medya - Schau hin!

Aileler için medya rehberi
Bir SCHAU HIN! hizmeti
Daha fazla bilgi ve sizin ve çocuklarınızın televizyon, oyunlar, internet, sosyal ağlar ve mobil
cihazların kullanımında nasıl „formda“ olacağınıza yönelik önerileri bulacağınız yer
www.schau-hin.info
Download-alanında birçok önemli konuyla ilgili bütün SCHAU HIN!-bilgibroşürleri ve medya rehberleri hizmetinizde:
Basitçe tuşlayın, rahatça ekrana bakın ve ihtiyaç halinde çıktısını alın.
Tv ve
Film
İnternet
Oyunlar
Mobil
Cihazlar
Sosyal
ağlar
SCHAU HIN!-danışma-hattımız iş günlerinde saat 9.00 – 18.00
arasında hizmetinizde:
030/52 68 52 - 132
[email protected]
tmek için
Sipariş e
ehberler:
rleri ve R
ü
ş
ro
b
i
Bilg
ervice
in.info/s
-h
u
a
h
c
www.s
ÇOCUKLARIMIZ
NASIL DAHA
GÜVENLE
MOBİL
SÖRF
YAPABİLİRLER?
Künye
Yayınlayan: Proje bürosu
„SCHAU HIN! Was dein Kind mit Medien macht.“
c/o WE DO communication GmbH GWA
Chausseestraße 13, 10115 Berlin
GIRIŞIM ÜYELERI
Tasarım, yazı işleri ve yapılandırma:
WE DO communication GmbH GWA
balar için
Anne ve ba
lar, Apps
mobil cihaz
ili cevaplar
& Co. ile ilg
AILELER IÇIN MEDYA REHBERI
Beş partner bir hedef
Medya, çocukların ve gençlerin yaşam dünyasında merkezi
bir rol oynamaktadır. Ancak birçok anne ve baba hızlı gelişim
ve sürekli büyüyen imkanlar sebebiyle kendilerini çocuklarının medya eğitiminde yeni meydan okumalarla karşı karşıya
görüyorlar. Kendilerine soruyorlar: Çocuğumun televizyon,
mobil cihazlar, internet & Co.’yu yaşına uygun ve güvenli bir
şekilde kullanmasına nasıl destek olabilirim?
Bu sebeple 2003 yılından beri beş partner „Çocuğunun
medya ile ne yaptığına SCHAU HIN! (bir bak)“a katılıyorlar:
Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Bakanlığı, Telekomünikasyon Girişimi Vodafone, iki resmi televizyon kanalı Birinci ve
İkinci Alman Televizyonu (ZDF), ayrıca program dergisi TV
SPIELFILM (ayrıntılı bilgi sayfa 14 ve 15‘te). Aileler için medya
rehberi SCHAU HIN!’in partnerlerinin müşterek hedefi anne
ve babalara çocuklarını medya kullanımında güçlendirmelerinde destek olmaktır. Zira, çocuklarının medyayı arkadaşlarıyla, aynı zamanda tehlikesizce kullanmayı öğrenmelerinde
anne ve babalar fazlasıyla katkıda bulunabilirler.
www.schau-hin.info adresinde anne ve babalar yeni gelişimler hakkında bilgilendirilmektedirler ve onlara çocuklarına medya dünyasında nasıl refakat edebileceklerine yönelik
somut ve güncele uygun öneriler verilmektedir. Slogan şöyle:
„Anlamak yasaklamaktan daha iyidir“.
Buna bu broşür de katkıda bulunmak istemektedir. Anne ve
babalar çocuklarına akıllı telefon, tablet ve mobil internet
kullanımında nasıl destek olabileceklerini öğrenmektedirler
ve „Başlangıç Sayfam“ ve „Vodafone Child Protect App“ gibi
uygun çocukları koruma-uygulamalarıyla tanışmaktadırlar.
İçindekiler
ELÇİLERİMİZ VE SUNDUĞUMUZ OLANAKLAR
Sayfa
4
BÜYÜLENME AKILLI TELEFON VE TABLET
Tuşlama, silme sörf, anne ve babaların çocuklarında dikkat etmeleri gerekenler 5
Akıllı telefonlar – anne ve babalar için küçük 1 x 1
6–7
UYGULAMALAR VE ŞANS OYUNLARI
Masrafı gözden kaçırmama
8 – 9
OYUN İÇİN AKILLI TELEFON
Yolda muhabbet
10 – 11
REJİSÖRLERDEN VE ŞAİRLERDEN
Yaratıcı akıllı telefon kullanımı 12 – 13
PARTNERLER
14 – 15
MESSENGER VE SOSYAL AĞLAR
Güvenlik kurallarına dikkat etmek
Chat yapmak – sadece PC’de
16 – 17
18 – 19
AİLELER İÇİN UYGULAMALAR
Küçük, renkli ve mobil
20 – 21
MEDYA KULLANIMI İLE İLGİLİ EBEVEYN SORULARI
En sık rastlanan günlük durumlar ile ilgili cevaplar
22 – 23
MEDYA FORMUNDA OLMA
30 günlük program
24 – 25
GLOSSAR
… aslında ne anlama geliyor?
26
FAYDALI BILGILER27
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 4 ::: ELÇILERIMIZ
MEDYA ILE IYI YETIŞME
Temsilcilerimiz ve sunduğumuz olanaklar
Jörg Pilawa
Gundula Gause
Fatih Çevikkollu
Tim Mälzer
Seçkin kişiler SCHAU HIN!’e dahil oluyorlar
TV-yöneticileri Jörg Pilawa ve Gundula Gause, TV-aşçısı Tim Mälzer ve kabare sanatçısı Fatih Çevikkollu ünlü şahsiyetler olarak SCHAU HIN! için devreye giriyorlar. Bununla birlikte
SCHAU HIN! birçok inisiyatifle birlikte çalışmaktadır ve bilimsel bir kurul tarafından uzmanlık alanında desteklenmektedir.
SCHAU HIN! somut olarak şu şekilde yardım etmektedir
Anne ve babalar SCHAU HIN! web sayfasında „çocuklar ve medya“ konusunda güncel bilgiler, öneriler ve yayınlar almakta, uzman medya pedagoglarına sorular sorabilmekte ve
yakınlarındaki danışma merkezlerini bulabilmektedirler. Eğlendirici bilgi filmleri, aynı zamanda heyecan verici oyun fikirleri de içeren bir uygulama, ayrıca TV-önerileri, dijital antrenman programı „anne ve babalar kendinizi medyaya hazırlayın!“ ve medya yeterliliği ile
ilgili interaktif soru cevap oyunu ile bu olanağı tamamlamaktadırlar. Basitçe tuşlayın ve
harekete geçin: www.schau-hin.info
BÜYÜLENME AKILLI TELEFON VE TABLET
Tuşlama, silme, sörf – anne ve babaların
çocuklarında dikkat etmeleri gereken hususlar
Akıllı telefonlar günümüzde kendi işletim sistemleri olan güçlü mini bilgisayarlardır.
Bunlar telefon etmenin yanı sıra bir kamera veya bir internet erişimi gibi birçok
başka fonksiyonlar sunmaktadırlar. Tabletler de giderek daha fazla tercih edilir
oluyorlar ve renkli programlarıyla ve kolay kullanılabilirlikleriyle en küçüklerde bile
büyük etki yaratıyorlar. Yetişmekte olanların bu çok sayıdaki fonksiyonu akıllıca
kullanabilmeleri için anne ve babalarının desteklerine ihtiyaçları vardır.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 6 ::: BÜYÜLENME AKILLI TELEFON VE TABLET
Akıllı telefonlar – anne ve
babalar için küçük 1 x 1
Kurallar kararlaştırın
Eğer bir çocuk kendi sorumluluğunda cep
telefonu ve internet kullanabiliyorsa akıllı
bir telefon için olgunlaşmıştır. Normaldebu
11 – 12 yaşlarındaki çocuklarda söz
konusudur. En iyisi anne ve babaların en
başından itibaren akıllı telefon
kullanımında açık kurallar üzerinde
anlaşmaya varmalarıdır. Buna bunun
sadece belirli zamanlarda kullanılması ve
örneğin ev ödevi yaparken veya aile ile birlikte
yemek yerken tamamen kapalı kalması da
dahildir.
Anne ve babaların örnek olmaları ve
şahsen kendilerinin de bu anlaşmaya
uymaları önemlidir. Altın kural şudur: 13
yaşına kadar olan büyük çocuklarda akıllı
telefonu zamanı kendi sorumluluklarında
paylaştırmayı öğrenebilecekleri şekilde boş
zaman kullanımı için haftada dokuz saate
kadar zaman kontenjanı anlaşmasına
varılabilir.
Verileri koruma
Kişisel verilerin yanlış ellere ulaşmamaları
için anne ve babaların çocuklarını dikkatli
kullanma konusunda hassaslaştırmaları ve
çocuklarında da kimin hangi verileri
görmesi gerektiği veya görebileceği bilincini
geliştirmeleri önerilir. Bu sayede kendi
verilerini korumayı ve örneğin cep telefonu
numarası veya adresi tanımadığı kişilere
sohbet ağında veya sosyal ağda vermemeyi
öğrenirler.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 7 ::: BÜYÜLENME AKILLI TELEFON VE TABLET
Resimlere ve videolara dikkat edilmesi
Cep telefonuyla çekilen resim ve videolar da
bu korunmaya değer verilerden
sayılmaktadırlar ve bir cep telefonu şifresiyle
üçüncü şahısların doğrudan erişmelerinden
korunabilirler. Bir kere online
yayınlandıklarında artık bunların yayılması
kontrol edilemez. Diğer internet
kullanıcıları bunları kopyalayabilir,
bilgisayarına indirebilir, yabancılaştırabilir
veya üzerinde oynayabilirler.. Çocuklar kimin
kendilerini hangi durumda cep telefonuyla
çektiğine dikkat etmelidirler ve bu
çekilenlere ne olacağı ve ne için
kullanılacağına açıklık kazandırmalıdırlar.
Fonksiyonları sınırlayın ve koruma
tedbirleri alınız
Anne ve babalar çocuğun korunması için
güvenlik ayarlarını aktifleştirmelidirler,
ayrıca örneğin hiç bir uygulamanın
kurulamaması ve yer belirleme
hizmetlerinin kapalı kalmaları amacıyla
App-Store için bir şifre oluşturmalıdırlar.
Anne ve babalar bununla ilgili kılavuzları
güvenlik başlığı altında www.schau-hin.
info/medien/mobile-geraete adresinde
bulabilirler.
SCHAU HIN!-önerisi
Çocuk koruması uygulamaları
korunaklı sörf sahaları kurarlar ve çocukların kendilerine uygun olmayan sayfalarla
karşılaşmaksızın ağda şikayetsiz bir sörf yapmalarını mümkün kılarlar. Ancak bunlar her
teknik yardımcı alette olduğu gibi aktif bir medya eğitimi kombinasyonu içinde bir
anlam taşırlar.
Anne ve babalar „Vodafone Child Protect App“ ile çocuklarını istenmedik aramalardan,
haberlerden ve reklam içeriklerinden koruyabilirler Bunlar kabul görmüş olan gençliği
koruma programı JusProg’a dayanmaktadırlar.
Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Bakanlığının ücretsiz bir uygulaması olan „Başlangıç
Sayfam“ Çocuk web sunucusu (www.kinderserver-info.de) üzerine yapılandırma
yapmaktadır ve kontrollü çocuk sayfaları, çocuklar için bütün Seitenstark-sayfalar dahil
olmak üzere sakıncasız fragFINN ve Blinde Kuh yetişkin sayfaları ve 12 yaşa kadar olarak
işaretlenmiş web sitelerinden oluşan büyük bir sörf sahası sunmaktadır.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 8 ::: UYGULAMALAR VE ŞANS OYUNLARI
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 9 ::: UYGULAMALAR VE ŞANS OYUNLARI
UYGULAMALAR VE ŞANS OYUNLARI
Masraflara dikkat edin
Çocuklar ve gençler günümüzde tamamen doğal olarak bir akıllı telefonun veya
tabletin fonksiyonlarını kullanmaktadırlar. Bu esnada sunulan olanakları yetişkinlere
kıyasla çok az araştırmaktadırlar ve bu sebeple masraf tuzaklarına daha kolay düşmektedirler. Faturalarda kötü sürprizleri önlemek için anne ve babaların SMS, App ve
oyun-App’leri yoluyla yapılan harcamalara açık sınırlar koymaları ve çocuklarını olası
masraf tuzaklarının nerede gizlendikleri konusunda aydınlatmaları önemlidir.
Çok özel hizmetleri engelleme
Mobil sunumları kontrol et
App-Store’lerden indirilebilen veya akıllı
telefonlarda hazır bulunan oyunlar çok
eğlencelidirler, ama her zaman çocuklara
uygun değildirler ve genellikle de ücrete
tabidirler. Sözde „ücretsiz oyunlar“ da
çocukları genellikle oyun para birimleri
üzerinden uygulama dahilinde ekstralar
için para harcamaya yönlendiriyorlar.
Bunlara „uygulama içi satışlar“ da deniyor.
Bir Castingshow’da kendi favorisini destekleme veya bir soru cevap yayınında basit bir
şans oyunu sorusunu cevaplandırma SMS
veya telefonla arama yoluyla çok basitçe ya-
pılmaktadır. Ancak bunların arkasında
neredeyseher zaman ücrete tabi hizmetlerin sipariş edildiği pahalı arama numaraları veya çok özel SMS’ler gizlenmektedir.
Bilinmeyen numaralardan gelen aramalar
ve SMS’ler için de dikkat geçerlidir. „Merhaba, …seni çok hoş buluyorum, geri yaz!“
gibi metinlerin arkasında pahalı müşteri
çekme sunumları ve hatta tacizler yatıyor
olabilir.
SCHAU HIN!-önerisi
•İstenmedik aboneliklere karşı koruma: Çok
özel hizmetlere ve harici aramalara erişimi „üçüncü sunucu engeli“ üzerinden
veya özel „gençliği koruma tarifeleriyle“
bloke edin. Ayrıntılı bilgiyi tüketici merkezinde bulabilirsiniz.
•Uygulamaların indirilmesi anne baba
işidir: App-Store’ye erişimi bir şifreyle
sınırlayınız ve „uygulama içi satışlar“
opsiyonunu devre dışı bırakın.
•Çocuğunuzla birlikte uygun uygulamalar seçiniz ve indirmeler için aylık sabit
bir meblağ belirleyiniz.
•Telefon numaralarının kötüye kullanılmalarını Federal Ağ Acentesine ihbar
ediniz:
[email protected]
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 11 ::: OYUN İÇİN AKILLI TELEFON
Oyun zamanını ayarlayın
Bazı çocuklar oyun oynamayı bırakmak istemezler. Mobil cihazlarla bir köşeye çekilebildiklerinden anne ve babalar bunu her
zaman fark etmezler. Yasaklar, korumaamaçlı dahi olsalar sıkça
güvensizlik olarak algılanırlar. Bir yasaktan
daha önemli olan doğru dozaj, yaşa uygun
oyun seçimi ve birlikte oyun süresi ve oyun
içeriği hakkında konuşulmasıdır.
Masraf kapsamını sabitleyin
Akıllı telefon oyun repertuvarı indirme yoluyla istendiği kadar genişletilebilmektedir. Bu masraf sorununa dönüşebilir, zira birçok oyun ücrete tabi olarak
indirilebilmektedir. Onlineoyunlar da, genellikle mobil uygulama olarak sıkça sadece
başlangıçta ücretsizdirler. Oyun geliştirme-
leri veya güncelleştirmeler ücrete tabi olabilirler – burada anne ve babalardan bir
masraf kapsamı belirlemeleri önerilir.
SCHAU HIN!-önerisi
•Çocuğunuzun ne kadar sıklıkta ve ne kadar süre ile oynayabileceği konusunda
açık kurallar belirleyin.
Buna uyulmasına dikkat ediniz.
OYUN İÇİN AKILLI TELEFON
•Ç
ocuğunuzu başka ilgiler geliştirmesinde
ve sürdürmesinde destekleyin.
•Ç
ocuğunuzla oyunları veya oyun geliştirmelerini sizinle birlikte alması konusunda
anlaşın.
•Ç
ocuğunuzla çok oyunculu moddaki oyunların riskleri hakkında konuşun. Tanınmayan oyun partnerlerine dikkat!
Yolda eğlence
Akıllı telefonlar ve tabletler sıkça oyun için kullanılmaktadırlar. Daha anaokulu ve ilkokul çocukları için yaşa uygun olarak hazırlanmış olan ve oyun şeklinde okumaya, yazmaya ve hesap yapmaya destek olan büyük bir öğrenme ve oyun uygulamaları portföyü mevcuttur. Çocuklara yönelik iyi uygulamalar basit yapılandırılmışlardır, aşırı yüklü
etkileri yoktur, reklam içermezler ve rahatlama ve öğrenme etkileri vardır. Çocuğunuzla birlikte uygun olanakları seçmeniz mantıklıdır. Her türden uygulamanın kurulumu
çocuklarda esas itibariyle anne ve babanın görevidir. Önemli olan anne ve babaların
çocuklarının hangi oyunu kullandığını göz önünde bulundurmalarıdır. Böylece anne
ve babalar çocuklarının uygun olanaklardan yararlandıklarından ve pahalı oyunlar indirmediklerinden emin olabilirler.
Çok-oyunculu-oyunlarda dikkat
Çok-oyunculu-oyunlar çok oyuncu modunda online oynanan oyunlardır. Birlikte oynama sayesinde yeni arkadaşlar bulunabilmektedir, bununla birlikte oyun partneri
tarafından taciz edilme riski de vardır. Takım olma durumu ayrıca eşlik edebilmek
için sürekli online olunması sosyal baskısını
da artırmaktadır.
i:
Medya öneris
ilmeye
ların tavsiye ed
Anne ve baba
malarını
çocuk uygula
u
nl
u
oy
r
ğe
de
i adresler
bulabilecekler
ps
s.net/ kinderap
www.klick-tipp
der.de
-apps-fuer-kin
nk
ba
en
at
.d
w
ww
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 13 ::: REJISÖRLERDEN VE ŞAIRLERDEN
Medyasal ipucu takibi
Anne ve babalar çocuk doğum günlerinde
çocuklarına ve arkadaşlarına genellikle heyecanlı bir şey sunmak isterler. Bir başka
tarzda ipucu avı nasıl olur? Çocuklar gruplar halinde çevredeki yerleri verilen bilgiler
yerine resimler ve bariz ses kayıtları yardımıyla bulmak zorundalar. Gerçekten de
orada olduklarının delili olarak resmi kendi
cep telefonlarıyla çekerler veya sesi kaydederler. Tüm delillerle hedefe ilk ulaşan grup
kazanır.
REJISÖRLERDEN VE ŞAIRLERDEN
Yaratıcı akıllı telefon kullanımı
Akıllı telefon ve tabletlerin çok yönlü teknik olanakları yaratıcı şekilde kullanıma da
izin vermektedir. Burada çocuklar sadece tekniği kullanmayı değil, aynı zamanda fikirlerini yaratıcı şekilde hayata geçirmeyi de öğreniyorlar.
Ses tonlarından sesli oyunlara kadar
Cep telefonlarının çoğunda konuşma ve
seslerin kaydedilebileceği kayıt fonksiyonu
vardır. Buradan belirli bir konu için uygun ekleme ve çıkarmalarla jenerik müziği ve video
röportajlarıyla örneğin sesli oyunlar yaratılabilir. Ses kayıtlarının birleştirilmeleri için
bir ses programına ihtiyaç vardır. Ücretsiz
olanaklar örneğin kullanımı basit olan
„Audacity“, programıdır:
www.audacity.de, veya internet portalı
„Audiyou“: www.audiyou.de. Anne ve babalar ayrıca ücretsiz yazılım indirirken, bilhassa hangi sunucudan yazılım alındığına
bağlı olarak belirli bir virüs riskinin oldu-
ğuna dikkat etmelidirler. Bu sebeple her indirme işleminden önce yanlışlıkla virüsler
indirilmemesi için sayfanın güvenli olup
olmadığının kontrolü önemlidir.
SMS-Lirik
Bir SMS yazmak zor değildir. Ama bir şiir
yazmak? Görev azami 160 harfle bir şiir
yazmak. Örneğin bir arkadaşın doğum gününü kutlamak için güzel bir olanak.
i:
Medya öneris
ckers.de
www.netzche
x.de
www.auditori
b.de
u
cl
www.knips
inder.de
www.kamerak
www.juki.de
Geocaching-Turu
Birlikte doğada bir gezinti bir „Geocache“
arayışıyla da birleştirilebilir, koordinatları
internette yayınlanmış olan bir gizli yer.
Gizli yer genellikle içinde bir seyir defteri ve
değiştirilen eşyalar bulunan su geçirmez bir
kutudan oluşur. Bu, güncel olan her akıllı
telefon veya tablette mevcut bulunan Global Positioning System (GPS) ile bulunur.
Anne ve babalar çocuklarıyla birlikte Cache’leri seçmelidirler ve GPS-kullanımını görüşmelidirler, zira kullanım sayesinde tam yeri tespit etmek mümkündür. Böylesi yer belirleme
hizmetlerini başkaları kötüye kullanabilirler ve bu sebeple bunun ihtiyaç duyulmadığı zamanlarda kapalı kalması gerekir.
Anne ve babalar kayıtlı Cache’leri örneğin
www.geocaching.de adresinde bulabilirler.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 14 ::: PARTNERLER
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 15 ::: PARTNERLER
BIRLIKTE DAHA FAZLASINA ULAŞMAK
SCHAU HIN! partnerleri!
Partnerleri Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Federal
Bakanlığı medya rehberi SCHAU HIN! partnerleriyle birlikte çocukların medya yeterliliklerini medyayı yaşlarına uygun olarak kullanmak suretiyle geliştirebilmeleri
amacıyla anne baba ve velilerimedya eğitimi ile ilgili sorularda bilgi ve danışmanlıkla desteklemek için devreye
giriyor.
Vodafone Almanya SCHAU HIN! partneridir ve Avrupa’nın
en büyük iletişim sunucularından biri olarak çocukların
ve gençlerin korunması için çaba harcamaktadır. Internet
ve mobil telefonun aile günlük hayatında çocuğa uygun
şekilde kullanma ve riskleri geçebilme şansı Vodafone’un.
Çocuklar aynı hesap yapma ve okuma, yüzme ve bisiklet
sürme gibi medyayı doğru kullanmayı da öğrenmek
zorundadırlar: Ne yaşa uygundur? Ve ne tehlikelidir? Televizyonu, radyoyu, interneti, bilgisayar oyununu veya cep
telefonunu ne kadar süreyle ve hangi sıklıkta
kullanacağım? Anne ve babalar çocuklarının medya
yeterliği kazanmalarında çok önemli bir rol
oynamaktadırlar. Birinci Alman Televizyonu onları burada
güçlerine göre desteklemek istemektedir. Bu sebepleSCHAU HIN!’e medya partneri olarak katılıyoruz.
ZDF aileler için medya danışmanı SCHAU HIN!’i destekliyor Anne ve babalara medya kullanımında yetiştirme
sorumluluklarının farkına varmalarında yardımcı oluyor.
Televizyon, cep telefonu, bilgisayar oyunu ve internet her
yerde vardır – çocuklarımızın günlük hayatlarında bile.
Anne ve babalar çocuklarının bunları doğru ve risksiz
kullanmayı öğrenmelerinde fazlasıyla katkıda bulunabilirler. ZDF programda bu konuyla ilgili geniş bir rapor
yayınlamanın yanı sıra SCHAU HIN! partneri olarak da
kendine bu toplumsal sorumluluğu görev ediniyor.
TV SPIELFILM, medya olanakları çeşitliliğinden her gün iyi
olanı bütünden ayıran ve anlaşılır açma ve kapama önerileri sunan en büyük program dergisi markası olarak kendisini ailelere karşı oldukça yükümlü hissediyor TV SPIELFILM anne ve babaların televizyon ve internet, cep
telefonu ve oyunlar dünyasında çocuklarına yetkin bir
şekilde refakat edebilmeleri için SCHAU HIN!’i destekliyor.
Sadece o zaman çocuklar da medyayı eğlenceli şekilde ve
akıllıca kullanırlar.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 17 ::: MESSENGER VE SOSYAL AĞLAR
Kişisel verileri koruma
„WhatsApp“ veya „Kik Messenger“ gibi mobil messenger’ler gerçi pratikler ve genellikle ücretsizler, ancak kişisel verilere lakayt
yaklaşımı temel alıyorlar: Böylesi uygulamaların kurulumunda kullanıcılar cep telefonu adres defterine ve dolayısı ile kayıtlı
olan bağlantıların bütün verilerine erişim
izni veriyorlar. Daima da bulunulan güncel
yere erişim bilgisi soruluyor, bu da kişinin
gerçekten bulunabilir olması riskini içinde
barındırır.
Sosyal ağlarda yabancılar yüklenmiş olan
resimleri, ilgileri, bağlantıları veya adresleri
görebilirler. Hızla yanlış ellere ulaşan ve işlenilmeye devam edilebilen veriler. İlgili güvenlik ayarlamalarını aktifleştirmek bir o
kadar önemlidir.
Mobing ve cinsel
tacizlere karşı önlem alın.
Çocuğunuz sanal mobing’in kurbanı olduğunda hızla harekete geçin: Çocuğunuzla
konuşun, failin öğretmeniyle hatta anne
ve babasıyla da bağlantıya geçin. Screenshot yoluyla belgeleri güvenceye alın ve silme talebinde bulunmak için bununla doğrudan sunucuya yönelin. Birçok vakada
danışma merkezleri veya emniyet de yardımcı olmaktadır – özellikle eğer cinsel taciz
söz konusu ise.
nerisi:
Medya ö
o.net
hne-risik
-o
n
e
t
t
a
it.de
www.ch
luss-dam
h
c
-s
g
in
bb
de
ummer.
www.mo
rgegenk
e
m
m
u
e
web.d
www.n
tchyour
www.wa
e
cksafe.d
www.kli
SCHAU HIN!-önerisi
MESSENGER VE SOSYAL AĞLAR
Güvenlik kurallarına dikkat
Bir internet sabit fiyatı varsa, mobil messenger’ler alışılagelmiş SMS’lere kıyasla daha
fazla imkan sundukları ve daha ucuz oldukları için tercih edilmektedirler. Sosyal ağlar
da artık mobil olarak kullanılabiliyorlar, bu da posta, resim ve kliplerin yoldayken bile
toplu olarak yüklenmelerini ve paylaşılmalarını mümkün kılıyor. Ancak bunlar güvenlik ve yüz yüze gelme risklerini de barındırabilirler: Kişisel veriler genellikle yeterince
korunmamaktadırlar, bu da tacizlere ve uygunsuz içerikli bağlantılara yol açabilir.
•Çocuğunuzu hoş olmayan diyalogları
derhal sonlandırması konusunda hassaslaştırın. Birçok Chat ve sosyal ağ bir
yardım butonuna veya bir ihbar fonksiyonunasahiptir, bunların vasıtasıyla rahatsız edenlerden başkaca haberlerin
alınması önlenebilmektedir.
•Dikkat: Bazı mobil messenger’ler
cep telefonu numarasını tanımak için kullanmaktadırlar, burada bir ignore etme
fonksiyonu başkaca müdahalelerden koruyamamaktadır.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 19 ::: MESSENGER VE SOSYAL AĞLAR
Chat yapmak – sadece PC’de
Giriş
Çocuklar chat yaptıklarında ve sosyal ağda
gezindiklerinde bunun için sadece PC kullanmalıdırlar. Zira çocuklar için güvenli
topluluklar henüz mobil özelliğe sahip değillerdir.
Küçük çocuklar için çocuklara uygun sosyal
ağlar uygundur. Bunlar özel güvenlik ayarla-
Büyük çocuklar ve gençler için
Çocuklar ve gençler sosyal ağların risklerini
daha iyi değerlendirebildikleri anda, diğer
olanaklar ilgi çekicidirler. Sosyal ağlar hakkında ayrıntılı bir genel bakış ve bunların
risk potansiyelleri ile ilgili devamlı bilgileri
SCHAU HIN!-Netzwerk-Atlas sosyal ağlar
alanında www.schau-hin.info adresinde
sunmaktadır.
rına sahiptirler ve Chat’ler yetişkinler tarafından yönetilirler. Bu sosyal ağlara kayıt olun-
… ve Facebook & Co.?
ması anne ve babanın onayı olmaksızın
mümkün değildir, yetişkinler kayıt olamazlar. Ayrıca telefon numaraları ve resimler
gibi hassas veriler yayınlanmamaktadırlar.
ya-önerileri
PC için med
6 yaş üzeri:
at
stark.de/ch
www.seiten
ff.de
www.tivitre
e
www.juki.d
/netztreff
e
.d
tz
rne
www.kinde
:
10 yaş üzeri
e
koepfchen.d
www.hellese
-kika.d
www.mein
ille.de
www.kidsv
Facebook, Google+ veya Jappy gibi sosyal ağlara her yaştan kullanıcı kaydolabilmektedir,
zira yasal sınırlamalara rağmen bir yaş kontrolü yapılmamaktadır. Üyelerin yerleştirdik-
leri içerikler yeterince kontrol edilmemektedirler. Böylece çocuklar şiddet, cinsellik
veya aşırı sağcı propaganda gibiuygunsuz
içeriklerle karşılaşabilirler.
Bu ağlara bir üyelik bu riskler sebebiyle genel olarak tavsiye edilmeye değer değillerdir – her ne kadar örneğin Facebook kendi
ifadesine göre üyeliğe 13 yaştan itibaren
izin verdiğini iddia ediyor olsa da. Nihayetinde bir üyelik ile ilgili karar anne ve babaya aittir. Çocuklarınızın bununla bağlantılı
olan risklerle baş edip edemeyeceklerini
şahsen sizin değerlendirmeniz gerekmektedir.
SCHAU HIN!-önerisi
•Çocuğunuzla birlikte çocuğunuzun yaşına ve ilgisine uygun olan bir sosyal ağ arayın
ve profili birlikte oluşturun.
•Çocuğunuzu sosyal ağların riskleri konusunda hassaslaştırın ve adres, telefon numarası, doğum tarihi ve resimler gibi kişisel verilerin anlamı ve korunmaları hakkında
konuşun.
•Çocuğunuza asla yabancıları arkadaş listesine almamasını ve sadece online olarak
tanıdığı hiç kimseyle gerçek dünyada buluşmak için randevu vermemesini öğütleyiniz.
•Sosyal ağın güvenlik ayarlarını çocuğunuzla birlikte kontrol ediniz ve düzenli olarak
yenilikler hakkında bilgi edininiz.
• Çocuğunuzun internet kullanımıyla ilgileniniz ve onun sorunları için bir kulağınız onda
olsun.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 21 ::: AILELER IÇIN UYGULAMALAR
AILELER IÇIN UYGULAMALAR
Küçük, renkli ve mobil
Doğru uygulamalarla çocuklara uygun olmayan içerikleri açılması önlenir. Anne ve babaların akıllı telefon veya tabletlerini çocuklar için de kullanılabilir yapmak için anne
ve babalar çocuklarının uzun bir süre denetimsizce anne ve babalarının cihazlarını
kullanmamalarına dikkat etmelidirler. Şu sıralar aktif bir medya eğitimini destekleyen
çocuklara uygun ve ücretsiz çok iyi uygulama olanakları vardır.
SCHAU HIN!-uygulaması
SCHAU HIN!-uygulaması anne
ve babalara birçok heyecanlı
oyun fikri, güncel haberler ve
çocuklar için günlük TV-önerileri sunmaktadır. Bununla birlikte anne ve babalar medyanın çocuklara uygun kullanımı
ile ilgili uygun önerileri ve altın kurallarıokuyabilirler. Bu uygulama iOS
ve Android için ücretsiz olarak alınabilir.
www.schau-hin.info/app
fragFINN-uygulaması
Bu uygulama çocuklara cep
telefonu için korunaklı bir sörf
sahasını mümkün kılmaktadır.
Bununla birlikte öncesinde
medya pedagogları tarafından
kontrol edilmiş ve çocuklar
için sakıncasız olarak derecelendirilmiş büyük bir web sitesi olanağı hizmetinizdedir. Arama motoru
yardımıyla çocuklara uygun içerikler çabucak bulunmaktadırlar. Bununla birlikte bu
uygulama düzenli olarak özel olanakları tanıtmaktadır. www.fragfinn.de/kinderliste/
eltern/kinderschutz/app
FLIMMO-uygulaması
Program rehberinin bu uygulamasıçocuklara uygunTV-önerileri ve haftanın gözdelerini,
ayrıca olanakları şahsenbir
araya getirebileceğiniz bir hatırlama kağıdı sunmaktadır.
www.flimmo.de/flimmo-app
Başlangıç-sayfam
Federal Aile Bakanlığının ücretsiz olan bu uygulaması
KinderServer’e dayanmaktadır ve
bütün Seitenstark-sayfalar dahil
olmak üzere fragFINN ve Blinde
Kuh’un kontrol edilmiş çocuk
sayfalarından, ayrıca 12 yaşa kadar olarak işaretlenmiş web sitelerinden oluşan büyük bir sörf sahası sunmaktadır. www.kinderserver-info.de/
meine-startseite-app
Internet-ABC-uygulaması
Bu uygulama 5-12 yaş arası çocuklar için tavsiye etmeye değer
oyunlardan oluşan sürekli
güncelleştirilmiş imkanları
iletmektedir ve anne ve babalara yaş, tür ve oyun aletleri
gibi filtre fonksiyonuyla PC,
Tablet, DS, Playstation veya
Xbox için uygun oyunları bulmada yardımcı olmaktadır. Bu uygulama iOS ve Android
için ücretsiz olarak edinilebilir.
www.internet-abc.de/eltern
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 23 ::: MEDYA KULLANIMI ILE ILGILI EBEVEYN SORULARI
MEDYA KULLANIMI İLE İLGİLİ EBEVEYN SORULARI
En sık rastlanılan günlük durumlar ile ilgili
cevaplar
Anne ve babalar sıkça çocuklarının medya eğitimi ile ilgili kararlar almak zorundadırlar: SCHAU HIN! anne babalar ve velilerin böylesi günlük durumlarda nasıl tepki
gösterebilecekleri konusunda öneriler sunmaktadır.
SCHAU HIN!-medyakoçu Kristin Langer’den
ebeveyn soruları ve
cevapları
Çocuğum yemek yerken dahi sürekli
erişilebilir olması gerektiğini söylerse
ne yapmalıyım?
Birlikte yemek yemek aile için önemlidir.
Bu çocuğunuz için kardeşleriyle iletişimde
bulunması veya şahsen kendi gününü anlatması için bir fırsattır. Sizler anne babalar
olarak birlikte yemek yeme zamanlarını
aile zamanları olarak ayakta tutmak ve engellerden korumak durumundasınız. Ama
şahsen siz de örnek olmak zorundasınız:
Bu sebeple birlikte yemek yerken siz de cep
telefonunuzu bir kenara koyun.
Çocuğum ille debir akıllı telefon isterse
ne yapmalıyım? Hatta bunun için gerekli parayı şahsen kendisi biriktirmeye
de hazır, ama o zaman kullanımı
hakkında kendisi karar vermek istiyor.
Eğer çocuğunuz yeni bir cihazın alımı için
şahsen para biriktirirse, bunun olumlu bir
etkisi vardır: Hedeflere ulaşmak için bir
şeyler yapılması gerektiğini öğrenir. Ayrıca
eşyalara değer vermeyi öğrenir. Ama bu,
cihazı ne zaman ve kadar süre kullanacağı
konusunda tek başına karar verebileceği
anlamına gelmemektedir. Kuralları önceden olduğu gibi yine siz koymak
zorundasınız ve en iyisi bunu daha almadan önce yapmanızdır.
Sürekli yenilenen teknolojiye ayak uyduramazsamve ayak uydurmak istemezsem ve çocuğumun benden daha fazla
şey bildiği hissine kapılırsam ne
yapmalıyım? Bu durumda onun için
neyin iyi olduğunu nasıl
değerlendirebilirim?
İzin verin çocuğunuz size hangi yeni cihazları bildiğini ve bunların ne için iyi olduklarını anlatsın. Gerilmeden yaklaşıldığında
yeni teknoloji heyecan verici de olabilir. Ancak belirli bir cihazı satın almadan önce
bunun için para harcamayı isteyip istemediğinize kesin bir açıklık kazandırmalısınız.
Bununla birlikte bir arzın çocuk için uygun
olup olmadığı konusunda bilgi edinmelisiniz. İlgili bir cihaza sahip olup olmadıklarını ve bununla deneyimlerinin ne olduğunu
arkadaşlara ve tanıdıklara da sorunuz.
Günlük hayat
ile ilgili başkac
a
ebeveyn sorula
rı ve öneriler
bulacağınız ye
r
www.schau-h
in.info
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa 25 ::: MEDYA FORMUNDA OLMAK
30 günde medya formunda –
30-gün-programına siz de katılın!
1.Katılmak: Programımız için kaydolunuz
ve çocuğunuzun yaş grubunu seçiniz:
3–6, 7–10 veya 11–13 yaş. Programa
istediğiniz an başlayabilirsiniz ve elbette
birçok yaş grubunu da seçebilirsiniz.
2.Bilgi edinme: Her iki günde bir kısa
haber alacaksınız – ilgi uyandırıcı
şekilde yazılmış ve yaşa uygun
hazırlanmış.
3. Medyayı birlikte yaşamak: Çocuğunuzla
birlikte „“yasaklamak yerine anlamak“
sloganına göre medya dünyasını
keşfedin. Birlikte medya kullanımı ve
heyecan verici oyun fikirleri için öneriler
ve teşvikler ile eğlence bütün aileyi
kapsıyor.
4.Daha fazla öğrenmek: Başka sorularınız
mı var? Tamamen kişisel sorularınızı
doğrudan medya koçumuz Kristin
Langer’e sorunuz.
ek:
bilgi edinm
Katılmak ve
fo
n
u-hin.i
www.scha
MEDYA FORMUNDA OLMAK
30-gün-programı
Birçok anne ve baba bunu bilir: Çocuğunuz televizyonu kapatmak istemiyor, okul ödevlerini yapmaktansa bilgisayarla oynamayı tercih ediyor veya bir akıllı telefon istiyor?
SCHAU HIN!‘in dijital 30-gün-programına katılın. Burada bir ay boyunca çocuğunuza
medya kullanımında nasıl eşlik edebileceğiniz ile ilgili öneriler ve çağrılar yapılacaktır.
Her zaman kayıt olunabilir. Bu ücretsiz olanak için TV-aşçısı Tim Mälzer de SCHAU HIN!
elçisi olarak katılıyor.
„Merhaba, ben Tim Mälzer, TV-aşçısı ve
‚SCHAU HIN!‘ elçisiyim. Aileler için medya
rehberi çocuk ve gençlerin bilgisayar, internet, oyunlar ve cep telefonunu
mantıklı ve yaşlarına uygun bir şekilde
kullanmayı öğrenmeleri için devreye giriyor – hem de siz anne ve babalar ile birlikte. Zira genç insanların medya tüketimi yemek yapmak gibidir:
Önemli olan malzemelerin
doğru karışımıdır. Bu sebeple 30-günprogramını size hararetle tavsiye etmek
istiyorum: Bu program size 30 gün içinde
düzenli aralıklarla sizin ve ailenizin kendinizi medya dünyası için nasıl forma
sokacağınız konusunda yaratıcı ve
yardımcı öneriler veriyor. Ayrıca katılmak
patates soymak kadar kolay: Kayıt olun
ve ücretsiz 30-gün-programınıza
başlayın! Haydi hazır olun!“
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa26 ::: SÖZLÜK
SÖZLÜK
… aslında ne anlama geliyor?
ANDROID
Google ile birlikte geliştirilen bir akıllı telefon
işletim sistemidir. Android-işletim-sistemliakıllı telefonlar için uygulamalar Google
Play’den indirilebilirler.
MMS
Multimedia-Messaging-Service için kısaltmadır ve müzik, resim veya video içeren cep telefonu mesajıdır. Ücreti metin mesajının (SMS)
üzerindedir.
APP
Applikation kelimesinin kısaltmasıdır ve uygulamalar için üst kavramdır. Buna oyunlar,
bilgi arzları ve iletişim programları dahildir.
Bu uygulamaların bazıları kullanıcılar için ücretsizdir, ancak diğer hizmetlerin indirilmesi
için genellikle ödeme yapılması gerekmektedir.
SELFIE
Tek kol ileriye uzatılmış halde tutulan veya
ayna görüntüsüne yöneltilen kamerayla çekilen kendinize ait bir portredir. Bunun için genellikle akıllı telefon kullanılmaktadır. Bir Selfie tek bir kişiyi ya da bir grubu (Grup-Selfie)
resmedebilir. Selfie’ler genellikle akıllı telefon
üzerinden Facebook veya Instagram gibi sosyal ağlarda yayınlanırlar.
BROWSER
Internette içeriklerin ve sayfaların gösterilmesine yönelik bir programdır.
LTE
Yüksek hızla mobil olarak internet erişiminin
sağlandığı en yeni mobil telefon neslidir. Cep
telefonlarının çoğu bu yeni teknolojiyi desteklemektedirler.
MESSENGER
(Aynı chat yapmakta olduğu gibi) neredeyse
eşzamanlı olarak akıllı telefon üzerinden haberleşmeyi mümkün kılmaktadırlar. SMS’in
aksine messenger hizmetleri mobil telefon sunucusunun kendi hizmeti değildir, aksine internet erişimi kullanılmaktadır. En bilindik
messenger’lerden birisi WhatsApp‘tır.
KATMA DEĞER HİZMETLERİ
Şans oyunları, bilgi hizmetleri, Castingshow
oylamaları veya hava raporları gibi özel hizmetlerin kullanılmalarını sağlayan telefon
numaraları veya SMS’lerdir. Burada ücretler
artırılmıştır.
AKILLI TELEFONLAR
Küçük bir bilgisayar kadar güçlü olan çok
fonksiyonlu mobil telefonlara denilmektedir.
Kullanıcılar bunun üzerinden E-Mailleri yönetebilirler, internette sörf yapabilirler, fotoğraf
ve film çekebilirler veya metin yazabilirler.
Akıllı telefonlara ilave uygulamalar kurulabilir, böylece hızla her şey yapabilir olurlar.
TOUCHSCREEN
tercümesi „temasa duyarlı ekran“ anlamına
gelmektedir, bunun üzerinden akıllı telefon
veya tablet gibi cihazla parmaklarla yönetilebilmektedirler.
WLAN
internete kablosuz bağlantıyı tanımlamaktadır. Cep telefonları bir WLAN-Router üzerinden kablosuz olarak internete bağlanabilirler.
Aileler için medya rehberi ::: Sayfa27 ::: DEVAM ETTIREN BILGILER
Faydalı bilgiler
Aileler için medya rehberi SCHAU HIN!
Anne ve babalar burada elektronik medyanın
çocuklara uygun kullanımı konusunda bilgiler ve pratik öneriler bulabilirler. Bilgi broşürleri ve öneriler servis danışma hattından da
verilmektedir: 030/52 68 52 - 132.
www.schau-hin.info
Broşür „risksiz cep telefonu?“
Bu broşür yeni cep telefonu neslinin risklerini
gösteriyor ve koruma olasılıkları ile ilgili öneriler veriyor. www.bmfsfj.de
fragFINN
Bu çocuk arama motoru çocukların hizmetine
korunaklı bir sörf sahası sunuyor.
www.fragfinn.de
jugendschutz.net
Dİnternetteki ülkeler üstü gençliği koruma
merkezi www.klick-tipps.net, www.chatten-ohne-risiko.net, www.surfen-ohne-risiko.net ve
www.hass-im-netz.info adresleri altında internetin güvenli kullanımı ile ilgili bilgiler sunuyor. Gençliği riske sokan içerikler
[email protected] adresinden ihbar
edilebilirler.
klick-tipps.net
İnternetteki iyi çocuk olanakları ile ilgili haftalık öneri hizmeti linkler hazırlıyor ve yetişkinler sayfasında iyi çocuk uygulamalarını
tavsiye ediyor.
www.klick-tipps.net/kinderapps
Cep telefonu sektörü
Bu enformasyon sunumu gençlere cep telefonu ve bilgisayarın güvenli kullanımı dahilinde
öneriler veriyor. www.handysektor.de
İnternet-şikayet-merkezi
Web siteleri, forumlar veya mobil içerikler ile
ilgili şikayetler buraya iletilebilirler.
www.internet-beschwerdestelle.de
Vodafone’da gençlik koruması
Burada Vodafone’da gençlik koruması ile ilgili
bilgiler bulursunuz. Gençlik koruması dahilindeki sorular için ücretsiz gençlik koruma
danışma hattı da 22 9 88 numarası altında
hizmetinizdedir.
www.vodafone.de/jugendschutz
I-KiZ – internette çocuk koruma merkezi
Anne babalar ve gençler Web siteleri, forumlar veya mobil içerikler ile ilgili şikayetlerini
buraya iletilebilirler. www.i-kiz.de
KinderServer
KinderServer çocuklara internet ağında güvenlik sunmaktadır. Özel olan: Tek bir tuşla
bilgisayar ve internet özelliği olan mobil cihazlar hızla ve kolayca çocuklara uygun güvenli sörf moduna geçerler.
www.kinderserver-info.de
„Uygulama“ uydu – uygulamalarla güvenli
kullanım
Büyüleme ve uygulamaların riskleri
ile ilgili bilgiler ve gençler ve anne babalar
için öneriler içeren broşür.
www.jugendschutz.net/pdf/Appgepasst.pdf