GUYANA KOOPERATİF CUMHURİYETİ ÜLKE PROFİLİ

GUYANA
KOOPERATİF CUMHURİYETİ
ÜLKE PROFİLİ
T.C. Ekonomi Bakanlığı
İhracat Genel Müdürlüğü
2016
1. TEMEL SOSYAL ve EKONOMİK GÖSTERGELER
1.1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER
Devletin Adı
Guyana Kooperatif Cumhuriyeti
Başkenti
Georgetown (235.017)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Resmi Dili
İngilizce
Nüfus
804 bin
Yüzölçümü
214.969 km2
Dini
Hristiyan (%56,3), Hindu (%28,4), Müslüman (%7,2)
Para Birimi
1 Guyana Doları (GYD)= 100 Cent
Kaynak: CIA The World Factbook, IMF 2016
1.2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER
2012
GSYİH (Cari Fiyatlar -milyar $)
2013
2014
2015
2016
2,85
2,98
3,06
3,20
3,41
4,8
5,2
3,9
1,6
3,2
3.585
3.730
3.826
3.993
4.240
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %)
2,4
1,9
0,8
-0,7
1,1
Nüfus (bin)
796
800
800
802
804
-394,8
-425,6
-385,2
-353,0
-362,4
GSYİH Büyüme (Reel -%)
Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari
Fiyatlar - $)
Cari İşlemler Dengesi (milyon $)
Kaynak: IMF 2016
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
2
2. DIŞ TİCARETİ
2. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
(1.000 ABD Doları)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
DENGE
2002
446.509
564.458
1.010.967
-117.949
2003
472.122
556.791
1.028.913
-84.669
2004
543.263
636.086
1.179.349
-92.823
2005
538.652
778.141
1.316.793
-239.489
2006
567.385
892.927
1.460.312
-325.542
2007
784.714
1.028.778
1.813.492
-244.064
2008
830.214
1.345.930
2.176.144
-515.716
2009
788.385
1.175.349
1.963.734
-386.964
2010
936.747
1.448.286
2.385.033
-511.539
2011
1.048.656
1.683.950
2.732.606
-635.294
2012
1.045.337
1.878.366
2.923.703
-833.029
2013
1.375.940
1.866.255
3.242.195
-490.315
2014
1.174.050
1.783.311
2.957.361
-609.261
2015
1.286.440
2.186.835
3.473.275
-900.395
Kaynak: 28 Mart 2016 tarihli Trademap web sayfasından alınmıştır.
2. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ
2. 2. 1. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler
(1.000 ABD Doları)
GTİP
ÜRÜNLER
GENEL TOPLAM
7108
1006
2606
8609
1701
Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş
veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde)
Pirinç
Alüminyum cevherleri ve konsantreleri
Bir veya daha fazla taşıma şekline göre özel
olarak yapılmış ve donatılmış konteynerler
Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz
2013
2014
2015
1.375.940 1.174.050 1.286.440
644.208
471.094
358.098
238.990
133.360
247.443
123.436
212.059
138.520
0
3
126.204
114.187
87.751
111.890
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
3
0306
2208
1703
8431
4404
7102
0302
8802
0304
4407
8905
4409
0303
8426
0305
7304
0801
3004
4403
8704
1902
4819
(katı halde)
Kabuklu hayvanlar (canlı, taze, soğutulmuş,
dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya
benzer işlem görmüş)
Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir
edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve
diğer alkollü içkiler
Şeker ekstraksiyonundan veya rafinajından elde
edilen melaslar
Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki
makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya
elverişli aksam ve parçalar
Ağaçtan çemberler, yarılmış sırıklar, kazıklar,
baston, şemsiye, alet sapları, vb.
Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, fakat
mıhlanmamış veya takılmamış)
Balıklar (taze veya soğutulmuş)
Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular
dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve
yörünge-altı araçları
Balık filetoları ve diğer balık etleri (taze,
soğutulmuş veya dondurulmuş)
Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık >
6 mm
Fener, yangın söndürme, tarak gemileri, yüzer
vinçler vb; yüzer havuzlar; yüzer-dalabilen
sondaj ve üretim platformları
Şekil verilmiş ağaçlar (lambalanmış, yiv açılmış,
set açılmış, şevlenmiş, ortaları (V) şeklinde
oluklanmış vb.)
Balıklar (dondurulmuş)
Gemi vinçleri, diğer vinçler, hareketli kaldırma
çerçeveleri, lastik tekerlekli taşıyıcılar ve vinçli
yük arabaları
Balıklar (kurutulmuş, tuzlanmış, salamura
edilmiş veya tütsülenmiş)
Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve
kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz)
Hindistan cevizi, brezilya ve kaju cevizi
(taze/kurutulmuş)
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere
hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
Yuvarlak ağaçlar
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
Makarnalar ve kuskus
Kağıttan, kartondan, selüloz vatkadan veya
selüloz lif tabakalarından kutu, mafhaza, torba
53.340
33.153
42.809
42.938
41.742
36.564
1.962
4.976
23.287
484
133
18.190
8.689
16.919
17.157
11.820
14.725
16.773
13.101
14.786
15.968
0
0
13.626
16.386
10.853
12.630
14.044
14.998
12.168
0
0
10.489
7.433
9.844
9.633
1.350
6.153
8.944
83
1
7.048
5.187
8.314
6.885
27
1
6.788
2.649
5.541
4.188
2.533
2.098
3.841
3.462
95
3.368
6.934
10
3.179
3.685
3.539
3.512
1.747
1.588
3.296
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
4
1901
3003
3917
2008
4418
2302
4412
0106
2103
7308
7204
8209
3824
Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı
müstahzarlar
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere
karıştırılmış ilaçlar (dozsuz)
Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı
elemanları (manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.)
Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen meyve ve
yenilen diğer bitki parçalarının konserveleri
Ağaçtan bina ve inşaat için marangozluk,
mamulleri, doğrama parçaları
Hububat ve baklagillerin kepek, kavuz ve diğer
kalıntıları
Kontrplaklar, kaplamalı levhalar ve benzeri
lamine edilmiş ağaçlar
Canlı diğer hayvanlar
Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici
karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal
Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı,
inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir
veya çelikten sac, çubuk, vb.
Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve
hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş
külçeler
Aletler için monte edilmemiş levha, çubuk, uç vb
(sermetlerden)
Dökümhane maçalarına veya kalıplarına mahsus
müstahzar bağlayıcılar, kimya ve bağlı sanayide
kullanılan diğer kimyasal ürünler
2.729
2.489
2.911
822
1.458
2.859
167
462
2.716
2.434
2.591
2.610
1.903
2.494
2.590
1.243
1.541
2.091
1.935
2.188
1.852
1.239
1.347
1.426
2.972
1.105
1.263
10
9
1.227
3.362
3.445
1.138
0
0
1.121
0
0
1.072
Kaynak: 28 Mart 2016 tarihli Trademap web sayfasından alınmıştır.
2. 3. 2. İthal Ettiği Başlıca Ürünler
(1.000 ABD Doları)
GTİP
ÜRÜNLER
GENEL TOPLAM
8430
2710
8703
8431
2523
Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma,
seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici
ve püskürtücü, vb makine
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde
edilen yağlar
Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan
taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar
Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki
makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya
elverişli aksam ve parçalar
Çimento
2013
2014
2015
1.866.255 1.783.311 2.186.835
1.719
2.663
694.611
561.150
555.614
297.357
43.647
40.721
38.917
14.774
14.691
38.248
32.690
30.551
33.443
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
5
8704
3102
8517
0402
8429
3923
1001
2202
3004
4818
3402
2711
8409
8802
1905
7304
8413
9018
8702
8701
1005
3808
8471
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
Azotlu mineral veya kimyasal gübreler
Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer
bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer
cihazlar
Süt, krema (konsantre edilmiş, ilave şeker veya
diğer tatlandırıcı madde içerenler)
Buldozerler, greyderler, toprak tesviye
makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler,
ekskavatörler, yol silindirleri vb
Plastiklerden eşya taşınmasına veya
ambalajlanmasına mahsus malzeme, tıpa,
kapak, kapsül ve diğer kapama malzemeleri
Buğday ve mahlut
Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz
diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş)
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere
hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
Tuvalet kağıtları, kağıt havlu, mendil, kumaş,
masa örtüsü, kağıt mendiller vb.
Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar
hariç)
Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar
Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08
pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları
Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular
dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve
yörünge-altı araçları
Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi
mamuller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı,
pirinç kağıdı vb
Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve
kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz)
Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun
olmasın) ve sıvı elevatörleri
Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte
kullanılan alet ve cihazlar
10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus
(sürücü dahil) motorlu taşıtlar
Traktörler
Mısır
Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları
yok edici, sürgünleri önleyici, bitkilerin
büyümesini düzenleyici ürünler
Otomatik bilgi işlem makineleri, bunlara ait
birimler; manyetik veya optik okuyucular,
verileri koda dönüştüren ve işleyen makineler
39.504
40.734
36.585
23.416
31.188
26.870
17.284
13.091
26.073
33.841
24.422
25.929
51.885
42.087
25.702
24.758
25.664
25.462
21.342
24.632
17.912
23.733
19.964
17.882
27.682
18.235
16.060
19.763
18.420
15.918
13.462
14.201
14.276
31.617
22.036
13.079
24.254
13.658
11.724
4.406
1.209
11.631
11.576
11.861
11.457
1.804
1.719
11.143
11.140
10.904
10.392
7.765
11.532
9.934
10.452
9.237
9.834
10.187
10.139
9.226
10.769
9.771
9.563
9.059
8.991
9.537
9.077
11.677
9.484
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
6
2309
0407
8474
7214
1901
8905
8609
1201
9403
8502
8418
2203
Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar
Kuş ve kümes hayvanlarının kabuklu
yumurtaları
Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme,
tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme,
yoğurma, kalıplama vb. Makinaları
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar
(dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme
işleminden sonra burulmuş olanlar dahil)
Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı
müstahzarlar
Fener, yangın söndürme, tarak gemileri, yüzer
vinçler vb; yüzer havuzlar; yüzer-dalabilen
sondaj ve üretim platformları
Bir veya daha fazla taşıma şekline göre özel
olarak yapılmış ve donatılmış konteynerler
Soya fasulyesi
Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve
rotatif elektrik konvertörleri
Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu
ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
Biralar (malttan)
5.407
5.767
9.474
10.705
9.874
9.366
2.681
10.096
9.333
9.107
7.644
9.185
7.449
6.529
9.138
186
244
8.973
0
0
8.741
2.857
8.391
6.064
8.753
8.590
8.504
6.107
15.214
8.197
9.291
7.909
8.051
10.517
10.343
7.872
Kaynak: 28 Mart 2016 tarihli Trademap web sayfasından alınmıştır.
2. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ
2. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler
(1.000 ABD Doları)
ÜLKELER
SIRA
GENEL TOPLAM
2013
2014
2015
1.375.940
1.174.050
1.286.440
1
ABD
361.865
300.200
310.924
2
Kanada
414.230
263.576
158.799
3
Trinidad ve Tobago
30.760
36.764
123.451
4
Birleşik Krallık
116.387
97.077
91.321
5
Panama
2.411
28.689
75.833
6
Jamaika
42.240
44.568
68.898
7
Almanya
7.676
9.073
58.442
8
Venezuela
163.818
107.517
53.013
9
Ukrayna
33.078
28.065
38.578
10
Belçika
21.361
23.039
33.304
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
7
11
Barbados
10.147
12.110
27.379
12
Çin
7.331
22.819
20.088
13
İtalya
6.782
4.237
18.938
14
Portekiz
15.183
19.558
15.363
15
İspanya
5.988
3.222
14.648
…
…
…
1.177
1.215
35
…
75
Türkiye
Kaynak: 28 Mart 2016 tarihli Trademap web sayfasından alınmıştır.
2. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler
(1.000 ABD Doları)
ÜLKELER
SIRA
GENEL TOPLAM
2013
2014
2015
1.866.255
1.783.311
2.186.835
9.191
17.320
701.082
1
Güney Kore
2
ABD
405.730
427.204
429.612
3
Trinidad ve Tobago
360.474
375.818
329.398
4
Çin
165.416
133.767
113.534
5
Japonya
61.379
59.412
56.080
6
Birleşik Krallık
45.766
48.716
40.206
7
Hollanda Antilleri
3.926
2.066
37.082
8
9
Venezuela
217.800
210.372
35.410
Surinam
141.927
115.802
31.748
10
Hollanda
24.012
33.783
29.724
11
Barbados
22.180
28.127
28.471
12
Yeni Zelanda
28.719
14.659
23.513
13
Hindistan
20.937
22.567
21.295
14
Meksika
18.655
20.425
21.253
15
Kanada
…
38.601
…
17.606
…
20.465
…
Türkiye
10.483
6.739
8.022
27
Kaynak: 28 Mart 2016 tarihli Trademap web sayfasından alınmıştır.
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
8
2. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET
2. 4. 1. Türkiye – Guyana Dış Ticaret Değerleri
(1.000 ABD Doları)
İHRACAT
YILLAR
İTHALAT
HACİM
DENGE
2003
1.784
23
1.807
1.761
2004
1.736
410
2.146
1.326
2005
1.508
62
1.569
1.446
2006
2.082
132
2.214
1.949
2007
1.853
244
2.098
1.609
2008
3.968
320
4.288
3.648
2009
2.980
601
3.581
2.379
2010
5.498
2.413
7.911
3.086
2011
9.265
4.320
13.585
4.945
2012
14.970
2.575
17.544
12.395
2013
12.438
4.397
16.835
8.041
2014
11.245
3.571
14.816
7.674
2015
10.845
83
10.928
10.762
Kaynak: ITC-TradeMap
2. 4. 2. Türkiye’nin Guyana’ya İhracatında Başlıca Ürünler
(1.000 ABD Doları)
GTİP
ÜRÜNLER
GENEL TOPLAM
7214
7208
8544
3004
7229
7216
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş,
sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra
burulmuş olanlar dahil)
Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri
(genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş)
(kaplanmamış)
İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik
iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik
kablolar
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere
hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
Diğer alaşımlı çelikten teller
Demir veya alaşımsız çelikten profiller
2013
2014
2015
12.438
11.245
10.845
4.909
3.948
4.350
897
1.318
1.003
666
988
861
165
498
395
0
507
0
577
357
297
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
9
3906
2522
8450
3907
5702
2102
7228
8708
7217
8418
7215
3923
7321
3401
1806
1101
2833
8431
9619
Akrilik polimerleri (ilk şekillerde)
Kireç
Ev veya çamaşırhane tipi yıkama makinaları (yıkama
ve kurutma tertibatı bir arada olanlar dahil)
Poliasetaller, diğer polieterler, epoksi reçineler,
polikarbonatlar, alkit reçineler, polialiesterler vb. (ilk
şekilde)
Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden
diğer yer kaplamaları
Mayalar ve cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar
Diğer alaşımlı çelikten çubuk ve profiller; alaşımlı veya
alaşımsız çelikten sondaj işlerinde kullanılan içi boş
çubuklar
Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar
Demir veya alaşımsız çelikten teller
Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve
dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
Demir veya alaşımsız çelikten diğer çubuklar
Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına
mahsus malzeme, tıpa, kapak, kapsül ve diğer kapama
malzemeleri
Demir veya çelikten sobalar, mutfak soba ve ocakları,
barbekü, mangal, gaz ocakları vb ile bunların aksam ve
parçaları
Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar
Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları
Buğday unu/mahlut unu
Sülfatlar; şaplar; peroksisülfatlar (persülfatlar)
Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve
cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve
parçalar
Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve
benzeri hijyenik eşya
9406
Prefabrik yapılar
8701
1902
Traktörler
Makarnalar ve kuskus
Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamuller,
hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç kağıdı vb
Dokuma ipliklerin, mensucatın yıkanması,
temizlenmesi, kurutulması, ütülenmesi, sarılması,
katlanması vb için makinalar
Toprağı hazırlamaya, işlemeye, ekmeye, ormancılıkta
kullanılan makina ve cihazlar; çimen, spor sahaları için
silindirler
Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
1905
8451
8432
9403
105
55
325
0
242
237
461
224
233
747
477
222
459
175
217
87
80
182
0
40
182
217
546
182
292
174
159
167
248
154
164
137
146
5
4
119
52
74
118
101
90
90
196
68
66
153
191
80
74
66
66
0
0
65
35
37
64
0
0
63
130
93
0
42
63
53
249
232
51
69
0
43
111
0
41
68
25
39
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
10
8413
9303
9302
8516
8409
3924
2202
2832
Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın) ve
sıvı elevatörleri
Diğer ateşli silahlar (spor için av tüfekleri ve diğer
tüfekler, işaret fişeği, ok silahları, hayvan için sürgülü
silah)
Revolverler ve tabancalar ( 93.03 veya 93.04
pozisyonundakiler hariç)
Elektrikli su ısıtıcıları, elektrotermik cihazlar, ortam
ısıtıcıları, saç ve el kurutucuları, ütüler, rezistanlar
Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08
pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları
Plastikten sofra, mutfak, ev, sağlık veya tuvalet eşyası
Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz diğer
içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş)
Sülfitler ve tiyosülfatlar
23
6
36
0
40
32
0
0
30
37
33
30
54
38
23
32
25
22
152
43
22
34
0
20
Kaynak: ITC-TradeMap
2. 4. 3. Türkiye’nin Guyana’dan İthalatında Başlıca Ürünler
(1.000 ABD Doları)
GTİP
2606
0106
2208
ÜRÜNLER
2013
2014
2015
GENEL TOPLAM
4.397
3.571
83
Alüminyum cevherleri ve konsantreleri
Canlı diğer hayvanlar
Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve
damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkollü içkiler
4.043
56
2.911
56
49
22
24
91
13
Kaynak: ITC-TradeMap
T.C. Ekonomi Bakanlığı - İhracat Genel Müdürlüğü 2016
11