Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun 2/4/2015 günlü, 4812 sayılı

Karar No
Karar Tarihi
: 539
: 04/04/2015
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun 2/4/2015 günlü, 4812 sayılı yazısında; NTV logosuyla yayın
yapan "NTV RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI A.Ş." adlı yayın kuruluşunun 20-22/3/2015
tarihleri arasında yayınladığı Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı propaganda reklam
kuşağına ilişkin izleme ve değerlendirme raporu ve buna ilişkin Üst Kurulun 1/4/2015 tarih ve 2015/15 sayılı
toplantısında aldığı 14 nolu karar, 298 sayılı Kanun’un 149/A maddesi ve Yüksek Seçim Kurulunun
4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararı çerçevesinde değerlendirilmek üzere gönderildiği anlaşılmış olmakla,
konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kararında özetle; "Söz konusu yayına ilişkin uzman raporunda;
NTV RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI A.Ş.'ne ait NTV logosuyla yayın yapan kuruluşun,
20/3/2015 tarihinde saat 20:30'dan itibaren muhtelif saatlerde yayınlanan reklam kuşakları içerisinde; Adalet
ve Kalkınma Partisinin nevruz için hazırlattığı, içerisinde Türk Bayrağı ile çeşitli ibadet yerlerinin iç ve dış
görüntülerinin kullanıldığı reklam filmi yayınlanmaya başladığı, söz konusu reklam filminde "Biz birlikte
Türkiye'yiz" sloganıyla, Türkiye'nin farklı coğrafyalarından, doğa ve insan manzaraları, çocuk-büyük
herkesin kucaklaşması, sevgi ve sevincin paylaşılması görüntülerinin yanı sıra, çeşitli camilere, kiliselere ait
iç ve dış görüntüler, Kâbe ve tavaf eden insanlar, Hacı Bektaş Veli Türbesi ve semah yapanlar, Mevlana
Türbesi ve önünde dönen semazenler ile Türk Bayrağı görüntülerinin yer aldığı, sonuç olarak, NTV yayın
kuruluşunda yayınlanan Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı reklam filminde, bayrak
ve dini ibareler kullanıldığı, bu haliyle söz konusu reklamın, Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291
sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların ve siyasi partilerin verecekleri
siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair olan hükmüne aykırı şekilde
yayın yapıldığının değerlendirildiği."
Yüksek Seçim Kurulunun 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünde siyasi reklamlarda "dini
ibareler" kullanılmasının yasaklandığı, "ibare" sözcüğünün Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde geçen
karşılığının "Bir düşünceyi anlatan bir veya birkaç cümlelik söz" şeklinde olduğu, dolayısıyla yayın
kuruluşlarının "dini ibareler" ifadesinden kutsal mekanların iç ve dış görüntülerinin kastedildiğini
anlamayabileceklerinin düşünüldüğü, kaldı ki bu görüntülerin "dini ibareler" içinde yer aldığı Yüksek Seçim
Kurulunun 417 sayılı kararı ile 23/3/2015 tarihinde belirtildiği, bu nedenle, Yüksek Seçim Kurulunca verilen
417 sayılı kararın, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun web sitesinde yayınından önce kutsal mekanların
siyasi reklamda kullanılmasının bir ihlal içermediğinin düşünüldüğü, ancak 291 sayılı kararda belirtilen
siyasi reklamlarda Türk Bayrağı kullanılamayacağı hususunun ihlal edildiğinin değerlendirildiği, sonuç
olarak, yayın kuruluşunun Adalet ve Kalkınma Partisinin "Selam Olsun Bahara" adlı reklam filminde kısa
sürelerle de olsa Türk Bayrağı görüntülerinin kullanıldığı reklam filmini yayınladığı, dolayısıyla Yüksek
Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen
"Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin
kullanılamayacağına" hükmünü ihlal ettiği Radyo ve Televizyon Üst Kurulu İzleme ve Değerlendirme
Dairesi Başkanlığınca belirtildiği,
anlaşılmakta olup, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 1/4/2015 tarih ve 14 sayılı kararında da;
Konunun, İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında
Üst Kurulca değerlendirildiği,
Her ne kadar ilgili Uzman raporunda ve Daire Başkanlığınca söz konusu yayında, Yüksek Seçim
Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların
ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair
hükmün ihlal edildiği kanaati belirtilmiş ise de, bahse konu yayının incelenmesinde;
"Biz birlikte Türkiye'yiz" sloganıyla, Türkiye'nin farklı bölgelerinden coğrafyalarından doğa ve
insan manzaraları, çocuk - büyük herkesin kucaklaşması, sevgi ve sevincin paylaşılması
1/3
görüntülerinin yer aldığı ve 3 dakika süren söz konusu filmdeki "bayrak" görüntüsünün, sadece birkaç saniye
kadar kısa bir süreliğine ekrana getirilmesinin "bayrak" istismarı olarak yorumlanamayacağı, kaldı ki
isminde "Vatan" ve "Hüda" şeklindeki milli değerleri içeren siyasi partilerin de bulunması, siyasi parti
kongre ve mitinglerinde "Türk Bayrağı" bulundurulmamasının eleştiri konusu yapılabilmesi, bahse konu
filmde sadece çeşitli mekanların görüntülerine yer verilmesi, dini içerikli herhangi bir ibarenin
kullanılmamış olması, hususları dikkate alındığında, bahse konu özellikleriyle anılan filmin mezkur YSK
kararında belirtilen ihlal unsurlarını ihtiva etmediğinin değerlendirildiği, bununla birlikte herhangi bir siyasi
vaadin olmadığı, çocuk-büyük herkesin kucaklaşması ile sevgi ve sevincin paylaşıldığı görüntüler eşliğinde,
"Birlik ve beraberlik" vurgusunun yapıldığı filmdeki mesajların, anılan parti ambleminin kaldırılması
halinde, her kesim tarafından onay verilebilecek nitelikte bulunduğu ve Yüksek Seçim Kurulunun 2015/291
sayılı kararında; "Siyasi reklam"ın, "siyasi partilerin program ve projelerini, adayların ise yapmayı
düşündükleri siyasi faaliyetlerini ve kendilerini halka anlatması" şeklinde tanımlanmış olması da dikkate
alındığında, aslında bu haliyle anılan filmin, "siyasi reklam" niteliğinde bir yayın olmadığının düşünüldüğü,
bu nedenle, "siyasi reklam" niteliği taşımayan bir filmde, bayrak ve dini mekân görüntülerinin ihlal konusu
olamayacağının açık olduğu,
Ayrıca, 298 sayılı Kanun'un 58. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Propaganda için kullanılan el
ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulması yasaktır."
şeklindeki düzenlemenin çeşitli kanunlarda basılmış ve çoğaltılan malzemeler olarak belirtilen "matbuat"ı
kapsadığı, radyo ve televizyon yayınlarını kapsamadığı, kanunlarda açıkça belirtilmeyen suç ve cezalar için
kıyasa yol açacak biçimde geniş yorum yapılamayacağı açık olmasına rağmen, Yüksek Seçim Kurulunun
bahse konu yasağın kapsamını, radyo ve televizyon yayınlarını da kapsayacak şekilde genişletilerek
yorumlanmış olması konusu da, tamamen Yüksek Seçim Kurulunun takdir ve maslahatına mazhar bir husus
olduğu,
Bu nedenle, NTV logosuyla yayın yapan "NTV RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI A.Ş."
adlı yayın kuruluşunun, anılan yayınının, Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve 291 sayılı kararının
"SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda
Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair hükmüne aykırı olmadığına oyçokluğuyla,
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 149/A maddesinde
düzenlenen hükümler ile Yüksek Seçim Kurulunun ilgili kararı çerçevesinde gereğinin takdiri için
dosyasının Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine oybirliğiyle,
karar verildiği görülmüştür.
6112 sayılı Kanun’un 31. maddesinde yer alan siyasi reklama ilişkin usul ve esaslar Yüksek Seçim
Kurulunun 4/3/2015 tarihli, 291 sayılı kararı ile belirlenmiş ve anılan karar Resmî Gazete'nin 8/3/2015
tarihli, 29289 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Anılan kararımızın "SONUÇ" bölümünün;
3. maddesinde; "Adayların ve siyasi partilerin verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini
ibarelerin kullanılamayacağına,"
4. maddesinde; "Medya hizmet sağlayıcılarının, bu görevi yerine getirirken demokratik toplum
düzeni gereklerine uygun bir seçim yapılabilmesi için, siyasi parti ve adaylara siyasi reklam tahsisi yaparken
tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uygun hizmet sunmaları gerektiğine,"
şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.
Bununla birlikte, Kurulumuzun 22/3/2015 tarihli, 417 sayılı kararı ile Adalet ve Kalkınma Partisi
tarafından 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için hazırlanan
"Selam Olsun Bahara" isimli reklam filminde çeşitli ibadet yerlerinin iç ve dış görüntüleri ile Türk
Bayrağının kullanılması nedeniyle, itiraza konu reklam filminin 298 sayılı Kanun’un 58. maddesinin birinci
fıkrasına, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 87. maddesine, Kurulumuzun 23/02/2015 tarihli,
2015/236 sayılı seçimlerde propaganda serbestliği ve süresi ile ilgili uyulması gereken usul ve esaslara
ilişkin kararının “SONUÇ” bölümünün (G) maddesinin (a) fıkrasına ve Kurulumuzun 04/03/2015 tarihli,
2015/291 sayılı siyasi reklama ilişkin usul ve esasların belirlenmesine ilişkin kararının " SONUÇ"
bölümünün 3. maddesine aykırılık teşkil ettiği dikkate alınarak, söz konusu siyasi reklam filminin televizyon
ve internette yayından kaldırılmasına karar verilmiş olup, anılan kararımız Radyo ve Televizyon Üst
2/3
Kurulunca 23/03/2015 tarihinde saat 16.00 itibariyle medya hizmet sağlayıcılarına yöntemine uygun şekilde
duyurulmuştur.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Yüksek Seçim Kurulunun 4/3/2015 tarih ve
291 sayılı kararının "SONUÇ" bölümünün 3. maddesinde belirtilen "Adayların ve siyasi partilerin
verecekleri siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibarelerin kullanılamayacağına" dair düzenlemeden de
anlaşılacağı üzere, siyasi reklamlarda Türk Bayrağı ve dini ibareleri kullanmamaları konusunda siyasi
partilerin ve adayların uyarıldığı, medya hizmet sağlayıcılarına bu şekilde hazırlanan siyasi reklamın
yayınlanmaması hususunda bir görev yüklenmediği, 291 sayılı kararın "SONUÇ" bölümünün 4. maddesinde
belirtildiği üzere sadece "…siyasi parti ve adaylara siyasi reklam tahsisi yaparken tarafsızlık, gerçeklik ve
doğruluk ilkelerine uygun hizmet sunmaları…" beklenildiği, eş anlatımla Kurulumuzun 291 sayılı kararına
uygun siyasi reklamın hazırlanmasındaki muhatabının siyasi partiler ve adaylar olduğu dikkate alındığında,
medya hizmet sağlayıcılarına kusur yükleme olanağı bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, söz konusu siyasi reklam, Kurulumuzun 22/3/2015 tarih ve 417 sayılı kararı ile
yayından kaldırılmasına karar verilmesinden ve bu karar Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca 23/3/2015
tarihinden sonra saat 16.00 itibariyle medya hizmet sağlayıcılarına yöntemine uygun olarak
duyurulmasından önce 20 - 22/3/2015 tarihleri arasında yayınlandığı, yayından kaldırma kararından sonra
anılan siyasi reklamın yayınlanmadığı uzman raporundan anlaşılmaktadır.
Bu nedenle; NTV RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI A.Ş.'ne ait NTV logosuyla yayın
yapan medya hizmet sağlayıcısının Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından 7 Haziran 2015 tarihinde
yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için hazırlanan "Selam Olsun Bahara" isimli siyasi
reklam filmini, Kurulumuzun 22/3/2015 tarihli, 417 sayılı "Selam Olsun Bahara" isimli siyasi reklam
filminin televizyon ve internette yayından kaldırılması kararından önce, 20-22/3/2015 tarihleri arasında
yayınlaması nedeniyle ceza tertibine yer olmadığına karar verilmesi gerekmiştir.
S O N U Ç: Açıklanan nedenlerle;
1- Ceza tertibine yer olmadığına,
2- Karar örneğinin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
4/4/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Sadi GÜVEN
Başkanvekili
Turan KARAKAYA
Üye
Ünal DEMİRCİ
Üye
İlhan HANAĞASI
Üye
Mehmet KÜRTÜL
Üye
Ali KAYA
Üye
Nilgün İPEK
Üye
İbrahim ZENGİN
Üye
Zeki YİĞİT
3/3