ağustos 2013

AĞUSTOS 2013
YAYIMLAYAN:
Kaçkar Turizm Birliği
HAZIRLAYAN:
Ersin DEMİREL
[email protected]
www.ersindemirel.blogspot.com
FOTOĞRAFLAR:
Ersin DEMİREL
GRAFİK TASARIM:
Grafit Tanıtım ve Tasarım Ajansı
[email protected]
Türkçe Birinci Baskı Ağustos 2013
Bütün yayın hakları saklıdır. Rehberde yer alan yazılar ve görseller, telif sahibinin izni
alınmadan kısmen veya tamamen basılamaz ve çoğaltılamaz.
İÇİNDEKİLER
Önsöz
5
Suyun Şiirsel Görüntüsü : Şelaleler
8
Rize Şelaleleri
13
Fındıklı
14
Ardeşen
22
Çamlıhemşin
32
Hemşin
63
Çayeli
Güneysu
64
Merkez İlçe
76
Derepazarı
88
Kalkandere
92
İkizdere
96
Rize Şelaleleri Araç Rotaları
116
Rize Şelaleleri Yürüyüş Rotaları
128
Bilgi ve İletişim
136
Şelaleler Listesi (Alfabetik)
137
72
4
Palovit Şelalesi-Çamlıhemşin / Cüneyt OĞUZTÜZÜN
Yaşamın kaynağı olan su, binlerce yıldan bu yana uygarlıkların devamını
sağladığı gibi insanoğlunun ayakta kalabilmesinin de başlıca nedenlerinden
biri oldu. Üzerinde yaşadığımız küçük mavi yuvarlakta yaşamın başladığı ilk
günden beri tüm canlılar için en vazgeçilmez temel besin maddesi olan su,
değişik formlarda karşımıza çıkar. Kimi zaman ufuk çizgisinde uzanan engin
bir deniz, kimi zaman gökyüzünün rengini çalan masmavi bir göl, bazen
önlenemez akışıyla hırçın bir dere, bazen de doğanın sessizliğini bozarak hoş
bir seda bırakan şelale olur. Hangi şekli alırsa alsın muhteşem güzelliğiyle
insanı kendine çeker her daim.
Kuşkusuz suyun insanı en çok etkileyen görünümü şelalelerdir. Yerkürenin
engebeli yüzey şekillerinden doğanın özene bezene yaratığı şelaleler ve
suyun yükseklerden süzülürken oluşturduğu o müthiş manzara hepimizi
derinden etkiler. Üzerinde parıldayan gökkuşağı ve suyun insana huzur veren
melodik sesi karşısında bir duygu seline kapılırsınız.
Bazı mekanlar vardır, doğanın derinliklerinde yüzyıllar boyunca insan
gözünden uzak varlıklarını sürdürürler. Sık bir orman örtüsünün sakladığı
bu doğal güzellikler, ulaşılmazlıklarının arkasına saklanıp keşfedilecekleri
zamanı beklerler. Türkiye’nin 81 ili arasında ‘en fazla şelaleye ev sahipliği
yapan şehir’ unvanını taşıyan Rize, bir şelaleler kentidir aynı zamanda.
Şehrimiz takvim yapraklarındaki fotoğraflara konu olan Palovit, Türkiye’nin
en uzun şelalesi olan ve ismi gibi bulutlarla dans eden Bulut (Tar Deresi),
büyük bir hızla yükseklerden dökülen Manle, muhteşem görüntüsüyle
nefesleri kesen Çağlayan (Vandri), serinleten göletiyle Katarahte ve ormanın
yeşiliyle bütünleşen Akırgel (Cimil) gibi elliye yakın şelalesiyle dillere destan
güzelliğini sergilemeye devam edecek.
Umuyorum ki bu çalışma ülkemiz adına önemli bir kültür hizmeti olurken,
köprüler, yaylalar, buzul gölleri ve konaklar temalı hazırlanan diğer kitaplarla
birlikte Rize’yi turizm alanında bir adım öne taşıyacaktır. Bu çalışmada emeği
geçen herkese ve kitabın basımına destek olan Güriş İnşaat ve Mühendislik
A.Ş.’ye teşekkür ederim.
Nurullah ÇAKIR
Rize Valisi
6
Aşıklar 2 Şelalesi-Çamlıhemşin
7
SUYUN ŞİİRSEL GÖRÜNTÜSÜ: ŞELALELER
Akarsular usta bir ressamın tuvalini
renklendiren fırça darbeleri gibi dünya
coğrafyasını milyonlarca yıldan beri özenle
biçimlendirmeye devam ediyorlar. İlkbahar
yağmurlarıyla öfkelenip yataklarından
taşıyor, yer yuvarlığını aşındırarak
kanyonlar ve vadiler yaratıyor, önlerine
kattıkları alüvyonlarla ovalara bereket
dağıtıyor, denize dökülmeden önce
deltalar ve sulak alanlar meydana getiriyor,
dağların kuytuluklarından denize koşarken
yükseklerden büyük bir hışımla atlayarak
coşkun şelaleler oluşturuyorlar.
Sözlüklerde ‘akarsu yatağının, dike yakın
bir biçimde aniden düştüğü, suların
yüksekten dökülerek aktığı kısmı’ olarak
tarif edilen şelaleler, dünyanın dört bir
tarafında yarattıkları müthiş görüntülerle
belleklerimize kazınıyor. Angel (Venezuela),
Iguazu (Arjantin-Brezilya), Niagara (KanadaAmerika) ve Victoria (Zambiya-Zimbabve)
başta olmak üzere yüzlerce şelale her
yıl milyonlarca gezgin tarafından ziyaret
ediliyor.
Dünya çapında hazırlanan listelere göz
attığımızda; en yüksek şelale unvanı 979
metre ile Venezuela’daki Angel Şelalesi’ne
ait. Ülkenin güneyindeki Canaima Ulusal
Parkı’nda yer alan şelale, dümdüz tepeleri
aşarak Churun Nehri’ne dökülüyor.
Pemon yerli dilinde Kerepakupai Meru (en
derin yerin suyu) olarak anılan bu doğa
harikasına ulaşım, Canaima Parkı’ndan
küçük uçaklarla veya dört saatlik tekne
yolculuğunun ardından iki saatlik sık
orman dokusu içinde yapılacak bir
8
Movri Şelalesi-Ardeşen
yürüyüşle sağlanabiliyor. Listede Angel’in ardından
948 metrelik Tugela (Güney Afrika), 914 metrelik
Cataratas Las Tres Hermanas (Peru) ve 900 metrelik
Olo’upena (ABD) şelaleleri sıralanıyor.
Sayıları 270’i aşan irili ufaklı şelalesiyle dünyanın en
çok şelaleye ev sahipliği yapan doğal parkı unvanını
taşıyan Iguazu, Brezilya ile Arjantin’in sınırında yer
alıyor. Adı Guarani yerli dilinde ‘büyük su’ anlamına
gelen Iguazu takım şelaleleri, Irai ve Atuba nehirlerinin
Curitiba şehri yakınlarında birleşmesiyle oluşuyor.
Parana Nehri’ne dökülen şelaleler, Unesco Dünya
Mirası listesinde iki ülkeyi de gururla temsil ediyor.
Dakikada 168.000 m³ su akışıyla dünyanın en yüksek
debili şelalesi unvanını taşıyan Niagara, Kanada ile
ABD’nin sınırında. Horseshoe (At Nalı), Bridal Veil
(Gelin Duvağı) ve American şelaleleri olmak üzere
üç bölümden oluşan bu devasa su kütlesi, adını
Iroquois yerli dilindeki Onguiaahra (büyük boğaz)
sözcüğünden alıyor.
Zambiya ve Zimbabve arasındaki sınırı oluşturan
Victoria ise, 1707 metreye yayılan alanıyla, dünyanın
en geniş şelaleleri listesinin üst sıralarına adını
yazdırıyor.
Eğvane (Hostaval) Şelalesi- İkizdere / Cüneyt OĞUZTÜZÜN
9
SUYUN ŞİİRSEL GÖRÜNTÜSÜ: ŞELALELER
Yerli dilinde Mosi-oa-Tunya (gürleyen duman) olarak anılan şelale, 128
metreden düşerken üzerinde gün boyunca kaybolmayan bir gökkuşağı
barındırıyor.
Karlı dağlar, yüksek platolar ve derin vadilerle kuşatılan ülkemiz, dünyadaki
benzerleriyle yarışacak güzellikte pek çok şelaleye ev sahipliği yapar. Bu
şelaleler arasında Rize’nin Çamlıhemşin ilçesindeki Bulut (Tar Deresi)
Şelalesi, yaklaşık 250 metre ile Türkiye’nin en yüksek şelalesi unvanını elinde
bulundurur. En yüksek şelaleler listesinde daha sonra; Movri (Ardeşen-Rize),
Tortum (Uzundere-Erzurum), Paslakum (Çamlıhemşin-Rize), Uçan 2 (SerikAntalya), Kapuzbaşı-Barazama (Yahyalı-Kayseri), Uzundere (Aybastı-Ordu),
Çopuni (Çamlıhemşin-Rize), Salma (Fındıklı-Rize), Ağlayan Kaya (YeşildereDenizli), Suatılan (Şavşat-Artvin), Maral (Borçka-Artvin), Mençuna (ArhaviArtvin), Manle (İkizdere-Rize) ve Çağlayan-Vandri (Kalkandere-Rize) yer alır.
Düşüş sırasında ardışık çağlayanlar yaparak kademeler halinde dökülen
şelalelere takım şelaleleri adı verilir. Bu kategorideki en uzun şelaleler
arasında ilk sıraları Rize ilindeki Bulut, Gelin Tülü, Movri, Manle, Aşıklar,
Paslakum, Akırgel (Cimil) ile Sinop ilindeki Erfelek (Tatlıca) alır. Takım
şelalelerine iyi birer örnek oluşturan bu şelaleler balkonlar yaparak yüzlerce
metreden aşağıya süzülürler. Ülkemizin takım şelalesi tanımına uyan en
önemli şelalelerinden biri olan Erfelek (Tatlıca), ardı ardına sıralanan 28
çağlayandan oluşur. Sinop il merkezine 28 kilometre uzaklıktaki Erfelek
ilçesinde bulunan şelaleler, doğa turizminin yeni adreslerinden biridir.
Diğer yandan ülke sınırları içerisinde en yüksek rakımda bulunan şelale
unvanı, Artvin ili Yusufeli ilçesi Özgüven köyündeki Ciro ile Rize ili Ardeşen
ilçesi Tunca beldesindeki Çiftegöl şelalelerine aittir. Altıparmak Dağları’nın
güneydoğu tarafına konumlanan Ciro’nun denizden yüksekliği 2348 metre,
aynı dağların kuzeyine konumlanan Çiftegöl’ün denizden yüksekliği ise
2535 metredir.
Güzellikleriyle dikkat çeken bu doğa harikaları arasında Düden Şelalesi farklı
özelliğiyle bir adım öne çıkar. Antalya’nın özgün jeolojik yapısını meydana
getiren falezlerin yarattığı şelale, müthiş bir gürültüyle akarak doğrudan
denize dökülür. Gökkuşağının renklendirdiği su zerrecikleriyle dans eden
turist teknelerine binerek Düden’in altına kadar gelip müthiş fotoğraflar
çekebilirsiniz.
10
Anzer Şelalesi-İkizdere / Cüneyt OĞUZTÜZÜN
11
12
Mulona Şelalesi-Ardeşen
RİZE ŞELALELERİ
Karadeniz bölgesinde bulunan Rize, sırtını yasladığı
Doğu Karadeniz sıradağlarının yamaçlarında
birçok akarsuya da ev sahipliği yapıyor. Özgün
iklim koşullarının ve karlı dorukların beslediği
coşkun nehirler, Karadeniz’in koyu lacivert sularıyla
buluşuyorlar. Dağlardan denize koşan bu akarsular
yolculuklarının çeşitli evrelerinde yol kenarlarında,
orman içlerinde, dik yamaçlarda küçük çağlayanlar
ve görkemli şelaleler yaratarak yol alıyorlar.
‘Şelaleler Kenti’ sıfatını fazlasıyla hak eden
Rize’de irili ufaklı sayısız şelale yer alıyor. Ancak
sert coğrafi koşullar nedeniyle gerçek bir şelale
envanteri oluşturmak neredeyse imkansız. Yüksek
dağlar, yoğun orman örtüsü ve çoğu zaman sisle
kaplı vadiler pek çok şelalenin varlığını gözlerden
saklıyor. Kimi zaman çok uzaklardan görüş alanına
giren bu doğal güzellikler yaklaştıkça gözden
yitiriliyor, kimisine ulaşmak ise sık bitki örtüsü
ve kayalık alanlardan dolayı neredeyse olanaksız
hale geliyor. Ülkemizin pek çok yerinde 5-6
metrelik çağlayanlar turizmin gözde mekanları
olurken, Rizeliler için şelale manzaraları günlük
hayatın sıradan bir parçası. Dik bir uçurumdan
patlarcasına dökülen şelalelerin etrafa su
zerrecikleri saçarak sıra dışı sahneler oluşturması
çoğu insanı heyecanlandırırken, yöre halkı için bu
tür görüntüler alışıldık olaylar arasında.
Vadileri akarsularla süslenen kentte, ‘düşen
sular’ın peşinde koşarken tarifsiz bir heyecana
kapılıyorsunuz. Her şelale farklı özellikleriyle sizi
bir başka boyuta götürüyor. Elinizdeki rehber kitap,
ulaşılabilirlik ve mevsimsel süreklilik anlamında
hemen hemen tüm Rize şelalelerini içeriyor.
13
FINDIKLI ŞELALELERİ
Çatak Üçgöl Şelalesi-Fındıklı / Erkan AKSU
15
FINDIKLI
1. GÜRCÜDÜZÜ (SOLOREZ-TAŞLI MAĞARA) ŞELALESİ, GÜRCÜDÜZÜ
(N41 10.052 - E41 20.103)
Fındıklı ilçesinin en uzun vadisi olan Çağlayan Deresi Vadisi, adına
yakışacak güzellikte pek çok şelaleye ev sahipliği yapıyor. Gerek ana dere
gerekse ana kaynağa karışan yan kollar üzerindeki irili ufaklı şelaleler,
vadi rotası boyunca görsel bir şölen sunuyorlar. Elbette vadiyi taçlandıran
en güzel şelaleler Gürcüdüzü-Solorez ve Salma şelaleleri. 3334 metrelik
Marsis Dağı eteklerinden doğup uzun yolculuğu boyunca Abu Viçe, Çatak
ve Solorez gibi adlar alan Çağlayan Deresi, zengin bitki örtüsüyle kaplı bir
tabiat alanından geçiyor.
Fındıklı ilçesine yaklaşık 31 kilometre uzaklıktaki şelaleyi görebilmek için
iki seçenek var. İlki ilçe merkezine 22 kilometre mesafedeki Gürcüdüzü’ne
ulaşıp, tarihi Gürcüdüzü-Çamlık-Çatak-Salikvan eski göç yolu patikasında
yürümek. Bir mesire alanı olan Gürcüdüzü’ne gelindiğinde yol ikiye
ayrılıyor. Siz düz devam ederek yaklaşık 3 kilometre daha araç yolunu
takip edeceksiniz. Açkozlu Mağarası mevkisinde toprak yol bitiyor ve
Çağlayan Deresi’nin solundan devam eden bir patikaya dönüşüyor.
Yakın zamana değin kullanılan bu eski yol, Solorez Deresi boyunca
vahşi bir doğa içerisinde uzanıyor. Patikanın en önemli özelliği bazı
bölümlerinin taş döşeli olması. Suyun ritmik melodisi eşliğinde yaklaşık
45 dakika yüründüğünde 898 metre rakımda yer alan Gürcüdüzü-Solorez
Şelalesi’nin önüne geliyorsunuz. Taşlı Mağara mevkisindeki şelale, Arhavi
sınırlarındaki tepelerden doğup gelen bir derenin Çağlayan (Solorez)
Deresi’ne kavuşma noktasında yer alıyor. Sarı-yeşil kayalıklar arasından
coşkun bir akışla üç kademede dökülen şelalenin tam karşısında, Çumanik
Deresi’nin Çağlayan Deresi’ne karışmasını fotoğraflayabilirsiniz.
Şelaleye ulaşım için ikinci alternatif, Gürcüdüzü’nden sola ayrılan toprak
yolu izlemek. Açık bir havada yolculuk ediyorsanız, döne kıvrıla yükseklere
çıkan güzergah size nefis manzaralar sunacaktır. Gürcüdüzü’nden
yaklaşık 9 kilometre sonra sağa ayrılan ilk kavşak noktasında dar bir yol
göreceksiniz. Bu yoldan dereye doğru on dakika yürürseniz şelalenin
yanına kadar inebilirsiniz.
16
Gürcüdüzü (Solorez-Taşlı Mağara) Şelalesi / Erkan AKSU 17
FINDIKLI
2. SALMA ŞELALELERİ, ÇAMLIK YAYLASI
(N41 09.438 - E41 20.714)
Gürcüdüzü Solorez Şelalesi yolu
üzerinde bulunan Salma şelalelerini
fotoğraflayabilmek için, ilgili bölümde
anlatılan ikinci güzergahı kullanmak
durumundasınız. Fındıklı ilçe merkezine 32
kilometre mesafedeki bu takım şelalelerini
ancak uzaktan ve yol kenarından
görebilirsiniz. O nedenle gezi programını
açık bir havada yapmanızı öneririz. Yoğun
bitki örtüsü nedeniyle şelalelerin yanına
ulaşmak çok zorlu bir yürüyüş gerektiriyor.
Salma Şelaleleri-Fındıklı Erkan AKSU
Çağlayan Vadisi’ni neredeyse bir baştan
başa kat eden Fındıklı-GürcüdüzüÇamlık Yaylası yolu, yeşillikler arasında
uzanan harika bir doğa yolculuğu. İlk on
kilometrelik bölümde bulunan Çağlayan
köyündeki ‘Laz konakları’ ile Çağlayan ve
Aslandere taş kemer köprüleri, rotanın
tarihi zenginliklerini sergiliyor. Güzergahın
10. kilometresindeki Aslandere köyünden
sonrasının toprak yol olduğunu belirtelim.
Yeşil bir tünele dönüşen yayla yolunda
ilerlerken, sık ağaç dokusu arasından
gökyüzünün maviliğini kısmen görebiliyorsunuz. Rotanın 31. kilometresinde, eğer
biraz dikkatli bakarsanız sağ tarafınızda Gürcüdüzü Solorez Şelalesi’ni görebilirsiniz.
Bir kilometre sonra bir virajın ardından bembeyaz siluetleriyle Salma şelaleleri
karşınıza çıkacaktır.
Salma Yaylası’nın arkasındaki Alaca Göl’den doğan Ayılık Deresi üzerindeki şelaleler
üç farklı kademeden dökülüyor. Özellikle sonbahar mevsiminin kendini göstermeye
başladığı günlerde, şelalelerin etrafı doğanın sunduğu muhteşem renklerle
bezeniyor. Aslandere-Çamlık Yaylası arasında yerleşim olmadığını, sadece arıcılık
yapanlarla karşılaşabileceğinizi hatırlatalım. Marsis Dağı’nın kuzeyine konumlanan
Çağlayan Vadisi; bakir ormanları, dokusu bozulmamış yaylaları, buzul gölleri ve
şelaleleriyle keşfedilmeyi bekliyor.
18
Salma Şelaleleri-Fındıklı / Erkan AKSU
19
FINDIKLI
3. KARAALİ ŞELALESİ, KARAALİ KÖYÜ
(N41 12.803 - E41 08.850)
Vadileri ve bu vadilere yayılan şirin köyleriyle Rize’nin en güzel ilçelerinden biridir
Fındıklı. Çağlayan Vadisi’yle birlikte Fındıklı’nın doğal güzelliklerinden birini
oluşturan Arılı Vadisi, kaynağından çıkıp Karadeniz’e ulaşıncaya kadarki serüveninde
eşsiz manzaralar sunan Yeşildere’yle renkleniyor.
Arılı Vadisi’ndeki Karaali köyü, Fındıklı ilçe merkezine 10 kilometre mesafede
bulunuyor. Ekonomisi yerel deyimle ‘çaylık’ adı verilen çay bahçelerine dayanan köy,
vadinin batısına konumlanıyor. Köyün girişinde yer alan aynı adlı şelale ise küçük bir
derenin üzerinde yer alıyor. Taraçalanmış çaylıklar, bir kısmı asırlık çınar ağaçlarıyla
çevrili bir alan, su sesine karışan kuş cıvıltıları, gürül gürül akan coşkun bir şelale ve
ara sıra şelaleyi renklendirmek için ortaya çıkan gökkuşakları, Karaali’ye vardığınız
anda sizi karşılayacak manzaranın özeti sayılabilir. Yaz mevsiminde suyu azalan
şelaleyi özellikle Nisan-Mayıs ayları arasında ziyaret etmenizi öneririz.
20 Karaali Şelalesi-Fındıklı / Cografika Arşivi
FINDIKLI
4. ÇATAK ÜÇGÖL ŞELALESİ, ÇORAK YAYLASI
(N41 06.795 - E41 16.562)
Çatak Üçgöl, Rize’nin ulaşımı zor olan bir başka şelalesi. Bu doğa harikasını
görüntüleyebilmek için iki ayrı rota kullanmak ve rotanın en son bölümlerini
yürümek gerekiyor.
Şelale; Hapiskan Tepesi’nin eteklerindeki Üçgöller mevkisinden doğan Balıklı
ve Çabuklu derelerinin birleştiği noktada, 1850 metre rakımda yer alıyor. Bu
mevkiden itibaren Dereyayla adını alan akarsu, aşağılara ilerledikçe önce Piskala
daha sonra küçük derelerin katılımıyla büyüyerek Yeşildere adıyla anılmaya
başlanıyor.
Yosun tutmuş kayalardan süzülen şelale yaklaşık 12 metre yüksekliğinde. Şelaleye
ulaşmak için iki seçenek var. İlki Fındıklı-Arılı-Yaylacılar grup yolu. Yaylacılar
köyünden sonra birkaç kilometre devam eden toprak yol Çamsu mevkisinde sona
eriyor. Buradan sonra şelaleye, eskiden göç yolu olarak kullanılan Çatak YaylaDereyayla-Çabuklu-Balıklı Yayla patikasından yaklaşık dört saatlik bir yürüyüşle
ulaşılıyor.
Diğer bir ulaşım seçeneği de; Fındıklı-Yaylacılar-Siprona Yaylası-Küçük Yayla yolunu
kullanıp önce Balıklı Yayla’ya varmak, daha sonra eski patikayı kullanarak şelaleye
kadar yürümek. Bu rota, Balıklı Yayla’ya kadar yaklaşık 55 kilometredir.
Çatak Üçgöl Şelalesi-Fındıklı / Erkan AKSU
21
ARDEŞEN ŞELALELERİ
Mulona Şelalesi-Ardeşen
23
ARDEŞEN
5. MULONA ŞELALESİ, MULONA YAYLASI
(N41 04.118 - E41 15.132)
Mulona Şelalesi-Ardeşen
Ardeşen ilçesi Fırtına Deresi’nin Karadeniz’e
döküldüğü yere konumlanıyor. Yaz aylarında
sahilin nem ve sıcaklığından kaçan Ardeşenliler,
Tunca Vadisi’ndeki yaylaları şenlendiriyorlar.
48 kilometrelik Tunca grup yolunda ilerleyip
Seslikaya köyü, Çirihinci Kavşağı, Tunca beldesi ve
Eskiarmutluk’u geçtikten sonra Şaşkını, Göktani,
Çiprikçesi, Ambarlık, Deremezra, Neknari,
Mulona, Movri, Nolaşkar, Dereyayla, Kayadibi ve
İntor yaylalarına kadar araçla gidebilirsiniz.
Anzer ile yarışacak kalitede bal üreten
yaylalar yöreye özgü ahşap evlerle bezenmiş.
Eskiarmutluk yerleşiminden sonra Tunca Deresi
yarenliğinde ilerleyen yol, Mulona Yaylası’ndaki
son evin 200 metre ilerisinde yaylayla aynı adı
taşıyan şelaleye ulaşıyor. Mulona Deresi’nin
üzerindeki şelale, kayaların üzerinden hızla akarak Tunca Deresi’ne kavuşuyor. Dik
bir uçurumdan aşağı değil de, kademeli olarak ve kayalarla seksek oynayarak akıyor
şelalenin suları. Orman dokusuyla kayalar arasında kalan kısımdan yukarı tırmanarak
şelalenin üst bölümlerini de fotoğraflamak mümkün. Mulona’nın hemen yakınında
cilt hastalıklarına iyi gelen bir su kaynağı bulunuyor.
24
Mulona Şelalesi-Ardeşen
Mulona Şelalesi-Ardeşen
25
26
Movri Şelalesi-Ardeşen
ARDEŞEN
6. MOVRİ ŞELALESİ, MOVRİ YAYLASI
(N41 03.728 - E41 15.867)
Ardeşen’e 41 kilometre mesafedeki Movri Şelalesi, aynı adlı mezranın güneyine
konumlanıyor. Şelaleye ulaşabilmek için Mulona Şelalesi bölümünde anlatılan
Tunca beldesi grup yolu kullanılıyor. Eskiarmutluk’un hemen ilerisindeki Okumuş
mevkisine kadar asfalt olan rota üzerinde, Seslikaya, Şangul, Yanivat, Tunca, Zendi,
Eskiarmutluk Küçük, Eskiarmutluk Büyük, Okumuş ve Goloduzkuri tarihi taş kemer
köprülerini görme şansınız var.
Tobamzga Gölü ve Hilalli Tepesi’nden çıkan kaynak suları Movri Şelalesi’ni besliyor.
2625 metre yükseklikten doğan Movri Deresi, dik yamaçlardan aşağılara hızla yol
alarak Tunca Deresi’ne karışıyor. Yaklaşık 1150 metrelik bir yükseklikten küçük
çağlayanlar oluşturarak dökülen bu doğa harikası, son kademede 60 metrelik üç
farklı şelale yaratıyor. 1485 metre rakımdaki şelale, Tunca Deresi’ne kavuştuktan
hemen sonra, bu kez ana dere üzerinde debisi yüksek bir başka şelale oluşturuyor.
Burada yemyeşil suyun küçük girdaplar yaparak yol alışını izlemek doyumsuz bir
keyif yaşatıyor insana.
Movri Şelalesi yolunda ayrıca Tunca Deresi’ne dökülen Deponiruba Deresi ile
Yeşildere mezrası Maçka mevkisinde yer alan Çark Deresi üzerindeki şelaleleri de
uzaktan fotoğraflayabilirsiniz.
Movri Şelalesi-Ardeşen
27
ARDEŞEN
7. ŞOLTOĞURİ ŞELALESİ, KAYADİBİ YAYLASI
(N41 03.784 - E41 18.422)
Tunca Vadisi’nin en son şelalesi Şoltoğuri, dağlık bir alanda yer alıyor. Bu şelaleyi
görmek isteyenlerin önce Ardeşen ilçesinden Kayadibi Yaylası’na gelmeleri
gerekiyor. Güzergah üzerinde Mulona ve Movri şelalelerini de ziyaret ettikten sonra,
43. kilometrede Nolaşkar mezrasına varılıyor. Mezra çıkışındaki kavşak noktasından
sola dönerek 46. kilometredeki Kayadibi Yaylası’na ulaşıyoruz. Yayladan 2
kilometrelik bir yürüyüşle şelalenin yanına gelinebilir.
Kayadibi Yaylası geçirdiği çığ felaketinin ardından şimdi terk edilmiş bir durumda.
Yayla, Altıparmak Dağları’nın eteklerindeki İntor Yaylası’ndan gelen Kayadibi
Deresi’yle 3086 metrelik Gürcügölübaşı Tepesi’nden gelen Şorak Deresi’nin
birleştiği bir noktaya kurulmuş. Gürcü, Büyük Yayla ve Şorak göllerinden beslenen
Şorak Deresi, Kayadibi Deresi’yle birleşmeden önce Şoltoğuri Şelalesi’ni meydana
getiriyor. İki tarafı yüksek tepelerle çevrili bir vadinin içinde akan şelale izleyenleri
kendine hayran bırakıyor. Doruklardan aşağıya inerken engebelerden yorulmuş,
sanki yayından fırlayan bir ok gibi kayalara dökülüyor. Sonra uysallaşıp sakin sakin
devam ediyor yoluna.
Zamanı olanlar iki gün sürecek Kayadibi-Şoltoğuri Şelalesi-Şorak Yaylası ve Şorak
Yaylası-İntor Yaylası-Kayadibi Yaylası yürüyüş etkinliklerini gerçekleştirebilirler.
Yürüyüşler sırasında yanınıza bölgeyi bilen bir rehber almanız gerektiğini
hatırlatalım.
28
Şoltoğuri Şelalesi-Ardeşen
Movri Şelalesi-Ardeşen / Cüneyt OĞUZTÜZÜN
29
ARDEŞEN
8. SENAVAT ŞELALESİ, YUKARIDURAK KÖYÜ
(N41 05.218 - E41 05.476)
Yaz ile kış mevsimleri arasında sadece yeşil renginin tonunu değiştiren Karadeniz
dağları, gür su kaynakları sayesinde, yüksek debiyle akan ve kilometrelerce uzanan
etkileyici akarsular oluşturuyor eteklerinde. Ormanı en bol illerden biri olan
Rize, flora ve fauna açısından zenginliğini sahip olduğu doğal güzelliklerle de
pekiştiriyor. İşte bunlardan biri Ardeşen’e 24 kilometre uzaklıktaki Senavat Şelalesi.
Bu tabiat harikasına ulaşmak için yine Tunca Vadisi güzergahını kullanıyoruz.
Tunca ve Durak derelerinin kesiştiği Çirhinci mevkisindeki kavşak noktasında
sağa yöneliyoruz. Aşağıdurak Kulaber, Davitoğlu ve Yukarıdurak tarihi taş kemer
köprülerinin ardından Yukarıdurak köyüne ulaşıyoruz. Köy çıkışında sağa dönerek
Yenice mahallesine vardığınızda, şelale olanca güzelliğiyle karşınıza çıkıyor.
Şelalenin görkemli görüntüsü karşısında insan doğaya bir kez daha saygı duyuyor.
Suyun usta bir heykeltıraş gibi aşındırdığı iki kaya bloğunun arasından, 17 metrelik
bir yükseklikten oldukça yüksek bir debiyle düşüyor şelale. İki yanı yemyeşil orman
dokusuyla kaplı şelalenin suyu yaz aylarında azalıyor. Suyun akışı ve yarattığı
serinlik değişik bir atmosfer oluşturuyor. Şelalenin üzerinde bulunduğu Senavat
Deresi’nin suları, kısa bir süre sonra Durak Deresi’ne karışıyor. Yukarıdurak köyünde,
Senavat’ın tam karşısına konumlanan Büyük Mahalle’de küçük bir çağlayan daha
bulunduğunu belirtelim.
30
Senavat Şelalesi-Ardeşen
ARDEŞEN
9.BEYAZGÖZ (TOLİKÇET) ŞELALESİ, DUYGULU KÖYÜ
(N41 06.047 - E41 02.546)
Dünyanın en önemli oksijen depolarından biri olan Kaçkar Dağları, biyolojik
çeşitliliği ve akarsularıyla dikkat çeken bir bölge. Zirveleri Karadeniz manzaralı
bu dağların yamaçlarından fışkıran pınarlar, denize doğru yol alırken derelere ve
şelalelere dönüşüyorlar. Ardeşen-Çamlıhemşin yolu üzerindeki Beyazgöz (Tolikçet)
Şelalesi, bölgeyi ziyarete gelen gezginlerin Fırtına Vadisi’nde karşılaştıkları doğal
güzelliklerden biri.
Güllü köyünden doğup Duygulu yerleşiminden geçerek Şehitlik’te Fırtına Vadisi’ne
dökülen derenin üzerindeki şelale, Ardeşen ilçe merkezine 13 kilometre mesafede.
Eski adı Tolikçet olan Duygulu köyü, Lazcada ‘beyaz göz’ anlamına geliyor. Yerel
ağızda Maçkakaya olarak da anılan bu küçük şelale, Karmateruba (Değirmen Suyu)
Deresi üzerinde bulunuyor. Yüzyıllardır akmaya devam eden sular yaklaşık 10
metreden süzülüyor. Etrafında çay taraçalarının bulunduğu şelalenin yakınlarında
bir de dinlenme tesisi var. Şelalenin düştüğü küçük gölete çay bahçeleri arasındaki
patikalardan ulaşmak mümkün.
Beyazgöz Şelalesi-Ardeşen
31
ÇAMLIHEMŞİN ŞELALELERİ
Çopuni (Marselavat) Şelalesi-Çamlıhemşin
33
ÇAMLIHEMŞİN
10. BULUT (TAR DERESİ) ŞELALESİ, KAPLICA KÖYÜ
(N40 59.842 - E41 04.705)
Türkiye’nin en yüksek şelalesi unvanını taşıyan Bulut’a, Rize’nin Çamlıhemşin
ilçesine 11, Ayder Yaylası’na ise 7 kilometre mesafede bulunan Kaplıca köyü Tolikço
mahallesinden 2 kilometrelik bir patikayla ulaşılıyor. Şelalenin altına gelindiğinde,
adının neden öyle konulduğunu anlayabiliyor insan. Yaklaşık 250 metrelik bir
yükseklikten dört kademede düşen şelalenin tamamını görmek neredeyse imkansız.
Sisin olmadığı günlerde bile bulutlarla yarışıyor şelalenin tepesi.
Bulut Şelalesi’nin döküldüğü Tar Deresi’nin maceralı yolculuğu Kaçkar Dağları’nın
yamaçlarından başlıyor. Kaçkar dağ silsilesinin en önemli doruklarından biri olan
Altıparmak (3492 m) zirvesinden eriyerek gelen kar suları, farklı dereciklerle birleşerek
Tar Deresi’ni meydana getiriyor. Yüksek bölümlerde Derebaşı, Kaçkar ve Tolikçot adlarını
alan Tar Deresi, yarenlik ettiği Hala Deresi’ne çabuk kavuşabilmek için hızla yol alıyor.
Yukarı ve Aşağı Kaçkar yaylaları ile Lodiçur Yaylası’nı geçen dere çam, meşe, ıhlamur,
kestane, gürgen ve çınar ağaçlarının egemenliğindeki orman örtüsüyle kaplı bir vadinin
içine giriyor.
İrili ufaklı birçok dereciği bünyesine
katan Tar Deresi’nin önemli kollarından
biri, 2451 metrelik Seyran Tepe’den
gelen Bulut Şelalesi. Su metrelerce
yükseklikteki uçurumdan aşağıya büyük
bir gürültüyle düşüyor. Geçtiğimiz
aylarda çevre düzenlemesi yapıldı ve
şelale yeni bir görünüm kazandı. Kestane
balı satıcılarının tezgah kurduğu Tolikço
ayrımından başlayan 1800 metrelik
güzergah;
bilgilendirme
levhaları,
dinlenme mekanları, kamp alanı, yürüyüş
platformu, şelale göleti ve asma köprüsüyle
gezginlerin hizmetine sunuldu. Tropik bir
ormanda yolculuk ediyormuş duygusu
yaratan bu kısa parkur şelaleye ulaşımı
kolaylaştırıyor. Burada suyun insana huzur
veren sesini dinleyip, göletin üzerinde
yüzen nilüferleri seyrederek keyifli
zamanlar geçirebilirsiniz.
34
Bulut (Tar Deresi) Şelalesi-Çamlıhemşin
Bulut (Tar Deresi) Şelalesi-Çamlıhemşin
35
ÇAMLIHEMŞİN
11. GÜRGENDİBİ ŞELALESİ, AYDER YAYLASI
(N40 58.085 - E41 04.781)
Çamlıhemşin-Ayder Yaylası yolu, doğayla iç içe ve görsel olarak zengin bir yolculuk
sunuyor konuklarına. Yol boyunca Fırtına Vadisi’nin önemli bir kolu olan Hala Deresi’nin
çevresinde, yemyeşil bir orman örtüsü ve dağlardan inen akarsuların oluşturduğu
şelaleler sıralanıyor. Hala Deresi’ne karışan, fakat yoğun bitki örtüsü nedeniyle açık
havada ancak bir bölümü görülebilen bu doğa harikalarını Güroluk, Mackinin, Hancel
ve Cosilli şelaleleri olarak sıralayabiliriz.
Bu güzergah üzerinde güzelliğini doğaseverlere sergileyen şelalelerden biri de
Gürgendibi Şelalesi. Bulut (Tar Deresi) Şelalesi ayrımından 5 kilometre sonra sol tarafta
görülebilen Gürgendibi, yaklaşık 8 metreden dökülüyor. Çamlıhemşin ilçe merkezine
16 kilometre mesafedeki bu doğa mucizesi, iki kademe halinde kayalıklardan
süzülüyor. Şelale, Seyran Tepe yamaçlarındaki kaynak sularından beslenen Pohbaduf
Deresi üzerinde yer alıyor. Nemin yarattığı ortamda sarmaşık gibi uzayan yosunlar
akan su damlalarına eşlik ediyorlar. Bu renk cümbüşüne arada sırada gökkuşağı da
eklendiğinde, ortaya seyrine doyulmaz bir manzara çıkıyor.
36
Gürgendibi Şelalesi-Çamlıhemşin
Aşıklar 1 Şelalesi-Çamlıhemşin
37
ÇAMLIHEMŞİN
12.AŞIKLAR TAKIM ŞELALESİ, AYDER YAYLASI
(N40 57.560 - E41 04.885)
Çamlıhemşin-Ayder yolu üzerindeki bir başka doğa
harikası, Gürgendibi Şelalesi’nden hemen sonra
karşınıza çıkıyor. Yolun sağ tarafına konumlanan
Aşıklar Takım Şelaleleri, ilçe merkezine 17 kilometre
uzaklıkta yer alıyor.
Hazindak Yaylası’nın bulunduğu bölgeden doğan
Bebedes Deresi’nin üzerindeki şelalelerin üç tanesi
ziyaret edilebiliyor. Bebedes Deresi’nin Hala Deresi’ne
kavuştuğu yerde bulunan takım şelalelerinin ilkini
yol kenarından görebilirsiniz. Dileyenler hemen
yakınlardaki turistik tesiste yer alan kanalın yanından
yürüyerek birkaç dakikada şelaleye ulaşabilirler.
Yaklaşık 12 metreden dökülen şelale önce küçük bir
gölet yaratıyor. Daha sonra genişleyen yatağında
minik çağlayanlar oluşturarak hızla Hala Deresi’ne
koşuyor. Çağlayan göletinin kenarları yosun tutmuş
kayalarla çevrili.
Takım şelalelerinin diğer ikisine ulaşmak için, tesisin
içindeki platformda 5 dakika kadar yürümek gerekiyor.
Şelaleye adını veren söylencenin gerçekleştiği Aşıklar
2 Şelalesi, daha dar bir alanda debisi yüksek bir şekilde
düşüyor. Yörede yaşayanlar tarafından anlatılan
söylenceye göre, birbirine kavuşamayan iki genç el ele
şelaleden atlıyorlar. Bu nedenle Aşıklar Şelalesi olarak
anılıyor bu doğal oluşumlar.
Son şelale ise yaklaşık 15 metre yükseklikten bir
havuza akıyor. Kış aylarında aşırı soğuktan donan
sarkıtlar, kaya tırmanışçıları ve dağcılar için iyi bir
eğitim tırmanışı olanağı sağlıyor aynı zamanda.
Şelaleleri fotoğrafladıktan sonra yorgunluğunuzu
yöresel eşyalarla donatılmış alabalık tesisinde mola
vererek atabilirsiniz.
38
Aşıklar 3 Şelalesi-Çamlıhemşin
Aşıklar 2 Şelalesi-Çamlıhemşin 39
ÇAMLIHEMŞİN
13. BEBEDES ŞELALESİ, HAZİNDAK YAYLASI
(N40 56.471 - E41 04.651)
Dağlardan delice bir akıntıyla gelip metrelerce yüksekten büyük bir ihtişamla dökülen
şelalelerden biri Bebedes. Heyecanlı çığlıklarla süzülen suyun kenarında, değişik bitki
ve ağaç türlerinden oluşan yeşil bir örtüyle kuşatılmış gibi hissediyorsunuz kendinizi.
Oksijen deposu bir alanda bulunan şelaleye ancak yürünerek ulaşıldığını belirtelim.
Çamlıhemşin ilçe merkezine 19 kilometrede uzaklıktaki Ayder Yaylası veya yine
Çamlıhemşin’e 34 kilometre mesafedeki Hazindak Yaylası, şelaleye ulaşmak için
kullanılacak çıkış noktaları. Ayder ile Hazindak arasında yüzyıllardır kullanılan ve
geçtiğimiz yıllarda Çayeli Bakır İşletmeleri tarafından bakımı yapılan eski yayla
yolu üzerinde yer alıyor Bebedes. Hep yeşil kalan ladin ile çam ağaçlarının, sarıdan
kırmızıya dönüşen gürgen, kestane, kayın ve köknar ormanlarının kuşattığı bir
ortamda 3 kilometrelik bir yürüyüşle varılıyor şelaleye. Ayder Yaylası’ndaki kaplıcanın
yakınında yer alan eski köprüden karşıya geçerek patikanın başlangıcını bulabilirsiniz.
Köprüden karşıya geçtikten sonra eski kaplıca binasını göreceksiniz. Yer yer ahşap
merdiven ve korkulularla bezenen yürüyüş yolu, yavaş yavaş yükselerek sizi şelaleye
götürecektir. Aşıklar takım şelalelerini de yaratan Bebedes Deresi üzerindeki bu
şelaleyi fotoğrafladıktan sonra isteyenler geri dönebilir. Patikanın devamı Hazindak
Yaylası’na ulaşıyor.
40 Bebedes Şelalesi-Çamlıhemşin
ÇAMLIHEMŞİN
14. GELİN TÜLÜ ŞELALESİ, AYDER YAYLASI
(N40 57.004 - E41 06.633)
Kaçkar Dağları Milli Parkı içerisinde yer alan
bu olağanüstü güzellikteki şelalenin seyrine
doyum olmuyor. Berrak bir havada yukarıdaki
yeşil yamaçları aşarak ince beyaz bir duvak gibi
yüzlerce metreden süzülen Gelin Tülü Şelalesi,
son kademesinde 15 metre yükseklikten kendini
boşluğa bırakıyor. Masmavi bir gökyüzü, yemyeşil
orman dokusu ve bembeyaz şelalenin oluşturduğu
renk cümbüşü, görenlerde hayranlık uyandıracak
mükemmellikte.
Rize’ye 85 kilometre uzaklıktaki Ayder Yaylası’na
konumlanan şelale, Kaçkar zirvesinden beslenen
Kavron Deresi’ne müthiş bir ivmeyle düşüyor.
Ayder, Samistal ve Hazindak yaylalarını birbirinden
ayıran kuzey-güney doğrultusundaki dağlardan
doğan şelalenin ana kaynağı, yükseklerde eriyen
kar kümeleridir. Yerleşimin çıkışında sağ tarafta
şelalenin bulunduğu yerden seyredeceğiniz
yayla manzarası muhteşem bir fotoğraf karesi
oluşturuyor. Sık ağaçlar arasında güneş ışıklarıyla
oynaşan şelalenin bulunduğu bölge her daim
nemli havasıyla ünlüdür. Yaklaşık 1500 metrelik
dik bir akışla süzülen şelale, 1320 metre irtifada yer
alır. Doğu Karadeniz’de her an ortaya çıkabilecek
sis bulutunun ardında, şelalenin ancak dereye
katılan son bölümü görülebilir. Ülkemizin en uzun
şelalelerinden biri olan Gelin Tülü Şelalesi’nin
tamamını görebileceğiniz en iyi nokta, Ayder’in
üstünde yer alan Huser Yaylası’dır.
Geleneksel yayla yaşamını tanımak ve bölgede
daha fazla zaman geçirmek isteyenler Çaymakçur,
Palakçur ve Kavron yaylalarına keyifli bir yolculuk
yapabilirler.
Gelin Tülü Şelalesi-Çamlıhemşin
41
42 Ağlayansu Şelalesi-Çamlıhemşin
ÇAMLIHEMŞİN
15. AĞLAYANSU ŞELALESİ, AVUSÖR YAYLASI
(N40 57.422 - E41 08.235)
Ülkemizde yayla denilince ilk akla gelen,
Karadeniz bölgesinin en gözde mekanı
olan Ayder Yaylası’dır kuşkusuz. Kaplıcası
ve eşsiz doğal güzellikleriyle son yıllarda
en çok turist çeken beldelerimizden biri
olan Ayder, Kaçkar Dağları’na ve diğer
Karadeniz yaylalarına açılan bir kapı
vazifesi görüyor aynı zamanda.
Ayder ile Avusör yaylaları arasındaki
toprak yol üzerinde bulunan Ağlayansu
Şelalesi, bir virajın ardından görüş
alanına giriyor. Didiruba ile Avusör
derelerinin karıştığı noktada yer alan
şelale, büyük bir gürültüyle kayalardan
aşağılara yuvarlanıyor. Çamlıhemşin
ilçe merkezine 25, Ayder Yaylası’na ise 6
kilometre uzaklıktaki şelale, 1695 metre
yüksekliğe konumlanıyor. Sonbaharda
bir renk cümbüşünü andıran görüntülere
sahne olan şelale, kimi zaman da sis
bulutunun altında gizemli bir atmosfere
bürünüyor. Avusör Deresi’nin yüksek
debisi nedeniyle şelalenin yanına kadar
yaklaşmanın çok zor olduğunu belirtelim.
Ancak yol kenarından fotoğraflama şansı
var. Ağlayansu, yolun devamında görülen
Koçkabanı Şelalesi’yle aynı dere üzerinde
yer alıyor.
43
44
Çetekalevi Şelalesi-Çamlıhemşin
45
ÇAMLIHEMŞİN
16. HACIZENİ ŞELALESİ, AVUSÖR YAYLASI
(N40 57.541 - E41 08.722)
Ayder ile Avusör yaylaları arasındaki bağlantıyı sağlayan 12 kilometrelik yolun 8.
kilometresinde yer alıyor Hacızeni Şelalesi. Bu güzergah üzerinde önce Ağlayansu
Şelalesi görülüyor. Avusör-Huser sapağından sağa dönüldüğünde, sol tarafta
Hacızeni Şelalesi karşılıyor konuklarını.
1756 metre rakımda yer alan şelale, 2150 metrelerden doğan küçük bir dere
üzerinde yer alıyor. Hacızeni mezrasındaki evlerin hemen arkasında kayalık bir alana
konumlanıyor çağlayan. Geleneksel ahşap evler şelaleyle birlikte hoş bir fotoğraf
karesi oluşturuyor. Tepedeki ormanlık alandan çıkan dere, bir anda önüne çıkan
uçurumdan aşağıya üç kademe yaparak zarafetle süzülüyor.
Şelaleyi görmek için en uygun zaman Temmuz-Ağustos ayları arası. Yine de yola
çıkarken Doğu Karadeniz yaylalarının özelliği olan yağmur ve aniden bastıran
yoğun sis akılda bulundurulmalı. Eğer hava açık ise, Avusör Yaylası üzerindeki buzul
gölüne gidiş-dönüş üç saat sürecek bir yürüyüş yapabilirsiniz
46
Hacızeni Şelalesi-Çamlıhemşin
47
ÇAMLIHEMŞİN
17. KOÇKABANI (DİDİRUBA) ŞELALESİ, AVUSÖR YAYLASI
(N40 57.664 - E41 08.313)
Ağlayansu ve Hacızeni bölümlerinde anlatılan şelaleler güzergahının bir başka
elemanı olan Koçkabanı Şelalesi, Ayder Yaylası’na 8 kilometre mesafede. Ayder’den
Huser Yaylası’na yönelenler şelaleyi yolun sağ tarafında görebilirler. Şelale aynı
zamanda Ayder Yaylası’nı yukardan seyredebileceğiniz bir manzara noktasında yer
alıyor.
1844 metrelik bir rakıma konumlanan Koçkabanı, Didiruba Deresi üzerinde. Sular
48 Koçkabanı Şelalesi (Sonbahar)-Çamlıhemşin
her iki yakası ağaçlar ve orman gülleriyle yeşillenen kayalık bir alandan dökülüyor.
İki setten oluşan şelale yaklaşık 20 metredeki kayaların üzerinden adının hakkını
verircesine sıçrayarak düşüyor minik göletin yüzeyine.
Şelaleyi fotoğrafladıktan sonra yola devam edenler Huser ve Aşağı Kaçkar yaylalarını
ziyaret edebilirler. Ağaç örtüsünün bittiği noktada doğal bir seyir terası olan
Huser Yaylası’ndan, Altıparmak Dağları’na kadar tüm Kaçkar dağ silsilesi ile Pazar
ilçesinden Batum’a kadar uzanan Karadeniz kıyıları manzarasını izleyebilirsiniz.
Koçkabanı Şelalesi (İlkbahar)-Çamlıhemşin
49
ÇAMLIHEMŞİN
18. PALOVİT ŞELALESİ, ŞENYUVA
(N40 56.499 - E40 59.574)
Kaçkar Dağları Milli Parkı içerisindeki Palovit Şelalesi, Rize’nin debisi en yüksek
şelalelerinden biri. Gür bir orman içindeki bu ünlü şelale, yaklaşık 15 metre
yükseklikten köpük köpük çağıldıyor dere yatağına doğru. Palovit, kayalık mevkideki
yüksek bir noktadan seyredilebiliyor ancak.
Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinden çıkan yol önce tarihi Çinçiva (Şenyuva) taş kemer
köprüsüne, ardından da Zilkale’ye ulaşıyor. Vadiyi yüzyıllardır kontrol eden ve
geçtiğimiz yıllarda restore edilen tarihi kaleden sonra, parke taş döşeli güzergah
bir köprüden karşı yakaya geçerek çeşme başına kadar uzanıyor. ÇamlıhemşinÇat yolunun 19. kilometresindeki çeşmeden sola ayrılan dört kilometrelik toprak
yol, sizi Palovit Şelalesi’ne kadar götürüyor. Son derece bakir bir alanda bulunan
bu doğa harikası, güçlü yatağına karşın büyük bir gölet oluşturamıyor. Palovit
Deresi’nin önlenemez suları, şelale yaptıktan sonra cadı kazanları yaratarak akıyor.
Meşederesi’yle birleşerek daha da güçlenen kar suları, Şenköy (Amukta) Köprüsü
yakınlarında Fırtına Deresi’ne katılıyor. Palovit Şelalesi yolunda bir kamp ve mesire
alanı bulunuyor.
Şelaleden sonra yola devam etmek isteyenler biraz zahmetli bir güzergahtan araçla
Amlakit, Palovit, Apivanak ve Samistal yaylalarına çıkabilirler. Bu yolda ayrıca, birisi
ana dere üzerinde olmak üzere iki büyük şelale daha görebilirsiniz.
50
Palovit Şelalesi-Çamlıhemşin / Adnan ER
Palovit Şelalesi-Çamlıhemşin
51
52
Paslakum Şelalesi-Çamlıhemşin
ÇAMLIHEMŞİN
19. PASLAKUM ŞELALESİ, ZİLKALE KÖYÜ
(N40 55.306 - E40 57.570)
Karlı zirveleri ve bu dorukların hemen altındaki
buzul gölleriyle Kaçkar Dağları, bulunduğu
coğrafya için gerçek bir yaşam kaynağı. Dev
gövdesinden yolladığı sularla Rize ve çevresine
hayat veriyor adeta. Eriyen karların ve kaynak
sularının oluşturduğu derin vadilerdeki dere
yatakları, kimi zaman engebeli arazilerden
geçerek, kimi zaman da şelaleler oluşturarak
Karadeniz’e doğru yolunu buluyor.
İşte bu şelalelerden biri olan Paslakum, Fırtına
Vadisi’ni süsleyen doğal güzellikler arasında
yerini alıyor. Çamlıhemşin ilçe merkezine 18
kilometre mesafedeki şelale, Zilkale (Koluna)
Köprüsü’nü geçtikten hemen sonra sol tarafta
görülüyor. 990 metrelik bir rakımda bulunan
şelale, yaklaşık 75 metrelik bir kademeden
aşağılara düşüyor. Tamamen yeşil bir örtüyle kaplı
kayalıklar üzerindeki şelale, birkaç setten atlayarak
Fırtına Deresi’ne karışıyor. Eğer sis izin verirse
şelaleyi tümüyle görebilirsiniz. Önce küçük bir
çağlayan yaratan Paslakum, ardından yüzyıllardır
aşındırdığı kaya yüzeyinden aşağılara uzun bir
şelale olup düşüyor. Son aşamada bir süre yatay
akıp yeniden dikey bir düşüş yapıyor. Meşe, kayın
ve kestane ağaçları arasından akan şelaleyi ancak
yol kenarından fotoğraflayabilirsiniz.
Paslakum Şelalesi’nin hemen ilerisinde dünyanın
en önemli şimşir ormanlarından biri olan tabiat
alanını ve Çat (Çilanç) kemer köprüsünü ziyaret
edebilirsiniz.
53
ÇAMLIHEMŞİN
20. LAKUBAR ŞELALESİ, ÇAT KÖYÜ
(N40 51.970 - E40 59.068)
Fırtına Vadisi, Çamlıhemşin ilçe merkezinde iki kola ayrıldıktan sonra, Çat mevkisinde
bir kez daha iki ayrı vadiye bölünüyor. Elevit ve Hemşin derelerinin bulunduğu bu
bölgede, konaklama tesisi olarak da hizmet veren bir turistik tesis yer alıyor. Çat
ayrımında eğer soldaki yolu takip ederseniz, Çamlıhemşin’e 33 kilometre mesafedeki
Lakubar Şelalesi’ni görebilirsiniz. 1628 metrelik rakımda yer alan şelalenin 17 metre
yükseklikten köpürerek dökülen suları, çam ormanlarıyla kaplı vadiyi serinletiyor.
Vaksinin kayalıkları ile Sarnapos kayalıkları mevkilerinin arasında kalan bölgede yer
alan şelalenin ilginç bir özelliği var. Arka fonda kayalık bir tepenin hakim olduğu
görüntü içerisinde, şelalenin üzerinde bulunduğu dere hiçbir şekilde görülmüyor.
Daha aşağı seviyede, yeşillikler arasında kaybolan kayalık alanda ise sadece şelale
görüntüye giriyor. Kocaman yapraklı kabalak ve eğrelti otlarıyla örülü bir bitki
topluluğunun bulunduğu bölgeye düşen şelalenin tamamını uzaktan görmek
olanaksız. Bu nedenle, şelalenin altına kadar gitmek isteyenler sık bir bitki örtüsü
içerisinden yaklaşık 300 metre yürümek durumundalar.
Zamanı olanlar Lakubar Şelalesi’nden sonra tarihi Çat (Çilanç) Köprüsü ile Elevit,
Tirovit, Hacıvanak ve Karmik yaylalarına bir gezinti yapabilirler.
54
Lakubar Şelalesi-Çamlıhemşin
55
ÇAMLIHEMŞİN
21. ÇOPUNİ (MARSELAVAT) ŞELALESİ, TOPLUCA KÖYÜ
(N41 03.753 - E41 07.614)
Sular en yüksekteki kayalardan aşağılara doğru,
güneş ışıklarıyla pırıltılı oyunlar oynayarak
bütün zarafetiyle akıyor. Beyaz köpükler rüzgarın
şiddetiyle havada dans ederken, derin bir
uğultuyla düşen şelalenin heybetinden biraz
ürküyor insan. Az önce sanki o gürültüleri kendi
çıkarmamış gibi, dere yatağına karışarak sakinliyor
Çopuni (Marselavat) Şelalesi.
Rize’nin en güzel vadilerinden biri olan Marselavat,
Altıparmak Dağları’ndan kopup gelen Durak
Deresi’yle hayat buluyor. Henüz bakirliğini koruyan
vadiye ulaşım, Çamlıhemşin ilçe merkezinden
Topluca köyü yoluna girilerek sağlanıyor. Topluca
yerleşiminden sonra toprak yola dönüşen
güzergah, İsina Boğazı’ndaki kavşak noktasından
sola yönelerek vadiye iniyor. Kentin tek düşüşte en
56
Çopuni (Marselavat) Şelalesi-Çamlıhemşin
uzun yol kat eden şelalelerinden biri olan Çopuni,
yolun 22. kilometresinde yer alıyor. Şelaleyi
görmek için Marselavat mezrasındaki camiden
sağa ayrılan yolu izleyip, birkaç evden meydana
gelen Çopuni mezrasına gitmek gerekiyor.
Orman örtüsünün gizlediği bir dereden doğan
şelale, yeşillikler içerisinden çıkıp yaklaşık
55 metreden aşağıya doğru süzülüyor. Çay
bahçeleriyle bezenmiş tepe noktası, şelaleyi
fotoğraflamak için en güzel yer. Çopuni’ye ulaşım
için bir başka seçenek ise; Çamlıhemşin-ToplucaMarselavat yolunun 22. kilometresinde yer alan
tarihi Zisto Köprüsü’nün bulunduğu mevkideki
patika.
Çopuni Şelalesi’nin Durak Deresi’ne karışmadan
önce bir başka şelale daha oluşturduğunu da
belirtelim. Ancak Zisto Köprüsü’nün yanındaki
yeni köprüyü geçtikten sonra görebileceğiniz
bu saklı şelale, daha çok ağaçların yapraklarını
döktüğü sonbahar ve kış aylarında yüzünü
gösteriyor.
57
ÇAMLIHEMŞİN
22. ÇETEKALEVİ ŞELALESİ, TOPLUCA KÖYÜ
(N41 02.438 - E41 11.196)
Marselavat Vadisi’nin diğer bir şelalesi, yaklaşık 35 metreden iki kademe halinde
dökülen Çetekalevi Şelalesi. Çopuni Şelalesi’yle aynı güzergahta yer alan Çetekalevi,
Çamlıhemşin ilçe merkezine 30 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Çopuni Şelalesi’ni
gördükten sonra yola devam ederek önce Zisto kemer köprüsünün yanındaki yeni
köprüden karşıya geçiyoruz. Yol boyu sıralanan çaylıklar, ahşap evler ve serenderleri
(tahıl ambarları) göreceğiniz yolculuk, bir virajın ardından şelaleyle buluşturuyor
konuklarını. Rota boyunca Rüzgarlı, Orta ve Kurukavi mezralarından geçeceğinizi ve
özellikle yaz aylarında yaylacılarla karşılaşacağınızı belirtelim. Her kilometresinde
Marselavat Vadisi’nin doğal güzelliklerine tanık olacağınız bu güzergah, açık bir
havada tüm Altıparmak dağ silsilesini gözler önüne seriyor.
Çifteryayım Deresi üzerindeki şelale, tozlu yayla yolunda yaptığınız zahmetli
yolculuğu unutturacak güzellikte. Metrelerce yüksekten kayan ışık demetleri halinde
dökülen su kütlesi, hemen yolun kenarına konumlanıyor. Çetekalevi Şelalesi’nin
tam karşısında, vadinin batısından gelip Durak Deresi’ne düşen Çökonimeşe
Şelalesi görülebiliyor. Bu noktada dikkatle baktığınızda, hemen karşıda bir başka
derenin daha Durak Deresi’ne karıştığını fark edeceksiniz. İşte bu derenin geldiği
vadinin derinlikleri, ulaşılması zor olan Nozana Şelalesi’ni saklıyor. Keşfetmeyi
sevenler Koçdüzü veya Büyük Yayla’dan (Didingola) zorlu bir yürüyüşle bu şelaleye
ulaşabilirler.
58
Çetekalevi Şelalesi-Çamlıhemşin
59
60 Çarkıruba Şelalesi-Çamlıhemşin
ÇAMLIHEMŞİN
23. ÇARKIRUBA (KOMATİ) ŞELALESİ, TOPLUCA KÖYÜ
(N41 01.714 - E41 13.851)
Sislerin arasında bir görünüp bir kaybolan dağ sıralarından kopup gelen dereler,
şelaleler yaratarak koşuyorlar Marselavat Vadisi’ne. Su, Altıparmak dağlarının
gölgesindeki inci tanelerine benzeyen göllerden aşağılara doğru hızla salınırken,
önüne çıkan engellerden şelale olup atlıyor. Binbir renge boyanmış kır çiçekleriyle
süslenen alpin çayırların kokularını taşıyan sular, iki yanı ağaçlarla çevrili kayaların
üzerinden köpük köpük uçuyorlar adeta. Tıpkı Çarkıruba Şelalesi gibi.
1656 metre rakımdaki şelale, Çamlıhemşin ilçe merkezine 36 kilometre mesafede
yer alıyor. Çopuni ve Çetekalevi şelaleleriyle aynı rota üzerinde bulunan Çarkıruba,
Komati Yaylası’nın yanı başında özgün formuyla karşılıyor konuklarını. Gürgen, çam
ve ladin ağaçlarının arasından sızan sular, kaya platform üzerinde genişçe yayılarak
akıyor. Komati-Eğrisi (Ergisu) arasındaki yayla yolunun kenarında yer alan şelale
nefis görüntüler sergiliyor.
Arıcılığın yaygın olduğu Komati Yaylası’nda konaklama olanağı sağlayan bir de
pansiyon bulunuyor. Komati’den başlayan eski göç yolu takip edilerek Didingola
ve Topluca olarak da anılan Büyük Yayla’ya yürünebiliyor. Yaylanın yukarısında
Ambar, Büyük, Ergiş, Kapri, Zeluan, Alaca ve Çifte Göller başta olmak üzere birçok
göl görülebiliyor. Trekking tutkunları Eğrisu (Ergisu) Yaylası’ndan çıkarak Kaçkarların
en büyük gölü olan Ambar Gölü üzerinden Büyük Kaçkar veya Avusör yaylalarına
yürüyüş yapabilirler. Bu etkinliğin ödüllerinden biri; Ergusu Gölü’nün oluşturduğu
ve ülkemizin en yüksek rakımda yer alan şelalelerinden biri olan Eğrisu Şelalesi
olacaktır. Önerilen rotaları, deneyimli ve bölgeyi bilen bir rehber eşliğinde
yürümenizi tavsiye ederiz.
61
62
HEMŞİN
24. AKYAMAÇ (TECİNA) ŞELALESİ
(N41 02.686 - E40 54.581)
Rize’nin doğal güzelliklerini anlatırken kelimeler
yetersiz kalır çoğu zaman. Ülkemizin ‘en fazla çağlayanı
içinde barındıran kenti’ unvanını taşıyan Rize’de,
ünlü olanların yanı sıra isimsiz birçok şelale de yer
almakta. En yüksek noktası 3900 metreleri bulan
Doğu Karadeniz dağlarının Kaçkar tepeleri, karlı
doruklarıyla yüzlerce küçük akarsuya ve akarsuların dik
yarları aştığı noktalarda yarattığı şelalelere ev sahipliği
yapar. Bunlardan biri de Hemşin ilçesindeki Akyamaç
Şelalesi’dir.
Rize iline 56, Pazar ilçesine 18 kilometre mesafedeki
Hemşin ilçesi, yüksek yaylaları nedeniyle ‘Bulutlar
Ülkesi’ olarak anılmakta. Pazar’dan Hemşin’e doğru
nehir yatağına paralel giden yol, çay bahçeleri
arasından önce Ciha Kalesi’ne, ardından Kocaköprü,
Taşköprü ve Karayemiş tarihi kemer köprülerini geçerek
Hemşin yerleşimine gelir. İlçe çıkışında bulutlara doğru
bir yolculuk başlar. Verçenik ve Avgahan Dağı’nın
yüksek tepelerine yayılan Hemşin yaylalarına ulaşım,
bu sert dönemeçli yoldan sağlanır.
İlçe merkezinden sola ayrılan ve Üsküt Dağı geçidinden
Şenyuva’ya giden yola sapılırsa, üç kilometre sonra vadi
içindeki şelaleyi gözler önüne seren bir seyir terasına
ulaşılır. Bu, Akyamaç (Tecina) köyüyle aynı adı taşıyan
küçük bir şelaledir. 414 metre rakımdaki şelaleyi yol
kenarından fotoğraflayabileceğiniz gibi, ilerideki
kavşak noktasından sola ayrıla patikayı izleyerek yanına
kadar da gidebilirsiniz. Pogun ve Gelinkaya derelerinin
oluşturduğu Tecina Deresi üzerindeki şelale yaklaşık 8
metrelik bir yükseklikten düşüyor.
Akyamaç (Tecina) Şelalesi-Hemşin
63
ÇAYELİ ŞELALELERİ
Ağaran Şelalesi-Çayeli
65
ÇAYELİ
25. AĞARAN ŞELALESİ, SIRT KÖYÜ
(N41 02.704 - E40 48.451)
Dağlardan doğan ve yatağını doldurarak akan sular,
sert kaya tabakalarıyla karşılaştıkları dik ve engebeli
bölümlerde ya da uçurumlarda şelaleler oluştururlar
yollarına devam edebilmek için. Suyun akış gücünün
de simgesi olan her şelale, düşerken yarattığı görsel
güzellikle veya yağmurdan sonra gökkuşağını sarınan
bedeniyle insanoğlunu derinden etkiler. Estetik
görünümüyle Ağaran Şelalesi, ülkemizdeki bu nadide
güzelliklerden biridir.
Rize’nin Çayeli ilçesine 12 kilometre mesafedeki
Ağaran Şelalesi, Sırt köyü sınırları içerisindedir. İlçe
merkezinden Şairler Deresi yoluyla ulaşılan şelale
güzergahının son üç kilometresi, çay bahçeleri
arasındaki toprak bir yoldan devam ediyor. Çok
uzaklardan bile görülebilen şelale, adını yüksek ve
sarp bir kayadan etrafa bembeyaz köpükler saçarak
düşmesinden dolayı almış. Bir gölet de oluşturan
Ağaran Şelalesi’nin en güzel fotoğraflarını hemen
karşısındaki küçük tepecikten çekebilirsiniz.
66 Ağaran Şelalesi-Çayeli
Ancak kendine güvenenlerin izleyebileceği şelale
yatağından yukarılara doğru giden yürüyüş rotası, dört
kilometre sonra Orta Şelale’ye, altıncı kilometrede
ise Beyazsu Şelalesi’ne varıyor. Ağaran Şelalesi
aşağılarda Isırlık ve Çadavur derelerini de bünyesine
katarak Şairler Deresi’ni oluşturup, tarihi bir kemer
köprünün altından geçerek Karadeniz’e dökülüyor.
Isırlık Deresi üzerindeki Beyazsu Şelalesi’ne ulaşımın
zor olduğunu ve yaz aylarında suyunun azaldığını
hatırlatalım.
493 metre rakımdaki Ağaran Şelalesi’ne giden
güzergah, Şairler Deresi üzerindeki dört tarihi taş
kemer köprüden geçiyor. Özellikle bahar aylarında,
şelale yolu üzerindeki çay bahçeleri orman gülleriyle
renkleniyor. Bölgede çevre düzenlemesi yapılarak
bir mesire alanı oluşturulmuş. Ağaran Şelalesi
yakınlarında bir de dinlenme tesisi bulunuyor.
67
ÇAYELİ
26.KARAKAŞ ŞELALESİ, ÇATALDERE KÖYÜ
(N40 54.213 - E40 45.498)
Senoz Vadisi Rize’nin en güzel
bölgelerinden biri. Her iki yakası
da çay ekimi için taraçalanmış
bahçelerle donatılan vadi, maden
yataklarına ev sahipliği yapmasından
dolayı çok eski zamanlardan beri
insanlığa mesken olmuş. Bunun en
güzel kanıtlarından biri; yüzyıllardır
yaylalara giden tarihi yolun
devamlılığını sağlayan Kaptanpaşa
ve Çukurluhoca kemer köprüleri.
Neredeyse 75 kilometreye ulaşan
vadi tabanı doğal güzellikler
açısından oldukça zengin. Senoz’un
saklı cennetlerinden biri de, Çayeli
ilçesine 29 kilometre uzaklıktaki
Karakaş Şelalesi. Çataldere köyünde
bulunan bu doğa harikası 951
metre rakımda yer alır. Köy içindeki
köprüden sağa dönerek ulaşılan
Karakaş mahallesindeki şelaleye,
150 metrelik bir patikadan yürünerek
inilebiliyor. Yaklaşık 16 metrelik bir
düşüş kaydeden şelale, Tekinçöl ve
Neçincor derelerinin birleşmesiyle
oluşan akarsuyun üzerindedir.
Karakaş
Şelalesi,
ÇataldereHandüzü-Çağırankaya yolundan da
görülebiliyor. Köy çıkışından yaklaşık
1 kilometre sonra yolun sağ tarafında
uzaktan fotoğraflanabilen şelale,
gökyüzünü kapatacak sıklıktaki bir
‘bitki tüneli’ içinden havaya fırlıyor
adeta.
68
Karakaş Şelalesi-Çayeli
ÇAYELİ
27. KARAP ŞELALELERİ, ÇATALDERE KÖYÜ
(N40 53.521 - E40 44.864)
Yolculuğu boyunca Ugavi, İncesu ve Uzun
derelerini bünyesine katarak güçlenen
Senoz Deresi, başladığı noktada farklı
kollara ayrılır. Çukurluhoca’dan hemen
sonra Çataldere ve Uzundere, Çataldere
köyünde ise İncesu ve Ugavi derelerinin
oluşturduğu vadiler, derin girintiler
halinde uzanır dağların yamaçlarına.
Kırtıl Tepe ile Çavuş Tepe arasındaki
küçük derelerle beslenen Ugavi Deresi,
Senoz Vadisi’nin en hırçın akarsuyudur.
Bunun en önemli nedeni dar bir yatakta
akması ve dik bir eğimle yol almasıdır.
Konumundan dolayı yatağında sürpriz
şelaleler oluşturur Ugavi. Bunlar
içerisinde en önemlisi 350 metre aralıkla
dökülen Karap şelaleleridir.
Çayeli ilçe merkezine 30 kilometre
uzaklıktaki şelaleler, Çataldere köyünden
2 kilometre sonra yol kenarında yer
alır. 1105 metre rakımdaki ilk şelaleye
ulaşım oldukça zordur. Köy muhtarlığı
Karap 1 Şelalesi’ne varan patikanın düzenlenmesi için çalışmalar yapıyor. Dar ve
yüksek kaya duvarlarının arasından çıkarak sanki acelesi varmış gibi inanılmaz bir
hızla düşüyor şelale. Suyun bu hızlı ritmi, havaya bir toz bulutu gibi yayılmasına
neden oluyor. Uzun süre soluksuz kalmış da can havliyle birden derin bir nefes alan
insan edasıyla düşen sular, geniş yatağında debisi azalan derede sakinleşiyor. Biraz
daha yukarıda yer alan Karap 2 Şelalesi ise dar bir kaya yarığından ince bedeniyle
salınıyor dere yatağına doğru.
Çayeli Senoz Vadisi şelaleleri arasında, Madenli yerleşimini biraz geçtikten sonra
derenin her iki yakasında karşılıklı akan, fakat yaz aylarında suları azalan şelaleleri
de sayabiliriz.
Karap 2 Şelalesi-Çayeli
69
ÇAYELİ
28. KİRAZLI (KARADERE) ŞELALESİ, DERECİK KÖYÜ
(N40 59.554 - E40 41.348)
Çayeli ilçesine 17 kilometre mesafedeki Derecik köyünde bulunan şelaleye, ÇayeliBüyükköy arasındaki grup yolundan ulaşılıyor. Şelale iki farklı bölümden oluşuyor.
Köyün üst mahallelerine giden asfalt yol, ilk şelaleyi uzaktan gözler önüne seriyor. Üç
kademe şeklinde akan şelalelerin ilki, genişliğiyle dikkat çekiyor.
Kirazlı Şelalesi’nin ikinci bölümüne alabalık tesisi ve köprünün bulunduğu mevkiden
ulaşılıyor. Karadere ile Kaporyan tepelerinden gelen derenin oluşturduğu şelaleyi
fotoğraflamak için en güzel nokta, suların dökülmeye başladığı kayanın üzeri. Kirazlı
2 Şelalesi’nin altına inmek isteyen macera meraklılarını çaylıklar arasında uzanan dik
bir patika bekliyor. 300 metrelik bir yürüyüş sonrasında dere yatağına inerek, yıllarca
kaya bloğunu aşındırıp kendine yol bulan şelaleyi yakından fotoğraflayabilirsiniz.
Çayeli ilçesinde ayrıca Melyat ve Raşot Vadileri boyunca değişik noktalara
konumlanan mevsimlik şelaleler bulunuyor. Özellikle bahar aylarında gür akan bu
şelaleler arasında en ilgi çekenleri, Melyat Vadisi’ndeki Kaçkar köyünün altında yer
alan şelaleyle, Raşot Vadisi’ndeki Karaağaç Köyüne 5 km uzaklıktaki isimsiz şelaledir.
70
Kirazlı 2 (Karadere) Şelalesi-Çayeli
Kirazlı 1 (Karadere) Şelalesi-Çayeli
71
GÜNEYSU ŞELALELERİ
Katarahte Şelalesi-Güneysu
73
GÜNEYSU
29. KATARAHTE ŞELALESİ, TEPEBAŞI KÖYÜ
(N40 58.095 - E40 36.247)
Rize şelaleleri arasında Katarahte Şelalesi’nin özel
bir yeri var. Debisinin azlığına ve şelalenin boyunun
kısa olmasına karşın, su şaşırtıcı derinlikte bir gölet
yaratıyor. Yüzmeye elverişli bu derin gölet, macera
arayan kanocuların da vazgeçilmez adresi aynı
zamanda.
Güneysu ilçe merkezine 1 kilometre mesafedeki
şelale, yükseklerde Pilahoz adıyla anılan Katarahte
Deresi’nin üzerindedir. Yaklaşık 9 metreden düşen
şelale dağlardan gelen buz gibi sularla beslenir.
Yakınında bir dinlenme tesisinin bulunduğu şelaleye
merdivenlerle inmek mümkündür. Dere yatağının
kenarındaki ıslak kayaların tehlikeli olabileceğini
akıldan çıkarmayın.
Şelaleyi gördükten sonra, isteyenler Yeşilköy’deki
tarihi camiyi ziyaret edebilirler.
74
75
MERKEZ İLÇE ŞELALELERİ
Şimadoz (Yeşildere) Şelalesi-Merkez İlçe
77
MERKEZ İLÇE
30. KÖPRÜLÜ ŞELALESİ, KÖPRÜLÜ KÖYÜ
(N40 59.108 - E40 31.084)
Tarihle doğanın bütünleştiği bir coğrafyaya konumlanan Köprülü Şelalesi, Rize
şelaleleri arasında en güzel fotoğraf verenlerden biri. Şelale eskiden Salarha Vadisi
köylerinin Rize merkeze ulaşımı sağlayan taş kemer köprünün hemen yanında yer
alıyor. Köprülü Şelalesi yıllar önce küçük bir kemer köprünün altından akarak ana
yatağa dökülmekteydi. Bu nedenle şelalenin bulunduğu alan ‘Çifte Köprü’ olarak
anılmaktaydı. Ne yazık ki küçük köprü 1957 yılındaki sel felaketinde yıkılmış.
Şelaleye ulaşabilmek için Rize-Andon güzergahının 12. kilometresindeki tabeladan
sağa ayrılan asfaltı takip etmek gerekiyor. Haytanın Deresi’nden gelerek Faso
Deresi’ne dökülen şelale 195 metre rakımda yer alıyor. Yüzyıllar boyunca sabırla
akarak kayalara biçim veren bu küçük şelale, yeşil bitki örtüsüyle sarmalanan kayalık
yüzeyde ak bir gerdanlık gibi parıldıyor.
78
Köprülü Şelalesi-Merkez İlçe
79
MERKEZ İLÇE
31.ŞİMADOZ ŞELALESİ, YEŞİLDERE KÖYÜ
(N40 53.887 - E40 31.842)
Salarha Vadisi’ndeki ikinci şelale, Rize il merkezine
22 kilometre mesafedeki Yeşildere köyünde
bulunuyor. Rize-Andon yolu takip edilip Ambarlık
köyü çıkışında sağa dönülerek önce Yeşildere
yerleşimine varılıyor. Daha sonra Güzeldere
mahallesine doğru devam ederek, yolun ikinci
kilometresindeki virajda araçtan inip soldaki
patikayı izlemek gerekiyor. Yaklaşık 300 metre
yüründüğünde, Bulut ve Pazarcık tepelerinden
gelen dereciklerin oluşturduğu Şimadoz
Şelalesi’nin önüne geliniyor.
Doğu Karadeniz’in nemli ortamında yetişen
sık ağaçların arasında döne kıvrıla ilerleyen
aynı adlı derenin üzerine konumlanıyor şelale.
Özellikle yağmurların başladığı ilkbahar ve
sonbahar mevsimlerinde canlanan su seviyesiyle,
şelalenin çevresi görsel bir şölene dönüşüyor. İki
kademeden düşen su, derinliği olmayan geniş bir
havuz oluşturuyor. Sis ve yağmurun yarattığı nemli
ortamın doğal güzelliği, sadece öğle saatlerinde
vuran güneş ışınlarıyla aydınlanıyor.
Şelaleyi görmeye gelenlerin Ambarlık köyündeki
tarihi kemer köprüye de uğramalarını tavsiye
ederiz.
80
Şimadoz (Yeşildere) Şelalesi-Merkez İlçe
81
MERKEZ İLÇE
32.ALİŞOR SAKLIVADİ TAKIM ŞELALELERİ, KARASU KÖYÜ
(N40 51.707 - E40 33.460)
Henüz pek kimsenin bilmediği Alişor
Saklıvadi’yi vahşi bir doğal ortam şeklinde
tanımlamak yanlış olmasa gerek. Yoğun ağaç
dokusunun gün ışığını engellediği karanlık
bir vadi, onlarca gözeden çıkarak yemyeşil
yosunlar ve kayalar üzerinden aşağılardaki
vadi tabanına doğru süzülen Alişor Deresi,
güneşin dallar arasında yol bularak ışık
huzmeleriyle aydınlattığı şelaleler bu yabanıl
coğrafyanın görsel güzelliği hakkında küçük
bir ipucu veriyor.
Yaklaşık bir kilometrelik bölümünde irili
ufaklı çağlayanlar ile üç büyük şelaleye
rastlayacağınız vadi, Rize merkez ilçeye 35
kilometre mesafede bulunuyor. Şelalelere
ulaşmak için önce Rize-Andon yolunun 26.
kilometresindeki Karasu köyüne gelmek
gerekiyor. Yerleşimin çıkışında yolun sağ
tarafında yer alan Güzelyurt tabelasını izleyerek
araçla 9 kilometre daha yol alacaksınız.
Bu noktadan sonra yürüyüşü sevenler ve
ıslanmayı göze alanlar için bir saatlik macera
rotası başlıyor. Orman içi izleklerde minik
kaya tırmanışları ve dere geçişleri yapılıyor.
Gökyüzünün neredeyse görünmediği loş bir
tünelde yürünüyormuş hissini veren güzergah,
tropik bölgelerle yarışacak güzellikte.
İlk şelalenin göleti yüzülebilecek derinlikte.
Yaklaşık 40 dakika sonra, gür orman dokusu
nedeniyle genellikle gölgede kalan ikinci
şelaleye geliniyor. Asıl sürpriz, yaklaşık 25
metredeki kayaların üzerinden süzülen
ana şelale. Ancak tehlikeli bir kaya geçişi
gerektirdiğinden ikinci şelaleden sonrasını
önermediğimizi özellikle vurgulayalım.
Yanınıza mutlaka yöreyi bilen bir rehber
almalısınız.
82
Alişor 2 (Saklıvadi) Şelalesi-Merkez İlçe
Alişor 3 (Saklıvadi) Şelalesi-Merkez İlçe
Alişor 1 (Saklıvadi) Şelalesi-Merkez İlçe
Alişor (Saklıvadi) Şelaleleri-Merkez İlçe
83
MERKEZ İLÇE
33. PAŞAÇUKURU ŞELALELERİ, KÜÇÜKÇAYIR KÖYÜ
(N40 53.293 - E40 34.705)
Salarha Vadisi’nde görülmesi gereken doğa harikaları arasında Paşaçur Deresi
üzerinde yer alan şelaleleri de saymak gerekir. Merkez ilçeye 29 kilometre
mesafedeki bu vadi yatağı Küçükçayır köyü sınırlarında yer alıyor. Köy çıkışında sol
tarafta rastlayacağınız kahverengi tabela gezginleri yönlendiriyor. Bu noktadan sonra
1 kilometrelik toprak yolu izleyerek dere yatağındaki minik şelaleleri görebilirsiniz.
Kırtıl Dağı’ndan doğan Paşaçur Deresi, oldukça sarp bir araziden geçerek Salarha
(Askoroz) Deresi’ne katılıyor. Üst kısımlardaki dik alanlarda büyük şelaleler yaratan
vadinin bu bölümlerine ulaşmak neredeyse olanaksız. O nedenle toprak yol bitimine
kadar araçla veya yürüyerek gelip, vadinin doğal kaynaklarını zenginleştiren küçük
şelaleleri fotoğraflayabilirsiniz. Yaz aylarında suyun azaldığı dönemde nazlı nazlı,
yağmur mevsiminden sonra ise çılgınca bir hızla akan dere yatağı, birbirinden
bağımsız çağlayanlar yaratıyor. Her biri önce küçük bir gölete süzülüyor, arkasından
sularını diğerlerine gönderiyor. Şelalelere ulaştığınızda düşlediğinizden daha güzel
görüntülerle karşılaşacağınıza emin olabilirsiniz.
84 Paşaçukuru Şelaleleri-Merkez İlçe
Paşaçukuru Şelaleleri-Merkez İlçe
85
MERKEZ İLÇE
34. DEĞİRMENDERE ŞELALESİ, KÜÇÜKÇAYIR KÖYÜ
(N40 53.539 - E40 34.676)
Merkez ilçeye 28 kilometre uzaklıktaki Değirmendere Şelalesi, Salarha Vadisi’nin
doğal hazinelerinden biri. Şelale Küçükçayır köyünde, 632 metre rakımda bulunuyor.
Aynı adlı küçük bir dere üzerine konumlanan Değirmendere Şelalesi’ne, çaylıklar
arasında uzanan 100 metrelik bir patikadan ulaşılıyor.
Dik yamaçlara setler biçiminde yapılmış çay bahçeleriyle bezenen vadide, bu küçük
derenin varlığı ve yarattığı şelaleler görenleri ilk bakışta şaşırtıyor. Seyrine doyum
olmayan bir manzara sunan şelale, iki farklı kademeden dökülüyor. Yaklaşık 9 metrelik
bir düşüş gerçekleştiren ilk şelale küçük bir gölet yapmış. Göletten çıkan dere suları
akabinde yeni bir şelale olup kendini boşluğa bırakıyor. Yaz aylarında suları zayıflayan
Değirmendere, özellikle Nisan-Mayıs aylarında en güzel görünümüne kavuşuyor.
Küçükçayır köyü sınırlarındaki bir başka şelale, yerleşime 5 kilometre uzaklıktaki
Çamurluhan mevkisinde görülebilir. Yemyeşil bir bitki dokusu içerisinde akan sular
ancak uzaktan fotoğraflanabiliyor. Derin bir vadiye bakan dere üzerindeki şelale,
Güneysu ilçesine doğru akan Pilahoz Deresi’nin önemli kaynaklarından birini
oluşturuyor.
86 Değirmendere Şelalesi-Merkez İlçe
MERKEZ İLÇE
35. ILICA (ASKOROZ) ŞELALESİ, KÜÇÜKÇAYIR KÖYÜ
(N40 52.068 - E40 35.046)
Rize ilinin en önemli kaplıcalarından biri olan Andon, Salarha Vadisi’nin
derinliklerinde yer alıyor. Taşlı ve Süleyman adıyla da anılan Askoroz Deresi’nin
geçtiği bu bölge, geçmişte tarihi yol üzerindeki bir dinlenme mekanı olarak
kullanılmaktaymış. İçmeler yakınında göreceğiniz eski hanlar bunun en önemli
kanıtı.
Rize merkez ilçeye 32 kilometre mesafedeki Andon’a gelen ziyaretçiler, asfalt yolun
hemen altında kalan Ilıca Şelalesi’ni fark etmiyor bile. Andon içmelerine yaklaşık
500 metre uzaklıktaki şelaleye, dere kenarından çok kısa bir yürüyüşle erişilebiliyor.
Minik göletiyle doğanın kucağında uzanan eşsiz bir güzellik olarak belleklerde yer
ediniyor şelale. Suyun yaklaşık 8 metreden düşerken çıkardığı uğultu, hoş bir ezgi
gibi kulaklarınızda yankılanıyor. Özellikle yeşilin her tonunun sergilendiği bahar
aylarında, dere yatağının etrafı envai çeşit çiçeklerle kaplanıyor.
İçinde kırmızı benekli alabalıkların yaşadığı Askoroz Deresi, şelaleden hemen sonra
Ilıca Deresi’yle birleşerek daha da güçleniyor. Şelaleyi görmeye gelenler Andon
tesislerinde dinlenme imkanı bulabilirler.
Ilıca (Askoroz) Şelalesi-Merkez İlçe
87
DEREPAZARI ŞELALELERİ
Eskitoğlu Şelalesi-Derepazarı
89
DEREPAZARI
36. ESKİTOĞLU ŞELALESİ
(N41 01.625 - E40 26.927)
Derepazarı ilçe merkezine 4 kilometre mesafede bulunan Eskitoğlu, Rize’nin en
kolay ulaşılan şelalelerinden biri. Yaklaşık 40 metre yükseklikten iki kademe halinde
dökülen şelale, denize sadece 500 metre uzaklıkta yer alıyor.
Eskitoğlu Şelalesi eskiden maden çıkarılan dar bir vadinin içinde. Etrafını yarım ay
şeklinde çevreleyen kayalık yamaçlarıyla ilginç bir formu var vadinin. Ağaç dallarının
ve çalıların kollarını sulara doğru uzattığı bölgede şelale, kayalar üzerindeki birkaç
farklı noktadan dökülüyor.
Vadinin içinde yapılan turistik tesis ve çevre düzenlemesi dikkat çekiyor. Restoran
ve kafe olarak hizmet veren tesis doğaya uyumlu ve yöresel motiflerle bezenmiş.
Burada dinlenirken suyun kayalarla oynaşmasını izlemek doyumsuz bir keyif
yaşatıyor insana.
90
Eskitoğlu Şelalesi-Derepazarı
91
KALKANDERE ŞELALELERİ
Çağlayan (Vandri) Şelalesi-Kalkandere
93
KALKANDERE
37. ÇAĞLAYAN (VANDRİ) ŞELALESİ, ÇAĞLAYAN KÖYÜ
(N40 55.593 - E40 27.831)
Doğu Karadeniz dağlarından doğup denize dökülen akarsuların hikayesi hep aynıdır.
Doruklardaki karların erimesiyle oluşan hırçın dereler, aşağılara doğru inerken
her kademede yanlarına yeni çayları katarak büyüyorlar. Dik yamaçları aşıp kaya
duvarlardan süzülüyor, önlerine çıkan taşları yuvarlıyor, bazen sel olup köprüleri
yıkıyor, bazen denize yaklaştıkça uysallaşıyor ve her uçurumun kenarında şelale olup
köpürüyorlar.
İşte bu şelalelerden biri de, Rize’nin Kalkandere ilçesi yakınlarındaki Vandri
Şelalesi’dir. İlçe merkezine 3 kilometre mesafede bulunan şelale, 263 metre rakımda
yer alıyor. Doğu Karadeniz dağlarının denize yaklaştıkça alçalan tepelerinden
biri olan Delinmiş Tepe’nin eteklerinden doğan Tuzhane Deresi, şelalenin varlık
nedenidir. Yöre halkı tarafından Sudüşen olarak da anılan doğanın bu saklı hazinesi,
yüzyıllardan beri aynı ritimle akmakta. Kestane, gürgen, ıhlamur ve kayın ağaçlarıyla
çevrili alabildiğine nemli bir ortamda köpürerek akan Vandri Şelalesi, yağmur ormanı
olarak nitelendirilen ılıman bir bölgede yer alıyor. Şelalenin çevresini yemyeşil çay
bahçeleri kuşatıyor. Vandri Şelalesi’nin ardından Çağlayan Deresi adını alan Tuzhane,
kısa koşusunun sonunda Karadere’ye karışıyor.
Adını yatağındaki siyah taşlardan alan Karadere, içinden geçtiği Kalkandere ilçesine
getirdiği bol sudan dolayı ‘Kabaran Dere’ olarak da anılıyor. Rize kent merkezine
33 kilometre uzaklıktaki Kalkandere’de yaşayanlar, çay ve likapa (yaban mersini)
94 Çağlayan (Vandri) Şelalesi-Kalkandere
üretimiyle geçimlerini sağlıyorlar. Merkeze 25 kilometre uzaklıktaki Soğuksu
köyünde, Çuhma Deresi üzerinde bir başka şelale daha görülebilir. Tarih meraklıları
Kalkandere’nin dereleri üzerinde yükselen yedi tarihi taş kemer köprüyü ziyaret
edebilirler.
Çağlayan (Vandri) Şelalesi-Kalkandere
95
İKİZDERE ŞELALELERİ
Gürdere Şelalesi-İkizdere
97
İKİZDERE
38. GÜRDERE ŞELALESİ, GÜRDERE KÖYÜ
(N40 48.401 - E40 33.243)
İkizdere ilçe sınırlarında göreceğiniz ilk şelale Gürdere köyünde bulunuyor. İlçe
merkezine 5 kilometre mesafedeki şelale, Haremi Dağı’nın güney yamaçlarından
doğan küçük bir çayın üzerinde. Köyün sağ tarafındaki vadinin içinde bulunan
şelaleye çay bahçeleri arasından geçen bir patikadan ulaşılıyor. Dere kenarına inilip
kocaman yapraklı bitkilerin arasında bir süre ilerleyerek 8 metreden dökülen Gürdere
Şelalesi’nin önüne geliniyor. İlkbaharda orman gülleriyle renklenen şelale, ağaçların
gölge oyunlarına katıldığı öğle saatlerinde ışıl ışıl parıldıyor.
Şelalenin hemen üzerinde restore edilen bir su değirmeni yükseliyor. Bir zamanlar
köylülerin un öğütmek için kullandığı değirmen, bugün dingin bir ortamda yalnız
başına konuklarına fotoğraf veriyor. Bölgede ayrıca Güneyce-Gürdere karayolunun
kenarında bulunan taş ocağının yakınında, iki kademe halinde dökülen isimsiz bir
şelale görülebilir.
98 Gürdere Şelalesi-İkizdere
Gürdere Şelalesi-İkizdere
99
İKİZDERE
39.MANLE TAKIM ŞELALELERİ
(N40 46.656 - E40 33.365)
557 metrelik rakımda akan Manle takım şelaleleri, Rize
ilinin turizm vitrininde yer alan yeni destinasyonlar
arasında. Doğanın gerçek sürprizlerinden biri olan
şelalelere ulaşmak için İkizdere ilçe merkezindeki
benzin istasyonunun arkasındaki köprüden karşıya
geçerek asfaltı izlemek gerekiyor. Şelale yaklaşık 500
metre sonra sağ tarafta görüş alanınıza girecek. Belediye
tarafından düzenlenen seyir terasında manzaranın
keyfini çıkarabilirsiniz. 20 metre kadar gerideki patikadan
yürüyerek şelalenin altına kadar yaklaşmak mümkün.
Manle takım şelaleleri üç farklı katmanda uzun bir akış
sergiliyor. Yanına vardığınız şelale (Manle 2), takım
şelalelerinin ortasında yer alıyor. Biri 25, diğeri 20 metre
yükseklikten iki kademe halinde düşen bu şelaleyi
fotoğrafladıktan sonra, ahşap köprüyü kullanarak derenin
karşısına geçin. Eğer sola dönerseniz yukarıda yer alan
şelaleye zorlu bir yürüyüş yapmanız gerekir. Henüz çevre
düzenlemesi yapılmayan bu güzergahı önermiyoruz.
Siz sağa dönerek ilkbaharda birbirinden güzel çiçeklerle
canlanan bir patikadan aşağıya doğru yürüyün. Birazdan
sağınızdaki derenin nasıl bir şelaleye dönüştüğünü fark
edeceksiniz. Yaklaşık 30 metreden dökülen bu şelaleyi
üst kısımdan fotoğrafladıktan sonra patikada yürümeye
devam edin. Ortamın sürekli nemli olmasından dolayı,
yürürken kaygan zemine dikkat etmek gerekiyor. Dere
seviyesine yaklaştığınızda patikadan sağa dönerek, bu
kez Manle 1 Şelalesi’nin süzüldüğü gölete erişeceksiniz.
Manle 1 Şelalesi’nde en etkileyici manzaralara adeta
bir renk cümbüşünün yaşandığı güz mevsiminde tanık
olabilirsiniz. Şelaleyi fotoğrafladıktan sonra geriye
dönerken, patika ayrımına kadar yürüyüp, bu kez dereden
karşıya geçerek İkizdere ilçe merkezinde bulunan İmam
Hatip Lisesi’nin önüne ulaşabilirsiniz.
100
Manle 2 Şelalesi-İkizdere 101
102 Manle 2 Şelalesi-İkizdere
Manle 1 Şelalesi-İkizdere 103
104 Rüzgarlı Şelalesi-İkizdere
İKİZDERE
40. RÜZGARLI ŞELALESİ, RÜZGARLI KÖYÜ
(N40 44.580 - E40 31.861)
Rüzgarlı Şelalesi Rize’nin kalbinde yer alan saklı cennetlerden biri. İkizdere ilçe
merkezine 9 kilometre mesafede bulunan şelaleye, Rüzgarlı köyü girişindeki
sapaktan sola dönülerek ulaşılıyor. ‘Karşı Mize Yaylası’ tabelasının yer aldığı kavşak
noktasından sonra yaklaşık 4 kilometre kadar araçla gidip, Kaçaran mevkisinden
itibaren yürümek gerekiyor.
Sarıkaya Tepesi’nden gelen Daim Deresi üzerindeki şelalenin yanına kadar
gidebilmek için, mutlaka yöreyi bilen birinden yardım istemelisiniz. Yürüyüşe
başladığınız bölgede Daim Deresi, Beyazsu ile birleşerek Çamlı Deresi’ni oluşturuyor.
Öncelikle Beyazsu Deresi üzerindeki köprüden karşıya geçeceksiniz. Patika izlenerek
orman güllerinin egemenliğindeki bir sırta çıkılıyor, bu sırada Daim Deresi sağınızda
kalıyor. Yürüyüş sırasında doğanın geçmişine tanıklık eden asırlık anıt ağaçlara
rastlayabilirsiniz. Bir süre sonra dere yatağına inip, minik bir kaya tırmanışı yaparak
yükselmeye devam edeceksiniz. Yaklaşık 1 kilometre sonra şelalenin serinlettiği
minik göletin önüne geliniyor.
Buz gibi berrak suların çağıldadığı Rüzgarlı Şelalesi kayaların üzerinden katmanlar
yaparak akıyor. Suyun önlenemez akışı hiçbir engel tanımıyor, önüne çıkan her
bariyeri bir şekilde aşıyor güçlü akarsu. Yaklaşık 12 metreden düşmeye başlayan
şelale, yüksekliğinin yanı sıra geniş bir alana yayılan görünümüyle de hayranlık
uyandırıyor.
Rüzgarlı Şelalesi-İkizdere 105
İKİZDERE
41. EĞVANE (HOSTAVAL) ŞELALESİ, ILICAKÖY
(N40 46.890 - E40 38.919)
Günümüzün değişen tatil anlayışında bir bölgenin çekiciliği, bedensel ve zihinsel
dinlenmeden macera etkinliklerine kadar değişen yelpazede olanaklar sunmasıyla
ölçülüyor. Güzellikte birbiriyle yarışan doğa harikalarıyla Rize, gezginler için böylesi
seçeneklerin çok fazla olduğu bir bölge. Kültürden tarihe, festivallerden saklı doğal
cennetlere kadar her şeyi bulmak mümkün bu kentte.
Rize’nin önemli şelalelerinden biri olan Eğvane, Doğu Karadeniz’in en büyük
şelaleleri listesinde adını ilk sıralara yazdırıyor. İkizdere ilçesine 12 kilometre
mesafede bulunan şelale, İkizdere-Cimil yolunun hemen kenarında. 1050 metrelik
bir rakımda yer alan Eğvane Şelalesi, yaklaşık 25 metreden dökülüyor. Üzerinde
bulunduğu küçük derenin Cimil Deresi’yle birleştiği noktaya konumlanıyor. Dağdan
döküldüğü yerde ikiye ayrılan sular, şelalenin yöre halkı tarafından ‘çift başlı’ olarak
nitelendirilmesine yol açmış.
Şelalenin bulunduğu bölge geçtiğimiz yıllarda çevre düzenlemesi yapılarak turizme
açıldı. Ahşap çardaklar, oturma sıraları, tuvalet ve köprü gibi ortak kullanım alanlarıyla
Eğvane Şelalesi, bir mesire yeri olarak da hizmet veriyor. Şelaleyi ziyaret edenler
yakınlardaki kaplıcadan faydalanabilirler.
106 Eğvane (Hostaval) Şelalesi-İkizdere
Eğvane (Hostaval) Şelalesi-İkizdere 107
İKİZDERE
42. AKIRGEL (CİMİL) ŞELALESİ, BAŞKÖY
(N40 44.723 - E40 42.254)
Akırgel (Cimil) Şelalesi-İkizdere
Rize’yi bir bariyer gibi İç Anadolu’dan ayıran
Doğu Karadeniz dağlarının kuzeyindeki
gözelerden çıkan akarsular, geçtikleri sarp ve
dik bölgelerde inanılmaz güzellikte şelaleler
yaratıyorlar. Bu şelalelerden biri de İkizdere
ilçesindeki Akırgel (Cimil) Şelalesi.
Soğanlı Dağları’yla Kaçkar Dağları arasında yer
alan Çapans Tepeleri’nin keskin yamaçlarındaki
Cimil Vadisi güzergahı, artık kullanılmayan eski
bir kemer köprünün yanından başlıyor. İkizdereCimil yayla yolunun 16. kilometresindeki
köprüden sağa dönülerek ulaşılan şelale,
ilçe merkezine 20 kilometre mesafede yer
alıyor. Aynı yolun 12. kilometresinde Eğvane
Şelalesi’nin
bulunduğunu
hatırlatalım.
Trabzontaşı Tepesi ile Buluntu Tepesi arasındaki
dere üzerinde oluşan şelale, beş farklı noktada
kademeler yaparak aşağılara doğru akıyor.
1703 metrelik bir irtifada bulunan Akırgel,
son kademede yarattığı yaklaşık 25 metre
yüksekliğinde şelaleyle Cimil Deresi’nin
sularına karışıyor. Ormanlık alanın ortasındaki
kayalık bir platformdan süzülen şelale,
uzunluğu kademelerle 75 metreyi bulan bir
çağlayan yaratıyor.
Cimil Vadisi’ni şenlendiren bu doğa harikasını
yol kenarından fotoğraflamak mümkün. Cimil
Deresi’nin yüksek debisinden dolayı karşıya
geçmek ve şelalenin tam altına ulaşmak oldukça
zor. Akırgel’den sonra vadinin derinliklerine
doğru ilerleyen yolu izlerseniz Cimil yaylalarını
görebilirsiniz. Özellikle Cimil Vadisi’ni
Fırtına Vadisi’nden ayıran geçitte yer alan ve
çevresinde üç ayrı göl bulunan Çirmaniman
Yaylası görülmeye değer yerlerden biri.
108 Akırgel (Cimil) Şelalesi-İkizdere / Adnan ER
Akırgel (Cimil) Şelalesi-İkizdere
109
İKİZDERE
43. SUDÜŞEN ŞELALESİ
(N40 46.676 - E40 43.511)
Rize’ye 40 kilometre uzaklıktaki İkizdere ilçesinin yer aldığı vadi farklı dünyalara
açılan bir kapı gibidir. Rize-İkizdere asfaltını izlerseniz, 2600 metreyle Rize’yi
Erzurum’a bağlayan Türkiye’nin ikinci en yüksek geçidi Ovit’e ulaşırsınız. İkizdere
çıkışından sola dönerseniz bulutlarla dost olmuş Cimil Vadisi’ne, Dereköy’den sağa
dönerseniz Kabahor Deresi eşliğinde balıyla ünlü Anzer Yaylası’na düşer yolunuz.
Eğvane ve Akırgel şelaleleriyle aynı güzergah üzerinde bulunan Sudüşen Şelalesi,
İkizdere ilçe merkezine 23 kilometre uzaklıkta. Sudüşen Şelalesi’ne ulaşmak için
İkizdere-Cimil yolunun 16. kilometresindeki köprüden Cimil Yaylası’nın aksi yönüne
yani sola dönmek gerekiyor. Yaklaşık 500 metre sonra yeni bir kavşak noktasına
gelindiğinde ise sağa dönerek Küçükkıran Deresi’ne yarenlik eden toprak yol
izleniyor. Yediçukur Yaylası’na varan bu güzergahın sürprizi, ormanı ikiye bölerek dar
bir yarıktan olanca gücüyle akan şelale. Aynı adlı dere üzerinde 1864 metrelik bir
yüksekliğe konumlanan Sudüşen, yol kenarına doğru büyük bir debiyle süzülüyor.
Tabiatın tüm güzelliklerini cömertçe sergilediği bir bölgede yer alan bu yeryüzü
harikasının suları yaklaşık 14 metreden düşüyor. Suyun coşkun akışı ve çıkardığı
şiddetli ses, seyredenlerde ürküntü yaratacak kadar etkileyici kimi zaman. Sudüşen
Şelalesi, yukarı kesimde Yediçukur Deresi adını alan Küçükkıran Deresi’ne karışarak,
Karadeniz’e kadar olan yolculuğuna devam ediyor.
Şelale gezisi sonrasında, eğer aracınıza güveniyorsanız Yediçukur Yaylası üzerinden
Çağırankaya Yaylası’na geçebilirsiniz. Yaz aylarında macerayı sevenler için YediçukurEğnaçor Yaylası-Baltaş Geçidi-Çat Vadisi- Çamlıhemşin rotasını önerebiliriz.
110 Sudüşen Şelalesi-İkizdere
Sudüşen Şelalesi-İkizdere 111
İKİZDERE
44. KABAN (MELES) ŞELALESİ, ÇİFTEKÖPRÜ KÖYÜ
(N40 36.389 - E40 36.654)
Anzer, Çakador ve Meles derelerinden beslenen Kabahor Vadisi, İkizdere ilçesinin
bir başka bakir bölgesidir. Kabahor’un kollarından biri olan Meles Vadisi; Orsor,
Karaluman ve Palavit dağlarının kuşattığı yeşil bir koridordur. Yamaçlarında birçok
yaylanın yer aldığı vadinin yüksek kesimlerindeki şelaleler, bölgeye ayrı bir güzellik
katar.
Meles Vadisi’ndeki şelalelerin en ilgi çekici olanı, İkizdere ilçe merkezine 28 kilometre
uzaklıktaki Kaban (Meles) Şelalesi’dir. İkizdere-Anzer yolunun 19. kilometresindeki
Çifteköprü kemer köprüsünden sola dönülerek ulaşılan şelale, kayalar arasından üç
kademe halinde akıyor. Çifteköprü yerleşiminden sonra rastlayacağınız ilk köprünün
sağ tarafında görüş alanına giren şelalenin yanına kadar gidebilmek için derenin
solundan 500 metre kadar yürümek gerekiyor.
Meles Deresi Vadisi’nde ayrıca Garzavan Deresi Şelalesi ile Arçevit Şelalesi’ni
görebilirsiniz. Garzavan, Kaban Şelalesi’nden hemen önce yolun solunda; Arçevit ise
Çifteköprü’ye 8 kilometre mesafede, aynı adlı yaylanın hemen üzerindeki boğazda
yer alıyor.
Arçevit Şelalesi-İkizdere
112 Kaban (Meles) Şelalesi-İkizdere
İKİZDERE
45. ANZER ŞELALESİ, ANZER YAYLASI
(N40 32.888 - E40 30.450)
Ülkemizde bal denilince akla ilk olarak Anzer gelir kuşkusuz. Kabahor Deresi’nin
şekillendirdiği derin bir vadinin sonunda yer alan Anzer, Karataş ve Soğanlı
dağlarının yamaçlarındaki envai çeşit çiçeklerle kaplı alpin çayırlıklardan alır balının
tadını.
İşte bu dağların karlı zirveleriyle buzul göllerinin beslediği küçük derelerden birinin
üzerinde Anzer Şelalesi. Vadi bitimindeki yalçın tepelere konumlanan Akçağıl ve
Koyun göllerinden kaynağını alan Anzer Deresi üzerindeki bu küçük şelale, İkizdere
ilçesine 37 kilometre uzaklıktadır. Ballıköy’ün hemen yakınındaki Koşmer Yaylası’na
giden yol üzerinde şelaleyi görebilirsiniz.
Anzer Şelalesi’ni fotoğrafladıktan sonra, geriye dönerken Yurt Yaylası yoluna
sapmanızı öneririz. Yaylanın çevresindeki Hataların Gölü, Dipsiz Göl ve Sivrinin Gölü
gibi su kaynaklarından beslenen Külyurdu Deresi’nin üzerinde, ardı ardına sıralanan
küçük şelaleler bulunduğunu belirtelim.
Külyurdu Şelalesi-İkizdere
Anzer Şelalesi-İkizdere
113
Anzer Şelalesi-İkizdere / Adnan ER
115
53
RİZE ŞELALELERİ ARAÇ ROTALARI
1. Fındıklı Çağlayan Vadisi Şelaleleri
Rize ilinin en doğu sınırında bulunan Fındıklı ilçesi, doğal güzellikler kadar kemer
köprüler ve yöreye özgü laz konaklarını içeren tarihi değerlere de sahip. İlçe
merkezinden başlayan güzergah boyunca; 10. kilometredeki Aslandere köyüne
kadar çay bahçeleri arasındaki konakları, Çağlayan ve Aslandere tarihi taş kemer
köprülerini ziyaret ediyoruz. Dereyi solumuza alarak giderek daralan Çağlayan
Vadisi’nde ilerliyoruz. 22. kilometredeki Gürcüdüzü mevkisine kadar göreceğimiz
irili ufaklı birçok şelale, rotayı görsel bir şölene dönüştürüyor. Bu noktadan sonra
virajlarla yükselerek vadiyi yukarıdan seyreden toprak yolda ilerlemeye başlıyoruz.
31. kilometrede hemen aşağıda Gürcüdüzü (Solorez) Şelalesi görüş alanınıza
girecek. 32. kilometrede ise üç kademeden akan Salma Şelaleleri ile buluşacaksınız.
Çağlayan Deresi’nin karşı yakasındaki bir başka dereden gelerek yemyeşil
yamaçlardan aşağı doğru süzülen şelaleleri fotoğraflayabilirsiniz. Turumuzun son
durağı 33. kilometrede yer alan ve yaz aylarında buz gibi ayran içebileceğiniz Çamlık
Yaylası. Geri dönmek için aynı güzergahı kullanabilirsiniz.
Gürsu
FINDIKLI
Aslandere
Çağlayan
Arılı
ARDEŞEN
Gürcü Düzü
Gürsu
1
Yaylacılar
2
Tunca
Belediyesi
Eski Armutluk
Çamlık Yaylası
Akbucak
Uğrak
Movri
Çamlıhemşin
Belediyesi
34 35
23
116 24 36 38 39
40
26 25
Akyamaç
Konaklar
Güroluk
Komati
Golezana
2. Ardeşen Tunca Vadisi Şelaleleri
Ardeşen ilçesinin en önemli şelaleleri Tunca ve Durak derelerinin oluşturduğu Tunca
Vadisi boyunca dizi dizi sıralanıyor. Bölgenin ilk şelalesi, derelerin buluştuğu yerden
sağa yönelerek Yukarıdurak köyüne gelindiğinde görülebilir. Ardeşen ilçe merkezine
24 kilometre mesafedeki yerleşimin hemen üzerinde yer alan Senavat Şelalesi’ni
gördükten sonra, iki derenin birleştiği çatak noktasına geri dönerek Tunca Vadisi
boyunca yola devam edin. 34. kilometrede Deponiruba, 40. kilometrede Mulona
ve 41. kilometrede Movri şelaleleri çıkacak karşınıza. Dileyenler 46. kilometredeki
Kayadibi Yaylası’ndan başlayan 2 kilometrelik bir yürüyüşle Şoltoğuri Şelalesi’ni
de görebilirler. Rotanın son şelaleleri Dereyayla üzerindeki Göleteği ve Parag
(Ortasırtsal) göllerinden süzülen çağlayanlar.
Bu güzergah boyunca ayrıca yol kenarlarında yer alan Seslikaya, Şangul,
3 2, Zendi (Ada Mahallesi),
Kulaber, Davitoğlu, Yukarıdurak, Yanivat, Tunca 1, Tunca
Eskiarmutluk Küçük Köprü (Çumayida), Eskiarmutluk Büyük Köprü (Kamçitona),
Okumuş (Celayskuri) ve Abu Yaylası FINDIKLI
(Goloduzkuri) 1tarihi
2 taş kemer köprülerini
fotoğraflayabilirsiniz. Tunca Vadisi gezisi için sabah çok erken saatlerde yola
çıkmanızda fayda var.
Çağlayan
Arılı
ARDEŞEN
Gürcü Düzü
Gürsu
AR
7
9
Yaylacılar
Tunca
Belediyesi
8
Eski Armutluk
7
Akbucak
5
Uğrak
6
ÇAMLIHEMŞİN
Kayadibi
Movri
Akyamaç
Komati
Golezana
Konaklar
Güroluk
Şenyuva
Ayder Yaylası
Pokut
29
Avusör
117
RİZE ŞELALELERİ ARAÇ ROTALARI
3. Çamlıhemşin Fırtına Vadisi Şelaleleri
Doğaya ve tarihe yolculuk olarak nitelendirebileceğimiz Fırtına Vadisi güzergahını
iki veya üç gün olarak planlamak gerekiyor. İlk günkü gezi programına Türkiye’nin
en yüksek şelalesiyle başlıyoruz. Her daim sisler arasında olan Bulut (Tar Deresi)
Şelalesi’ni görebilmek için gidiş-dönüş toplam 4 kilometrelik bir parkuru
yürümelisiniz. Ardından Gürgendibi ve Aşıklar Takım Şelalesi gelecek. Ayder’deki kısa
molanın ardından Gelin Tülü, Avusör Yaylası yolundaki Ağlayansu, Hacızeni ve Huser
Yaylası yolundaki Koçkabanı şelaleleri gününüzü renklendiren diğer ayrıntılar olacak.
Ayder Yaylası’ndaki kaplıcada mola vererek yorgunluğunuzu atabilirsiniz.
İkinci günün programında Palovit, Paslakum ve Lakubar şelaleleri var. Fırtına
Vadisi’nin bu bölümünde Zilkale, geçmişin gizemli tanıklarından biri olarak karşınıza
çıkacak. Fırtına Vadisi’nde yapacağınız şelaleler gezisi sırasında yol boyunca Timisvat,
Kadıköy (Örenkit), Kavak, Mikron, Kale (Hala), Tolikço, Çamlıhemşin Ham, Makrevis,
Goboş (Ortanköy), Çinçiva (Şenyuva), Mollaveyis ve Çat gibi tarihi taş kemer köprülere
rastlayacaksınız. Bu programı üç güne yayarak gerçekleştirmek de mümkün. AyderAvusör ve Çat-Lakubar Şelalesi arasının toprak yol olduğunu hatırlatalım.
118 Salma Şelaleleri-Fındıklı
Gürsu
Yaylacılar
Tütüncüler
Tunca
Belediyesi
Eski Armutluk
ARDEŞEN
PAZAR
9
Akbucak
Erenler
Uğrak
Demirciler
Movri
Akyamaç
ÇAMLIHEMŞİN
HEMŞİN
Komati
Golezana
Konaklar
Güroluk
Kantarlı
10
Şenyuva
12
Pokut
11
13
18
17 16
Ayder Yaylası
15
14
Avusör
Hazindak
19
Çaymakçur
Kavron
Çat
20
Palovit
Elevit
Kito
Apivanak
Kale-i Bala
Baltaş Geçidi
Orta Yayla
Çiçekli Yayla
Verçenik
Yaylası
119
3
RİZE ŞELALELERİ ARAÇ ROTALARI
FINDIKLI
1 2
Çağlayan
4. Çamlıhemşin Marselavat Vadisi Şelaleleri
Doğu Karadeniz’in en özel bölgelerinden biri olan Marselavat Vadisi’nde göz alıcı
yeşillikler içerisinde, bembeyaz köpükler saçan şelaleler arasında bir yolculuğa ne
Arılı
dersiniz? Çamlıhemşin-Topluca-Marselavat Mezrası-Komati
Yaylası-Eğrisu (Ergisu)
Yaylası arasındaki yaklaşık 50 kilometrelik parkur, nefes kesici bir serüven vadediyor
konuklarına. Gezi boyunca Çopuni, Çetekalevi ve Çarkıruba şelalelerinin yanı sıra,
irili ufaklı pek çok çağlayanı da fotoğraflama olanağınız Gürsu
olacak. Vadinin sonundaki
Çiftegöl, Eğrisu ve Alaca göllerinden dökülen şelalelere ulaşmak için yürümek
gerekiyor. Badoğlu ve Zisto tarihi taş kemer köprüleri ile yaylalar rotanın diğer
sürprizleri arasında. Güzergahın Topluca köyünden sonraki bölümünün toprak yol
Yaylacılar
olduğunu belirtelim.
Tunca
Belediyesi
ARDEŞEN
Eski Armutluk
Akbucak
Uğrak
Marselavat Mezrası
Akyamaç
21
Çamlıhemşin
Belediyesi
22
Movri
Komati
Konaklar
Ergisu Yaylası
Güroluk
Şenyuva
Ayder Yaylası
Avusör
Pokut
Hazindak
ÇAMLIHEMŞİN
Çaymakçur
Kavron
Çat
120
Palovit
Elevit
23
Golezana
Gürcü Düzü
5. Çayeli Şairler Vadisi Ağaran Şelalesi-Derecik Köyü Şelaleleri PAZAR
Rize’nin en önemli gelir kaynağı olan çay bahçeleriyle kuşatılmış Şairler Vadisi,
Çayeli’nin en kısa vadi yataklarından biri. İlçe merkezine
Merdivenli12 kilometre mesafedeki
Ağaran Şelalesi vadinin sonunda yer alıyor. Köprübaşı köyü çıkışına kadar asfalt olan
rotanın son üç kilometresi toprak yol. Şelale yakınında bir dinlenme tesisi
var. Şairler
Tütüncüler
Vadisi yolculuğu boyunca dört tarihi taş kemer köprüyü fotoğraflayabilirsiniz.
Kemerköy
Ağaran Şelalesi’nden sonra Çayeli yerleşimine dönüp bu kez Büyükköy istikametine
doğru yol alarak rotamızı Derecik köyüne çeviriyoruz. Köyün üstünde yer alan ve iki
farklı noktadan süzülen Kirazlı şelaleleri, özellikle bahar aylarında çoğalan sularıyla
Sefaköy
Erenler
göz alıcıdır.
Çataklı Hoca
ÇAYELİ
A
Ehteni
Sırtköy
Abdullah
Hoca
Aşıklar
Demirciler
HEMŞİN
Gündoğdu
Belediyesi
25
Veliköy
Kantarlı
Güneysu
Belediyesi
Derecik
İslahiye
28
Kangeldibi
Çukurluhoca
GÜNEYSU
Uzundere
Ça
31
u
Handüzü
Kito
121
122 Gelin Tülü Şelalesi-Çamlıhemşin / Murat TOPAL
56
Kemerköy
RİZE ŞELALELERİ ARAÇ ROTALARI
6. Çayeli Senoz Vadisi Şelaleleri
Erenler
Yemyeşil derin yamaçların gölgelendirdiği Senoz Vadisi, maden yataklarından
dolayı binlerce yıldan bu yana insanoğluna
yerleşim alanı olmuş. Vadiyi neredeyse
Ehteni
Aşıklar
Sırtköyparkur boyunca isimsiz Demirciler
bir baştan bir başa kat eden 30 kilometrelik
pek çok şelale
görülebiliyor. Kuşkusuz rota Çataldere köyündeki Karap ve Karakaş şelaleleriyle
HEMŞİN
taçlanıyor.
Şelalesi
Yol boyunca Madenli, Buzlupınar İstoponos,Madenli
Kaptanpaşa Ağaran
(Yeşiltepe)
ve Çukurluhoca
Belediyesi
Veliköy taş kemer köprüleri ile Çukurluhoca Medresesi’ni ziyaret edebilirsiniz.
6
62
63
49 5
53
Kantarlı
Güneysu
Belediyesi
İslahiye
ÇAYELİ
Kaptanpaşa
Kangeldibi
Çukurluhoca
GÜNEYSU
26
27
Uzundere
Çataldere
Zagistal
u
Handüzü
Çağrankaya Yaylası
Kito
İncesu
Baltaş Geçidi
Orta Y
Ilıca
123
Verçenik
Yaylası
7 108
RİZE ŞELALELERİ ARAÇ ROTALARI
7. Merkez İlçe Salarha Vadisi Şelaleleri
Yerleşimlerin birbiri ardına sıralandığı Salarha Vadisi, özellikle Andon Kaplıcaları’na
ev sahipliği yapması nedeniyle özel bir turizm bölgesi. Eski zamanlardan beri
kullanılan göç yolu üzerinde bulunması da, vadinin önemini vurgulayan bir diğer
ayrıntı. Rize il merkeziyle vadinin sonunda yer alan Andon Kaplıcası arası yaklaşık
32 kilometre.
Salarha şelalelerinin ilki Rize-Andon yolunun 12. kilometresinden sağa dönülerek
ulaşılan Köprülü Şelalesi. Ardından 19. kilometredeki Ambarlık köyünden sağa
yönelerek Yeşildere’deki Şimadoz Şelalesi’ni ziyaret ediyoruz. Karasu köyündeki çay
molasının ardından 28. kilometrede Küçükçayır Değirmendere, 29. kilometrede
Paşaçukuru ve 32. kilometrede Ilıca Şelalesi’yle devam eden rota Andon Kaplıcası’nda ÇAYELİ
sona eriyor.
Dileyenler rotanın tarihi hazineleri olan Köprülü, HacıGündoğdu
Rıfat, Yeşildere, Muradiye
Memetoğlu, Karayemiş-Çaybaşı ve Ambarlık taş kemerBelediyesi
köprülerini görmek için
zaman ayırabilirler.
Veliköy
MERKEZ
Rize
Derepazarı
Belediyesi
Belediyesi
DEREPAZARI
e
Saray
esi
Derecik
Köprülüköy
30
RE
106
Güneysu
Belediyesi
Çaykent
Belediyesi
enizgören
Yeşilköy
Muradiye
Belediyesi
Çuku
Yolbaşı
Belediyesi
Kömürcüler
Kalkandere
Belediyesi
Karayemiş
KALKANDERE
Kayabaşı
31
Ambarlı
Karasu
32
34
35
33
Handüzü
Andon
124
117
118
Güneyce 119
Belediyesi
Çağrankaya Yaylası
108
aray
6
Gündoğdu
Belediyesi
8. Kalkandere Çağlayan Şelalesi
104
Rize’de görülecek yerler arasında ön sıralarda yer alan Çağlayan (Vandri) Şelalesi,
Veliköy
turist otobüslerinin de uğrak mekanı aynı zamanda. Kalkandere ilçe merkezinin
Derepazarı
çok yakınındaki bu görkemli doğa harikasının
yanı başına kadar araçla gidip son
Rize
Belediyesi
Belediyesi
200 metreyi yürümek gerekiyor. Kalkandere’deki
diğer önemli şelale, merkeze 30
DEREPAZARI
kilometre uzaklıktaki Soğuksu.
93
94 Dağdibi, Şeytan91ve
Bu gezi sırasında ayrıca Tonik, Kalkandere Merkez, Çağlayan,
MERKEZ
Güneysu
Belediyesi
Köprülüköy
Mandere tarihi taş kemer köprülerini görme
şansını bulacaksınız.
gören
Çaykent
Belediyesi
Yeşilköy
87
8
89
İs
Kangel
Yolbaşı
Belediyesi
Çağlayan
Şelalesi
Kalkandere
Belediyesi
37
Muradiye
Belediyesi
GÜNEYS
Ambarlı
KALKANDERE
Karasu
Kayabaşı
Andon
117
Güneyce
Belediyesi
118
119
120
İKİZDERE
Ilıca
Demirköy
Çağlayan Vadisi -Fındıklı
125
Kangeldibi
Yolbaşı
Belediyesi
Muradiye
Belediyesi
Çuku
GÜNEYSU
Kalkandere
Belediyesi
RİZE ŞELALELERİ
ARAÇ ROTALARI
Ambarlı
KALKANDERE
9. İkizdere Şelaleleri
Yüzyıllardır ardını sisli yalçın dağlara yaslayan İkizdere ilçesi, Karadeniz’i Erzurum’a
bağlayan bir kavşak noktasında yer alıyor. 2600 metre
irtifadaki Ovit Geçidi, İkizdere’yi
Karasu
Kayabaşı
Anadolu’nun bağrına
açılan bir kapı konumuna getiriyor. İlçe merkezinin de yer
Handüzü
aldığı vadide ilerleyen güzergah şelalelerle bezeli.
Yerleşimin içerisindeki Manle
Andon
Takım Şelaleleri, 5 kilometre kuzeydeki Gürdere ve 9 kilometre güneydeki Rüzgarlı
şelaleleri rotanın öne çıkan güzellikleri arasında. Ardından Kabahor Vadisi’nde,
Çağrankaya Yaylası
Meles ve Anzer derelerinin üzerinde yer alan şelalelerin peşine düşebilirsiniz.
Güneyce
Belediyesi
38
Gürdere
İKİZDERE
39
Rüzgarlı
40
Çifteköprü
44
Anzer
45
126
Demirköy
Dereköy
Ilıca
Rize
Belediyesi
Büyükköy
Belediyesi
MERKEZ
aşı
iyesi
NDERE
Kantar
Derecik
80
Güneysu
Belediyesi
Köprülüköy
İslahiye
10.
İkizdere Cimil Vadisi Şelaleleri
Kaptanpaşa
Çaykent
Yeşilköy
Belediyesi
Yemyeşil
bir orman
denizinden başlayıp mavi-beyaz çağıldayan derelerin
81eşliğinde
buzul göllerini selamlayarak karlı doruklara
ulaşan Cimil Vadisi, gezginlere
Kangeldibi
82 düşsel bir
Muradiye
Çukurluhoca
serüven
vadediyor.
Demirkapı
(Papes)
tarihi
taş
kemer
köprüsünden
başlayan rota,
Belediyesi
83 Ana dere
sularıyla şifa dağıtan Ilıca Kaplıcası’ndan
GÜNEYSU sonra toprak bir yola dönüşüyor.
Uzundere
üzerinde yer alan ufak çağlayanların yarenliğinde devam eden güzergah, Eğvane
(Hostaval), Sudüşen ve Akırgel (Cimil) şelalelerinin ardından Cimil Yaylası’nda sona
eriyor.Ambarlı
Karasu
abaşı
Handüzü
Andon
Çağrankaya Yaylası
eyce
diyesi
Bal
Gürdere
İKİZDERE
Ilıca
Demirköy
Yediçukur
43
Dereköy
Rüzgarlı
41
Cimil Yaylası
42
Çifteköprü
Ovit
Anzer
127
RİZE ŞELALELERİ YÜRÜYÜŞ ROTALARI
128 Bulut (Tar Deresi) Şelalesi-Çamlıhemşin
Ayder ve Yukarı Kavron Yolu-Çamlıhemşin 129
RİZE ŞELALELERİ YÜRÜYÜŞ ROTALARI
1- Gürcüdüzü Açkozlu Mağarası-Taşlı Mağara-Solorez Şelalesi (5 km)
Fındıklı ilçesinde Gürcüdüzü Açkozlu Mağarası mevkisinden başlayan rota, belirli
bölümleri taş döşeli tarihi bir yol. Bir zamanlar Gürcüdüzü-Çamlık-Çatak-Salikvan
yaylaları arasında ulaşımı sağlayan parkur günümüzde pek sık kullanılmıyor.
Başlangıç noktasından sonra Çağlayan Deresi’ne inen güzergah, sağ tarafınızda akan
derenin yarenliğinde yavaş yavaş yükseliyor. Soldan gelen küçük bir dere üzerindeki
Solorez Şelalesi’nden sonra, dar bir toprak yoldan Gürcüdüzü-Çamlık araç yoluna
bağlanarak etkinliği bitiriyoruz. Bu rotayı yürümek isteyenlere, yanlarına mutlaka
bölgeyi bilen bir rehber almalarını öneriyoruz.
2- Kayadibi Yaylası-Şoltoğuri
Şelalesi-Şorak Yaylası (4 km)
Ardeşen ilçesine 46 kilometre
mesafedeki Kayadibi Yaylası, yürüyüş
etkinliğimizin başlangıç noktası. Şorak
Deresi’ne paralel ilerleyen patikayı
izleyerek sürekli yükselen bu rotanın
en güzel bölümü Şoltoğuri Şelalesi.
Vadinin sonunda yer alan Şorak Yaylası
mola yeriniz olacak. Geri dönmek için
aynı yolu kullanmak durumundasınız.
Zamanınız varsa bu rotaya ŞorakKapı-Üçgöller-Büyük Balıklı Yaylası
güzergahını da ekleyip iki günlük
bir etkinlik olarak planlayabilirsiniz.
Yürüyüşlerde yanınıza mutlaka bölgeyi
bilen bir rehber almanızı öneriyoruz.
3- Tolikço Köprüsü-Bulut (Tar Deresi) Şelalesi-Tolikço Köprüsü (4 km)
Ülkemizin en yüksek şelalesi unvanını taşıyan Bulut Şelalesi’ni, gidiş-dönüş yaklaşık
4 kilometrelik bir yürüyüş parkurunu kullanarak ziyaret edebilirsiniz. Geçtiğimiz
aylarda çevre düzenlemesi yapılan parkur, toprak bir zeminde Tar Deresi Vadisi’nin
derinliklerine doğru uzanıyor. Derenin sağından ilerleyen orman içi güzergah, bir
süre sonra köprüden karşıya geçerek kamp alanına erişiyor. Bu bölümdeki kayalık
alanda taş düşme riskine karşı dikkatli olmalısınız. Eğer açık bir havada yürüyorsanız
dört kademe halinde süzülen şelalenin tamamını görme şansınız var. Asma köprüden
130
karşıya geçip şelalenin düştüğü göletin kenarında yer alan ahşap banklarda oturarak
doğanın dinginliğinin tadını çıkarabilirsiniz. Dönüş için aynı güzergahı kullanmak
gerekiyor.
4- Ayder-Bebedes Şelalesi-Hazindak Yaylası (6 km)
İki yayla arasında halen kullanılan bu eski göç yolunun büyük bir kısmı geçtiğimiz
yıllarda hayata geçirilen bir projeyle iyileştirildi. Ayder Kaplıcası’nın bulunduğu
bölgeden başlayan yürüyüş, köprüyü
geçtikten sonra eski kaplıca binasının
yanından yükselmeye başlıyor. Yoğun
bir orman dokusu içerisinden geçen
güzergah, ahşap basamaklar ve dik
çıkışlarla yorucu bir rampa içeriyor.
Rotanın son bölümünde karşınıza çıkan
Bebedes Şelalesi, yorgunluğunuzu
unutturacak güzellikte. Parkurun
sonundaki Hazindak’ta veya 5 kilometre
ilerideki Pokut Yaylası’nda konaklama
olanağı var.
Adnan ER
5- Şenköy (Amukta) KöprüsüPalovit Şelalesi (7 km)
Gezginlerin
sık
ziyaret
ettiği
şelalelerden biri olan Palovit, Rize ilinin
en önemli doğal güzelliklerinden biri.
Yürüyüş güzergahı, yeni köprünün
altında destek vazifesi gören Şenköy
(Amukta) kemer köprüsünün yanından
başlıyor. Biraz ilerideki çeşmeden sola
dönerek orman yolundan yükseliyoruz.
Kamp alanının ardından köprüyü geçip Palovit Deresi’ni sağımıza alıyoruz. İyice
daralan ve vahşi bir görünüm sergileyen vadide duyacağınız tek ses çılgınca akan
derenin öfkeli gürültüsü olacak. Önümüze çıkan başka bir köprüden bu kez derenin
sağ tarafına geçiyoruz. Palovit Şelalesi 500 metre sonra karşımıza çıkıyor. Doğal
kayalardan oluşan platformun üzerinden şelaleyi fotoğraflayabilirsiniz. Geriye
dönmek için aynı güzergahı kullanıyorsunuz.
131
RİZE ŞELALELERİ YÜRÜYÜŞ ROTALARI
6- Zisto Köprüsü-Çopuni Şelalesi-Marselavat Mezrası Camisi (5 km)
Çamlıhemşin ilçesine 27 kilometre uzaklıktaki tarihi Zisto taş kemer köprüsü, bu
keyifli yürüyüş rotasının başlangıç noktası olacak. Köprünün biraz gerisinde sağa
ayrılan patika sizi ormanın derinliklerine götürecek. Orman güllerinin renklendirdiği
yürüyüş sırasında duyacağınız müthiş gürültü şelaleye yaklaştığınızın habercisi.
Birkaç evin bulunduğu açıklık alana eriştiğinizde, şelale olanca heybetiyle sizi
karşılayacak. Evlerin üst kısmında yer alan çay bahçelerinden bu doğa harikasını
fotoğraflayabilirsiniz. Daha sonra evlerin yanından başlayan toprak yolu izleyerek,
Topluca Köyü-Marselavat Mezrası arasındaki ana yola çıkabilirsiniz.
7- Komati Yaylası-Çetekalevi Şelalesi-Eğrisu (Ergisu) Yaylası (6 km)
Rize ilinin en bakir vadilerinden biri olan Marselavat, doğal güzellikleri, kültürel
dokusu ve tarihi kemer köprüleriyle gerçek bir turizm potansiyeline sahip.
Önereceğimiz rota iki yayla arasındaki toprak yol üzerinde. Yüksek bir rakımda orman
dokusu içinde yürüyeceğinizi hesaba katmalısınız. Sağınızda yer alan Durak Deresi
boyunca yükselirken, kısa bir süre sonra sol tarafınızdan akan Çetekalevi Şelalesi’ni
göreceksiniz. Eğer açık bir havada yürüyorsanız, vadi sonuna konumlanan Altıparmak
dağ silsilesinin tüm detayları karşınızda belirginleşecek. Damları bitki örtüsüyle
yeşillenmiş taş evlerden oluşan Eğrisu Yaylası, toprak yolun bittiği noktada yer alıyor.
Buradan geri dönebileceğiniz gibi, soldaki patikayı izleyerek Ardeşen ilçesine bağlı
Golezana Yaylası’na da çıkabilirsiniz.
8- Paşaçukuru Şelaleleri (2 km)
Rize-Andon Kaplıcaları ana yolu üzerinde rastlayacağınız kahverengi tabelalar
bu kısa yürüyüş parkurunun başlangıç noktası. Sola doğru yönelen toprak yolu
izlediğinizde, hemen sağ tarafınızdaki dere üzerine ardı ardına sıralanan minik
şelaleler yolculuğunuzu renklendirecek. Toprak yolun bittiği yerde yarım kalmış
bir HES çalışması göreceksiniz. Giderek daralan vadide vahşi bir ortamda ilerleyen
Paşaçukuru Deresi’ni fotoğraflayabilirsiniz. Buradan mutlaka geriye dönmenizi
tavsiye ederiz, çünkü yukarı çıktıkça dere yatağı aşılması güç engeller çıkaracak
karşınıza.
9- Rüzgarlı Şelalesi (3 km)
İkizdere ilçesinin en güzel şelalelerinden biri olan Rüzgarlı için, zorlu ve yorucu
bir yürüyüşü göze almanız gerekir. Rüzgarlı köyüne varmadan önceki son virajdan
sola yönelerek ulaşılan Kaçaran mevkisi, parkurun çıkış noktası. Yolun sağ tarafında
göreceğiniz evin arka tarafındaki patikaya girin. Önünüze çıkan tahta köprüyü
kullanarak dereden karşıya geçin. Sola dönerek eğrelti otları arasındaki patikayı
izleyin. Yüz metre sonra sağa yönelerek dik bir çıkışla sık orman dokusu içerisine
gireceksiniz. Geldiğiniz yer bir tepenin sırtıdır. Hemen sağınızda alt tarafta akan
dereyi göreceksiniz.
132
Orman güllerinin kimi yerde geçit vermediği patika bir süre sonra dere yatağıyla
kesişecek. Bu noktada küçük bir kaya tırmanışı yapmak durumundasınız. Dere
kenarından kısa bir yürüyüşle şelaleye ulaşacaksınız. Şelalenin serinliğinde
dinlendikten sonra geriye dönüş için aynı parkuru kullanabilirsiniz. Bu rotayı
yürümek isteyenlere, yanlarına mutlaka bölgeyi bilen bir rehber almalarını
öneriyoruz.
10- Eğvane (Hostaval) Şelalesi-Cimil Vadisi-Sudüşen Şelalesi (11 km)
Tamamı toprak yol olan bu rota iki şelaleyi birbirine bağlıyor. İkizdere ilçesine 12
kilometre mesafedeki Eğvane Şelalesi, sadece öğle saatlerinde güneş gördüğünden
ne yazık ki çok iyi poz vermiyor fotoğrafçılara. Çevre düzenlemesi yapılan şelaleden
yürüyüşe başlayarak, Cimil Deresi solunuzda kalacak şekilde ilerliyorsunuz. Yaklaşık
4 kilometre sonra önünüze çıkan köprüyü geçip sola dönüyorsunuz. Eğer sağa
dönerseniz 4 kilometre sonra Akırgel (Cimil) Şelalesi’ni görebileceğinizi belirtelim.
Biraz yürüdükten sonra bir kavşak noktasına daha geleceksiniz. İşte buradan sağa
dönerek Küçükkıran deresi boyunca yükselmeye başlayacaksınız. Dereyi önce
solunuza, daha sonra da bir başka köprüyü geçip sağınıza alacak şekilde yürüyün.
Giderek daralan vadi yatağı, virajlı bir yolun ardından sizi Sudüşen Şelalesi’nin
önüne getirecek. Eğer yürüyüşe doymadıysanız birkaç kilometre ilerideki Yediçukur
Yaylası’na kadar etkinliği sürdürebilirsiniz.
Eskitoğlu Şelalesi-Derepazarı 133
134 Manle 2 Şelalesi-İkizdere
Aşıklar 1 Şelalesi-Çamlıhemşin135
BİLGİ ve İLETİŞİM
Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Tel
: 0464 2130426
İnternet : http://kurumsal.kulturturizm.gov.tr/turkiye/rize
[email protected]
www.rizemacera.com
TEŞEKKÜRLER
Çayeli Bakır İşletmeleri
Çaykur Genel Müdürlüğü
Rize İl Özel İdaresi
Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü
Rize Gençlik Spor İl Müdürlüğü
Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Evvelzaman Kültürevi
F Rize Fotoğraf Kültürü ve Sanatı Derneği
Cografika İstanbul
Cüneyt OĞUZTÜZÜN (Fotoğrafçı)
Erkan AKSU (Fotoğrafçı)
Nevapark
Macahel Tur
Extreme Türk Doğa Sporları Kulübü
136
RİZE ŞELALELERİ LİSTESİ (ALFABETİK)
KÖPRÜ ADI İLÇE
Ağaran Şelalesi
Ağlayansu Şelalesi
Akırgel (Cimil) Şelalesi
Akyamaç (Tecina) Şelalesi
Alişör Saklıvadi Takım Şelaleleri
Anzer Şelalesi
Aşıklar Takım Şelalesi
Bebedes Şelalesi
Beyazgöz (Tolikçet) Şelalesi
Bulut (Tar Deresi) Şelalesi
Çağlayan (Vandri) Şelalesi
Çarkıruba (Komati) Şelalesi
Çatak Üçgöl Şelalesi
Çetekalevi Şelalesi
Çopuni (Marselavat) Şelalesi
Değirmendere Şelalesi
Eğvane (Hostaval) Şelalesi
Eskitoğlu Şelalesi
Gelin Tülü Şelalesi
Gürcüdüzü (Solorez-Taşlı Mağara) Şelalesi
Gürdere Şelalesi
Gürgendibi Şelalesi
Hacızeni Şelalesi
Ilıca (Askoroz) Şelalesi
Kaban (Meles) Şelalesi
Karaali Şelalesi
Karakaş Şelalesi
Karap Şelaleleri
Katarahte Şelalesi
Kirazlı (Karadere) Şelalesi
Koçkabanı (Didiruba) Şelalesi
Köprülü Şelalesi
Çayeli
Çamlıhemşin
İkizdere
Akyamaç
Merkez İlçe
İkizdere
Çamlıhemşin
Çamlıhemşin
Ardeşen
Çamlıhemşin
Kalkandere
Çamlıhemşin
Fındıklı
Çamlıhemşin
Çamlıhemşin
Merkez İlçe
İkizdere
Derepazarı
Çamlıhemşin
Fındıklı
İkizdere
Çamlıhemşin
Çamlıhemşin
Merkez İlçe
İkizdere
Fındıklı
Çayeli
Çayeli
Güneysu
Çayeli
Çamlıhemşin
Merkez İlçe
SAYFA
66
43
108
63
82
113
38
40
31
34
94
61
21
58
56
86
106
90
41
16
98
36
46
87
112
20
68
69
74
70
48
78
137
RİZE
ŞELALELERİ
LİSTESİ (ALFABETİK)
(ALFABETİK)
RİZE
ŞELALELERİ
LİSTESİ
KÖPRÜ
ADI İLÇE
SAYFA
KÖPRÜ ADI İLÇE
SAYFA
Lakubar Şelalesi
Manle Takım Şelaleleri
Movri Şelalesi
Mulona Şelalesi
Palovit Şelalesi
Paslakum Şelalesi
Paşaçukuru Şelaleleri
Rüzgarlı Şelalesi
Salma Şelaleleri
Senavat Şelalesi
Sudüşen Şelalesi
Şimadoz Şelalesi
Şoltoğuri Şelalesi
Çamlıhemşin
İkizdere
Ardeşen
Ardeşen
Çamlıhemşin
Çamlıhemşin
Merkez İlçe
İkizdere
Fındıklı
Ardeşen
İkizdere
Merkez İlçe
Ardeşen
54
100
27
24
50
52
84
105
18
30
110
80
28
NOTLAR
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
....................................................................
.....................................................................
....................................................................
....................................................................
138