Solunum Fizyopatolojisi

SOLUNUM FİZYOPATOLOJİSİNE
GİRİŞ
Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER
Fizyoloji Anabilim Dalı
Solunum düzensizliklerini
saptama yöntemleri
 Kan gazları ve pH
 Akciğer işlevi testleri:
–Statik solunum testleri:
Akciğer hacim ve kapasiteleri (tidal hacim, İYH,
EYH, VK, FRK, vd)
–Dinamik solunum testleri:
Maksimum eksipiratuvar akım (FEV1,2,3)
Zorlu vital kapasite (FVC)
Maksimum istemli ventilasyon (MVV)
SOLUNUM
DÜZENSİZLİKLERİ TİPLERİ
Yetmezlik
Hipoksi
Hiperkapni
Solunum Yetmezliği
 Ventilasyon yetersizliği
 Solunum zarı difüzyon bozuklukları
 Kan gazları taşınma anormallikleri
Hipoksi: Vücut dokularında O2 azlığı
 Hipoksik hipoksi
 Anemik hipoksi
 İskemik hipoksi
 Histotoksik hipoksi
Hipoksemi: vücut sıvılarında yetersiz O2
Hipoksik hipoksi
Hipoventilasyon (daima hiperkapni
mevcut)
 Solunum kontrol merkezi/yolları/
kasları içinde/arasındaki bozukluklar
(nöromüsküler patolojiler)
 Ağır göğüs kafesi anomalileri
 Büyük üst solunum yolu tıkanmaları
Diffüzyon yetersizliği
Solunum membranının kalınlaşması
Solunum yüzey alanının küçülmesi
Şantlar
Genellikle kardiyak defektler sonucu
(sağdan sola doğrudan geçiş)
Ventilasyon-perfüzyon dengesizliği
(en sık görülen)
Anemik hipoksi
PaO2 normal, fakat
total O2 yetersiz
 Anemi/ anormal hb
 Hb molekülünde
O2’in yerine
bağlanmak için
yarışma (örn: CO)
İskemik hipoksi
 Dokulara azalan kan akımı
 Genel /yerel dolaşım yetersizliği
 Doku ödemi
Histotoksik hipoksi
Dokuda O2 yeterli, ancak kullanılamaz.
 Hücresel enzimlerin zehirlenmesi
(siyanid)
 Hücresel metabolik hasarlanma
(toksisite, vitamin eksikliği, doku
ödemi, vd)
Hipokside oksijen tedavisi
 Yararlı
Hipoventilasyon, diffüzyon azlığı
 Yarar derecesi az
Anemik ve iskemik hipoksi, şantlar,
ventilasyon- perfüzyon dengesizliği
 Yararsız
Histotoksik hipoksi
Hiperkapni: Vücut sıvılarında CO2 birikmesi
 Hipoventilasyon
 Dolaşım yetersizliği
(kanın CO2’i taşıma
yeteneği çok daha fazla olduğu için hipoksiye göre
daha az şiddette)
 Solunum zarı hasarı ve/veya
dokulardan diffüzyonun yetersizliği
kapasitesi yüksek olduğu için nadiren)
(dif.
AKCİĞER HASTALIKLARI
 Restriktif (küçültücü)
 Tüberküloz, pnömoni, vd fibrotik
hstlıklar
 Kifoz, skolyoz, fibrotik plörezi gibi göğüs
kafesini daraltanlar
 Atelektazi
 Obstrüktif (tıkayıcı)
 Astım, Amfizem
Restriktif akciğer hastalıkları
 Total akciğer kapasitesi ve tortu
hacim azalmıştır.
 Mak ekspirasyon akışı normal
eğrinin çok altında kalır.
Tüberküloz:
Micobacterium
Tuberculosis
basilinin yol açtığı
akciğer dokusu
yıkımı ile parankima
kaybı, solunum
zarının kalınlaşması,
VA/Q dengesizliği
İnsidans 2004’te 100 000’de 142 iken,
2009 da 100 000’ de 137 bildirilmiştir.
Pnömoni:
Bazı, bir çok
yada tüm akciğer
alveollerinin kan
hücreleri ve sıvı
ile dolduğu
akciğerin yaygın
enfeksiyon
durumu
Pnömoni:
Plörezi
Plevral zarın
enfeksiyonu,
genellikle
plevral
boşlukta sıvı
toplanması ile
beraber
Atelektazi
Bazı, bir çok yada
tüm bir akciğerde
alveollerinin
kollapsı
–Solunum yolu
tıkanması
–Sürfaktan
eksikliği
Obstrüktif akciğer hastalıkları
 Ekspirasyon inspirasyondan çok daha
zordur (maksimum eksp. akışı çok
azalır).
 Total akciğer kapasitesi ve tortu hacim
artmıştır.
Astım
 Bronkokonstriksiyon
sonucudur.
 Zaman zaman veya
sürekli hışıltı,
öksürük ve
göğüste bir daralma
hissi ile
karakterizedir.
Amfizem
 Esnek dokunun parçalanması ve
alveoller arasındaki duvarların
yıkılması ile alveoller yerlerini geniş
hava keselerine bırakmıştır.
 Alveoler ventilasyon ve perfüzyonun
yetersiz ve eşit olmayan şekilde
gerçekleşmesi nedeniyle ağır bir
hipoksi gelişir.
 En sık görülen nedeni sigara içmektir.
Amfizem
Göğüs genişler ve
fıçı şeklini alır.
 Hipoksi, polisitemi
takiben akciğer
hipertansiyonu gelişir.
 Kalbin sağ tarafı
büyür (kor
pulmonale) ve
sonunda konjestif
kalp yetmezliği de
görülür.

Uyku Apnesi: uyku sırasında
solunum durması, her yaşta olabilir.
 Solunumu sağlayan sinirlerin
boşalımında bozukluk veya solunum
yollarında tıkanmaya bağlı olabilir.
 Yüksek sesle horlama, sabah baş
ağrıları, yorgunluk ve gün boyu
uyuklama olabilir.
 Apneik olayların, kasların daha
hipotonik olduğu REM uykusunda daha
sık olması beklenir.
 Uyku apneli hastalara ait motorlu taşıt
kazaları sıklığı genel sürücü sayısı
içinde yedi kez yüksektir.
 Ciddi ve uzun süreli olduğunda akciğer
hipertansiyonu, kalp yetmezliği,
miyokard enfarktüsü ve inme sıklığında
artışa yol açar.
Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS)
Genelde sağlıklı görünen bebeklerin
beşiklerinde ölü bulunmasıdır.
–Erken doğan bebeklerde sık
–Bazı olgularda sebep kardiyak
aritmiler
–Sigara içen anne çocuklarında sık
–Yüzüstü yatarak uyumada daha sık
(Annelerin bebeklerini sırt üstü pozisyonda
yatırmaları insidansı önemli oranda düşürür.)
Siyanoz;
 Derinin koyu mavi-morumsu
bir renge bürünmesidir.
 Deoksihemoglobin miktarı
arteriyel kanda 5 gr/100 ml’nin
üzerine çıkarsa görülür.
Dispne;
 Sıkınıtlı solunum, hava açlığı olarak da
nitelenir.
 Ventilasyon hava kullanma isteğini
karşılayamamaktadır.
 Temelinde öncelikle hiperkapni ve
daha az oranda hipoksi vardır.
 Solunum işinin aşırı artması ve
anksiyete vardır.
Sigara ve Akciğerler
Sigara ve dumanında bulunan
maddelerin diğer kullanım amaçları
 Hidrojensiyanür: Gaz odaları;
Bütangaz: Çakmak gazı
 Aseton: Oje çıkarıcı; Naftalin: Güve
ilacı; Amonyak: Temizleyici
 Arsenik: Zehir, Metanol: Roket gazı
 DDT: Böcek ilacı; Karbonmonoksit:
Egzos gazı
 Kadmiyum: Araba aküsü
Kaynaklar:
 Review of Medical Physiology, Ed. Ganong WF, 23rd
Ed., 2010.
 Berne & Levy Physiology, Eds: Koeppen BN and
Stanton BA; 6th Ed., 2010
 Vander İnsan Fizyolojisi, Eds: Widmaier EP, Raff H
ve Strang KT; Çev Ed: Demirgören S, 2010.
 Respiratory Physiology: The essantials, Ed: West
JB., 8th Ed., 2008
 Textbook of Medical Physiology. Eds: Guyton AC.,
Hall JE, Elsevier Saunders, 11th ed., 2006.
 Exercise Physiology, McArdle WD, Katch FI & Katch
Vl., 2001.