pazara giriş

GİRİŞ
İhracat Yol Haritası yeni ihracata başlayacak firmaların ilk aşamada karşılaşacakları soru ve
sorunlara cevap oluşturmak yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır. Günümüzde internetin sağladığı
olanaklardan faydalanılarak hazırlanan bu bölümde ilgili konulardaki internet sitelerinin linkleri
verilerek yön gösterilmesi amaçlanmıştır. İhracat Yol Haritası yeni ve güncel konularla
zenginleştirilerek
üyelerimizin
kullanımına
sunulmaktadır.
Neden
İhracat
Yapmak
İstiyoruz?
İşletmeler için ihracat yapma amaçlarının başında Pazar payını genişletme, kapasite kullanımını
arttırma, iç pazarda yaşanan durgunlukları telafi etmek gelmektedir. İhracata başlayan firmalar
uluslar arası rekabet nedeniyle ürünlerini pazara uyarlamakta teknolojik anlamda da gelişme
göstermektedirler.
İHRACATA BAŞLARKEN
İhracata başlamak isteyen firmalar birçok soru veya sorunla karşılaşmaktadırlar. Bu soruların
başında gelen temel konuları şöyle sıralayabiliriz.
Şirket olarak ihracat yapmaya hazır mıyız?
Ürünümüzün rekabet avantajı var mı?
Pazara girişi nasıl planlamalıyız?
Pazarın özellikleri nelerdir?
Yasal zorunlulukları nelerdir?
Potansiyel müşterilerimiz kimler olabilir?
İhracat sürecini organize edebiliriz ?
Uluslar arası pazarlar hakkındaki bilgilere nereden ulaşabilirim ?
Ürünlerimi satacağım ülkeye özgü bilgilere nereden ulaşabilirim ?
A. İhracata Hazırmıyız?
İhracat kararının işletmelerin geleceği konusunda ciddi etkileri bulunmaktadır. Bu, dikkatle
alınması gereken bir karardır, çünkü işletmenin kaynakları, yetenekleri veya bu yöndeki
kararlılığı ihracatta başarı sağlamak için yeterli olmayabilir.
İhracat yapmak isteyen işletmelerin öncelikle sahip olması gereken temel konular şöyle
sıralanabilir:
1. İhraç edilebilir bir ürün
2. Rekabet avantajı
3. Ürünü seçilmiş olan piyasaya taşımaya yeterli finansman
4. İhracat projesini gerçekleştirmede kararlılık
5. Yönetim becerisi
Ayrıca ihracat projesi ile ilgili olarak bir takım ek yatırımlar veya faaliyetler gerekebileceği de
göz önüne alınmalıdır. Örneğin:
. Yurtdışı pazarlama genel giderleri
. Ürün tasarımı ve adaptasyonu
. İmalat
. Üretim aşamasındaki ilave işler, stoklar, kredi ve müşteri hizmetleri.
Uluslararası piyasalara açılma mücadelesi, işletmelerin iç piyasada deneyimlerini yeni bir
ülke ve yeni müşterilerin koşullarına adapte edebilmesidir. Girişimcilere genel olarak
öncelikle iç pazardaki zorluklarla başarıyla başa çıkmaları ihracatı ikinci bir adım olarak
değerlendirmeleri önerilmektedir..
Bu değerlendirmeler ışığında firmaların ihracata hazır olup olmadıklarını değerlendirmeleri
için hazırlanmış bazı araçlar bulunmaktadır. Aşağıda linkleri bulunan bu sitelerde yer alan
soruları cevaplandırmak suretiyle firmalar kendi durumlarını kolayca değerlendirerek, ihracat
uygunluklarını test edebilirler.
www.cbi.nl
Hollanda İthalatı Geliştirme Kuruluşu tarafından hazırlanan bu siteye ücretsiz olarak kayıt
olmak suretiyle hem teşhis aracı kullanılabilir hem de çeşitli Pazar ve sektörler hakkında bilgi
alınabilir.
http://www.tradeport.org/tutorial/starting/
Bu sitede de yine ihracata yeni başlayanlara yönelik hazırlanmış bir kılavuz yer almaktadır.
B. Fiyatlandırma
Fiyat, satın alma kararını alırken potansiyel alıcı tarafında ürüne biçilen değerdir. Söz konusu
fiyat, ihracatçının maliyetleri, artı satabileceği fiyatı belirlerken kullanacağı belli bir kar marjı
değil, piyasada geçerli olan piyasa fiyatıdır.
İhracat fiyatlandırması iç piyasadakinden farklı olup, çok daha karmaşık olabilir. Örneğin:
o Fiyatlar ve müşterinin ödemeye hazır olduğu bedel piyasalar arasında değişiklik
göstermektedir..
o Dağıtım kanalı marjları piyasadan piyasaya değişir.
o Tarifeler, harçlar ve KDV oranları nihai fiyatları etkiler.
o Kurlardaki dalgalanmalarla maliyet ve marjlar arasında etkileşim vardır.
o İhracat ürüne ek maliyetler getirir (örneğin, sevkıyat, daha yüksek genel giderler)
Yurtdışındaki bir alıcıya fiyat verirken nakliye ve sigorta giderlerini kimin üstleneceği konusu
açıkça belirtilmelidir. "Incoterms" olarak bilinen uluslararası olarak kabul görmüş terimleri
kullanmak suretiyle yanlış anlaşmalardan kaçınılabilir.
Bir ürünü üretme ve piyasaya sürmenin fiili maliyetinin hesaplanması, ihracatın finansal
açıdan uygun olup olmayacağının belirlenmesindeki temel unsurdur. Yeni ihracatçıların
birçoğu ihracat fiyatlarını "maliyet-artı" yöntemiyle hesaplamaktadırlar. "Maliyet-artı"
hesaplama yönteminde ihracatçı yerli imalat maliyetini ele alarak hesaplamaya başlar ve buna
idari giderler, araştırma ve geliştirme giderleri, genel giderler, navlun giderleri, distribütör
marjları, gümrük masrafları ve kârı ekler.
Aşağıdaki tabloda basit bir hesaplama yer almaktadır. Burada, bir ihracat ürünüyle iç piyasa
ürününün fabrika çıkışı fiyatları aynıysa, buna ihracat maliyetleri dahil edildiğinde nihai
tüketici fiyatının çok daha yüksek olacağı açıkça görülmektedir. Kâr marjlarının üründen
ürüne değişiklik göstereceği de göz önüne alınmalı ve tabloda verilen değerler buna göre
değerlendirilmelidir.
İhracat satışlarıyla ortaya çıkabilecek ek maliyetler şöyle sıralanabilir:
• Pazar araştırması ve firmaların kreditibilite araştırmaları;
• İş seyahatleri;
• Uluslararası posta, kargo ve telefon masrafları;
• Tercüme masrafları;
• Komisyonlar, eğitim giderleri ve dış temsilcilerle ilgili diğer maliyetler;
• Danışmanlar ve lojistik firmaları ile ilgili masraflar
• Ürün modifikasyonları ve özel ambalaj giderleri.
Ürününüzün rekabetçi olup olmadığını anlamak için hedef piyasalardaki perakende fiyatından
başlayarak maksimum FOB fiyatını hesaplayabilirsiniz. Ürünü hesaplamış olduğunuz FOB
fiyatından sunamıyorsanız, ürününüzün fiyat olarak rekabetçi olmadığı ortaya çıkar ve
dolayısıyla da ihracatın başarılı olma ihtimali çok düşük olur. Uluslar arası piyasalardaki nihai
tüketici fiyatları hakkında bir bilgi almak için yurtdışında ilgili web sitelerini incelemekte
yarar vardır. Aşağıda bazı perakende marketlerin siteleri örnek olarak yer almaktadır.
www.globus.de
www.hulka.de
www.plus.de
www.walmart.com
C. Hedef Pazar Seçimi
Çok farklı özelliklere sahip pazarlar içinde ürünlerimizi satabileceğimiz hedef pazarımızı
nasıl belirleyeceğiz. Pazar seçiminde söyle bir metodoloji izleyebiliriz.
Pazarla ilgili olarak ekonomik büyüme, nüfus, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, refah
durumu, pazar içindeki büyüme beklentileri, ithalatın önemi gibi konulardaki temel
göstergelerin belirlenmesi. Her ürün veya hizmet grubu için farklılık gösterecektir.
Temel ekonomik ve Pazar göstergeleri hakkında veri toplanır.
Her değişkenle ilgili olarak her pazarın ne derece cazip olduğu değerlendirilir. Her faktörün
görece önem ağırlığı da alınabilir. Bu veriler ve faktörlerin göz önüne alınması yoluyla
yapılacak bir analiz çalışması bize hedef Pazar seçimi konusunda yardımcı olacaktır.
Daha sonra da seçilen Pazar konusunda tam bir araştırma yapılması gerekmektedir. Bazı
durumlarda masa başı çalışması yeterli olmayıp alan araştırması yapmak gerekmektedir.
Hedef pazarda yapılacak araştırma bize hem bu pazarın doğruluğunu tespit imkanı verecek
hem de potansiyel iş ortakları ile bir araya gelme fırsatı ortaya çıkacaktır. İhracatı Geliştirme
Merkezi (İGEME) tarafından yerinde Pazar araştırmalarına yönelik teşvik verilmekte olup bu
destek hakkındaki bilgiler İhracatta Devlet Destekleri Bölümünde yer almaktadır.
D. İhracat Pazarlama Planı Nasıl Hazırlanır?
Yalnızca iç piyasada faaliyet gösteren firmalar genellikle, sistemli bir planlama
yapmamaktadırlar. İç piyasada firmaların işleri günden güne büyümekte ve kendi
piyasalarında belli bir isim yaparak ve müşterileriyle yakın bir ilişki geliştirmektedirler. İç
piyasa olması nedeni ile pazarı daha yakından tanıma, herhangi bir değişikliğe uyum sağlama,
konumlarını savunma veya işlerini büyütme imkanı bulabilmektedirler. Bu nedenle bip
planlama sürecine ihtiyaç duymamakta, bunu doğal olarak yazılı olmasa da bir dereceye kadar
uygulamaktadırlar.
Oysa uluslar arası pazarlarda, rakipler büyük bir olasılıkla bilinen tedarikçi olma konumunda
rahat iken, yeni ihracatçılar bu piyasaya girmek için savaşan durumunda olmaktadır.
İşletmeler başta mali sonuçlar olmak üzere tüm faktörleri iyice gözden geçirmelidir. Tahmini
maliyetler ve satışlar detaylı bir şekilde gözden geçirilmelidir. Projeye başlarken “en kötü
durum” senaryosunu da değerlendirmek, projenin bu durumda hala uygulanır olup olmadığı
hakkında bir fikir verecektir!
İhracat girişiminin başarısız olması durumunda ne gibi sonuçlar ortaya çıkacağı da mutlaka
sorgulanmalıdır. Böyle bir durumun işletmeye ciddi zararlar verebileceği düşünülürse, riske
girme konusunda dikkatli olunmalıdır.
İhracat pazarlama planı iç piyasa pazarlama planından farklı özellikler göstermektedir:
1. Araştırmada kullanılan bilgi kaynakları çok güvenilir olmadığı ve uzaktan elde edildiği
için, plandaki bilgiler eksik ve eski bilgiler olabilir.
2. Kendi bilginize değil üçüncü şahısların bilgilerine tâbi olduğunuz için, rekabet analizi daha
zordur. Hiçbir zaman kimin sizin tarafınızda olduğundan emin olamazsınız. Kaynaklarınızı
iki kez kontrol etmek zorundasınız.
3. Potansiyel alıcıların var olan tedarikçiler yerine yeni bir ihracatçı ile çalışma durumunda
satıcıdan birçok tavizde bulunmasını beklemesi muhtemeldir. Alıcıları ikna süreci genel
olarak uzundur ve başlangıç satış rakamları da çok yüksek olmamaktadır.
4. Gümrük vergileri, kotalar, standartlar veya kalite sertifikaları gibi piyasaya girişte
karşımıza çıkması muhtemel tüm engeller planlama sürecine dahil edilmelidir.
5. Hedef pazardaki dağıtım seçenekleri dikkatlice araştırılmalıdır. İhracatçı firma olarak
büyük bir olasılıkla acente veya distribütörle çalışma seçeneği söz konusu olacaktır. İşinizi
emanet edeceğiniz kişi hakkında doğru karar vermek için büyük özen gösterilmelidir.
Anlaşmanızın mali şartları, distribütör veya acentenizin, ürünü piyasaya sokmak için çaba
harcamasını teşvik edecek nitelikte olmalıdır. Bunun da bütçenize etkisi olacaktır.
6 Firmanın ürünü, montaj, bakım veya yedek parça gerektiriyorsa, bu hizmetlerin ilgili
piyasadan karşılanması maliyetleri de dikkate alınmalıdır.
İhracat Planı Hazırlama Rehberi
http://strategy.sauder.ubc.ca/antweiler/baim500/exportplan.html
Interaktif İhracat Pazarlama Planı
Hollanda İthalatı Geliştirme Merkezi tarafından hazırlanan İhracat Pazarlama Planı rehberi
firmalara interaktif olarak kendi pazarlama planlarını yapma imkanı sağlamaktadır.
www.cbi.nl
E. Pazar Araştırması Nedir?
Pazar Araştırması, potansiyeli olan iç ve dış pazarları tespit etmek üzere, temel bilgi ve
istihbarat bilgisi elde etmeyi amaçlayan bir süreçtir.
Sistematik bilgi toplamayı ve analiz etme sürecini içerir.
Pazar araştırması şirketlere potansiyel işleri belirlemeye ve olası hatalardan kaçınmayı
sağlar. Potansiyel fırsatların mevcut olduğu ve pazara yeni girecek olanlar için engel teşkil
eden pazarları açığa çıkarır.
Potansiyel müşteriler, rakipler, dağıtım yapısı, Pazar eğilimleri, Pazar ihtiyaçları, teknik
ihtiyaçlar ve pazara giriş koşulları hakkında temel bilgileri sunar. Her türlü bilgi potansiyel
teşkil etmeyen pazarlara girmekten kaçınılarak kazanılan zaman, enerji ve maliyet
kapsamında önemlidir.
Pazar Araştırmasının Sonuçları Nelerdir?
Pazar araştırması aşağıdaki sorulara cevap arar:
Müşteriler kimlerdir?
Nerede bulunurlar?
Pazardaki ana oyuncular kimlerdir?
Pazar nasıl bölümlenmiştir?
Talep modelleri nelerdir?
Pazar davranış modelleri nelerdir?
Hangi ürünler ne kadar miktarda ve kalitede talep edilmektedir?
Pazar büyüklüğü nedir?
Pazar fiyatları nasıldır?
Pazardaki eğilimler nelerdir?
Dağıtım kanalları nelerdir?
Pazar Araştırmasını Kim Yapar?
Pazar araştırması şirketin pazarlama departmanı tarafından veya pazar araştırması yapan
danışmanlık şirketleri desteği ile yapılabilir.
Şirketler Neden Pazar Araştırması Yapmalıdır?
İhracatçı olmaya hazırlanan şirketlerin çoğu neden ihracat yaptıklarını veya neden belli bir
pazarı hedeflediklerini iyice düşünmeden ihracata başlıyorlar.
Bir şirket ihracat
pazarlamasındaki amaçlarını tespit ettiğinde, hangi pazarların potansiyeli olduğunu da
belirlemek zorundadır. Yani Pazar araştırması ihracat pazarlama stratejisi geliştirmek için
gereklidir.
Pazar Araştırmasının İçeriği?
Pazar araştırması bir şirketin ihtiyaçlarına göre Pazar bilgisi toplama sürecidir.
Pazar araştırması başarıyı garantilemez.
Belli bir ürün hakkında bilgi bulunmuyorsa, tahmin yapmak mümkündür.
Bazı ülkeler hakkında diğerlerine nazaran bilgi bulmak daha kolaydır.
Araştırma şirketleri büyük pazarlara odaklanma eğilimindedir.
Resmi istatistikler ve raporların genelde yayınlanmadan önce tarihi geçmiş olmaktadır.
Masa Başı Araştırma
Internet
Yayınlanan resmi istatistik kaynakları
Rehberler
Konferans ve seminer raporları
Ticaret katalogları
Ticaret Dernekleri
Devlet Kurumları
Araştırma ve eğitim kurumları
Profesyonel kurumlar
İhracatı Teşvik Kurumları
Ticari Ataşelikler
Gümrük
Şirketlerin tanıtım materyalleri
Gazeteler
Ticaret dergileri
Standard Belgesi veren kurumlar
Bazı ticari bilgiler ücretsiz olsa da, bilginin toplanması için zaman harcanması gerekmektedir.
Ayrıca, gerekli birçok güncel kaynağa paralı üyelik gerekmektedir.
Toplanılan bilgi analiz edilmeli ve sonuçlar çıkarılmalıdır.
Metodolojik Yaklaşım
1. Yayınlanan Kaynaklar: IGEME, Ticaret Odaları, Devlet Kurumları, Internet
2. Uluslararası Kurumlar: Uluslararası Ticaret Merkezi, Dünya Ticaret Örgütü, Birleşmiş
Milletler Ticaret ve Gelişim Konferansı ve Ticareti
3. Faks/Telefon Talepleri: Büyükelçilikler, Ticaret Dernekleri, Gümrük Müsteşarlığı,
şirketler ve Türk Standartları Enstitüsü’nden bilgi talep edilebilir.
4. Ana Araştırma: Yukarıda bahsedilen yöntemlerle bilgi alınamadığı takdirde, telefon veya
ticaret dernekleri, şirketleri ve sektördeki uzmanlar aracılığıyla hedef Pazar hakkında bilgi
edinilebilir.
Saha Araştırması
Aşağıdaki sorulara cevap vermelidir:
Müşteri ihtiyaçları/beklentileri nelerdir?
Ürün yerel yasal uygulamalara uyuyor mu?
Ürün yerel koşullara uyuyor mu ve fiyatı rekabet edebilir mi?
Müşteriler ürün için ne kadar ödeyebilir?
Dizayn, ölçü, renk, paketleme ve etiketleme zorunlulukları nelerdir?
Ne kadar miktarda ürün talep edilmektedir?
Ürünü en iyi dağıtma kanalı nedir?
Sektördeki en iyi acenta ve distribütörler hangileridir?
Müşteri ve satış sonrası hizmetler ne kadar önemlidir?
Saha Araştırmasının Ana Metotları Nelerdir?
Kullanılan metotlar ürün çeşidi ve gereken bilgilere göre farklılık gösterir.
araştırmasının temeli görüşmeler ve gözlemlerdir.
Saha
1. Kişisel Mülakat
2. Telefon Mülakatı
3. Posta yoluyla tetkik
4. “Focus” Grubu
5. Gözlemleme
Yeni pazarlarda başarı müşteri memnuniyetine bağlıdır. Bu da uygun ürünü veya hizmeti
profesyonel olarak ve zamanında sunmaktır. Pazar hakkında ne kadar bilgi edinilirse, başarı
oranı o derecede artmaktadır. Fakat Pazar koşullarını belirleyen faktörlerin sürekli değiştiği
unutulmamalı, Pazar araştırmaları bir seferlik aktivite olarak değil, süreklilik arz eden izleme
süreci olarak algılanmalıdır.
F. Kullanıma Hazır Pazar Raporları
IGEME - İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi
http://www.igeme.org.tr
ITC Pazar Raporları
ITC pazar özetleri, kalkınmakta olan ülkelerin ilgilendiği ihracat ürünlerine ilişkin kısa pazar
raporlarıdır. Bu raporlar, en iyi yaklaşımı benimsemek ve bir pazara girmek için gereken ticari
bilgileri içerir. Pazarın bir özetini verir ve pazardaki gelişmeler, ticaret istatistikleri ve
eğilimler, standartlar ve yönetmelikler, fiyatlar, ambalajlama ve etiketleme, ticari fuarlar
hakkında bilgilerin yanı sıra ilgili ürünün ithalatçıları dahil olmak üzere önemli adresleri de
kapsar.
http://www.intracen.org/mas/mb.htm
CBI Sektörel Pazar raporları
www.cbi.nl
EC-İhracat Yardım Masası
İhracat Yardım Masası, Avrupa Komisyonu tarafından, Avrupa Birliği pazarlarına erişimi
kolaylaştırmak amacıyla sunulan internet üzerinden çalışan bir kaynaktır. İhracat Yardım
Masası öncelikle kalkınmakta olan ülkeleri hedeflese de, AB pazarına girmek isteyen
ihracatçılar için de ilgili ve önemli bilgiler içermektedir. Bu bilgilere tarifeler, gümrük
belgeleri, menşe kuralları, ticari istatistikler hakkındaki bilgiler dahildir.
http://export-help.cec.eu.int
ALICILARA ULAŞMAK
A. Dağıtım Kanalları
Genel olarak ihracatçıların yurtdışı pazarlarda kendi ofisini kurmaya gücü yetmemektedir, özellikle
de ihracata başlarken. İşletmelerin son tüketiciye doğrudan ürün tedarik etmeleri pek rastlanan bir
durum değildir.
İhracatçıdan müşteriye ulaşana kadar yaşanan süreçte birçok aracı yer alabilmektedir. İhracatçılar
genel olarak bir acente veya distribütör ile çalışırlar. Kar marjlarını arttırmak için, çoğunlukla
acentelerin aradan çıkarma eğilimi gözlenmektedir ancak acente veya distribütörün ihracat
sürecinde önemli bir rol oynadığı unutulmamalı, koşulları en iyi şekilde belirleyerek gerekli yerlerde
acente ve distribütörlerden faydalanılmalıdır.
Ürünlerimizi dış pazara taşıyacak olan acenteleri seçerken çok dikkat etmek gerekmektedir. Hem
sektöre uygun temsil şeklini seçmek, daha sonra da kimi seçeceğimiz konusunda doğru karar
vermek kolay değildir. Bu, tüm ihracat çabalarını etkileyen çok can alıcı bir noktadır. Seçilen
temsilci satıcı için kabul edilebilir olmalı, pazarı tanımalı, ihracatçının ürünlerine karşı yeterli ilgiye
sahip olmalı, böylece de ihracatçının adına pazarda çalışmalıdır. Temsilcilik şeklini genelde işin
doğası belirler. Bir seçenek Komisyon Acentesi'dir (satıcı gibi hareket eder ve komisyon alır örnek: siparişten yüzde - ödeme olarak). Endüstriye bağlı olarak, komisyonlar %2 - %15 arasında
değişir. Genelde komisyon acentesinin adı geçmez; işlemler ihracatçı ve müşteri arasında direkt
yapılır.
Bir distribütör; genelde ithalat işlemleriyle başlayan, stok tutma, satış ve dağıtımı da içeren daha
fazla görevi üstlenir. Uzun vadelerle aldığı malı müşteriye çoğunlukla distribütör satar ve müşteri
tarafından kendisine ödeme yapılır. Bu dağıtım şekli müşteriye düzenli olarak mal tedarik edilmesi
durumunda kullanılır - örnek: Günlük ya da haftada birkaç kez yüklemelerin yapıldığı gıda sektörü.
Komisyon acenteleri ve distribütörler genellikle birkaç tedarikçiyi temsil ederler. Alıcılara kendilerini
cazip kılan, teklif edebildikleri ürün yelpazelerinin çeşitliliğidir. İhracatçının dikkat etmesi gereken
konu temsilci veya distribütörlerin temsil ettiği diğer ürünlerin kendi ürünlerine rakip değil
tamamlayıcı ürünler olmasıdır. İş ahlakına sahip olmayan temsilcilerin bir şirketin ürünlerini sadece
ürünün o pazara girişini engellemek ve kendi ürün gamlarını korumak için temsil etmek istemesi de
rastlanan bir durumdur.
Acenteler ve özellikle distribütörler genellikle sadece sınırlı bir coğrafi bölgeyi kapsayabilir dolayısı
ile tüm pazarı kapsamak için tam bir ağa ihtiyaç duyulabilir. Örneğin Almanya'ya satış yapan Türk
şirketlerinin, temsilci veya distribütörünün kapsayabilecekleri alanı kontrol etmeleri ve seçimlerini
de bölgesel bazda yapmaları daha uygun olabilir.
Bazı durumlarda bu metotların birden fazlası kullanılabilir - örneğin bir acente siparişleri takip
ederken bir distributor de fiziksel dağıtımı üstlenebilir. Veya ihracatçı birkaç sipariş alarak işe
başlayıp sonrasında işin hacmi cazip hale gelince acenteye devredebilir. Örneğin gıda endüstrisinde
ihracatçı çoğunlukla komisyon bazında çalışan birkaç temsilciyle (veya brokerla) çalışır. Aynı
zamanda bir ithalatçının veya distribütörün fiziksel dağıtım hizmetine de ihtiyaç duyar.
Distribütör seçerken en büyük distribütör her zaman doğru seçim olmayabilir. Bazen mallarınız bir
depoya gönderilir ve aylarca orda bekletilebilir. Özellikle de küçük ihracatçılar için çoğu zaman
satışları gerçekleştirecek olan küçük ve işe en çok ihtiyacı olan distribütör en doğru partner
olabilmektedir.
Bütün anlaşmalar yazılı sözleşmelerle düzenlenmelidir. Bu sözleşmeler, özel şartlar altında; mesela
üzerinde anlaşma sağlanan hedefler tutmadığında, ihracatçının anlaşmayı feshedebilmesine imkan
tanıyacak şekilde hazırlanmalıdır. Uyuşmazlıkların çözümünün ihracatçının değil, temsilcinin
yerleşik olduğu ülkede gerçekleşeceğini unutmamak gerekir. Bu nedenle, sözleşmeler konusunda
profesyonel uzmanlardan yardım almak yerinde olacaktır.
B. İş Kültürü
İhracata başlayacak olan firmalar öncelikle kendi alışkanlık ve değer yargılarından çok farklı bir
çevre ile karşılaşmaya hazır olmalıdırlar. Her ülkenin kendine özgü bir iş kültürü anlayışı olduğu
bilinmeli ve bu çerçevede hareket edilmelidir.
Ülkemizde belli bir iş ortamında dahi olsa kişiler arasında senli benli bir iletişim söz konusu
olabilirken örneğin Avrupa ülkelerinde yıllarca işbirliği içinde dahi olunsa Bay veya Bayan. (soyadı
kullanarak ) denmesi yaygındır.
Eğer ki uluslar arası pazarlara açılmak istiyorsak, gireceğimiz pazarlar konusunda bilgi toplarken bu
ülkelerin kültürü, değer yargıları konusunda da bilgi toplamalıyız. Gireceğimiz işbirliklerinde
edindiğimiz bilgiler çerçevesinde davranış ve yaklaşımlarımızı düzenlemeliyiz.
Avrupa kültüründe genel kabul görmüş birçok yaklaşım bir Doğu kültüründe kabul edilemez
olabilmektedir. Örneğin Japonya yüksek gelir seviyesi ile birçok ihracatçı için iyi bir Pazar olarak
öne çıkmaktadır. Ancak bu pazarın ve bu pazarda iş birliği yapacağımız partnerlerimizin iş hayatına
yaklaşımları çok farklı olacaktır. Güven konusunun çok önem taşıdığı bu piyasada yeni bir iş
ortaklığına girmek bir Avrupa ülkesindekine göre çok daha uzun zaman gerektirmektedir. Bu
konuda baştan bilgi sahibi olursak hem hatalı bir takım girişimlerden kaçınmış oluruz, hem de en
uygun yaklaşımla iş birliklerine girebiliriz.
C. Toplantı Hazırlığı
Yurtdışına Hazırlık
Ülkemizdeki firmaların ürünlerini tanıtma konusunda ağırlıklı olarak
fuar katılımları gerçekleştirdiği gözlenmektedir. Fuarlar bu konuda çok
iyi imkanlar sunmakla birlikte her zaman en iyi sonuçlar elde
edilememektedir.
İyi ön hazırlık yapılmamış fuar katılımları yanında şirketlerin ürününü
tanıtan ve şirket imajını yansıtan broşür ve web sitesi gibi tanıtım
materyallerine yeterince önem verilmemesidir. Alıcının dilinde yapılmış
olan kötü çeviri kötü bir izlenim yaratır ve başarısızlığa neden olur. Bu
tür durumlar, basım yapılmadan önce yayının yapılacağı dili, anadili
olan bir kişinin kontrol etmesi sağlanarak önlenebilir.
Bir diğer konu da şirketteki bütün çalışanların ihracat konusundaki
gayret ve sorumluluk bilincinde olması gerektiğidir. Zaman zaman acil
numune taleplerinin hızla karşılanması, tasarım ve ambalaj
değişikliklerinin gerçekleştirilmesi gerekecektir. Bu ihtiyaçları
karşılayabilmek için firmadaki sorumlu kişilerin taleplere hazırlıklı
olmaları sağlanmalıdır.
Ülkeler arası yapılan ticaret mutlaka seyahat içermelidir - müşteriyi ziyareti veya müşterinin davet
edilmesi. Ticari fuarlar ve internet teşhir açısından faydalı da olsa, hiçbir şey müşteriyle karşılıklı
yapılacak olan bir toplantının yerini tutamaz ve toplantıyı gerçekleştirmek için genel olarak satıcının
daha fazla çaba göstermesi gerekmektedir.
Yurt dışına yapılacak bir seyahat öncesi firma profilleri, tanıtım materyalleri, ürün teknik bilgileri,
uygun hazırlanmış numuneler, fiyat bilgileri ve yükleme detaylarını içeren dosyalar hazırlanmalı ve
seyahate firmayı temsile yetkili, yabancı dil bilgisi yanında ürün özellikleri konusuna hakim kişi
tarafından seyahat organize edilmelidir. Seyahate katılacak kişinin yabancı dil bilgisinin yetersiz
olması durumunda tercüman hizmetlerinden faydalanılmalıdır.
Seyahat öncesi Pazar ve iş kültürü konusunda bilgi toplanmalı, seyahat süresinden önce randevular
alınarak tam bir seyahat programı yapılmalıdır.
Alıcı Firma Ziyareti
Satıcı olarak genel olarak ihracatçıların müşterileri ülkelerinde
ziyaret etmesi gerekiyorsa da belli durumlarda alıcı ziyaretleri de
gerçekleşmektedir. Bu firmalar için iyi bir şans olarak görünse de
ihracatçı için başlangıçta çok ta kolay olmayabilir.
Alıcı mutlaka iş yapmak amaçlı olarak ziyarete geliyor ancak
ziyaretinin amaçları arasında ihracatçının güvenilir bir tedarikçi
olup olamayacağını da test etmek geliyor.
Ziyaretler ihracatçının alıcı ile birebir ilişki kurma, detaylı bilgi
toplama (rakipler ve gelecek fırsatlar) yanında ihracatçının,
şirketinin yeteneklerini sergileme fırsatı vermektedir.
İşletme ziyaretine gelen alıcılar yalnızca firmanın yönetim kurulu başkanı veya en iyi satış
müdürünü değil, operasyonun tüm aşamalarını görecektir. İyi bir izlenim bırakmak için tüm işletme
çalışanları aynı derecede çaba göstermelidir. Ofisler ve fabrika binaları mümkün olduğunca derli
toplu olmalı ancak aynı zamanda yoğun, çok çalışan bir kadro olduğu izlenimini vermesi gerekir.
Ziyaret öncesi, firma yetkililerinin kendi tesislerini eleştirel bir yaklaşımla gözden geçirmesi yerinde
olacaktır.
Fuar Katılımları
En iyi ve en etkili tanıtım araçları arasında yer alan fuarlar ihracatçılara birçok olanak sunmaktadır.
Bunların başında gelenler:
. Firmalara, potansiyel müşterileri ile yüz yüze gelme
. Firmalar arası doğrudan bağlantı kurma
. Yabancı ortaklarla işbirliği oluşturma,
. Ürün ve hizmetinin etkin tanıtımını yapma,
. Aynı veya benzer sektörlerdeki ürün ve hizmetlerin kalite ve fiyatlarını görerek karar alma
sürecinde rasyonelliğe ulaşma,
. Son teknolojiyi tanıma fırsatı
Fuarlara katılım öncesinde firmaların yapması gereken değerlendirmeler
. Ürünlerin Pazara Uygunluğu: Fuarlardan belirli bir kazanç ile dönebilmek için ürünlerin o pazara
uygun olup olmadığı çok önemlidir. Ürünlerin Pazarın Gereksinim, İhtiyaç Ve Tercihlerini Karşılayıp
Karşılamadığı değerlendirilmelidir.
. Ürün Fiyatlarının Pazara Uygunluğu: Firmalar, ülkelere göre yaptıkları fiyatlandırmanın isabetli ve
doğru olmasını sağlamalıdırlar.
. Ürün Kalitesinin Pazara Uygunluğu: Firmalar, seçtikleri pazarlara girerken ürünlerinin o ülke
standartlarına uygun olup olmadığına dikkat etmelidir.
. Pazar Talebinin Karşılanabilirliği: Fuar sonunda büyük taleplerle karşılaşma ihtimaline karşı,
firmalar fuara katılmadan önce kapasitelerini değerlendirmelidirler.
. Pazarın Sorunlarına Karşı Hazırlıklı Olunup Olunmadığı: Her ülkenin ve pazarın kendine özgü
özellikleri nedeni ile; nakliye, gümrükleme, uluslararası ilişkiler ve bankacılık gibi konularda
farklılıklar ortaya çıkabileceği göz önüne alınmalı
Fuarlara katılım konusunda firmaların ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmış olan rehberler internet
ortamında yer almaktadır. Bu rehberlerden bazıları örnek olarak aşağıda verilmiştir:
CBI "Expo Coach"
CBI, fuarlara katılımı etkili ve verimli şekilde yönetmenize yardımcı olacak bir ihracat el kitabı
hazırladı. Bir fuara hazırlık, katılım ve takip açısından pek çok faydalı ipucu ve kontrol listesi içeren
faydalı bir rehberdir.
www.cbi.nl
Auma
Dünyadaki ticaret fuarlarına ilişkin arama motoru
www.auma.de
Uluslararası Ticaret Fuarları, Seminerler Ve Kurslar
http://www.expocentral.com/index.html
http://www.tradeshows.com/
http://globaledge.msu.edu/ibrd/busresmain.asp?ResourceCategoryID=15
D. Şirket Veri Kaynakları
Internet potansiyel iş ortaklarına ulaşma konusunda iyi imkanlar sağlamaktadır. Önemli olan bu
kaynakları etkin şekilde kullanmaktır. Aşağıda örnek olarak verilen bazı sayfalar firmalara bu
konuda yardımcı olacaktır. Özellikle paralı abonelik gerektiren siteler daha güvenilir bilgi vermekte
olup, bu kaynaklardan abonelik sahibi olan İzmir Ticaret Odası kütüphanesi ve İgeme
kütüphanesinde faydalanabilirsiniz.
http://www.europages.com/
30 ayrı ülkeden 500.000 şirketin kayıtlı olduğu bu site telefon rehberi gibi bir işlev görmekte,
ihracatçılara ilişkin bilgilere de bu siteden ulaşılabilmektedir. 6 dilde hizmet veren bu sitede
ihracatçılar firmalarını kaydettirebilmektedir.
http://www.asiansources.com/
Asyalı şirketleri dünyadaki şirketlerle bağlantı kurmaları amaçlanıyor. Ülke ve ürün adı belirtilerek o
ülkedeki o firma ile ilgili bilgilere ulaşılabiliyor.
http://www.kompass.com/
Ülke ve ürün bazında aramanın yanında ürün ve firma kategorisi bazında arama yapılabilen bu
sitede yaklaşık 1, 8 milyon firmanın kaydı bulunmaktadır. Sitede kapsamlı şirket profilleri yer
almaktadır. Siteye en basit düzeyde kayıt olmak ücretsiz olup sitenin tüm olanaklarından
faydalanmak için belirli bir ücret ödeyerek abonelik gerekmektedir. Odamız kütüphanesinde mevcut
olan abonelikten faydalanarak araştırma yapabilirsiniz.
http://www.tradezone.com/
Dış ticaret yapmak isteyen firmalara bilgi vermeyi amaçlayan bu sitede ihracatçı firmalar için
ücretsiz web hizmeti veriliyor. Ücretsiz olarak firma ilanı da vermek mümkündür.
ABC France
120.000'den fazla Fransız endüstri şirketinin (üreticiler, toptancılar ve hizmet sağlayıcılar) kayıtlı
olduğu B-2-B veritabanı.
http://www.abc-d.fr
Seibt şirket verileri
Sermaye malları endüstrisinden iyi araştırılmış, kaliteli adresleri içerir. Olası rakipler kadar
pazarlardaki potansiyel tedarikçiler, gelecekteki alıcılar hakkında bilgi alınabilir.
http://www.seibt.com/?sprache=e
WLW Kim neyi tedarik ediyor?
10 ülkeden 300'den fazla tedarikçi şirket bilgisi içeren internet bazlı arama motoru.
http://web.wlwonline.de/wlwonline/start/en/DE/start.html
Proodle
15 ülkeden 1,3 milyondan fazla şirket ile Avrupa pazarı için şirket bilgileri hizmeti verir
www.proodle.com
Avrupa imalatçıları Thomas Kaydı
Avrupa için endüstriyel satın alma rehberidir. 17 Avrupa ülkesinden 6 dilde 10,500 endüstriyel ürün
sınıflandırmasına göre düzenlenmiş olan bu sitede 210.000 endüstriyel tedarikçi arasında arama
yapılması mümkündür.
http://www.tremnet.com
Schober Uluslararası adresler
960 milyon tüketici adresi ve 45 milyon şirket adresi içeren, hedef gruplar için Avrupa'nın lider
veritabanı. Arama NACE kodlarına göre yapılmaktadır.
http://www.schober.com
Infobel
Dünya genelinde Internet'te beyaz, sarı ve iş sayfaları.
http://www.infobel.com/world
Şirket Veri Tabanı Link Listesi
Venexport, şirket veritabanlarının kapsamlı bir link listesini sunar. Bu liste coğrafi olarak
hazırlanmıştır.
http://www.venexport.com/links/partners_europa.html
Uluslararası Acenteler ve Aracılar Uluslar arası Birliği
http://www.iucab.nl/
YASAL UYGULAMALAR
A. Nasıl İhracatçı Olunur?
İhracatçı olmak için İhracatçı Belgesi türünde bir belge gerekmez;
İhraç edeceği mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üye olan Vergi numarasına
sahip gerçek veya tüzel kişiler Tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat
hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar.
B. İhracat Süreci
İhracat sürecinde alınması gereken belge ve izinler ile ilgili olarak işbirliği yapılacak olan kurum ve
kuruluşlar konusunda aşağıda yer alan tabloda detaylı bilgiler yer almaktadır.
İHRACATTA
BELGELER
ALINMASI
GEREKEN
BELGE VE İZİN VEREN KURULUŞLAR
¾
¾
¾
¾
Dahilde İşleme İzin Belgesi
Hariçte İşleme İzin Belgesi
Standart Kontrol Belgesi
Ticari Kiralama
¾
¾
¾
¾
Gümrük Beyannamesi
Bedelsiz İhracat
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi
Döviz Beyan Tutanağı
¾
Özel Fatura
¾
¾
¾
¾
Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlığı
Sertifikası
Hayvansal Ürünlerle ilgili Sağlık
Sertifikası
Gübre İhracatı
Tokum İhracatı
Su Ürünleri İhracatı
Yarış Atları İhracatı
Yem İhracatı
Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri
Veteriner İlaçları İhracatı
Doğal Çiçek Soğanları İhracatı
Damızlık Büyük ve Küçük Hayvan
İhracatı
Doğa Mantarı İhracatı
Mavi yüzgeçli orkinos
CITES Belgesi
¾
¾
Afyon ve Haşhaş Kellesi İhracatı
Uyuşturucu Maddelerin İhracatı
Sağlık Bakanlığı
¾
Harp, Silah ve Mühimmat İhracatı
Milli Savunma Bakanlığı
¾
Av Hayvanları İhracatı
Orman Bakanlığı
¾
¾
Tehlikeli Atıkların İhracatı
CITES Belgesi
Çevre Bakanlığı
¾
¾
Halı Ekspertiz Raporu
Antika Hediyelik Eşya
Kültür Bakanlığı
¾
Uygunluk
Merkezi)
¾
¾
¾
¾
¾
¾
Kayda Bağlı İhracat
Konsinye İhracat
Kredili İhracat
Takas (Bağlı Muamele)
Kotaya Tabi Ürünlerin İhracatı
Nihai Kullanım Sertifikası
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
Dış Ticaret Müsteşarlığı
Gümrük Müsteşarlığı
Maliye Bakanlığı
Belgesi
(Sınır
Ticaret
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Valilikler
İhracatçı Birilikleri
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
Menşe Şahadetnamesi
A.TR Belgesi
EUR.1 Belgesi
İşlenmiş Lületaşı İhracatı
Borsa tescil Beyannamesi
GSP Formu (Form A)
Ekspertiz Raporu
ATA Karneleri
Sanayi Odaları,
Ticaret Odaları
Sanayi ve Ticaret Odaları
Ticaret Borsaları
¾
Şeker İhracatı
T. Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü
¾
¾
Radyasyon Analiz Belgesi ( Ari
Belgesi / Sarı Belgesi)
Nükleer Alanda Kullanılan Mlzeme,
Ekipman ve İlgili Teknolojinin
İhracatı
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
¾
Helal Belgesi
Müftülükler
¾
¾
Transit Ticaret
Döviz Alım Belgesi
Bankalar
GRAFİK İÇİN TIKLAYINIZ...
İhracatın Yapılacağı Ülkeye Göre İşlemler
Ülkemizde kredi karşılığı kurulan tesislerin bedelinin¬ malla geri ödenmesine ilişkin aramızda özel
hesap bulunan ülkelere yapılacak ihracatta,
Türk ihraç ürünlerine kota uygulayan ülkelere yapılacak¬ ihracatta
Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelere yapılacak¬ ihracatta
EFTA ülkelerine ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında¬ yapılacak ihracatta
İki ve çok taraflı kredi anlaşmalarımızın bulunduğu¬ ülkelere bu kapsamda yapılacak ihracatta,
Türkiye’ye tavizli gümrük¬ oranları / Genel Preferanslar Sistemi (GSP) uygulayan ülkelere
yapılacak ihracatta,
BM ambargosu olan ülkelere yapılacak ihracatta¬
Sınır¬ ticaret merkezleri kapsamında yapılacak ihracat
Tek taraflı olarak ambargo¬ uygulanan ülkeler (Ermenistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi)
düzenlenmesi gereken belgeler, müracaat edilecek merciler ve izlenmesi gereken prosedürler
değişebilmektedir.
Yukarıda yer alan bölüm T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İGEME - İhracatı Geliştirme Etüd
Merkezi - tarafından hazırlanmıştır. Güncel bilgiler için http://www.igeme.org.tr/ adresinden İGEME
web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
C. Ödeme Şekilleri
1) Peşin Ödeme
İhracat bedelinin fiili ihracattan önce tahsil edildiği ödeme şeklidir.
Genellikle birbirini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında
gerçekleşip, tamamen güvene dayanmaktadır. Mallar
gönderilmeden para tahsilatı yapılması dolayısı ile risk tamamen
alıcı üzerindedir. Yoğun rekabet ortamının yaşandığı günümüz
piyasalarında çok yaygın olarak kullanılmamaktadır.
Ürününün üretiminin finansmanında kullanılmak üzere ithalatçıdan
mal bedelinin bir kısmının veya tamamının önceden sağlanmasına
da alıcı firma prefinansmanı denmektedir. Ödeme peşin ödemede olduğu gibi mal gönderilmeden
önce alınmaktadır.
2) Akreditifli Ödeme
Akreditif Nedir?
Akreditif ( Uluslar arası işlemlerde kısaca L/C - Letter of Credit olarak adlandırılır); İhraç edilen
malların bedellerinin ödenmesi konusunda belirli şartların yerine getirilmesinden sonra ödemenin
yapılacağına ilişkin bir çeşit teminattır. Akreditif ürünlerin kısa bir açıklaması, ödeme için gerekli
bilgilerin listesi, yükleme tarihi ve ödeme için belirlenen son tarih gibi bilgileri içerir. Akreditif
uluslar arası formda hazırlanır.
Akreditifin Açılması
Akreditifli ödeme sisteminin temel dayanağı, ithalatçı ve ihracatçının arasındaki para alışverişinde
köprü görevi gören bankalardır. Bir bankanın yazılı olarak yükümlülüğe girerek ödeme işleminde
aracılık etmesi gerekmektedir. Bu da akreditifin açılması anlamına gelmektedir.
Ödemenin Yapılması İçin Gerekli Koşullar
İthalatçı ve ihracatçı arasında yapılan satış sözleşmesinde yer alan koşulların hepsi ödemenin
yapılabilmesi için gerekli koşulları oluşturmaktadır. Bunlar çoğunlukla ticarete konu malların
kalitesiyle ilgili teknik özellikleri, belli bir birim cinsinden miktarı, birim fiyatı, teslim şekli, paket
ağırlığı, nakliyesi, ödeme şekli gibi hususları içermektedir. Ödemenin yapılabilmesi için bu
hususların yerine getirildiğini doğrulayan fatura, kalite kontrol belgesi, konşimento, menşe
şahadetnamesi gibi akreditif mektubunda yer alan belgelerin ihracatçı tarafından bankaya
sunulması gerekmektedir.
Akreditif Hem İhracatçıyı, Hem De İthalatçıyı Koruyan Bir İşlemdir
İhracatçı: Malları akreditif şartlarına uygun olarak sevk ettiğinde, mal bedelini tahsil edeceğinden
emin olacaktır.
İthalatçı: Sevkiyatın yapılmış olduğunu ve akreditif şartlarına uygun mal gönderildiğini gösteren
belgeleri ihracatçı bankaya sunmadan önce ödeme yapılmayacağından emin olacaktır.
Akreditifli İşlemlerde Yer Alan Bankalar
Amir banka / Açan banka (Issuing / Opening bank)
İthalatçının bankasıdır¬
Akreditifi açar¬
İhracatçı, akreditif¬ vadesi içinde istenilen koşullan yerine getirirse ödeme yapmakla yükümlüdür.
Ödemeyi ihracatçıya dönüş hakkı (rücu hakkı) olmaksızın yapar.¬
İthalatçının istemi üzerine henüz akreditif açılmadan ihracatçıya veya¬ muhabirine "ön bilgi"
(preadvice) verebilir.
Kimi ülkelerde akreditifi¬ doğruca ihracatçıya iletebilir.
İhbar bankası / Advising bank
Akreditifin açıldığını ihracatçıya iletir.¬
Akreditifte, ihracatçıya¬ karşı ödeme konusunda herhangi bir yükümlülüğü yoktur. Bir anlamda
postane görevini üstlenmiştir.
Teyid bankası / Confirming bank
Amir banka¬ dışındaki bir banka akreditife kendi yükümlülüğünü ekleyebilir. Bu banka çoğunlukla
ihbar bankası olmaktadır.
Teyid, amir bankanın yükümlülüklerini¬ yerine getireceğine ilişkin olarak bir diğer bankanın kesin
taahhüdünü ortaya koymasıdır.
Teyid eden bankanın birinci derecede sorumluluğu vardır.¬
Akreditif koşullan yerine getirilmişse, teyid bankası;¬
İhracatçıya¬ ödeme yapar, poliçeleri kabul eder ve ihracatçıya dönüş olmaksızın poliçenin
müzakere işlemini gerçekleştirir.
Sorumluluğu amir bankanın sorumluluğu¬ kadar önemlidir. Akreditif koşullarına karşı gelinirse,
ihracatçı hem amir bankaya hem de teyid bankasına karşı tavır koyabilir. Kendisini birinci derecede
sorumlu bir konuma getiren bu hizmet karşılığında komisyon alır.
Bu¬ şekildeki teyitli sistem diğer ödeme yöntemlerine göre daha pahalı olmasına rağmen en
güvenilir olanıdır.
Her türlü alım satım işleminde olduğu gibi¬ akreditiflerde de ihracatçı ve ithalatçı arasındaki ilk
bağlantı bir Satış Sözleşmesiyle olur. Bu sözleşme alıcı ve satıcı arasındaki bir şekle bağlı
olmaksızın yapılır ve sözleşmede malın cinsi, kalitesi, miktarı, fiyatı, ambalaj biçimi, ödeme şekli,
malları nerede ve nasıl teslim edecekleri, teslim zamanı, taşıma konusu belirlenir.
Akreditif Türleri:
a) Gayrikabilirücu akreditif
b) Kabilirücu akreditif
c) Teyitli akreditif
d) Adi akreditif
e) Rotatif akreditifler
f) Devredilen akreditifler
g) Peşin ödemeye olanak veren akreditifler
h) Karşılıklı akreditif
4) Vesaik Mukabili Ödeme
Malı temsil eden belgeler ve diğer zorunlu evrakların amir bankaya gönderilmesi karşılığında,
bedelin tahsil edilmesine olanak veren ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde bankaların akreditifli
işlemlerdekinin tersine fazla bir sorumlulukları olmayıp, yalnızca müşterilerin vekili olarak
davranırlar. Bu nedenle ihracatçı açısından risk taşıyabilen bir ödeme şekli olup genel olarak
ithalatçı ve ihracatçının güven ilişkisinin kurulduğu durumlarda kullanılır.
5) Mal Mukabili Ödeme
Malların ithalatçının eline geçmesinden belirli bir süre sonra tahsil edilmesi durumunda
uygulanmaktadır. Bu ödeme şeklinde ihracatçının bankası, ithalatçının bankasına vesaikin bedelsiz
olarak ithalatçıya verilmesine dair talimat vermektedir. Bu ödeme şekli kısa vadeli bir kredili ihracat
sayılabilir. İthalatçıya tam güven sağlandığı durumlarda uygulanması daha uygun görülmekte olup
ihracatçı açısından ciddi risk taşımaktadır.
6) Kabul Kredili Ödeme
Bir poliçe aracılığı ile ihracat bedeli ödemesinin belirli bir vadede yapılmasının taahhüt edildiği bir
yöntemdir. Bu yöntemde de bankalar aracılık eder ve bu işlemden bir komisyon alırlar. Bu ödeme
şekline göre gerçekleştirilecek ihracat için düzenlenen poliçeler, akreditifli, vesaik mukabili ve mal
mukabili ödeme şekilleri ile ilgili usullere göre işleme tabi tutulabilir.
Kredilendirilmiş İhracat Bedellerinin Süresinden önce
Nakite Çevrilmesi Yöntemleri:
Factoring
Factoring işleminde ihracattan doğan alacak hakkı bir faktör kuruluşa temlik edilmekte bu
kuruluşlar müşterilerin ticari alacaklarını satın almakta ve kendi adlarına toplamaktadır.
Forfaiting
Firmaların orta ve uzun vade kredi ihtiyacını sağlama amaçlı kullanılan ihracatçının gönderilen
mallar karşılığı bedeli forfaiting kuruluşundan alarak nakit sağladığı bir yöntemdir. Alacaklar
ihracatçı tarafından sağlanan kambiyo senetleri olabildiği gibi ithalatçı tarafından sağlanan taahhüt
belgeleri olabilir. Ürün teslimatını takiben sözleşmenin yerine getirilmesinden sonra ihracatçı
alacağını forfaiting kuruşuna satar ve riskler bu kuruluşa geçer, ödeme bu kuruluşça ihracatçıya
masraflar düşülerek yapılır.
Iskonto İşlemi
Bankalarla yürütülen ve fatura,akreditif, kambiyo senedi gibi evraklar ile yapılan alacakların iskonto
edilmesi işlemi de firmalara esneklik ve finansman sağlamaktadır.
D. Eximbank Uygulamaları
Eximbank ihracatçılara, ihracatçılara üretim yapan üreticiler ve yurt dışında faaliyet gösteren
girişimcilere yönelik kredi programları sunmaktadır. Kısa,orta veya uzun vadeli krediler yanında
vadeli ihracat alacaklarını da iskonto etmek suretiyle ihracatçılara destek vermektedir.
İhracatçılar tarafından yaygınlıkla kullanılan krediler ve sigorta programları:
1- Sevk Öncesi İhracat Kredileri
Bu kredi türü ticari bankalar aracılığı ile kullandırılmakta olup ihracatçıların üretim aşamasından
itibaren desteklenmesi amaçlanmaktadır. Bu kredilerde firma ve ihracat riskini aracı banka
üstlenmektedir.
a) Sevk Öncesi Türk Lirası İhracat Kredisi
İhracata yönelik mal üreten firmalar tarafından kullanabilen kısa vadeli kredi türüdür.
b) Sevk Öncesi Türk Lirası Kalkınmada Öncelikli Yöreler İhracat Kredisi
Ekonomik ve ticari faaliyetlerini Kalkınmada Öncelikli Yörelerde (Gaziantep ili dahil) yürüten
imalatçı, imalatçı-ihracatçı ve ihracatçı firmalara kullandırılan bir kredi programıdır.
c) Sevk Öncesi Döviz İhracat Kredisi
Malların döviz karşılığı ihracı taahhüdü karşılığında kullandırılan bir kredi türüdür.
2. Dış Ticaret Şirketleri (DTŞ) İhracat Kredileri
Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri'nin (SDTŞ) ihracatları ile
ilgili finansman gereksinimlerini karşılamak amacıyla kullandırılan kredi programıdır.
3. İhracata Hazırlık Kredileri
İhracatçıların aracı banka olmadan direk Eximbank2tan kredi kullanmalarına olanak sağlayan bu
program ihracat faaliyetlerini hazırlık aşamasında desteklemek amacıyla uygulanmakta olup, döviz
veya YTL bazında yürütülmektedir.
4. KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri
KOBİ tanımına uyan firmalar ihracat taahhüdü karşılığında malların ihraç edilmesi koşulu ile bu
krediden faydalanabilmektedir.
Ayrıca, Kısa vadeli ihracat kredileri yanında Türk Eximbank tarafından ihracatımızı destekleme
amaçlı uygulanan özellikli krediler ve aracılık kredileri de bulunmaktadır. Bu krediler konusundaki
detaylar için www.eximbank.gov.tr adresinden alınabilir.
E. Uluslararası Taşımacılık
İhracat işleminde malı müşteriye iyi durumda ve uygun
bir maliyetle zamanında göndermek büyük önem
taşımaktadır. Nakliye masrafları herhangi bir ihracat
siparişinde önemli bir kısımdır. Bu yüzden en uygun
metodu seçmek için zaman harcamak fayda
sağlamaktadır. Göz önünde bulundurulması gereken
faktörler; araç sıklığı, toplam transit süre ve diğer
masraflardır. Örneğin ilk bakışta deniz nakliyesine oranla
hava nakliye ücretleri yüksek gelebilir. Fakat ihracatçının
hava nakliyesini kullanması paketleme, depolama,
materyal kullanımı vs. maliyetlerini düşürebilir. Bunun
için göreceli masrafların gerçek tablosu ortaya çıkmadan
önce bütün masrafların toplanması gerekmektedir.
Lojistik firmaları taşıma araçlarını kullanarak, seyahat
acenteleri gibi çalışarak tüm nakliye seçeneklerini
değerlendirir ve nakliye için en uygun metodu tavsiye
eder. Uzman bilgisi ve pazarlık yeteneğinden dolayı lojistik firması ile çalışmak ayrıca sigorta
konusunda sigorta şirketleri ile temas kurmak gerekmektedir. İhracatçılar satış şartlarını dikkatlice
incelemeli ve tüm taşıma süresince malların uygun şekilde sigortalandığından emin olmalıdır. En
yaygın transit sigortası formu deniz (marine) poliçesidir. Denizdeyken ürünleri sigorta altına
almanın dışında, tır veya trenle yapılan sevkıyatlar için sigorta kapsamı büyütülebilir.
Lojistik ve navlun konuları ile ilgili olarak aşağıda yer alan linklerin incelenmesinde fayda
görülmektedir.
http://www.freightworld.com/index.html
http://www.export911.com/e911/ship/ship.htm
Incoterms
Incoterms ticari şartların temeli olarak kullanılır. 2000 yılında güncellendiği
için çoğunlukla Incoterms 2000 olarak adlandırılır. Incoterms, çeşitli
masrafları ve yükümlülükleri satıcı ve alıcı arasında paylaştıran, dış
ticarette kullanılan değişmez satış şartlarıdır. Onüç adet Incoterms vardır ve her biri satıcının
kapısından alıcının kapısına kadar kimin ne yapacağını ve kimin ne ödeyeceğini belirler.
Incoterms
ile
ilgili
http://www.export911.com/e911/export/comTerm.htm
incelenebilecek
linkler:
http://www.export911.com/e911/export/incoterm.htm
http://www.export911.com/e911/export/incoMode.htm
http://www.interex.be/incoterms2000_ben.htm
http://www.iccwbo.org/incoterms/preambles.asp
F. İhracat Bedellerinin Tahsilatı
İhracat Bedellerinin yurda getirilmesi hususu 11.8.1989 tarih ve 20248 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar" uyarınca düzenlenmiştir. Bu
karara göre ticari amaçlarla ihraç edilen mal bedellerinin Karar'da öngörülen özel haller ile Hazine
Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığı'nca uygun görülen mücbir sebeplerden
kaynaklanan gecikmeler hariç tutulmak üzere fiili ihraç tarihinden itibaren en çok 180 gün içinde
yurda getirilmesi ve bankalar veya özel finans kurumlarına satılması zorunludur.
Ancak, ihraç bedeli dövizin en az % 70'inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yurda
getirilerek bankalara veya özel finans kurumlarına satılması durumunda kalan bakiye % 30’luk
kısım ihracatçı tarafından serbest olarak kullanılabilmektedir.
G. KDV İstisnası
Katma Değer Vergisinde İhracat İstisnası Uygulaması
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nun 11 inci maddesi uyarınca ihracat teslimleri ve
bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurtdışında yerleşik müşteriler için yürütülen hizmetler için KDV
istisnası söz konusudur.
Katma Değer kanununda yer alan ihracat istisnası mal ve hizmet ihracı olarak iki kısımda
değerlendirilmektedir.
Mal İhracı
1.Doğrudan İhracat
İhracatçılar bütün mal ve hizmet alımlarında KDV ödeyecekler, ihraç malları için KDV
hesaplamayacaklardır. Ödenen KDV'den indirimle giderilmeyen kısmı ise iade olarak talep
edeceklerdir.
2. Tecil-Terkin Uygulaması
Bu uygulamada ihracatçılar ihraç ettikleri malları KDV ödemeden almakta istisna ihracatçıda değil
ihracatçıya mal teslim eden mükellefler üzerinde uygulanmaktadır
Hizmet İhracatı
Hizmet ihracatında KDV istisnası uygulanabilmesi için gerekli koşullar:
1.Teslim yurtdışındaki müşteriye yapılmalı
2.Teslim konusu mal TC Gümrük hattından geçerek yabancı bir ülkeye çıktığının Gümrük
Beyannamesinin aslı veya noterce onaylı örneği ile gösterilmesi
3. Fatura ve benzeri belgelerin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi
4. Hizmetten yurtdışında yararlanılması gerekmektedir.
H. Yazışma ve Sözleşme Örnekleri
Yazışma Örnekleri
Uluslararası ticarette yazışmalar günümüzde ağırlıklı
olarak faks ve e-mail türünde yapılmaktadır. Bu anlamda
ilk girişilen temaslarda firma tanıtımı yapılmakta, ürün ve
firma detaylarına ilişkin bilgi verilmektedir. Sonraki
yazışmalar ise sipariş,teklif ödeme ve yüklemelere ilişkin
olarak sürmektedir. Dış ticaret konusu ile yeni tanışan
firmalarımıza örnek olabilmesi için firma tanıtımı, firma
talebine cevap ve fiyat teklifi , siparişin kabulü veya reddi
, üretimin başladığına dair bilgi verme, yükleme
detaylarını iletme gibi konularda kullanılabilecek olan
standart yazışma örnekleri aşağıda derlenmiştir. Dış
ticaret faaliyetlerine yeni başlayan firmalar için bu standart türdeki örnekler yazışmada kullanılan
tarz ve hangi tür bilgilere yer verilmesi gerektiği konusunda bir fikir verecektir. Ancak firmaların
konum ve ticari faaliyetlerinin durumlarına göre bu yazışmalar ek bilgi lerle
zenginleştirilebilmektedir. Konu hakkında daha detaylı bilgi almak isteyen üyelerimiz Odamız
İhracat Danışmanlığına başvurarak destek alabilirler.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Firma Tanıtımı
Bilgi Talebi
Sipariş Kabulü
Sipariş Reddi
Üretime Başlama
Yükleme Detayları
Ödeme Geçikmesi
İhracat Sözleşmesi
Satış sözleşmesi ticari işlemin tüm yönlerini içerecek şekilde kapsamlı ve detayları içerecek şekilde
tüm koşulları belirterek hazırlanmalıdır.
Hazırlanan sözleşmede BM ve ICC( Uluslararası Ticaret Odası )tarafından formüle edilen kural ve
düzenlemelerin yer alması kavramlar nedeniyle bazı anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını
engelleyebilecek ve hukuki çatışmaları önleyecektir.
1000ventures.com
Bu sitede örnek sözleşmeler yer almakta olup ihracatçılar için faydalı olabilecektir.
http://www.1000ventures.com/doc/legal/agreements_list.
html
Satış Sözleşmesinde Yer Alacak Olan Unsurlar
Standart bir sözleşme hazırlamak zor olmakla birlikte her
ticari sözleşmede yer alması gereken belli unsurlar vardır:
Alıcı ve Satıcı Tarafın İsim ve Adresleri:
Ürün ,Standart ve Özellikler:
Sözleşmede ürünün adı, teknik ismi,boyutları,
standartları, alıcı tarafından talep edilen özel koşullar,
varsa numuneye ilişkin düzenlemeler yer almalıdır.
Miktar:
Malın miktarı, rakam ve yazıyla belirtilmeli birim ölçüsü de net bir şekilde yer almalıdır.
Gözetim:
Alıcı ve satıcı sevk öncesi gözetim şirketleri tarafından ürünün denetlenmesi konusunda anlamış ise
bu durum satış sözleşmesinde hangi şirket tarafından yapılacağı,hangi hususların yer alacağı da
bildirilerek açıkça belirtilmelidir.
Sözleşmenin Toplam Değeri:
Toplam değer rakamla ve yazıyla para birimi ile birlikte belirtilmelidir.
Teslim Şartları:
Incomterms 2000'e göre bir teslim şekli verilmelidir.
Vergi ve Harçlar:
Satış fiyatı ödenecek gümrük vergisi ve harçlar vs içeriyorsa sözleşmede mutlaka belirtilmelidir.
Teslimat:
Malın sevk ve teslim yeri sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Teslimat döneminin hangi tarih baz
alınarak başlayacağı da netleştirilmelidir.
Nakliye:
Hangi nakliye yönteminin benimseneceği net şekilde bildirilmelidir.
Paketleme, etiketleme, işaretleme:
Ambalaj, etiket ve ürün üzerinde yer alması gereken işaretlere ilişkin açıklamalar sözleşmede yer
almalıdır.
Ödeme Koşulları:
Ödemenin hangi yöntemle yapılacağı, miktarı ve para birimi mutlaka net bir şekilde belirtilmelidir.
İskonto ve Komisyonlar:
Varsa iskonto ve komisyonların miktarı ve kimin tarafından ödeneceği, komisyon hesabının nasıl ve
hangi oran üzerinden yapılacağı belirtilmelidir
PAZARA GİRİŞ
A. Genel Mevzuat Bilgileri
Uluslar arası ticaret konusunda hukuki ve mevzuat uygulamaları iç piyasadakinden farklı
olabilmektedir. Bu nedenle dış ticaret alanında hukuksal konularda başvurulabilecek olan kaynaklar
aşağıda yer almaktadır.
Eur-Lex / Avrupa Birliği Hukuku Portalı
EUR-Lex web sitesi, tüm AB hukuki metinlerine, tüm AB resmi dillerinde bilgi sunmaktadır. Bu
siteden kurumların veya Yayınlar Dairesinin kontrolündeki resmi doküman veri tabanlarına ve diğer
kurumsal dokümanter kaynaklarına doğrudan doğruya erişim sağlanabilmektedir. AB mevzuat
prosedürlerine ilişkin açıklayıcı metinler yer almaktadır.
http://europa.eu.int/eur-lex/en/information/help/first_time.html
Hieros Gamos ticari ve hukuki rehberler
http://www.hg.org/guides.html
Yabancı ve Uluslararası Hukuk
http://guide.biz.findlaw.com/12international/index.html
İhracat ve İthalat izinleri (Ruhsatlar)
http://www.export911.com/e911/export/permit.htm#xPermit
Lisans Temel Bilgileri
http://www.licensing.org/intro/basics.html
ICC
Uluslararası taşımacılıkta
mümkündür:
kullanılan
Incoterms
terimler ve şartlar
konusunda
detaylı
bilgi
2000
edinmek
http://www.iccwbo.org/incoterms/preambles.asp
Pazara
Giriş
Koşulları
ve
Yasal
Düzenlemeler
Hollanda İthalatı Geliştirme Merkezi web sayfasında yer alan sektörel ürün grupları bazındaki
raporlarda pazara giriş koşulları ve yasal mevzuat konusunda detaylı bilgilere ulaşmak mümkündür.
http://www.cbi.nl
Vergi
Veri
Tabanı
Avrupa Birliği Taric veritabanı, ithal edilen mallarla ilgili ayrıntılı tarife bilgileri verir. Yalnızca HS
kodu veya ürün tanımı girildiğinde, ürünlerinize uygulanan harç ve vergileri görebilir ve varış
limanındaki maliyeti hesaplayabilirsiniz. Ücretsizdir.
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/tarhome.htm
AB Pazar Erişim Veritabanı
AB Pazar Erişim Veritabanı ücretsiz, interaktif, kullanımı kolay bir hizmettir ve
• AB
üyesi
olmayan
ülkelerdeki
Pazar
Erişim
koşulları
hakkında
bilgi
verir
• Avrupa Komisyonunun, işletmelerin, AB üyesi olmayan ülkelerde ticaret yapmanın önündeki
engellere
ilişkin
şikayetleri
takip
etmesi
için
sistematik
bir
yol
sunar
• Dünya Ticaret Teşkilatı (örn. Doha Kalkınma Gündemi) ve AB ile tercih edilen ortaklar arasındaki
yeni serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde daha fazla ticari liberalleştirmeye ilişkin AB ticaret
politikası
hedeflerini
tanımlamak
için
girdi
sağlar
Siteden sektörel ve ticari engeller, istatistik veri tabanı, Pazar araştırması konularında
faydalanılması mümkündür.
http://mkaccdb.eu.int/
UNCTAD Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
http://www.unctad.org/Templates/Page.asp?intItemID=1418&lang=1
Gümrük Uygulamalarının Basitleştirilmesi Ve Uyumlulaştırılmasına İlişkin Uluslararası
Anlaşmaya Dair El Kitabı
http://www.unece.org/trade/kyoto/ky-01-e0.htm
Dünya Gümrük Teşkilatı
http://www.wcoomd.org/
AB Gümrük Politikası
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/customs/customs.htm
Ülkeye Özgü Vergi Siteleri
http://www.taxsites.com/international.html
Avrupa Birliğindeki KDV Oranları
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/publications/info_doc/taxation/tva/taux_tva-2003-51_en.pdf
Avrupa Birliğinde Katma Değer Vergisi Sistemleri
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/taxation/vatindex_en.htm
Avrupa KDV İadesi
http://www.retourtax.com/faq.htm
B. Gümrükler/Vergiler
TC Gümrük Müsteşarlığı¬
www.gumruk.gov.tr
Gümrük Uygulamalarının Basitleştirilmesi Ve¬ Uyumlulaştırılmasına İlişkin Uluslararası
Anlaşmaya Dair El Kitabı
http://www.unece.org/trade/kyoto/ky-01-e0.htm
¬
Dünya Gümrük Teşkilatı
http://www.wcoomd.org/
AB Gümrük Politikası¬
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/customs/customs.htm
C. Patent/Marka/Marka Tescil
Uluslar arası pazarlarda iş yapmak söz konusu olduğunda marka
ve patent uygulamalarına dikkat özellikle önem taşımaktadır.
Kullanılacak olan markanın başka bir markada tescilli olup
olmadığını araştırmak öncelikli olarak yapılması gereken bir
çalışmadır. Marka tescili ve patent alımı sürecinde konuyla ilgili
uzman kuruluşlardan destek alınmasında yarar görülmektedir.
Aşağıda yer alan web siteleri patent ve marka konusunda yardımcı
olacak bilgiler içermektedir.
Avrupa
Markalar
Bürosu
Topluluk markaları için bir arama fonksiyonu sunmaktadır.
http://www.oami.eu.int/default.htm
Münih
Alman
Patent
ve
Marka
Dairesi
Veritabanı
Avrupa Patent, İsim ve Marka Tescillerine ilişkin arama özelliği bulunan bir veritabanıdır. Ücretsiz
kullanılabilmekte ancak kullanıcı olarak kayıt yaptırmak gerekmektedir.
https://dpinfo.dpma.de/index_e.html
Marka Sınıflandırma Araması
http://webdb2.patent.gov.uk/
D. Standartlar ve Mevzuat
İhracatta dünya ülkeleri arasında yer alabilmek ve bu pazarlarda
rekabet gücüne sahip olmak için sağlık, güvenlik ve çevre koşulları
alanlarındaki yasalar göz önüne alınmalıdır.
Standart Nedir?
Genel olarak standart, standardizasyon çalışmaları sonucunda
yetkili kurum ve/veya kuruluşlar tarafından hazırlanarak
onaylanan, yerine getirilmesi gereken koşulları kapsayarak,
uygulanması genellikle tarafların isteğine bırakılan teknik özellik
veya belgelerdir.
Zorunlu Standart Nedir?
Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanmış ihtiyari Türk
Standartlarından ilgili bakanlıkça zorunlu uygulamaya konulan
standarttır.
Standardizasyon Nedir?
Uluslararası Standardizasyon Örgütü'nün (ISO) yaptığı tanıma göre, standardizasyon "belirli bir
faaliyetten ekonomik fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli kurallar
koyma ve kuralları uygulama işlemidir."
Dış Ticarette Standardizasyon Nedir?
İhracat ve ithalatta ilgili tüm tarafların katkı ve işbirliği ile belirli teknik kurallar konulması, bu
kuralların uygulanması ile uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme işlemleridir.
İlgili Mevzuat için:
http://www.igeme.gov.tr/tur/mevzuat/5-Standart_I.pdf
http://www.igeme.gov.tr/tur/mevzuat/5-Standart_II.pdf
Türkiye’den İhracatta Standardı Zorunlu Mallar ve İlgili Mevzuat
İhracatta standardizasyon mevzuatı gereği, ihraç edilecek yaş meyve ve sebze, bakliyat, bitkisel
yağlar, pamuk ile kuru ve kurutulmuş meyvelerden oluşan malların, yürürlükte olan denetim
tüzükleri ile uygulamada bulunan zorunlu standartlara uygun olması gerekmektedir. İhracatçıların,
Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü'ne bağlı Dış Ticarette
Standardizasyon Denetmenlikleri'nden "Standart Kontrol Belgesi" almaları gerekmektedir. Bu belge,
ihracat sırasında ilgili Gümrüğe ibraz edilmelidir.
http://www.dtm.gov.tr/Dts/mevzu/yonet/yonetmelik2005ek1.doc
CE İşareti
CE İşareti, Avrupa “CE İşareti Tebliğleri” ve müteakip Avrupa standartlarında formüle edilen
şartlara göre uygunluk “sertifikasyonu” gösteren ve Avrupa pazarı için zorunlu olan bir ürün
işaretidir. Bu nedenle CE işareti Avrupa pazarına ürün götüren imalatçılar ve ithalatçılar için önem
taşımaktadır.
www.CEMarking.Net adresinden daha kapsamlı bilgi edinilebilir.
Yönetmelikler veya pazarın gerektirdiği işaretleme, sertifika, ve etiketleme kurallarına ve
uygulamalara ilişkin özet bilgi aşağıda verilmiştir.
Yönetmelikler
Sağlık ve güvenlik
HACCP sertifikası
Çevre
CE İşareti
Yeşil
Nokta
(bazı
ülkelerde)
Şirketin
gıda
güvenlik Ürün ve ambalaj üzerine basılan bu işaret, Ambalaj
atık
mevzuatı
risklerini en aza indirmek ürünün güvenlik, sağlık ve çevre ve ürün ülkelere
göre
farklılık
için hijyen ve gıda güvenliği koruma açısından temel gerekliliklere göstermektedir. Almanya,
açısından uygun üretim, uygun olduğunu gösterir. Yeni Yaklaşım Fransa ve Belçika’da Yeşil
işleme ve/veya ambalaj Tebliğlerinde
sıralanan
belli
imalat Nokta
sistemi
sistemleri ve prosedürlerini ürünlerinde kullanılır(zorunludur).
uygulanmaktadır. Ürünün
uyguladığını
gösteren
(ambalajın) üzerine basılan
sertifika
Gıda
işleme
Yeşil
Nokta
ürünün
endüstrisinde
kullanılır
üreticisinin/ithalatçısının bir
ambalajlama atık yönetim
(zorunludur).
sistemine (finansal açıdan)
katıldığını gösterir.
Bir
Bir
şirketin, Başta
Bir
dizi Ürüne
işte Bir ürünün Bir
şirketin,
mal
ve dürüstlük, sosyal ve/veya
performans (ambalajına)
şirketin
ISO 9000 seviyesine
hizmetlerin
sorumluluk
ve üretim
basılan
ISO
serisi
elde edilmesi çevre
uygunluğu
ile
ilgili sürecinin
etiketler,
14000
standardın gösteren
olanlar
dahil farklı
ürünün çalışma ve
serisi
getirdiği
Avrupa(EN) koşulları
olmak üzere iş kurumlarca standardın
ve üretiminde,
kriterlere
belirlenen
ve
uluslar ücret açısından CEPAA
prensiplerinin
belirlediği
göre
bir arası (ISO) adil
tarafından
yazılı
beyanı. kriterlere
kriterlere
kalite
belirlenen
standartları. ticari/sosyal
Uygun davranış göre çevre göre,
yönetim
kriterlere ve kurallarının
dostu
Bazı
prensiplere
çevre
bilincine
formüle edilmesi, özellikler
sistemi
ILO
(teknik)
göre
sahip
önem taşıdığını
olduğunu
sektörlerde üretildiğini (ve Anlaşmalarına giderek
imalat
bir gösteren,
gösteren
uygun şekilde kazanan
bu
ticaretinin
yapmak
şartıdır. ürünün
sertifika.
etik
ilkeleri pazar
normlara
yapıldığını)
gösterir.
bir
Şirketler
Bazı
uyguladığını
(ambalajın) için
uymak
yönetim
tanınmak
ve üzerine
sektörlerde önemli bir Muhtelif
gösteren
tüketici
sistemine
kabul
edilmek basılan
önemli bir Pazar
sertifika.
mallarına
sahip
sık
sık etiketler.
pazar
Giderek önem üzere
şartıdır.
uygulanır.
olduğunu
arası Başta
şartıdır.
kazanan
bir uluslar
Başta üretimde Pazar şartıdır. (ulusa) etiketler organik
gösteren
çocuk
işçi
sertifika.
veya sertifikalar gıda
kullanılmadığını
Giderek
için
başvuruda ürünleri
gösteren
bulunmaktadırlar. için olmak önem
etiketler olmak
kazanan
üzere
üzere giderek
bir pazar
giderek
önem kazanan
şartıdır
önem
bir
pazar
kazanan
şartıdır.
bir
pazar
şartıdır.
ISO 9000 EN/ISO
Sosyal/Adil
SA
8000 Davranış kuralları Eko
ISO 1400
serisi
normları
ticaret
sertifikası
etiketler
serisi
sertifika
etiketleri
sertifika
Kalite
Pazar şartları
Sosyal sorumluluk
Çevre
Kaynak: CBI, “AB’ne İhracat”, Ağustos 1999.
E. Devlet Destekleri
Ar-Ge Yardımları
Amaç
Sanayi kuruluşlarının araştırma-geliştirmeϖ nitelikli
projelerine destek
Kim Başvurabilir
Sektör ve büyüklüğüneϖ bakılmaksızın firma düzeyinde
katma değer yaratabilecek bütün kuruluşlar
Koordinasyonundan Sorumlu Kurumlar
Dış Ticaretϖ Müsteşarlığı
TÜBİTAKϖ
Destek Biçimi
Harcama yapıldıktan sonra hibeϖ şeklinde destek
Destekleme Miktarı
AR-GE Proje giderlerininϖ toplamının en fazla %60 (En düşük: KOBİ %32, Büyük Ölçekli Firmalar
% 25)
Destekleme Süresi
En çok 36 ayϖ
Amaç
Yatırımları teşvik fonunun kapsamının tasarrufları yatırıma yönlendirmek suretiyle,
Katma değeri yüksek,ϖ
İleri ve uygun teknolojileri kullanarak bölgeler arası dengesizlikleriϖ giderecek,
İstihdam yaratacakϖ
Uluslararası rekabet gücü sağlayacakϖ yatırımların desteklenmesidir.
Proje Değerlendirme Ölçütleri:
Proje çıktısınınϖ yenilik düzeyi
Projenin AR-GE içeriği ve teknolojik düzeyiϖ
Projeϖ planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu
Proje çıktısının ekonomik yararaϖ dönüşebilirliği
Projenin ulusal kazanıma dönüşebilirliğiϖ
Detaylı Bilgi İçin
AR-GE aşamaları, yardım safhaları, desteklenen gider kalemleri, değerlendirme süreci, proje
başvurusu zamanlaması, proje destek süreci ve uygulama hakkındaki değişikliklerin
www.tideb.tubitak.gov.tr adresinden temin edilebilir.
Çevre Desteği
Amaç:
KOBİ’ lerin uluslararası pazarlarda karşılaştıkları çevre, kalite ve
çevre sağlığına yönelik mevzuata uyum sağlayabilmelerinin
desteklenmesidir.
Uygulayıcı kuruluş
İlgili İhracatçı Birliği
Başvuru Zamanı
Gerçekleştirilen giderlere ilişkin harcama belgeleri ile Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilen diğer
belgelerin, kalite, çevre belgeleri ile insan, can, mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretlerin
alınış tarihinden itibaren en geç 6 ay içerisinde gerekli incelemenin yapılarak Müsteşarlığa intikal
ettirilmesini teminen, üyesi oldukları İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine ibraz edilmesi
gerekmektedir.
Detaylı bilgi için:
http://www.dtm.gov.tr/ihr/dvyardim/cevreuygulama.htm
Destek Oranı
% 50 ve en fazla 50.000 ABD Doları
Yararlanılacak Kalite ve Çevre Belgeleri
ISO 9000 Serisi
ISO 14000 Serisi
CE İşareti
Uluslararası nitelikteki diğer kalite ve çevre belgeleri olduğu
Not: Bu belgelerin alımında yapılacak eğitim, danışmanlık, konaklama vb. giderleri
kapsam dışındadır. Bu nedenle, faturalarda belgelendirme harcamalarının net olarak
belirtilmesi gerekmektedir.
İstihdam Yardımı
Amaç
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri statüsüneϖ haiz şirketlerin dış ticarete ilişkin işlemlerini yürütmek
üzere konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli yönetici ve yüksek öğrenimli yönetici ve eleman
istihdamını sağlamalarına destek olunmasıdır.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri
Normal yörelerdeϖ ortaklık payı % 10’u geçmemek üzere,
Aynı üretim dalında faaliyetϖ gösteren,
1-250 arasında işçi çalıştıran,ϖ
Toplam sermayesi 500ϖ milyar YTL olan
En az 10 adet KOBİ’nin bir araya gelmesiyle oluşan dışϖ ticaret şirketleri
Fakat kalkınma öncelikli yörelerde,
Toplamϖ sermayesi 250 milyar YTL olan
En az 5 KOBİ’nin bir araya gelmesiyleϖ
SDŞ statüsü verilebilir.
Uygulamacı Kuruluş
DTMϖ
Sağlanan Destek
Bir SDŞ’ye istihdam edeceği
1 yöneticiϖ
2 elemanın ücretleriϖ için
Bir defa destek sağlanır.
Destek Süresi
En fazla 1 yıldır.ϖ
Destek Oranı
% 75ϖ
Yurtdışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Yasal Düzenleme
2005/4 sayılı Tebliğϖ
Uygulamacı Kurum
DTMϖ
Faydalanabilen Kurumlar
Sınai/ticariϖ
Yazılım
DTSŞ’lerϖ
şirketleriϖ
Amaç
Yurtdışı pazarlarda gerçekleştirilecek tanıtım ve/veya marka tescil faaliyetlerine ilişkin giderleri ile
yurt dışında açacakları birimlerle ilgili giderlerin uluslararası kurallara göre devletçe karşılanmasıdır.
1. Mağazaların Desteklenmesi
Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin,
Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında ve en fazla 40.000 $ϖ
Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 80.000 $ϖ
Ticari Şirketlerin,
Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında ve en fazla 30.000 $ϖ
Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 60.000 $,ϖ
SDŞ’lerin
Demirbaş
ve
dekorasyon
giderleri,
%
60
oranında
Kira giderleri, % 60 oranında ve yıllık en fazla 120.000 $,ϖ
ve
Desteklenir.
2. Ofis ve Showroomların Desteklenmesi
Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin,
Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında veϖ en fazla 25.000 $
Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 50.000ϖ $
Ticari Şirketlerin,
Demirbaş ve dekorasyonϖ giderleri, % 50 oranında ve en fazla 20.000 $
Kira giderleri, % 50 oranındaϖ ve yıllık en fazla 40.000 $
SDŞ’lerin
Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 60ϖ oranında ve en fazla 30.000 $
Kira giderleri, % 60 oranında ve yıllık enϖ fazla 60.000 $
Desteklenir.
en
fazla
60.000ϖ
$
3. Depoların Desteklenmesi
Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin,
Demirbaş giderleri, % 50 oranında ve en fazlaϖ 25.000 $
Kira ve/veya hizmet giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazlaϖ 50.000 $
Ticari Şirketlerin,
Demirbaş giderleri, % 50ϖ oranında ve en fazla 20.000 ABD $
Kira ve/veya hizmet giderleri, % 50ϖ oranında ve yıllık en fazla 40.000 $
SDŞ’lerin
Demirbaş giderleri, % 60 oranında veϖ en fazla 30.000 ABD Doları,
Kira ve/veya hizmet giderleri, % 60 oranında veϖ yıllık en fazla 60.000 $
desteklenir.
4. Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Kapsam
Yurtdışı birimi bulunmayan ancak yurtiçi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip
DTSŞ, SDŞ ve şirketlerin ürünleriyle ilgili olarak reklam, tanıtım ve pazarlama giderleri
Sağlanan
%50
Yıllık enϖ fazla 50.000 $
Destek
oranındaϖ
5. Yurtdışı Marka Tescil Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Kapsamı
DTSŞ, SDŞ ve şirketlerin yurtiçi marka tescil belgesine sahip oldukları markalar yurtdışında tescili
ve korunmasına ilişkin giderleri
Sağlanan
%50
Yıllık enϖ fazla 20.000$
Destek
oranındaϖ
Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Yerleştirilmesine Yönelik
Faaliyetlerin Desteklenmesi
Yasal Düzenleme
2003/3 Tebliğϖ
Başvuruların
Dış Ticaret Müsteşarlığı
Yapılacağı
İhracatçı Birliklerine sağlanan destek
Yıllıkϖ azami 350.000 $,
Üretici Dernekleri ve Birlikleri’ne sağlanan destek
Yıllık azami 100.000 $ϖ
Gerekli Belgeler:
Kendi Adlarına Tescilli Tekϖ Bir Marka
Markalaşma Faaliyetlerini İçeren Bir Projeϖ
Türk Moda Tasarımcılarına Sağlanan Destek Unsurları
Kurum
Sağlanan Destek
Yapılacak Reklam, Tanıtım Veϖ Pazarlama Faaliyetler İçin
Yıllık en fazla 300.000 $
Açılanϖ Ve/Veya Açılacak Yurtdışı Birimlere İlişkin Harcamalar İçin
Yıllık en fazla 300.000$
Kiralanan Ve/Veya Kiralanacak Reyonlara İlişkin Kira Ve/Veyaϖ Komisyon Giderleri
Yıllık en fazla 200.000 $
Showroom’lara İlişkin Kiraϖ Ve/Veya Komisyon Giderleri
Yıllık en fazla 200.000 $
Ayrıca:
TURQUALITY İbaresini kullanmasına izinϖ verilen şirketler ile Türk moda
tasarımcılarının destek oranları %10
MADEϖ IN TURKEY ibaresini kullanmalarına izin verilen şirket ve Türk moda tasarımcılarının destek
oranı % 5 arttırılır.
Destek Kapsamında Kuruluş, Şirket Ve Moda Tasarımcılarının Tanıtım, Reklâm Ve
Pazarlama Faaliyetleri Gerçekleştirilmeden Önce:
Bu faaliyetlerin yapılacağı ülkede bulunan Ticaret Ataşeliği/Müşavirliğineϖ yazılı olarak bilgi
vermeleri
Harcama belgelerini en geç 6 ay içerisindeϖ ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne ibraz
etmeleri
Gerekmektedir.
Pazar Araştırması Projelerinin Desteklenmesi
Uygulamacı Kuruluş
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri♣
İhracatı Geliştirme Etüd♣ Merkezini (İGEME)
Önemli Hususlar:
Bir şirketin yıllık en fazla 5 adet, SDŞ’nin ise yıllık en fazla 10♣ adet pazar araştırması projesi
desteklenebilir.
Pazar araştırması projelerinin Müsteşarlık tarafından belirlenen hedef♣ pazarlara yönelik olması
halinde destek oranı 10 puan artırılmak suretiyle şirketler için %80, SDŞ’ler için %90 olarak
uygulanır
Şirketler ile SDŞ’ler tarafından ürünleri ve/veya sektörleriyle ilgili♣ olarak gerçekleştirilen pazar
araştırması projelerine ilişkin giderleri, şirketler için %70, SDŞ’ler için %80 oranında ve proje
başına en fazla 10.000 ABD Dolarına kadar desteklenir
Destek Kapsamında
1. Ulaşım:
1.Türkiye’den araştırma yapmaya gidilecek ülkeye yalnızca bir defalık gidiş ve bir defalık dönüş
maliyetini karşılamak üzere otobüs, ekonomi sınıfı olmak kaydıyla uçak, tren veya gemi bileti
ücreti,
2.Gidilen ülkede şehirlerarası ve ülkeler arası ulaşımda kullanılan otobüs, ekonomi sınıfı uçak, tren
ve gemi bileti ücretleri ile günlük 50 ABD Dolarını, proje başına da 500 ABD Dolarını aşmamak
kaydıyla araç kiralama ücreti,
2. Konaklama
Hedef ülkede araştırma yapılırken kalınacak süre içinde, araştırmacı başına günlük 200 ABD Doları
karşılığını geçmemek kaydıyla konaklama (oda+kahvaltı) gideri,
3. Satın Alınan Doküman ve Hizmetler
Günlük 75 ABD Dolarını proje başına da 750 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla tercümanlık hizmeti
gideri, proje başına 750 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla araştırmaya yardımcı olmak üzere satın
alınacak basılı doküman ve yayın gideri,
karşılanır.
Pazar Araştırması Raporları ve İstatistik Satın Alınması ile Üyelik Giderlerinin Desteklenmesi
Şirketler ile SDŞ’lerin yurt dışına yönelik pazarlama stratejileri ve eylem planlarının
oluşturulabilmesi amacıyla Müsteşarlıkça uygun görülen;
a) Pazar araştırması hizmeti veren kurum ve/veya kuruluşlardan satın
alacakları pazar araştırması raporları ve istatistikler vb.’ne ilişkin giderleri ile
b) Bu kurum ve/veya kuruluşlara üyelik giderleri,
şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve yıllık en fazla 30.000 ABD
Dolarına kadar desteklenir.
Önemli Hususlar:
Destek unsurundan şirketler ve SDŞ’ler, en fazla üç yıl süresince♣
yararlanabilir.
Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk♣ destek ödemesine esas teşkil
eden fatura, banka dekontu, çek tarihi vb. esas alınır.
Şirket ile SDŞ’lerin destek unsurlarından♣ yararlandırılabilmesi için “Başvuru Formu”yla
İGEME’ye müracaat edilmesi ve satın alınması planlanan rapor, döküman, istatistik ve benzeri
belgeler ile üye olunmak istenen kurum ve/veya kuruluşlar için İGEME’nin ön onayının alınması
gerekmektedir.
Pazar araştırma raporlarının güncel (en fazla iki♣ yıllık) olması gerekmektedir.
Sektörel Nitelikli Ticaret Heyeti Programlarının Desteklenmesi
Şirketler ile SDŞ’lerin, Müsteşarlık tarafından koordine edilen ve tek bir sektör bazında
gerçekleştirilen sektörel nitelikli ticaret heyeti programlarına iştirak etmeleri halinde katılım
giderleri (ulaşım dahil), şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve program başına en fazla
10.000 ABD Dolarına kadar desteklenir.
Uygulama:
Destek♣ sağlanacak sektörel nitelikli ticaret heyeti programları Müsteşarlık tarafından
belirlenir ve anılan programları organize eden ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından
söz konusu programlara ilişkin yapılacak duyuruda bu husus belirtilir.
Sektörel nitelikli ticaret heyeti programlarının♣ Müsteşarlık tarafından belirlenen hedef
pazarlara yönelik olması halinde destek oranı 10 puan artırılmak suretiyle şirketler için %60,
SDŞ’ler için %70 olarak uygulanır.
Bu Uygulama bir şirketin yıllık en fazla 5 adet, SDŞ’nin♣ ise yıllık en fazla 10 adet sektörel
nitelikli ticaret heyeti programına katılımı desteklenir.
Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk♣ başvuru tarihi esas alınır.
Bu destek kapsamında şirket veya♣ SDŞ’nin en fazla iki çalışanının organizatör İhracatçı
Birliği Genel Sekreterliği tarafından düzenlenmiş makbuzlarda yer alan katılım giderleri destek
kapsamındadır.
Elektronik Ticaret (e-ticaret) Sitelerine Üyelik Giderlerinin Desteklenmesi
Şirketler ile SDŞ’lerin♣ ürünlerinin yurt dışına yönelik olarak elektronik ortamda pazarlanabilmesi
amacıyla Müsteşarlıkça uygun görülen ve nihai tüketiciye yönelik olmayan e-ticaret sitelerine üyelik
giderleri, şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve yıllık en fazla 20.000 ABD Dolarına kadar
desteklenir.
Bu kapsamdaki destek unsurundan şirketler ve SDŞ’ler, en♣ fazla üç yıl süresince
yararlanabilir. Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk destek ödemesine esas
teşkil eden fatura, banka dekontu, çek tarihi vb. esas alınır.
Şirket ile SDŞ’lerin bu destek unsurundan yararlandırılabilmesi için♣ “Başvuru
Formu”yla İGEME’ye müracaat etmesi ve üye olması düşünülen nihai tüketiciye
yönelik olmayan e-ticaret siteleri için İGEME’nin ön onayının alınması
gerekmektedir.
Detaylı bilgi için: http://www.dtm.gov.tr/ihr/dvyardim/pazar.htm