DÜNDEN BUGÜNE HAVAYOLU TAġIMACILIĞI ve

DÜNDEN BUGÜNE HAVAYOLU TAġIMACILIĞI
ve TAġIMACILIKTA MARKA
UTĠKAD: öncelikle sizlere derneğimiz hakkında biraz bilgi vermek
istiyorum…
UTĠKAD - Uluslararası TaĢımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği, Türkiye’de ve
uluslararası alanda kara, hava, deniz, demiryolu, kombine taĢımacılık ile lojistik
hizmetler üreterek taĢıma organizasyonunu üstlenen 350 civarında ki firmayı aynı çatı
altında toplayan bir sivil toplum örgütüdür.
1986 yılında kurulan UTĠKAD’ın en önemli amaç ve görevleri:
-
-
-
-
Tüm taĢıma modlarında faaliyet gösteren üyelerden oluĢan tek dernek olarak
ülkemizdeki lojistik sektörünün dünya standartlarında ve kalitesinde
yapılanmasını sağlamak;
Üyelerimizin mesleki geliĢimine katkı sağlamanın yanı sıra, üyelerimizin
sorunlarının çözümüne yönelik olarak ilgili platform ve kurumlarda gerekli
giriĢimleri yürütmek;
Ülkemizin lojistik sektörünü yurt içi platformların yanı sıra, FIATA, CLECAT ve
ECOLPAF gibi yurt dıĢı platformlarda da temsil ederek, dünyadaki geliĢmeleri
takip etmek ve olumlu uygulamaların ülkemize kazandırılmasına çalıĢmak;
Verilen eğitimler aracılığıyla lojistik sektörü çalıĢanlarının yanı sıra lojistik
hizmet alan diğer sektörlerin ve ilgili kamu kurumları çalıĢanlarının mesleki
geliĢimine katkı sağlamaktır.
UTĠKAD, sektörünün dünya çapındaki en büyük sivil toplum örgütü olan
Uluslararası TaĢımacılık ve Lojistik Dernekleri Federasyonu’nun (FIATA) Türkiye
temsilciliğini de üstlenmiĢ durumdadır. UTĠKAD, FIATA temsilciliğinin yanı sıra
Avrupa Forwarding, TaĢımacılık, Lojistik ve Gümrük Hizmet Üretenleri Derneği
olan CLECAT’ın da gözlemci üyesidir. UTĠKAD böylelikle yaĢanan sektörel
sorunları uluslararası platformlara da taĢıyarak çözüm arayıĢına gitmektedir.
Bilindiği gibi; FIATA tarafından tüm dünyada uygulamaya konan yeni düzenlemeler,
FIATA FBL ve FCR dokümanlarını kullanan Forwarder'ların Mali Mesuliyet Sigortası'na
sahip olmaları Ģartını getirmektedir. Sektörümüz adına bu gereksinimi karĢılamak
üzere yola çıkan UTĠKAD, uzun araĢtırma ve çalıĢmalar sonucunda "Doküman
BaĢına Sorumluluk Sigortası" olarak nitelendirdiğimiz; hava, kara, demir ve deniz
yolu taĢımalarında oluĢan hukuki sorumlulukları; kapıdan kapıya taĢımaları ve hata ile
ihmalleri de içermek suretiyle sigorta kapsamına alabilme olanağı sunan bir ürünü
sektöre kazandırmıĢtır. Bu ürün ile üyelerimiz; kargonun ziyan, hasar ve gecikmesine,
hata ve ihmale iliĢkin yasal sorumluluklarını, meydana gelen hasara iliĢkin ortaya
çıkan masraflarını, para cezaları ve harçlara iliĢkin yasal sorumluluklarını güvence
altına alabilmektedirler.
UTĠKAD’ın yeni bir misyonu; Afganistan, Azerbaycan, Ġran, Kazakistan, Kırgızistan,
Pakistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan ülkelerinin içersinde yer
aldığı ECOLPAF’ın oluĢumunda kurucu üye olarak yer almasıdır. Bölge ülkelerinin
Lojistik Hizmet Sağlayıcıları Derneklerinin TaĢımacılık Federasyonu oluĢumunun 2’nci
hazırlık toplantısı 17 Eylül 2010 tarihinde Ġstanbul’da UTĠKAD ev sahipliğinde
yapılmıĢtır.
Hava kargo açısından Türkiye’nin konumunu incelersek; Uzakdoğu’dan Avrupa’ya,
Asya’dan Avrupa’ya, Avrupa’dan Amerika’ya ve Avrupa içerisinde yapılan tüm hava
trafiğinin yaklaĢık %60-70’inin bölgemiz üzerinden yapıldığını görürüz. Bu demektir
ki; ülkemizin bulunduğu noktanın ya üzerinden geçen, ya ülkemizde sonlanan ya da
ülkemizde baĢlayan %60-70’lik bir hava kargo trafiği söz konusu.
Türkiye 2010 yılında 300 milyar dolar dıĢ ticaret hacmine ulaĢmıĢ olup, 114 milyar
dolarlık ihracata karĢılık, 186 milyar dolarlık ithalat gerçekleĢtirmiĢtir. Türkiye’nin
2023 yılı ülke hedefleri kapsamında hedeflediği dıĢ ticaret hacmi ise; 500 milyar doları
ihracat olmak üzere 1,2 trilyon dolardır.
Türkiye dıĢ ticaretinin taĢıma modları dağılımına baktığımızda; mal bedelleri üzerinden
25 milyar dolarlık dıĢ ticaretinin havayoluyla (%8) gerçekleĢtiğini görmekteyiz.
Avrupa’nın en genç ve dünyanın en geliĢen uçak filosuna sahip Türk Hava Kargo
TaĢımacılığında 2001’den bu yana sürekli bir geliĢim söz konusu. Hava kargo pazarı
sayısal verilerine baktığımızda da bu geliĢimi net olarak görebiliyoruz. SHGM verilerine
göre; 2010 yılı sonu itibariyle iç hatlarda taĢınan kargo miktarı 555 bin tona, dıĢ
hatlarda taĢınan kargo miktarı ise 1 milyon 467 bin tona (kargo, bagaj ve posta
taĢımaları da dahil) ulaĢmıĢtır.
Ġç ve DıĢ hatlarda tarifeli sefer yapmak üzere yetkilendirilen 16 havayolu iĢletmesinin
3’ü hava kargo taĢımacılığı alanında hizmet vermektedir. Yolcu ve yük taĢımacılığı
yapmak üzere yetkilendirilmiĢ THY ile birlikte 4 hava kargo iĢletmesi bulunmaktadır.
MNG, ACT, ULS ve THY’nin filosunda bulunan toplam 31 kargo uçağının yük
kapasitesi 1 milyon 112 bin ton’dur. Türkiye’de faaliyet gösteren 301 yetkili hava
kargo acentesinin 132’si IATA’ya bağlı bulunmaktadır.
Türkiye’nin bugün itibariyle 113 ülke ile ikili hava ulaĢtırma anlaĢması bulunurken, bu
anlaĢmaların tümü hava kargo taĢımacılığına da açıktır.
HAVA KARGODA TRANSĠT TAġIMACILIK VE ÖNEMĠ
Transit taĢımacılık, ekonomide ki anlık değiĢikliklere karĢı daha fazla korunmanızı ve
olumsuz ekonomik koĢulların etkisini minimize etmenizi sağlar. Sadece ihracat veya
sadece ithalat taĢımacılığı yaparsanız ülke ekonomisine çok fazla bağımlı kalırsınız.
Oysa transit taĢıma yaptığınızda dünya ekonomisindeki hareketlere bağlı olarak
transit yeteneğinizin Ģeklini değiĢtirebilirsiniz.
Transit yüklerin dağıtımı Türkiye'den yapılabilir mi? Türkiye bu konuda lojistik üs
olabilir mi?
Türkiye zaten kendi içinde bir lojistik üstür. Burada önemli olan Türkiye bunun ne
kadarını kullanabiliyor? Türkiye gibi Avrupa Birliği'nin (AB) yanında Gümrük Birliği'ne
tabii çok uygun olanakları ile Avrupa ülkelerine servis yapabilecek ama AB
regülasyonlarının tamamına tabii olmayan (çevre koĢulları, insanların yaĢam tarz ve
benzeri regülasyonlar) dünya üstünde baĢka bir ülke yok. Türkiye çok ciddi anlamda
kombine lojistik çözümlerle Uzakdoğu'dan bölgeye taĢınan yükün çok ciddi bir kısmını
kendi üstüne döndürebilir. Burada önemli olan hava kargonun sadece taĢımacılığı
değil, buraya getirilmesi, bekletilmesi, istendiği zaman müĢterinin sipariĢine göre
gününde Avrupa'ya, Afrika'ya, Rusya'ya ve Ortadoğu'da bize yakın bölgelerde
dağıtımının sağlanmasıdır. Bölgede Türkiye'den daha güvenli, bu anlamda daha
geliĢkin, iĢ gücü kabiliyeti olan baĢka bir ülke yok.
2008 yılında 2 milyon ton kargo Uzakdoğu bölgesinden Avrupa ve bizim bölgemize
taĢındı. Bunun 1 milyon tonu yolcu uçaklarının altında taĢınırken diğer 1 milyon ton
kargo uçakları ile taĢındı. Bu 1 milyon tonluk taĢımanın yüzde 10'unun Türkiye'nin
üzerinden gerçekleĢmesi 100 bin tonluk taĢıma hacmi demek. Bu da sadece
taĢımacılıktan yılda 500 milyon dolarlık bir ciro kazanmamızı sağlar.
Dünya Kargo Trafiğinde Ġstanbul
Ġstanbul 2010 yılında Dünya Sıralamasında 339,077 ton ile 31., Avrupa Sıralamasında
10. ve Büyüme hızına göre Avrupa’da %6’lık büyüme ile 2. ġehir seçildi.
Ġstanbul Kargo Merkezi olmaya Öncülük Etmeli;
Maalesef bugüne kadar olan süreçte, Uzakdoğu, Amerika ve Avrupa’dan Afganistan,
Irak ve diğer bölge ülkelerine yapılan taĢımaların büyük bir yüzdesi Körfez ülkeleri
üzerinden taĢındı. Biz yeterince pay alamadık. Onlar transit antrepoları, serbest
bölgeleri, kargo köyleri, uçaklara yeterli sayıda park pozisyonu gibi gerekli alt yapıyı
zamanında oluĢturdular. Bizim artık bu noktada bu sürecin devamını kaçırmamamız
gerekiyor.
HAVA KARGODA YENĠ GELĠġMELER
Forwarderları ve lojistik hizmet sektörünü temsilen UTĠKAD adına delege olarak
katıldığımız ve 8-10 Mart tarihlerinde Ġstanbul’da gerçekleĢen IATA Dünya Kargo
Sempozyumu’nda son yıllardaki geliĢmelere paralel olarak bazı konular özellikle öne
çıkmıĢtır. Sempozyumun açılıĢ gününde, küresel kriz sonrasındaki geçen 2 yılın
değerlendirmesini takiben önümüzdeki yıllarda havacılık sektörünün geliĢmesinde kilit
rol oynayacak geliĢim alanları, katılımcı delegelerin de oylarıyla sırasıyla aĢağıdaki
Ģekilde belirlenmiĢtir.
 Güvenlik uygulamalarının hızlı bir biçimde tüm dünyada uyumlu ve
standart hale getirilmesi (GÜVENLĠK)
 E-commerce ve e-freight uygulamalarının benimsenmesi ve hızlı bir
Ģekilde tüm ülkelerde uygulamaya alınması (E-FREIGHT)
 Havacılık sektöründe becerileri ve bilgi düzeyini arttıracak eğitim
çalıĢmalarının geliĢtirilmesi (EĞĠTĠM)





Tüm tedarik zinciri süreçlerinde çalıĢma iliĢkilerinin ve iletiĢimin
geliĢtirilmesi (ÇALIġMA ĠLĠġKĠLERĠ VE ĠLETĠġĠM)
Gümrük uygulamalarının uyumlulaĢtırılması (UYUMLU GÜMRÜKLER)
Altyapı yatırımlarının gerçekleĢtirilmesi (ALTYAPI)
Havayollarının Pazar giriĢlerinin kolaylaĢtırılması ve “açık gökyüzü”
uygulamaları (AÇIK GÖKYÜZÜ)
Çevre duyarlılığı ve karbon emisyon oranlarının düĢürülmesi (ÇEVRE)
2010 yılında bir önceki kriz yılına göre yaklaĢık olarak % 26 artan dünya hava kargo
taĢımalarına karĢın, 2011 yılında yükselen petrol fiyatlarının ve Dünya’da para
harcamayan-tüketmeyen nihai tüketici miktarının artmasının sektör için ana tehditler
olarak belirlendiği sempozyumda, güvenlik uygulamalarının yarattığı maliyet
artıĢlarına da dikkat çekildi.
Önümüzdeki yıllarda güvenlik sorununun sektörü zorlamaya devam edeceği ve ancak
bu arada e-freight (elektronik-kağıtsız taĢıma ve elektronik ticaret) uygulamalarının,
aynen e-bilet uygulamalarında olduğu gibi sektörün önünü açıcı uygulamalar olacağı
vurgulandı.
GACAG nedir? ; GACAG-Global Air Cargo Advisory Group, 4 kurucu üyesi
bulunan yeni Global Hava Kargo ĠstiĢare Grubu’dur. Öncelikli çalıĢma konuları
hava kargo güvenliği ve e-ticaret olan grubun temel prensipleri, 8-10 Mart
2011 tarihleri arasında Ġstanbul’da gerçekleĢen IATA Dünya Kargo
Sempozyumunda imza altına alındı. Grubun Kurucu Üyeleri: FIATA- The
International Federation of Freight Forwarders Assocation, IATA- The
International Air Transport Assocation, TIACA- The International Air Cargo
Association, GSF- Global Shippers’ Forum.
Havacılıkta Kurallar DeğiĢiyor mu? ; Hava kargo taĢımacılık endüstrisinde
iĢ iliĢkileri değiĢiyor. FIATA Hava Kargo ÇalıĢma Grubu BaĢkanı Rudolfo Sagel,
Zürih’te gerçekleĢen toplantıda Forwarderlar ile taĢıyıcı firmalar arasındaki iĢ
iliĢkilerine yönelik yeni bir direktif yayınladı. Bu direktife göre; taĢıyıcı firmalar
ile taĢıyıcı firmaların müĢterisi olan ve taĢımaların %80’inde yetkili kurum,
%20’sinde acente olarak taĢıma sözleĢmesi imzalayan Forwarderlar arasındaki
iliĢkinin günümüz koĢullarında daha fazla geliĢmesi zorunlu. FIATA, ticaretin
kolaylaĢtırılması, e-ticaret, güvenlik ve profesyonellik konularında çalıĢmalara
baĢlamıĢ olup çalıĢmaların Mart 2013’ten önce tamamlanması beklenmektedir.
IATA- HAVA KARGODA 2014 TAHMĠNLERĠ;
Uluslararası Hava TaĢımacılığı Birliği’nin yayınladığı 2014 yılı tahminlerine göre; hava
kargoda 38 milyon ton yük elleçlenmesi beklenirken bu rakamın 2009 yılında 26
milyon ton olarak gerçekleĢmiĢ olduğu da vurgulandı. Bu yükseliĢin beraberinde
getireceği ekonomik büyümenin desteklenmesi için daha verimli hava trafiği yönetimi,
havalimanı tesisleri ve güvenlik programlarına ihtiyaç olduğu kaydedildi.
Tahminlere göre; 2014 yılına dek Çin ve Hong Kong’daki yük hacminde görülecek
artıĢın dünya toplamının üçte birini oluĢturacağına iĢaret ediliyor. Yine tahminler
2014’te dünyanın en büyük pazarlarını Ģöyle sıralıyor: Amerika (8,8 milyon ton), Hong
Kong (5,4 milyon ton), Almanya (4,4 milyon ton), Japonya (4,4 milyon ton) ve Çin
(3,8 milyon ton)…
Ülkemiz ve UTĠKAD olarak bizler de bu pazarda daha fazla hava kargo trafiğinin
gerek transit, gerekse ithalat ve ihracat olarak yaratabileceğini ön görmekteyiz.
Sorunlar ve Çözüm Önerileri;
 Altyapı Yetersizliği;
o Park Yeri Yetersizliği ve Slotların kısıtlanması; Uçaklara yeterli
sayıda park alanı verilmesi ve buna bağlı olarak slotların
düzenlenebilmesi için büyüme çalıĢmaları bir an önce tamamlanmalı.
o Antrepo Sorunları; Ülkemizde “Transit Antrepo” olmadığı için
transit kargolar gümrük iĢlemlerine tabi olmakta bu da zaman ve maddi
kayıplara neden olmaktadır.
o Diğer taĢıma modları ile entegrasyon; Hava kargo taĢıması sadece
havayolu taĢıması değildir. Intermodal taĢıma içerisinde havayolu
taĢımasının yanı sıra, karayolu+havayolu ya da denizyolu+havayolu gibi
diğer taĢıma modları ile bağlantılar da söz konusudur. Örneğin
Ġstanbul’da ki 2 ana meydan arasında demiryolu bağlantısı yoktur ve
karayolu ile aktarma yapıldığında harcanan süre, havayolu taĢımasında
geçen süreden dahi fazla olmaktadır.
 YetiĢmiĢ Kaliteli Personel Sıkıntısı; Sektörde yaĢanan kaliteli personel
sıkıntısının çeĢitli eğitim programları ile biran önce giderilmesi gerekmektedir.
 Sınır
geçiĢleri
Hızlandırılması,
transit
yüklerde
gümrük
formalitelerinin KolaylaĢtırılması; Ülkemizden geçen transit yükler sanki
ülkemize ithal gelen yükler gibi bazı kontrollere ve iĢlemlere tabi tutulmakta ve
bu da ülkemizin transit taĢımacılıktan aldığı payı hızla düĢürmektedir. Yük
taĢımalarında yavaĢlamaya ve hatta ülkemizin yük kaybına neden olan mevcut
gümrük mevzuatları ve uygulamaları, ticaretin daha hızlı gerçekleĢtirilmesini
sağlayacak Ģekilde yeniden düzenlenmelidir.
 Kargo hizmetinin 7/24 verilmesi; Ülke genelindeki hava ithalat ve hava
ihracat taĢımaları ve buna bağlı gümrük iĢlemlerinin yaklaĢık %74’ü Atatürk
Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğü’nde gerçekleĢmektedir. Bu gümrükte
iĢlemler 09:00 – 17:00 mesai saatleri içersinde, bunun haricinde ise mesai
ücreti yatırılarak yapılabilmektedir. Atatürk Havalimanı Kargo Tesisleri ile
Gümrük YerleĢkesinin fiziki yetersizliği hepimizce bilinmektedir. Üzerinde
önemle durulması gereken ve bir an önce çözülmesi gereken bu yetersizliğin
yanı sıra, Gümrük ĠĢlevlerinin 7/24 çalıĢma esasına göre yeniden
yapılandırılması gerekmektedir.
 Lojistik Firmalar Bünyesinde Gümrük MüĢaviri Ġstihdamı: Ülkemizdeki
lojistik hizmet sağlayan Ģirketler dünyada bir örneği olmayan Ģekilde genel
gümrükleme hizmetlerini verememektedirler. Söz konusu genel gümrükleme
hizmetleri özellikle INCOTERMS 2010’da da belirtilen DDP taĢımalarında çok
büyük önem arz etmekte ve ayrıca transit taĢımanın da önünde duran önemli
bir engel olarak karĢımıza çıkmaktadır.
Sektör olarak Gümrük MüĢavirliği mesleğine büyük saygı duyulmaktadır. Ancak
lojistik firmaların dünya ile rekabet edebilmesi için Gümrük MüĢaviri istihdam
edebilmelerinin önünün açılması da bir zorunluluktur.
Temsil ettiğim ve kara, hava, deniz, demiryolu ve kombine taĢımacılığa iliĢkin tüm
taĢıma modlarında hizmet veren Forwarding ve Lojistik firmalarının Türkiye’deki sivil
toplum kuruluĢu olan ve bu yıl 25. yılını kutlayan UTĠKAD, çeĢitli uluslararası
etkinliklere katılarak ülkemizi ve sektörü uluslararası platformlarda da temsil etmeye
özen göstermektedir. Söz konusu organizasyonlarda sadece katılım ve sunum
yapılması ile sınırlı kalınmamakta, bu tür organizasyonları Türkiye’de de
gerçekleĢtirmektedir. UTĠKAD, geçtiğimiz yıllar içersinde FIATA Dünya Kongresi,
Balkan Kongresi gibi uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yapmıĢtır.
25. KuruluĢ yıldönümümüzde, 26-27 Mayıs 2011 tarihleri arasında yapılacak olan
Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Lojistik Kongresi (Eski adıyla Balkan Kongresi) de
ülkemizin ve UTĠKAD’ın ev sahipliğinde Ġstanbul’da ikinci defa gerçekleĢecektir.
Bölgesinde önemli bir aktör konumundaki ülkemizin komĢularıyla artan dıĢ ticaretine
yönelik lojistik ve taĢıma stratejilerinin oluĢmasında önemli katkıları olacak bu
kongreyle ülkemizi ve sektörümüzü gururla temsil edeceğiz.
TEġEKKÜRLER