Nedir Evli Çifti Bir Arada Tutan?

Nedir Evli Çifti Bir Arada Tutan?
Sadece sevgi midir karı-kocayı bir arada tutan? Yoksa, İlhan İrem’in 70’lerin sonunda yazdığı
mısraların bir gerçeklik payı var mı?
“Sevgi yetmez, sevgi yetmez sevgine saygın yoksa.
Sevgi yetmez, sevgi yetmez sorumluluğun yoksa.”
Kadın ile erkeği birbirine çeken aşk evlilikle sonuçlandığında, zamanla sevgiye dönüştüğünden
bahsedilir hep. Alışkanlık, düzen, çocuklar, maddi gereklilikler vs. bu sevginin etrafında bir
sarmaldır. Resmi nikah akdi ile evliliğin devamlılığı korunma altına alınmıştır. Yani çiftler
toplumun saygı ile baktığı bu en küçük birimini kurarken, ciddi bir sorumluluk altına girerler.
Bazen bu süreçte sevmenin sorumluluğuna katlanmak, sevmenin gerekliliklerini yerine getirmek
gittikçe zorlaşır.
Günümüzde anne-babalarımızın dönemine göre çok daha karmaşıklaşan bir evlilik hayatımız
var. Sevginin sorumluluğu gittikçe ağırlaştı. Kadının ekonomik bağımsızlıkla güçlenerek
erkekten rol çaldığı yetmezmiş gibi, erkeğe ev ve çocuklar çevresinde yeni görevler çıktı. Bir de
üstüne, kadın iş hayatında yorulduğu için evde anlayış ve ilgi bekler oldu. Bu sebeple, aşık
oldukları dönemin büyüsü geçtikten sonra evli çiftler, çocuk, şehir ve iş hayatının da baskısı
altında, sık sık evliliklerindeki sorumluluklarını değerlendirme ihtiyacı duyuyorlar.
Tam bu noktada,
günlük hayatın değişen beklentilerine rağmen yolunda giden evlilikler
incelendiğinde, sorumlu sevgi gösteren çiftlerin 6 önemli becerisi görülüyor.
Bunlardan ilki bağlılıktır. Zihinlerdeki geleneksel kalıplar sonucu evlenirken bir yastıkta
kocamaktan bahsedilir. Bir ömür boyu bağlılık diye düşünülür. İşte bu bağlılık duygusu, evliliğin
içindeki uyumsuz kişisel özellikleri ve günlük hayatın çifte taşıdığı sorunlarla başa çıkmak için
gerekli olan iradeyi ortaya çıkarır. Evliliğin devamı için emek harcanır, uğraşılır. Fakat bazen de,
bunun karşıtı olarak, özellikle kişi boşanmış anne-baba çocuğu ise ve/veya anne-babasının çift
ilişkisi çok çatışmalı geçmiş ise, evliliğinin bir ömür boyu süreceğini hissedemiyordur.
Evlenirken, “nasıl olsa boşanmak çok kolay” diye düşünmüş de olabilir. Böyle ise, evliliğin
getirdiği çok olası çatışmalı anlarda, “boşuna uğraşacağıma kestirip atarım” der işbirliğinden
kaçınabilir. Bu durum, bağlılığın düşüklüğünü gösterir.
İkinci olarak vefadan bahsedilebilir. Karı ya da koca bir 3. kişi ile çatıştığında, trafik, iş hayatı,
arkadaşlar, komşular, diğer eşin kim haklı-kim haksız diye araştırma alışkanlığında olması,
objektif olmaya çalışıp eşini özellikle 3. kişilerin yanında sık sık eleştirmesi taşıdığı olumsuz
duygusal yük ile evlilik birliği için sıkıntı yaratır. Üçüncü kişilerin yanında evli çift birbirine
destek olduğunda, iyi günde-kötü günde diye attıkları imza daha bir anlam kazanır. Yalnız
kaldıklarında ise bu konuyu irdeleyip gerçek tavırlarını ortaya koyabilirler.
Üçüncü önemli kavram temel güven duygusudur.
İki yaşına kadar anne-çocuk ilişkisinin
kalitesi ve devamlılığı ile direkt ilgili olan bu duygunun varlığı çifte “başıma bir şey gelse nasıl
olsa eşim koşar” düşüncesini getirir ve tarafları rahatlatır. Bu temel güven duygusu eksikliği, olur
olmaz durumlarda çifti, eşinin yanındaki varlığını soruşturmaya götürebilir. Bazen de bu güven
eksikliği duygusu isabetlidir. Eş kendine ait sebeplerle, evliliğe ve partnerine yeteri kadar yatırım
yapmamakta ve bireysel bir hayat yaşamakta olabilir. Böyle durumlarda evlilik birliği
zayıflayabilir.
Sadakat hukuki anlamda garanti altına alınmıştır. Kadın ya da erkek evlenirken eşinden başka
kimse ile cinsel ilişkiye girmeyeceğinin sözünü belediyedeki imza ile sabit hale getirir. Evlilik içi
aldatma temel ayıplı davranışlardandır. Ama zamanımızda, hem evdeki eşin varlığını seven,
avantajlarından yararlanan, düzenini bozmak istemeyen, hem de ev dışı yaşamın çekiciliğine
karşı koyamayıp, cinsel hayatındaki heyecan ve tatmini çoğaltmak isteyen eşler de vardır. Bu
noktada dışarı yönelen eşin, karısının ya da kocasının bu durumu öğrendiğinde vereceği tepkiyi
de göz önüne alarak yetişkin sorumluluğunu üstlenmesi ve bir karar vermesi gerekir.
Sadakatsizlik diğer parametrelere de bağlı olarak, başlıca boşanma sebeplerindendir.
Sevginin sorumluluklarından diye adlandırabileceğimiz 5. değişken işbirliğidir. Günler, aylar,
yıllar boyu aynı evin içinde yaşaması ve hayat ortaklığı yapması beklenen 2 kişinin arasında her
türlü çatışmanın çıkması normaldir. Onlardan beklenen bu çatışmalarını çözmek için ne
yapabileceklerini konuşmak, belki de çözemeden buzdolabına kaldıracaklarına karar vermek için
iletişime geçmeleridir. Süreç içerisinde gelişmesi beklenen kalp kırıklığı, kızgınlık gibi iletişimi
bozacak duyguların varlığında bile çiftin tartışma masasında kalmayı bilmesi gerekir. Gerekirse
tartışmaya ara vermek, sinirlerin rahatlaması için espri yeteneğini kullanmak gibi etkin iletişim
yöntemlerinden haberdar olmak evliliğin devamı için çok yararlı olacaktır.
Evliliğin devamlılığı açısından etkileri orta ve uzun vadede ortaya çıkan son parametre ise
cinselliktir. Fiziksel ve duygusal açıdan sağlık göstergesi olarak da ifade edilen cinsel çekim ve
erotik duygular insan ırkının devamlılığı için gerekli içgüdülerdendir. Bu içgüdüler sonucu iki
beden uygun şekilde bir araya gelir ve çocuk doğar. Yani, evli çiftin birbirine karşı cinsel çekim
duyması çocuk beklentisinin gerçekleşmesine önayak olur. Ayrıca, çocuk sahibi olduktan sonra
da belli bir yaşa kadar fizyolojik olarak devam eden cinsellik ihtiyacının tatmini açısından çiftin
birbirine karşı erotik hisler beslemesi önemlidir. Bazen modern yaşamın stresli ortamı, eş reddi
olarak adlandırılabilecek duygu durumları ve kalp-damar sağlığı sorunları ile iki tarafının da
rızası ile cinsel ilişkinin olmadığı bir yaşam tarzı kabul edilebilir. Bu durum ortak kabul ile
olduğu için sorun çıkmaz. Ama evli çiftin sadece bir kişisi cinsellikten çeşitli sebeplerle uzak
duruyorsa, diğer taraf da cinsellik ihtiyacını evlilik dışında tatmin etmek durumunda kalıyorsa,
bu sadakatsizliğe yol açacağı için evliliğe tehdit oluşturur.
Tüm bu yukarıda saydığımız faktörler evliliğin devamlılığında az ya da çok rol oynar. Çiftlerle
çalışırken evlilik terapistleri, diğer önemli noktaların yanı sıra, bu 6 değişkeni de incelerler.
Gaye Avşar, Psikolojik Danışman
Arkabahçe Psikolojik Gelişim, Eğitim ve Danışmanlık