Domuz gribi piyasaları sallıyor, ilacın hisseleri yükseliyor, turizmin

0-212-217 61 91(PBX) | [email protected]
Yeniyol Cad. GökFiliz İş Merkezi No:11 K:2 D:8
34387 - Mecidiyeköy-Şişli / İSTANBUL
Domuz gribi piyasaları sallıyor, ilacın hisseleri yükseliyor, turizmin
düşüyor (RADİKAL, 28 Nisan 2009)
(28 Nisan 2009, Salı)
Domuz gribinin, 2003'teki sars salgını gibi ekonomileri kötü etkilemesinden korkuluyor. Grip nedeniyle
uluslararası borsalar düştü. Roche firması, 'DSÖ'nün elinde 5 milyon kişiyi tedavi edecek Tamiflu ilacı var'
bilgisi verdi
SİNGAPUR - Meksika’da 100’den fazla kişinin ölümüne yol açan domuz gribinin, küresel salgına dönüşmesinin
yanı sıra SARS (ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromu) gibi ekonomileri etkilemesi endişeleri giderek
artıyor. Çin’de 2003’te patlak veren, 800 kişinin ölümüne ve 8 bin kişinin etkilendiği SARS salgını aynı zamanda
başta Asya ülkeleri olmak üzere bazı ülkelerin ekonomilerine ağır darbe vurmuştu.
2003 yılında ‘Sars’mıştı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Mart 2003’de SARS salgınını ilan etmiş, aynı yılın haziran ayında SARS’ın etkilediği
ülkelere seyahat uyarısını kaldırmıştı.
SARS salgınının en görünür etkisi, salgından en fazla etkilenen Singapur, Hong Kong, Çin ve Malezya’da turizm
gelirlerinde ve tüketimde azalma olmuştu. Singapur ve Hong Kong ekonomileri 2003 yılında durgunluğa
girerken, salgın Kanada, Güney Afrika, İsveç, Fransa ve ABD’nin aralarında bulunduğu ülkeleri olumsuz
etkilemişti. Salgın Asya, Kanada, Fransa ve Afrika’da ölümlere yol açmıştı.
Bu arada uluslararası borsalar, yatırımcıların domuz gribinin küresel bir salgına dönüşebileceği ve küresel
ekonomik düzelmeyi olumsuz etkileyeceği endişeleri yüzünden geriledi. CMS Markets’den yatırım uzmanı Matt
Buckland, “Hafta sonundaki ölümcül grip salgınıyla ilgili haberler finansal piyasaları sallıyor” dedi. İngiltere’de
FTSE 100 endeksi günü yüzde 0.27, Almanya’da DAX endeksiyse yüzde 0.42 yükselişle kapatırken, Fransa’da
CAC 40 endeksi yüzde 0.01 geriledi. Asya’da ise Hong Kong borsası yüzde 2.7 ve Şanghay’da yüzde 1.8 değer
kaybetti. New York Borsası ise gün içinde 0.73 puan geriledi.
Tamiflu üreten kazandı
Domuz gribi yüzünden ilaç şirketlerinin hisseleri değer kazanırken, havayolu şirketleri ile turizm şirketlerinin
hisseleri ise düştü. Tamiflu ilacını üreten İsveçli Roche’un hisseleri Avrupa’da yüzde 4, yine aynı ilacı üreten
Japon Chugai Pharmaceutical şirketinin hisseleri de Tokyo’da yüzde 14.3 değer kazandı. Relenza ilacını üreten,
dünyanın ikinci büyük ilaç şirketi İngiliz GlaxoSmithKline’ın hisseleri Avrupa’da yüzde 3, aynı ilacı üreten
Avustralyalı Biota şirketinin hisseleri de Sydney’de yüzde 82 yükseldi. Ayrıca koruyucu cihaz üreticisi Sperian
Protection şirketinin hisseleri yüzde 15.6 ve dünyanın en büyük balık üreticisi Marine Harvest Group’un
hisseleri, daha önce kuş gribi ve deli dana hastalığında olduğu gibi somon balığının fiyatının domuz gribi
nedeniyle artacağı beklentisiyle yüzde 9’dan fazla arttı.
Ancak domuz gribi uluslararası havayolu şirketleriyle turizm şirketlerinin hisselerini olumsuz etkiledi. Hong
Kong havayolu şirketi Cathay Pacific’in hisseleri yüzde 8, Avustralya’nın Qantas Airways şirketinin hisseleri
yüzde 4, İngiliz British Airways, Air France-KLM ve Alman havayolu şirketi Lufthansa’nın hisseleri de yüzde 7.3
ve yüzde 10 arasında düştü.
İngiliz gemi seyahati şirketi Carnival’ın hisseleri yüzde 6,9 ve Fransız otel işletmesi Accor’un hisseleri yüzde 6.3,
seyahat şirketleri Thomas Cook Group, TUI Travel ve TUI AG’nin hisseleri de yüzde 4’ten fazla değer kaybetti.
Küresel havayolu yolcu trafiğinin beşte birini ve küresel havayolu kargo trafiğinin üçte birini temsil eden Kuala
Lumpur merkezli Asya Pasifik Havayolları Derneği’nin (AAPA) Genel Müdürü Andrew Herdman, “Biz şu anda
sektörün gerilediği bir dönemin ortasındayız ve bu kesinlikle iyi olmadı. Ancak bu potansiyel kamu sağlığı için
acil bur durum ve bu öncelikli olmalı” dedi.
Bu arada Tamiflu ilacını üreten İsviçreli uluslararası ilaç şirketi Roche, WHO’nun (Dünya Sağlık Örgütü) 5 milyon
insanı tedavi etmek için yeteri kadar Tamiflu ilacı stoğu bulunduğunu açıkladı.
0-212-217 61 91(PBX) | [email protected]
Yeniyol Cad. GökFiliz İş Merkezi No:11 K:2 D:8
34387 - Mecidiyeköy-Şişli / İSTANBUL
Roche’dan bağış geldi
Şirket sözcüsü Martina Rupp, stokların beşte üçünün şirketin ABD ve İsviçre’deki tesislerinde, kalan miktarın ise
WHO’nin dünyanın çeşitli yerlerindeki depolarında bulunduğunu söyledi.
İsviçreli Roche’un bu ilaçları WHO’ya bağışladığını ve istenmesi durumunda 24 saat içinde hemen kullanıma
sokacağını ifade eden Rupp, şirketin yılda 400 milyon tedavi için gerekli 4 milyar kapsül üretebilecek kapasitesi
bulunduğunu kaydetti.
DB’den 180 milyon dolar
Öte yandan Dünya Bankası Meksika’ya hemen 25 milyon dolar kredi vereceğini ve grip salgınının üstesinden
gelmek için 180 milyon dolar tutarında uzun vadeli yardımda bulunacağını açıkladı.
Dünya Bankası geçen yıl bir grip salgınının maliyetinin 3 trilyon doları bulacağı ve küresel gayrisafi hasılanın
yüzde 5 azalacağı, küresel ekonomik krizden sonraki düzelmeye zarar verebileceği tahmininde bulunmuştu.
Ayrıca Japon seyahat şirketleri Meksika’ya paket turlarını durdururken, restoran zinciri Matsuya Foods,
menülerinden Meksika’dan ithal edilen domuz ürünlerinin kullanıldığı yemekleri geçici olarak çıkaracağını
bildirdi. Bu arada Almanya’nın en büyük tur şirketi TUI, önlem olarak Meksika’nın başkenti Mexico City’e bütün
seyahatleri durdurduğunu, Meksika’nın diğer bölgelerine turların devam edeceğini, ancak gelecek bir kaç hafta
başkente tur düzenlemeyeceğini belirtti. (aa)
SARS’ın Uzakdoğu faturası 40 milyar dolardı
Asya Kalkınma Bankası’na (ADB) göre, SARS’ın maliyeti sadece Doğu ve Güneydoğu Asya’da 18 milyar dolar ya
da 2003 yılında gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 0,6 kadar olmuştu. Seyahat etmeyi, ticareti ve iş yerlerini
etkileyen SARS salgınının Asya-Pasifik bölgesindeki maliyeti ise 40 milyar doları bulmuştu.
SARS salgını, turist sayısında azalışa yol açarken, ADB verileri, salgından en fazla etkilenen ülkelerdeki turist
sayısının yüzde 20-70 ve diğer Asya ülkelerinde yüzde 15-35 düştüğünü, turizm gelirleri kaybının da yaklaşık
15 milyar doları bulduğunu ortaya koydu. SARS ile ilgili paniğin sadece bir çeyrek sürmesi ve hükümetlerin hızlı
önlem alması yüzünden piyasaların tepkisi göreli olarak yumuşaktı. Singapur doları, ocak 2003 sonu ve Nisan
2003 sonu arasında ABD doları karşısında yüzde 4 değer kaybetti. Japonya hariç gelişen Asya’nın MCSI Endeksi,
Ocak ve Mart 2003 arasında yüzde 14, Hong Kong borsası Aralık 2002 ve Nisan 2003 arasında yüzde 18
geriledi. Çin salgına karşı ekonomik önlem olarak SARS ile ilgili ilaçlarda fiyat kontrolü yaparken, turizm
sektörüne vergi muafiyeti uygulamış, Hong Kong hükümeti vergi indirimleri ve kredi garantileri dahil gayrisafi
yurt içi hasılasının yüzde 1’i kadar önlem paketi açıklamış, Singapur hükümeti hava yollarını da kapsayan
önlem paketi hazırlamış ve Malezya, ucuz kredi, iş eğitimi desteği ve turizm sektörlerini kapsayan gayri safi
yurt içi hasılasının yüzde 2’si kadar bir paket uygulamaya koymuştu.
Turizm gelirleri 2004 ve 2007 yılları arasında Asya ülkeleri için önemli gelir kaynağı olurken, Hong Kong,
Malezya, Tayland ve Singapur’un gelirlerinin yüzde 6 ila yüzde 9’unu turizm geliri oluşturuyor.