Dünya Romanı

Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
TANITIM: Yaşlı bir balıkçının kendi denetimi dışındaki bir köpek balığı ile yaptığı mücadele
anlatılır. Deniz, balıkçılık, balık türleri üzerinde durulur. İnsan, iradesiyle başarıyı yakalar.
KİŞİLER, KARAKTERLER:
SANTİAGO: Küba’lı bir balıkçı; ihtiyar olmasına rağmen sağlam vücutlu; genç ve mağlûbiyet kabul etmeyen
bir ruha sahip.
MANOLİRT: Küba’lı bir çocuk; Santiago’nun yoldaşı. Tecrübenin neşe ve acısını tamamıyla anlayamayacak
kadar genç ise de, ihtiyar adamın düşüncelerini anlayacak kadar da hislidir
OLAY DİZİSİ, ÖZET:
Talihsiz fakat yılmayan ihtiyar Santiago, Havana açıklarında, Golf Stream’de seksen dört gündür bir tek
balık dahi yakalayamamıştır, ilk kırk gün, Manolin adındaki çocuk da onunla birlikte gelmiştir,, fakat
şimdi çocuğun ebeveynleri, Manolin’i başka bir kayığa vermişlerdir. Maamafih, çocuk yine, yiyeceğini,
birasını, yemini getirmek ve ağını taşımak suretiyle bu ihtiyar balıkçıya yardım eder. ihtiyar balıkçının
kulübesinde, beyzboldan, büyük beyzbolcu Di. Maggio’dan, eskiden yakaladıkları büyük balıklardan
bahsederler, yalnız kalan ihtiyar yatar ve rüyasında,, gençliğinde gittiği Afrika’yı ve sahillerde oynayan
aslanları görür.
Seksen beşinci günün sabah karanlığında Santiago, tekrar denize açılır, kadın gibi sevdiği denizde, bu
defa büyük bir av yakalayacağına emindir, Sıcak su akıntısının çok ötelerine gider, ağım ve oltalarını,
derin denize bırakır ve beklemeğe başlar. Bu arada uçan balıkları kovalayan yunus balıklarım seyreder ve
yakınında sürüklenen muazzam bir deniz anasına da küfreder. Küçük bir ton balığı yakalar ve bunun verdiği
sevinçle büyük balığı da yakalayacağını umar. Nihayet beklediği ân gelir; gerçi olta ipi hafifçe
sallanmışsa da, Santiago, bir marlin’in (Kuzey Atlantik’te bulunan ve kılıç balığına benzeyen bir tür
balık) 200 metre kadar derinlikteki yemi almağa çalıştığını hisseder. Yüksek sesle konuşmağa başlayan
ihtiyar balıkçı, marlin balığına, yemin hepsini almasını söyler. Nihayet zamanın geldiğini hisseden
balıkçı, ipi hızla çeker ve kancayı takar. Şimdi uzun bir savaş başlamıştır.
1 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
Öğle güneşinin kızgınlığında, Santiago, tekneyi, kuzey-batı istikametinde karadan uzaklaştıran marlin’in
daha fazla ipe ihtiyacı olduğunu düşünerek, ipleri koyuverir. Santiago için, balığın, yorulup mücadeleyi
bırakacağı zamana kadar beklemekten başka yapacak bir şey yoktur. Bu arada, nasırlı elleriyle tuttuğu ağır
ipleri, çıplak omuzlarına sarar. Balık bütün gün ve güneş battıktan sonra da gecenin hafif soğuğunda
tekneyi çeker. Gerçi, kendisine yardım etmesi için Manolin’in şimdi yanında bulunmasını arzu ederse de,
ihtiyar balıkçı, balığı tek. başına mağlûp etmeğe azimlidir. Yine oltanın ucundaki balığı ve başka
zamanlarda yakaladığı diğer büyük balıkları düşünür. Balık, geceleyin, kayığı sallamağa başlar, yüzükoyun
düşen Santiago’nun suratı kesilir. Fakat ihtiyar balıkçı, elindekini bırakmamağa kararlıdır.
Sabah olduğu vakit, ihtiyar balıkçı yorgun ve açtır. Yine de, balığın oltayı kırmaması için ipi çekemez.
Santiago, tepesinde uçuşan kuşlarla konuşurken, balık tekrar kayığı sallar ve ipler ihtiyar balıkçının
elini keser. Çektiği acıya rağmen, Santiago, avının yorulmağa başladığını hissederek sevinir. Balığın ne
yapacağını ve kendisinin de bu balıkla, kardeşi ile ne yapacağını düşünür; fakat balığın hakkından
gelecekse, kendisinin ondan kuvvetli olduğunu da ispat etmesi gerektiğini de bilir ve sol elini hissiz
bırakan kramp da Santiago’yu endişelendirir.
Birdenbire ip gevşer; su üstüne çıkan balık, sıçramağa başlar. Bu, Santiago’nun şimdiye kadar gördüğü en
büyük, hattâ kendi teknesinden de büyük bir marlin’dir. Santiago zaferi kazanmak için dua eder, “Bir
adamın, ne yapabileceğini ve bir adamın nelere tahammül edebileceğini ona göstermek” arzusu ile tutuşur. O
gün ve yine bütün gece, balık, tekneyi, bu defa doğuya doğru sürükler. Kendi kendisine cesaret vermek
isteyen Santiago, senelerce Önce, bir birahanede kazandığı muazzam bilek güreşini hatırlar. Karnı iyice
acıktığından, bir yunus balığı yakalar ve yer. O gece, marlin tekrar sıçrar, ihtiyar balıkçının eli bir
kere daha kesilir. Santiago, yeniden Afrika’nın ve aslanların rüyasını görür.
Üçüncü sabah güneş doğarken, bir dizi sıçramaya girişen balık,’hemen hemen, Santiago’nun elinin tamamını
parçalarcasına keser, ihtiyar adam şimdi, elinin, her çekişte sızlamasına rağmen, ipi çekmeğe başlar.
Kanayan elini denizde yıkar ve hızla yorulan marlin, gittikçe küçülen kavislerle tekne etrafında dönmeğe
başlar. Balık, mızrağını fırlatacak kadar yaklaştığı zaman, ihtiyar adam, mızrağa, her ikisini de
öldürmemesi için yalvarır. Bir ân, hayranlık -hemen hemen aşk- içinde, kendisinin aynı anda hem kardeşi
hem düşmanı olan bu asil yaratık, kendisini öldürdüğü takdirde zerrece üzülmeyeceğini haykırarak söyler.
Fakat ihtiyar balıkçı, marlini öldürmek gerektiğini bilir. Mızrağını muazzam balığa fırlatır ve marlini
teknesinin kenarına bağlar.
Bir saat sonra başlayan Havana’ya dönüş yolculuğu bir kâbus olur. Bir Mako köpek balığı, ölü marline
saldırır ve ihtiyar balıkçı onu öldürmeden önce, köpek balığı, ölü marlini parçalar. Tekneyi çevreleyen
köpekbalıkları ile zor bir mücadeleye girişen ihtiyar adanı, şimdi, sadece kazandığı zaferi savunmaz, ölü
marlinin haysiyetini de korumak ister. Balığı öldürmekle günah işleyip işlemediğini düşünür ise de,
insanın, mağlûp olmamak için tabiata karşı mücadele etmesi gerektiğini de idrak eder. Maalesef, balık
Ölür, cesedi parçalanır, ama kendisi de, bunu yapmak mecburiyetinde olduğunu bilir. Köpekbalıklarıyla
mücadelesini sürdürür ise de, bu mücadele boşunadır. Bıçakları parçalanır ve elleri, bir sopa tutamayacak
kadar kesilmiştir. Aç köpekbalıkları, marlini, iskeletine kadar yerlerken, ihtiyar balıkçının yapacağı tek
şey, teknesini limana doğru sürmektir. Santiago, kendi kendisine, çok uzaklara açıldığını, ve bunun için
de mağlûp olduğunu söyler.
Sahile çıktığı zaman, avının, sadece başı ve kuyruk kısmı kalmıştır, îhtiyar balıkçı bu iskeleti sırtlar
ve tepedeki kulübesine doğru tırmanmağa baslar. Bir defasında sallanır ve düşer, fakat ayağa kalkar ve
mücadelesini sürdürür. Yüzükoyun yatağına uzanır, elleri yukarı doğru, kolları yana açılmış olarak uyur.
2 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
Ertesi sabah Manolin gelir ve ihtiyar balıkçıyı iyi etmeğe çalışır. Santiago’nun, talihinin kötü
gittiğinde ısrar etmesine rağmen, Manolin, talihin, tekrar iyiye döneceğini ve kendisinin de onunla denize
açılmak istediğini söyler. Roman sona erdiği zaman, ihtiyar adam uyur; rüyasında aslanları görür. Manolin,
başucunda oturmaktadır.
METİN:
Birden dalmak da nereden geldi aklına, diye düşündü. Belki de olta sırtındaki tümsekten kayıverdi. Eminim
onun sırtı benimki kadar acımıyordur. Ne denli iri olursa olsun sandalı hep böyle sürükleyemez ya. Karşıma
çıkabilecek her güçlüğü şimdiden giderdim. Üstelik bir sürü yedek oltam da var, daha iyisi can sağlığı.
“Balık,” dedi sevecen bir sesle , “Ölene dek direneceğim.”
Eminim, o da direnecek, diye düşündü yaşlı adam ve günün ağarmasını beklemeye koyuldu. Bu saatlerde hava
iyice soğuk olurdu. Isınmak için kalaslara biraz daha sokuldu. Ben de en az onun kadar dayanabilirim, diye
düşündü. Güneşin ilk ışınları ortalığı aydınlatınca omzunu aşarak suya dalan oltayı görebildi. Sandal
düzenli olarak ilerliyordu. Güneş, yaşlı adamın sağ omzu doğrultusunda yükselmeye başlamıştı.
“Demek ki kuzeye yönelmiş,” dedi yaşlı adam. Yoksa akıntı bizi doğuya sürüklemiş olacaktı, diye düşündü.
Akıntıya kapılsaydı sevinirdim. Yorulduğunu gösterirdi.
Güneş biraz daha yükselince yaşlı adam balığın yorulmadığını iyice anladı. Bir tek olumlu belirti vardı. O
da balığın daha önce yaptığı gibi çok derinlerde yüzmemesiydi. Yaşlı adam bunu oltanın eğiminden kolayca
anlamıştı. Yüzeye yaklaşması sıçrayacağını göstermezdi, ama sıçrayabilirdi de.
“Tanrım, sıçrasın artık,” dedi yaşlı adam. “Yakalamak için yeterince oltam var, nasıl olsa.” oltayı biraz
daha gerebilsem canı acır da sıçrar belki, diye düşündü. Ortalık aydınlandığına göre sıçrasa iyi olun
Böylece belkemiğinin iki yanındaki keseler havayla dolup balığın derinlerde ölmesini engeller.
Balıkçı oltayı biraz daha germeye çalıştı. Ancak olta kopacak derecede gergindi. Artık zorlamaması
gerekirdi. Bir daha balığı sarsmamalıyım, diye düşündü. Çünkü her sarsış kancanın açtığı kesiği büyütecek,
böylece balık sıçrarken kancadan kurtulabilecekti. Her neyse güneş doğdu ya, şimdi daha iyiyim.
3 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
Oltaya sarı yosunların takıldığını gören yaşlı adam mutluydu. Karanlıkta ne denli çok yakamoz yapmışlardı
bu sarı Gulf yosunları.
“Balık,” dedi yaşlı adam. “Seni çok seviyorum ve sana saygı duyuyorum. Buna karşın akşam olmadan seni
öldüreceğim.”
Öldüreceğimi umuyorum, diye düşündü.
Kuzeyden gelen küçük bir kuş sandala yaklaştı. Çok alçaktan uçan bir çalı bülbülüydü. Yaşlı adam kuşun çok
yorgun olduğunu gördü.
Bülbül bir süre sandalın kıç tarafında dinlendi. Sonra yaşlı adamın başının çevresinde birkaç kez dolandı
ve oltaya kondu. Artık rahatlamıştı.
Yaşlı adam,”Kaç yaşındasın?” diye sordu kuşa. “Bu senin ilk yolculuğun mu yoksa?”
Balıkçı konuşurken kuş ona bakıyordu. Yorgunluktan oltanın üzerinde dengesini güçlükle koruyabiliyordu.
“Oltam çok gergin, tasalanma,” dedi yaşlı adam. Böyle durgun bir geceden sonra bu denli yorgun
olmamalıydın. Ne tür kuşlarla karşılaşacağını biliyor musun?”
Atmacalarla, doğanlarla, diye düşündü. Onlar sizin için denize çıkarlar. Ama bunları kuşa anlatmadı, nasıl
olsa anlamayacaktı. Hem birazdan bu yırtıcı kuşları tanıyacaktı.
“İyice dinlen, küçük kuş,” dedi. “Sonra uç, git ve her insan, her kuş ya da her balık gibi sen de yaşam
savaşına katıl.”
4 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
Konuşmak yaşlı adamı yüreklendiriyordu. Geceleyin sırtı tutulmuş, şimdi de iyice ağrımaya başlamıştı.
“İstersen benimle kal, küçük kuş,” dedi. Yelken açıp meltem yardımıyla seni kıyıya götürmek isterdim. Ama
yapamam, üzgünüm. Çünkü yalnız değilim, bir arkadaşım var.”
Tam o sırada balık öyle bir çekti ki yaşlı adam baş tarafa kapaklandı. Eğer hemen biraz olta salmasaydı
denize düşecekti.
Olta sarsılınca kuş uçmuştu. Ve yaşlı adam onun gittiğini bile görmemişti. Sağ eliyle oltayı dikkatle
tuttu. Ve elinin kanadığını gördü.
“Canı yanmış olmalı,” dedi ve balığı çekebilir umuduyla oltaya asıldı. Ama olta elindeki kesiğe dokunup
acıtınca caydı.
“Artık canın yanmaya başladı, arkadaşım,” dedi. “Tanrı bilir ya, benim de canım yanıyor.”
Çevresine bakınıp kuşu aradı. Arkadaşlığından hoşlanmıştı. Ama kuş uçmuştu.
Benimle çok az kaldı, diye düşündü. Kıyıya ulaşana dek çok güçlükle karşılaşacak. Balığın birden çekip
beni yaralamasına nasıl oldu da izin verdim. Aptallaşmaya mı başladım ne? Belki de küçük kuşa bakıyor, ya
da onu düşünüyordum. Şimdi dikkatimi tümüyle işime vermeliyim. Biraz sonra da orkinosu yemeliyim ki gücümü
yitirmeyeyim.
“Ah, çocuk da burada olsaydı, hele biraz tuzum olsaydı,” diye söylendi.
Oltanın ağırlığını sol omzuna vererek yavaşça diz çöktü. Kanayan elini okyanusta yıkadı ve bir dakika
kadar suda tuttu. Kanın denizde çizdiği yolu bakışlarıyla izledi. Sandal ilerledikçe su düzenli olarak
eline çarpıyordu.
“Çok yavaşladı,” dedi.
5 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
Yaşlı adam elini tuzlu suda biraz daha tutmak istiyordu. Ama balığın yine çekmesinden korkuyodu. Ayağa
kalktı, oltayı sıkıca koluna doladı ve elini güneşe tuttu. Elini kesen alt tarafı bir oltaydı, ama oynak
yerini kesmişti. Balığın işini bitirene dek elleri çok gerekecekti. Bu nedenle şimdiden yaralanması hiç
hoşuna gitmemişti,
“Artık küçük orkinosu yemeliyim,” dedi eli kuruyunca. “Kancayla yanıma çeker, burada rahatça yerim.”
Yine diz çöktü, kıç altındaki orkinosu buldu ve olta kangallarının arasından kancayla fendine doğru çekti.
Olta sol omzuna, koluna, ve eline dolanmış halde orkinosu kancadan çıkardı ve kancayı yerine koydu. Bir
diziyle balığı tutup koyu kırmızı eti uzunlamasına kesmeye başladı. Kestiği dilimler kama biçimindeydi.
Altı dilim kesince baş tarafın tahtaları üzerine serdi. Bıçağını pantolonuna sürerek temizledi. Sonra
kılçığı kuyruğundan tutarak denize attı.
“Hepsini yiyebileceğimi sanmıyorum,” dedi. Sol yanında oltanın ağırlığını duyuyordu. Ve işte sol eli
kasılmıştı. Ağır oltayı sımsıkı tutan eline kızgınlıkla baktı.
“Ne biçim el bu,” dedi. “Kasılmak istiyorsan kasıl, ama sana hiçbir yararı yok.”
Bir süre karanlık sulara ve oltasına baktı. Hadi, ye artık şu balığı, dedi kendi kendine. Hem elini de
iyileştirir. Kaç saattir balıkla uğraşıyorsun, elinin ne suçu var. Şu orkinosu yersen daha uzun zaman
dayanabilirsin.
Balıktan bir parça koparıp ağzına attı. Ağır ağır çiğnedi. Pek kötü sayılmazdı.
İyice çiğnemeliyim ki bütün suyunu, besinini alabileyim, diye düşündü. Biraz tuz, biraz da misket
limonuyla daha iyi olacaktı.
Kasılmış eline bakarak, nasılsın, diye sordu. Eli bir ölününki gibi katılaşmıştı. “Senin için biraz daha
yiyeceğim.”
İkiye böldüğü parçanın öbür yarısını da ağzına attı. İyice çiğnedikten sonra derisini denize tükürdü.
6 / 7
Phoca PDF
Dünya Romanı
Kategori: Dünya Romanı
Pazartesi, 26 Nisan 2010 14:43 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 17659
“Şimdi nasılsın? İyileşmen için biraz daha zaman gerekli.”
Bu kez büyük bir parça koydu ağzına ve çiğnedi.
“Çok kanlı bir balıkmış,” diye düşündü. “İyi ki yakaladığım yunus değil de bir orkinos. Yunusun etini
sevmiyorum çok tatlı oluyor. Bunun eti ise hem tatlı değil, hem de daha besleyici.”
Becerikli olmak çok iyi bir özellik, diye düşündü. Biraz da tuzum olsaydı. Balıktan artakalan güneşte
kurur mu, yoksa çürür mü, bilemiyorum. İyisi mi hepsini yiyeyim, canım da istemiyor ama. Balık şimdilik
durgun ama ne yapacağı belli olmaz.
ELEŞTİRİ, DEĞERLENDİRME:
Bir macera hikâyesi olarak okunan İhtiyar Balıkçı, genç ve yaşlı okuyucuları cezbeden bir kitap. Cümleler
basit, İspanyol dilinde geçen diyaloglar, yapmacıklı bir şairane üslûpla belirtilir ise de, yine de
yerinde. Hikâyenin anlatılış tarzı akıcı, can sıkıcı değil. Santiago’nun azimli cesareti, zinde kuvveti ve
fevkalâde mahareti, ihtiyar balıkçının trajik sonuna kadar kitabı elden bıraktırmıyor. Bununla birlikte
hemen hemen her eleştiricinin belirttiği gibi, daha derin mânalar arayan okuyucu, kitaptan daha da fazla
yararlanır. Hikâyesi hakkında Hemingway, ihtiyar balıkçının, çocuğun, denizin, balığın ve
köpekbalıklarının gerçek olduklarını söyledi. “Fakat ben onları yeterince iyi ve gerçek göstermiş olsa
idim,” dedi, “onlar pek çok şey ifade etmiş olurlardı.”
ERNEST HEMINGWAY(1899-1961). Gazeteci, av ve savaş romancısı. 1954 Nobel Ödülü verildi. ROMAN:
Klimanjaro’nun Karları, Çanlar Kimin İçin Çalıyor.
7 / 7
Phoca PDF
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)