atomun yapısı ve perıyodık cetvel

ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL
DALTON ATOM TEORISI
-
Tüm maddeler atomlardan yapılmıştır.
-
Bir bileşiği oluşturan atomların kütleleri arasında sabit bir oran vardır.
-
-
-
Farklı maddelerin atomlarıda birbirlerinden farklıdır.
Atomlar bölünemez ya da yeniden oluşturulamazlar. (Yanlış)
Atom içi dolu bir küredir. (Yanlış)
THOMSON ATOM MODELI
-
-
Atomun yapısında negatif yüklü tanecikler olmasına rağmen, atomlar yüksüksüz olduğuna göre, yapılarında negatif yükleri dengeleyen pozitif yüklü tanecikler bulunmalıdır.
Atom, (+) yüklü bir taneciğin içine gömülmüş (-) yüklü tanciklerden oluşan homojen bir küredir. (Yanlış)
Elektronların kütlesi çok küçük olduğundan atomun kütlesini büyük ölçüde protonlar oluşturur. (Yanlış)
Atom bir üzümlü keke benzetilebilir.
RUTHERFORD ATOM MODELI
-
-
-
Artı yüklü olduğunu bildiği α (alfa) tanecikleriyle yaptığı saçılma deneyi sonucunda, (+) yükün tümünün (proton) ve atomun kütlesinin çok büyük bir kısmının atomun merkezinde küçük bir hacimde bulunduğunu saptamıştır.
Çekirdeğin hacmi çok küçük, elektronlar ise çekirdeğinm etrafında çok büyük bir boşluğun içine dağılmışlardır.
Elektronların sayısı çekirdekteki (+) yükü nötrleştirecek sayıdadır. Çekirdekteki (+) yük sayısı farklı element atomlarında farklı sayıdadır.
Rutherfordu atom modeli çekirdekteki nötronlardan bahis etmemektedir.
Ayrıca model elektronların hareketlerini de açıklayamamaktadır.
BOHR ATOM MODELI
-
-
Elektronların konumuyla ilgili ilk bilgileri vermiştir.
Elektronların belirli yörüngeleri olduğunu savunmuştur.Yörüngelere temel enerji düzeyi veya kabuk denir.
Bu kabukların enerjisi çekirdekten uzaklaştıkça artar.
Enerji seviyeleri “n” ile gösterilir. 1, 2, 3 ..... gibi tam sayılardır.
Herbir seviyenin enerjisi tek elektronlu atom veya iyonlar için;
En =
313,6
n
2
formülü ile hesaplanır.
(n= enerji seviye numarası)
-
-
Atoma iki enerji seviyesi arasındaki fark kadar enerji verildiğinde, elektronlar bir üst enerji seviyesine çıkar. Uyarılma dediğimiz
bu olayda verilen enerji kesildiğinde, elektronlar eski yerine döner. Üzerlerindeki fazlalık enerjiyi çevreye ışık (foton) olarak yayarlar.
Bohr atom modelinde çok elektronlu sistemler açıklığa kavuşmamıştır.
1
MODERN ATOM MODELI
-
Bohr atom modelinde açıklanamayan çok elektronlu atomlar açıklanabilmiştir.
Orbital kavramının ortaya çıkması sonucu bu model hale geçerliliğini korumaktadır.
Elektronlar “n” ile gösterilen belli enerji düzeylerinde bulunurlar.
“n” 1, 2, 4 ...... 7’ye kadar tam sayıdır.
Bir elektronun bulunma olasılığının en yüksek olduğu yere “orbital” denir.
2
2
Her temel enerji düzeyinde “n ” kadar orbital, “2n ” kadar da elektron bulunur.
Orbital
Iki türlü gösterilebilir.
- Her orbitalde iki eletron bulunur.
- Yönleri birbirine zıttır.
Orbital Türleri
*
Elektronlar orbitallere en düşük enerjiliden başlayarak tek tek dolar.
*
Elektronlar orbitallere dizilirken yarı kararlı veya tam kararlı olacak şekilde dolarlar. Bu durumdaki e dizilişine küresel simetri denir.
2
*
Küresel simetri durumunda elektronlar çekirdeğin etrafında yaklaşık eşit uzaklıkta bulunur. Bu durumlarda atomdan elektron
koparmak daha zordur.
1
2
3
6
5
10
...... s , ...... s
...... p , ...... p
...... d , ...... d
7
Küresel simetri gösteren elektron dizilişleri
14
...... f , ...... f
*
Elektronlar orbitallere artan enerjilerine göre dizilirler.
Aşağıdaki tablo bu dizilişi göstermektedir.
Her temel enerji düzeyinin orbital ve elektron sayısı farklıdır.
Temel enerji Düzeyi
(Baş kuvantum sayısı)
*
Orbital Türü
Orbital Sayısı
Yukarıda açıkladığımız elektron dizilişine uymayan iki durum vardır.
Elektron dizilişi
durumlarda kendiliğinden
geçilir.
2
4
1
5
.... s d
.... s d
ve
ve
2 9
.... s d
1 10
.... s d
Küresel Simetri
3
ile biten
kararlı duruma
Elektron sayısı
DEĞERLIK ELEKTRONLARI
-
Nötr ve temel halde bulunan bir atomdaki en yüksek enerji seviyesindeki elektronlardır.
-
Atomların değerlik elekronları,
-
Bu elektronlar, atomun periyodik cetveldeki yerini, bileşiklerinde alabileceği değerliği, metalmi, ametalmi olduğunu bulmamızı
sağlar.
s,
-
1
-
En yüksek enerji seviyesinde
1
...s
3
*
2
...s
,
2
2 1
...s p
,
3
,
s ve f’de toplanmıştır.
2 2
...s p
4
,
2 3
...s p
5
,
2 4
...s p
6
,
2 5
...s p
,
7
2 6
...s p
8
En yüksek enerji seviyesinde
2 1
...s d
*
s ve p’de s ve d’de
,
2 2
...s d
4
,
2 3
...s d
5
,
2 4
...s d
6
,
2 5
...s d
7
,
2 6 2 7 2 8
...s d s d s d
8
,
2 9
...s d
1
,
2 10
...s d
2
Atomlar genellikle son yörüngelerindeki elektron sayısını kendilerine en yakın soygaz düzenine benzetmek için elektron alış-verişi yaparlar.
Soygazlar
*
Uyarı: Yukarıdaki değerlendirme metal ve ametallerde genellikle rastlanılan bir durumdur.
4
*
Değerlik elektronları sd ve sf de olanların tamamı metaldir, bu metaller (B grubu) bileşiklerinde birden fazla pozitif değer alırlar.
(Metal + Ametal)
iyonik
Örn:
12
Mg ile
17
bileşiklerinin oluşumu
CI’nin oluşturduğu bileşiğin formülü
Mg+2 CI-1 → MgCI2
5