kurumsal sorumluluk raporu

KURUMSAL SORUMLULUK RAPORU
2014
R A P O R H A K K I N DA
Soyak Holding’in kurumsal kültürü Sürdürülebilir Yaşam
Yaklaşımı üzerine bina edilmiştir. Gerçekleştirdiği tüm
faaliyetleri ise çevreye ve toplum değerlerine saygılı
çalışmalarla sürdürülebilir gelişmeye ve daha iyi bir geleceğe
katkıda bulunmak olarak belirlenen kurumsal stratejisi
kapsamında ele alınmaktadır.
Soyak Holding kurumsal stratejisi içinde yer verdiği bu anlayış
doğrultusunda sürdürülebilirlik politikalarını oluşturmuş,
yayılımını sağlamak için çeşitli faaliyetlerde bulunmaya
başlamıştır. Çalışanlar nezdinde bu anlayışı, davranış değişikliği
hedefiyle birlikte verimlilik için yönlendirirken; toplumsal fayda
yaratmak adına da çeşitli bilinçlendirme projeleri ve işbirlikleri
geliştirmiştir.
Kurumsallaşma süreçleriyle birlikte kurumsal sorumlulukları
kapsamında ele aldığı sürdürülebilirlik çalışmaları, iş yapış
şeklinin en önemli odak noktasını oluşturmaktadır.
Bu raporda detaylandırılan faaliyetler; proje geliştirme
çalışmaları, üretilen raporlar, alınan sertifikalar, sosyal
sorumluluk projeleri, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerle
işbirlikleri olmak üzere 5 ana başlıkta toplanmıştır. Ekolojik
çeşitliliği korumaktan enerji tüketimini azaltmaya, geri
dönüşümlü malzeme kullanmaktan paydaşları çevresel
yönetim hakkında bilgilendirmeye kadar Soyak’ın tüm
sürdürülebilirlik politikaları bu ana başlıklar içinde yer
almaktadır.
Sizlerle paylaştığımız bu bilgiler ışığında, yarım asrın üzerinde
ülkemiz için hizmet üreten bir marka olan Soyak’ın geçmiş
ve bugün kalıcı olarak inşa etmekte olduğu çalışmalarından
geleceğe bıraktığı izi görebileceksiniz.
SOYAK’IN SÜRDÜRÜLEBİLİR
YAŞAM YAKLAŞIMI
Kurumsal Strateji
Soyak Holding, faaliyette bulunduğu tüm
sektörlerde ulusal ve uluslararası alanlarda
elde ettiği güvenilir ve istikrarlı yapısından
taviz vermeden kalıcı hizmetler sunarak lider
olmak, çevreye ve toplum değerlerine saygılı
çalışmalarla sürdürülebilir gelişmeye ve daha iyi
bir geleceğe katkıda bulunmaktadır.
Sürdürülebilirlik Faaliyetleri
1.Raporlar
2. Proje Geliştirme
3.Sertifikalar
4. Kurumsal Sosyal Sorumluluk
5. Sivil Toplum Kuruluşları ve
Üniversitelerle İşbirlikleri
Sürdürülebilirlik Politikaları
• Bireylerin sağlık ve refahını artıracak
projeler geliştirmek
• Ekolojik çeşitliliği korumak
• Enerji tüketimini azaltmak
• CO2 salımlarını azaltmak
• Yenilenebilir enerji ve temiz enerjilere
yönelmek
• Su tüketimini azaltmak ve su
kaynaklarını en verimli şekilde
kullanmak
• Geri dönüşümlü malzeme kullanmak
• Atık yönetimi
• Paydaşlarımızı çevresel yönetim
hakkında bilgilendirmek
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
3
1.RAPORLAR
a. Sürdürülebilir Yaşam Raporu
Sürdürülebilir Yaşam Raporu, Soyak Arge
Takımı’nın araştırma faaliyetleri sonucunda
2006 yılında hazırlanarak yayınlanmıştır.
Bu rapor, Türkiye’de yayınlanmış ilk
sürdürülebilirlik raporudur. Raporda, iklim
değişikliği problemi, çevre koruma önlemleri,
yeşil bina sertifika sistemleri ve Soyak
projelerindeki sürdürülebilir niteliklere yer
verilmiştir.
b. Sera Gazı Emisyon Raporu
Soyak 2011 yılında başlatılan Sera Gazı
Emisyon Envanteri belirleme çalışmaları
doğrultusunda; sera gazı üreten faaliyetler,
emisyon kaynakları ve miktarları belirlenmiş,
altyapı çalışmaları yapılmış, saha
denetimi bağımsız bir kuruluş tarafından
tamamlanmıştır. Bu çerçevede karbon
envanteri hesaplanarak sera gazı emisyonlarını
azaltmaya yönelik aktiviteler belirlenmiştir.
c. Kurumsal Sorumluluk Raporu
Soyak’ın sürdürülebilirlik stratejisi
kapsamında 2013 yılında hazırlanan
rapor, proje geliştirme aşamasından farklı
alanlarda alınan sertifikalara uzanarak,
Soyak’ın çevre eksenli tavrını göz önüne
sermektedir. Rapor, arazi kullanımından
peyzaj için seçilen yerel bitkilere, sulama
ve aydınlatma sistemlerinden yağmur
suyu geri kazanma projelerine, tasarruflu
bina ve yenilenebilir enerji alanlarındaki
faaliyetlerden şantiyelerdeki çevre
yönetim sistemlerine, kurumsal sosyal
sorumluluk alanındaki projelerden STK ve
üniversitelerle yapılan işbirliklerine Soyak’ın
sürdürülebilirlik alanında attığı adımlar takip
edilebilecek şekilde derlenmiştir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
5
2. PROJE GELİŞTİRME
Yapılan araştırmalara göre binalar, tüketilen
enerjinin ve sera gazı emisyonlarının %30 ile
40’ının sorumlusu olarak iklim değişikliğine
neden olan unsurların başında gelir. Bu
nedenle “YEŞİL BİNA”lar ile binaların çevresel
etkileri azaltılmak istenmektedir.
Küresel ısınma ve temiz su arzı gibi çevresel
sorunların giderek ciddi boyutlara ulaştığı
bugünlerde çevre dostu / sürdürülebilir bina
konsepti giderek popüler bir hale gelmekte.
Zira yapılan araştırmalar neticesinde
dünyadaki enerji tüketiminin yaklaşık yüzde
40’ı, su tüketiminin ise yaklaşık yüzde
30’unun binalardan kaynaklandığı ortaya
konulmuştur. Ayrıca insan hayatının yaklaşık
yüzde 90’ı binalarda geçmektedir. Bütün
bu sebepler, daha az kaynak tüketen, daha
verimli, daha yaşanabilir ve çevre dostu
binalara olan gereksinimi ön plana çıkarmıştır.
Çevre dostu binalarda sadece enerji ve su
tasarrufu sağlamaz. Bina sakinlerinin sağlığına
ve konforuna da büyük önem verilir. Çevre
dostu binalar tasarlanırken iç mekân hava
kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve nem
kontrolü, atık yönetimi gibi insan sağlığını
doğrudan etkileyen unsurlar planlanmakta;
ayrıca inşaatında kullanılan yöntemlerle son
kullanıcıya daha temiz bir ortam bırakılması
hedeflenmektedir. Bazı yurt dışı kaynaklı
araştırmalara göre, çevre dostu binalarda
çalışan veya yaşayanların diğer binalardakilere
göre daha az hastalandıkları ve çalışma
performanslarının daha yüksek olduğu
görülmüştür.
■ Yeşil Bina
Bugün sürdürülebilir, ekolojik, yeşil, çevre
dostu gibi pek çok isim altında karşımıza
çıkan doğayla uyumlu yapılar;
• Yapının arazi seçiminden başlayarak su
verimliliği, enerji ve atmosfer, malzeme ve
kaynaklar, iç mekân yaşam kalitesi gibi alt
başlıklarla bütüncül bir anlayışla tasarlanan
ve inşaa edilen,
• İklim verilerine ve inşa edildiği bölgenin yerel
koşullarına uygun,
• Enerjiyi verimli kullanan,
• Doğal ve yerel malzemelerin kullanıldığı,
• Atık azaltımını hedefleyen,
• Ekosistemlere duyarlı
olarak tarif edilebilir.
Soyak’ın geliştirdiği projeler aşağıda
yer alan yeşil bina kriterleri göz önünde
bulundurularak tasarlanır ve inşa edilir.
■ Sürdürülebilir Arazi
Çevresel İmkânlar ve Toplu Taşımaya
Yakınlık
Günlük ihtiyaçları karşılayacak park, banka,
okul, çocuk yuvası, kuru temizleme, yangın,
kuaför, hastane, eczane, süpermarket vb.
gibi çevresel imkânlara ve toplu taşıma
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
7
olanaklarına yakın araziler proje arazisi olarak
seçilmektedir.
Soyak projelerinde servis araçlarıyla toplu ulaşım
sağlanmaktadır. Soyak elverişli projelerde araç
paylaşım duraklarına da yer verir.
Bisiklet Park Alanları
Soyak projelerinde, konut kullanıcı sayısının
en az %15’i kadar bisiklet park alanına yer
ayrılır. Proje, bir ofis projesi ise ya da projede
ofis bulunuyorsa, ofis için kullanıcı sayısının
minimum %3’ü kadar bisiklet park alanı
ayrılmaktadır. Bisiklet park alanları aktif olarak
kullanılabilecek yerlerde, blok
girişlerine yakın, uluslararası
standartlara uygun olarak
bloklara en fazla 182 metre
uzakta olacak şekilde
yerleştirilmektedir.
Otopark Alanları
Soyak projelerinde düşük
emisyonlu veya alternatif
yakıtlı araçlar için girişe yakın,
engelli parkları hariç toplam
otoparkın %5’i kadar öncelikli
park alanları ayrılmaktadır.
Sert Zeminler
Kentsel alanların çevrede yarattığı en büyük
sorunlardan biri de ısı adalarıdır. Birbirine
yakın çok sayıda ısı kaynağı, kentlerde ısının
artmasına neden olur. Bu alanlarla etrafları
arasında gece ısısında ortaya çıkan farklılık ve
dolayısıyla sıcak havayı ve kirleticileri tutan sis
kubbesi oluşumuna ısı adası denir. Bu etkiyi ve
oluşumu azaltmak adına, Soyak projelerinde
sert zeminlerde, güneş ışığını yansıtan açık
renkli sert zemin malzemesi (beyaz greton
gibi) kullanılmaktadır.
Geçirgen kaplama malzemeleri yağmur
sularının yüzeyde birikmesini
engelleyerek, yeraltına
ulaşmasına olanak verir.
Böylece bu dış zemin kaplama
malzemeleri kanalıyla, doğal su
dengesinin korunmasına yardımcı
olunur. Soyak projelerinde,
elverişli alanlarda sert peyzaj için
Soyak projelerinde
geçirgen kaplama malzemeleri
konut kullanıcı sayısının en
kullanılır; araç yollarındaysa
az %15’i kadar bisiklet park
beton küp taş tercih edilir.
alanına yer verilmektedir.
Proje, bir ofis projesi ise ya
da projede ofis bulunuyorsa,
ofis için kullanıcı sayısının
minimum %3’ü kadar bisiklet
park alanı ayrılmaktadır.
Ayrıca servis araçları, uzun
araçlar ve araç paylaşım
yeri için öncelikli park alanları ayrılır. Soyak
projelerinde elektrikli araç şarj istasyonları yer
almaktadır.
Yeşil Alan
Soyak projelerinde toplam arsa alanının
%20’sinden fazlası yeşil alan olarak
düzenlenmektedir.
Çatı Malzemesi
Soyak projelerinde dairelerin yazın aşırı
ısınmasını engellemek için çatı malzemesi
olarak güneş ışığını yansıtan açık renkli
malzemeler (beyaz çakıl gibi) ve/veya
bitkilendirilmiş yeşil çatı tercih edilmektedir.
SOYAK VE SU VERİMLİLİĞİ
Işık Kirliliği
Soyak projelerinde ışık kirliliği
yaratmayan ve gökyüzünü
aydınlatmayan çevre aydınlatma
armatürleri seçilmektedir.
■ Su Verimliliği
Peyzaj Bitki Seçimi ve Sulama
Yerel ve adapte olmuş bitkiler; bulunduğu
toprak yapısına ve iklime uyumlu yetişir. O
toprak yapısı ve iklim koşullarına göre su
tüketeceğinden, su tüketimi fazla olmayan
bitkilerdir. Su tüketiminin azaltılmasının yanı
sıra; iklim ve toprağa uygun türde bitkilerin
yetiştirilmesi ekolojik dengenin korunması
açısından da önem taşımaktadır.
Soyak projelerinde yeşil alanlarda yerel ve
adapte olmuş az su tüketen bitkiler kullanılır.
Su tüketimi fazla olan monokültür çim
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
8
Soyak projelerinde yeşil alanlarda yerel ve adapte
olmuş, az su tüketen bitkiler kullanılmaktadır.
Su tüketimi fazla olan monokültür çim bitkisi
kullanılmamaktadır. Bunun yerine doğal, su ihtiyacı
daha az, mikroklimaya uygun, 4 tür karışımlı çim ve/
veya mera çimi tercih edilmektedir.
Yeşil alanlar için verimli sulama sistemleri
seçilmektedir. Yeşil alanlarda otomatik sulama
ve damlama sistemi uygulanmaktadır. Ayrıca
uygun projelerde çim alanlarda ve dikim
harcında su tutucu jel kullanılarak su ihtiyacı
azaltılmaktadır.
Soyak elverişli projelerinde yağmur suyu
toplama ve bitki sulamasında kullanma,
duşlardaki gri suyu toplama ve klozetlerde geri
kullanma gibi sistemlere yer vermektedir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
9
Camlar
U-değeri ya da ısı geçirgenlik katsayısı,
ısı enerjisinin hesaplamasıyla bağlantılı
olarak kullanılır. U-değeri, ısı akışı ile yapının
içerisindeki ve dışarısındaki sıcaklık farkı
arasındaki ilişkidir. Farklı malzemelerin arka
arkaya dizilmesiyle oluşan bir yapı elemanının
ısı geçişine göstermiş olduğu dirençtir. U
değeri ne kadar küçük olursa, ısı kaybı da o
kadar az olur.
bitkisi kullanılmamaktadır. Bunun yerine
doğal, su ihtiyacı daha az, mikroklimaya
uygun, 4 tür karışımlı çim ve/veya mera çimi
kullanılmaktadır.
Yeşil alanlar için verimli sulama sistemleri
seçilmektedir. Yeşil alanlarda otomatik
sulama ve damlama sistemi uygulanır. Ayrıca
uygun projelerde çim alanlarda ve dikim
harcında su tutucu jel kullanılarak su ihtiyacı
azaltılmaktadır.
Soyak elverişli projelerinde yeşil çatı ve kat
bahçesi uygulamalarına yer vermektedir.
Su Armatürleri
Uluslararası standartlara göre
konutlarda önerilen klozet ve
su armatür debileri;
• Klozet için 6 lt,
• Lavabo bataryaları için 8 lt/dk,
• Duş bataryaları için ise 9 lt/
dk’dır.
•
•
•
•
Soyak projelerinde uluslararası
standartlara göre daha
da verimli su armatürleri
kullanılmaktadır. Buna göre;
Soyak
G-değeri ise pencerelerden binaya
ne kadar güneş enerjisi geçtiğini ve
cam yüzeydeki ısı transferini ölçmekte
kullanılır. G değeri yüksek olan
pencerelerin yer aldığı dairelerde
yazın aşırı ısınma olacaktır. Bu
nedenle, iyileştirilmiş G değerli
camlar ile güneş ısı ve ışığının
fazlası yansıtılır ve aşırı ısınma
engellenmiş olur.
projelerinde
ısı yalıtımı kriterleri TS 825
Isı Yalıtım Standardı’nın
üzerinde uluslararası
standartlara göre
belirlenmektedir.
Soyak projelerinde
iyileştirilmiş G ve U değerli
camlar, Isıcam Konfor
kullanılmaktadır. Böylece
klasik bir cama oranla, ısı
kaybı %50, güneş ısısı girişi
%40 azaltılmaktadır.
Klozet 2,5/4 lt çift basmalıdır,
Lavabo bataryaları 5 lt/dk –
9 lt/dk
Duş maks. 9 lt/dk
Sosyal tesislerde susuz pisuar bulunmaktadır.
Yağmur Suyu ve Gri Su Geri Kazanımı
Soyak elverişli projelerinde yağmur suyu
toplama ve bitki sulamasında kullanma,
duşlardaki gri suyu toplama ve klozetlerde
geri kullanma gibi sistemlere yer vermektedir.
■ Enerji ve Atmosfer
Isı Yalıtımı
Soyak projelerinde ısı yalıtımı kriterleri
TS 825 Isı Yalıtım Standardı’nın üzerinde,
uluslararası standartlara göre belirlenmektedir.
Soyak projelerinde iyileştirilmiş
G ve U değerli camlar, Isıcam
Konfor kullanılmaktadır. Böylece
klasik bir cama oranla, ısı kaybı
%50, güneş ısısı girişi %40
azaltılmaktadır.
Cam/Cephe Oranı
Binalarda cam/cephe oranı
mimari kaygıların yanı sıra enerji
verimliliği açısından da önem
taşır. Bina cephesindeki cam oranının az
olması kadar fazla olması da doğru değildir.
Binalarda, cam yüzeylerde oluşan ısı kayıpları
cephelerden oluşan ısı kayıplarından daha
fazladır. Dolayısıyla, cam/cephe oranı çok
yüksek dairelerde ısı kayıpları yaşanacak
ve buna bağlı olarak enerji tüketimi fazla
olacaktır. Bu nedenle, cam/cephe oranında
optimum seviyenin yakalanmış olması gerekir.
Soyak projelerinde bloklardaki şeffaf cam/
tüm cephe oranı her bir yön için (kuzey, güney,
batı, doğu) uluslararası üst değer olan %40’tan
küçüktür.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
10
Rüzgârlık
Blokların kapıları her açılıp kapandığında,
bina iç ısı dengesinin değişmemesi ve
ısı kaybının oluşmaması; dolayısıyla
enerji tüketiminin azaltılması için Soyak
projelerinde tüm bloklarda ve blok
girişlerinde uluslararası standartlara uygun
derinlikte rüzgârlık yer almaktadır.
Enerji Verimliliği
Soyak projelerinde binaların tüm elektrik ve
mekanik sistem ve ekipmanları (aydınlatma
armatürleri, hidrofor ve pompalar, klima
altyapısı, merkezi ısıtma sistemi vb.) enerji
verimlidir.
Enerji Kimlik Belgesi (EKB)
Enerji Kimlik Belgesi (EKB), “5627 Sayılı
Enerji Verimliliği Kanunu” ve buna bağlı
olarak 2008 yılında çıkarılan “Binalarda
Enerji Performansı Yönetmeliği”ne göre,
binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının
etkin ve verimli kullanılması, enerji israfının
önlenmesi ve çevrenin korunmasını sağlamak
için, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve
enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri
ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi
ile ilgili bilgileri içeren belgedir. 1 Ocak 2011
tarihinden itibaren yapılan binalarda Enerji
Kimlik Belgesinin alınması zorunlu olmuştur.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nde
belirtilen BEP-TR adlı yazılımla enerji
performansı hesaplanan binaların enerji sınıfı,
enerji verimliliği seviyesine göre A sınıfı ile
G sınıfı arasında belirlenmektedir. Buna göre
yeni yapılacak binalarda, enerji kimlik belgesi
D sınıfı üzerinde olmak zorundadır. Soyak’ın
yeni projeleri; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca
yetkilendirilmiş enerji uzmanlarınca
değerlendirilmekte ve enerji hesaplamaları
yapılmaktadır. Soyak Park Aparts projesinde
tüm bloklar yüksek enerji verimli “B enerji
sınıfı” olarak belgelendirilmiştir. Bu belgeler
binaların girişlerinde yer almaktadır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
11
Kullanıcı El Kitabı
Soyak projelerinde tüm bina
kullanıcılarına proje, site,
daireler, mimari, elektrik,
mekanik sistemlere dair
bilgiler ve projedeki yeşil bina
özelliklerini içeren kullanım el
kitapçıkları verilmektedir.
Aşağıdaki grafik örnek bir Enerji Kimlik
Belgesini göstermektedir:
Tasarruflu Bina
Bina
A
B
Soyak projelerinde merkezi ısıtma
sisteminde kullanılmak üzere,
doğalgaz tasarrufu sağlayan enerji
verimli tipte ve açığa çıkan atık gazların
da ısısından faydalanarak daha fazla
enerji tasarrufuna imkân veren duvar tipi
yoğuşmalı kazan sistemi seçilmektedir.
C
D
E
kW/m3 yıl
F
G
Enerji Tüketimi Yüksek Bina
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
12
Hidrofor ve Pompalar
Soyak projelerinde uluslararası standartlara
uygun olarak bina mekanik sistem
ekipmanlarından hidrofor ve pompalar frekans
invertörlü olup, tüm elektrikli motora bağlı
sistemler (fan, hidrofor, otopark egzost fanları
vb.) 1.1. kW’ın üzerinde motorları yüksek verimli
IE2 enerji sınıfındadır. (Çift kademeliler ve
yangın anında çalışanlar hariç)
Soğutucu Akışkanları
Uluslararası standartlara göre klimalarda
kullanılacak soğutucu akışkan tipleri atmosfere
ve ozon gazına zarar vermeyen R410a veya
R134a olmalıdır.
Sosyal Tesis’teki klima cihazlarının tamamında
R410 tip soğutucu akışkanı kullanılır.
Duvar Tipi Yoğuşmalı Kazan Sistemi
Doğalgazla çalışan ısıtma cihazlarında,
doğalgazın yanmasıyla elde edilen enerji
kullanılır. Ayrıca bu yanmanın sonucunda
“karbon monoksit” (CO) ve “azot oksit”
(NOx) gazları da atık gaz olarak açığa
çıkarlar. Açığa çıkan bu atık gazların
ısısından da faydalanma düşüncesinden
hareketle “yoğuşmalı sistemler” tasarlanarak
geliştirilmiştir.
Klimalar
Avrupa Birliği Enerji Verimliliği
Etiketi sınıflandırması elektrikli bir
aletin yıllık enerji tüketimi bazında
yedi gruptan oluşmaktadır. A harfi
en düşük enerji tüketim sınıfını
göstermektedir. A sınıfı bir klima
alınması durumunda ortalama enerji
tüketiminden % 45 daha az enerji
tüketilmektedir. A sınıfı klimaların
COP (Coefficient of Performance –
Performans Katsayısı) değerleri de
bağlantılı olarak oldukça yüksektir.
COP değeri 3.2’nin üzerinde olan
klimalar A sınıfına girmektedir.
Soyak projelerinde klima montajı
sözleşme kapsamı dışındadır ancak
uluslararası standartlara uygun
enerji verimli klima sistemi altyapısı
kurulmuştur. Sonradan daire
kullanıcıları tarafından takılacak
klimaların çevresel etkileri en
az olan ve enerji tüketimi düşük
“COP değeri 3.22’den yüksek olan
A sınıfı invertörlü klima” olarak
tercih edilmesi sistemin amacına
uygun olarak enerji verimli olmasını
sağlayacaktır. Bu nedenle daire
teslimlerinde verilen kullanıcı el
kitapçıklarında da daire sahiplerine
bu tür klimaları takmaları gerektiği
tavsiye edilmektedir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
13
Aydınlatma
Soyak projelerinde akkor flaman ampul,
halide (spor tesisleri hariç) ve halojen
lambalar gibi, enerji tüketimi yüksek olan
lambalar kullanılmamakta, verimli aydınlatma
armatürleri tercih edilmektedir.
Tasarruf amaçlı aydınlatma kontrolü sağlamak
üzere, salonlarda dimmerli aydınlatma, blok
kat hollerinde ise hareket dedektörü yer
almaktadır. Dış aydınlatma armatürleri zaman
ayarlıdır. Exit kaçış lambaları ise 5 Watt’ı
geçmeyecek şekilde led armatürdür.
Yenilenebilir Enerji
Soyak projelerinde işletme
giderlerini azaltmak ve enerji
tasarrufu sağlamak üzere,
sosyal tesis sıcak suyu solar
panelden elde edilir.
Enerji Takip, Ölçümleme,
Sayaç
Yeşil binalarda enerji
ölçümleme ve alt sayaçlama,
aylık/yıllık enerji tüketimi takip
edilerek olası dalgalanmaların
zamanında tespit edilip önlem
alınabilmesi açısından önemlidir.
tüketen ana sistemler (sıcak su, soğuk su,
ısıtma), sıcak su sayacı, soğuk su sayacı ve
kalorimetre ile her bir daire için ayrı ayrı
ölçülebilmektedir.
Mekanik Havalandırma
Soyak projelerinde doğal havalandırma
yapılmayan alanlarda uluslararası (ASHRAE
62.1 – 2007) standartlara uygun olarak
mekanik havalandırma yapılmaktadır.
Egzoz
Soyak projelerinde kapalı otopark ve
sığınak alanlarında ayrı ayrı egzoz sistemleri
bulunmaktadır.
Soyak projelerinde
Yeşil Enerji
Soyak projelerinde site
yönetimi ortak alanlar için yeşil
enerji üretimi yapan firma ile
anlaşabilmekte ya da protokol
yapabilmektedir.
bulunan binaların
kat hollerinde geri
dönüştürülebilir atıklar
için ayrı konteynırlar
yerleştirilmektedir.
Soyak projelerinde hem ortak alanlar hem
de daireler için ayrı ayrı takip edilebilen
enerji ölçümleme ve alt sayaç sistemi
kurulmaktadır.
Enerji tüketiminin takibi için aydınlatma,
asansör ve hidroforun tükettiği enerjiler her
bir blok için ayrı ayrı ölçülebilecek şekilde
tasarlanmaktadır.
Ölçümleme ve takip açısından enerji tüketen
sistemlere enerji analizörleri takılmaktadır.
Merkezi ısıtma ve sıhhi tesisat sistemlerinde de
alt sayaç kullanılmaktadır.
Her bir bağımsız bölümün enerji harcamaları
ayrı ayrı takip edilebilmektedir. Ayrıca enerji
■ Malzeme ve Kaynaklar
Atıklar ve Geri Dönüşüm
Soyak projelerinde bulunan
binaların kat hollerinde geri
dönüştürülebilir atıklar için ayrı
konteynırlar yerleştirilmektedir.
Ahşap Malzemeler
Soyak projelerinde kullanılan ahşap
malzemeler (parkeler gibi) uluslararası FSC
sertifikasına sahiptir.
FSC (Forest Stewardship Council – Orman
Yönetim Konseyi) dünyadaki tüm ormanların
en uygun şekilde yönetilmesini teşvik etmek,
ormancılığın sürdürülebilir orman yönetimi
ilkelerine göre yürütülmesine yardımcı
olmak, orman alanlarının korunmasını ve
kalıcı varlığını sağlamak, bu uygulamaların
uluslararası anlamda yaygınlaşmasını
sağlamak amaçları ile kurulmuş bağımsız
bir organizasyondur. 2008 yılı itibari ile 79
ülkede 100 milyon hektardan fazla orman
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
14
Soyak projelerinde
akkor flaman ampul, halide (spor
tesisleri hariç) ve halojen lambalar gibi,
enerji tüketimi yüksek olan lambalar
kullanılmamakta, verimli aydınlatma
armatürleri tercih edilmektedir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
15
alanı FSC standartlarına uygunluğu nedeni ile
sertifikalandırılmıştır.
erikli
lmüş İç
ü
r
ü
t
ş
ü
n
Geri Dö Malzemeler
anım
ll
eme” ku
ilir malz
b
ri
le
rü
g
onra e
nüştü
dıktan s
“Geri dö
la
m
lanak
a
o
m
a
ta
nılmay
a
ll
ömrünü
u
k
r
tekra
rülmüş
rülerek
dönüştü
ri
e
G
“
,
.
dönüştü
edir
lı olarak
malzem
ise fark
”
e
m
tanıyan
d
e
alz
eriğin e
sahip m
meyi iç
e
lz
a
içeriğe
m
lmüş
ifadeyle
nüştürü
aşka bir
B
.
ir
d
geri dö
e
em
geri
ran malz
melerin
bulundu
a malze
k
ş
a
bulunan
b
e
e
d
mmadd
a
içeriğin
h
ine
n
le
ge
e projes
münden
jelerind
ro
p
eri
g
k
dönüşü
a
y
m
e he
ür. So
emelerd
e türüd
lz
m
a
e
e
m
lz
ğ
a
n
ri
m
llanıla
mlü içe
larak ku
dönüşü
rın
uygun o
de geri
m
e
atı atıkla
h
mlü
ılarak, k
n
a
k
ll
dönüşü
u
ra
k
ler
ylı ola
alzeme
ve dola
ta
k
a
sahip m
m
n
dır.
ası sağla
ltılmakta
azaltılm
rları aza
ra
a
z
a
doğay
ımı
e Kullan
m
e
lz
a
naklı
cılık kay
Yerel M
/taşıma
k ve
e, ulaşım
indirme
jelerind
ro
p
k
a
ı en aza
y
n
rı
So
rojede
la
p
m
a
n salı
k adın
e
m
le
emisyo
k
seramik
i deste
itrifiye,
onomiy
v
k
,
e
ir
l
m
re
e
e
in
y
to, d
melerin
n çimen
t malze
a
a
ş
in
kullanıla
ere
sinde
lmak üz
ap içeri
en
başta o
’lik bir ç
m
k
rünlerd
0
ü
0
8
ıkarılan
ç
birçoğu
i
s
e
d
mad
ve ham
ktedir.
üretilen
seçilme
Sürdürülebilir orman yönetiminin amacı;
• Kereste ve kereste dışı orman ürünlerinin
ormanın biyolojik çeşitliliğine, verimliliğine
ve ekolojik süreçlerine zarar vermeden elde
edilmesidir.
• Yerel halkın, orman köylülerinin ve toplumun
uzun vadede orman ve orman ürünlerinden
fayda sağlayacağı; ancak bu kaynakların
sürdürülebilir kullanımını destekleyen uzun
dönemli yönetim planlarına da katılımda
bulunacağı sistemlerin kurulmasıdır.
• Ormanlara yönelik her türlü müdahalenin,
içinde bulunduğu ekosistemi ve toplumun
dengesini bozmayacak derecede kar amacı
güdülerek yapılmasıdır.
FSC’nin faydaları:
• Dünyada el değmemiş, insan girmemiş doğal
ormanların ve diğer ekolojik yapının, floranın
ve habitatların değişimini engeller.
• Dünyada tehlikeli olan böcek ilaçlarının
kullanımını, pestisit risklerini ortadan kaldırır.
• Dünyanın havasına ve doğal dengesine en
büyük destek olan ağaçların genetik yapısının
değiştirilmesine engel teşkil eder.
• Ormanların azalmasına mani olur. Orman
ürünlerinin tüketimini kontrol ve kayıt altına
alır.
• Yılda en az bir kere sertifikalı organizasyonların
uygunluğunu kontrol eder.
• Ürünün iyi yönetilmiş ormanlardan ve kontrollü
kaynaklardan elde edildiğini ispatlar ve bu
ürünlerin kontrolsüz ağaçlardan üretilen
ürünlerle karışmadığını doğrular.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
16
Yukarıdaki amaçlara ulaşmak için bağımsız
kuruluşlarca onaylanan uluslararası sertifika
sistemi geliştirilmiştir.
FSC sertifikası, ahşap, kâğıt, kereste gibi ağaç
kaynaklı bir ürünün elde edildiği ormanın
sürdürülebilir bir biçimde yönetildiğinin
ve bunun bağımsız bir kurul tarafından
onaylandığının işaretidir.
Sertifikalı üretimin her aşamasında;
ormandan ağacın kesilmesinden (nereden
ve nasıl sağlandığı gibi) nihai ürüne
(üretimde çevreyi kirletici artıkların nasıl
işleme tâbi tutulduğu gibi), ormanlardan
müşteri mağazalarındaki son noktaya
kadar taşınması ve dönüştürülmesine kadar
denetlemeye dayanır.
Şantiye
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, her türlü
üretim sektöründe, ürünün ilk aşamasından
tüketiciye sunulmasına kadar geçen her
adımda çevresel etkilerin dikkate alınarak
üretimin gerçekleştirilmesini sağlayan
sistematik bir yaklaşımdır. ISO 14001, bir
şirketin çevresel performansının kontrol
edilmesi ve geliştirilmesi oluşumunu
yani sürecini tanımlayan uluslararası bir
standarttır. ISO 14001 Çevre Yönetim
Sistemi, özünde doğal kaynak kullanımının
azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen
zararların minimum düzeye indirilmesini
amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan
bir yönetim modelidir.
Soyak projeleri şantiyelerinde bu standarda
sahip müteahhit firmalarla çalışılmaktadır.
Şantiyelerdeki üretim bu standardın
gerekliliklerine göre yapılmaktadır.
İnşaat sırasında şantiyede oluşan tozun
ve kirin şantiye giriş çıkışlarından çevreye
yayılmaması için şantiye girişlerine stabilize
malzemesi serilerek sıkıştırılmaktadır.
Ayrıca inşaat boyunca şantiye atıkları
demir, cam, kâğıt, plastik olmak üzere
ayrıştırılmakta ve geri dönüşüme
gönderilmektedir.
■ İç Mekân Yaşam Kalitesi
Doğal Havalandırma
Soyak projeleri uluslararası standartların
doğal havalandırma kriterlerine uyularak
daire içlerinin yeterince doğal hava almasını
sağlayacak şekilde tasarlanır ve inşa edilir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
17
Buna göre, tüm dairelerde her bir oda ve
mutfakta, odanın açılabilir pencereden en uzak
noktası 8 m’nin altındadır. Her bir odada ve
mutfakta açılabilir pencere alanı odanın taban
alanının %4’ünden daha fazladır.
Aydınlatma Kontrolü
İç mekân yaşam kalitesine katkı sağlamak
amacıyla, Soyak projelerinde tüm dairelerde
bütün aydınlatmalar on/off anahtar ile
kontrol edilmekte, salonlarda ise dimmer
bulunmaktadır. Blok kat hollerinde ise
hareket dedektörü ile aydınlatma kontrolü
sağlanmaktadır.
Sıcaklık Kontrolü
Termostat vanayı kısınca, tesisat suyu
ısısını fazla kaybetmeden geri döneceği
için kazan sistemi gereksiz yere çalışmaz;
böylece tasarruf sağlanır. Bunun dışında
termostat güneş ve oda içindeki diğer ısı
kaynaklarının (ütü, lamba, bilgisayar vb.)
yaydığı ısıyı hissederek, bu ısı kaynaklarından
da yararlanılmasını ve tasarruf edilmesini
sağlayacaktır. Oda sıcaklığı da istenilen
sıcaklıkta sabit tutulacağı için konforlu bir
ortam yaratılmış olacaktır.
Soyak projelerinde iç mekân yaşam kalitesine
katkı sağlamak ve enerji tasarrufu amacıyla,
sıcaklık kontrolü için proje genelinde ve
her odada radyatörlere termostatik vana
takılmaktadır.
Düşük Emisyonlu Malzemeler
Soyak projelerinde solunum yolu ile insan
sağlığına ve çevreye zarar vermeyen yapı
kimyasalları kullanılmaktadır. Tüm boyalar,
yapıştırıcı, epoxy, antipas, derz dolgusu,
astarlar, macunlar vb. yapı kimyasallarında
düşük VOC (uçucu organik bileşik) oranı
olanlar seçilmektedir. (Boyalar için 100 – 150 g/
lt, yağlıboyalar için 250 g/lt altında VOC oranı)
Şantiye
Soyak projeleri şantiyelerinde alınan atık
azaltımı tedbirleri çerçevesinde şantiyelere
gelen malzemelerin altında bulunan paletler
ve betonarmede kullanılan H iskele, H20
ve plywoodlar vb. yeniden kullanılabilecek
malzemeler başka yerlerde değerlendirilmesi
için tekrar kullanıma gönderilmektedir.
Ayrıca dairelerin iç ortam hava kalitesini
sağlamak adına, inşaat sırasında tamamlanan
daireleri tozdan korumak için önlemler
alınmaktadır.
Sigara Duman Kontrolü
Soyak projelerinde dairelerden ortak alanlara
veya diğer dairelere sigara dumanı geçmesini
önlemek adına sızdırmazlık önlemleri alınıp,
gerekli hallerde hava sızdırmazlık testi
yapılmaktadır.
İç Mekân Kirliliğini Önleme
Soyak projelerinde blok girişlerine uluslararası
standartlara uygun, altı temizlenebilen en
az 3 metre uzunluğunda kalıcı paspaslar
konulmaktadır. Blok girişlerine yerleştirilen
paspaslar yardımıyla blokların daha az
kirlenmesi ve böylece temizlik için harcanan
su, elektrik, temizlik ürünleri miktarının
azaltılması hedeflenmektedir.
Günışığından Faydalanma
Soyak projelerinde uluslararası
standartların günışığı kriterine
uygun olarak daireler gün ışığından
maksimum yararlanacak şekilde
tasarlanmakta ve üretilmektedir.
Buna göre, dairelerde kullanım
alanlarının %75’inden fazlası yeterli
miktarda gün ışığı alacak şekilde
tasarlanmaktadır. (Odadaki cam
şeffaf alanının en üst seviyesinin oda
tabanından yüksekliğinin 2 katı kadar
bir oda derinliğinin yeterli miktarda
gün ışığı aldığı kabul edilebilir.)
Görüş Alanı
Soyak projeleri uluslararası
standartların görüş
alanı kriterine uygun
olarak yaşam alanlarının
%99’unda pencerelerden
dışarısı görülebilecek
şekilde tasarlanmaktadır.
Tüm dairelerde her
bir odada pencereler,
oturan kişinin camdan
dışarıyı görebilmesine
imkân verecek şekilde
tasarlanarak üretilmektedir.
Sigara İçme Alanı
Soyak ofis projelerinde ya da ofis içeren
projelerde binanın dışında, binanın açılabilir
pencere, kapı, hava giriş kanallarından
en az 8 m uzakta “sigara içilme alanı”
oluşturulmaktadır.
■ Sosyal İmkânlar
Soyak projelerinde yeşil alanlarının yanı sıra,
yürüyüş parkurları, çocuk oyun alanları, ortak
teraslar, tenis, basketbol, voleybol alanları ve
yüzme havuzları bulunmaktadır.
■ Kullanıcı El Kitabı
Soyak projelerinde tüm bina kullanıcılarına
proje, site, daireler, mimari, elektrik, mekanik
sistemlere dair bilgiler ve projedeki yeşil bina
özelliklerini içeren kullanım el kitapçıkları
verilmektedir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
18
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
19
3.SERTİFİKALAR
a. Yeşil Bina Sertifika Sistemleri
hava kalitesi, doğal aydınlatma,
Küresel ısınma ve temiz su
sıcaklık ve nem kontrolü, atık
arzı gibi çevresel sorunların
yönetimi gibi insan sağlığını direkt
Çevre dostu bina
giderek ciddi boyutlara
etkileyen unsurlar planlanmakta;
olma
sürecinde,
ulaştığı bugünlerde çevre
ayrıca inşaatında kullanılan
en önemli adım
dostu / sürdürülebilir bina
yöntemler ile son kullanıcıya
söz konusu binanın
konsepti giderek daha önemli
daha temiz bir ortam bırakılması
tasarımıdır. Yola
bir hale gelmektedir. Yapılan
hedeflenmektedir. USGB
çevre dostu bina yapmak
araştırmalar göstermiştir ki;
(Amerikan Yeşil Binalar Derneği)
amacıyla çıkıp, bütün
dünyadaki enerji tüketiminin
yapmış olduğu araştırmalara göre,
tasarım süreçlerinde
yaklaşık yüzde 40’ı, su
çevre dostu binalarda çalışan veya
çevre ve enerji odaklı
tüketiminin ise yaklaşık
yaşayanların diğer binalardakilere
hareket edilmesi, binanın
yüzde 30’u binalardan
göre daha az hastalandıkları ve
yapı yaşam ömründeki
kaynaklanmaktadır. Bununla
çalışma performanslarının daha
enerji harcamalarını
indirgemektedir. Bu açıdan,
birlikte, insan hayatının
yüksek olduğu, daha verimli
sürecin tüm aşamaları iyi
yaklaşık yüzde 90’ı binalarda
oldukları görülmektedir.
planlanmalı
ve
yönetilmelidir.
geçmektedir. Bu sebeplerden
Özetle çevre dostu ya da yeşil
dolayı, daha az kaynak tüketen,
binalar, çevreye etkisi en aza
daha verimli, daha yaşanabilir
indirgenmiş, binada ekolojik
çevre dostu binalara olan gereksinim ön plana
mimari yaklaşım, enerji verimliliği, bina
çıkmaktadır.
kullanıcıların yaşam konforu gibi konularda
çözümler ortaya konmuş ve optimum yaklaşım
sergilemiş binalardır.
Çevre dostu binalar sadece enerji ve su tasarrufu
sağlamamaktadır. Bina sakinlerinin sağlığına
ve konforuna da büyük önem verilmektedir.
Çevre dostu bina olma sürecinde, en önemli
Çevre dostu binalar tasarlanırken iç mekan
adım söz konusu binanın tasarımıdır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
21
Yola çevre dostu bina yapmak amacıyla çıkıp,
bütün tasarım süreçlerinde çevre ve enerji
odaklı hareket edilmesi, binanın yapı yaşam
ömründeki enerji harcamalarını indirgemektedir.
Bu açıdan, sürecin tüm aşamaları iyi planlanmalı
ve yönetilmelidir. Bu noktada çevre dostu
bina yapımını çevreye olan bütün etkilerini göz
önüne alıp bütünsel bir yaklaşımla inceleyen,
bir yol haritası çizen ve uluslararası standartları
buna entegre eden, dünyaca kabul edilmiş
ve uygulanmakta olan değerlendirme ve
sertifikasyon sistemlerinden faydalanılması önem
kazanmaktadır.
Binalar, yeşil bina sertifika sistemlerinin
yüksek performanslı tasarım, inşaat, işletme
uygulamalarıyla neden oldukları/olacakları
çevresel etkileri azaltabilmektedirler.
Sertifikalar ile yeşil binaların performansı
değerlendirilebilmektedir.
Uluslararası gönüllü sertifika sistemlerinin
başlıcaları şunlardır:
• 1990’da İngiltere’de ortaya çıkan BREEAM
(Building Research Establishment
Environmental Assessment Method),
• 1998’de Amerika Birleşik Devletleri’nde
ortaya çıkan LEED (Leadership in Energy
and Environmental Design), 1998’de gelişmiş
ülkelerin bir araya gelmesiyle kurulan IISBE
Energy & Enviromental Design) programının
hedefi; yapı sektöründe payı olan tüm kişi
ve kuruluşların, yapıların yaşam döngüsü
sürecinde oluşturdukları çevresel etkilere
dikkatini çekerek, faaliyetlerini ve ürünlerini
bu etkileri azaltmak doğrultusunda
geliştirmeleridir. USGBC günümüzde
Amerika’da ve dünyanın 30 ülkesinde
14.000’den fazla projeyi sertifikalandırmıştır.
LEED sisteminde tamamen şeffaf bir teknik
değerlendirme ve sertifika oluşturma
süreci yürütülmektedir. Tüm
sertifikasyon ve dokümantasyon
sistemi belgelendirmeye
dayalıdır. Yapılan çalışmalar
halka açıktır ve 10.000’den
fazla USGBC üyesi kurum
ve kuruluş tarafından
desteklenmektedir.
(International Initiative for Sustainable Built
Environment),
• 2003’de BREEAM’den uyarlanarak
Avustralya’da oluşturulan Greenstar,
• 2004’de Japonya’da ortaya çıkan CASBEE
(Comprehensive Assessment for Building
Environmental Efficiency)
• 2009’da Almanya’da ortaya çıkan DGNB
(Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges
Bauen)
Türkiye’de daha çok LEED, BREEAM ve
DGNB sistemleri yer almaktadır. Uluslararası
sistemlerin dışında, Türkiye’de binaların enerji
tüketimlerine göre mukayesesi “Binalarda
Enerji Performansı Yönetmeliği” (BEPY)’nin
getirdiği kriterler ve yönetmelikte yer alan
“Enerji Performans Sınıfı” ile yapılmaktadır.
Ayrıca Dünya Yeşil Binalar Konseyi tam
üyesi olan ÇEDBİK önderliğinde “Yerel Yeşil
Konut Sertifikası (Çevre Dostu Yeşil Binalar
Derneği, Bina Kodu ve Sertifikasyon Komitesi)”
çalışmaları yürütülmektedir. Beta versiyonu
hazırlanmış olan sertifikanın 2014’te aktif
olarak kullanılması beklenmektedir.
LEED
“Amerikan Yeşil Binalar Konseyi” (USGBC)
tarafından geliştirilerek, 1998 yılında
uygulamaya geçirilen “Enerji ve Çevresel
Tasarımda Liderlik” (LEED - Leadership in
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
22
“LEED Yeşil Bina Puanlama
Sistemi” gönüllü, konsensusa
dayalı ve stratejisini pazardan
elde ettiği bilgilere ve
bulgulara göre oluşturan
bir sistemdir. Bu sistem
halihazırda var olan ve
kanıtlanmış teknolojilere dayalı
olarak, bir binayı tasarımında,
inşasında ve kullanım
aşamasında yeşil bir bina
yapacak belirli bir standart
sağlayıp tüm bir binanın
yaşam döngüsü boyunca
ortaya koyduğu çevresel
performansını değerlendirir.
• LEED-NC (New Construction and Major
Renovations – Yeni Binalar ve Büyük
Renovasyonlar)
• LEED-EBOM (Existing Buildings:
Operations & Maintenance – Varolan
Binalar: Operasyon ve Bakım)
• LEED-CI (Commercial Interiors –
Ticari İç Mekanlar)
• LEED-CS (Core and Shell – Çekirdek ve
Kabuk)
•
LEED-H (Houses – Müstakil Evler)
•
LEED-ND
(Neighboorhood –
Mahalleler)
• LEED for Schools (Okullar)
• LEED for Healthcare
(Hastane ve Klinikler)
• LEED for Retail
(Mağazalar)
LEED Yeşil Bina
Puanlama Sistemi
gönüllü, konsensüse dayalı
ve stratejisini pazardan elde
ettiği bilgilere ve bulgulara
göre oluşturan bir sistemdir.
Bu sistem hâlihazırda
var olan ve kanıtlanmış
teknolojilere dayalı olarak, bir
binayı tasarımında, inşasında
ve kullanım aşamasında
yeşil bir bina yapacak belirli
bir standart sağlayıp tüm
bir binanın yaşam döngüsü
boyunca ortaya koyduğu
çevresel performansını
değerlendirmektedir.
LEED sistemi, tasarım
sürecinden başlayarak binanın
tamamlanmasına kadar devam eden, uzun
bir süreçtir. Bu süreçte, birden çok disiplini
ilgilendiren konuları kapsamaktadır. LEED
sisteminin değişik bina tiplerine uygun, halen
yürürlükte ve geliştirilmekte olan değişik
kategorileri vardır.
Bunlar şöyledir:
LEED sistemi binaları
aşağıdaki 7 alt başlık altında
inceleyip değerlendirir:
•
•
•
•
•
•
•
Sürdürülebilir Arazi
Su Verimliliği
Enerji ve Atmosfer
Malzemeler ve Kaynaklar
İç Mekan Yaşam Kalitesi
İnovasyon
Yerel Önem Sırası
Her bir alt başlığın altında
önkoşullar ve kredi
tanımları vardır. Öncelikle
önkoşullara uygunluk
sağlanacak, daha sonra her
bir kredi altındaki puanlar
toplanılacaktır. Proje bu
alt başlıklarda topladığı puanlara göre
Sertifikalı, Gümüş, Altın veya Platin
düzeyinde ödüllendirilir.
Son versiyon olan LEED 2009’a göre
alınan puanların toplamına göre sertifika
seviyeleri şöyledir:
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
23
bir puanlama sistemi içinde değerlendirmektir.
Puanlama sistemi;
• Binanın fiziksel sistemleri (ekipman, tasarım,
arazi kullanımı vb.)
• Binanın kullanım ve işletmesi (atık yönetimi,
sıcaklık izlemesi, ulaşım programları vb.)
konularını ele almaktadır.
•
•
•
•
LEED başlıkları kapsamında, toplu taşımanın
ve alternatif ulaşım sistemlerinin özendirilmesi,
su tasarrufu ve suyun verimli
Soyak’ta kurumsal kültürün bir
kullanılması için birtakım
parçası olan sürdürülebilirlik
metotların uygulanması,
Soyak Holding Merkez Binası
yaklaşımlarının öncelikli olarak
tasarımın ve sistem seçiminin
2011 yılında
LEED EBOM Gümüş
Soyak’ın kendi çalışma alanı
enerji verimliliğinin arttırılması
sertifikasını
kazanarak,
olan merkez binasında olması
yönünde yapılması, iç hava
“Türkiye’deki
gerekliliğinden ve tüm çalışanlar
kalitesinin arttırılması ve
yeşil bina sertifikalı ilk
için daha verimli ve konforlu
kontrolü, sigara dumanı gibi
mevcut bina”
bir çalışma ortamı yaratma
insan sağlığına zararlı uçucu
olmuştur.
ihtiyacından yola çıkarak
maddelerin engellenmesi ve
Mecidiyeköy’deki Soyak Holding
iç ortamdan uzaklaştırılması,
Merkez Binası LEED sertifikasyon çalışmalarına
gün ışığından faydalanma gibi konular
2010 yılında başlanmıştır. Yaklaşık 1 boyunca
değerlendirilir ve puanlanır.
binada tespitler yapılmış, bunun sonucu ortaya
çıkan iyileştirmeler gerçekleştirilmiş ve belgeler
Soyak’ın halihazırda inşaatı devam eden
dokümante edilmiştir. Soyak Holding Merkez
5 projesi LEED adayıdır.
Binası LEED sertifikasyon süreci yandaki grafikte
• Soyak Optimus (LEED NC)
özetlenmiştir:
• Soyak Soho (LEED NC)
• Soyak Kristal Kule ofis binası (LEED NC)
Bu süreçte Soyak Holding Merkez Binası’nda
• Soyak Siesta Blue (LEED NC)
aşağıdaki uygulamalar yapılmıştır:
• Soyak Siesta Oxygen (LEED NC)
Sertifikalı: 40-49 puan
Gümüş: 50-59 puan
Altın: 60-79 puan
Platin: 80-110 puan
Mecidiyeköy’de yer alan Soyak Holding Merkez
Binası 1987 yılında inşa edilmiştir. 7500 m2
kapalı alana sahip olan binada yaklaşık 300 kişi
çalışmaktadır. 6 ofis katı, 1 asma kat, bir teras
katından oluşan binada yemekhane, tesisat
odası, depolar, kapalı garaj ile doktor ve şoför
odaları bulunmaktadır.
Soyak Holding Merkez Binası 2011 yılında
LEED EBOM Gümüş sertifikasını kazanarak,
“Türkiye’deki yeşil bina sertifikalı ilk mevcut
bina” olmuştur.
Soyak Holding Merkez Binası
Sertifikasyon Süreci:
LEED – EBOM sertifikasının amacı
binaların işletme ve bakım faaliyetlerini
2011 yılında sertifikasyon süreci tamamlanarak sertifika alınmıştır.
• Bireysel araçlarıyla işe gelen bina kullanıcısı
sayısı, toplu taşıma ve servis araçları kullanımı
teşvik edilerek azaltılmıştır. Böylece yakıt
kullanımına bağlı hava kirliliği azaltılmıştır. Bina
kullanıcılarıyla yapılan alternatif ulaşım anketi
sonuçlarına göre Soyak Holding Merkez Binası
kullanıcılarının %70’i işe bireysel araçlarıyla
gelmemektedir.
• Bina dışındaki tüm aydınlatma armatürleri
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
24
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
25
gece gökyüzüne ışık yaymayacak şekilde
tasarlanmış modellerle değiştirilerek
aydınlatma kirliliği önlenmiştir.
• LEED’in kullanım suyu ve atık su azaltımı ile
ilgili maddeleri uyarınca tüm binada yüksek
tasarruflu su armatürleri ve sıhhi tesisat
seçilerek, su tüketiminde %40 tasarruf
sağlanmıştır.
• Bina çevresi peyzajında yerel bitki türleri
ve tasarruflu sulama metotları seçilerek,
sulama amaçlı kullanılan suda %88 tasarruf
sağlanmıştır.
• Binanın ana enerji harcayan sistemlerini
denetleyen kapsamlı bir ASHRAE Level 1
ve Level 2 enerji etüdü yapılmıştır. Bir ayı
geçen ölçümleme süreci ve sonrasında
bir aylık değerlendirme sürecini takiben
binada uygulanabilecek en etkin enerji
tasarrufu önlemleri belirlenmiştir. Buna göre
enerji tasarrufu projeleri geliştirilmiş ve
uygulamaya konulmuştur.
• Binanın enerji harcayan ana
sistemlerine alt sayaçlar takılmıştır.
• Otoparka CO2 dedektörleri
yerleştirilmiştir.
• Mekanik sistemlere yalıtım yapılmıştır.
• Dış aydınlatmadaki halide ve halojen
armatürler yerine led armatürler
yerleştirilmiştir.
• Enerji tüketen sistemlerde %40
oranında alt sayaçlama yapılmıştır.
• EPA Energy Star “Enerji Performansı
Puanlama Sistemi”ne göre 77 puan
(min 69) kazanılmıştır.
• Soyak Holding Merkez Binası ABD menşeli
EPA (Environmental Protection Agency)
•
•
•
•
•
Energy Star Enerji Performansı Puanlama
Sistemi’ne göre 77 puan kazanmayı
başarmıştır.
Soyak Holding Merkez Binası’nda Montreal
Protokolü’ne uygun biçimde ozon tabakasına
zarar vermeyen gazları içeren soğutucular
kullanılmıştır.
Bina karbon ayak izinin belirlenmesi amacıyla,
Soyak Holding Merkez Binası’nın sera gazı
emisyonları ISO 14064 ve 14065 standartlarına
göre hesaplanmış ve doğrulanmıştır.
LEED sertifikalandırma sürecinde Soyak
Holding Merkez Binası’na alınacak tüm sarf
malzemeleri, dayanıklı ürünler, bina içinde
kullanılacak inşaat ve tadilat malzemeleri ve
düşük cıva içeren lamba satın almalarında
uyulmak üzere Sürdürülebilir Satın
Alma Politikaları oluşturulmuştur. LEED
sertifikalandırma sürecinde binaya alınan
tüm dayanıklı elektronik ürünlerin %87’sini
sürdürülebilir ürünler oluşturmaktadır. Binaya
alınan tüm inşaat ve tadilat malzemelerinin ise
%97’sini sürdürülebilir ürünler oluşturmaktadır.
LEED sertifikalandırma sürecinde düşük
cıva içeren lamba satın alma politikası
uygulanması sonucu lümen saat başına
ortalama 30 pikogram cıva miktarı elde
edilerek, LEED’den “olağanüstü performans”
değeri elde edilmiştir.
Katı Atık Etüdü yapılarak, binadan çıkan
tüm atık türleri ve miktarları saptanmıştır.
Bina kullanımı sonucu ortaya çıkan atıkların
azaltılması, atık ayrıştırma ve geri dönüşümün
arttırılması için fırsatlar değerlendirilmiş
ve gerekli önlemler alınmıştır. 2010 – 2011
yıllarında geri dönüşüme gönderilen atıklar şu
şekildedir:
Atık Türü
Alıcı
Miktar (kg)
Kağıt
Şişli Belediyesi
12.310
Plastik/AmbalajŞişli Belediyesi
20
Metal
Moloz
Şişli Belediyesi
Şişli Belediyesi
Cam
Şişli Belediyesi
Pil
Şişli Belediyesi
TOPLAM S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
26
150
1.350
105
20
13.955
• Atık Etüdü sonuçlarına göre atık yönetimi
stratejileri geliştirilerek;
• Sarf malzemesi atıklarının %50’den
fazlası,
• Dayanıklı ürün atıklarının %90’dan
fazlası,
• Pillerin %80’den fazlası,
• Cam, metal, kağıt, plastiğin %100’ü,
• Bina içi tadilat atıklarının %75’ten
fazlası ayrıştırılmış ve geri dönüşüme
gönderilmiştir.
• Bina içi ve çevresi için “Yeşil Temizlik Politikası”
oluşturulmuş ve buna göre bina kullanıcıları
ve hizmetli personelin hava kalitesini bozan,
insan sağlığına ve bina kısımlarına zararlı
kimyasallara maruz kalmasının önüne
geçilmiştir.
• İç ortam hava kalitesini değerlendirebilmek
adına binadaki çalışanlara Bina Kullanıcı
Konfor anketi yapılarak, bina kullanıcılarının
termal konfor, akustik, iç ortam hava kalitesi,
ışıklandırma seviyesi, bina temizliği konularında
şikayetleri belirlenmiştir. Memnuniyetsizlikleri
gidermek adına gerekli önlemler alınmıştır.
Bu çerçevede doğal havalandırmayla
havalandırılan binaya “mekanik havalandırma”
yapılmıştır. Bir sonraki sene anket sonuçlarında
iyileşme gözlemlenmiştir:
Memnuniyet Yüzdesi (%)
2010
2011
Termal Konfor
44
63
Akustik Konfor
21
39
İç Ortam Hava Kalitesi 74
76
Işıklandırma Seviyesi 22
35
Bina Temizliği
75
83
• “Su Verimliliği Politikası” ve “Katı Atık Yönetimi
Politikası” oluşturulmuştur.
• Bina içi ve çevresi için temizlik personeli
eğitimi, sürdürülebilir temizlik malzemeleri ve
ekipmanları konularını içeren “Yeşil Temizlik
Politikası” oluşturulmuştur.
• Sigara içenler için bina dışında, açılabilir
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
27
Yıl
Kişi
3813
5071
5491
3813
4816
4906
Kişi Sayısıyla Orantılı
Olması Gereken Elektrik Tüketimi (kWh)
810.925
1.078.530
1.167.732
810.925
940.446
1.101.147
0
5
11
Azaltım Oranı %
0
13
6
25.409
33.794
36.589
25.409
25.185
27.466
Azaltım Oranı %
0
25
25
*Baz yıl
pencere ve kapılara en az 8 m uzaklıkta bir
“Sigara İçme Alanı” oluşturulmuştur.
• Binanın tüm girişlerine uluslararası
standartlarda paspaslar yerleştirilmiştir.
• Binada çatı, dış cephe ve dış zeminde açık
renk malzeme kullanılarak “ısı adası” etkisi
azaltılmıştır.
Soyak Holding Merkez Binası LEED
sertifikasyon sürecinde elde edilen su,
doğalgaz ve elektrik tasarrufları yukarıdaki
gibidir:
b. “ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi”
Standardı
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, her türlü
üretim sektöründe, ürünün ilk aşamasından
tüketiciye sunulmasına kadar geçen her
adımda çevresel etkilerin dikkate alınarak
üretimin gerçekleştirilmesini sağlayan
sistematik bir yaklaşımdır.
ISO 14001, bir şirketin çevresel performansının
kontrol edilmesi ve geliştirilmesi oluşumunu
yani sürecini tanımlayan uluslararası bir
standarttır. Çevre yönetim sistemi doğal
kaynak kullanımının azaltılması, toprağa,
suya, havaya verilen zararların minimum
düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri
tabanında kurulan bir yönetim modelidir.
Çevresel duyarlılığın giderek arttığı
günümüzde, firmalar çevresel
yükümlülüklerinin bilincine varmaya
başlamışlardır. Çevresel sorumlulukların
gösterilmesi muhtemelen en yeni yönetim
görevidir. Etkili bir “Çevre Yönetimi Sistemi”,
çevresel yükümlülüklerin ve atıkların
azaltılmasını, iş veriminin arttırılmasını,
maliyetlerin azaltılmasını sağladığı gibi ISO
14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi sahibi
olmak da ayrıca şirket imajı üzerinde önemli
bir pozitif etkiye sahiptir.
2005 yılında kurulmuş ve belgelendirilmiş
Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) ile; Soyak
Holding Merkez Bina ve tüm şantiyelerde
atık yönetimi, doğal kaynakların minimum
kullanımı, çevresel etki ve boyutların en aza
indirgenmesi, ortam ölçümleri, operasyonel
kontroller, çalışanların eğitimi gibi pek çok konuda
uygun sistemler kurulmuş ve her yıl yapılan iç /
dış denetimlerle sistemin sürekliliği sağlanmıştır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
28
2009*200
2010266
2011288
Gerçekleşen
DoğalgazTüketimi (m3)
Kişi Sayısıyla Orantılı
Olması Gereken Doğalgaz Tüketimi (m3)
Yıl
Kişi
Elektrikte 2011 yılında bir önceki seneye göre daha az tasarruf elde edilmiştir. Bunun nedeni binaya
mekanik havalandırma takılmasıdır.
2009*200
2010266
2011288
Gerçekleşen
ElektrikTüketimi (kWh)
Azaltım Oranı %
2009*200
2010266
2011288
Gerçekleşen
Su Tüketimi (m3)
Kişi Sayısıyla Orantılı
Olması Gereken Su Tüketimi (m3)
Yıl
Kişi
• Uygunluk: Hedef kullanıcının ihtiyaçlarına
uygun sera gazı kaynakları, sera gazı
yutakları, sera gazı rezervuarları, veriler ve
metodolojilerin seçilmesidir.
• Tamlık: İlgili sera gazı emisyonları ve
uzaklaştırmalarının tamamını içerir.
• Tutarlılık: Sera gazına ilişkin bilgilerin
anlamlı karşılaştırılmasına imkan sağlar.
• Doğruluk: Sistematik hatalar ve
belirsizlikler, mümkün olduğu kadar
azaltılır.
• Şeffaflık: Hedef kullanıcıların güvenli bir
şekilde karar vermesine imkân sağlamak
amacıyla, sera gazına ilişkin yeterli ve
uygun bilgiler açıklanır.
c.
ISO 14064.1
Sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının
kuruluş seviyesinde hesaplanmasına ve rapor
edilmesine dair kılavuz ve özellikler” standardı
kuruluş seviyesinde oluşturulacak sera
gazı envanterlerine yönelik bir kılavuzdur.
Bu kılavuz, organizasyonların hazırlayacakları
sera gazı envanterindeki kural ve gereklilikleri
sunmaktadır. Bu gerekliliklerin içerisinde
bir organizasyonun sera gazı envanterinin;
tasarımı, geliştirilmesi, yönetimi, raporlaması
ve doğrulaması bulunmaktadır.
İlkeleri, prosedürleri ve gereklilikleri ile standart
sera gazı envanteri ve ilgili dokümanları,
raporları, geliştirme yöntemlerinin
oluşturulması için berraklık ve tutarlılık sağlar.
Bu standart organizasyonlar; hükümetlere,
proje geliştirenlere ve diğer taraflara fayda
sağlamaktadır.
ISO 14064.1 standardının gerekliliklerinin
tümü ahlak kurallarına dayanır. Aşağıdaki
prensiplerin uygulanması sera gazları ile ilgili
bilgilerin doğru ve adil olduğunu garantilemek
için esas alınmaktadır:
Soyak Holding, sera gazı envanterini
belirlemek, sera gazı salınımını azaltmak
ve bu konuda grup şirketlerine örnek
olmak amacıyla 2011 yılında ISO 14064.1
standardına göre sera gazı envanterini
oluşturmuştur. Bu amaçla, sera gazı
envanterini azaltacak gerekli tedbirler
alınmıştır.
Salınımı Yapılan Sera Gazı Miktarları
Baz yıl olarak belirlenen 2010 yılında
aşağıda belirtildiği şekilde sera gazı
salınımı olmuştur.
t.CO2eq: Ton cinsinden eşdeğer
Karbondioksit miktarını ifade eder.
2010 Yılı Verimlilik Değerleri
Kişi Başı Seragazı Miktarı
Araç Kullanımına Bağlı Olarak Kişi Başına Düşen Seragazı Miktarı
Elektrik Kullanımına Bağlı Olarak Kişi Başına Düşen Seragazı Miktarı
Doğalgaz Kullanımına Bağlı Olarak Kişi Başına Düşen Seragazı Miktarı
Sera Gazı
Miktar
(t.CO2eq)
Karbondioksit-CO2618
Metan-CH41
Azot Oksit-N2O
3
HFC 134A
3
Toplam625
Emisyon Kaynağı
Toplam
(t.CO2eq)
Doğrudan
159
Enerji Dolaylı
466
Toplam625
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
30
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
31
2,1 t.CO2eq/kişi
1,64 t.CO2eq/kişi
1,55 t.CO2eq/kişi
0,21 t.CO2eq/kişi
d. ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi
2003 yılında kurulmuş ve belgelendirilmiş KYS
(Kalite Yönetim Sistemi) ile; o günden bugüne
kadar şirket süreçleri ve organizasyon yapısı
etkin işleyecek şekilde kurgulanmış, müşteri
odaklılık şirketin tüm fonksiyonlarına yerleşmiş,
sürekli geliştirme prensibi çerçevesinde
her yıl farklı alan ve konularda iyileştirme /
geliştirmeler yapılmıştır. Her yıl yapılan iç / dış
denetimlerle sistemin sürekliliği sağlanmıştır.
Dış Denetim Sonucunda Gerçekleştirilen
Sistemsel İyileştirme Sayıları
(ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001)
Yıl
Adet
2010 2011 20122013
21
27
28
27
mükemmellik yolunda
ilerleyip ilerlemediklerini
ölçerek yönetim sistemlerini
geliştirmeleri konusunda
onlara yardımcı olan
pratik bir araç niteliği
taşımaktadır; ayrıca
kuruluşların
kuvvetli yönlerini ve
iyileştirmeye açık alanlarını
görmelerini sağlayarak
onları çözümler üretmeleri
konusunda teşvik etmektedir.
f. Ulusal Kalite Başarı Ödülü
EFQM (Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı),
1988 yılında 14 üye ile kurulmuştur. Amacı;
Avrupa’daki kuruluşların sürdürülebilir
e. OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği
mükemmelliğini sağlayabilmek için itici
Yönetim Sistemi
güç olmaktır. Vizyonu ise; Avrupa’daki
OHSAS 18001 ‘’İş Sağlığı ve
kuruluşların mükemmel olduğu bir
Güvenliği’’ standartıdır. Bu standart
dünyadır. 1992 yılında “İş Mükemmelliği
ürün ve hizmet güvenliğinden
Modeli” geliştirildi. Bu model; müşteri
çok, iş sağlığı ve güvenliğine
tatmini, çalışanların tatmini ve
yöneliktir. Tehlike tanımlama,
toplum üzerindeki etki konularındaki
risk ve risk azaltmaya yönelik bir
başarının, politika ve stratejilerin,
standarttır. Kuruluşlarda karşılaşılan
çalışanların, kaynakların ve süreçlerin
en önemli sorunlardan biri, çalışanların
uygun bir liderlik anlayışıyla yönlendirilmesi
emniyetli ve sağlıklı bir çalışma ortamına sahip
ile sağlanabileceğini ve böylece iş
olmamalarıdır. Kuruluşların daha iyi rekabet
sonuçlarında mükemmelliğe ulaşılabileceğini
koşullarına ulaşabilmesi için çalışanların iş
vurgulamaktadır. Modeldeki dokuz ana kriter;
sağlığı ve güvenliği konusunda planlı ve sistemli
kuruluşun mükemmelliğe erişme yolunda
çalışmalar yürütmeleri gerekmektedir.
gösterdiği çabalara ilişkin değerlendirmeleri
içermektedir.
Bir kuruluşun gerçekleştirdiği
Mükemmellik Modeli’nin her bir
faaliyetlerden etkilenen tüm
kriteri mükemmellik yolculuğunda
insanların (çalışanların,
organizasyonun uygulaması
geçici işçilerin, alt yüklenici
gereken özdeğerlendirme ve
çalışanlarının, ziyaretçilerin,
sürekli gelişme faaliyetlerinin
müşterilerin ve işyerindeki
yer aldığı alt kriterlerden
herhangi bir kişinin)
oluşmaktadır. Modelde, 24’ü
sağlığına ve güvenliğine
girdi ve 8’i sonuç olmak
etki eden faktörler ve
üzere toplam 32 alt kriter
koşulların bütünüdür.
bulunmaktadır.
2005 yılında kurulmuş ve
“Toplam
Kalite Yönetimi”, tüm
paydaşların (müşterilerin, çalışanların,
belgelendirilmiş OHSAS 18001
ile; Soyak Holding Merkez Binası ve
hissedarların, tedarikçilerin, toplumun)
şantiyelerde iş sağlığı güvenliği için gerekli
beklentilerini dengeli bir şekilde karşılamak
tedbirler alınmış, acil durumlara hazırlıklı
üzere kurumdaki bütün faaliyetlerin sürekli
olmaları sağlanmış ve bu konularda sahada
olarak iyileştirilmesidir. EFQM Mükemmellik
çalışan tüm personele eğitimler verilmiş ve
Modeli’nin altyapısını oluşturan bazı temel
her yıl yapılan iç / dış denetimlerle sistemin
kavramlar bulunmaktadır. Bu kavramlar
sürekliliği sağlanmıştır.
aşağıda verilmektedir:
EFQM
Mükemmellik
Modeli, kuruluşların
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
32
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
33
• Müşteriler İçin Değer Katma: Mükemmel
kuruluşlar; gereksinimleri, beklentileri
ve fırsatları anlayarak, tahmin ederek ve
karşılayarak müşterilerine sürekli değer
katarlar.
• Sürdürülebilir Bir Gelecek Yaratma:
Mükemmel kuruluşlar performanslarını
geliştirirken aynı zamanda ilişki içinde oldukları
toplum kesimlerinin ekonomik, çevresel ve
toplumsal koşulları iyileştirerek çevrelerinde
olumlu bir etki yaratır.
• Kurumsal Yetenekleri Geliştirme: Mükemmel
kuruluşlar organizasyonel sınırlarının
içindeki ve ötesindeki değişimi etkin bir
şekilde yöneterek yeteneğini geliştirir.
• Yaratıcılık ve Yenileşimden Yararlanma:
Mükemmel kuruluşlar paydaşlarının
yaratıcılıklarını harekete geçirerek sürekli
iyileştirme ve sistematik yenileşimle artan
değer ve performans düzeyleri yaratır.
• Vizyoner, Esin Veren ve Bütünsel Liderlik:
Mükemmel kuruluşlar, geleceği şekillendiren
ve gerçekleştiren, kuruluşun değerleri ve etik
anlayışı doğrultusunda örnek olan liderlere
sahiptir.
• Çeviklikle Yönetme: Mükemmel kuruluşlar
fırsatları ve tehditleri belirler ve bunlara etkili ve
verimli bir şekilde yanıt verme becerileriyle tanınır.
2004 yılında çalışanların katılımı ile tüm paydaşların memnuniyeti
esas alınarak EFQM Mükemmellik Modeli uygulanmaya başlanmıştır. Bu kapsamda pek çok sistem
(Hedef Belirleme Çalıştayları, Kurumsal Performans Yönetimi, Kıyaslama Projeleri, Öneri Sistemi,
Tanıma/Takdir Sistemi, Lider/Çalışan Gelişim Programları, Inovasyon Modeli, Görev Takımları,
Tedarikçi Belgelendirme, Esneklik ve Değişim Yönetimi vb) kurulmuş, yayılımı organizasyonun
ilgili tüm kademelerinde ve tüm projelerinde sağlanmıştır. Tüm bu çalışmaların sonucunda
2007 yılında Türkiye Kalite Derneği (KalDer) tarafından verilen “Ulusal Kalite Başarı Ödülü”
kazanılmıştır. Gayrimenkul sektöründe bu ödüle layık görülen ilk ve tek firma Soyak olmuştur.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
34
• Çalışan Yetenekleriyle Başarma: Mükemmel
kuruluşlar, çalışanlarına değer verir; kurumsal
ve bireysel amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik
bir yetkelendirme kültürü yaratır.
• Mükemmel Sonuçları Sürdürme:
Mükemmel kuruluşlar, faaliyet alanlarında,
tüm paydaşlarının kısa ve uzun vadeli
gereksinimlerini karşılayan sürdürülebilir
mükemmel sonuçlar elde eder.
Sektörü, büyüklüğü, yapısı ve olgunluk düzeyi
ne olursa olsun bir kuruluş, başarılı olmak
için düzgün bir yönetim sistemi kurmalıdır.
EFQM Mükemmellik Modeli, kuruluşların
mükemmellik yolunda ilerleyip ilerlemediklerini
ölçerek yönetim sistemlerini geliştirmeleri
konusunda onlara yardımcı olan pratik bir araç
niteliği taşır; kuruluşların kuvvetli yönlerini
ve iyileştirmeye açık alanlarını görmelerini
sağlayarak onları çözümler üretmeleri
konusunda teşvik eder. EFQM Avrupa’da veya
Avrupa dışında denenmiş en iyi uygulamalarla
ilgili girdileri toplayarak modelini güncelleştirir.
Böylelikle, modelin dinamik olması, yönetim
konusundaki güncel görüşleri yansıtması
sağlanmış olur.
Müşterilerin ve çalışanların memnuniyeti
ve toplum üzerindeki etki konularındaki
başarının, politika ve stratejilerin, kaynakların
ve süreçlerin uygun bir liderlik anlayışı ile
sağlanabileceği ve böylece iş sonuçlarında
mükemmelliğe ulaşabileceği esasına
dayanmaktadır.
Soyak’ta 2000’li yıllarda Toplam Kalite
Yönetimi’ne geçişin ilk aşamaları yerine
getirilmiş ve bunun sonucunda; 2003 Yılında
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, 2005 yılında
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS
18001 İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemleri
kurularak belgelendirme yapılmış ve Entegre
Yönetim Sistemine geçiş yapılmıştır.
2004 yılında çalışanların katılımı ile tüm
paydaşların memnuniyeti esas alınarak
EFQM Mükemmellik Modeli uygulanmaya
başlanmıştır. Bu kapsamda pek çok
sistem (Hedef Belirleme Çalıştayları,
Kurumsal Performans Yönetimi, Kıyaslama
Projeleri, Öneri Sistemi, Tanıma/Takdir
Sistemi, Lider/Çalışan Gelişim Programları,
Inovasyon Modeli, Görev Takımları,
Tedarikçi Belgelendirme, Esneklik ve
Değişim Yönetimi vb) kurulmuş, yayılımı
organizasyonun ilgili tüm kademelerinde
ve tüm projelerinde sağlanmıştır. Tüm bu
çalışmaların sonucunda 2007 yılında Türkiye
Kalite Derneği (KalDer) tarafından verilen
“Ulusal Kalite Başarı Ödülü” kazanılmıştır.
Gayrimenkul sektöründe bu ödüle layık
görülen ilk ve tek firma Soyak olmuştur.
g. SA 8000 Sosyal Sorumluluk
Yönetim Sistemi
Soyak Holding, başta topluluk şirketleri
olmak üzere, tüm kurum ve kuruluşlara örnek
olmak ve onları da esinlendirmek amacıyla
2011 yılında sektörde ilk ve tek olarak SA
8000 Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi’ni
kurmuş ve belgelendirmiştir. Sistem, özünde
çalışanların temel haklarını garanti altına
almayı amaçlamaktadır. Sistemin performansı
sürekli yapılan iç ve dış denetimler aracılığıyla
ölçülmektedir. Ülkemizde çok az sayıda şirket
bu sertifikaya sahiptir.
Dış Denetim Sonucunda Gerçekleştirilen
Sistemsel İyileştirme Sayıları
Yıl
2011
2012
Adet
17
14
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
35
2013
24
4. KURUMSAL SOSYAL
SORUMLULUK
a. “Geleceğe Bir Damla Sakla” Sosyal
Sorumluluk Projesi
2007 ve 2008 yıllarında İzmir ve
İstanbul’daki okullarda “Geleceğe Bir
Damla Sakla” projesi yürütülmüştür.
Proje kapsamında 33 devlet okulunda
su tasarrufu önlemleri alınmış, verimsiz
su armatürleri sensörlü ve verimli
su armatürleri ile değiştirilmiş, su
boruları yenilenmiştir. Toplamda 7500
parça ekipman ve malzeme değişimi
gerçekleştirilmiştir. Proje sonunda ulaşılan
%60 su verimliliği ile 1950 ton su tasarrufu
yapılmıştır.
Proje kapsamında 102.000 kişiye
ulaşılarak düzenlenen resim, şiir,
kompozisyon yarışmalarıyla gelecek
nesillere su tasarrufunun önemini
öğretmek amaçlanmıştır. 2008 yılında
bu proje ile Uluslararası Rotary Kulüpleri
2440. Bölge “Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Ödülü” kazanılmıştır. Bu proje 2009 yılında
ESOMAR’ın İsviçre’de gerçekleştirdiği
62. Yıllık Kongresi’ne sunulmak üzere davet
edilmiş ve Türkiye’den katılan tek örnek vak’a
olarak sunulmuştur.
b. Facebook “Soyak 1. Sanal Barajı”
Uygulaması
2008’de web tabanlı Facebook sosyal
paylaşım ağında Soyak 1. Sanal Barajı
uygulaması başlatılmıştır. Su kullanım
alışkanlıklarındaki küçük değişikliklerle elde
edilen tasarrufun önemini vurgulamak ve
“Geleceğe Bir Damla Sakla” projesinin sanal
ortamda da toplumun farklı kesimlerine
ulaşmasını sağlaması amaçlanmıştır.
Soyak’ın internet sitesinden de erişilebilen
uygulamada, 15.736 kullanıcı tarafından
toplam 723.000 ton su tasarrufu sağlanmıştır.
Bu sayede Facebook “Soyak 1. Sanal Barajı”
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
37
%33,2 oranında doluluğa ulaşmıştır.
c. “Her şey sürdürülebilir Soyaklılar bunu
bilir” ve “Bugün aslında yarın” iç iletişim
çalışmaları
Soyak Holding Merkez Binası yeşil
bina sertifikası aldıktan sonra, “Her şey
sürdürülebilir Soyaklılar bunu bilir” iç iletişim
projesi başlatılmış ve kurum içinde farkındalık
çalışmaları yürütülmüştür. Bina içinde enerji
ve su tüketimi ve tasarrufu konusunda
bilinçlendirme kapsamında afiş ve posterlerle
çalışanlar yönlendirilmeye çalışılmış ve
davranış değişikliği hedeflenmiştir.
Soyak, sürdürülebilir yaşam yaklaşımı
çerçevesinde gerçekleştirdiği çalışmaların
sonucu olarak European Business
Awards 2013-2014 yarışmasında,
“Çevresel ve Kurumsal Sürdürülebilirlik”
(Environmental & Corporate
Sustainability) kategorisinde şampiyon
olarak finalistler arasında yer almıştır.
d. “Akıllı Yıldızlar” Sosyal Sorumluluk
Projesi
Soyak, Türkiye’nin toplumsal gelişimine
büyük önem verdiğinden, bu doğrultuda
Soyak çalışanları, Ocak ayının ikinci haftası olarak belirlenmiş Enerji Tasarrufu Haftası’nda enerji
tasarrufu konusunda bireysel olarak neler yaptıklarını görmek için kendi karbon ayak izlerini
hesaplamışlardır. www.karbonayakizi.com sitesindeki hesaplama aracı vasıtasıyla çalışanların
karbon ayak izlerini hesaplamalarının ardından bir sıralama yapılarak karbon ayak izi en düşük çıkan
çalışanlar ödüllendirilmiştir. Ayrıca karbon ayak izi en yüksek çıkan çalışanlara da farkındalıklarının
artması için Mark Lynas tarafından kaleme alınan Karbon Ayak İziniz kitabı hediye edilmiştir. Bu
çalışma sonucunda Soyak çalışanlarının yıllık 709 ton karbon salımına sebep oldukları ortaya
çıkmıştır. Soyak, çalışanlarının bir yıllık karbon ayak izini telafi etmek için Ege Orman Vakfı’nın Çeşme
Ildırı mevkiindeki orman alanına dikilmek üzere 500 adet fidan bağışında bulunmuştur.
Karbon Ayak İzi Bilinçlendirme Çalışmasına Katılan Soyak Topluluğu Şirketleri Çalışan Oranları
%36
özellikle eğitim alanında
sosyal yatırımlar
gerçekleştirmeye devam
etmektedir. 20142016 yılları arasında
yürütülecek olan Akıllı
Yıldızlar Enerji Tasarrufu
Sosyal Sorumluluk Projesi ile,
toplamda 33 devlet okulundaki
4. sınıf öğrencilerine, 120 öğretmene ve
16.000 veliye ulaşmayı planlamaktadır.
Ayrıca oluşturulacak web sitesi ve interaktif
oyun ile tüm Türkiye’ye ulaşarak enerji
tasarrufu konularında farkındalık yaratmayı
hedeflemektedir.
e. Yeşil Karne Kitabı
Soyak, alanında uzman isimler olan Patti ve
Jack Phillips’in kaleme aldığı Green Scorecard’ın
Türkçe çevirisi Yeşil Karne’yi 2011 yılında iş
dünyasının beğenisine sunmuştur. Yeşil Karne
çevrenin korunması ve sürdürülebilir gelecek
için gerçekleştirilen çalışmalara değerli bir
kaynak olma niteliğinde olup, çevreye duyarlı
şirketlere yeşil yatırımlarının geri dönüşümünü
doğru analiz edebilmeleri için önemli ipuçları
veriyor. ROI Enstitüsü CEO’su Patti Phillips ve
ROI Enstitüsü Başkanı Jack Phillips’in yılların
birikimiyle, patentine sahip oldukları ‘yatırımın
geri dönüşümü’ metodolojisini formüllere
döktüğü kitap; bilimsel bir yaklaşıma dayanan
ölçüm sistemiyle şirketlerin sürdürülebilirlik
anlayışının finansal katma değerini ve çevreye
yaptıkları yatırımın geri dönüşünü kolayca
ölçümlemelerini sağlıyor. Soyak, sponsor olduğu
etkinlik, konferans, seminer ve sempozyumlarda
Yeşil Karne kitabını dağıtmaya devam
etmektedir.
f. Matbuda Geri Dönüşüm Kullanımı
Soyak, basılı tüm malzemelerinde geri
dönüşümlü kağıt kullanmayı ilke edinmiştir.
Bu bakışla senelik faaliyet raporları, kurumsal
yayınlar, dergiler, takvim ve ajanda çalışmalarının
tümünde, özetle tüm kurumsal malzemeler ve
kurumsal süreli yayınlarda ortalama yıllık 18 ton
geri dönüşümlü kağıt kullanılmıştır.
Yıllara göre geri dönüşümlü kağıt kullanım
miktarları
2010 yılında 27 ton
2011 yılında 14.5 ton
2012 yılında 15 ton
2013 yılında 16 ton
g. Soyak Websitesi ve Sosyal Medya Hesapları
Toplumsal farkındalığı artırmak için sürdürülebilir
yaşam için öneriler, küresel ısınma, bina
performans değerleme kodları vb. konulara yer
verilmektedir.
%23
%13
%11
%11
%4
Soyak
Yapı
Traçim
Çimento
Soyak
Holding
Soyak
Enerji
Trakya
Döküm
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
38
Soyak
İnşaat
%3
Erku
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
39
Sürdürülebilirlik
çalışmaları
kapsamında, çeşitli
mecralarda verilen görüşler,
makaleler, akademik rapor
ve çalışmalar, konferans ve
eğitimler kanalıyla pek çok STK
ve üniversite ile işbirliğine devam
edilmektedir.
5. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI
VE ÜNİVERSİTELERLE
İŞBİRLİKLERİ
a.GYODER
Soyak, GYODER Gayrimenkul Geliştirme
ve Değerleme Komitesi’nde yer alarak, “Türkiye’de ‘Yeşil Bina’ların Değerlemesi”
konusunda çalışmalar yürütmektedir.
Soyak, GYODER’in Sürdürülebilirlik
komitesinde görev alarak “Sürdürülebilir
Enerji Etkin Binalar (SEEB-TR)
-Ulusal Yeşil Bina Sertifika Sistemi”
nin oluşturulmasında aktif olarak
çalışmaktadır.
b. Çeşitli Mecralara Verilen Görüşler
Soyak; enerji verimliliği, yeşil binalar,
sürdürülebilirlik konularında kanun ve
yönetmeliklere görüşler vermektedir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Kentsel
Dönüşüm ve Enerji Verimliliği konularında
yazışmalar gerçekleştirilmiş; fikir, görüş
ve öneriler paylaşılmıştır. GYODER
Vizyon 2023 Raporu’na konut sektörü ve
yeşil bina öngörüleri konularında içerik
verilmiştir.
c.Makaleler
2012 yılında Gyoder 2023 Raporu’nda
“2023 Yeşil Bina Öngörüleri” ve Ekoyapı
Dergisi’nde “Türkiye’de 2023 Yılında Yeşil
Binalar” makaleleri yazılmıştır.
d. Koç Üniversitesi “Türkiye’nin Enerji Verimliliği
Haritası ve Hedefler” Raporu
Koç Üniversitesi’nin 2012 yılında
hazırlamış olduğu “Türkiye’nin Enerji
Verimliliği Haritası ve Hedefler” raporuna
Binalarda Enerji Verimliliği konularında görüş
ve içerik verilmiştir.
e. Boğaziçi Üniversitesi “Yeşil Kampüs”
Çalışmaları
Boğaziçi Üniversitesi’nin Kilyos
Kampüsü’nü “Yeşil Kampüs” yapma
çalışmalarında, Rektörlük ile işbirliği
yapılarak danışmanlık sağlanmaktadır.
Bu çerçevede 2012 yılında “Boğaziçi
Üniversitesi Yeşil Kampüs Stratejisi”
oluşturulmasına katkı sağlanmıştır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
41
Bu konuda Rektörlük ile
işbirliği yaparak, danışmanlık
sağlamaya devam
edilmektedir.
Yeşil Kampüs stratejisinin
kurulması ve bu stratejilerin
uygulanması konusunda
destek sağlamaktadır.
yapılmaya devam edilmektedir.
Soyak;
f. Konferans ve Eğitimler:
Soyak sürdürülebilirlik, enerji
2023 Raporu’nda
verimliliği ve yeşil binalarla ilgili
“2023 Yeşil Bina Öngörüleri”
konferanslarda (Uluslararası
ve Ekoyapı Dergisi’nde
Yeşil Binalar Zirvesi, Ekodesign,
“Türkiye’de 2023 Yılında
Sürdürülebilir Markalar
Yeşil Binalar” makalelerini
Konferansı, Karar Destek
yazmıştır.
Sistemleri Sürdürülebilirlik
BASF ve Altensis firmaları
Sempozyumu, Boğaziçi
ile birlikte Yeşil Kampüs
Üniversitesi Design&Construct
stratejileri çerçevesinde
vb.) konuşmacı ve sponsor olarak yer almıştır.
pilot kampüs olan Kilyos Kampüsü’nde
Kocaeli’nde “Yeşil Yaşam ve Kentlerin Enerjisi
Türkiye için örnek teşkil edecek nitelikte
Sempozyumu”nda, BEST’12 “Çevreci Binalar
yeşil bir bina oluşturma çalışmalarına
ve Sertifikasyonlar Paneli”nde ve Boğaziçi
devam etmektedir.
Üniversitesi “Yeşil Kalkınma Konferansı”nda
konuşmalar yapılmıştır.
Projenin teknik ve fizibilite çalışmaları
yaklaşık 2 senedir devam etmektedir.
Soyak, Boğaziçi Üniversitesi’nde düzenlenen
Uygulama projeleri (mimari, statik,
yeşil iş dünyası ve üniversitelileri buluşturan,
elektrik, mekanik) oluşturulmuştur;
Türkiye’nin ilk ve tek “sürdürülebilirlik festivali”
ancak kampüsteki imar sorunuyla
olma özelliğine sahip Greenfest’te 2011 ve
ilgili pürüzlerden dolayı projeye ara
2012 yıllarında konuşmacı olarak yer almış;
vermek durumunda kalınmıştır. Sorunun
ayrıca “En yavaş bisiklet kullanma” etkinliğine
giderilebilmesi için Boğaziçi Üniversitesi
de sponsor olarak destek vermiştir.
yetkili makamlarca görüşmeler
2012 yılında Gyoder
Soyak
2012 yılında tüm çalışanlara
yönelik “Sürdürülebilirlik
Eğitimi” düzenlenmiştir.
“Uluslararası Yeşil Binalar
Zirvesi 2013”te, İTÜ
“Gayrimenkul Sektörünün
Geleceği” Konferansı’nda
ve Boğaziçi Üniversitesi
“Uluslararası ERSCP – EMSU
2013 Sempozyumu”nda
gayrimenkul sektörü ve
yeşil binalar konularında
konuşmalar yapılmıştır.
Kayserili Genç İş Adamları
(GESİAD) heyetine Soyak
projeleri ve yeşil binalar
hakkında sunumlar
yapılmıştır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
42
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
43
Soyak’ta çalışmalarına 2012’de
başlanan Avantajlı Yeşil Konut Kredisi, IT
departmanının yeşil çözümleri ve Soyak Holding
CEO’sunun yeşil binalar, enerji verimliliği ve karbon
yönetimi üzerine yazdığı doktora tezinin detayları
6.DİĞER
bu başlık altında toplanmıştır.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
45
a. Avantajlı Yeşil Konut Kredisi:
Türkiye’de oluşturulabilecek yeşil konut kredisi
için yeşil kriterler ve koşullar üzerine 2012’de
çalışmalar başlatılmıştır. LEED adayı Soyak
Mavişehir Optimus projesinde kullandırılmak
üzere, Yapı Kredi ile Türkiye’nin ilk “Avantajlı
Yeşil Konut Kredisi” hayata geçirilmiştir.
Bu kredi ile yeşil bina sertifikalı konut
projelerinden (Soyak Mavişehir Optimus) daire
alacaklara mevcut faiz oranları üzerinden
indirim yapılmaktadır.
Yeşil Mortgage konusunda Yapı Kredi ve
Dünya Bankası Kuruluşu IFC (International
Finance Corperation) ile görüşmeler yapılarak
Türkiye’deki ‘Yeşil Konut Kredisi Fırsatları’
ortaya konulmuştur.
Bu çerçevede, Soyak’ın sürdürülebilirlik
faaliyetleri, Türkiye’deki yeşil gelişmeler (yasal
altyapı, eylem planları, yeşil bina sertifikalı
binalar, yerli yeşil konut sertifikası, kentsel
dönüşümün çevre dostu ve enerji verimli
hedeflenmesi gibi) aktarılmıştır. Buradan
hareketle Türkiye’de oluşacak yeşil konut kredisi
hacmi ve fırsatları ortaya konmuştur. Buna göre
Türkiye’de 2023 yılına kadar üretilecek konutların
%3’ünün yeşil bina olması durumunda 17,7 milyar
$, tamamının yeşil bina olması durumunda ise
587 milyar $ büyüklüğünde Yeşil Konut Kredisi
kullandırılabilecektir. Yapı Kredi ve IFC ile
çalışmalar devam etmektedir.
b. Yeşil IT:
Soyak altyapısındaki sistemde ortak Share
klasörleri oluşturulmuş olup, dosya ve
doküman aktarımı bu yolla yapılmaktadır. Bu
yolla fazladan çıktı alımı engellenmektedir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
46
Sanal PC uygulamasına geçiş için test
çalışmaları sürdürülmektedir. Server üzerinden
çalışacak sanal bilgisayarla bilgisayarlar,
kasaları olmadan tek bir data kablosu ile
çalışabilecektir.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
47
c. Soyak Holding CEO’su Doktora Tezi:
Soyak Holding CEO’su Dr. M. Emre Çamlıbel
doktorasını yeşil binalar, enerji verimliliği
ve karbon yönetimi üzerine yapmış olup,
doktora tezini “An Integrated Optimization
Model Towards Energy Efficiency For Existing
Buildings - A Case Study For Bogazici
University Kilyos Campus” konusunda
yazmıştır.
Bu tez mevcut binaların iyileştirilmesinde,
iyileştirme uygulamalarının optimizasyon
yöntemiyle seçilerek bir finansal model
geliştirilmesini ele almaktadır. Bu finansal
model, binaların mimari, inşaat, elektrik,
mekanik boyutlarıyla bir arada ele alınarak,
yapılabilecek enerji verimliliği iyileştirme
uygulamalarının yatırım başına en yüksek geri
dönüş/tasarruf açısından önceliklendirilerek
en verimli olanlarının seçilmesi esasına
dayanmaktadır.
Tez çalışması kapsamında Boğaziçi Üniversitesi
Kilyos Kampüsü’ndeki 7 adet mevcut binanın
durumu incelenerek, 42 adet iyileştirme
uygulaması belirlenmiş ve bunların içinden belirli
bütçe seçenekleri için en optimal enerji, CO2 ve
TL tasarrufunu sağlayanlar önceliklendirilerek
seçilmiştir. Eldeki bütçeyi en iyi şekilde kullanmak
adına, farklı bütçe senaryoları için (1,000$600,000$ aralığı) bütçeyi aşmamak kaydıyla
tasarrufları (kWh, kgCO2, TL) maksimize etmek
için optimizasyon modeli kullanılmıştır. Çalışma
kapsamında Kilyos Kampüsü’nde yer alan
mevcut binalara, 100.000 dolar yatırımla, mevcut
7 adet binaya 42 adet arasından optimizasyonla
seçilen bazı enerji verimliliği iyileştirme
uygulamaları yapılmıştır. Bunun sonucunda yıllık
1 milyon kilowatt saat enerji tasarrufu sağlandığı
hesaplanmıştır. Yıllık 166 milyon kWh enerji
üreten bir hidroelektrik santralin yatırım maliyeti
100 milyon dolar olarak kabul edildiğinde, aynı
miktar yatırımla benzer şekilde 1000 kez daha
mevcut bina yatırımı yapılabileceği ve toplamda
1000 milyon kWh enerji tasarrufu yapılabileceği
tespit edilmiştir. Dolayısıyla mevcut binalara
yatırım yapmanın 6 (1000/166) defa daha verimli
olduğu görülmüştür.
S O YA K V E S Ü R D Ü R Ü L E B İ L İ R L İ K
48
SOYAK HOLDİNG A.Ş.
Soyak Holding Binası, Büyükdere Cad. No: 38 Mecidiyeköy
34387 Şişli / İstanbul
Tel: (212) 315 50 00 Faks: (212) 273 23 05
www.soyakholding.com.tr