar. Bazı şirketler çalışanlarını sabah
7-8 arası işe çağırır ancak bunlar eve erken dönerler. Genellikle
çalışma zamanı akşam 4-5 saatlerinde biter fakat 6 da bitmesi de
olasıdır. Resmi dairelerde çalışanlar sabah 7-8 saatlerinde başlar
akşam 3-6 saatlerinde ayrılırlar bu haftanın çeşitli günlerinde
değişir. Fabrika işçileri 8 ya da 12 saatlik programa göre çalışırlar.
İşveren ile işçi arasındaki ilişki iş sözleşmesine dayanmaktadır.
İş sözleşmeleri yazılı ve bir kopyasının işçide bulunması gereken
belgelerdir.
İş sözleşmesi kesinlikle işçinin iş tanımını ve işçi için uygunluğunu
içermektedir, iş ile ilgili açık bilgilerin olduğu ve işe başlama
tarihinin bulunduğu bilgileri içermelidir. Eğer iş sözleşmesi bu
bilgileri içermiyorsa iki taraf içinde geçersiz sayılır.
İşçilerin temel hakları
Maaşların ödeme şekli
Haftalık temel çalışma saatleri 40 saattir ve bu süreyi geçemez.
Tüm işçilerin her 6 saatte bir yarım saatlik yemek veya dinlenme
molası verme hakkı vardır, bununla beraber 18 yaş altı çalışanlar
her 4,5 saate bir mola verme hakkına sahiptir. İşçiler fabrikalarda
günlük 8 ila 12 saat arası çalışırlar.18 yaşından küçükler için
günlük çalışma saati 8 saati geçemez. İşverenler genç işçileri gece
ya da fazla mesai olarak çalıştıramaz.
Temel olarak haftalık 40 saatlik çalışma ücreti aylık CZK 8.000.000
ya da saatlik CZK 48,10’dur.
Temel olarak işçiler 4 haftada 20 gün çalışır ve geri kalan günlerde
tatil yaparlar.
Çek Cumhuriyetinde 12 resmi tatil günü vardır be insanlar bu
günlerde işe gitmek zorunda değildir.
Maaşlar genellikle aylık olarak banka üzerinden ödenir. İşçiye
direk nakit olarak maaş ödemeleri de yaygındır ancak büyük
şirketler için bu durum büyük karışıklıklar yaratmaktadır.
Dakiklik
Dakiklik, işe zamanında gelme profesyonellik olarak adlandırılır.
Ancak 15 dakikalık gecikmeler kabul edilebilir.
Bir iş arkadaşı ya da patrona hitap şekli
(resmi – gayri resmî)
Her zaman patronlarımız ile resmi şekilde iletişim kurarız.
Eğer patronlar sizden gayri resmi konuşmanızı isterse siz
onu reddedebilir ve resmi konuşmaya devam edebilirsiniz.
İş arkadaşları ile eğer yaş seviyeleri aynı ise gayri resmi
konuşulmaktadır.
Farklı işyerlerinde giyim kuşam şekli
Bazı işyerlerinde üniforma giyilmesi gerekmektedir. Eğer müşteri
ile birebir irtibat içerisinde olacaksanız düzgün giyinmek
zorundasınızdır. Eğer iş özel giysiler giymeyi gerektirmiyorsa
normal günlük kıyafetler ile işe gidebilirsiniz.
Bazı eşyaları kullanabilmek için nasıl izin
alınır
Başkasının eşyalarını kullanabilmek için öncelikle kibar bir şekilde
izin isteyip teşekkür etmeniz gerekir.
10 / 15
Kültürel içerikler Sosyal Davranış
Çek Cumhuriyeti
Ülke çapın iş aramak için bazı ipuçları
İş bulmak için en çok tercih edilen ve en etkin yollardan birisi
internet üzerinden iş aramaktır.
www.prace.cz
www.monster.cz
www.jobs.cz
www.profesia.cz
www.dobraprace.cz
www.jobdnes.cz
www.dzob.cz
İş aramak için şirket ismi, pozisyon, bölge ya da sektör bilgileri
doğrultusunda yukarıdaki linklerden yararlanabilirsiniz. (Bazı
yönergeler İngilizcedir ancak çoğu iş tanımı Çek dilindedir)
Bir diğer iş bulma imkânı ajanslar tarafından sağlanır. Ajans
çalışanlarının çoğu İngilizce ile beraber diğer yabancı dillerini
de bilmektedir. Yabancılar için ajanslardan iş araştırmak daha
avantajlıdır. www.monster.cz
www.adecco.cz
www.stimul.cz
www.syn.cz
www.roberthalf.cz
www.hays.cz
www.axial.cz
11 / 15
Kültürel içerikler Sosyal Davranış
Çek Cumhuriyeti
Sosyal Davranış
Kişisel davranış sorumluluğu
•
Dışarı çıkarken kendimiz kontrol etmek zorundayız. Dışarıda iken
bağırmamalıyız ve insanlara kibar davranmalıyız.
Karşı cinse hitap şekli ve karşı cins bir ilişki
yürütülmesi
•
Yeni bir kişi ile tanışırken el sıkışılır ve bazen küçük bir sarılma ya
da yanaktan öpücük şeklinde olabilir.
Cadde, sokak, sosyal alanlar ve
restoranlarda sigara içmek
Çek Cumhuriyetinde, sigara içilebilen, sigara içilmesi yasaklanmış
ya da sigara içilebilmesi için ayrı bölüm açılmış restoranlar
bulabilirsiniz. Sosyal alanlarda ise belirli bir kısıtlama yoktur ancak
tren istasyonları, otobüs durakları, metrolar ve yol üzerlerinde
sigara içmek yasaktır. Tütün ürünleri 18 yaşın altındaki kişilere
satılmamaktadır.
Uyuşturucu Kullanmayın ve Sarhoş Olmayın
Çek Cumhuriyetinde 18 yaşından sonra alkol alabilirsiniz.
Barlarda, kafelerde, restoranlarda alkol alabilirsiniz ancak cadde
ve sokaklarda alkol almak yasaktır.
Uyuşturucu kullanmak ya da dağıtmak Çek Cumhuriyetinde
yasaktır.
Marihuana Çek Cumhuriyeti’nde yasak bir uyuşturucudur ancak
gençler arasında popülerdir. Bu yüzden 15 gramdan fazla taşımak
suçtur.
Evsahipleri, komşular vb. ile nasıl iyi
ilişkiler geliştirilebilir
Evsahibinize ve komşularınıza karşı iyi niyetli olmalı ve onlara
kibar davranmalısınız. Herhangi bir kimseyle karşılaştığınızda
selamlaşmalı ve birkaç kelime konuşmanız sizin yararınıza
olacaktır. Özellikle gece saatlerinde gürültü yapmamalısınız.
Kiranızı zamanında ödemeyi unutmayın! Bu kurduğunuz iyi
ilişkileri ve özellikle evinizi korumanızda çok önemli olacaktır.
•
•
Eğer bir taksi durduracaksanız durduracağınız taksinin
gerçek legal bir taksi olduğundan emin olun. Taksinin
üzerinde taksi lambası, yanlarında ve kaputunda siyah TAXI
yazısına ve aracın her iki tarafında bulunan sürücü ile ilgili
resmi bilgilerin olmasına dikkat edin.
Taksinin içindeyken, taksimetrenin kilometre geçiş ücretinin
taksi içinde bulunan fiyat listesi ile uyumlu olup olmadığını
kontrol edin. Eğer fiyatlar uyumlu değilse, taksiciyi uyarın ya
da taksiden inin.
Taksi sürücüsünün size fatura sunması gerekmektedir. Eğer
sürücü size fatura sunmazsa, fatura isteme hakkınız vardır.
Sürücü size fatura sunmayı kabul etmezse, ücret ödemeyi
reddedebilirsiniz.
Be smart and order a taxi by phone from one of these reliable
and courteous taxi companies: Taksi kullanacağınızda
telefonla güvenilir taksi şirketlerini aramanız yararınıza
olacaktır. Çek Cumhuriyeti’ndeki bazı güvenilir taksi
firmalarının numarası şu şekildedir:
AAA Radiotaxi - tel. 14 0 14 or 222 333 222,
www.aaa-taxi.cz
City Taxi - tel. 257 257 257, www.citytaxi.cz
Profi Taxi - tel. 14 0 15, www.profitaxi.cz
Halotaxi - tel. 2 4411 4411, www.halotaxi.cz
Sedop - tel. 777 666 333, www.sedop.cz
Turistler için hazırlanan kılavuzlarda
bulunmayan kullanışlı bilgiler
Eğer Çek Cumhuriyeti’nde bir ev ziyaretinde bulunursanız, ev
sahibi sizden ayakkabılarınızı çıkarmanızı isteyebilir. Bu alışkanlık
halkta güçlü bir şekilde kökleşmiştir ancak bugünlerde yavaş
yavaş terkedilmeye de başlanmıştır.
Ev ziyaretine giderseniz, ev sahibine küçük bir hediye almanız
şık olacaktır. Şekerleme, bir şişe şarap ya da bir buket çiçek gibi
hediyeler uygun olacaktır.
Taksiler nasıl kullanılır
Prag şehrinde gezerken taksi kullanmanız zorunlu olmadıkça
gerekli değildir. Yanınızda valizler varsa, hava soğuksa veya
gideceğiniz yer uzakta ise taksi kullanabilirsiniz. Sizin için bazı
ipuçları:
• Bir tren istasyonu ya da turist merkezinin önünden taksiye
binmeyin. Çünkü turistleri bekleyen taksiler normalde daha
pahalı olur.
12 / 15
Kültürel içerikler Yemek
Çek Cumhuriyeti
Yemek
Klasik Restoranlar/Geleneksel Çek
Yemeklerinin Yenebileceği Mekanlar
Çek Cumhuriyeti’nde her türden lokanta bulmanız mümkündür:
En lüksünden klasik Çek publarına kadar birçok çeşit restoran tarzı
Çek Cumhuriyeti’nde bulunmaktadır. Geleneksel Çek yemeklerini
tatmak isterseniz, eski tarz pub ve restoranlara gitmenizi tavsiye
ederiz. Publar bazen duman altı olsa da, iyi fiyata güzel yemek
bulabilirsiniz. Menünün fazlasıyla yemek içermesi, dondurulup
sunulması nedeniyle yemeklerin tazeliği konusunda şüphe
uyandırmalıdır. Bu sebeple menüsü günlük olan ya da az çeşit
içeren lokantalar tercih edilmelidir. Böylece kaliteli ve taze
öğünler yenebilir.
Gençlerin girişinin kısıtlandığı yerler
Yemek yerken sergilenmesi gereken
davranışlar
Bir restoran ya da kafeye girerken garsonları selamlamak ve
çıkarken vedalaşmak kibar bir davranış olacaktır. Hesabı isterken,
elimizle ya da kafamızla yumuşakça işaret ederek garsonun
dikkatini çekmeliyiz. Ayrıca restorandan ayrılırken yemekler
için teşekkür etmeyi ihmal etmemeliyiz. Servisten duyduğunuz
memnuniyetin bir göstergesi olarak, bahşiş vermeniz uygun
olacaktır. Genellikle bir restoran çalışanı size hesabı getirecek ve
yanınızdan ayrılacaktır. Çalışan döndüğünde ne kadar ödemek
isteyeceğinizi(bahşiş dahil) kendiniz belirleyeceksinizdir. Bir
başka seçenek, hesabın tam karşılığını ödemek ve bahşişi masaya
bırakmaktır.
16 veya 18 yaş altındaki gençlere bazı diskolara ve gece
kulüplerine girişi kısıtlanmıştır. Kumar oynanan yerler için ise 18
yaş sınırı vardır.
Diğer ülkelerde görülmeyen özellikler
Restoranların yemek servisi verdiği saatler
Gençlerin buluştuğu ünlü mekânlar
Çek Cumhuriyeti’nde restoranlar genellikle gündüz 11:00’dan
akşam 22:00 ya da 23:00’e kadar yemek servisi verirler.
Restoranların açılış saati
Restoranlar gündüz 10:00-12:00 arasında restoranlar
açılmaktadır. Kapanış saatleri ise hafta içi 23:00 iken, hafta
sonları 01:00’ı bulmaktadır.
Bira, sudan daha ucuzdur.
Letna Park, özellikle yaz günlerinde gençlerin uğrak yeri olmakta
ve paten, kaykay gibi faaliyetlerin gerçekleştirilebildiği bir parktır.
Letna Park, tıpkı New York City’deki Central Park gibi bir işlev
görmektedir. Gençlerin buluştuğu barların başında Atmosphere
Café-Pub, Krásný ztráty, PeachPit, El Mágico Restaurace gibi
mekanlar gelmektedir.
13 / 15
Kültürel içerikler Acil Durumlar
Çek Cumhuriyeti
Acil Durumlar
Acil Durumlarda Nasıl Davranılmalı
Acil durumda ihtiyacınız olacak önemli kurumların numaraları
çoğunlukla üç hanelidir. Bu numaralara herhangi bir yerde ve
herhangi bir zamanda ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.
• Acil durum aramaları 112 (Bu numara tüm Avrupa’da
kullanılmaktadır; tıbbi yardım, polis ve itfaiye gibi
hizmetlere ulaşabilirsiniz. Ancak SIM kartı olmayan eski
telefon modellerinde bu numaraya ulaşamayabilirsiniz.
• Tıbbi ilk yardım 155
• Polis 158
• Zabıta 156 (Daha az otoriteleri vardır ve küçük, yerel
olaylarla ilgilenirler)
• İtfaiye 150
Acil durum araması yapmadan önce, güvenli bir yerde
olduğunuzdan emin olun (Yangın veya kaza yerinden yeterli
uzaklıkta olun)! Olay yerinin çevresinde bekleyin (Konuşacağınız
operatör kazanın tam olarak nerede gerçekleştiğini bilmek
isteyecektir). Telefon konuşmanız süresince sakin, tane tane ve
açık konuşmaya çalışın.
Operatöre belirtmeniz gerekenler:
NE OLDU - Kazanın boyutunu anlatın, kayıpların ya da tehlike
altındaki insanların sayısını belirtin vb.
NEREDE OLDU - mümkünse bulunduğunuz yerin tam adresini veya
bulunduğunuz yerin tarifini yapın.
KİM ARIYOR - Telefonu kapamayın, çünkü operatörün size soracağı
sorular olabilir. Telefon konuşması bittikten sonra, mobil(cep)
telefonunuzu kapatmayın. Operatör sizi detayları açıklığa
kavuşturmak için arayabilir.
Bir şey kaybederseniz ne yapmalısınız?
Bir şey kaybederseniz, Belediye Kayıp Mal Bürosu ile iletişim
kurabilirsiniz (Ztráty a nálezy). Ancak bu büronun her kentte
şubesi yoktur, bu sebepten en iyisi yanınızda taşıdığınız eşyalara
dikkat edin.
Hırsızlık/Soygun durumunda ne
yapmalısınız?
Hırsızlık durumunda ya 158’i arayın, ya da en yakın polis karakoluna
gidin. Buradaki memurlar olayla ilgili rapor hazırlayarak çalınan
eşyalarınız hakkında sizden bilgi alarak onayınızı alacaklardır.
Kişisel dokümanların kaybı/çalınması söz konusu olduğunda aynı
zamanda büyükelçiliğinizle de iletişim kurmalısınız. Yurtdışına
çıkmadan önceden büyükelçilikle iletişim yolunu kontrol etmenizi
öneririz.
Hastalık/Sakatlık durumunda ne
yapmalısınız
İlk yardım, acil durumlar ve kurtarma
servisleri
Sağlık hizmeti ani hastalık veya sakatlık durumlarında çalışma
saatlerinin dışında hastanelerin acil servis bölümlerinde
verilmektedir.
Hastanın hastaneye veya doktora ulaşamadığı ve acil bakım
gerektiren ani ve ciddi hastalık durumunda 112 telefon
numarasından hızır acile ulaşılması gerekmektedir.
Eczaneler
Grip ya da soğuk algınlığı gibi veya benzer durumlar için
eczanelerden gerekli ilaçlar reçetesiz olarak alınabilmektedir.
Diğer ilaçlar ise doktordan alınan reçete ile satın alınabilmektedir.
Acil servislerin yazdığı reçeteler yazıldığı günün ertesine kadar
geçerlidir. Antibiyotikler için hazırlanan reçeteler ise üç gün için
geçerlidir. Diğer tüm reçeteler bir hafta boyunca geçerlidir.
Sigorta
Avrupa Birliği’nden, İsviçre’den, Norveç’ten, İzlanda’dan ve
Liechtenstein’dan gelen yabancılar için sigorta:
Çek Cumhuriyeti’nde sağlık hizmetinden yararlanabilmek
için, Avrupa Sağlık Sigortası Kartı’na(EHIC) sahip olmanız
gerekmektedir. Çek Cumhuriyeti’ndeki tıbbi kurumlarda alacağınız
tedavi bu kart sayesinde hizmet aldığınız sigorta şirketi tarafından
karşılanacaktır.
Ancak, Avrupa Birliği üyesi ülkenin sigortalı tarafının sadece
hastalığın doğası ve fiyatının beklenen uzunluğuna göre bir
başka üye ülke sınırları içinde temel tıbbi bakım hakkı vardır. Kart
temelinde sigorta şirketi gerekli bakım çerçevesinin ötesinde bir
ödeme yapmayacaktır. Hatta yerel yasalar tarafından öngörülen
destekleri kabul etmeyebilir. Çek Cumhuriyeti’nde bu destekler şu
düzeyde ödenebilir:
• Doktor Muayenesi – CZK 30
• Reçetedeki bir öğe – CZK 30
• Acil Tedavi – CZK 90
• Hastanede bir gün – CZK 60
• Diş Hekimi Muayenesi – Spesifik olarak hesaplanır
Tavsiye: Bu tarz ücretleri karşılayabilecek ticari bir sigorta
ayarlayın.
14 / 15
Kültürel içerikler Acil Durumlar
Çek Cumhuriyeti
Sık görülen sağlık sorunları ya da
hastalıklar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bolení břicha (Karın ağrısı)
Průjem (Diare)
Gastroentritida (Mide ve bağırsak iltihabı)
Nastydnutí (Soğuk Algınlığı)
Bolest paže (Kol ağrısı)
Bolest nohy (Bacak ağrısı)
Bolest na hrudi (Göğüs ağrısı)
Bolest v krku (Boğaz Ağrısı)
Zvracení Kusma)
Horečka (Ateş)
Bolest ucha (Kulak ağrısı)
Krvácení (Kanama)
15 / 15
eBridge2 VET Mobility
ITURBROK S.L.
(Spain)
Spāņu Kultūras Centrs Séneca
(Latvia)
LHL / Lanbide Heziketaren Lagunak
(Spain)
ALETHEIA s.r.o.
(Czech Republic)
Projinal Education Consultancy
(Turkey)
MESCOMP S.A
(Poland)
Centro Europeu de Línguas
(Portugal)