Kaynak isinde calisanlarda saglik gozetimi

KAYNAK İŞİNDE SAĞLIK GÖZETİMİ
ZÜHTÜ ŞAHİN*¹, ARİF MÜEZZİNOĞLU*², ŞEHNAZ ERTÜRK*³, SAİM ERARSLAN*⁴, ALİ RIZA TİRYAKİ*⁵.
*İşyeri Hekimleri Derneği Üyesi
1.İşyeri Hekimi, Ereğli Gemi Tersanesi, Kdz Ereğli, Zonguldak, [email protected]; 2. İşyeri Hekimi, Ankara,
Turkey, [email protected]; 3. İşyeri Hekimi, IZGAZ GDF SUEZ, İzmit; Turkey, [email protected]; 4. İşyeri Hekimi, TOYOTETSU, Izmit, Turkey, [email protected]; 5. İşyeri Hekimi, Istanbul,
Turkey, [email protected]
Kaynak işinde çalışma ortamından kaynaklanan yangın, yanma, yayılan ısı, ozon, nitrojendioksit,
karbonmonoksit, flor ve diğer hava kirleticiler, elektrik, kaymalar, düşmeler ve kapalı yerde çalışma
gibi zorluklar vardır. Kaynakçılar için solunum sistemi etkilenmesi önemlidir. Kaynak dumanı
nedeniyle akciğer, gırtlak, üriner sistem kanserleri, mezotelyoma, pnömokonyoz, astma, KOAH, kalp,
cilt ve sindirim sistemi hastalıkları, böbrek ve üreme sistemi bozuklukları, konuşma ve harekette
yavaşlama ortaya çıkabilir. Bu nedenlerle solunum sisteminin periyodik kontrolleri önemlidir.
Başlangıç / İşe giriş muayenesi (çizelge 1) solunum sistemi üzerine odaklanmalıdır. Tıbbi, çevresel,
mesleki öyküsü, kaynak dumanına maruziyetin sıklığı, yoğunluğu ve süresi soruşturulmalıdır. Ayrıntılı
fizik ve nörolojik muayene, solunum fonksiyon testi, akciğer grafisi, solunum sistemi yakınmalarının
sorgulanması, ayrıntılı tütün kullanma öyküsü, göz muayenesi, işitme testi gerçekleştirilmelidir.
Kaynakçılar işle ilgili tehlikeler, kaynak dumanı, sağlık problemlerinin erken belirtileri, ergonomi ve
yük kaldırma konularında eğitilmelidir. Kaynakçılar; kaynakçı gözlüğü, başlığı, kaynakçı eldiveni, özel
giysi veya deri önlük ve gerekirse solunum cihazı gibi (Tablo 1) kişisel koruyucu malzeme
kullanmalıdır.
Önleyici periyodik muayeneler (Çizelge 2) solunum sistemine odaklanmalıdır ama aynı zamanda
göz, deri, kalp, kulak ve böbrekler de değerlendirilmelidir. Muayene aralıkları kaynak işini yapma
sıklığıyla bağlantılıdır ama en az yılda bir olmalıdır. Genel fizik muayene, göz muayenesi (katarakt,
renk körlüğü) yapılmalı, akciğer grafisi (Pnömokonyoz okuyucusu tarafından değerlendirilmeli),
solunum fonksiyon testi, işitme testi, kanda ağır metal (Pb, Fe, Cd, Cr, Ni, Cu, Mn), karaciğer
enzimleri, gerekliyse üre, kreatinin, GFR, ortam havasında ağır metaller (Pb, Cd, Cr, Ni, Zn, Cu, Mn,
Fe), kişisel maruziyet testleri yapılmalı, çalışma alanlarının, çalışma koşullarının ve süreçlerin iş sağlığı
ve güvenliği kuralları çerçevesinde sürekli kontrol ve izlemleri gerçekleştirilmelidir. Etkili koruma
sağlık risklerini azaltabilir, ancak kaynak yapılan bölgenin iş güvenliğini de değerlendirmek önemlidir.
Çizelge 1. İşe Giriş Muayenesi (İşe başlamadan önce)
- Ayrıntılı iş anamnezi (daha önce çalıştığı işler, kaynakta çalışma süresi vb),
-Halen maruz kaldığı tehlikeli maddeler,
-Ayrıntılı fizik muayene ve nörolojik muayene,
-Solunum Fonksiyon Testi - Amerikan Toraks Derneğinin “Standardization of Spirometry”
dökümanındaki yönteme göre (12)
-P-A Akciğer grafisi, 35x35 ölçülerinde, son 6 ayda çekilmiş,
-Balgam, öksürük, solunum daralması, hırıltı yakınmalarının sorgulanması,
-Ayrıntılı tütün kullanma öyküsü (içmeyenler, içip bırakanlar, halen içenler, başlama zamanı, bırakma
süresi, günlük sigara sayısı, paket/yıl)
-Hemogram
-Göz muayenesi (renk körlüğü muayenesi dahil)
-İşitme muayenesi ve testi (KBB Uzmanınca değerlendirilmiş)
-İş anamnezi ve muayene sonucuna göre gerekli görülürse ek testler.
Çizelge 2. Periyodik Muayene (En az yılda bir)
-Genel fizik ve nörolojik muayene,
- Solunum fonksiyon testi, (Amerikan Toraks Derneğinin “Standardization of Spirometry”
dökümanındaki yönteme göre (12))
-P-A akciğer grafisi (35x35 cm ölçülerinde ve Pnömokonyoz okuyucusu tarafından değerlendirilen),
- Hemogram,
- Göz muayenesi (renk körlüğü muayenesi dahil),
-İşitme muayenesi ve testi (KBB uzmanınca değerlendirilen),
-Kanda ağır metal incelemesi (Pb, Fe, Cd, Cr, Ni, Cu, Mn),
-Karaciğer enzimleri takibi,
-Böbrek fonksiyonları ile ilgili kuşku olduğunda GFR, üre, kreatinin tayini,
-Ortam havasında ağır metal (Pb, Cd, Cr, Ni, Zn, Cu, Mn, Fe),
-Kişisel maruziyet ölçümleri olarak sayılabilir.
Tablo 1. Farklı kaynak yöntemleri için koruyucu ekipmanların koordinasyonu (14).
KİŞİSEL
KORUMA
EKİPMANLARI
(kural olarak)
Yöntem
Örtülü elektrod
kaynağı
Mig/Mag
kaynağı
Tig, plazma
kaynağı
Ark - kesme
Plazma kesme
KAYNAKÇI
KORUYUCU
MASKE CAM
FİLTRESİ
KAYNAKÇI
GÖZLÜĞÜ
YÜZ VE BAŞ
MASKESİ
KAYNAKÇI
ELDİVENİ
DIN 4646
DIN 4647 T.1
Koruma
Derecesi
DIN 58211 VwB
6, 7
DIN 58214 VwB
6, 7
DIN 4841
Bölüm 4
9 - 14
-
X
X
X
10 - 15
-
X
X
X
5 - 14
-
X
X
(X)
10 - 15
11 - 13
-
X
X
X
X
X
X
X: gereklidir, (X): bazı durumlarda gereklidir, -: önerilmez, SeS: yanmaz koruyucu giysi
VwB: uygulama alanı
DERİ ÖNLÜK
VEYA SeS
Tablo 2. Kaynak dumanındaki zararlı metallerin izlemi.
Ortamdaki
zararlılar
İşe giriş
muayenesi
Patoloji
Biyolojik
monitorizasyon
Periyodik muayene (En
az yılda 1)
Akut etki
/müdahale
Nikel
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Böbrek
hasarı
Kan, kan gazı,
Biyopsi, EKG, SFT,
İdrar
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
GFR, üre, kreatinin
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Krom
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Mukozalar,
solunum
yolu ve
akciğer
hasarı
Kan, kan gazı,
Biyopsi, SFT, İdrar
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
GFR, üre, kreatinin
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Kadmiyum
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Karaciğer ve
böbrek
hasarı,
anosmi,
anemi,
Kan, kan gazı,
Biyopsi, EKG, SFT,
İdrar, balgam
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
GFR, üre, kreatinin, ALT,
AST, GGT
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Demir
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Siderosis,
siderosilikosi
s
Kan, biyopsi, SFT,
İdrar
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Mangan
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Böbrek
hasarı,
santral sinir
sistemi
etkilenmesi
Kan, biyopsi, SFT,
İdrar
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
GFR, üre, kreatinin,
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Molibden
Akciğer grafisi,
SFT,
Hemogram,
İşitme testi
Karaciğer
hasarı
Kan, biyopsi, idrar
Akciğer grafisi, SFT,
Hemogram, İşitme testi,
ALT, AST, GGT
Metal dumanı
ateşi /
ortamdan
uzaklaştırma
Kaynaklar
1. http://www.osha.gov/SLTC/healthguidelines/weldingfumes/recognition.html (Occupational Safety
and Health Guideline for Welding Fumes)
2. http://www.tdi.state.tx.us/pubs/videoresource/wpweldhazards.pdf (Welding Hazards Safety
Program)
3. Cadmium Exposure From Welding and Allied Processes, American Welding Society, Safety and
Health, Fact Sheet No:22, January 2002
4. Fumes and Gases, American Welding Society, Safety and Health, Fact Sheet No:1, October 1998
5. “Şeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon
Testleri” Tbc ve Toraks Dergisi, 2003; 51(3):271-276,
6. Akkurt İ, Şimşek C, Keleşoğlu A, Üre M, Ersoy N, “Kaynakçılarda Klinik, Radyolojik ve Solunum Testi
Bulguları”;Solunum Hastalıkları 1994;5(2):185-9210.
7. Akkurt İ, Mesleki Solunum Hastalıkları, TTB Yayınları,
8. Occup Environ Med. 1995 Apr;52(4):284-5,
9. Am. J. Ind Med 1996 Oct;30(4):383-91,
10. Mustafa N. İlhan, 2008; “Bir Tıp Fakültesi Hastanesinde EMA Haritası Çıkarılması ve Sağlık
Çalışanlarında Sağlık Etkilerinin Belirlenmesi”, İş Sağlığı Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü,
11. Tersanelerde Uygulanan Ve Uygulanabilecek Kaynak Yöntemleri, Müh. Muharrem Asarkaya, Gemi
Mühendisliği ve Sanayimiz Sempozyumu, 24-25 Aralık 2004,
12. http://www.thoracic.org/statements/resources/pfet/PFT2.pdf,
13. Yılmaz G, Kaynaklı İmalat Atölyelerinde Sağlık Ve Güvenlik Sorunları, Alınması Gereken Önlemler,
2001 İş Sağlığı - İş Güvenliği Kongresi, Adana,
14. http://www.oerlikon.com.tr/guvenlik_ve_saglik-1.html,
15. Kahraman F, Sever K, Karadeniz S, Kaynaklı İmalatta İnsan Sağlığı, II. İş Sağlığı ve Güvenliği
Kongresi, 2-3.05.2003, Adana,
16. Yurtsever E, Özdemir G, Kaynak Tekniği Uygulamalarında İş Güvenliği, Mühendis Ve Makine, Cilt
50, Sayı 592,
17. Guidelines for Occupational Medical Examinations, 2007,
18. Encyclopedia Of Occupational Health And Safety, ILO, Welding And Thermal Cutting, Philip A.
Platcow and G.S. Lyndon.
19. http://www.cdc.gov/niosh/docs/2005-110/pdfs/2005-110.pdf
20. WHO,(2007) Electromagnetic fields and public health, exposure to extremely low frequency
electromagnetic fields, Fact Sheet No:322, WHO, Geneva, Switzerland.
21. WHO, European Centre For Envıronment, 1995; Fife, 1998.
22. Health Canada, 1997, Clinical and Consumer Radiation Hazards, Radiation Protection Bureau,
Ottawa, Canada.
23. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9338628, Exposure of welders and other metal workers
to ELF magnetic fields. Skotte JH, Hjøllund HI.SourceNational Institute of Occupational Health,
Copenhagen, Denmark. [email protected] , Bioelectromagnetics. 1997;18(7):470-7).
24. Electric and magnetic fields, American Welding Society, Safety and health, Fact Sheet no:17,
January 1996
25. Pacemakers and Welding, American Welding Society, Safety and health, Fact sheet no:16, March
1997,
26. Cohen, C., Injuries Caused by Physical Hazards, Current Occupational and Environmental
Medicine 3rd ed., J. LaDou Ed., Lange Medical Boks/McGraw-Hill, USA p:122-152.2004).
27. Nighswonger T, Welding Safety: Are You Covering the Basics? Occupational Hazards, Vol. 62, July
2000 N.