Risk Grupları - Oshnet School

İŞ İLE İLİŞKİLİ KAS İSKELET
SİSTEMİ BOZUKLUKLARI
Öğr. Gör. Uzm. Dr. Banu DİLEK
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Öğrenme Hedefleri
İşe bağlı KİS bozukluğu kavramı ?
Bu bozuklukları oluşturabilecek risk faktörleri?
En sık etkilenen bölgeler?
Sık görülen işe bağlı KİS bozukluklarını tanıma ?
*İşe bağlı rahatsızlıklar; sakatlanma, iş günü kaybı
ve hastalığa bağlı erken emekliliklerin nedenleri
arasında ilk sırayı alır.
* Nedenleri ve etkileri multifaktöriyeldir.
* İş günü kaybı ve sigorta tazminatları nedeniyle
maliyeti en yüksek hastalıklar arasında yer alırlar.
* Korunmak büyük ölçüde mümkündür
Uygun olmayan çalışma koşulları ve vücut
postürü yüzünden sekreterlerde görülen sırt
ve bel ağrıları konusu Ramazzini’nin dikkatini
çekmiştir.
(17. yüzyılda Bernardino Ramazzini)
The Father of Occupational Medicine
• TekrarlayanEklem
hareketler
KAS
Tendon ve zorlanmalar
(repetetive strain injuries)
Kemik
• Birikimli travmalar
(cumulative trauma disorders)
• Kaslarda, tendonlarda, eklemlerde ve
kemik yapılarda değişiklikler olmakta
ve bu değişiklikler çeşitli klinik tablolar
halinde ortaya çıkmaktadır.
İşle İlişkili KİS Bozuklukları
* Tekrarlı Gerilme ya da Stres İncinmesi (RSI)
* Tekrarlı Haraket İncinmesi (RMI)
* Kümülativ Travma Rahatsızlığı (CTD)
* Aşırı Kullanma Sendromu
* Faaliyetle İlgili Ağrı Sendromu
Evre 1
Evre 2
Evre 3
• Erken Evre
• Çalışırken hasta
olan yerde ağrı ve
yorulma olur.
• Dinlenince geçer
• Performansı
etkilemez
• Orta evre
• Ağrı ve yorulma
işin başlangıcında
hemen ortaya
çıkar
• Gece boyu sürer.
• Performans
azalması olur
• İleri evre
• Ağrı dinlenmekle
geçmez
• uykuya engel
olabilir
• Performans
azalması
belirgindir
Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi
Çalışma Ortamı
Çalışma Koşulları
fiziksel
Süre
Çalışma İlişkileri
kimyasal
Ücret
Örgütlenme
biyolojik
Vardiya
İş güvencesi
ergonomik
Gece
İstihdam biçimi
psikososyal
SAĞLIK
Bireysel Özellikler
Yaşanan Çevre
İşle İlişkili KİS Bozukluklarının
Ortak Özellikleri
* Aşırı kullanım sonucu gelişir
* Yavaş oluşur ( haftalar- aylar )
* Etkin bir şekilde önlenebilir
* Birçok nedeni vardır (çoklu risk faktörü)
Ergonomik Riskler
* Hızlı tekrarlayıcı hareketler
* Kötü pozisyonda çalışmak
* Yetersiz istirahat araları
* Yetersiz ekipman tasarımı
* Artmış iş yükü
* Aşırı zorlama
* Ekipmanın uygunsuz kullanımı
OSHA Risk Eşiği
•Tekrarlayan hareket paterninin >2 saat sürekli
ya da günde >4 saat yapılması
•Nötral olmayan (Desteksiz, statik veya kötü
postürde) bir kerede bir saatten fazla kalmak ya da
günde >4 saat kalmak
• Elin günde 2 saatten fazla zorlanması
Bazı Risk Grupları
* Kasiyerler, giyim işçileri, kaynakçılar, inşaat işçileri
* Kuaförler, daktilograflar
* Montaj ve paketleme işçileri
* Terziler, cilalama, zımparalama yapanlar
* Titreşimli cihaz kullananlar
* Kamyon sürücüleri, taşımacılık yapanlar, madenciler
* Ressamlar, boyacılar, aşçılar, hekimler, hemşireler
* Temizlik elemanları
Sık Etkilenen Bölgeler
* Bel
* Sırt
* Boyun
* Omuzlar
* Dirsek
* Dizler
* Eller
Sık Görülen Klinik Tablolar
*Servikal- lomber myofasyal ağrı
* Gerilim boyun ağrısı
* Omuz sıkışma sendromu
* Bisipital tendinit
* Epikondilit
* De Quervain sendromu
•
•
•
•
•
•
Karpal Tünel Sendromu
Torasik Çıkış Sendromu
Kübital Tünel Sendromu
Tendinitis and Tenosinovit
El bileğinde ganglion kistleri
Lomber disk hernisi
Temel Belirtiler
* Ağrı, sancı
* Uyuşma, hissizlik
* Elektriklenme ve yanma hissi
* Sertlik
* Hareket kısıtlılığı
* Beceriksizlik
* Kas güçsüzlüğü ve yorgunluk
* Kas spazmı
* Eklem hareketlerinde kısıtlılık
Kişiye Etkileri
•Ağrı nedeniyle
kişiye ızdırap verir.
• Hareketleri
kısıtlayarak sakat
bırakır.
• Psikolojik yapıyı
olumsuz etkileyerek
depresyona yol açar.
• Aile fonksiyonlarını
olumsuz etkiler.
• Yaşam kalitesini
düşürür.
İşe ve Topluma
Etkileri
• İş memnuniyetini,
verimliliğini,
kalitesini ve katitesini
azaltır
• İş vereni,
endüstriyi, sağlık
bakım ve sigorta
sistemlerini ve
ekonomiyi olumsuz
etkiler.
Maliyeti
Yüksek harcama !
BOYUN VE ÜST EKSTREMİTE BOZUKLUKLARI
BEL VE ALT EKSTREMİTE BOZUKLUKLARI
BOYUN VE ÜST EKSTREMİTE BOZUKLUKLARI
(Omuz,Dirsek, El- el bileği )
fleksiyon
rotasyon
rotasyon
ekstansiyon
Boyun Ağrısı
* Boyun ağrılarının prevalansı genel populasyonda
kadınlarda %13 erkeklerde %9’ dur.
* İşyerlerinde görülme sıklığı ise daha fazladır.
* İşçilerin %51 ile 80’inin boyun ve kol ağrısı
geçirdiği ve sıklığın yaş ile arttığı görülmüştür.
Risk Faktörleri
Risk grupları
-Postür
Görsel gösterge ünitesi operatörleri
-Tekrarlayan hareketler
Ofis çalışanları
Dikiş makinesi operatörü
-Vibrasyon
Terziler
-Organizasyonel faktörler
Elektronik montaj işçileri
-Psikolojik ve sosyalKömür
faktörler
madencileri
-Bireysel faktörler Diş hekimleri
Et endüstrisi işçileri
Boyun ağrısı sıklıkla iş gereği uzamış baş
önde postür, özellikle boynu
hiperekstansiyona zorlayıcı şekilde sürekli
başüstü çalışma ile daha fazla ortaya çıkar.
Bu durum kaslarda sürekli kullanıma bağlı
yorgunlukla sonuçlanır ve kaslarda
hassasiyete neden olur.
Boyun Rahatsızlıkları
Ağrılı Yumuşak Doku Bozuklukları
- Servikal gerilme sendromu, myalji, akut tortikolis
Dejeneratif Bozukluklar
- Akut: Disk Hernisi (fıtığı)
- Kronik: Disk Hernisi, spondiloz
Belirtiler
• Boyun ağrısı
• Baş ağrısı
• Sırta ya da kola yayılan ağrı
• Boyunda sertlik ve boyun hareketlerinde kısıtlılık
• Omuz, kol ya da elde güçsüzlük
• Omuz, kol ya da elde duyusal değişiklikler
(uyuşukluk, karıncalanma)
Omuz Ağrısı
*İşe bağlı omuz ağrılarının nedenlerinin başında
da tekrarlayıcı hareketler, vibrasyon ve kötü
postür ( aşırı omuz fleksiyonu veya abduksiyonu
ile çalışmak gibi) gelmektedir.
* Ayrıca
ileri yaş, sigara kullanma ve öncesinde
travma geçirme de omuz ağrısını artıran
nedenlerdendir.
Risk Grupları
Kasiyerler,
Giyim işçileri,
Kaynakçılar,
İnşaat işçileri,
Kuaförler,
Sıvacılar,
Montaj işçileri ve
Uzun süre bilgisayar başında çalışmak durumunda olan
meslek grupları
Rotator Kılıf Sorunları
Supraspinatus tendiniti, subdeltoid bursiti, rotator
kılıfı yırtığı
Omuzun en sık görülen problemidir.
Rotator kılıf, omuzu saran dört tendondan oluşur.
Bunlar kola pronasyon ve supinasyon yaptıran ve
abduksiyona yardım eden kaslara bağlanır.
Ellerin havada tutulduğu çalışma pozisyonları veya
omuz bursa ve tendonlarını zorlayan hareketlerle
tetiklenir.
Ağrı dışında omuz hareketlerinde kısıtlılık olabilir.
Torasik Çıkış Sendromu
Kola doğru yayılan sinirlerin oluşturduğu sinir demetleri,
köprücük altı atar ve toplar damarları göğüs kafesinden
çıktığı olukta çeşitli nedenlerle sıkışmalarla karşı karşıya
kalabilir. Köprücük kemiği,7.boyun omurgası yan çıkıntısı,
1 kaburga, kaslardan kaynaklanan bu sorunlara “Torasik
çıkış sendromu“ adı verilir
* Boyun ve kol ağrısı, kolda uyuşma ve hareket
kusurları TÇS'de en sık rastlanan bulgulardır.
* Daha nadir olarak bölgedeki atardamarın yukarıda
sayılan yapılar arasında sıkışması sonucu kollarda
erken yorulma, soğukluk ve uyuşmalar ortaya
çıkarken toplardamarın baskı altında kalması halinde
bu kez ağrı kolda şişme ve kolda morarma şeklinde
renk değişikliği ortaya çıkabilecektir.
* Kollarda yorulma özellikle ellerin yukarıda olduğu
çalışmalar sırasında çok belirgindir ve hasta böyle bir
çalışma düzenini hiçbir şekilde gerçekleştiremez
Dirsek Rahatsızlıkları
Lateral Epikondilit (Tenisçi dirseği)
Dirsek dış yüzünde ağrı ile kendini belli eder.
Dirsek bükülmüşken el bileğinin dışa döndürülmesi,
ya da arkaya bükülmesi,
Bu da vidalama işinde, küçük parçaların montaj işinde,
çekiçle çalışanlarda, müzik aleti çalanlarda daha sık
görülmektedir
Pronator Teres Sendromu
Önkolun hızla dışa çevrilmesi, güçlü olarak dışa çevrilmesi, yada
el bileğinin öne bükülmesi ile beraber dışa çevrilmesi
Ağrı, median sinir basısı varsa elde uyuşma, karıncalanma
yakınmalardır.
Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme gibi işleri yapanlarda
daha sık görülür.
Radyal Tünel Sendromu
* Önkolun içe yada dışa doğru çevrilmesi ile birlikte el
bileğinin tekrarlı şekilde öne bükülmesi
* Radial sinir sıkışması oluşur. Ağrı ve güçsüzlük
gelişebilir.
* El aletleri kullanımı ,Diş hekimliği , Cerrahi risk
gruplarıdır.
Kubital Tünel Sendromu
* Kubital tünel sendromu
dirsekte ulnar sinirin
sıkışmasıdır.
* Başlıca bulgular; 4.5
parmakta deformite, duyu
kaybı ve elin intrinsik
kaslarında güçsüzlük
El bilek- El Rahatsızlıkları
De Quarvain Tenosinoviti
Tetik parmak
Ganglion
Karpal Tünel Sendromu
Guyon Tüneli Sendromu
De Quervain Tenosinoviti
* El bileği hareketleri, parmaklarla güç uygulayarak
el bileğinin öne yada arkaya bükülmesi, el bileğinin
hızlı döndürülmesi
* El bileği ve ön kolun baş parmak köküne yayılan
ağrı ve şişlikle kendini gösteren bir tendon ve
tendon kılıfı iltihabıdır
Risk grupları
Parlatma, cilalama, törpüleme, bileme, zımba
pres operatörleri, cerrah, kasap,
Pense kullanımı, testere kullanımı,
elle kavranıp döndürülerek kontrol edilen araçlar
(motosiklet), vidayı yatağına yerleştirme işi, elle
burma işi
Tetik parmak
• Parmakların tekrarlayan
bükülmesi, el ayasının aşırı
gerilmesi hareketi
• Çoğunlukla işaret parmağıyla
yapılan işler, elin fazla
açılmasını gerektiren aletlerin
kullanımı
•Parmağın hareketleri
sırasında takılma ve ağrı
olması
Ganglion Kistleri
* Genellikle el bileğinin sırt kısmında oluşan, eklem kapsülü,
tendon veya tendon kılıfı üzerinden köken alabilen, içi jel
kıvamında bir sıvı ile dolu kistik oluşumlardır. Elde en sık
rastlanan iyi huylu tümördür.
* Şişlik nedeni ile başvururlar. Şişlik dinlenme ile azalıp aktivite
ile artabilir. Bazen kistin patlaması sonucu şişlik tamamen
ortadan kalkabilir. Fazla büyüyen kistler eklem hareketleri
sırasında ağrıya neden olabilirler.
* Gelişmeleri ya akut travmayla ya da el ve el bileğinin
tekrarlayıcı zorlanmaları sonucudur. Cilalama, kum serpme,
makas, testere kullanma gibi işleri yapanlarda ganglion kisti
gelişimi sıktır.
Karpal Tünel Sendromu
( el bilek kanalı hastalığı)
El bileğinin tekrarlayan şekilde öne-arkaya bükülmesi
Hızlı bilek çevirme, eli bilekten sağa-sola yatırma
Parmakla baskı uygulama
Tutma hareketi
** Median sinirin karpal tünelde sıkışmasıdır
Risk Grupları
Parlatma
Cilalama,
Bileme
Törpüleme
Çekiçle dövme
Montaj
Daktilo, bilgisayar
Uyuşma, yanma, karıncalanma,ağrı, güçsüzlük
Ev işleri, halıcılık
*http://hasankocabas.com.tr/icerik-164-karpal_tunel_sendromu_el_bilegi_sinir_sikismasi.html
Müzik aleti çalma,
Ameliyat sırasında yapılan işler
Guyon Kanalı Sendromu
Ulnar sinirin el bileğinde Guyon
kanalı içinde tuzaklanması sonucu
oluşur ve dirsekteki tuzaklanmaya
göre daha nadir görülür.
Risk grupları
Halıcılık, pense kullanımı, askerlik,
çekiçle dövmek, müzik aleti çalmak
BEL VE ALT EKSTREMİTE BOZUKLUKLARI
Bel Rahatsızlıkları
• Ağır sanayide çalışanlar ( Metal sanayi, otomobil üretim yeri)
• İmalat sektöründe çalışanlar
( Fabrikalar, yiyecek ve içecek üretim ve satış yerleri, depolar gibi)
• Hizmet ve temizlik sektöründe çalışanlar (Oteller, restoranlar gibi)
• Sağlık sektöründe çalışanlar ( Hastaneler ve yaşlı bakım evleri gibi)
Kötü postür
Mekanik stres ve zorlanma
Sprain (incinme)-strain (zorlanma)
Dejenerasyon
Disk herniasyonu
Sinir basısı
Risk faktörleri
* Ağırlık kaldırma, indirme, taşıma, uzanma ve
dönme gibi aktiviteler
* Tekrarlamalı ve zorlamalı hareketler
* Belin ve vücudun yanlış pozisyonda kullanımı
* Uzun süreli aynı pozisyonda çalışma
* Vibrasyon
* Çevresel ve kişisel risk faktörleri
Diz Rahatsızlıkları
Prepatellar bursit ( hizmetçi dizi)
Subpatellar bursit (vaiz dizi)
Erken Osteoartrit
Bursit uzun süreler boyunca diz çökmek, diz
eklemlerinin fleksiyonu ve darbe görmesi
nedeniyle olur
Eklemde ağrı, şişlik, kızarıklık, hareket güçlüğü,
etkilenen tarafta çömelme güçlüğü, ağrının
dinlenmekle azalması, tekrarlanan travma
öyküsü, uzun süreli çömelerek çalışma öyküsü,
dizüstü düşme veya dize künt travma öyküsü yol
göstericidir.
Genel Yaklaşım
Çalışma ortamı ve çalışanların izlemi
İş koşullarının hızla analizi ve
risk faktörlerinin belirlenmesi
Etkin çalışan ve yönetici katılımı
Doğru ve erken tanı
Zamanında ve uygun tedavi
Gerekiyorsa iş modifikasyonu
Periyodik takipler
Teşekkür ederim