PS-3 for ekonomi dersi

Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
Soru Seti 3
1) QD = 100 – 2P talep denklemi ve QS = P – 20 arz denklemi verilmiştir. Üretici ve
tüketici rantlarını hesaplayınız.
Cevap:
Öncelikle arz ve talep denklemlerini eşitleyerek denge fiyat ve miktarı buluruz.
QD = QS,
100 – 2P = P – 20 ,
buradan piyasa denge fiyatı
100 + 20 = P + 2P , 120 = 3P
Pe = 40 bulunur.
Bulunan fiyat, arz veya talep denklemlerinden birinde yerine konularak denge miktar
bulunur.
Qe = 40 – 20 = 20 bulunur.
Denge fiyat ve miktarı bulduktan sonra üçgenlerin alanlarını bulabilmek için şimdi de
Pmax ve Pmin’i hesaplamamız gerekir.
Pmax, QD’yi sıfır yapan fiyat olduğuna göre talep denkleminde QD’yi sıfırlarız.
QD = 100 – 2P = 0, 2P = 100, buradan Pmax = 50 çıkar.
QS = P – 20 = 0, Pmin = 20 çıkar.
Şimdi üçgenlerin alanlarını hesaplayabiliriz.
Tüketici rantı =(10*20)/2= 100 olur.
Üretici rantı = (20*20)/2=200 olur.
Dr. Alper SÖNMEZ
1/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
2) A tüketicisinin bir mala ödemeye razı olduğu fiyat 50 TL, B tüketicisinin 45 TL ve
C tüketicisinin ise 40 TL’dir. Malın fiyatı 40 TL olduğuna göre üç tüketicinin toplam
tüketici rantı kaç TL’dir? (KPSS 2009)
Cevap:
A’nın rantı = 50 – 40 = 10 TL
B’nin rantı = 45 – 40 = 5 TL
C’nin rantı = 40 – 40 = 0 TL
Toplam rant = 15 TL olur.
3) Tüketici Rantı (Fazlası):
4) P = 30 + Q iken malın fiyatı 50 ise üretici rantı kaçtır?
P0 = 30
Dr. Alper SÖNMEZ
2/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
P1 = ?
Q0 = ?
P = 30 + Q ise 50 = 30 + Q → Q = 20
P1’yi bulmak için Q’ya sıfır değeri verilir.
P = 30 + Q, P = 30 + 0, P1 = 30,
Yani,
P0 = 50
P1 = 30
Q0 = 20
Üretici Rantı= (a*b) / 2 = (20*20) / 2 = 200
5) Ete yönelik talep QD = 100 – P denklemiyle gösterilmektedir. Etin fiyatı 75 ise,
toplam tüketici rantı kaç olur? (KPSS 2003)
QD = 100 – 75, buradan QD = 25 bulunur.
QD = 100 – P denkleminde QD = 0 yapan Pmax’ı buluruz. Pmax = 100 çıkar.
Üçgenin alanını hesaplarsak; 100 – 75 = 25 yükseklik olur, taban da 25 bulunmuştu.
Dr. Alper SÖNMEZ
3/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
6) Marjinal ve Toplam fayda (örnek):
Örnekte dikkat edilmesi gereken özellikler şunlardır;
1) tüketilen su miktarı arttıkça bireyin su ihtiyacının şiddeti azalmaya başlar, bu
nedenle aldığı haz (marjinal fayda-MU) giderek azalır. Her ne kadar parçaların
faydası azalsa da toplam fayda (TU) artar.
2) Toplam fayda max. olduğunda marjinal fayda sıfır olur. TUmax iken MU=0 olur
(5. bardak su).
3) Tüketici 4 bardak su içtiğinde su ihtiyacı doyuma ulaşmaktadır. 5. Bardak suyun
tüketiciye bir faydası ya da zararı yok, 6. Bardak su ise tüketiciye zarar vermektedir.
Dikkat edilirse 5. ve 6. bardak sularda TU’nun artmadığı görülmektedir. Bu durumu
şu şekilde açıklayabiliriz. Her ne kadar teorik olarak yukarıdaki tabloyu versek de
uygulamada hiçbir rasyonel tüketici 5. Ve 6. Bardak suyu içmez, çünkü hem 5. ve 6.
Bardak sular için para harcanmakta, hem de hiç faydası yok (5. Bardakta MU=0),
hatta fayda yerine zararı var (6. Bardak suyun faydası değil zararı var MU= -3). Bu
davranış akılcı değildir.
Yukarıdaki tablonun şekillerini aşağıdaki gibi çizebiliriz.
Dr. Alper SÖNMEZ
4/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
7) Aşağıdaki veriler için bütçe doğrusunu çiziniz.
Gelir (M): 100 TL
X’in Fiyatı (Px): 5 TL
Y’nin Fiyatı (Py): 10 TL
M/Px = 100/5 = 20 br X malı (tüketicinin bütçesiyle satın alabileceği max
X miktarı)
M/Py = 100/10 = 10 br Y malı (tüketicinin bütçesiyle satın alabileceği max
Y miktarı)
Dr. Alper SÖNMEZ
5/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
Bütçe doğrusunu şu şekilde tanımlayabiliriz: Belli bir dönemde tüketicinin bütçesiyle
iki maldan satın alabileceği max mal miktarlarını birleştiren geometrik şekle bütçe
doğrusu adı verilir. Rasyonel tüketici iki maldan tüketeceği mal bileşimlerini mutlaka
bütçe doğrusu üzerinde belirlemek durumundadır. Eğer doğrunun içinde bir yerde
tüketim kararı alırsa bu durumda tasarruf yapmış olur, daha az tüketim yapar ve
dengeye ulaşamaz. Doğrunun dışındaki bir nokta ise tercih bölgesi olamaz, çünkü
gelir yetmemektedir. Bütçemiz doğru ile sınırlıdır.
8) Aşağıdakilerden hangisinde üretici rantı ile ilgili olarak doğru bir tanımlama
yapılmıştır?
A) Fiyatın üzerinde, talep eğrisinin altında kalan kısım
B) Fiyatın altında, arz eğrisinin üzerinde kalan kısım
C) Arz eğrisinin üstünde, talep eğrisinin altında kalan kısım
D) Arz ve talep eğrisinin altında kalan kısım
E) Arz ve talep eğrisinin üstünde kalan kısım
Dr. Alper SÖNMEZ
6/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
9) Tüketicilerin bir malı satın almaya razı oldukları fiyat düzeyi ile fiilen satın
aldıkları piyasa fiyatı arasındaki farka ne ad verilmektedir?
A) Talep kanunu
B) Tüketici bütçesi
C) Tüketici yasası
D) Tüketici rantı
E) Tüketici kârı
10) Devletin piyasalara müdahale ederek, bazı mal, hizmet ve üretim faktörleri için
denge fiyatının üzerinde belirlediği minimum fiyata ne ad verilir?
A) Tavan fiyat
B) Taban fiyat
C) Nispi fiyat
D) Asgari ücret
E) Mutlak fiyat
11) M=100, Px=5 ve Py=4 ise bütçe doğrusunun eğimi kaçtır?
Eğim=
12) Belli bir malın tüketimi esnasında tüketilen sonuncu birimin sağladığı faydaya ne
ad verilir?
A) Azalan marjinal fayda
B) Azalan marjinal ürün
C) Marjinal hasıla
D) Marjinal fayda
Dr. Alper SÖNMEZ
7/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
E) Artan marjinal fayda
13. Fiyatlar bir değişme yok iken, gelirde bir artış olması durumunda aşağıdakilerden
hangisi meydana gelir?
A) Bütçe doğrusunun orjine doğru yaklaşmasına
B) Bütçe doğrusunun orjinden uzaklaşmasına
C) Bütçe doğrusunun eğiminin değişmesine
14) Bir tüketici gelirinin tümünü harcadığında 4 birim X ve 3 birim Y veya 6 birim X
ve 2 birim Y satın alabilmektedir. Bu tüketici gelirinin tümüyle kaç birim X satın
alabilir?
A) 2
B) 10
C) 32
D) 8
E) 16
15) Aşağıdakilerden hangisi tüketicinin sabit geliri ile iki malı hangi miktarlarda
tüketme olanaklarına sahip olduğunu gösteren seçim noktalarını birleştiren doğrudur?
A) Maliyet kısıtı
B) Fiyat-tüketim eğrisi
C) Gelir- tüketim
D) Genişleme yolu
E) Bütçe doğrusu
16. Toplam fayda ilk etapta azalarak artar ve toplam fayda maksimuma ulaştıktan
sonra azalmaya başlar. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Azalan marjinal fayda yasası
B) Artan marjinal fayda yasası
C) Değişen marjinal fayda yasası
D) Azalan toplam fayda yasası
E) Artan toplam fayda yasası
Dr. Alper SÖNMEZ
8/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
17. Tüketiciye aynı tatmin düzeyini sağlayan farklı mal bileşimlerinin geometrik
yerlerinin bileşimine ne ad verilir?
A) Farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri
B) Eş ürün eğrileri
C) Bütçe doğrusu
D) Maliyet kısıtı
E) Talep eğrileri
18. Aşağıdakilerden hangisi farksızlık (kayıtsızlık) eğrilerinin özelliklerinden biri
değildir?
A) Orijinden uzaklaştıkça fayda seviyelerinin artması
B) Negatif eğimli olmaları
C) Birbirlerini ve eksenleri kesmemeleri
D) Genellikle orijine göre dışbükey olmaları
E) Her noktada aynı eğime sahip olmaları
19. Toplam faydanın azalmaya başladığı durumda marjinal fayda nasıldır?
A) Maksimum
B) Minimum
C) Sıfır
D) Negatif
E) Biridir
20. Mallardan birinin fiyatının düşmesi bütçe doğrusunu nasıl etkiler?
A) Paralel sağa kaydırır
B) Eğimini değiştirir
C) Paralel sola kaydırır
D) Etkilemez
E) Hiçbiri
Dr. Alper SÖNMEZ
9/10
Selçuk Üniversitesi
Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği
Genel Ekonomi
Dr. Alper Sönmez
26 Aralık, 2013
21. Aşağıdakilerden hangisi, bir birim daha mal tüketimi sonucu, toplam faydada
yaratılan değişikliğe verilen isimdir?
A) Kardinal fayda
B) Ordinal fayda
C) Marjinal fayda
D) Toplam fayda
E) Azalan fayda
22. Toplam faydanın maksimum olduğu durumda marjinal fayda nasıldır?
A) Maksimum
B) Azalarak artar
C) Minimum
D) Sıfırdır
E) Birdir
23. Yatay eksende ayva, dikey eksende kahve bulunuyorsa ve ayvanın fiyatı kahveye
göre yükselmişse bütçe doğrusunun yeni konumu nasıl olur?
A) Daha dik olur.
B) Daha yatay olur.
C) Eğimi azalır.
D) Paralel sola kayar.
E) Paralel sağa kayar.
24. Tüketici rantı tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tüketicinin fiili olarak ödediği miktar ile ödemeye razı olduğu miktar arasındaki fark
B) Tüketicinin ödemeye razı olduğu miktarla fiili olarak ödediği miktar arasındaki fark
C) Tüketicinin fiili olarak ödediği ve ödemeye razı olduğu miktarların toplamı
D) Tüketicinin ödemeye razı olduğu miktarın fiili olarak ödediği miktara bölümü
Dr. Alper SÖNMEZ
10/10