docPatella`nın dorsale çıkığı
download 
Şikayet Transkript
Patella`nın dorsale çıkığı
Sığırlarda Spastik Parezis, Patella Çıkığı ve Yaygın Eklem Hastalıkları Prof. Dr. Sırrı Avki Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi - Veteriner Fakültesi - Cerrahi Kliniği - BURDUR Neden SPASTİK PAREZİS ? SPASTİK PAREZİS nedir? Sığırlarda ayakta durma ve yürüyüşü ciddi düzeyde sekteye uğratan arka bacağın nöromusküler bir hastalığıdır Aşil tendosu ve bu tendoyu oluşturan kaslarda ilerleyici bir kontraksiyon şekillenmesi sonucunda tarsal eklemin hiperekstensiyon durumunda kalmasıdır SPASTİK PAREZİS nedir? ELSO Ökçe Hastalığı Kalıtsal Spastik Parezis Balerin Bacak Hastalığı Spastik Paraparezis ? Hangi ırk sığırlarda görülür? Holstein Fresian İsviçre Esmeri Danimarka Kırmızısı Ayrshire Aberdeen Angus Hereford Shorthorn Hangi sığırlarda görülür? ♀♂ Kronolojik özelliği var mıdır? Konjenital değil ? En erken 2 haftalık buzağılarda En çok 2-9 aylıkken ortaya çıkar Çok nadir 2-6 yaş aralığında Klinik belirtileri nelerdir? *Arka bacakta belirgin bir inkoordinasyon ile başlar *Tarsal eklem açısı 7 aylık danada tek taraflı spastik parezis giderek düzleşir *Yürüyüş zor ama bacak yere temas edebilir *Çoklukla tek taraflı Klinik belirtileri nelerdir? *Gastroknemius kontraksiyonu arttıkça tarsal eklemde hiperekstensiyon şiddetlenir *Arka bacak boyu kısalmış gibi, yere temas etmez *Kuyruk dibi dik pozisyondadır Klinik belirtileri nelerdir? *Baş kompenzasyonu tipik *Yürüyüş sırasında etkilenen bacak pandül gibidir *Üç bacakla yürür Klinik belirtileri nelerdir? *İlgili bacak yürüyüş sırasında bir sütun gibi ileri atılmaya çalışılır Klinik belirtileri nelerdir? Klinik belirtileri nelerdir? *Palpasyonda aşırı gerginlik -aşil tendosu ve -gastroknemius kası *Pasif maniplasyonda fleksiyon mümkün *Ağrı yok *Ekstensiyon itme ve fleksiyon geri çekme refleksleri + *Deri duyarlılık testi + *Aşil tendosu refleksi ? *Patellar refleks ? Klinik belirtileri nelerdir? 6 yaşındaki Holstein sığırda tek taraflı spastik parezis *2-6 yaş (geç formu) *Tarsal ve topuk eklemlerinde hiperekstensiyon *Gastroknemius kası aşırı gergin *Yürüyüş 3 bacakla *Diğer bacağın tırnağında lezyonlar *Aşım yapamaz *Dekubitus yaraları açılır Radyolojik belirtileri var mı? Spesifik değil semptomatiktir Kronik dönemde Tibia epifizi ve kalkaneusta eksostozlar Gençlerde kalkaneus’ta epifizer ayrılma Fizyolojik eklem açısı bozulmuş SPASTİK PAREZİS’in nedeni? Tam olarak bilinmiyor Bilinen tek gerçek kalıtsal otozomal çekinik genler spinal kord – cDNA analizi 14250 genden 127 tanesi “Identification of putative genes involved in bovine spastic paresis through microarray analysis” L. Pariset ve ark. ITAL. J. ANIM. SCI. VOL. 6 (SUPPL. 1), 2007 SPASTİK PAREZİS’in nedeni? kalıtsal İngiltere’de yetişkinlik döneminde spastik parezis belirtileri göstermeye başlayan bir boğanın 50 kızı incelenmiş 5 düve (+) Laura Smith-Maxie “LAMENESS in CATTLE” (edit. Greenough & Weaver) 3. baskı, 1997 Hipotezler ……. *Miyotaktik hiperrefleksi *Dopamin & dopaminerjik reseptör *Magnezyum *Manganez *Lityum *Triptofan *BSE Histopatolojik veriler ……. Beyin, omurilik, perifer sinir veya kaslarda hastalıkla ilişkili primer lezyon yok Sekonder kas-iskelet ve sinir hasarları Bölgesel kas ağrıları hiperrefleksinin tetikleyicisi olabilir Gamma motor sinirlerin aşırı aktivasyonu: dilüe prokain ile gamma blokaj semptomları ortadan kaldırıyor Ne sıklıkta karşılaşılır ? Sporadik Çekoslovakya (1986-2001): 11 vaka Ülkemiz için yayınlanmış bir veri yok Karıştırıldığı hastalıklar ? Patella çıkığı Septik veya aseptik tarsitis ve gonitis Periyodik spastik sendrom Kalkaneus’ta avülsiyon kırıkları İnterdigital vejetasyonlar Spastik Parezis AYIRICI TANI Patella çıkığı Spastik Parezis AYIRICI TANI Patella çıkığı Spastik Parezis AYIRICI TANI Tarsitis & Gonitis Tarsitis & Gonitis Spastik Parezis AYIRICI TANI Periyodik spastik sendrom Spastik Parezis AYIRICI TANI Kalkaneus’un ayrılma kırıkları Spastik Parezis AYIRICI TANI İnterdigital vejetasyonlar Spastik Parezis TEDAVİ *Etkinliği kanıtlanmış medikal tedavisi yok *Lityum, triptofan ve dopamin tedavisinin etkinliği henüz araştırılıyor *İnsanlarda botoks deneniyor, veteriner literatür yok *Operatif tedavi (%100 mü?) *Operatif tedavi yapılsa da KESİNLİKLE DAMIZLIKTA KULLANILMAMALIDIR Spastik Parezis TEDAVİ Operatif tedavi alternatifleri Tam tenotomi Gastroknemius tenektomisi N. tibialis nörektomisi Spastik Parezis TEDAVİ Operatif tedavi alternatifleri Spastik parezis’in tedavisine yönelik tenetomi / tenektomi ve nörotomi işlemlerinin yapılış yerleri. 1: tibial nörektomi için ensizyon hattı 2: gastrokinemius tenektomisi için kaudalden giriş 3: gastrokinemius tenektomisi için lateralden giriş A: siyatik sinir B: tibial sinir C: peroneal sinir D: popliteal lenf yumrusu Spastik Parezis TEDAVİ Tam tenotomi Spastik Parezis TEDAVİ Tam tenotomi Fleksor tendolarda tam bir ruptur ile komplike olabilir Spastik Parezis TEDAVİ Gastrokinemius tenektomisi Spastik Parezis TEDAVİ Gastrokinemius tenektomisi *Bilateral ise aynı seansta yapılmaz (4-10 gün sonra) *Postoperatif 7 gün bandaj ve hareketsizlik *Kolay teknik *Etkisi 1 hafta sonra Spastik Parezis TEDAVİ N. tibialis’in nörektomisi Spastik Parezis TEDAVİ N. tibialis’in nörektomisi Spastik Parezis TEDAVİ N. tibialis’in nörektomisi *Etkisi hemen izlenir *Kilo artışı neticesinde tendo rupturu, kalkaneus kırığı *Komplike bir operasyon Spastik Parezis SONSÖZ Buzağılarda ve başlangıç aşamalarında başarı şansı Tedavi uygulanan hayvan gebe kalmamalı ! PATELLA ÇIKIĞI nedir ? Patella’nın femoral trochlea’nın lateral, medial veya dorsaline yer değiştirmesi ya da takılması PATELLA ÇIKIĞI nedir ? Morfolojik fark var mı ? *Sığırlarda ve atlarda bu nedenle sporadik izlenir *Mediale çıkık oldukça zordur Patella neden çıkar ? Travma (barınak koşulları) Hızlı kilo artışı Gebelik (son dönemleri) Doğum travması, göreceli yavru büyüklüğü (konjenital lukzasyon ???) Sığırlarda en çok hangi yöne çıkık şekillenir ? Patellanın dorsale çıkığı Patellanın laterale çıkığı (konjenital ?) Patella’nın dorsale çıkığı (takılması) *Özellikle besi hayvanlarında (hızlı canlı ağırlık artışı) *Sütçü ırklarda postpartum Ca/P yetersizliği *İş gücü amacıyla kullanım *Hindistan ve Mısır’da çok yaygın Patella’nın dorsale çıkığı (takılması) M L Patella’nın dorsale çıkığı KLİNİK BELİRTİLER: Kalıcı mı, Yineleyici mi ? Kalıcı *Diz ve tarsal eklem ekstensiyon pozisyonunda * Bacağın yerle teması kesilmiş *Palpasyon (takılmış patella ve medial ligament) *Ağrı Patella’nın dorsale çıkığı Yineleyici *Adımın başlangıç fazında bacak geride ve yere sürünür *Diz ve tarsal eklem ekstensiyon pozisyonunda *Adım yayı yukarı doğru kalkarken patella aniden yerine oturur (SES ?) *Bu aşamada tarsal eklemde abartılı bir fleksiyon Patella’nın dorsale çıkığı Yineleyici Patella’nın dorsale çıkığı KLİNİK BELİRTİLER Kalıcı Yineleyici Patella’nın dorsale çıkığı TEDAVİ *İntraartiküler lügol enjeksiyonu (%2.5 ve 8 ml- otoklavize edilmiş) ??? K.S. Dhillon ve ark “PATELLAR LUXATION IN BUFFALO AND ITS TREATMENT” Buffalo Bulletin (December 2009) Vol.28 No.4 *Spontan iyileşme??? *Radikal tedavi: medial patellar ligamentin kesilmesi (desmotomi) Patella’nın dorsale çıkığı MEDİAL PATELLAR LİG. DESMOTOMİSİ Açık desmotomi tekniği Kör desmotomi tekniği Patella’nın dorsale çıkığı Açık desmotomi tekniği Kör desmotomi tekniği Açık desmotomi tekniği 8-10 ml lokal anestezik derialtı ve medial ligament üstüne Medial ligamentin ½ cm lateralinde ve tub. tibiaya yakın deri ensizyonu (3cm) Açık desmotomi tekniği Kör desmotomi tekniği Kör desmotomi tekniği Kör desmotomi tekniği Patella’nın dorsale çıkığı Patella’nın dorsale takılması tek taraflı da olsa DESMOTOMİ işlemi MUTLAKA sağlam ekstremitede de yapılmalıdır (aynı seansta yapılabilir) Patella’nın dorsale çıkığı Genç sığırlarda operatif tedavi kemik gelişimi tamamlanıncaya kadar ERTELENMELİDİR Patella’nın laterale çıkığı *Buzağılarda (konjenital ???) *%80 tek taraflı (sağda) *Güç doğum, göreceli yavru büyüklüğü (önden presentasyon) * Nervus femoralis hasarı-felci Patella’nın laterale çıkığı 2 1 Gerçekten doğmasal mı? *Nervus femoralis hasarı-felci (+) 1. Uyluğun lateralinde deri hissi yok 2. Quadriceps kası belirgin derecede gevşek Patella’nın laterale çıkığı Gerçekten doğmasal mı? Buzağılarda lateral femoral kondilus’un gelişim eksikliği hakkında veri yok Patella’nın laterale çıkığı KLİNİK BELİRTİLER *Diz ve tarsal eklem fleksion konumunda *Üzerine yüklendiğinde bacak kollabe olur *Palpasyon (patella lateralde) * Pasif redüksiyon olası Patella’nın laterale çıkığı TEDAVİ Femoral paraliz (+) *Glikokortikosteroit *Mega doz vitamin E *Vitamin B 1-12 *Quadricipital bölgeye friksiyon * Fizik tedavi Patella’nın laterale çıkığı TEDAVİ *Eklem kapsülünü daraltma operasyonu *Emilmeyen monoflament ip (naylon) Patella’nın laterale çıkığı TEDAVİ Femoral paraliz (+) Kapsül daraltma operasyonu NAFİLE SIĞIRLARDA EKLEM HASTALIKLARI GELİŞİMSEL (nadir) SEPTİK (yaygın) TRAVMATİK (yaygın) OCD Kalça Displazisi Arthritis Poliartritis Faset arthritis Arthritis Distorsiyon Lukzasyon GELİŞİMSEL EKLEM HASTALIKLARI Osteokondritis dissekans (eklem faresi) Çok nadir ve teşhisi zor GELİŞİMSEL EKLEM HASTALIKLARI Konjenital kalça (displazisi) çıkığı Çok nadir ve teşhisi zor SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Arthritis Poliartritis Faset arthritis SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Penetran yaralar Hematojen (metastazik enfeksiyonlar) -Göbek enfeksiyonları -Mikoplazmal pneumoniler -Klamidiyozis (Chlamydophila abortus) -Brusellozis -Actinomyces pyogenes -Tüberkülozis SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Göbek enfeksiyonları SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Akciğer enfeksiyonları (Mycoplasma bovis) SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Brusellozis (Brucella abortus) SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI •İntraartiküler tedavi üstün •Sakınca: sık enjeksiyona bağlı kontaminasyon •Etken izolasyonu (kan ve synovial sıvıda % 25-75) •Primer kaynağın tespiti ve tedavisi Yavaş salınımlı antibiyotik teknolojisi: Seftriakson içeren laktik-glikolik asit mikrokürecikleri SEPTİK EKLEM HASTALIKLARI Prognoz ? TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI *Sert ve kaygan barınak zemini *Durak kullanılmıyor ya da kalitesiz *Sıkışık barınma ve hatalı tasarım *Bilinçsiz besleme öncü lezyonlar TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Sert ahır zemini TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Ahır veya durak zemini sertliğinin derecelendirilmesi Şişlik ve kıl kaybı yok Şişlik yok ama bölge kel Bölge şiş veya yara var TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI İneklerin kaçı yatıyor ? TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Sentetik matlar TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Ahır veya durak zemini kaygan mı? TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Sıkışık barınma TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Hatalı tasarım TRAVMATİK EKLEM HASTALIKLARI Bilinçsiz besleme
