Öffnen

Transkript

Öffnen

EĞİTİM, BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
Üst Seviye Orta Öğretim On Üçüncü Sınıf
Genel Lise
ÖĞRETİM PLAN VE PROGRAMI
Priştine, ocak 2006
Redaktör:
Ramush Lekaj
Nazan Safçı
Lektör:
Nazan Safçı
İsa Sülçevsi
UNMIK
INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSE
PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT
PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA
GEÇİCİ ÖZYÖNETİM KURUMLARI
QEVERIA E KOSOVËS - GOVERNMENT OF KOSOVO- VLADA KOSOVA- KOSOVA HÜKÜMETİ
MINISTRIA E ARSIMIT
SHKENCËS DHE
TEKNOLOGJISË
Kabineti i Ministrit
MINISTRY OF
EDUCATION
SCIENCE &
TECHNOLOGY
Offise of the
Minister
MINISTARSTVO ZA
OBRAZOVANJE NAUKU
I TEHNOLOGIJU
EĞİTİM, BİLİM
VE TEKNOLOJİ
BAKANLIĞI
Kancelarija Ministra
Bakanlık Ofisi
GENELGE
KONU: ON ÜÇÜNCÜ SINIF DERS PROGRAMININ
UYGULANMASI
SAYI: MASHT 5 / 2006
Tarih: 20.01.2006
İlk ve Ortaöğretim Kanunu 6.1 maddesi (b) fıkrası, 7.1 maddesi ve
Kosova Geçici Özyönetim Kurumları 2001/19 sayılı ve 13 Eylül 2001
tarihli Yürütme Düzenlemesine göre1.3 maddesi ç bendine göre; Eğitim,
Bilim ve Teknoloji Bakanlığı bu Genelgeyi yayınlıyor.
Madde 1
Amaç
1.1. Bu genelgenin amacı eğitim sisteminin yeniden yapılanması sonucu
olarak hazırlanan on üçüncü sınıflara yönelik ders programının
uygulanmasıdır.
3
Madde 2
Öğretim Plan ve Programı
2.1. On üçüncü sınıflara yönelik ders programı, bu genelgenin ekinde
sunulmuştur.
Madde 3
Uygulama
3.1. On üçüncü sınıflara yönelik ders programı 2006/2007 öğretim yılında uygulamaya girer.
3.2. On üçüncü sınıflara yönelik ders programının uygulamaya girmesiyle, şimdiye kadarki tüm diğer ders programları uygulamadan
kaldırılır.
Madde 4
4.1. Bu genelge Bakanın imzasıyla yürürlüğe girer.
Agım Veliu, ministër
4
İÇİNDEKİLER
Genelge, 3
DERS PROGRAMININ UYGULANMA ESASLARI, 7
I. Giriş, 7
II. Uzak hedefler, 8
III. Genel hedefler, 8
IV. Değerlendirme 10
V. Öğretim yöntem ve teknikleri, 13
VI. Öğretim araç ve gereçleri, 13
VII.Ders planı, 14
VIII. Seçmeli ders, 15
DİLLER VE İLETİŞİM
TÜRKÇE, 19
İNGİLİZCE, 29
FRANSIZCA, 55
ALMANCA, 75
LATİNCE, 99
MATEMATİK, 105
FEN BİLİMLERİ
COĞRAFYA, 119
5
SOSYAL BİLİMLER
TARİH, 141
PSİKOLOJİ, 157
SOSYOLOJİ, 173
FELSEFE, 193
TEKNOLOJİ
TEKNOLOJİ VE BİT, 211
BEDEN EĞİTİMİ
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR, 223
6
DERS PROGRAMININ UYGULANMA ESASLARI
I. GİRİŞ
Eğitim, Kosova’nın toplumsal, siyasi ve ekonomik gelişmesinin etki
alanını temsil eder.
Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (EBTB) savaşın bitiminden
sonra başlayan, en gelişmiş uluslar arası standartlar düzeyinde bir okulun
yaratılması fikrini, bütün çalışma sahalarında çok yönlü ve pratik adımlar
atarak gerçekleştiriyor.
Kosova toplumunun kalkınması ve gelişmesi için tarihi öneme haiz
bu yapılanmada EBTB bakış açısını, kendi geleceği ve ülkesi hakkında
somut görüşe sahip bireyleri yetiştirecek şekilde, değiştirmeyi amaç
edinmiştir.
Bu gelişme Kosova insanını ve toplumunu, gelişmiş Avrupa ve
dünya ülkelerinin siyasi etkinlik, ekonomik, entelektüel, bilimsel ve
teknolojik ve de sosyal-kültürel gelişmelerde yer almasının ön koşullarını
sağlamaktadır.
Bu ders programının geliştirilmesi şekil, metodolojik yaklaşım, ders
yönetimi ve kapsamı, ders araçları, yöntemler, değerlendirme teknik ve
araçları açısından gelişmiş bir bilimsel süreci temellerine dayanmaktadır.
Program geliştirme grubu, eğitimdeki yeni gelişmeleri takip edip
uluslar arası uzmanlarla sürekli temas halindeydiler. EBTB’nin uzun
vadeli stratejisi olan program geliştirme sürecine UNICEF ve bazı ülke
kuruluş ve hükümetlerinin önemli katkıları olmuştur.
13. sınıf ders programı geliştirilirken öğrencilerin öğrenmeye karşı
olumlu davranışlar geliştirmek, okul hayatına katılımını doğru bir şekilde
sağlamak için yüreklendirme ve günlük alışkanlıklarını geliştirmelerine
özellikle dikkat edilmiştir. Onuncu sınıf ve ortaöğretim ile yükseköğretim
süresince öğrenciler akademik bilgiler, bilimsel veriler ve farklı kültürel
alanlarla karşı karşıya kalacaklardır.
7
II. UZAK HEDEFLER
On üçüncü sınıf ders programının hedefleri:
- Öğrencilerin zihinsel, estetik, bedensel, toplumsal, ahlaki ve manevi gelişimi için imkanlar sağlayabilme
- Öğrenim arzularını gerçekleştirilmesi için öğrencilerin, meslek
seçiminde doğru ve eğilimleriyle uyumlu yönlendirmeyi sağlayabilme
- Bilgilerini pekiştirerek geleceklerini hazırlayacak eğilim ve becerilerini geliştirip yönlendirebilme
- Bilgi sağlayacak ve bilgileri işleyecek ve de bilgi ve kanıtlara eleştirel bir yaklaşımı geliştirecek şartları sağlayabilme
- Katıldıkları etkinliklere bağlı, grup içinde davranış kurallarına
uyarak öğrencilerin bağımsız sorumluluk ve eylem üstlenmelerine
fırsat tanıyabilme
- İlgi duydukları çalışma sahalarının meslek ve akademik gelişme
imkanları dikkate alınarak değişik değerlendirme yöntemleriyle
öğrencileri, başarılı olacakları alanlara yönlendirebilme
Müfredat geliştirme grupları içeriğe uygun olan, yukarıda belirtilen
hedeflerden on ikinci sınıfın sonunda geliştirilecek davranışları temin
etmek için genel ve özel amaçları seçmişlerdir.
III. GENEL HEDEFLER
Bu ders programı hedeflerinin hayata geçirilebilmesi için genel ve
özel nitelikte kazanılacak davranışın tespit edilmesi gerekir. Amaçlanan
başarı derecesinin sağlanması için her zaman önceden tespit edilmiş ve
genel bir seviyeyi temsil edecek, karmaşık olmayan davranışlar belirlenir.
EBTB on üçüncü sınıf ders programı çerçevesinde öğretim yılı sonunda öğrencinin şu genel amaçları davranışa çevirmesi hedeflenmektedir.
A. Tutum ve değerler açısından
· Derse karşı eleştirel olabilme
· Öğrenmeye açık olabilme
· Hoşgörülü olabilme
· Saygılı olabilme
· İstekli olabilme
8
9
B.
·
·
·
·
·
Bilgi açısından
Terimleri tanıyabilme
Kanıtları tanıyabilme
Kavramları tanıyabilme
İlkeleri tanıyabilme
Süreç ve yöntemleri tanıyabilme
C.
·
·
·
·
Anlama açısından
Kanıt ve ilkeleri (basit durumlarda kullanmayı) anlayabilme.
Malzemelerin yapısını anlayabilme;
Sebep-sonuç ilişkisini anlayabilme;
Yöntem ve süreçlerin gerekliliğini anlayabilme.
Ç. Yeni durum ve şartlarda uygulama açısından
· Kanıt ve ilkeleri uygulayabilme;
· Süreç ve yöntemleri uygulayabilme;
· Problem çözümlerinde uygulayabilme
D.
·
·
·
·
Analiz açısından
Bilgilerin çözümleyebilme;
Kanıtların karşılaştırmasını çözümleyebilme;
Sebep-sonuç ilişkisini çözümleyebilme;
Herhangi bir metindeki olaylar zincirini çözümleyebilme.
E. Sentez açısından (eleştirel-kompleks düşünme)
· Bilginin konu ile ilgisinin sentezini yapabilme,
· Kanıt ve fikrin farkının sentezini yapabilme.
· Problem çözerken ilkelere uymanın sentezini yapabilme.
· Örnekleme araçlarının yorumu sentezini yapabilme
· Varsayımların sentezini yapabilme.
Bu amaçların gerçekleşme derecesini tespit etmek için gerekli araç
ve yöntemlerin geliştirilmesi zorunludur.
IV. DEĞERLENDİRME
Değerlendirme, öğrencilere kazandırılmaya çalışılan davranışlar
hakkında bilgileri algılama, sistematik derleme, inceleme ve yorumlama
sürecidir. Değerlendirme, ders programında belirlenen davranışların
kazanılma derecesi esasına dayanır.
10
Bu süreç aşağıda belirtilen bazı temel ilkelere dayanır:
- Değerlendirme sürecinde hedef ve öncülüklerin tespiti;
- Ölçülmek istenen amaca uygun araçların uygulanması;
- Sürekli ölçme ve değerlendirme aracılığıyla öğrencinin başarı
derecesi hakkında nitelikli verilerin sağlanması;
- Ders programını kapsayacak şekilde ölçme ve değerlendirmenin
dengelenmesi;
- Öğrencinin başarı derecesi verilerinin doğru ve kalıcı olması;
- Öğrencilerin başarıları arasındaki farkları belirleyecek doğru tekniklerin uygulanması.
IV.1. Değerlendirme Araçları
Okul yönetimi ve öğretmen yeterli ölçme ve değerlendirme aracı
seçip uygulamalıdır. Bu araçlar şöyle sıralanabilir:
- Algılama
- Soru sorma
- Uygulama veya deney raporu
- Sözlü ifade
- Yazılı ifade
- Belirtke tablosu
- Ölçüt ve amaçlara dayalı testler
- Soru sorarak oluşturulan başarı testleri
· çoktan seçmeli
· kısa açık cevaplı
· uzun açık cevaplı testler
ve öğretmenin uygun gördüğü diğer araçlar olabilir.
IV.2. Başarı Derecesi
Okul yılı sonunda her öğrenci aşağıdaki başarı derecesi ile değerlendirilir:
-
Pek iyi (başarı derecesi çok yüksek)
İyi (başarı derecesi yüksek)
Orta (başarı derecesi orta)
Yeter (başarı derecesi sınırlı)
Zayıf (başarı derecesi zayıf)
Başarı derecesi, genel amaçlarda belirlenen öğrencilerin kazanacakları davranışlar esasına dayanır.
11
Genel
hedefler
Ders bilgisi
Bilimsel
süreçleri
anlama
Eleştirel
düşünme
Manevra
becerisi
12
Çok yüksek başarı
Yüksek başarı
% 90
% 80
Ders bilgilerini basit Ders bilgilerini basit
durumlarda bilme
durumlarda bilme ve
ve uygulamada çok
uygulamada yüksek
yüksek başarı.
başarı.
Kanıtları, ilkeleri,
sebep sonuç
sebep sonuç
ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp
yönetilmesi ve basit
yargılara varmada
yargılara varmada
çok yüksek anlama
yüksek anlama ve
ve uygulama
uygulama yeteneği
yeteneği
Doğru bilgiye sahip
Doğru bilgiye sahip
olma, uygulanabilir
olma, uygulanabilir
ilke ve deneyler
ilke ve deneyler
yardımıyla
yardımıyla
problemlerin
problemlerin çözümü
çözümü gibi
gibi karmaşık
karmaşık durumlarda durumlarda eleştirel
eleştirel düşünce
düşünce geliştirmede
geliştirmede çok
yüksek başarı.
yüksek başarı.
Manevra becerisi yüksek
Orta başarı
% 60
Ders bilgilerini
basit durumlarda
bilme ve uygulamada orta başarı.
sebep sonuç
yönetilmesi ve
basit yargılara
varmada orta anlama ve uygulama yeteneği
Doğru bilgiye
sahip olma, uygulanabilir ilke ve
deneyler yardımıyla problemlerin
çözümü gibi karmaşık durumlarda
eleştirel düşünce
geliştirmede orta
başarı.
Sınırlı başarı
% 40
Ders bilgilerini
basit durumlarda
bilme ve uygulamada sınırlı başarı.
sebep sonuç
yargılara varmada
sınırlı anlama ve
uygulama yeteneği
Yetersiz başarı
Ders bilgilerini
basit durumlarda
bilme ve uygulamada yetersiz.
sebep sonuç
yönetilmesi ve basit yargılara varmada yetersiz anlama ve uygulama
yeteneği
Doğru bilgiye sahip Doğru bilgiye
olma, uygulanabilir sahip olma, uyguilke ve deneyler
lanabilir ilke ve
yardımıyla probdeneyler yardılemlerin çözümü
mıyla problemgibi karmaşık
lerin çözümü gibi
durumlarda eleştirel karmaşık durumdüşünce
larda eleştirel dügeliştirmede sınırlı şünce geliştirmede
başarı.
yetersiz başarı.
Manevra becerisi düşük
V. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Öğretim yöntemi seçiminde öğretmen kendi yetkisini kullanır. Seçim, öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda ders kapsamı özellikleri, öğretim esasları, öğrencilerin seviyesi vb. hususlar göz önünde bulundurularak yapılır.
Dersin daha hareketli olması, tekdüzeliğin kırılması ve öğrencilerin
katılımının sağlanması için yöntem ve tekniklerin uygun bir şekilde harmanlanması gerekir.
Öğretim yöntem ve teknik türleri öğrenmenin kendisi kadar farklılık
arz eder. Öğretim sürecinde en yüksek başarı derecesini yakalayabilmek
için öğretmen, birkaç yöntem ve teknikten kombinasyonlar yapabilir.
Daha nitelikli bir öğrenimin temini için uygulanacak muhtemel
yöntem ve tekniklerin başlıcaları şöyle sıralanabilir:
- Anlatma yöntemi
- Sözlü ifade
- Yazılı ifade
- Problem çözme
- Tartışma
- Grupta çalışma
- Gösterme ve yorumlama
- Eleştirel düşünme
- Beyin fırtınası
- Araştırma yöntemleri
Çok sayıda bilgiyi kapsayan konular için etkileşimli teorik ve
uygulamalı yöntemler de uygulanabilir.
Belli konular için doğada öğrenme, teknik gezi, kurum ve kuruluşları
ziyaret vb. yöntemler başarıyla uygulanabilir.
Arzu edilen sonuçların elde edilmesi için yukarıda sözü edilen
yöntemlerin uygulanması, uygun öğretim araç ve gereçleri eşliğinde
yapılmalıdır.
VI. ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ
Bu programın etkin öğretim ve öğrenimi için öğretmenler ve
öğrenciler farklı bilgi kaynaklarına başvurmalıdırlar. Şimdiye kadar
temel bilgi kaynağı olarak ders kitapları kullanıldı.
Ders kitaplarının yanı sıra aşağıda belirtilen bilgi kaynaklarının da
kullanımı faydalı olacaktır:
- el kitabı, atlas, broşür;
- resim, poster, afiş, şema, diyagram, harita, tabela;
13
- model, şekil, maket;
- slayt, saydam (asetat), video kayıtları;
- bilgisayar yazılımları, Internet, CD vb.
Öğrenilmek istenen bilginin türüne göre öğretmen sözel, görsel,
işitsel ve görsel- işitsel bilgi kaynaklarından herhangi birinin önemini
vurgulayarak okuldan temin edebilir.
Bilgi seçimi hakkı öğrenciye de tanınmalıdır.
VII. DERS PLANI
No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
14
Dersin Adı
Türk Dili ve Edebiyatı
Arnavutça
İngilizce
İkinci yabancı dil
Latince
Matematik
Coğrafya
Tarih
Psikoloji
Sosyoloji
Felsefe
BİT (Bilgisayar ve
İletişim Teknolojisi)
Beden ve spor eğitimi
Seçmeli Ders:
Seçmeli dersler yeni
ders veya kurslardan
(örneğin yurttaşlık
eğitimi, ahlak, sağlık
kursları, insan hak ve
özgürlükleri,
işletmecilik eğitimi,
BİT, yaşamsal çevrenin korunması veya
öğrencilerin ilgisini
çeken ve toplum için
yararlı olandiğer
konular) seçilebilir.
Toplam:
Ders sayısı
128
96
64
64
64
64
64
64
64
64
64
Oranı %
13.33
10,00
6,66
6,66
6,66
6,66
6,66
6,66
6,66
6,66
6,66
64
6,66
64
6,66
96
10,00
960
100,00
VIII. SEÇMELİ DERSLER
Öğrenciler istek, zorunluluk, gereksinim veya ilgilerinden seçtikleri
için böyle bir isim verilmiştir. Seçmeli ders, kurs veya etkinlik - öğrenci
veli veya diğer ilgililerin isteklerine dayanarak - Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı tarafından önerilebilir. Ayrıca işsiz olan öğretmenlerin
ellerinde hazır proje ile (ders, kurs, veya etkinlik plan ve programı, ders
kaynakları ve gerçekleştirme şekli) bu dersleri gerçekleştirmeye başvurmaları gerekirdi.
Seçmeli ders:
yeni ders veya kurslardan (örneğin yurttaşlık eğitimi, ahlak, sağlık
kursları, insan hak ve özgürlükleri, işletmecilik eğitimi, BİT, yaşamsal
çevrenin korunması veya öğrencilerin ilgisini çeken ve toplum için
yararlı olandiğer konular) seçilebilir.
Seçmeli ders, kurs veya etkinliğin süresi bir dönemden kısa olmamalıdır.
Seçmeli dersin yapılabilmesi için belli bir ders, kurs veya etkinliğe
yönelik talepler (sınıfın birden çok şubesi olması halinde) 15 gün önceden bildirilir; sınıfın tek şubesi olması halinde seçmeli dersin açılabilmesi
için öğrencilerin en az yarısının ortak bir ders için başvurması gerekir.
Seçmeli dersin açılmasına, yapılan başvurular göz önünde bulundurularak, il eğitim müdürlükleri ile işbirliği içerisinde okul yönetimi karar
verir, ancak bu prosedürün okul yılı başlamadan önce bitmesi gerekir.
Bu derslerin programlarını il eğitim müdürlüğü ve topluluktan (varsa
eğer) alanın uzmanları ile işbirliği içerisinde okul yönetimi geliştirir.
Seçmeli dersin okulu yetkili birimleri tarafından onaylanması halinde
zorunlu ders statüsüne sahip olur, ancak değerlendirme açıklayıcı sözel
not ile yapılır.
15
ENGLISH LANGUAGE CURRICULUM
3 hours per week, total 96
Introduction
Learning is a complex process of discovery, collaboration, and inquiry
facilitated by language. Composed of interrelated and rule governed
symbol systems, language is a social and uniquely human way of
representing, exploring, and communicating meaning. Language is an
essential tool for forming interpersonal relationship, understanding social
situations, extending experiences, and reflecting on thought and action.
Language is the principal instrument of thought and the primary basis of
all communication.
Philosophy
The program for English language will emphasize the importance of
experiencing language in context. Learners’ background knowledge,
skills and attitudes will be used as means of developing communicative
abilities: interpreting, expressing and negotiating meaning through oral
and written texts. As the learners develop communicative skills, they also
increase their linguistic awareness and develop language learning skills
and strategies.
In the English language program students will acquire various kinds of
knowledge, skills and attitudes about:
Interpreting, expressing and negotiating meaning (communication).
Patterns of ideas, behaviours, manifestations, cultural artefacts and
symbols (culture).
Sounds, written symbols, vocabulary, grammar and discourse
(language).
Cognitive, socio-affective and meta-cognitive processes (general
language education).
29
Learners will learn to communicate in English through the processes of
‘reception’, ‘comprehension’, ‘production’ and ‘negotiation’. Reception
is receiving the information and decoding the message. Comprehension
involves deriving meaning or significance from an oral or written text.
Production is expressing meaning by creating oral and written texts to
suit different participants, topics, purposes and reasons for
communication. Negotiation is the interaction process: participants in
the communication process must adjust to the needs and intentions of
others. Integral to all three processes are the communicative intents or
communicative functions, inquiring reporting, or describing and so on,
which are developed in the experience / communication component.
Students will also learn about the language and how to use it: the sound –
symbol system, vocabulary, structures and discourse elements that are
needed to convey ideas and enhance communication in an oral or written
context.
Aims
Following the long-term aims of the English Language Curriculum, in
order to communicate effectively and increase their cultural
understanding, in grade thirteen learners should:
30
·
Further develop, deepen and apply the four language skills,
placing heavier importance on reading and writing skills;
·
Deepen and broaden their linguistic and meta- linguistic
knowledge as well as their language learning skills, working
towards independent learning;
·
Integrate English with other learning areas using the target
language as a tool for real- life purposes and fulfilment of task;
·
Develop respect and tolerance for cultural diversity by
increasing their awareness related to the necessity for
cooperation and collaboration in global issues;
·
Become active participants in the learning process taking
greater responsibility for their own learning and deepening
their academic as well as their critical thinking skills;
·
Become life-long learners by improving their capability to
learn independently and monitor their own progress.
The Scope of Grade Thirteen English Language Curriculum
I COMMUNICATION
Enable learners to communicate in the target language at this particular grade and particular areas of interest,
gaining necessary fluency and accuracy in receptive and productive skills, in order to interact effectively with native
and non-native speakers of English in a variety of situations.
1. Listening
General objective: Enable learners to understand and respond to a wide variety of spoken discourse increasing their level of
comprehension of newly acquired language.
Specific objectives
Suggested language activities
Attainment targets
· Summarising in their own
Learners can:
Learners should be able to:
words the passage they
· Cope with language spoken at extensive
· Listen for general meaning and respond
listened about;
speed
with no interference and
orally or in writing;
· Listening to radio/TV
hesitancy;
· Listen for specific information and
commercials;
· Identify and note the main points and
respond;
· Viewing a film;
specific details including viewpoints;
· Listen to more extended speech or
· Listening to telephone
· Understand the main points of radio, or
lectures even when it is not clearly
conversation, recorded
TV programmes on topics of personal
structured using active listening
lectures, current events
and professional interest when the
strategies;
discussion;
delivery is at normal speed;
· Listen to TV news;
· Listening to oral presentation
· Understand the gist of the majority of
· Listen to a live or taped lecture, take
of a poem, short story or
films, most TV news and current affairs
notes or write summary even when it is
reports on cultural events;
in Standard English without too much
at reasonably fast speed;
· Listening to monologues,
efforts;
· Follow more complex lines of
radio programmes, interviews
· Understand extended speech and follow
arguments;
and presentations;
31
· Listen and understand the speech of the
speakers using different varieties of
English;
· Listen for information and/or pleasure;
· Listen and gather data, take notes, and
outline;
· Listen and raise awareness of how voice
quality and intonation can convey
meaning.
· Identifying moods.
·
complex lines of argument when the
topic is not familiar;
Understand the gist of conversations and
discussions with target language
speakers using different varieties of
English and respond by paraphrasing
what has been heard, asking for
clarification and feedback.
2.
Reading
General Objective: Enable learners to read a wide range of texts, including academic texts and literary works, with an
increased level of comprehension, expanding the repertoire of reading skills and strategies.
Specific objectives
· Matching activities;
· Answering multiple choice
Read both intensively and extensively
questions;
applying appropriate reading strategies;
· Poems, short stories,
Read articles and reports concerned with
simplified readers;
everyday life quite confidently;
· Labelling paragraphs;
Identify and note the main points with
· Completing texts with
the help of bilingual and monolingual
sentence gaps;
dictionaries;
· Reading photo captions and
Read extracts from magazines and some
travel literature extracts;
novels for pleasure;
· Reading magazine and/or
Read silently with increasing ease for
newspaper articles;
Attainment targets
·
·
·
·
·
32
Learners can:
·
·
·
Understand and respond to pieces of
writing on subject matter containing
complex and unfamiliar language;
Comprehend key vocabulary as well as the
main message of pretty complex written
materials without the help of visuals;
Use vocabulary and structures found in
reading to respond in speech and/or
writing;
longer periods;
· Read and analyse author’s intent;
· React personally to readings by making
judgements (or prioritizing values);
· Read authentic literature to develop
vocabulary.
· Reading extracts from
widely known literary
works.
·
·
·
·
Use reference material from magazines,
books and multi-media quite confidently;
Work out the meaning of language they do
not know, using context and their
knowledge of grammar with confidence;
Read with a gained confidence more
complex articles and reports;
Read aloud, use pauses and exaggerated
strategies, such as facial expressions and
gestures, to enhance the reading
experience, and visually illustrate the
order of events.
3.
Speaking
General Objective: Enable learners to interact with the target language speakers with an improved degree of fluency and a
good degree of accuracy in a wide variety of situations.
Specific objectives
· Produce language with almost correct
pronunciation and intonation;
· Interact with fluency and spontaneity
with native speakers;
· Engage self-confidently in
· Describing people;
· Discussing humorous
situations, personal
experiences, and similar;
· Discussing images, personal
tastes;
· Discussing personal habits
Attainment targets
Learners can:
·
Use English orally in a variety of contexts,
in order to relate, describe and explain as
well as give reasons for their clues,
handling both routine and complicated
situations with reasonable success and
33
·
·
·
·
·
·
communication in a variety of situations
with other speakers of English,
exchanging views and experiences,
agreeing and disagreeing, and arguing
their viewpoint;
Express assumptions, beliefs and
interferences orally;
Obtain information using critical
thinking skills;
Summarise orally and discuss the
content of an article;
Handle a complex situation with
comprehensible communication;
Participate in formal and informal
discussions on current events, on social
or academic topics;
Express themselves concisely using
effective cohesive devices.
and routines;
· Offering and accepting
advice;
· Discussing issues and
solving problems;
· Dialogues/Role play;
· Interviews;
· Presentations.
·
·
·
·
extended confidence;
Communicate effectively with only minor
pronunciation errors;
Produce accurate and fluent language
expressing opinions, likes and dislikes,
and preferences and demonstrate an
increased competence in their delivery;
Participate in a structured conversation of
increasing length and complexity;
Present orally a short original piece (e.g.
essay, story, poem) on a given theme with
some guidance.
4.
Writing
General Objective: Enable learners to write with an increased accuracy for specific purposes, expanding the range of
audiences.
Specific objectives
· Filling in forms and
applications;
· Writing notes, messages and
· Use library and internet resources to
34
Attainment targets
Learners can:
·
Apply grammar in a new context with
conduct a research;
· Increase accuracy and fluency in
writing;
· Understand the importance of and
follow all steps of the writing process:
prewriting, drafting, revising and
editing;
· Write clear and almost detailed texts on
a wide range of subject-related and
interest-related topics as well as welldeveloped research papers with some
errors that do not cause
miscommunication;
· Write an essay or article describing and
analyzing quite complicated issues;
· Write well developed narrative essays or
reports of several paragraphs for a
variety of audiences with only minor
error;
· Use capitalization and punctuation
correctly (proper nouns, comma, full
stop, question mark…);
· Revise their own and peers’ writing,
using dictionaries and grammar
reference books.
e-mails;
Formal and informal letters;
Writing personal anecdotes;
Writing a letter of complaint;
Writing (taking) notes about
someone;
· Writing descriptions of
people/places;
· Writing articles/reports;
· Transforming interviews into
reports.
·
·
·
·
·
·
·
·
·
minor mistakes at times, producing most
grammatical forms with a reasonable
degree of accuracy;
Understand and respond to pieces of
writing of reasonable length;
Fill in forms and applications, and write
formal and informal letters;
Summarise ideas found in reading
passages (articles, reports, and similar) in
their own words;
Write quite confidently more complex
pieces of writing of a variety of lengths
on real and imaginary subjects including
creative diaries, short essays, and simple
stories, using complex and compound
sentences with only little error;
Make first attempts at writing research
papers and (group) projects on familiar
topics.
35
II UNDERSTANDING AND USING ENGLISH
Increase learners’ linguistic and meta-linguistic awareness and deepen their understanding of language learning skills.
1.
1. Sound and spelling system
General objective: Enable learners to extend further their knowledge of similarities and differences between the language
systems of English and the mother tongue.
Specific objectives
· Learn with confidence particular aspects
of language system;
· Match spelling and transcription of more
complex words and gain confidence at
transcribing words themselves;
· Understand and apply the rules of
pronunciation of silent letters and correct
stress;
· Use appropriate stress and intonation
patterns in order to change the meaning
of a sentence;
· Identify the various accents of the target
language;
· Read aloud with changing intonation to
reflect affirmative, interrogative, and
exclamatory sentences.
36
· Long and short vowels drills;
· Weak and strong forms
drills;
· Songs;
· Matching activities;
· Intonation drills;
· Sounds and spelling;
· Word and sentence stress;
· Rhythm.
Attainment targets
Learners can:
· Demonstrate and apply understanding of
certain spelling patterns;
· Spell more complicated and less familiar
words including words of foreign origin;
· Pronounce word groups and utterances
almost accurately with appropriate stress,
rhythm and intonation;
· Express extended confidence in their
delivery w i t h n o support from their
teacher;
· Produce phonological elements of newly
acquired vocabulary such as long and
short vowels, silent letters and consonant
clusters;
Make an increased use of intonation to
express emotions and feelings.
2.
Vocabulary
General objective: Enable learners to independently explore in the area of vocabulary building and register in order to take
individual responsibility to pursue areas of particular interest.
Specific objectives
Suggested language activities Attainment targets
· Use vocabulary found in reading to
respond in speech and/or in writing;
· Understand and use new vocabulary
found in context;
· Make use of synonyms, homonyms, and
antonyms with greater confidence;
· Deal with, and make use of word
families, multi-word verbs, and
compound words;
· Choose and use aids when reading texts,
writing and in other activities;
· Compare the target language with one or
more languages in terms of vocabulary
word use, phrase and sentence structure;
· Work independently to enrich their
vocabulary with new words.
· Dictionary definitions;
· Vocabulary and word
builders;
· Multi-word verbs;
· Compounds words;
· Prefixes and suffixes;
· Word-building and/or word
order exercises;
· Rhyming words;
· Onomatopoeic words;
· Colloquial expressions;
· Idiomatic language;
· Synonyms.
Learners can:
·
·
·
·
Use mono and bilingual dictionaries and
other
reference
materials quite
confidently;
Store, recall and compare a great number
of words;
Explain words and expressions in their
own words;
Use samples of newly learned vocabulary
with some confidence.
3.
Language Structures
General objective: Enable learners to deepen their linguistic and meta-linguistic knowledge in order to apply it, and provide
fairly accurate explanations of particular aspects of the language system of English.
37
Specific objectives
· Understand and explore independently
rules and regularities;
· Increase their awareness of how words
in the target language are constructed
and spelled;
· Understand the relationship of structure
to meaning;
· Understand and practice the function of
word classes and their syntactic
functions;
· Employ increasingly complex
grammatical structures in writing as
follows: demonstrate knowledge of
verbs, tenses, auxiliaries, Wh-words and
pronouns;
· Employ increasingly complex structures,
such as phrases, clauses and sentences;
· Expand knowledge of similarities and
differences in word order of English and
the mother tongue related to complex
and compound sentences;
· Correct errors and mistakes as part of
learning through error analysis.
38
· Word order exercises;
· Gap-filling exercises;
· Correcting errors and
mistakes;
· Classifying words into
categories (e.g.
people/objects, activities,
qualities...);
· Tenses;
· Phrases and modifiers;
· Determiners;
· Completing texts with
paragraph gaps.
Attainment targets
Learners can:
·
·
·
·
.
Demonstrate knowledge of language
system and its function with greater
degree of self-confidence and
independence;
Demonstrate ability to categorise words
into classes;
Recognize and apply a number of sentence
patterns;
Distinguish between and use statements,
questions, commands, and responses.
4.
Discourse
General objective: Enable learners to extend further their understanding of the majority of discourse concepts and elements
applying them to a wide range of situations involving communication beyond classroom settings.
Specific objectives
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Recognize discourse features in
extended spoken texts (e.g. words,
expressions signalling introduction,
exemplification and conclusion;
Demonstrate knowledge of different
types of social relations;
Comprehend visual and non-verbal clues;
Use the information from the discourse
to make well-informed predictions;
Learn ready-made sets of interrelated
interactions;
Read newspapers and magazines to form
opinions;
Discuss various issues analyzing and
criticizing certain points;
Analyze and evaluate spoken discourse;
Use appropriate discourse in a given
situation;
Use accessible language and learn new
and essential language in the process.
· Concept questions (WHQuestions);
· Dialogue practice;
· Listening to a conversation
and modelling it into a role
play;
· Reading a report of an event
and modelling it into a role
play;
· Discussing issues;
· Taking turns in group
discussion;
· Reacting to suggestions;
· Forming opinions;
· Writing an argumentative
essay.
Attainment targets
Learners can:
·
·
·
·
·
·
Initiate authentic discourse with peers and
others by employing newly acquired
vocabulary and concepts.
Initiate, maintain and end conversation;
Interrupt and change the topic;
Vary the language to suit context,
audience and purpose producing clear,
smoothly flowing, well-structured speech,
making use of visual and non-verbal clues;
Demonstrate controlled use of
organisational pattern;
Retell important events and ideas gleamed
from video segments, graphic art, or
technology presentations.
39
III MAKING CONNECTIONS
Enable learners to use English as a tool for integration of learning areas, in order to reinforce and explore the content of other
fields of knowledge, using English for real-life purposes and fulfilment of tasks.
1.
Subject matter connections
General objective: Enable learners to increase their capability of accessing and using sources of information in English, in
order to integrate skills and knowledge, and broaden their horizons.
Specific objectives
Attainment targets
· Further develop and use their knowledge
and skills gained in other fields of
knowledge (mathematics, physics,
geography, history and similar);
· Listen to/watch sports programmes of
various sports events in English and
write reports with minor error;
· Use a variety of various topics for
conversation;
· Select relevant from irrelevant
information, formulate hypotheses and
verify them;
· Compare and contrast, and analyze the
influences of historical figures and
events and the impact of their work in
the development of their countries;
· Use the target language to analyse the
40
· Doing various quizzes;
· Viewing an exhibition
expressing opinions orally and
in writing;
· Viewing a film and analyzing it,
discussing different scientific
achievements;
· Solving problems and puzzles;
· Viewing a game on TV and
writing a report;
· Using search engine to explore
various topics.
Learners can:
·
·
·
·
·
Use English to search for materials in
other subject areas;
Present facts effectively orally and/or
in writing;
Produce texts almost correctly o n a
wide range of subjects, explaining
viewpoints on topical issues, arguing
advantages and disadvantages of
various options;
Use sports terminology and other
specialised register to discuss and write
on popular games and sports, or
various social and cultural events in the
target language;
Discuss a range of issues;
impact of human activity on current
science issues (e.g. ecology and the
environment, space exploration, health);
· Communicate using technology or
appropriate media;
· Respond to media such as film, print and
technological presentations by
explaining likes and dislikes, and
supporting opinions with example.
·
Apply connections across content areas
using a n d r e u s ing language and
concepts in different ways.
2.
Transfer of skill and content
General objective: Transfer the skills and content of foreign language to mother tongue in order to view them both more
analytically.
Specific objectives
Learners should be able to
· Compare and contrast, and describe
particular aspects of English and the
mother tongue;
· Explain similarities and differences
between English and the mother tongue
by comparing texts in both languages;
· Explore and use materials of interest to
them, analyzing the content, and
comparing it to information available in
their own language, and assess the
linguistic and cultural differences;
· Consider the mother tongue more
· Reading labels and ads in
English and translating them
into the mother tongue;
· Reading a text in English/the
mother tongue and summarising
it in the mother tongue/English;
· Reading two similar texts in
both languages and locating
similar and contrasting
information;
· Telling anecdotes and jokes;
· Viewing a documentary film.
Attainment targets
Learners can:
· Translate and interpret the gist of
written and oral texts;
· Summarize the main points of written
and oral texts;
· Present clear detailed descriptions on a
wide range of subjects;
· Relate proverbs, anecdotes or similar
in the target language with those in the
mother tongue;
· Respond bilingually.
41
analytically;
· Use new information and perspectives to
compare their experiences with those of
their peers in the target language;
· Search for and compare proverbs,
quotations, anecdotes, or fun activities
from the English speaking world that
may be similar to those in their mother
tongue;
· Compare the target language in terms of
vocabulary, word use, phrase and
sentence structure and complete text
structures.
3.
Cross-curricular and extra-curricular issues
General objective: Enable learners to make connections to vocabulary and processes important for the world of work in
order to prepare them to make informed decisions.
Specific objectives
Attainment targets
· Discussing career options;
Learners can:
· Read and use texts containing extensive · Reacting and replying to
vocabulary confidently, including
different written extracts
· Produce clear oral and written texts on
subject specific texts;
· Comparing and contrasting;
a wide range of subjects;
· Relate the information studied in other
· Sharing opinions;
· Explain viewpoints on topical issues
subjects to their learning of the target
· Reading newspaper and
giving the advantages of various
language culture;
magazine articles and extracting
options;
· Explore cross-curricular issues in the
information;
· Distinguish facts from opinion and
target language by using authentic
· Summarising and discussing
fiction;
42
·
·
·
·
(recorded or printed) sources to obtain
information on topics of personal
interest, understanding key vocabulary
items;
Use aids and critically examine sources
of information;
Understand and apply the vocabulary of
particular fields of human activities
(jobs, community service, recreational
activities);
Use a variety of topics for effective
conversation;
Create a draft using the word processor.
viewpoints represented in
various oral and written texts.
·
·
·
Express knowledge of music art and
literature of the target culture;
Use the target language to compare
pros and cons of various occupations;
Use the target language to analyze
current global issues (e.g. education,
ecology, space exploration, f a t a l
diseases and similar) from the
perspective of the native speaker of the
target language.
IV ENGLISH IN THE WORLD
Increase learners’ awareness of cultural similarities and differences, as well as of the necessity of cooperation and
collaboration between the representatives of various cultures, in order to foster respect and tolerance for cultural diversity in
communication and interaction.
1. Comparison of languages and cultures
General objective: Increase learners’ awareness related to cultural similarities and differences enabling them to appreciate
the tradition and perspectives of the target language culture.
Specific objectives
Attainment targets
· Develop interpersonal skills taking into
account social relations in the English
speaking cultures;
·
·
·
·
Special occasions and clothes;
Family relations;
Greeting and leave taking;
Eating and drinking habits;
Learners can:
·
Use current issues to make
comparisons and discuss cultural
43
· Identify a range of cultural values,
nuances, attitudes and moods of the
English speaking world;
· Explore in order to further their
understanding of history and geography
of English speaking cultures;
· Develop cultural and social attitudes in
accordance with the values and
principles of an open society gaining
growing understanding of the existence
and origin of cultural differences;
· Use new information and perspectives to
analyze differences between the foreign
culture customs and their own, and begin
to explain the reasons for such
differences.
· Adopt a different worldview deriving
from a better understanding of cultural
diversity;
· Write an essay or article describing and
analyzing a cultural issue or event;
· Identify and experience expressive
forms of culture classified as literature
and the fine arts.
2.
· Times of regular meals and
composition of meals;
· Working hours and/or leisure
activities;
· Food, cooking and eating out;
· A poster session about a local
tourist attraction;
· The significance of dressing
style;
· Advantages and disadvantages
of traditional dress.
·
·
·
diversity in the English speaking
world;
Show respect for ethnic, religious and
cultural diversity by writing e-mails
and greeting cards on special occasions
(national and religious holidays);
Demonstrate acceptance of the fact that
people of different cultures may think
and act differently, by debating,
approving or disagreeing;
Demonstrate appreciation for
masterpiece works of the target
language culture.
Interactions with the representatives of the target language
General objective: Ensure effective communication of learners with people from other cultures where English is spoken
either as a first, a second, or an international language.
44
Specific objectives
· Comprehend gestures and body
language often used in everyday
interaction in the target language;
· Explore various sources in the language
to obtain information or topics of
personal interest;
· Select and make attempts at analyzing
media presentations in the target
language;
· Provide a critical analysis of a topic;
· Create print and/or hand written media
messages in the target language
modelled on media examples, such as
hand written texts, newspapers,
magazines, books, video, satellite TV,
the Internet and similar;
· Redraft their writing to improve its
accuracy and presentation including the
use of ICT.
· Writing e-mails;
· Writing formal and informal
letters;
· Writing anecdotes;
· Advertisements, posters,
brochures, web-sites and
similar;
· Games, songs, and role play;
· Reading a literature extract, web
page and/or a magazine article;
· Discussing a poem, a piece of
music or a painting;
· Telling and reacting to jokes.
Attainment targets
Learners can:
·
·
·
·
·
Interact with people with confidence
orally and in writing;
Produce accurate media messages;
Teach a game from the learner’s own
culture;
Participate actively and take initiative
in debates and discussions;
Describe the supportive function of
illustrations in written texts.
45
3. The use of the target language for leisure and personal enrichment
General objective: Enable learners to gain the habit of using English for personal enjoyment in leisure time, leading to lifelong learning.
Specific objectives
Attainment targets
· Present an original production using
known vocabulary and grammatical
structures;
· Read, examine, and write, discuss and
debate about the theme and the setting of
selected materials in the target language
with assistance of glossaries, guided
questions and outlines;
· Broaden and further their knowledge of
other subjects through the English
language;
· Discuss and defend their attitudes
related to lifestyles, social conventions,
beliefs, opinions of other people;
· Use various media from the language
and culture for entertainment or personal
growth.
46
· TV commercials, ads, songs,
and similar;
· Matching words to other words
e.g. collocations, synonyms, and
opposites;
· Matching descriptions to the
right words;
· Matching captions with pictures;
· Writing a film review;
· Sequencing events.
Learners can:
·
·
·
·
·
·
Use
confidently
bilingual and
monolingual dictionaries;
Summarize selected materials;
Demonstrate knowledge in activities
associated with the target language;
Show evidence of becoming life-long
learners by using the language for
personal enjoyment and enrichment;
Describe confidently a recent personal
experience (e.g. travelling abroad,
leaving home, and similar);
Use the ICT in redrafting their writing,
in checking its accuracy, in preparing a
presentation and similar.
GRADE THIRTEEN – TOPICAL CONTENT
1. Career paths
· Outstanding students
· Bringing up a better baby
· Helping youngsters
succeed
2. Money and work
· Looking for a job
· Job applications
· Job interview
3. Modern dangers
· Watch out! Burglars!
· Human trafficking
· Family survival
4. Separated by the same
language
· Accent and identity
· Slang and jargon
· National identity
· Citizens of the world
5. Towards Europe
· Studying abroad
· Applying for a visa
· Mixed marriages
6. How cool!
· Fashion and style
· A sense of tastes
· Poundland – It’s a penny
7. Two sides of the coin
· Dangerous minds disaster
· Beautiful minds – peace
· Ordinary people –
extraordinary deeds
8. Man and environment
· Global warming
· Man against nature
· Hurricanes and surviving
9. Organic food
· Organic farms
· Junk food
· Keeping fit and loosing
weight
10. Media, money and power
· The power of TV and
teenagers
· Violence in electronic
media
47
Methodology
The Communicative Approach and Task – Based
Learning
The overall aim of the English Language Curriculum is to enable learners
to communicate successfully. Successful communication means getting
our message across to others effectively. The communicative approach to
language learning aims at facilitating genuine interaction with others,
regardless whether they live in the neighbourhood, in a distant place, or
on another continent.
In language learning, the attention of the learners may be focused on
particular segments, or on the language as a whole. In cases when we
want to focus learners’ attention on particular segments, then a segment
may be a grammatical structure (a tense), a language function (expressing
gratitude), a vocabulary area (food and drinks), or a phonological feature
(stress or particular sounds).
On the other hand, when attention is focused on the language as a whole,
learners, through a wide range of language activities, use the language for
practical and realistic purposes. In other words, they act as genuine users
of the language. Participating actively in communicative language
activities, they in fact play roles, simulate situations related to real life,
and learn through personalisation. In the earlier stages of learning,
learners should be allowed to use gestures, body language, facial
expressions, mime, drawings and so on. When they learn by doing, they
realise that language is a powerful means of communication and will use
it as such.
Since communication basically means sending and receiving messages,
learners should develop the four language skills, which are the core of
communication. Development of receptive skills, that is, of listening and
reading skills, will enable learners to receive messages and, depending
on tasks they are expected to fulfil, select essential information.
However, since language skills do not occur in isolation, but are normally
integrated for communicative purposes, after having received a message,
learners should be able to make decisions, and respond appropriately. In
a situation that involves language, their response is a communicative
function, which is performed by one of the productive skills - either by
speaking or by writing.
48
The Learning - Centred Classroom
The objective of learning centred teaching is to make teachers aware of
the importance of learner autonomy in the classroom. The teacher is
required to do more preparation before the lesson, and less stand up
teaching in the classroom. But it doesn’t mean that the teacher should sit
back and relax. The teacher has a role, to support and help learners. The
learners learn more actively and with enjoyment. The environment
requires a learning centred approach that relies on participant’s share in
the learning, and responsibility for furthering discussion. In all cases,
learners need clear guidelines and preparation for effective discussion
participation.
The major aims, or set of aims, will relate to the development of learning
skills. Such aims may include the following:
·
·
·
·
·
To provide learners with efficient learning strategies;
To assist learners identify their own preferred ways of learning;
To develop skills to negotiate the curriculum;
To encourage learners to adopt realistic goals and a timetable to
achieve these goals;
To develop learners’ skills in self-evaluation.
The Use of the Mother Tongue in the Classroom
Contrary to the principles of the direct method and natural approach in
language learning, which favour exclusive use of the target language,
excluding the mother tongue completely from the classroom, most recent
approaches today suggest that the use of the mother tongue at particular
stages of foreign language learning may prove useful.
While there is clearly a place for the mother tongue in the classroom,
teachers should make efforts to keep the use of the mother tongue to a
minimum. Instead of translating words and/or asking learners to translate,
they should demonstrate, act, use simple drawings and/or pictures,
explain, and give simple definitions. If teachers readily intervene with
translation, as soon as learners are provided with an ‘equivalent’ word or
expression, as soon as their curiosity is satisfied, they may lose interest in
that particular item. In consequence, the English word or expression is
easily forgotten and cannot be easily recalled. This method is easiest for
teacher and learner, but may be the least memorable.
49
The Role of Grammar
If we see language as a building, the words as building blocks or bricks,
and grammar as the architect’s plan, then we must admit that without a
plan, even a million bricks do not make a building. Similarly, one may
know a million English words, but if s/he does not know how to put them
together, s/he cannot speak English (Sesnan, 1997).
In the light of this statement, the question is not whether to teach
grammar or not, but how to teach it. We should consider which approach
to adopt in teaching grammar, whether to teach form before meaning, or
meaning before form, and what strategies and techniques to use in order
to enable learners to put their knowledge of grammar into use and
communicate effectively. It is the teacher’s responsibility to estimate
which approach would yield best effects at a particular stage of learning,
or with a particular class.
At this level of education, learners should be ready not only to notice the
regularities in language, but also to make a conscious effort to work out
the rules. They should be ready to deal with more complex sentences,
including coordinated and subordinated clauses. Therefore, teachers
should increase the learners’ awareness about their progress in learning,
as well as to encourage them to work independently and keep record of
their own learning. Teachers should constantly bear in mind the fact that
grammar is knowledge in the mind, and not rules in a book.
Assessment and Evaluation
There are many reasons for assessing learners. Some of them are:
·
·
·
·
to compare learners with each other;
to see if learners have reached a particular standard;
to help the learners’ learning;
to check if the teaching programme is successful.
Teaching means changing the learner. Teachers will always want to
know how effective their teaching has been - that is, how much their
pupils have changed. This change can be in the amount of English
learners know, in the quality of the English they use, and in their ability
to use English. The general word for measuring the change is assessment.
Naturally, if we want to asses how much pupils have changed, we have to
know exactly what they already know and what they can already do.
50
There are different types of assessment (or evaluation):
Self assessment (self - evaluation) relies on:
·
·
·
The amount of effort spent in research;
The amount of organization;
The amount of effort spent on writing.
Group assessment (group - evaluation) can be done by:
·
·
Evaluating individual learner progress within the group;
Awarding group and individual marks.
This fosters cooperation among the learners. They promote higher
achievement, greater motivation, and a more positive attitude towards the
subject area and greater social skills.
Individual assessment (evaluation) is more readily accepted by
learners, shows learners activity, his/her participation level in the group
activity, willingness to respect the viewpoints of others.
Combination of group and individual assessment - the group
component may foster the spirit of cooperation, and the individual
component may permit the recognition of individual contributions.
The use of work samples, portfolios and projects. These folders or
portfolios may be used to collect samples of a range of learners’ work
over the course of a term or a year. All these may reflect the learners’
overall development and show learners’ progress.
If teachers want to find out how effective their teaching has been, or if
they want to evaluate the learners’ progress the tests are used. Tests are
conducted in class by the teacher. They measure the results of learners’
performance. Teaching and testing always go hand- in- hand. Questions
are often asked to check if the learners have understood what has been
said. Equally, they may be asked to find out whether a particular point
needs to be taught. We instinctively know why we ask a question:
whether it is to teach or to test something.
Evaluation is seen as wider than testing. Testing may be a successful
tool in evaluation, but we also think there are other criteria for assessing
someone’s performance. Evaluation is not limited to numbers or just
giving learners marks. Instead of trying to count or measure learner’s
ability to make useful contribution to the class, we can simply judge
whether s/he makes a contribution or not, and sometimes we will have to
justify, negotiate, and possibly modify our opinions. Evaluation looks
51
for illumination: How did you learn that? Why did you learn that? This
means that we are doing something with the learner, rather than to the
learner. By asking these questions, we learn a lot of extra information,
such as: What the learner thinks s/he is learning; what the learner thinks
is easy / difficult; what the learner enjoys / hates doing in the class;
where the teaching programme and the learner don’t meet; where the
teaching programme need re-designing.
With evaluation we attempt to help the learner to learn, so it is not an
assessment, in fact it is aid to learning. In other words, we can use
assessment procedure to develop and improve not only the learner, but
also the teaching programme and even the school.
Note to the teachers: In order to achieve the targeted aims and
objectives of grade 13 English language curriculum and to cover the
topical content of grade thirteen syllabus, teachers should select and use
materials of post upper-intermediate level from textbook(s) and
other sources (newspapers and magazines, TV, video, Internet). These
materials should be primarily dedicated to teenagers and young adults.
Although it is estimated that within a school year, approximately 10
content areas should be covered, it is the teacher’s responsibility to plan
the number of topical areas (units) and the composition of it, in
accordance with the total amount of hours dedicated to English in general
gymnasium. Apart from this, teachers may use supplementary materials
to suit the learners’ needs, that is, their background knowledge (or lack of
it), their interests, and motivation. Supplementary materials (academic
and literary texts, newspaper and magazine articles, video tapes,
documentary films, drama activities, projects, contests and quizzes, and
similar), may be used either within regular English classes, or within
additional activities planned by the school curriculum (choice subjects,
extra-curricular activities, and similar).
On the other hand, for further methodological guidelines concerning the
topics discussed above, as well as those related to how to teach language
skills and vocabulary, how to manage the classroom, and similar topics,
see A Comprehensive Handbook of ELT Methodology (A
Handbook for English Language Teachers).
52
Band Descriptors for Assessing Language Skills
Band
Listening
Speaking
Fluency
5
4
3
2
1
Reading
Writing
Accuracy
Can understand all
the message
Does task very well. Good pronunciation, use
Little or no hesitation of vocabulary and
grammar
Can understand most Does the task well.
Good pronunciation,
of the message
Some hesitation
vocabulary and grammar.
A few mistakes
Can understand some Does the task
Pronunciation, vocabulary
of the message
adequately. Quite a
and grammar are
lot of hesitation
adequate.. Quite a lot of
mistakes but it is possible
to understand the learner
Can understand all the
text
Can understand a
little bit of the
message
Can understand a little bit Problems with the message
of the text
and/or punctuation and/or
organisation. It is difficult to
understand the message
Can understand very little Significant problems with the
or none of the text
message and/or punctuation
and/or organisation. It is almost
impossible to understand the
message
Does not do the task
adequately. A lot of
hesitation
Pronunciation, vocabulary
and grammar are limited.
It is difficult to
understand the learner
Can understand very Is not really able to do Very hard or impossible
little of the message the task at all
to understand the learner.
Can understand most of
the text
Can understand some of
the text
Work is well organised. Good
punctuation. Few or no
mistakes
Work is mostly well organised
Good punctuation. A few
mistakes
Some problems with the
message and/or punctuation
and/or organisation, but it is
possible to understand the
message
The table above sets out bands which describe levels of achievement in the four skills. This band descriptors are intended to apply to specific
tasks (e.g. listening to a story, talking about a picture, reading about an invention, writing a letter), as an aid to the teacher and learner in
assessing performance. It is of course perfectly possible for a learner to perform to different bands of achievement for different task and
different skills.
53
ALMANCA
haftalık ders sayısı: 2; yıllık toplam: 74 ders saati
GİRİŞ
Yabancı dil öğrenimi, daha geniş hareket alanı, özgüveni sağlamakla
birlikte, dünya iş pazarında en önemli unsur olması ve aynı zamanda
diğer kültürlerin tanınmasında en önemli özelliktir.
Kosova’da son zamanlarda yapılan değişiklikler Avrupa ile irtibatın
kolaylaşması böylece yabancı dillerin öğrenimi de kolaylaştı.
Gençlerin genelde Almanca konuşan ülkelere göç olduğu için,
kültürel ve dil bağı da oluşmuştur. Bütün bu sebepler yabancı dilin
modern eğitici tarzı gençlerin çok uluslu dünyada dil becerisini arttırmak
onların anadili dışında da rahat hareket etmelerini sağlamaktır. Eğitim
Bakanlığının yeni düzeltmeleriyle, Almanca seçmeli ders değil, ikinci
zorunlu ders olacaktır. Altıncı sınıftan, on ikinci yada on üçüncü sınıfa
kadar, bu da lisenin (orta okulun) sistemine bağlıdır.
Bütün bu sebepler modern dil eğitiminin gençlere çok dil konuşulan
bu dünyada gereken beceriyi ve bilgiyi, onların kendi anadili dışında da
faaliyet göstermelerini sağlamaktadır.
Bu nedenle on üçüncü sınıftaki Almanca eğitimi, önceki yılda
öğrenilenin devamı olarak, aynı zamanda elde ettikleri bilgileri
sağlamlaştırıp, diğer yabancı dillerin öğreniminde de yardımcı olmasına
yaramaktadır.
HEDEFLER
Almanca’nın 13. sınıfta okutulmasının amacı:
1. 12. sınıftan öğrendiklerini geliştirmesi, özellikle irtibat dalında, dil
ve kültürel bilinçlendirme.
2. Okul ve Almanca’nın konuşulduğu bölgelerde, konuşmada olsun,
yazıda olsun kendi beceriliğini ve yaratıcılığını devamlı geliştirmesi.
3. Öğrencilere Alman kentleşmesini (kültür, adetler) öğretilebilmesi
ve aynı zamanda kendi kültür ve adetlerini, Alman kültür ve adetleriyle
karşılaştırılması.
75
4. Alman dilinden edindikleri becerileri bağımsız bir şekilde
geliştirip, bu tabana dayanarak diğer yabancı dilleri öğrenmeleri
GENEL HEDEFLER
Öğrenci:
ÖZEL HEDEFLER
Öğrenci:
I. Rapor ve yazıları anlayabilmeli, az
çok bilinen bazı konular üzerine
tartışabilmelidir. Aynı zamanda
TV'de haber içerikli programları,
güncel röportajları, standart dildeki
filmleri anlayabilmelidir.
I.1. Her günkü hayatta kullanılan
cümle ve yorumları anlayabilmelidir;
I.2. Bildiği konular üzerinde yapılan
sohbetler esnasında, konuyu
anlayabilmelidir;
I.3. Kendisini ilgilendiren konular
üzerinde program, radyo veya
TV'den bilgi edinebilmelidir;
I.4. Almanca konuşan bölgeler
yolculuğunda belli durumlarda ondan
istenileni anlayıp cevap
verebilmelidir;
II. Güncel rapor ve makaleleri
okuyup anlayabilmeli, ( yazarlar
yazılarında belli bir görüşü ortaya
sunmaktadırlar). Aynı zamanda
çağdaş edebi yazıları da anlamak
durumunda olmalıdır.
II.1.Bilinen veya az bilinen
düzyazıları okuyup anlamalı;
II.2. Belli eğlenceli veya haber
konulu düzyazıları bağımsız bir
şekilde okuyup anlayabilmelidir;
II.3. Derecesine uygun düzyazıları
okuyup anlayabilmeleri, öyle ki
bunlar yazılı ve sözlü durumlarda
kullanılabilmelidir (örneğin: soruyu
cevaplamak, ifade/düşünce
değerlendirmesi yapabilmek )
Bu düzyazılar aynı zamanda
bilinmeyen bazı ifadeleri de
içerebilir, ki bunlar konu genelinden
ortaya çıkabilir.
II.4.Çağdaş edebi yazıları okuyup
anlayabilmeli;
III. Kendiliğinden gelişen
sohbetlerde, Almanca konuşan
biriyle anlaşılır bir dilde sohbetin
geçmesi. Aynı zamanda tartışmalarda
tavrını koruyup, görüşlerine sahip
çıkmalı ve ilgilendiren konuyla
76
III.1. olayla ilgili raporu
sunabilmeli;
III.2. Olayı, işlemi ve eşyaları
tanımlayabilmeli;
III.3 İçerikli bir mesaj verebilmeli;
III.4. Olayları ve başından geçenleri
sunumunu açık ve net bir şekilde
yapmalı ya da güncel konu üzerine
görüşünü açıklayıp, iyi ve kötü
yanları hakkında tartışabilmelidir.
sözlü ve yazılı açıklayabilmeli;
III.5. Gelecekle veya hayal gücüne
bağlı bir sunum yapabilmeli;
IV. Farklı konular üzerine detaylı ve
net yazılar yazabilmeli. Aynı
zamanda raporla ilgili düşüncesini,
karşı görüşünü, farklı bir açıdan
görüşünü açıklayabilmeli, farklı
konular üzerine yazılar yazıp kişisel
tavrını koyabilmelidir.
IV.1. Dikte esnasında sözleri doğru
yazabilmeli;
IV.2. Almanca yazı kurallarına ve
noktalama işaretlerine bağlı bir
şekilde sağlam bir şekilde yazı
yazabilmeli;
IV.3. Ders esnasında kişisel yada
genel olayları, işlemleri, çevresini
yazıya dökebilmeli;
IV.4.Kendi sözleriyle bir resmin
içeriğini, bir filimi, kitabı, tiyatrodan
bir bölümü anlatabilmeli;
IV.5. Kompozisyon esnasında tavrını
açıklayıp tartışabilmeli;
V. Sözleri anlaşılır şekilde söylemeli,
aksan yüzünden çoğu kez sözler
yanlış söylenebiliyor.
V.1 Söz ve cümlelerde telaffuzu ve
vurguyu doğru bir şekilde
yapabilmeli; V.2. Dar ve geniş
ünlüleri ayırt edebilmeli;
VI. Geniş bir dil sözlüğü sayesinde
görülmemiş durumları tanımlamalı;
bir problemin yada düşüncenin genel
görünüşünü açıklayabilmeli ve
kültürel konular üzerine kendi
görüşünü söyleyebilmelidir (müzik,
filim).
VI.1. Artık sahip olduğu geniş bir
sözlükle, güncel hayatıyla ilgili farklı
konular üzerinde kendini ifade
edebilmeli ör: aile, hobi, merak, iş,
yolculuk, güncel olaylar gibi konular;
VI.2. Konuşma esnasında, sözlüğün
kullanımı doğru bir şekilde olmalı,
bazen söz seçimi yanlış yada söz
karışımı olsada irtibatı etkilememeli;
VI.3. Dört bölümden oluşan
müfredata bağlı olan ödevlerin
çözümünde önemli olan 1500 aktif
sözden ibaret olan sözlüğün
kullanılması;
VI.4 Cümle kuruluşunu öğrenip,
sözlüğünü geliştirebilmesi;
77
VII. Dilbilgisini iyi bilmeli; cümle
kuruluşunda çoğu kez, istemeden de
olsa hatalar (kaymalar) olabilir,
bunları yeniden gözden geçirdiğinde
düzeltebilme durumunda olmalıdır.
VII.1. Ders esnasında Almanca
strüktürünü öğrenmeli bu da:
- Bilinen dil özelliklerine bağlı
düzyazı ve konuşmaları
anlayabilmeli,
- Sohbet esnasında söz seçiminde
kararsız olunabilmeli bu da sözler
arasında durgunluğa yol açabilmeli;
- Onun yaratıcı olmasını
sağlayabilmeli,
- Bağımsız bir şekilde dilbilgisi
gereçlerini kullanabilmeli,
VIII. Almanca konuşan milletlerin,
hayat biçimi ve görüşleri, kültürel
etkinlikleri, siyasal, ekonomik,
tarihsel gelişimleri, coğrafi konumu
bakımından çevre gibi konular
hakkında bilgilenmelidir ve aynı
zamanda bu konuları kendi
kültürüyle karşılaştırabilmelidir.
VIII.1. Almanca konuşan milletlerin
hayatı hakkında fikir oluşturması;
a) Oradaki gençlerin kültürel ve
sosyal etkinlikleri, özellikle yeniden
birleşen Almanya'da;
b) Almanca konuşan devletlerin
coğrafi konumları,
ekonomik, siyasal, tarih ve
kültürel konularını inceleyip
kendi devletiyle
karşılaştırabilmesi;
c) Uluslararası ve evrensel
konumda çevre korunması ve
sorunları hakkında bilgi
edinebilmeli.
PROGRAM İÇERİĞİNİN PLANLANMASI
Kategori
I. İletişim
II. Dilsel gelişim
III. Kültürel
Bilinçlenme
78
Alt kategori
1.Bilgi edinme: a) işitme; b) okuma
2.Üretken bilgi: a) konuşma; b) yazı yazma
1. Alman Dilinin Sesbirimlerini ayırıp kullanımı.
2. İkinci bölümdeki konularla ilgili sözlüğü anlayıp,
kullanılması.
3. Dil strüktürünün kullanımı
1.Almanca konuşan milletlerin kültürünü öğrenip
kendi kültürü ile karşılaştırması.
Kategori
I.
İ
L
E
T
İ
Ş
İ
M
Alt kategori
Program İçeriği
Kazanımlar
I.1.Bilgi
edinme
1. Hayatın temel deneyimleri
· Doğal felaketler
· Şiddet
I.1.a) Öğrenci:
A. Anadili Almaca olanlardan dinlediklerini
anlatabilmeli
2. Kimlik (kişisel)
· Hayatın itirafı / onayı
· Hayata karşı tavır
· Büyüdükçe değişim
· Gençlerin ve büyüklerin
dünyaları
· Topluma karşı bilinçlenme
A.1. Okuma kitabıyla ilgili düzyazıları anlayabilmeli;
a) İşitme
b) Okuma
I.2.Üretken
bilgi:
a)Konuşma
b) Yazı yazma
3. İlişki (Kişiler arası ilişkiler)
· Cinsellik
· Eşin desteği
· Umutsuzluklar
· Ayrılıklar
4. Günlük Yaşam ve Aile
· Ailenin toplumdaki değeri /
Önemi
· Geleceğin planı
· Hayat biçimi
A.2. Okuma kitabıyla bağlı olmayan düzyazılarından dil
konusuyla ilgili bölümleri tamamlayıcı olarak okuma
kitabına uygulayabilmeli:
örneğin: konuşmaları kaydetmek, tartışmalar, ilgili
konular üzerine görüşmeler;
A.2. Kolay anlayabileceği tiyatrodan bölümleri
anlayabilmeli;
A.3. Şarkıları, rep şarkıları anlayabilmeli
A.4. Seyahat ve spor olaylarıyla ilgili TV ve Radyo
röportajlarını anlayabilmeli;
A.5. Belgeselleri (örneğin: hayvanlar alemi)
B. Medya dan (TV ve radyo) haberleri anlayabilmeli,
anahtar sözleri çıkarıp haber özetini anlayabilmeli;
79
5. Birey ve Toplum
· Toplumdaki yeri
· Topluma karşı kişisel duruşu
· Toplumla uyuşmazlığı
· Açık toplum
6. Konut
·
·
·
Önceki konut değişikliği
( göç, kalkınma, onarım)
Yeni ortamı tanımak (
öğrenci değişikliği
/transferi)
Diğer gezegendeki yerliler
7. Eğitim
· Özerk ve yetişkin kişiliğin
gelişimi
· Uygarlığın eğitime etkisi
(Filimler, Televizyon, Medya)
· Almanya’da ki devlet eğitim
sistemi
· Bağımsız işçi ve eğitici
8. Çalışma
· Mesleki hedef
· Teknoloji ve başarı
· Tarım ve endüstri
80
C. Yorumları anlayıp makul cevaplar vermeli;
D. Almanca konuşanlarla, karmaşık sohbetlerde (daha
önce duymamış) yeni düşüncelere açık, anlaşılır
tümceler kurabilmeli;
I.1.B) Öğrenci:
A. Bildiği ve bilmediği düzyazıları okuyup anlamalı:
A.1. Okuma kitabında olan düzyazıları,
A.2. Kendilerinin oluşturduğu senaryodaki düzyazıları,
A.3. Gazetelerdeki önemli yazıları,
A.4. şiirleri ve edebi yazıları,
B. Bağımsız bir şekilde haber içerikli düzyazıları
okuyup anlaması:
B.1. Okuma kitabında olan düzyazıları,
B.2. okuma kitabından masal ve öyküleri,
B.3. Alman kentleşmesiyle ilgili düzyazıları,
·
Modern endüstride fayla iş
seçenekleri
· Hizmetler
9. Gereksinimler
· Sağlıklı beslenme
· Formda olmak
· Elektrik enerjisi sağlamak
10. Sağlık İlgisi
· Sağlıklı yaşamak
· Eroin kullanımı
(alkol, nikotin, eroin vs.)
11. Serbest Zaman
· Diğer yerlere seyahat
· Tatil planlaması
· lokantaya gitmek
· Tiyatro
· Konserler
12. Spor
· Adil oyun /Doping
· Sporun toplumdaki önemi
13. İnsan ve Doğa
· Doğanın korunmasında
toplumun sorumluluğu
· doğanın korunmasında
alınan önlemler
· doğayı incelemek
B.4. Biyoloji ve coğrafya dersleriyle ilgili düzyazıları,
C. Bilmediği düzyazıları okuyup önemli verileri
toplayabilmeli;
C.1. Okuma kitabında olan düzyazıları,
C.2. Dil ile ilgili dergilerden ve diğer dergilerden
yazıları okuyup anlayabilmeli;
D. Bilmediği bazı dil kurallarını düzyazılardan (soru,
cevap veya tanımlama yardımıyla) kavrayabilmeli ve
onları yazılarında kullanabilmeli;
D.1. Okuma kitabında olan düzyazıları,
D.2. Edebi yazıları, lirik ve basit teatral yazıları
betimleyebilmeli;
I.2.a) Öğrenci:
A.1. Bilgi alışverişi yapabilmeli;
A.2. Sorumluluğa bağlı olarak bir konu hakkında
ilgilenebilmesi;
A.3. Büyüklerin yaşadıklarını ve tecrübelerini
sorabilmeli;
81
·
·
Doğal felaketler
Doğanın bir parçası olarak
insan
14. Trafik ve Ulaşım
· Gelişen toplumda onun bir
parçası olarak trafik
· Hareketin ortama zarar
vermesi
15. Haberleşme
· Yabancı dil olarak Almanca
· Avrupa’da ki çok dilcilik
· Yabancı dil bilmenin önemi
· Bazı alman lehçelerini ayırt
etmek
16. Bilim ve Teknoloji
· Doğa araştırmacıları ve
onların buluşları
· Basit kimya deneyleri
· Bilgisayar kullanımı
· Haberleşme, tıp ve diğer
dallarda ki kullanılan günün
teknolojisi
82
A.4. Boş zamanın nasıl geçtiğini sorabilmeli: Disko,
Tiyatro, Sinema, ayrıca o konu üzerine bilgi
verebilmeli;
A.5. Almanya'ya yolculuk ihtimalini sorabilmeli;
A.6. Kütüphane ve dışında kitaplar hakkında bilgi
edinebilmeli;
A.7. Goethe Enstitüsünde öğrenim yapabilmesi
hakkında bilgi edinebilmeli;
A.8. Selamlayıp sunum/anlatım yapabilmeli
A.8.1. Farklı anlatım biçimleri kullanıp büyüklerle ve
yaşıtlarıyla sohbet yapabilmeli;
A.9. Yolculuk esnasında insan ilişkilerini
açıklayabilmeli;
A.10. Gençlerin boş zamanını nasıl geçirdiklerini
anlatabilmeli;
A.11. İnsanların davranışlarını yarılayabilmeli,
tartışabilmeli ve anlatabilmeli;
A.12. Sohbet edebilmeli, soruları cevaplayabilmeli,
diğerlerine soruyu tekrar etmelerini rica edip, zamanda
kazanabilmesi v.s.
A.13. Tanıdığı ve tanımadığı insanlarla farklı konularda
telefonda görüşebilmeli;
B. Sohbetleri dil kurallarına uygun şekilde yapmalı,
(soru sorabilmeli, onaylayabilmeli veya tartışabilmeli
v.s.);
C. Gündemdeki konularla ilgili tartışmalara
katılabilmeli;
I.2.b) Öğrenci:
A. Düzyazı ve cümleleri kurallara uygun söyleyip
yazabilmeli.
B. Düzgün yazıya önem vermeli (noktalama işaretlerini
de kapsamalı);
C. Kişisel görüşünü, izlenimini aşağıdaki yazılarda
verebilmeli:
C.1. mektuplara, okurların mektuplarına
C.2. öykülere, bir öykünün oluşumunda
C.3. biyografide v.s.
D. Fotoğraf ve çizgi filim gibi durumlarda kendi
sözleriyle içeriğini açıklayabilmeli
E. profesyonel ifadeler kullanabilmeli örneğin: Strofe,
Reim, Verszeile, Metapher.
83
II.
D
İ
L
S
E
L
G
E
L
İ
Ş
İ
M
II.1 Alman
Dilinin
Sesbirimlerini
ayırıp
kullanımı.
·
·
·
·
·
·
II.2. 3'cü
sınıfa ait
konularla ilgili
sözlüğü
anlaması ve
kullanması
·
·
·
·
·
·
·
·
·
84
Präteritum
als - bağımlı tümceler
Bileşik sıfatlar
Belirtili ve belirtisiz sıfatlar
(prädikative und attributive
Stellung)
Yer ve zaman belirteci
Şimdiki zaman edilgeni
(Vorgangsspassiv Präsens)
Şimdiki zaman edilgeni
(Zusatndsspassiv Präsens)
Eylem ve sıfatların
adlandırılmaları
(Substantivierung)
Adlarda tamlayan durumu
Geniş ve geçmiş zaman
edilgeni(Vorgangsspassiv
Präteritum und Perfekt)
Infinitivsätze (mastar)
Nitelik Sıfatları (Attributive
Stellung)
Tamlama sıfatları
(-lich,bar)
Yalın hal (Nominaliseirung)
Gelecek zaman ( Futur I)
II.1.1. Öğrenci:
A. 1. yazı – sesbirimi bağını öğrenmeli.
A.2. İmla kurallarını öğrenmeli (aksan’dan da belli
olduğu halde), Alman dili sesbirimlerini kavrayabilmeli
(öğrenci kapasitesine bağlı olarak).
A.3. Soruları, ricaları, onayları, reddetmeyi, şüpheleri
düzgün söyleyebilmeli.
B. Konuşma sırasında uzun ve kısa ünlüleri
ayırabilmeli.
II.2.1. Öğrenci:
A.1. Temel sözlük bulundurmalı, pek de karışık
olmayan olayları anlatabilmeli yada az bildikleri
konular üzerinde ifade verebilmeli.
A.2. Söz ve cümleleri kurallara uygun söyleyip
yazabilmeli.
A.3. Yazıda ve konuşmada 1600 sözden ibaret sözlüğü
kullanabilmeli.
A.4. Kurallar içerisinde sözcük oluşumunu öğrenip
kendi sözlüğünü geliştirebilmesi.
A5. Okul ve evdeki sistematik ödevlerle sözlük
geliştirmesini öğrenmeli.
A.6. Sözlüğünü geliştirmesi:
· İlgeç ( Präfixe)
· Bağlaç ( Suffixe
· Verbzusatz/Verbergänzungen
·
II.3. Dil
yapısının
kullanımı
Yardımcı eylemlerde dilek kipi
haben ve sein (Konjunktiv II)
· dilek kipi würde + mastar
(Konjunktiv II)
· Dolaylı söylev
(Konjuktiv I)
· wenn bağımlı tümceler
·
Ders bölümlerinin değişimi
(Wortartenwechsel)
II.3.1.Öğrenci:
A.1. Eylemleri (ör: lassen, hören etj); kullanıp Infiniv
Präsens Passiv eylem çekimleriyle ( asıl tümcede
Hauptsatz) ör: “ muss gewechselt werden”; edilgeni
kullanıp (Passiv), Präsens (şimdiki zamanda),
Präteritum (gelecek zamanda ) ve Perfekt (görülen
geçmiş zamanda) kullanabilmeli; Olumsuz eylemlerin
listesini bilmeli; eylemi, nesne ve e- hali'nde
kullanabilmesi (Dativ-Objekt, ähneln, antworten,
ausweichen, befehlen, danken, einfallen, erwidern,
fehlen, folgen, gefallen, gehören, gehorchen, gelingen,
glauben) ; eylemleri nesne edatı olarak kullanabilmeli,
aynı zamanda bağlaç olarak kullanabilmeli; olumlu ve
olumsuz eylemleri kullanabilmeli ( ör: stellen, legen
etj, yer ve yönelme edatlarına bağlı); kullanılan lassen
+ Infinitiv ;
A.2. Bütün eylem çekimlerini kullanabilmeli, dürfen,
können, mögen, müssen, sollen, wollen
A.3. Çoğulda olan adları kullanabilmeli;
A.4. Bağlayıcı zamirleri (Relativpronomen) tekilde ve
çoğulda, ilgeçlerden sonra kullanabilmeli; belirsiz
85
III.
K
Ü
L
T
Ü
R
E
L
86
III.1.Almanca
konuşan
milletlerin
kültürünü
öğrenip kendi
kültürü ile
karşılaştırması
Günlük Yaşam ve Aile
· Ailenin toplumdaki değeri /
Önemi
· Geleceğin planı
· Hayat biçimi
5. İlişki (Çiftler arası rapor)
· Cinsellik
· Eşin desteği
· Umutsuzluklar
zamirleri kullanabilmeli (Idefinitpronomen) jeder,
jemand, niemand, man, etwas, nichts
A.5. Sıfatların bütün hallerini bilmeli;
A.6. Edatların bütün hallerini bilmeli;
A.7. Belirteçlerin yönelme durumunu; i-halini; belirli
ilgeçleri gösterebilmeli;
A.8. Bağlaçları kullanabilmeli; ( ilgeçlerle ve „wo-„);
farklı tümce yapısı kullanabilmeli; edilgeni farklı
zamanda kullanabilmeli; edilgenleri eylem çekimleriyle
; şahıs zamirini; cümlenin bağlaçlardan sonra formatını
bilebilmeli ( Und, aber , denn ,oder, sondern); Öznenin
yerini bilmeli( und bağlaç kullanıldığında ve özne
çekildiğinde) ; Yüklemin yerini bilmeli ; cümle
kurabilmeli Satzreihen und Satzgefüge ; Ana cümle ile
bağımlı cümleyi kurabilmeli
A.9. Noktalama işaretlerini doğru bir şekilde
kullanabilmeli.
III.1. Öğrenci :
A.1. Alman ailesinin yaşam biçimini öğrenmeli, aile içi
örgütlenmesini ve geleceği nasıl planladıklarını
öğrenmeli;
A.2. Çiftler arası raporları ve aralarındaki çoğu
anlaşmazlıkları ve ayrılmaya kadar götüren bu
problemleri öğrenmeli;
A.3. Almanca konuşan ülkelerdeki eğitim sistemini,
okul çeşitlerini ve oralarda eğitim imkanını öğrenmeli;
A.4. Tarihsel gelişimi, yazın dönemlerini ve onların
B
İ
L
İ
N
Ç
L
E
N
M
E
·
Ayrılıklar
Eğitim
· Özerk ve yetişkin kişiliğin
gelişimi
· Uygarlığın eğitime etkisi
(Filmler, Televizyon, Medya)
· Almanya’da ki devlet eğitim
sistemi
Bağımsız işçi ve eğitici
var oluşlarını öğrenmeli v.s.;
A.5. Okul içi ve okul dışı faaliyetleri, kütüphaneden ve
Internet’ten yararlanabilme;
A.6. Okul içi ve okul dışı serbest zamanları bilmeli,
okul yönetimi tarafından hazırlanan faaliyetleri bilmeli;
Boş zaman
· Diğer yerlere seyahat
· Tatil planlaması
· Lokantaya gitmek
· Tiyatro
· Konserler
87
4. LERNJAHR
Lernziel 1
Lerninhalte
Über Ereignisse
berichten
Thematische Schwerpunkte
· Sachverhalte
· Ereignisse
· Schulveranstaltungen
· Beobachtungen bei Unterrichtsgängen
Grammatik
ü Präteritum
ü Nebensätze mit als
4. LERNJAHR
Lernziel 2
Lerninhalte
Gegenstände Thematische Schwerpunkte
und
Vorgänge
Beschreibung von
beschreiben
· Personen
· Tieren
· Gegenständen
Grammatik
ü Zusammengesetzte Adjektive
ü Adjektive in prädikativer und attributiver
Stellung
ü Orts- und Zeitangaben
4. LERNJAHR
Lernziel 3
Lerninhalte
Tätigkeiten
und
Vorgänge
beschreiben
·
·
·
·
Spiel- und Bastelanleitungen
Gebrauchsanweisungen
Kochrezepte
Versuche beschreiben
Grammatik
ü
ü
ü
ü
88
Vorgangspassiv im Präsens
Zustandspassiv im Präsens
Substantivierung von Verben und Adjektiven
Genitiv von Nomen
4. LERNJAHR
Lernziel 4
Lerninhalte
Mitteilungen
sachlichen Inhalts
machen
·
·
·
·
Veranstaltungen
Besichtigungen
Lokale Feste
Unfallbericht
Grammatik
ü Passiv im Präteritum
ü Infinitivsätze
4. LERNJAHR
Lernziel 5
Lerninhalte
Vorgegebene Thematische Schwerpunkte
Geschichten
· Vorgegebene Geschichten
und
· Eigene Erfahrungen und Erlebnisse aus der Umwelt
Erlebnisse
der Schüler
mündlich
· Kriterien erlebnishafter Erzählungen:
und
- Personen, Gefühle
schriftlich
- Zeitlicher Ablauf
darstellen
- Wichtiges/Nebensächliches
- Mittel des Spannungsaufbaus
- Höhepunkt
Grammatik:
ü Adjektive in attributiver Stellung
ü Adjektive mit Suffixen (-lich, -bar)
ü Nominalisierung
89
4. LERNJAHR
Lernziel 6
Lerninhalte
Über
Zukünftiges
und
Erdachtes
berichten
·
Das Schuljahr ist zu Ende:
- Pläne für die Ferien
- Vorhaben für das neue Schuljahr
·
Was wäre, wenn ...
- Phantasie-Geschichten
Grammatik
ü Futur I
ü Konjunktiv II von haben und sein
ü Konjunktiv II mit würde
ü Nebensätze mit wenn
ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
1. Eğitimdeki irtibat biçimi
Çağdaş eğitimde irtibata ayrı özen gösterilir, bu şu demektir:Dil
anlatımı durumlarında, öğrencilerin hangi lisan araçlarını kullanmaları
ve nasıl doğru bir şekilde davranmaları gerekmektedir.
Belli amaçlara ulaşmak için irtibat en kabul edilenidir Böyle bir
eğitimin başlangıçta diğer durumlarda doğru, fakat gramer açısından
doğru görülmemektedir. Bu demektir ki dil durumlarına göre kurallar
ortaya çıkar aksine değil.
2. Dil düzeyinin, açıkça dizilişi
Dersin baş safhasında dil düzeyine önem vermek gerekir, bunlarda:
- Sözlüğün Çalışılması
- Düzyazıların Çalışılması
- Dil strüktürleri
Bu da: Dersin içinde temel noktaların belirlenmesidir.
Yeni sözlük veya yeni dil strüktürleri oluşamaz.
En doğru yöntem öncelikle sözlüğün çalışılmasıdır, sözlük belirli
ders konularında bulunmaktadır.
Bundan sonar sözlük diğer sözdizimi yapıları koyulacaktır.
90
Öğretmen, ders sırasında, günlük konuşmaya dayanan konu seçer,
öyle ki öğrenilenlerin yapma değil, doğal olmasıdır.
3. Amaçlar
Amaçların açık bir şekilde belirlenmesi, öğretmenler için bir kolaylık
ve daha spesifik amaçların seçiminde yardımcı olacaktır. Amaca
ulaşıldığı zaman bu da öğrencilerin işlenen malzemeyi kavradıkları
demektir, o zaman öğretmen memnun olmalıdır. Eğer eğitici ders
bitmemiş ise o zaman diğer içeriklerin derslere sokulması mantıklı
değildir. Bu durumda çeşitli uygulamalarla öğrenilenlerin güçlenmesi
daha mantıklı olup, ders boyunca bir şarkı çalışılıp ya da dersle ilgili
herhangi bir oyun oynanıp, amaca ulaşılmasıdır.
Aynı zamanda önemli olan ''yeni ders ile tanışma da''
(sprachbegegnung'' hızlı bir şekilde ''problemin'' içine girip amaca
ulaşılması sağlanmalıdır, diğer yolları kullanıp, sadece öğrenciyi şaşırtır,
bu da gerçekten ders hedefinin ne olduğunu anlaması zorlaşır.
4. Amaçların sınırlandırılması
Öğrencileri tanıyıp da, daha önceden belli amaçları açık bir şekilde
olan öğretmenin, bir çok amacı bir ders içinde belirleyip de, ondan sonra
neden amaca ulaşılmadı diye şaşırması doğru bulunmaz. Bu yüzden
öğretmen belli, spesifik amacı koyup ders içinde tamamlaması lazım.Bir
ders içinde çok amaçların koyulması bu sonuçları getirir. Alıştırmaya ve
uygulamaya az zaman kalır, bu yüzden öğrenciler malzemeyi yeter
derecede kavrayamazlar. Gelecek ders malzemenin yeniden açıklanıp
tekrarlanması gerek, çünkü hatalar aşılmış olabilir, bunların düzeltilmesi
de zorluklar yaratabilir ve öğrenciyle öğretmenin umutsuz olmalarına
sebep olabilir. Hesabı çok kolay: Aşırı yoğunluk için bir ders ve
alıştırmalar için bir ders, etti iki. Bu durumda daha mantıklı olurdu, eğer
malzeme baştan ikiye ayrılmış olaydı. Araştırmalara göre orta bilgili
öğrenciler, bir ders içinde on yeni deyim öğrenebilir. Bu kanıtı atıp bir
kenarda bırakmamalı.
5. Diziliş; Dinleyenler / Anlayanlar / Konuşanlar / Okuyanlar /
Yazanlar
Özellikle derse yeni başlayanlarda dört beceri sırası korunmalı:
· Öğrenciler eğer önceden duymamışlarsa , konuşmamaları gerek,
· Öğrenciler, eğer önceden duyup konuşmamışlarsa, okumamaları
gerek,
91
· Öğrenciler, eğer önceden duyup, konuşup ve okumamışlarsa,
yazmamaları gerek,
Yeni başlayanlar dizilişe dayanmalarını bu sebep gösterir:
- Eğer bugün bir söz öğreniliyorsa, o önceden duyulmalıydı. Diğer
yandan, yeni bir sözün okunuşu daha kolay olur, eğer o söz önceden
duyulmuş ya da söylenmişse. Yazanlarda daha kolay olacak eğer o söz,
önceden duyulmuş, söylenmiş ya da okunmuş olsa.
- Almanca ve Türkçe harflerin çoğu durumda birbirine benzemez.
Öğrenciler Türkçe alfabesini bildikleri için, eğer almanca yazıya erken
başlamış olurlar ise belirsizlik ortaya çıkar. Bunun önlenmesi de önce
dinlemek, konuşma, okuma sonunda da yazmaya geçilmesidir.
6. Etkin ve Somut iş
Almanya’daki Almancanın eğitimindeki farklılıkları – Alman dilini
anadili, Almanca’nın ikinci dil veya yabancı dil olmasını göz önünde
bulundurmadan Kosova, Kosova ortamı AFC yi az ya da hiç haberdar
edemez, dersten başka, okulda öğrenilenlerin okul dışında uygulanması
mümkün değil. Böylelikle okulda öğrenilenler, ders dışında devam etse,
gezinti ve konuşmanın geliştirilmesi sayesinde pekiştirilir.
Bu doğrultuda televizyonu yüceltmek veya küçümsemek gerekmez.
Dersin etkin ve somut olması için bir etken daha:
Afişlerin, mozaiklerin ve posterlerin üretimi, aynı zamanda küçük el
işinin oluşması da önemlidir.
Bir diğer etkinlik de, okuyanın psikolojisi, somut faaliyetlerinden,
dil faaliyetlerine fazla olursa ulaşma daha da artmış olur.
7. Alıştırma ve uygulama için yeterli zaman
Bir dilin sağlam ve hakimliği için üç neden gerekir: Zaman, zaman
ve zaman.
3 tip öğrencinin olduğunu biliyoruz:
İşitsel olanlar -tipler(dinlediklerinde – kulakla en çabuk dili kavraröğrenir)
Görsel olanlar -tipler (ilk sırada onlar dili gözle kavrar – görerek)
Devinişsel olanlar -tipler (onlar dili en çabuk - yazmakla- kavrar)
Alıştırmaların bu açıdan da yapılması; dilin aynı anda birkaç yoldan
öğrenilmesi ve dili okuyan çoğunluk karışık (tipler) olanlara ulaşmasıdır.
Bu yüzden bu açıdan da çözüme gidilmesi önemlidir.
8. Alıştırmalar safhasında çeşitlilik
Her kadın ya da erkek öğretmen, tam olarak bilirler ki, lisan
derslerinde monoton cümle strüktürü kullananlar, amaca ulaşmadan
92
öğrencileri ters etkileyecek, nitekim öğrenciler ilgiyi kaybedecek ve aktif
olarak katılmayacaklardır.
Diğer taraftan biliyoruz ki amacın motivasyonu ve ilginç ödevlerin
verilmesi, duyarlı bir şekilde okumayı ve çalışma için isteği arttırır.
Netice olarak sadece çalışma formunun değişimi değil ( özel çalışma,
çift ve grup halinde çalışma) özellikle dersteki oyunlar, şarkılar, şiirler ve
öyküler dersin birer parçası olacaktır.
9. Öğrencilerin anlatım düzeltmeleri
Çelişkili tavırlarla öğretmenler arasında hiçbir sorun bu kadar fazla
tartışılmaz, düzeltmenin usulleri gibi. Birileri dilin gelişiminde düzeltmeyi bir engel olarak görürler, diğerleri ise yanlışlıkların düzeltilmesine
eğilim göstererek, onların gizli kalmasını engellemektir.
Belki düzeltme sırasında özürlü bir anlaşma olabilir ve o böyle
gözükebilir:
Konuşmada; örneğin, fotoğrafların tanımlanmasında, öğretmenler
öğrencilerinden özgür beyanlarda bulunmalarını isterler.
Eğer bu ders safhasında yoğun bir şekilde düzeltmeler yapılır ise,
öğrenciler belki geri çekilecek ve sonunda büsbütün susacaklar. Düzeltmelerin bu safhada yapılması bu şekilde olabilir; örneğin, yanlış söylenen
bir söz, öğretmen tarafından düzeltilip doğru söylenmesidir.
- Uygulama ve alıştırmalarda durum farklıdır. Burada sözlüğün ve
strüktürlerin alıştırması yapılır ki burada doğal olarak düzeltmenin yapılması şartsızdır.
Öğrencileri ders esnasında utanma durumuna düşürecek hiçbir tartışmaya gerek yok, pedagoji içgüdüsü gösterilmelidir.
10. Farklılık
Çoğu kez sınıfta (derste) dil açısından farklı sonuçların ortaya
çıkması, büyük zorluklar yaratıyor.
Bir yandan öğrencinin biri ödevi tamamlarken, beklemekten usanıp
yada diğerlerine mani olurken, diğeri hala bütünlemiş değil, bol zamanı
olmasına rağmen.
Öğretmenlerin iki yolu var: Sonuçta, farklılığın olmadığını göstermek; fakat o zamanda zorluklar er yada geç belli olacak ki bu da dersin
ağırlığı sebebinden(istenen başarı) az yada çok etkileneceklerdir. Diğer
bir yol iç farklılığı oluşturmak ki bu da öğrencinin çalışması demektir.
Farklılığın değişik türleri vardır. Burada onlardan söz edilmeyecek,
onlar zaten biliniyor.
Sadece iki yöntemi yakından gözlenmelidir. ’’Kuantitativ’’ve
’’Kvantitativ’’ farklılık.
93
Kuantitativ farklılık ödevlerin fazlalığına bağlıdır. Bu demektir ki
’’hızlı’’ olanlara artı ödev verilmesi. Uygulama kolaydır, öğretmenlerin
sadece fazla ödev oluşturup gerektiğinde öğrencilere vermeleridir.Bu
çeşit farklılık aynı zamanda kötü yanları olan bir yöntemdir, artı ödevleri
sayesinde, öğrencilerden fazla aranılıyor ki bu da ’’hızlı’’ olanların daha
başarılı olmalarını sağlıyor, diğer bir sözle başarılı ve daha az başarılı
olanlar arasında fark git gide büyüyor. Diğer bır sorun ’’hızlı’’ olanlara
fazla ödev verildiğinde onu bir ceza olarak görmesidir.
Kvalitativ farklılık ise isteğe dayanır. Bu durumda öğrencilere çeşitli
derecede zorlukları olan ödevler verilip, tabi ana konudan çıkmamak
gayretiyle.
Bir sınıf, farklı sonuçlar olmasına dayanan A B ve C diye üç gruba
ayrılmıştır. A grubu en başarılı, B grubu orta başarılı ve C grubu daha az
başarı göstermiştir. Bu çeşit ders, şekilde yani aşağıda görüldüğü gibi
olabilir.
Sprachbegegnung – Yeni konuyla temas
Bütün öğrencilere aynısı geçerlidir.
Spracherarbeitung – Konunun işlenmesi
Bütün öğrencilere aynısı geçerlidir.
Sprachübung – Konuyla ilgili alıştırmalar
Becerilerine dayanan grup farklılıkları Ör:
A Grubu
A Grubu
A Grubu
Bütün düzyazı
Bütün düzyazı
Bütün düzyazı
çalışılmış.
çalışılmış.
çalışılmış.
Yaratıcı ödev de
Yaratıcı ödev de
Yaratıcı ödev de
artısı.
artısı.
artısı.
Bu çeşit farklılığa genelde bir tartışma daha katılıyor, o da:
Bu tarz okutmada bütün öğrenciler aynısını okuyamaz, aranan
malzeme farklı yani üç bölümden ibarettir.
- Bu tartışmanın analizi, bu çeşit tarzın her zaman için geçerli
olamayacağını gösteriyor, çünkü öğrenciler aynı şekilde dersin
yada konunun amacına ’’hızlı’’ bir şekilde ulaşamıyor.
- Bu tarzla elde edilen sonuç, daha fazla yada daha az istemekten
uzaklaşmak demek, çünkü ’’farklılığın’’ uygulanıp, uygulanmamasına rağmen, öğrencilerin becerileri farklıdır.
94
11. Ders saatinin ayrımı
Dersin akışı şöyle olabilir:
:
Artikulationsstufen
Methodische Absichten
1. Sprachbegegnung
Begegnung mit der neuen Sprachsituation,
z.B. durch Bild, Tonaufnahme, Filmausschnitt,
Lehrer- oder
Schülervortrag.
2. Spracherarbeitung
Bereitstellen und Erarbeiten von neuem Wortschatz
oder
neuen Strukturen.
3. Sprachübung
Übungsbeispiele, möglichst in Form von realen
Sprech-handlungen.
Aufgreifen und Wiederholen von bekanntem
Wortschatz mit neuen Strukturen und umgekehrt.
Differenzierungsmaßnahmen
Sprachlernspiele
4. Sprachanwendung
Übertragen des Gelernten auf neue Situationen:
Im Klassenzimmer
Im außerschulischen Bereich
Alanlar Arası İlişki
Müfredatın detaylarına girmeden önce, dört yıllık ’’global’’ bir plan
çalışması yaptık. Dördüncü sınıftan sonra nereye ulaşmak istediğimizin
göstergesini yapmak istedik, bu da 6., 9. yada 10. ve 13. sınıflardır.
Diğer bir sebep, müfredatların sınıflararası program bağlılığı olması,
geçen yıldan kaldığı yerden devam etmesi yani amaçların tekrarlanmaması, geriye dönüşün olmamasıdır.
Bu müfredat Blum taksonomisine göre çalışılmış ve dikey bir şekilde
okunabilir. (taksonomiye göre bir yıllık gelişme) ve yatay şekli yani
amaçların yıldan yıla takibi, sınıflandırılmış bir şekilde gösterilmektedir.
Daha açık bir şekilde görebilmek için, tabloda görülebilir:
95
1. Lernjahr
Lernziel 1
Lernziel 2
Lernziel 3
Lernziel 4
Lernziel 5
Lernziel 6
3. Lernjahr
Einfache
Miteinander In mündlichen und
schriftlichen
sprachliche
sprechen
Kontakten
Kontakte
persönliche
herstellen
Mitteilungen
machen
Gegenstände Über
Sachinformationen
und
Gegenstände einholen und
Tätigkeiten
und
weitergeben
benennen
Tätigkeiten
und
Aussagen
beschreiben, machen
nach Gegenständen
fragen
Anweisungen Anweisungen Anweisungen
verstehen
verstehen
geben und
und Fragen
und erteilen Aufforderungen
beantworten
äußern
Sich
Angaben zur Angaben zu Zeit,
orientieren
örtlichen
Lage und Raum
und
Umgebung
machen
verständigen machen
Sprachliche Wünsche und Erlebtes und
Kontakte
Gefühle
Gehörtes
knüpfen
äußern
wiedergeben
Einfache
Auskünfte
einholen und
erteilen
2. Lernjahr
Persönliche
Daten
erfragen und
Angaben
machen
Die eigene
Meinung
darstellen
4. Lernjahr
Über
Ereignisse
berichten
Gegenstände
und
Vorgänge
beschreiben
Tätigkeiten
und
Vorgänge
beschreiben
Mitteilungen
sachlichen
Inhalts
machen
Vorgegebene
Geschichten
und
Erlebnisse
mündlich und
schriftlich
darstellen
Über
Zukünftiges
und
Erdachtes
berichten
Dersler Arası İlişki
Diğer bir yandan irtibat aracı olarak kullanılır, özellikle ve yalnız dil
dersinde öğrenilmez, her derste öğrenilir, beceriler, farklı görüşler ve
bilgiler dil yoluyla gelişmektedir.
96
Diğer derslerde dilin yardımı ne kadar çok ise, diğer derslerinde
Alman dilinin amaçlarına ulaşmasında o kadar çoktur. Öncelikle seçilen
konular, genelde hayat alanıyla ilgili olduğu için, böylelikle diğer
derslerde dinilen bilgiler de Alman dilinin öğrenilmesinde yardımcı
olmaktadır.
Her şeyden önce sanatla başlıdır, çünkü her yeni söz veya fikir, şarkı,
resim veya oyunla çocuklarda (seviye II) yada gençlerde (seviye III)
olsun, anlatılabilir veya anlatılması lazımdır.
Doğa ve Toplum bilimlerinde elde edinilen bilgileri de farklı
konularda kullanıp bunu VIII sınıflara uygun olarak yapmaktır.
Bu bilgileri dersin ilk safhasında kullanmak gerekir. Ele alınacak
konulardan diğer derslerden edinilen bilgiler kullanılır. (öğrencileri
konuya hazırlamak).
Almanca’nın hayatla ilgili konularıyla bağlı olan toplum bilimleri,
onları irtibatla ilgili konuda bilinçlendirir, genelde yedinci sınıfta olan
konulardır.(özellikle yurttaşlık dersi).
Bağlılığı aynı zamanda doğa bilimleriyle de vardır. genelde doğadaki
ortamın ve onun korunması, sağlık ( kendinin ve diğerlerin sağlığının
korunması), besin v.b. gibi konulardır.
Okunacak ders kitapları
Uzman grubu şu okul kitaplarını öneriyor:
Sınıf 12: Deutsch international, Band 3 (derslerin ilk yarısı),
Cornelsen Verlag, Berlin
Sınıf 13: Deutsch international, Band 3, (derslerin ikinci yarısı),
Cornelsen Verlag, Berlin
alternatif:
Sınıf 12: Blick 3 (derslerin ilk yarısı), Hueber Verlag, Ismaning
Sınıf 13: Blick 3 (derslerin ikinci yarısı), Hueber Verlag, Ismaning
97
LATİNCE
haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati
KAZANIMLAR
I. DİL TARİHİ TEMEL BİLGİLERİ
1. Latince’nin oluşması
2. Latin yazısının tarihi değeri
3. Latince’nin fonetiği ve fonolojisi (sesbilgisi)
II. DİLBİLGİSİ İLE SÖZLÜK TERMİNOLOJİSİ İLİŞKİSİ
1. Derslerin değişen bölümlerinin boyutunun tespiti
2. Derslerin değişmeyen bölümlerinin boyutunun tespiti
3. Latince’nin dilbilgisi ve sözlük terminolojisinin tarihi değeri
III. ALIŞKANLIKLAR VE KÜLTÜR
1. Temel ve yan cümle
2. Latin atasözleri ve deyimleri
3. Alışılagelmiş Latince kısaltmalar
1.0. DİL TARİHİ TEMEL BİLGİLERİ
1.1. Latin yazısı (alfabesi) ve diline ait bilgiler
1.1.1.(Edebi) Latince’nin kuruluşunun yeri ve zamanı;
1.1.2. Latin alfabesinin yazılışı (Türk alfabesiyle kıyaslanarak);
1.1.3. Sesler: ünlüler, diftonglar ve ünsüzler;
1.1.4. Antik (klasik) ve geleneksel okuma;
1.1.5. Antik ve geleneksel okuma arasındaki fark ( ke/ki; ce/ci);
1.1.6. Hecelerin uzunluğu (sözcüklerin hecelere ayrılması: con-cordi-a - uyum);
1.1.7.Vurgu (genelde sondan önceki hece vurgulanır : natura)
99
2.0. DİLBİLGİSİ İLE SÖZLÜK TERMİNOLOJİSİ İLİŞKİSİ
2.1. Latince (ve Türkçe)’nin morfolojisi
2.1.1. Morfoloji özelikleri: kök, gövde ve bitim(1);
2.1.2 Dersin değişen ve değişmeyen bölümleri;
2.1.3. Adlar ve sıfatlar;
2.1.4. Morfolojik yapı birimi olarak bitimler;
2.1.5. Cinsiyet, sayı ve adın durumu (hali) (Ad durumları soru şekli);
2.2. Adların çekimi
2.2.1. Adların ve sıfatların çekimi (Declinatio);
2.2.2. -a bitimli adların çekimi (ilk çekim şekli ve özelikleri);
2.2.3. -o bitimli adların çekimi (ikinci çekim şekli ve özelikleri);
2.2.4. Ünsüz bitimli adların çekimi (ünsüzlü üçüncü çekim şekli)
2.2.5. -i bitimli adların çekimi (-i ünlüsüyle üçüncü çekim şekli
özelikleri);
2.2.6. -u bitimli adların çekimi (dördüncü çekim şekli özelikleri);
2.2.7. -e bitimli adların çekimi (beşinci çekim şekli ve özelikleri);
2.2.8. Yunanca adların çekimi;
2.3. Sıfatların çekimi (ve derecelendirilmesi)
2.3.1. Birinci ve ikinci grubun sıfatla (us, -a, -um; er, -a, -um, bitimli
sıfatlar ve bitimi üç, iki ve bir sesten oluşan sıfatların çekimi);
2.3.2. Sıfatlarda pekiştirme (temel hal, eşitlik ve üstünlük derecesi);
2.3.3. Düzensiz pekiştirme, açıklamalı ve üçüncü düzensiz şekil;
2.3.4. Zarflar ve onların derecelendirilmesi;
2.3.5. Adıllar(zamirler) (kişi, öznel, iyelik, işaret, izafi, soru, sıfat,
belirsiz ve korelatif),
2.3.6. Sayılar (asal, sıra, kesir ve üleştirme);
2.4. Eylemler (Verba)
2.4.1. Düzenli eylemler ve onların çekimi
2.4.2. Eylemlerin kipleri, kişi, sayı ve çatıları;
2.4.3. Eylemlerin dört çekim şekli ve gövdeye göre farkları;
2.4.4. İlk çekim şekli –are ve ikinci çekim şekli –ere;
2.4.5. ünsüzlerle (ve karışık) üçüncü çekim şekli ve dördüncü çekim
şekli - ire;
2.4.6. Şimdiki zaman köklü eylem gövdesi zamanları (, şimdiki
zaman, bitmemiş ve gelecek);
2.4.7. Bitmemiş zaman köklü eylem gövdesi zamanları (- mişli
geçmiş, -dili geçmiş, gelecek ve yakın gelecek zamanlar);
100
2.4.8. Eylem kipleri (bildirme, bağıl ve emir kipleri);
2.4.9. Eylemlerin çatısı (etken ve edilgen);
2.5. Düzensiz eylemler
2.5.1. Değişken ve yarı değişken eylemler;
2.5.2. Düzensiz esse eylemi ve ondan türeyenler;
2.5.3. Düzensiz ire eylemi ve ondan türeyenler;
2.5.4. Düzensiz ferre eylemi ve ondan türeyenler;
2.5.5. Eylemler: volo, nolo, malo, fio, edo, queo;
2.5.6. Kusurlu eylemler (inquam, aio, memini, odi, coepi);
2.5.7. Çekimsiz eylemler ve selamlaşmalar;
2.6. Eylemsiler
2.6.1 Ad eylem ve sıfat eylem ;
2.6.2. Kısmi şimdiki zaman,
2.6.3. Gerundium ve Gerundiv (ve çekimleri);
2.6.4. Birinci pasif ve ikinci pasif;
2.6.5. Açıklamalı etken ve edilgen çekim;
2.7. Dersin değişmeyen bölümleri
2.7.1. Yükleme ve ayrılma durumundaki ilgeçler;
2.7.2. Bağlaçlar ve ünlemler;
3.0. ALIŞKANLIKLAR VE KÜLTÜR
3.1. Sentaks
3.1.1. Kelimelerin tümcedeki düzeni;
3.1.2. Özne,yüklem,tümleç;
3.1.3. Ad durumlarının söz dizimi;
3.1.4. Ayrılma durumu;
3.1.5. in - edatlı (ilgeçli) ve edatsız yer adlarının kullanımı;
3.1.6. Konunun anlamı;
3.1.7. Dilbilgisi yapılarının anlamı;
3.1.8. Mastarın gösterme durumu ;
3.1.9. Mastarın yalın durumu;
3.1.10. Mutlak ayrılma durumu (Ablativus absolutus);
3.2. Tümcenin sentaksı
3.2.1. Temel ve yan tümceler ve zamanların uygunluğu;
3.2.2. Soru (yan) tümceleri;
101
3.2.3. Kasıt (yan) tümceleri;
3.2.4. Süreli (yan) tümceleri;
3.2.5. Sebep (yan) tümceleri;
3.2.6. Şart (yan) tümceleri;
3.2.7. Karşılaştırmalı (yan) tümceleri;
3.2.8. Süreklilik (yan) tümceleri;
3.2.9. Düz ve devrik tümceler.
3.3.Yazım, noktalama ve dil kültürü
3.3.1. Ata sözleri ve deyimler;
3.3.2. Latince’de alışılagelmiş kısaltmalar;
3.3.3. Latince’de anlamdaş kelimeler ve sözlüğün kullanımı.
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ:
Bu programına göre hazırlanan ders kitaplarından metinlerin
okunması, alıştırmalar, tümce (veya kısa metin) tercümeleri.
Öğrencilerin değerlendirilmesi, yaptıkları metin (veya Latin ata
sözleri ile deyimleri) tercüme çalışmaları ile ayda bir gerçekleşir. Yıl
boyunca iki kez yapılan yazılı yoklamaların asıl amacı öğrencilerin,
sesleri, kelimeleri ve tümceleri, yazım ve sözdizimi kurallarına uygun,
doğru yazma ve okumayı öğrenme ve (en az 1000 adet) Latince kelimeyi
öğrenmelerine yöneliktir.
102
MATEMATİK
GİRİŞ
On üçüncü sınıf matematiği önceki sınıflarda elde edilen bilgilerin
devamının genişletilmiş şeklini oluşturmaktadır. Bu da öğrencilere kazandıkları becerileri, düşünme yetenekleri, fiziksel ve toplumsal dünya
görüşlerininin gelişmesine ayrıca günlük hayatta farklı matematik alanlarında karşılaşılan problemlerin doğru olarak anlamlarını ve çözebilmelerine yardımcı olur.
UZAK HEDEFLER
Matematik dersinin hedefi
Öğrencilerin:
· Düşünme ve anlatma yeteneklerini açık ve kesin olarak geliş tirir;
· Merak ve yapıcı eğilimlerini teşvik etmeleri;
· Çalışma eyleminde yaratıcı düşüncelerin daha ileri bir seviyeye
ulaşmasını teşvik eder;
· Edindikleri bilgi ve becerileri fizik, kimya vb. doğa bilimlerinde
ayrıca günlük hayatta uygulama yeteneklerini geliştirir;
· Yüksek öğrenime sağlam bir temel oluşturacak şekilde hazırlar.
GENEL HEDEFLER
On üçüncü sınıf matematik müfedat programının genel hedefleri
öğrencilerin:
q Tutum ve değer açısından
· Bireysel hareketler açısından, herkesle iş yapabilen, açık, alçak
gönüllü, saygılı, istemli ve eleştirel yapıya sahip olmalıdır.
q Bilgi açısından
· Limit, süreklilik, türev ve ilkel fonksiyon (integral) kavramlarını
anlamaları;
q Anlama açısından
· Dizilerin ve fonksiyonların limitini ayrıca türev ve integral
terimlerini anlamaları ve bilmeleri;
105
· Problemlerin çözümü için gerekli metod ve süreçleri bilmeleri;
· Dizilerin ve fonksiyonların limitleri ayrıca türev ve integralerin
esas özelliklerini bilmeleri;
q Uygulama açısından
· Problemlerin çözümünde dizi ve fonksiyonların limitler ayrıca
fonksiyonların süreklilik özelliklerini bilmeleri;
· Farklı integralerin çözümünde kullanılan integral alma metodlarını
(değişken dönüştürme ve parçalı iintegrasyon metodu) bilmeleri;
· İntegrasyon metodları (Değişken dönüştürme metodu;
parçalı integral metodu – kısmi integrasyon)
farklı fonksiyonların integralerini hesaplayabilmeleri için.
· Belirli integraler (Newton–Laybnitz formülü). Geometri ve diğer
doğa bilimlerinde belirli integralerle problemler çözebilmeleri;
q Mantık yürütme açısından
· Limit, süreklilik, türev ve integralerden farklı problemlerin çözümünde veri, teorem ve metodlardan yararlanabilmeleri;
· Verilere dayanarak problemlerin çözümünü ve analizini yapabilmeleri;
· Dizilerin ve fonksiyonların limit problemlerini ayrıca türev problemlerini çözerken tanımdan yararlanmaları;
· Geometrik cisimlerin alan ve hacimlerini (dönel cisimlerin alan ve
hacimleri) ya da bir eğri çizginin uzunluğunu hesaplarken belirli
integralerin özelliklerinden yararlanmaları;
· Yaratıcı ve eleştirel düşünmenin bir uygulaması olarak farklı
matematik verilerin ispetı,varsayımlardan hareket ederek çelişkili
ya da karşıt problemler öne sürerek yapabilmeleri gerekir.
DERS İÇERİKLERİ
On üçüncü sınıf müfredat programının amaç ve genel amaçların
içeriği çizelge – 1’de verilmiştir.
Tablo 1.
Ders
Matematik
Program
işeriği
I. Analiz
Yazılı sınavlar
Testler
Yedek dersler
106
Ders
sayısı
52
6
4
2
%
81.25
9.375
6.25
3.125
Toplam.
%
100
DERS İÇERİKLERİ, KAZANIMLAR, DERSLER ARASI İLİŞKİ
Tablo 2.
Kategoriler
I.
Analiz
Program
içeriğinin alt
kategorileri
I.1.
Sayısal
dizileri
Program içeriği
I.1.1. Sayısal dizi kavramı
Dizinin tanımı; sabit diziler; monoton
diziler; sınırlı diziler; özel dizilere ait
önemli örnekler; aritmetik ve geometrik
diziler.
I.1.2. Dizinin limiti
Kazanımlar
Dersler
arası ilişki
Öğrenciler:
1. sabit, monoton, sınırlı vb.
dizlere ait farklı örnekler
vermeleri;
2. aritmetik ve geometrik
dizlere ait formüleri farklı
problemlerin çözümünde
kullanabilmeler;
Dizilerde limit kavramı; yakınsak ve
ıraksak diziler; yakınsak dizilere özellikler 3. dizlerin limitini
– ispatsiz; monoton dizilerin yakınsaklığı- e yapabilmeleri;
sayısı.
4. yakınsak dizilerin
özelliklerini farklı
kullanabilmeleri;
5. özel dizilerden
yararlanarak farklı
107
I.2. Fonkisyonun
limiti ve
süreklilik
I.2.1. Fonksiyonların limiti
Limitin tanımı ( e - d ” komşuluk
kavramı), limitlerin özellikler. – ispatsız;
sağ ve sol limit; özel limitler
uygulayabilmeler;
6. fonksiyonların limitini
yapabilmeleri;
Fizik (hız,
ivme, güç).
1
sin x
= 1, lim (1 + x) x = e) , x ® ±¥
x ®0
x ®0
x
7. fonksiyonun limit
tanımını ve özellikilerini
kullanarak farklı problemler
giderken limitler, belirsiz şekiller – ispatsız.
çözmeleri;
( lim
I.2.2. Fonkisiyonlarda süreklilik
Fonkisyonlarda süreklilik tanımı. Sürekli
fonkisyonların esas özellikleri –
ispatsız.sağdan ve soldan süreklilik.
Süreklilik kriterleri. Süreksiz olduğu
noktalar.
8. özel limitlerden
yaralanarak farklı
problemler çözmeler.;
9. foınksiyonlarda süreklilik
kavramının tanımını
yapmaları;
10. bir fonksiyonun
süreklilik özelliğinin
analizini yapmaları;
11. sürekli fonksiyonların
I.3. 1. Fonksiyonun türevi
özeliklerini
Bağımsız değişkenin ve fonksiyonun artma uygulayabilmeler ve
miktarı; Teğet ve hız problemi; türevin
süreksiz olan noktaları ayırt
tanımı; Türev ve süreklilik arasındaki ilişki;
108
Fizik (yol,
hız, iş, güç).
I.3. Türev ve
diferansiyel
Esas fonkisyonların türevler; Türev alma
kuralları – ispatsdız.Bilşeşik türev.Ters
fonksiyonların türevi – ispatsız.Yüksek
mertebede türev.
I.3.2. Diferansiyel
Diferansiyel ve türev arasındfaki ilişki.
I.3. 3. Fonkisyonların çizimi
Tanım aralığı; eksenleri kestiği noktalar ve
fonkisyonun işareti; tek çift özelliği;
peryodu; tanım aralığın uçlarında
fonkisyonun durumu; asimptotlar;
monotonluk ve ekstremum noktalar
(birinci türev); konkavlık ve konvekslik;
bükim noktalaları;.
I.4.1. Belirsiz Integraler
İlkel ve belirsiz integralin tanımı. Belirsiz
integralin özellikleri. Kalıp integraler –
ispatsiz.
I.4.2. İntegral alma metodları Değişken
dönüştürme mertodu; parçalı integral
edebilmeleri;
12. farklı fonksiyonların
türevini tanımdan
yararlanarak hesaplamaları;
13. farklı problemlerin
çözümünde türev alma
kurallarını
uygulayabilmeleri;
14. birinci türevin
geometrik ve kinematik
anlatımını yapabilmeleri;
15. fonksiyon çizimlerinde
fonksiyonun özel
noktalarını tanımını
yapabilmeleri;
16. birinci türevden
yararlanarak fonksiyonların
çizimini yapabilmeleri;
17. farkli fonksiyonların
ilkelini hesaplayabilmeleri
Ekonomi
(iktisat),
demografi,
tıp, teknik,
vb.
109
I.4. İntegral
hesabi
metodu – kısmi integrasyon metodu;
rasyonel fonksiyonların integraler;
trigonometrik fonksiyonların integraler.
I.4.3. Belirli integraler
Integral hesabıyla yapılan toplama işlemi;
belirli integralin tanımı; ispatsız belirli
integralerin özellikleri.
I.4.4. Belirli integralerin hesabı
Belirli integralerle yapılan işleminde
Newton Laybnitz (ispatsız)
I.4.5. Belirli integralerin uygulaması
Belirli integralerle yapılan alan ve hacim
hesapları.(düzlemsel şekillerin alanları)
Dönel cisimlerin hacimleri; yay uzunluğu –
ispatsız.
110
18. kalıp integralerden
yararlanark farklı integral
probleriin çözümününde
kullanabilmeleri;
19. belli bir fonksiyonun
belirli integralini farklı
metodlar kullanarak
hesaplayabilmeleri;
20. belirli integralin
tanımından yararlanarak
bazı basit fonksiyonların
hesabını yapabilmeleri;
21. belirli integralerin
özelliklerinden uygulayarak
farklı düzlemsel şekillerin
alanlarını, yay
uzuınluklarını ve dönel
cisimlerin hacim hesaplarını
yapabilmeleri relevant.
Öğrencilerin kazanması gereken hedef ve kazanımlar matematik
müfredat programında öngörülmüştür. Öğretmen kendisini bir hedefteki
davranışların hepsini öğrencilere kazandırabilmeyi ilke edinmek zorundadır.
Pratik, eğitim amaçlarına ulaştırmada kullanılacak yöntem ve
tekniklerin çok önemli olduğunu göstermektedir. Programda düzenlenen
üniteler ve seçilen konular işlenirken izlenecek yollar, başvurulacak
etkinlikler, öğrencide beklenen davranış değişikliğin meydana gelip
gelmeyeceğini ve dolayısıyla eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesinde
önemli rol oynar. Bu nedenle öğretmen, eğitim, öğretim çalışmalarında;
Öğrencileri, amaçlara ulaştıracak yöntem ve etkinlikleri benimsemeli ve
uygulamalıdır. Yöntem ve teknikler öğrencilerin, yaratıcı ve eleştirel
düşünme yeteneğini geliştirir. Problemleri çözmeye yarayacak şekilde
düşünme yolu geliştirecek ve matematik dersinde edindikleri bilgi ve
becerileri günlük hayattaki problemleri çözmeye yardımcı olur. Ev
çalışmaları ve seminerlerin düzenlenmesi de öğrencilerin bağımsız ve
yapıcı çalışmaların gelişmesinde önemli bir etkendir.
Öğretmen yöntem ve tekniklerin seçiminde birçok etkenden
başka aşağıda belirtilen nitelikleri de göz önünde bulundurmalıdır.
Ø Ders biriminin içeriği;
Ø Öğrencilerin kavrama nitelikleri;
Ø Öğrencilerin bilgi düzeyi ve istemleri
Bu nedenle öğretmenin kullanacağı yöntem ve teknikler öğrencilerin
kavrama düzeylerine uygun olmalıdır.
Öğretmen müfredat programında öngörülen amaç ve hedeflere
ulaşması için çok sayıda yöntem ve teknik kullanması gerekir. Kullanılan
yöntem ve teknikler öğrencilerde grup çalışmalarına ivme kazandırır.
Öğrencilerin toplumsal süreçlerdeki bağların kuvvetlenmesine olanak
sağlar.
Öğretmen, öğrencilerin, görev ve sorumluluk duygusu kazanmasına,
kazandıkları bilgilerin genişlemesi ve değerlendirmesine yardımcı olur.
Öğrencilerin söz konusu özellikleri kazanabilmeleri için aşağıda
belirtilen süreçleri benimsemeleri gerekir.
1. Öğretmen, matematik problemlerini seçerken, öğrencilerin kendi
yaşantısından seçmelidir. Problemler, öğrencinin istekle yapacağı
111
nitelikte olmalıdır. Bu şekilde anlaşılması güç ve yeteri derecede soyut ve
teorik olan matematik dersine karşı öğrencilerde olumlu tutum, günlük
hayata yakın ilişkisi olan bir ders niteliğini kazanmış olur.
2. Öğretmen sözlü olarak verilen bir matematik problemleri
hakkında öğrencilerin düşünmelerini teşvik eder. Öğretmem mümkün
olduğu kadar öğrencilerin araştırma yapmalarını, problem çözmelerini
kendi kendilerine yapmalarına olanak tanımalıdır. Bu şekilde öğrenciler
çeşitli araştırma ve gözlem yapmalarını, not almalarını, problemlerin
kaydını yapmalarını ve bilgi edinmeleri teşvik edilir.
3. Matematik dersinde sorulan birçok soruya cevap verilmelidir.
Sorulan soruların öğrenciler için anlamlı olması önemlidir.;
4. Öğrenciler yukarıda belirtilen niteliklerde belirtilen basit araştırma alanında planlar ve sorular geliştirirler ve sorulara kesin yanıtlar
verirler;
5. Öğrenciler öğretmenleriyle birlikte yaptıkları araştırma, pratik
çalışma ya da problemlerin çözümü hakkında tartışırlar. Öğretmen öğrencilere çalışmalarla ilgili alternatif çözümler önerir. Öğretmen mümkün
olduğu kadar öğrencilere problemleri kendi kendilerine çözmelerine
olanak tanımalı, gerekmedikçe müdahale etmemelidir. Burada önemli
olan öğrencilerin problemlerin çözümünde kendileri yollar aramaları,
gerekli bilgi ve malzemeleri toplamaları ve değerlendirmeleri, ayrıca
görev ve sorumluluk duygusu kazanmalarıdır.
Aşağıda birkaç çalışma metodu verilmiştir..
ÇALIŞMA METOTLARI
Okul öğrencilerde matematik dersine karşı ilgi alanını adım, adım
geliştirecek nitelikte bir ortam oluşturması gerekir..
· Matematik dersi özde olarak anlam ve bağıntılar açısından soyut
bir bilimdir. Bu nedenle matematik dersi soyut ve konuşma
şeklinde olmamalıdır. Öğrencilere matematik konuları öğretilirken
deneylerden, verilerin grafiklerden ve günlük hayattaki uygulamalardan yararlanmalıdır.
· Matematik konuları ön koşul bir yapıya sahiptir. Matematikteki
konularını bir kereden tümüyle anlamak mümkün olmadığından
öğrenciler matematik dersine ait bilgileri “sarmal yay” şeklinde
verilmelidir. Matematikte herhangi bir kavram, onun ön koşulu
durumundaki diğer kavramlar kazandırılmadan verilemez. Küçük,
112
·
·
·
·
·
küçük matematik konuları birleştirerek ön koşul durumundaki
diğer kavramları kazandırmak iyi bir yol oluşturur. Bu şekilde
matematik bilgiler daha kolay benimsenir, pekiştirilir ve ön koşul
durumundaki matematik kavramlar için bir ön hazırlık gerçekleşir.
Teşvik matematik dersinin öğrenme anahtarıdır. Demek oluyor ki
öğrencilere çalışma alışkanlığı kazandırmak için onları sistematik
bir şekilde teşvik etmek ve çalışmalarında süreklilik kazandırmak,
öğretmenin becerisine bağlı bir işlemdir. Öğrencinin çalışmalarda
bağımsız ve sistematik olması bir evrensel özellik belirtisidir. Söz
konusu özellikler öğrencilerde mantıksal düşünmeyi, bilimsel
araştırma ve tartışmayı hızlandırır.
Her öğrenci birbirinden farklıdır. Aynı yaştaki öğrencilerin; yetenekleri, gelişme hızları, ilgi alanları ve kabiliyetleri arasında büyük
farklar vardır. Bu nedenle öğretmen öğrenciler arasındaki ferdi
farkları ortadan kaldırmak için yöntemler aramalıdır. Eleştirel
düşünme metodu öğrenciler arasında zekâ bakımından ferdi
farkları gidermek için bireysel ve küçük grup (iki ya da dört
kişilik) çalışmalara başvurmak zorundadır.
Öğretmen öğrencilerin karşılaştıkları farklı problemleri çözebilecek özgün yöntemler geliştirebilmek zorundadır.
Matematik eğitiminin amacı problemlerin çözümlerini mekanik
olarak değil, konularını benimseyerek, problemleri ise istekle çözecek nitelikte olmalıdır. Matematik dersinde edinilen ve geliştirilen bilgi ve becerileri, öğrenciler hayatta uyguladıktan sonra önem
kazanır.
Öğretmen birinci sınıfta “sterotip” ve “öğretmen merkezli” eğitim
yöntemini asla kullanamaz. Söz konusu yöntem öğrencinin etkinliğini ve anlama eğilimini zorlaştırır. Matematik konuları ön koşul
ilişkili bir yapıya sahiptir. Herhangi bir kavram, onun ön koşullu
durumundaki diğer kavramalar kazandırılmadan verilemez..
Problemler gereği kadar açık olmalı, aynı zamanda öğrencilere bir
takım bilgiler kazandırmak amacı taşımalıdır.
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme, eğitim etkinliklerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitimde değerlendirme, öğrencilerin bilgi eksikliklerini tespit etmek, başarılarını saptamak, başvurulan öğretim metodunun etkinliğini anlamak,
kullanılan eğitim programının uygun olup olmadığını belirlemek gibi
113
amaçlarla yapılır. Öğrenci eksikliklerini saptamak ve kullanılan öğretim
metodların etkinliğini anlamak, öğrenciden çok öğretimi ilgilendirir.
Öğrenci başarısını değerlendirmede, öğrenimin programda belirtilen
amaç ve davranışların ne kadarını kazandığının saptanması işlemidir. Bu
çalışmaların sonunda, öğrencinin başarısı değerlendirilir. Matematik
eğitiminde öğrencinin eksikliklerini saptamak ve bireyin sonraki yaşantısında esas olacak davranışları geliştirmeye yönelik olması gerekir.
Öğrencilerin başarısını değerlendirmek amacıyla çalışmalar öğretim yıllı
içinde yönetmenliğe uygun olarak gerçekleştirilen ölçmelere, ödevler ve
öğrencinin sınıf içi çalışmalardan oluşmalıdır. Öğrencinin başarısını
saptamak için yarıyıl ya da yıl içindeki ölçmelerden öğrencilerin
eksikliklerini anlamak için de faydalanılır. Ayrıca sonuçlar öğrenciyi
mekanik çalışmalardan kurtarır, güdüler ve ilerdeki öğrenmelere hazır
hâle getirir.
Öğretmen öğrencilerin çalışmalarını değerlendirirken öğretim programında öngörülen amaç ve davranışlara uyması gerekir
1. Öğrencilerin davranış düzeyleri
Öğrencilerin davranış düzeyleri genel olarak dört basamakta değerlendirilir.
1. basamak – Öğrenci başarısını değerlendirmede öncelikle öğrencinin programda belirtilen amaçlara ne derece ulaştığının saptamasıdır.
Öğrenciler gördükleri derslerin benimsenmesinde müsaade edilen alt
sınır (minimum) % 40 olmalıdır. Söz konusu düzeye sahip öğrenciler,
sınırlı sayıda matematik yöntem kullanarak ve öğretmenin yardımı ile her
zaman matematik problem ve konularının açıklamasını yapabilen
öğrencileri kapsar.
2. basamak – Burada dersleri benimseme sınırı %50 - % 80
arasında değişir. İkinci basamak bilgisine sahip öğrenciler matematik
problem ve konularını öğretmenin sınırlı yardımı ve çok olmayan
matematik yöntem ve hatalarla çözebilen öğrencileri kapsar.
3. basamak–Burada derslerin benimseme sınırı % 80- % 90’ın üzerindedir. Bu düzeye sahip olan öğrenciler matematik problem ve konularını öğretmenin sınırlı yardımıyla ve farklı matematik yöntemlerle çözebilir.
4. basamak – Bü düzeydeki öğrencilerin benimseme sınırı % 90 ‘ın
üzerindedir. Dördüncü basamak düzeyine sahip olan öğrenciler e n
yüksek (maksimum) bilgi düzeyine sahip olan öğrencileri kapsar. Bu
düzeye sahip olan öğrenciler matematik problem ve konularını bağımsız
ve farklı matematik yöntemlerle öğretmenin yardımı olmadan çözer.
114
2. Değerlendirme Süreci
Ölçme ve değerlendirme süreci programda öngörülen amaç ve
davranışlara uyum içinde yapılması önerilir. Ölçme ve değerlendirme
işlemi eğitimin amaçlarına ve öğretim gerçeklerine uygun olmalıdır.
Öğrencilerin bilgi başarısını değerlendirmede aşağıda belirtilen elemanlar
ile saptanabilir.
· Ders çalışmaları
o Sözlü yanıtları değerlendirme;
o Sınıf çalışmaların değerlendirmesi;
o Grup çalışmaların değerlendirmesi;
· Test çalışmaları
o
o
o
·
·
Belirli konular için test değerlendirmesi;
Ünite sonundaki test değerlendirmesi;
İlk yarıyıl sonunda test değerlendirmesi;
Yazılı (sınavlar) yoklamalar;
Ev ve seminer çalışmaları.
115
COĞRAFYA
(haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati)
GİRİŞ
13. sınıflara ait plan programın esas temellerini ikinci seviyeyi teşkil
ederken, altıncı, yedinci ve dokuzuncu sınıflara ait plan programları
arasında sıkı bir bağlantı vardır.
Söz konusu plan programın sayesinde öğrenci Kosova bölgesinin ve
komşu ülkelerin yaşam ortamının Fiziksel özelliklerini (jeoloji yapısını,
rölyef şekillerini, iklimi, suları, toprakları, bitki ve hayvanat alemini),
İnsani ortamını (nüfusu, yerleşme yerlerini ve iktisadi etkinliklerini)
ve Bölgesel ile Siyasi ayrılmalar hakkında bilgi edilmelidir.
Öngörülmüş plan programın amacı, fiziksel ve insani özellikleri
fark ederek, aralarındaki doğal ve bölgesel benzerlikleri ile bağlantıları
açıklamak demektir. Onun esas amacı öğrencinin bilgi seviyesini yükselterek öğrencide beceri, alışkanlık, uzmanlaşma, tutum ve değerlendirme özelliklerini kazandırmaktır. 11. sınıfa ait plan program öğrencinin yaş seviyesine göre uygulanmıştır.
Dersin esasını Kosova bölgesinin ve komşuların coğrafya özelliklerini öğrenmektir. Öğrenci Kosova bölgesine ait coğrafya bilgilerini elde
edinerek (doğal özellikleri ve zenginlikleri, nüfusu, yerleşme yerleri vb.),
aynı zamanda bölgede yaşıyanların çevre korumasını, anlayışlı olmasını,
işbirlik ve hoşgörülü olmasını öğrenmelidir.
UZAK HEDEFLER
Kosova bölgesi ve komşularına ait coğrafya dersinin esas hedefleri:
- Öğrencinin bilgisini geliştirerek, söz konusu bölgenin ve çevresinin
coğrafya durumunu, doğal özelliklerini (jeolojik yapısını, rölyefini,
iklimini, sularını, bitki ve hayvan alemini) insan özelliklerini
(nüfusu, yerleşme yerlerini ve iktisadi faaliyetleri).
- Öğrencilerde anlama yeteneğini geliştirerek, doğal ve toplumsal
özelliklerinin insanoğluna olan etkilerini ve faaliyetlerini öğrenmeye yardımcı olmak demektir.
- Öğrencide Kosova bölgesinin ve komşularının kültürel ve doğal
güzelliklerine dair değerlendirme yeteneğinin kazandırılması.
- Verilen yazılı, sayısal, resim, grafikon, tablo, diyagram, ve haritalar
sayesinde öğrencide yetenek ve ifade etme özelliğinin kazandırlıması.
119
- Kosova bölgesi ile komşulara ait elde ettiği coğrafya bilgileri
sayesinde öğrencide hazırlık yeteneğini kazandırılabilir.
- Kosova bölgesinde ile komşu ülkelerde yaşıyanların dil, din,ırk
farkı olmadan aynı hak ve imtiyazlara sahip olmalarına ait öğrencide saygı özelliğini kazandırmaktır.
GENEL HEDEFLER
Bilgi açısından
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin doğal ve ınsani özelliklerinin kanıtlarını bilmeleri.
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin doğal ve insani özelliklerinin bölgesel ayrılışının konseptlerini.
Anlama açısından
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin coğrafya özelliklerini
(doğal, toplumsal, iktisadi ve siyasi).
Uygulama açısından
- Kosova bölgesine ve komşu ülkelerine ait: grafiklerin, diyagramların, konusal haritaların ve istatistik bilgilerinin kullanılmasını.
- Kosova bölgesine ve komşu ülkelerine ait: haritaların, grafikonların
ve istatistik belgelerini çizip ödev çözmelerini.
Analiz açısından
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin doğal, toplumsal ve siyasi
faktörlerin etkilerini.
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin gelişmesinde doğal ve
toplumsal faktörlerin önemi ve rölü.
Değerlendirme açısından
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin iktisadi gelişmesinin
düşük seviyede olmasının doğal ve toplumsal faktörlerin önemi.
- Yaşam ortamının gelişmesinde insanoğlunun etkisi.
Tutum ve değerlendirme açısından
- Kosova bölgesinin ve komşu ülkelerinin doğal, insani ve kültürel
özelliklerinin değerlendirilmesi.
- Bireysel davranışların anlamını (açık, tolerant, istekli, saygılı, eleştirici olarak, grup, çift halinde çalışarak kitapların, leksikonların,
ensiklopedilerin, internet, televiziyon eğitimci programları vb.)
120
DERS İÇERİKLERİ
Kategori
Bölge
Alt
kategori
Ders
birimleri
Sırplar ve
Karadağlılar
Arnavutlar
Ders
birimi
%
Boşnaklar
Ders
birimi
%
Ders birimi
Balkan
yarımadası
2+1
4,55
2+1
4,55
%
Türkler
Ders
birimi
%
Hırvatlar
Ders
birimi
%
2+1
4,55
2+1
4,55
2+1
4,55
Kosova
bölgesi
ve
Kosova
27 + 8
53,03
27 + 8
53,03
27 + 8
53,03
27 + 8
53,03
27 + 8
53,03
Arnavutluk
10 + 3
19,7
4+2
9,09
4+2
9,09
4+2
9,09
4+2
9,09
Komşu
Makedonya
3+1
6,06
3+1
6,06
3+1
6,06
3+1
6,06
3+1
6,06
Ülkeleri
Sırbistan
ve Kara
Dağ
2 +1
4,55
8+2
15,15
2 +1
4.55
2+1
4.55
2+1
4.55
Yunanistan
1+0
1.52
1+0
1.52
1+0
1.52
1+0
1.52
1+0
1.52
Bosna
Hersek
2+1
4.55
2+1
4.55
8+2
15.15
2+1
4.55
2+1
4.55
Hırvatistan
1+0
1,52
1+0
1,52
1+0
1,52
1+0
1,52
6+2
12,12
Türkiye
2+1
4,55
2+1
4,55
2+1
4,55
8+2
15,15
2+1
4,55
Toplam
50 + 16
100
50+ 16
100
50 + 16
100
50 +16
100
49 + 17
100
121
Kategori
Alt kategori
Ders birimleri
Ders sayısı
Toplam ders sayısı
%
Balkan yarımadası
2+1
2+1
4,29
27 + 8
53,03
Bölge
Kosova
Kosova
ve komşu
ülkelerinin
coğrafyası
Coğrafya durumu ve büyük
lüğü
Kosova bölgesinin doğal
özellikleri
Nüfusu ve yerleşme
yerleri
İktisadı
Kosova bölgesinin doğal
bölümleri
1+0
9+3
4+1
8+2
5+2
Arnavutluk
Coğrafya durumu, büyüklü
ğü ve doğal özellikleri
yerleri
İktisadı
122
3+1
2+0
3+1
Arnavutluğun bölümleri
2+1
10 + 3
19,70
Arnavutluk
Coğrafya durumu ve doğal
özellikleri
yerleri
İktisadı
Arnavutluğun bölümleri
1+0
1+1
1+0
1+1
(4+2)
Makedonya
özellikleri
Nüfusu ve yerleşme yerleri
Makedonyanın bölümleri
1+0
1+0
1+1
3+1
6,06
2+1
4,55
Sırbistan ve Kara Dağ
özellikleri
Nüfusu ve iktisadı
1+0
1+1
123
Sırbisatan ve Kara Dağ
(Sırplar ve Karadağlılar)
özellikleri
İktisadı
2+0
Bölümleri
2+1
(8 + 2 )
1+0
1+0
1,52
2+1
4,55
2+1
2+0
Yunanistan
özellikleri
Bosna - Hersek
özellikleri
Bosna - Hersek
(Boşnaklar)
124
1+0
1+1
özellikleri
İktisadı
Bölümleri
2+0
2+1
2+0
2+1
(8 + 2)
1+0
1+0
Hırvatistan
özellikleri
1,52
Hırvatistan (Hırvatlar)
özellikleri
İktisadı
Hırvatistanın bölümleri
1+0
1+1
2+0
2+1
(6 + 2)
Türkiye
1+0
125
özellikleri
1+1
2+1
4,55
Türkiye (Türkler)
Coğrafya durmu ve doğal
özellikleri
İktisadı
Türkiye`nin bölümleri
T o p l a m
1+0
2+1
3+0
2+1
(8 + 2 )
50 + 16
100%
Açıklama – Perantezler içinde verilen ders sayıları Kosova bölgesinde yaşıyan azınlıklara aittir. Arnavutlukta
azınlıklar hakında 4 + 2 ders sayısıyla öğrenmelidir. Sırplar ve Karadağlılar Sırbistan ve Kara Dağ için 8+2,
Boşnaklar, Bosna-Hersek için 8+2, Türkler, Türkiye için 8 + 2 ve Hırvatlar, Hırvatistan için 6+2 ders saıyısıyla
öğrenmelidirler.
126
Kategori
Alt kategori
Ders içerikleri
Kazanımlar
Dersler arası ilişki
Bölge
Kosova
bölgesinin ve
komşu
ülkelerinin
coğrafyası
Balkan
yarımadası
- Balkan yarımadasının coğrafya durumu ve
doğal özellikleri
- Balkan yarımadasının siyasi ayırımı
- Balkan yarımadasının demografi ve iktisadi
özellikleri
Coğrafya -siyasi,
demografi, iktisad
Kosova Coğrafya
durumu, bölgesel
yayılışı,
büyüklüğü ve
sınırları
- Kosova bölgesinin Balkan yarımadasındaki
coğrafya durumu
- Bölgenin deniz sahili ile iç kara kısmının
bağlantıları
- Bölgenin yayılışı ve sınırları
Coğrafya - siyasi,
iktisad, matematik,
tarih, sosyoloji
Kosova
bölgesinin doğal
özellikleri: Jeoloji
ve gelişmesi
rölyefi, iklimi,
suları,toprakları
(arazileri), bitki
ve hayvan alemi
- Genel jeoloji özellikleri.
- Bölgedeki kütle çeşitleri ve mineral zenginlikler.
- Başlıca rölyef şekilleri ve özellikleri.
- Bölgedeki rölyef şekillerinin insan faaliyetlerine
etkisi.
- İklim faktörleri ve tipleri.
- Bölgede hüküm süren iklim tipleri, özellikleri ve
etkileri.
- Bölgenin su zenginliği.
- Hidroloji özellikleri ve denize dökülmeleri.
Jeoloji, Jeomorfoloji,
İklim bilgisi,
Hidroloji,
Biocoğrafya,
Pedoloji, Fizik,
Kimya, Biyoloji
127
- Göl çeşitleri ve özellikleri.
– İklim ve suların insan faaliyetlerine etkileri.
- Toprak tipleri ve onların özellikleri
- Verimli arazilerdeki toprak kaymaları, kirlenme
ve kötüye kullanmanın sebepleri.
- Kosova bölgesinde bitki ve hayvan aleminin
özellikleri
Nüfusu ve
yerleşme yerleri:
Halkın tarihi
gelişmesi, nüfus
sayısı, coğrafi
yayılışı, nüfus
hareketleri, halk
yapısı, göçler ve
yerleşme yerleri
128
- Kosova bölgesinin en eski çağlardan beri
nüfuslandırılması.
- Antik dönemde Dardanların coğrafik dağılışı.
- Kosova bölgesi tarih boyunca dil, din ve ırkların
yaşadığı bir bölge.
- Çeşitli tarihi dönemlerde Arnavut halkının diğer
halklara rağmen sayısal değişmelerin sebepleri.
- Kosova bölgesinde nüfusun yayılışı ve
yoğunluğu.
- Bölgesel doğal artış ve doğal artışı etkileyen
faktörler.
- Bölgede natalitet, mortalitet ve doğal artış
faktörleri ve özellikleri,
- Halk yapısı, cinsiyet, iktisadi, dini, eğitim
seviyeleri ve onların özellikleri
- Göç etmeler ve onu etkileyen faktörler.
- Yerleşme yerleri ve onların fonksiyonları.
Arkeoloji, Etnoloji,
Tarih, Sosyoloji,
Sanat, Demografi,
İnşaatçılık, Yurttaşlık
- Kentler ve çeşitleri,
- Kosova bölgesinin endüstri ve tarım bölgeleri
İktisad:
İktisad
gelişmesini
etkileyen faktörler,
tarımcılık,
ormancılık,
endüstri, enerji
kaynakları ve
maden filizler
zenginlikleri,
endüstri kolları,
onun gelişmesi ve
bölgesel yayılışı,
ulaşım, turizım ve
ticaret
- İktisadi gelişmesini etkileyen doğal ve toplumsal
faktörler
- Tarımcılık, onun kolları ve gelişme seviyesi
- Ormancılık ve onun gelişme seviyesi
- Endüstrinin gelişmesini etkileyen faktörler
- Kosova bölgesinin iktisadında endüstrinin
önemi ve rolü
- Kosova iktisadında endüstrinin önemi ve rölü
- Bölgenin enerji kaynakları
- Bölgenin en önemli enerji kaynakları
- Bölgedeki en önemli endüstri kaynakları,
üretim, hammade, onların coğrafyasal yayılışı ve
gelişme seviyeleri
- Ulaşımın gelişmesini etkileyen faktörler
- Bölgedeki ulaşım kolları ve onların gelişme
seviyeleri
- Bölgedeki turizım gelişmesini etkileyen doğal,
kültürel ve toplumsal faktörler
- Kosova bölgesinin turizım potansiyeli
İktisadi,
Sosyoloji,Tarih,
Jeoloji
Kosova`nın
bölgeleri
- Kosova bölgesinin genel bölümleri
- Bölgenin başlıca bölümleri ve onların özellikleri
(doğal, nüfus ve iktisadı)
Jeloji, pedoloji,iklim
bilgisi,
demografi,iktisad
129
130
ARNAVUTLUK:
Coğrafya durumu,
doğal özellikleri,
nüfusu, iktisadı ve
bölgelere ayrılışı
- Arnavutluğun coğrafya durumu
- Genel doğal özellikleri
- Arnavut halkı ve temel özellikleri
- Arnavutluğun yerleşme yerleri ve özellikleri
- İktisadı gelişmesini etkileyen doğal ve toplumsal
faktörler
- Ülkenin genel tarım kolları ve onların gelişme
seviyeleri
- Endüstrinin gelişmesini etkileyen faktörler
- Bölgedeki genel ulaşım kolları ve onların
gelişme seviyeleri
- Bölgedeki enerji kaynakları
- Bölgede başlıca maden filizler çeşitleri, onların
üretimleri ve yedek miktarları
- Bölgedeki başlıca endüstri -kolları ve bölgesel
yayılışı
- Arnavutluğun turizım potansiyeli
- Arnavutluğun başlıca bölümleri ve onların
özellikleri
- Arnavutluğun administrasyon ayırımı
Arnavutluk
Coğrafya durumu,
nüfusu, yerleşme
- Coğrafya durumu ve özellikleri - Başlıca doğal
özellikleri
- Arnavuluk halkının başlıca özellikleri ve
yerleşme yerleri
Jeoloji,
pedoloji,iklim bilgisi,
demografi, hidroloji,
tarih, sosyoloji ve
iktisad
Jeoloji, coğrafya
siyasi, iklim bilgisi,
tarih, sosyoloji,
iktisad
yerleri, iktisad ve
bölümlere ayrılışı
- Ülkenin iktisadi özellikleri
- Arnavutluğun en önemli bölümleri ve onların
özellikleri
Makedonya Coğrafya durumu,
nüfusu, iktisadı ve
- Ülkenin coğrafya durumu ve özellikleri
- Ülkenin başlıca doğal özellikleri
- Makedonya halkının başlıca özellikleri ve
yerleşme yerleri
- Ülkenin iktisadi özellikleri
- Makedonya`nın en önemli bölümleri ve onların
özellikleri
Geoloji,
pedoloji,iklim bilgisi,
tarih, iktisad
Sırbistan ve Kara
Dağ Coğrafya
durumu, doğal
özellikleri, nüfusu
ve iktisadı
- Ülkenin coğrafya durumu ve doğal özellikleri
- Ülke nüfusu ve iktisadi özellikleri
- Ülkenin siyasi özellikleri ve örgütlenmesi
Geoloji, iklim bilgisi,
demografi, tarih,
iktisad
Sırbistan ve Kara
Dağ
Coğrafya durumu,
nüfusu, iktisadı,
doğal özellikleri
ve bölgelere
ayrılışı
- Coğrafya durumu
- Doğal özellikleri
- Sırbistan ve Kara Dağ halkının temel özellikleri
ve iktisadı
- Sırbistan ve Kara Dağın yerleşme yerleri ve
özellikleri
- Ülkede iktisadı gelişmesini etkileyen doğal ve
toplumsal faktörler
- Ülkenin başlıca tarım kolları ve onların gelişme
tarih, iktisad
131
seviyeleri
- Ülkede enerji kaynakları
- Ülkedeki başlıca maden filizler zenginllikleri,
çeşitleri ve üretimi
- Ülkenin başlıca endüstri bölümleri
- Ülkenin başlıca ulaşım kolları ve turizım
potansiyeli
132
Yunanistan Coğrafya durumu,
nüfusu ve iktisadı
- Ülkenin corafya durumu ve doğal özellikleri
- Ülke nüfusu, kültürel gelişmeleri ve strüktürü
- Ülkenin iktisadi gelişmesi ve özellikleri (deniz
ulaşımı ve turizım)
Tarih, demografi,
iktisad, coğrafya,
siyasi
Bosna Hersek
Coğrafya durumu,
- Ülke nüfusu ve iktisadi özellikleri
- Ülkede siyasi ayırım ve örgütlenme
Tarih, demografi,
iktisad, coğrafya,
siyasi
Bosna Hersek
(Boşnaklar)
Coğrafya durumu,
nüfusu,
iktisadı ve
- Ülkenin coğrafya durumu
- Başlıca doğal özellikleri
- Ülke nüfusu ve onların temel özellikleri
- Bosna Hersek`in yerleşme yerleri ve onların
temel özellikleri
- Ülke iktisadının gelişme seviyesi ve onu
tarih, iktisad
etkileyen doğal ile toplumsal faktörler
- Ülkede tarımcılık, tarımcılık kolları ve gelişme
seviyeleri;
- Ülkenin başlıca enerji kaynakları
- Ülkenin başlıca maden filizler zenginlikleri,
çeşitleri ve üretümi
- Ülkenin başlıca endüstri bölgeleri
- Ülkenin başlıca ulaşım kolları
HırvatistanCoğrafya durumu,
- Ülke nüfusu, kültürel gelişmeleri ve halk yapısı
- Ülke iktisadı,
gelişmesi ve özellikleri (deniz ulaşımı ve turizım)
Tarih, demografi,
iktisad, coğrafya ve
siyasi
Hırvatistan
(Hırvatlar)
Coğrafya
durumu, doğal
iktisadı ve
bölgelere
ayrılmaları
- Ülkenin coğrafya durumu
- Başlıca doğal özellikleri
- Ülke nüfusu ve yerleşme yerleri ile onların temel
özellikleri.
- Ülke iktisadını etkileyen doğal ve toplumsal
faktörler
- Ülkede tarımcılık, tarımcılık kolları ve gelişme
seviyesi.
- Ülkenin başlıca enerji kaynakları,
- Ülkenin maden filizler zenginlikleri, çeşitleri ve
üretimi - Ülkenin başlıca endüstri bölgeleri.
- Ülkenin başlıca ulaşım kolları ve turizım
potansiyeli.
demografi, hidroloji
tarih iktisad
133
Türkiye
Coğrafya
durumu, doğal
ve yerleşme yerleri
TÜRKİYE
(Türkler)
Coğrafya
durumu,doğal
özellikleri,nüfusu,i
ktisadı ve bölgesel
ayrılışı.
134
-Türkiye`nin coğrafya durumu ve doğal
özellikleri.
- Türkiye nüfusu, onların özellikleri, kültürel
gelişmeleri ve strüktürü.
- Türkiye iktisadı, gelişme seviyesi ve özellikleri
(deniz ulaşımı ve turizım)
- Türkiye`nin coğrafya durumu.
- Türkiye`nin başlıca doğal özellikleri.
- Türkiye nüfusu ve yerleşme yerleri ile onların
temel özellikleri.
- Türkiye iktisadı, gelişme seviyesi ve onu
etkileyen doğal-toplumsal faktörler.
- Türkiye`de tarımcılık, gelişmesi ve kolları.
- Türkiye`nin başlıca enerji kaynakları.
- Türkiye`nin başlıca maden filizler zenginlikleri,
çeşitleri, yedekleri ve üretimi.
- Türkiye`nin endüstri bölgeleri.
- Türkiye`nin başlıca ulaşım kolları ve turizım
potansiyeli.
Tarih, demografi,
iktisad, coğrafya,
siyasi
tarih, iktisad.
Coğrafya dersi çeşitli yöntem ve tekniklerin sayesinde öğrenilebilir.
Dersin örgütlenmesi ve gerçekleşmesi ise öğretmenin profesionelliğine
bağlıdır.
Ders veren öğretmen yöntem seçiminde çok dikkatli olmalıdır ve bu
hususta özel çaba harcamalıdır. Yöntem seçimi esnanında öncelik planlaştırılmış ders birimine bağlı olmalıdır. Bununla ılgili öğrencinin coğrafya dersiyle ilgili önbilgisi ve anlatma tarzı ayrıca önemlidir.
Yöntem seçimi esnasında bilgileirn, ifade etmelerin, yeteneğin ve
coğrafya değerlerin farkedilmesi ve onların hergünkü hayatta kullanma
alışkanlığı yaratması önemlidir.
Konuşma ve anlatma yöntemleri ise öğretmen ve öğrencinin beceri
seviyelerine bağlı olarak birbirleriyle sıkı bağlantıları vardır. Yeni fonksiyon ve tekniğin gelişmesine katkı sunmaktadır.
Toplu yöntemler genellikle anlatma, gözetme ve tartışma gibi yöntemleri ortaya atmaktadır. Öğretmen kendi bilgisini ders esnasında tamamen öğrenciyi bilgi sahibi etmek için sarf ederse, o zaman öğrenci aktiv
ve uzun ömürlü bir bilgiye de sahip olmuştur denilebilir. Serbest konuşma ve tartışmalar çift ve grup halinde yapılabilir, nitekim herhangi bir
öğrenci daha geniş bilgiye sahip olmak isterse o zaman çeşitli teknikler’de kullanılabilir, örneğin: fikir değiştirme, klaster tekniği, cikson
tekniği, iki bölümlü gündem, biliyorum-bilmek istiyorum, öğreniyorum,
ders birimleri, ven diyagramı, sorun çözücü tartışmalar, beşbölüm vb.
ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ
Coğrafya bir bilim kolu olarak çeşitli çalışma şekilleriyle öğrenilebilir.
- Bireysel çalışma şekli
- Çift çalışma şekli
- Grup çalışma şekli
- Tüm sınıfla çalışma şekli
DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
Öngörülmüş programın başarılı gerçekleşmesi için, öğrencinin
coğrafya dersinde elde ettiği bilgilerin değerlendirilmesinde büyük önem
taşımaktadır.
135
Değerlendirme yapıldığı zaman öğrencinin uzun vadeli bilgi sahibi
olup olmadığı göz önüne alınmalıdır. Yukarıda saydığımız sebeplerden
dolayı takdir etmek, notlamak ve değerlendirmek sistematik bir şekilde
hergün ve imkanlara göre sınıftaki tüm öğrencilerle yapılmalıdır.
DEĞERLENDİRME
Değerlendirmede istenen:
- Ders biriminin amaçları
- Öğrenciyi motive etmek
- Öğrencinin gelişme seviyesine ve önbilgiye nekadar sahip
olduğunu tanımak
- Öğrencilerin istemlerini yerine getirmek ve başarıyla ders
birimlerini gerçekleştirmek.
- Değerlendirme esasları
- Ne konuşuyorsun, ne yazıyorsun ve öğrenciler ne yapıyor.
DEĞERLENDİRME ARAÇLARI
Okul yönetimi ve öğretmen yeterli ölçme ve değerlendirme aracı
seçip uygulamalıdır. Bu araçlar şöyle sıralanabilir:
- Algılama
- Soru sorma
- Uygulama veya deney raporu
- Sözlü ifade
- Yazılı ifade
- Belirtke tablosu
- Ölçüt ve amaçlara dayalı testler
- Soru sorarak oluşturulan başarı testleri
· çoktan seçmeli
· kısa açık cevaplı
· uzun açık cevaplı testler
ve öğretmenin uygun gördüğü diğer araçlar olabilir.
DEĞERLENDİRME SAFHALARI
- Kontrol etmek, örneğin ne biliyorsunuz (nereye kadar yetiştiniz) ve
öğrenci ne bilmiyor (ne yetişmediniz).
136
- Ölçmek, her ne kontrol edilirse aynı zamanda ölçülmelidir.
- Değerlendirme tam notla yapılmalıdır, fakat değerlendirmeden önce
birçok faktör ve elemanlar göz önüne alınmalıdır.
DEĞERLENDIRME KATEGORILERI
- Şekillendirme
- Tanılayıcı Değerlendirme
- Genel değerlendirme (test)
- Motive etmek
Değerlendirmeyi öğretmen yapmalı, demek ki iç değerlendirme
yapılır.
BAŞARI DERECESI
Okul yılı sonunda her öğrenci aşağıdaki başarı derecesi ile değerlendirilir:
-
Pek iyi (başarı derecesi çok yüksek)
İyi (başarı derecesi yüksek)
Orta (başarı derecesi orta)
Yeter (başarı derecesi sınırlı)
Zayıf (başarı derecesi zayıf)
ÖĞRETIM ARAÇ VE GEREÇLERI
Ders kitaplarının yanı sıra aşağıda belirtilen bilgi kaynaklarının da
kullanımı faydalı olacaktır:
- Ders Kitabı
- el kitabı,
- atlas,
- broşür;
- harita
- resim, poster, afiş, şema, diyagram, tabela;
- model, şekil, maket;
- slayt, saydam (asetat), video kayıtları;
- bilgisayar yazılımları, Internet, CD vb.
137
TARİH
GİRİŞ
Tarih dersi plan ve programı bütün olarak Kosova, Avrupa ve dünya
tarihine ait bilgileri kapsamaktadır. Tarih dersi plan ve programında
Kosova ‘da yaşayan değişik toplulukların tarihine ve geleneklerine özel
dikkat gösterilecektir. Öğrencilerin yerel, bölgesel, ulusal kimliği ve
ayrıca günümüzün giderek birbirine bağlanan dünyasındaki geniş kimlik
kavramı da Tarih dersi plan ve programı ile verilecektir. Tarih dersi plan
ve programı geçmişle yapıcı bir şekilde hesaplaşmaya olan ihtiyacı
uyandırmalıdır.
Farklılıklara karşı hoşgörülü olmayı ve karşılıklı saygıyı aşılamalıdır.
Öğrenme hedeflerinin bir parçası olarak demokratik toplumlarda ulusal
kimliğin ve tarihi geleneklerin yerleştirilmesi, insanlar arasında barışçıl
anlayışı geliştirme ve yapıcı bir şekilde beraber yaşayabilme düşüncesiyle bilgi, tutum ve becerilerin geliştirilmesiyle bağlantılı olmalıdır.
13. sınıfta Tarih dersinin öğrencilere Yakınçağ tarihte toplumun
genel gelişimi hakkında bilgilerini genişletmeleri amacı vardır.
Tarih dersi aracılığıyla öğrencilerin her yanlı kişiliği yani siyasi,
sosyal, ekonomi, insani, kültürel yönlerden gelişmesi için uygun koşullar
yaratılmasına çaba harcanmalıdır.
UZAK HEDEFLER
Tarih Dersi Hedefleri:
Öğrenci
· Toplumda olagelen sosyal gelişmeleri kavrayıp temel analiz yeteneğini geliştirmek, yetilerini geliştirmek. I. Dünya Savaşından
sonra günümüze kadar tarihte olagelen sosyal değişmeleri algılayabilme yeteneği geliştirmek.
· Edindiği tarih bilgisi çerçevesinde, adı geçen tarihi döneme ait,
belirli sosyal, ekonomik, kültür, bilim, sanat vb. gelişmeleri /
olayları anlama ve aydınlatmada analiz yötemini uygulayabilir.
Elde ettiği sonuçları günümüzün benzeri, veya farklı olay /
gelişmeleriyle karşılaştırabilir ve kıyaslayabilir.
141
· Bazı kişilerin belirli tariiî dönemlere ait rolü ve onların (ünlülerin)
toplumsal (politik, ekonomik, sosyal, kültür, sanat, eğitim, bilim)
gelişmelere yansıttıkları olumlu (veya olumsuz) etkileri belirleyebilme ve kavrayabilme yeteneğini geliştirmek
· Güvenilir tarihi kanıtlara dayanarak çatışmalar, toplumlardaki
gelişmeler ve devrimler hakkında doğru hükümler üretebilir.
Öğrenci:
Anlama açısından
· Tarihin bu dönemiyle iligili temel terimoloji bilgisini benimsemiş
ve ilgili farklı konuları anlatmada kullanabilir,
· I. Dünya Savaşından sonra günümüze kadar sosyal değişmeleri
kavram bilgisini uygulayabilir ve örnek olay analizi yapabilir.
Analiz açısından
· Yakınçağda Kapitalizm ve Sosyalizm sisteminin arasındaki siyasi
farkları belirtebilir ve sonuç çıkarabilir. Belirtilen sistemlerle ilgili
Çağdaş Demokratik Sistemin farklılık ve özelliklerini belirtebilir
· Farklı sosyal olayların gelişmesinde temel etkenlerin / faktörlerin
etkisini belirtebilir
Değerlendirme açısından
· Sosyal süreçlerin gelişmesinde ulusal devlet ve başka devlet
kurumu ve makamlarının rolünü değerlendirir
· Belirli tarihî dönemlerde yaşanan olumsuz olaylardan sonuç
çıkarma ve benzer olayları önlemek için gereken çözüm yöntemi
ve bilgileri
· kavramış ve değerlendirebilir durumundadır.
Tutum ve değerler açısından
· Yakınçağ döneminde insanoğlunun elde ettiği medeni değerleri
önemser,
· Hoşgörü, beraber çalışma ve demokratik ilkelere vazife edinmiş,
bu doğrultuda saygın ve uygun davranır,
· Kültürel, dinî, kavmî (etnik), cinsî farklılıklara nazaran hoşgörü ve
saygıyla yaklaşır,
· Farklı tarihî dönemlerden miras kalan kültürel değerleri korur
(kitaplık, müze, arşiv ve benzer kurumlar).
142
Alt
kategoriler
2.
İki Dünya
Savaşı
Arasında
Dünya
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
Kategoriler
5.
XX.Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
Ders İçerikleri
İki Savaş Arası Dönemde Dünya
- Versay barış sistemi, Karşıtlıklar,
Milletler cemiyeti.
- Ekonomik bunalımlar, bunalımların
nedenleri, çözüm yolları.
- 1919-1939 yılları dönemde
parlamenter demokratik ülkelerde
toplumsal ve siyasi gelişmeler
(Fransa, İngiltere ve ABD).
- 1919-1939 yılları dönemde faşizim,
nasizim ve komünizm kuvvetleşen
ülkelerde toplumsal ve siyasal
gelişmeler (İtalya, Almanya,
İspanya, SSCB).
- İki Savaş arası dönemde Uzak ve
Orta Doğu’da gelişmeler (Japonya,
Çin ve Hindistan).
(5)
Kültür, Bilim ve Teknikte
Gelişmeler
- İki Dünya Savaşı Arası Dönemde
ekonomik, bilim, teknoloji,kültür ve
sanatta gelişmeler. (Apstrakt sanat,
modern mimari, bilim).
(1)
Kazanımlar
- Versay barış sistemin
özelliklerini açıklayıp
söyleme/yazma.
- Milletler cemiyetinin barışı
korumakta çalışmalarını
değerlendirme
- Ekonomik bunalım nedenleri
açıklama
- Parlamenter demokratik
ülkelerdeki gelişme özellikleri
ayırt etme
- Faşizm ve nasizim ve
komünizim ülkelerdindeki
gelişme özellikleri açıklama
- Uzak Doğu ülkelerde
gelişmeleri söyleme/yazma
- Ekonomi, teknoloji, kültür ve
sanatın gelişimi söyleme/yazma
Dersler arası
ilişki
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
ekonomi vb.
Coğrayfa,
ekonomi,
edebiyat, sanat,
vb.
143
1919-1945 yılları Döneminde
Türkiye
- Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra
Türkiye’nin durumu, İstiklal
Savaşı için siyasi hazırlıklar.
- Cephelerde savaşlar.
- Atatürk ilke ve inkilapları
- İki Dünya savaşı arasında
Türkiye’de siyasi gelişmeler
(4)
5.
XX.Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
Türkiye’de ekonomi, toplumsal,
eğitim ve kültürel gelişmeler
- İki Dünya savaşı arası dönemde
Türkiye’de ekonomik ve toplumsal,
eğitim, kültür ve sanatta gelişmeler
(1)
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
2.
İki Dünya
Savaşı
Arasında
Dünya
144
- Savaştan sonra Türkiye’ nin
durumunu izah etme
- Kongrelerden Meclise adlı
konusunda siyasi hazırlıklarla
ilgili belli başlı tarihi olayları
kronoloji sıra ile verilen
seçenekler arasında işaretleme
- Cephelerde savaşları harita
üzerinde gösterme
- Atatürk ilke ve inkilaplarını
çağdaş Türkiye’nin gelişimi
için önemini kavrayabilme
- Atatürkçülüğün, Türk milletinin
devlet idaresinde söz sahibi
olmasına dayandığı anlamını
çıkarma
Türkiye’de ki gelişmeleri
açıklama
Türkiye’nin ekonomik,
toplumsal, kültür, eğitim,sanat
gelişmeleri değerlendirme
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
ekonomi vb.
Coğrafya,
ekonomi,
edebiyat, sanat
vb.
İki Dünya Savaşı Arası Döneminde -İki Dünya savaşı arası dönemde
Eski Yugoslavya’nın
Balkanlar (1919-1939)
- SHS Krallığının meydana gelmesisiyasi,toplumsal ve ekonomik
devletin sorunları
gelişmeleri söyleme/yazma
-1929-1941 yılları döneminde
- Eski Yugoslavya’nin sorunlarını
Yugoslavya Krallığı-palamento
yorumlama
yönetiminde bunalımlar
- Yeni Dünya düzeninde
- Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan
Balkan’ın rolünü analize yapma
ülkelerinde toplumsal siyasal ve
ve değerlendirme.
ekonmomik gelişmeler.
(3)
- Eski Yugoslavya’da Kosova’nın
durumu – Arnavut ve diğer
azınlıkların durum ve hakları,
(3)
2.
İki Dünya
Savaşı
Arasında
Dünya
İki Dünya Savaşı Arası Döneminde
Kosova
- SHS ve Yugoslavya Krallığı’nın
Kosova’da yaşıyan Arnavut ve diğer
müslüman halkına (Türk, Boşnak)
karşı siyaseti, Kosova’yı iskan ve
kolonileştirme. Göçler. Eski Krallık
siyasetine karşı direniş. 1918-1941
yılları döneminde Kosova’nın
ekonomik gelişimi
(2)
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
2.
İki Dünya
Savaşı
Arasında
Dünya
- Yugoslavya Krallığı’nın
müslüman Kosova ahalisine
karşı siyasetini analiz yapılması
- 1918-1941 yıllarında ekonomik
gelilmeyi aşıklaması
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
edebiyat,
teknoloji vb
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi, sosyal
bilimler vb.
- Kosova’da yaşayan Arnavut ve
diğer müslüman ahalinin
yurttaşlık ve ulusal hakları elde
etmeleri için çalışmalarını
söyleme/yazma
145
V. YAKINÇAĞ
5.
XX.Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
V. YAKINÇAĞ
2.
İki Dünya
Savaşı
Arasında
Dünya
V. YAKINÇAĞ
3.
İkinci
Dünya
Savaşında
Dünya
146
İki Dünya Savaş Arası Döneminde
Kosova’da ekonomi, toplumsal,
eğitim ve kültürel gelişmeler
- Eski Yugoslavya-Kosova’da
ekonomik, toplumsal, kültürel ve
eğitimde gelişmeler.
(1)
İki Dünya Savaş Arası Dönemde
Arnavutluk (Ekonomi, siyasi,
toplumsal, eğitim ve kültürel
gelişmeler)
- 1919-1924 yılları döneminde
Arnavutluk’ta ekonomik, toplumsal
ve siyasi gelişmeler
- 1925-1939 yılları dönemde
Arnavutluk’ta ekonomik, toplumsal ve
siyasi gelişmeler. (2)
İkinci Dünya Savaşı (1939-1945)
- Faşist devletlerin ilk işgalleri,
- İkinci Dünya Savaşının belirme nedenleri ve grupların oluşması, 193943 yıllarında cephelerde savaşlar,
Antıfaşist koalisyonun oluşması
- 1943-1945 yıllarında cephelerde
savaşlar: Kuzey Afrika, Pasifik,
Doğu cephede savaşlar,
Müttefiklerin Avrupa çıkartması
- Kosova’da ekonomik,
toplumsal, kültürel ve eğitim
gelişme özelliklerini açıklama
Coğrafya,
ekonomi,
sanat, edebiyat
vb.
- İki Dünya savaşı arasında
Arnavutlukta ekonomi,
toplumsal ve siyasi gelişmeleri
söyleme/yazma
- Arnavutluk’un gelişme
özelliklerin ana hatlarını
açıklayıp söyleme/yazma
- Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi, sanat,
edebiyat vb.
- İkinci Dünya savaşının
nedenlerini söyleme/yazma
- Cephelerdeki savaş gelişmeleri
harita üzerinde gösterme
- Faşizmin ve savaşların insanlık
için ne gibi zararlar yaptığını
analize etme
- İkinci Dünya savaşında büyük
kuvvetlerin rolünü berlirleme
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
edebiyat vb.
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
- Savaş esnasında faşizme karşı
Avrupa’da direnişler, toplama
kampları
- Faşizmin yenilgisi ve İnsanlık
tarihinde en büyük savaşın sonuçları
(4)
- Yugoslavya’ya faşist
saldırılarını açıklama
- Yugoslavya’nın faşist işgalciler
tarafından bölünmesini harita
üzerinde gösterme
- Devrim, kontra devrim,
faşistlerle işbirlikçi
kavramlarının kavranması
- Yugolsvaya’nın kurtuluşunu
açıklama
3.
İkinci
Dünya
Savaşında
Dünya
İkinci Dünya Savaşında Yugoslavya
- Eski Yugoslavya’ya faşist devletlerin
saldırısı ve işgal edilmesi,
Yugoslavya’nın işgalciler tarafından
bölünmesi. Faşist işgalcilere karşı
direnişin belirmesi ve gelişimi.
- İkinci AVNOY oturumu, TitoŞubaşiç Anlaşması, Partizan
kuvvetlerin çoğalması,
Yugoslavya’nın kurtuluşu.
(2)
3.
İkinci
Dünya
Savaşında
Dünya
- Kosova’da HKH gelişme
İkinci Dünya Savaş ında Kosova
- Yugoslavya’nın işgali ve Kosova’nın
özelliklerini ayırt etme
işgalciler tarafından bölüşülmesi
- Kosova’da silahlı çatışmanın
- Kosova’da antifaşist hareketler ve
gelişimini açıklama.
kurtuluş için silahlı çatışmalar
- Kosova halkının antifaşist
- Arnavutların ve diğer Kosova
savaşına katkılarını
halklarının antifaşist savaşına karşı
değerlendirme
katkıları, İkinci Dünya savaşında
toplulukların aralarında ilişkileri
- Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
sosyoloji,
edebiyat vb.
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
sosyoloji,
edebiyat vb.
147
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
148
3.
İkinci
Dünya
Savaşında
Dünya
4.
İkinci
Dünya
Savaşından
sonra Dünya
(2)
İkinci Dünya savaşında Arnavutluk
- İtalyan faşistlerin Arnavutluğu işgal
etmesi ve 1939-1941 yılları
döneminde işgalciye karşı tepkiler
- Nazi-faşist ve Abtifaşist blokunun
Arnvutlar ve Arnavutluk’a karşı
siyasetleri
- Arnavutluk’ta faşizme karşı silahlı
direnişin gelişmi ve kurtuluşu
(2)
Savaştan sonar Dünyadaki
Gelişmeler
- Soğuk savaş: Savaştan sonra
uluslararası ilişkiler, barış anlaşma
meseleleri, blokların kuruluşu
- BMÖ’nün dünyada barışı korumakta
rolü ((UNESKO, UNİCEF, WHO,
İLO, İMF, FAO vb.), Avrupa’da
uluslararası örgütler
(Avrupa Topluluğu, AGİT vb.)
- Sömürgeciliğin çökmesi, yeni
devletler ve bağlantısız hareketi
- İkinci Dünya Savaşından sonra
Avrupa
- SSCB’nin dağılması ve yeni dünya
(5)
- Arnavutluk’ta HKH gelişme
özelliklerini açıklama
- Arnavutluk’ta faşizme karşı
silahlı direniş gelişimini
söyleme/yazma
- Arnavutluk’ta HKH’nin
özelliklerini ayırt etme.
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
sosyoloji,
edebiyat vb.
- Soğuk savaş döneminin ana
hatlarını söyleme/yazma
- Uluslararası ve Avrupa
örgütlerin rolü ve ödevlerini
söyleme/yazma
- Savaştan sonra Avrupa ve
SSCB gelişme özelliklerini
ayırt etme
- SSCB’nin dağılması ve yeni
dünya kurulması için
girişimlerin nedenlerini
yorumlama
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
sosyoloji,
edebiyat vb.
V.
YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
V. YAKINÇAĞ
5.
XX.Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
V.
YAKINÇAĞ
5.
XX. Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
4.
İkinci Dünya
Savaşından
sonra Dünya
4.
İkinci Dünya
Savaşından
sonra Dünya
Savaştan sonra Bilim,Kültür ve
Sanattaki gelişmeler
- Savaştan sonra bilim,teknoloji,
kültür, sanat ve eğitimde gelişmeler
(1)
- Savaştan sonra bilim ve
teknolojinin gelişme nedenleri
ve toplumun gelişmesine
katkılarını açıklama
Fen bilimleri,
edebiyat,
müzik, sanat
vb.
Türkiye ve Türk Dünyasında
Türkiye ve Türk Dünyası
- Türkiye’de çok partili hayata geçiş
gelişmelerin ana hatlarını
(1946-1960)
açıklama
- Türk devletlerini harita üzerinde
Türkiye’de gelişmeler
gösterme
- Savaştan sonra Türk Dünyası
(3)
- Savaştan sonra Türkiye’nin
Savaştan sonra Bilim, Kültür ve
ekonomik, toplumsal, kültürel,
- Savaştan sonra Türkiye’de ekonomik
sanatsal ve eğitim gelişmesinin
, toplumsal, kültür, sanat ve
ana hatlarını açıklama
eğitimde gelişmeler.
(1)
Coğrafya,
yurtaşlık
eğitimi,
edebiyat vb.
-Yugoslavya’da sasyalist gelişme
özelliklerini açıklama
-Yugoslavya’da bunalımların
neden-sonuç ilişkilerini
değerlendirme
- Kosova gelişme ve sorunların
Coğrafya,
yurttaşlık
eğitimi,
sosyoloji vb.
Savaştan sonra Balkandaki
gelişmeler
- 1945-1948 yıllarında Yugoslavya
Yugoslavya
- Yugoslavya’da buhranlar ve bu
Ekonomi,
sosyoloji,
yurttaşlık
eğitimi,
edebiyat, sanat
vb.
149
V. YAKINÇAĞ
devletin düşmesi
özünü açıklama
- 1945-1990 yılları döneminde Kosova - Arnavutluk’ta sosyalist
- XX. Yüzyılın sonunda Kosova ve
rejiminin sorunlarını
NATO’nun barış harekatı
söyleme/yazma
- Kosova Türk halkı
- Arnavutluk’ta Komunizim sistemi,
- Arnavutluk’ta parlamentarli
demokrasi yönetimi gelişmesi
(7)
5.
XX.Yüzyılda
Kültür,
Bilim ve
Teknikte
gelişmeler
Savaştan sonra Bilim, Kültür ve
- Savaştan sonra Balkan ülkelerinde
kültür, eğitim, sanat ve teknolojide
gelişmeler
(1)
- Savaştan sonra Balkan
ülkelerinde kültür, eğitim ve
sanat özelliklerini
söyleme/yazma
Edebiyat, sanat
vb.
Not: Öğretmen ve öğrencilerin seçimine 17 ders saati bırakılmıştır. Bu ders saatlerinden 13 derste öğretmen program
içerikleri tekrarlayabilir, 4 ders saatinde ise yöre tarihi içeriklerini açıklayabilir yada arşiv, müze, kütüphane, tarih
anıtlarını öğrencilerle ziyaret edebilir.
150
Eğitim çalışmalarını, amaçlarına ulaştırmada kullanılacak metot ve
teknikler çok önemlidir. Programda düzenlenen üniteler ve seçilen
konular işlenirken izlenecek yollar, baş vurulacak etkinlikler, çocukta
beklenen davranış değişikliğinin meydana gelip gelmeyeceğini ve dolayısıyla eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesinde önemli rol oynar. Bu
bakımdan, öğretmenin öğrencilerle birlikte sınıf içinde veya dışında
amaçlara doğru yapacağı çalışmalar, eğitim oluşumuna etki yapan en
önemli faktörlerdir. Bu sebeple öğretmen, eğitim - öğretim çalışmalarında; öğrencileri amaçlara ulaştıracak metotları ve etkinlikleri benimsemeli ve uygulamalıdır. Genellikle kullanılış yerleri ve özellikleri
bakımından, yöntem ve teknikler başlıca dört grupta toplanmıştır:
1. Öğretmen ağırlıklı yöntem ve teknikler
2. Etkileşim ağırlıklı yöntem ve teknikler
3. Bireysel ağırlıklı yöntem ve teknikler
4. Yaşantılara dayalı yöntem ve teknikler
· Anlatım, soru-yanıt, gösteri gibi öğretmen ağırlıklı olan ve
genellikle tek yönlü iletişime yer veren, geçmişte çok kullanılmış,
günümüzde de çok kullanılan geleneksel yöntem ve teknikleri
kapsamaktadır.
· Açıkoturum, sunulu tartışma, savlı tartışma, toplu çalışma gibi
grup tartışması türleri, grup tasarımları vb. gibi etkileşim ağırlıklı
öğretim yöntemleri ve teknikleri buraya girer. Öğrenci katılımlıdır,
çok kalabalık olmayan gruplarda çok olumlu sonuçlar verir.
· Bilgisayar destekli öğretim, mödüllerle öğretim, programlı
öğretim, bireysel tasarımlar gibi öğrencilerin bireysel olarak
gerçekleştirdikleri çalışmalarda yararlanan öğretim yöntemleri ya
da teknikleridir. Öğrenciler yaparak, yaşayarak, kendi kendileri
çalışarak öğrenmeyi gerçekleştirirler. Öğretmenler, genelde birer
rehberdir. Öğrencilerin kendi kendilerin öğrenme konusunda çaba
göstermeleri öğrenmenin önemli ölçüde kalıcı olmasına büyük bir
etkendir.
· Deneylik yöntemi, rol oynama, öğretim uygulamaları, benzetleme
ve oyunlar yaşantılara dayalı yöntem ve teknikler gruba girer.
Öğrencinin kendisi öğrenme ile ilgili etkinliklere doğrudan kendisi
de katıldığı ve çoğu zaman kendisi de görev aldığı için öğrenmeler
kalıcıdır.
151
Ünitelerin işlenişinde öğretmen ihtiyaca göre anlatma (takrir), sorucevap, gösterme, metin okuma, problem çözme, gözlem ve inceleme,
grupla çalışma, tartışma, açıkoturum (panel), sunulu tartışma, savlı
tartışma, topluçalışma, oyunlaştırma, vb. metodlar ve teknikler kullanabilir.
Ünitelerin işlenişi sırasında ferdi, küme, seviye grupları ve sınıf
çalışmaları gibi çalışma şekillerine başvurmalıdır. Öğretmen, bu çalışma
şekillerini öğrencilerin durumlarına, konunun özelliğine, okulun
imkanlarına ve ihtiyaca göre ayarlamalıdır.
1. ANLATIM METODU
Öğretmenin herhangi bir konuyu, karşısında oturan öğrencilere
iletmesi biçiminde uygulanmaktadır. Günümüzde ise, öğrencilerin pasif
olarak oturmalarına neden olduğu, onlara düşüncelerini açıklama fırsatı
vermediği için sıkıcı ve etkisiz bir metot olarak kabul edilmektedir.
Bu metod mümkün olduğu kadar az kullanılmalı, mutlaka kullanılması gerekiyorsa öğretmen konuşmasını çok dikkatli ve ayrıntılı olarak
hazırlamalı, anlatacaklarını nasıl anlatacağını da planlamalıdır.
2. SORU-CEVAP METODU
Soru – Cevap metodu, önceden hazırlık yapıldığı takdirde daha
başarılı olur. Bunun için öğretmen önce konuyu ayrıntılı olarak ve planlı
şekilde taramalı sorular hazırlamalıdır.Bu işlemin öğrenciler tarafından
da yapılması istenmeli ve böylece konu ile ilgili cavaplandırılacak sorular
dersten önce hazırlanmış olmalıdır. Bu metodun etkili bir şekilde
uygulanması için öğretmenler, öğrencilere soru sorma fırsatı hazırlamalı,
mümkün olduğu kadar öğretimin amacı ve yönü öğrencilerin sorularına
dayandırılmalıdır. Böylece öğretmenin öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını
göz önünde bulundurarak öğretim yapması ve sağlanmış olur. Öğretmen
öğrenci sorularına yer ve önem verdikçe onların daha dikkatlı olmalarını
ve konuyla daha çok ilgilenmelerini de teşvik etmiş olacaktır.
3. GÖSTERME METODU
Öğretmen üniteleri açıklarken tarihi haritaları, şemaları, fotoğrafları,
müze ve tarihi anıtları ziyaret etmek sırasında gösterme metodunu
uygular. Bunun yanında Tarihsel mekanlara, Askeri bölgelere, kalelere,
eski eğitim-öğretim kurumları, saraylara geziler düzenlenebilir.
152
4. METİN OKUMA METODU
Tarih dersinde üniteler, konular açıklanırken öğretimde tarihsel
kaynak, edebi ve bilimsel metinlerden de faydalanabilinir. Örneğin eski
hükümdarlar arasındaki mektupları içeren metinler, eski yöneticilerin
anıları, anlatma metinleri okuma parçalarının konularını oluşturabilir.
Böyle metinlerle öğretmen konuyu açıklarken kanıtlardan örnekler
verebilir. Öğretimde öğretmen metin metodunu kullanmakla öğrencilerin
geçmiş hakkında bilgilerini genişletirler ve çeşitli tarihi kaynak, eser,
ansiklopedi sözlük seçmesi için beceri ve yeteneğin gelişmesine yardım
edilir.
5. GRUPLA ÇALIŞMA METODU
Grup; birbiriyle ilişkileri ve aralarında ortak değerleri olan,
birbirlerine bağlı iki veya daha fazla kişiden oluşan toplumsal bir
birimdir. Grupla çalışma, ferdin sosyal gelişimini ve değişimini sağlayan
bir metottur. Bu metotla ferdin sorumluluk duygusu, başkaya veya gruba
katkıda bulunmak zevki de artırılmış olur. Bu metod öğrencilerden
oluşturulan gruplara birer konu verilmesi ve konunun öğrencilerce
araştırılarak, sınıfta grup halinde anlatılması şeklinde olmaktadır.
Grupların teşkili: 3 – 7 kişiden meydana gelen gruplar en iyi
çalışma gruplarıdır. En ideali 5 kişilik çalışma gurplarıdır. Her grupta bir
başkan, bir sözcü ve bir de sekreter bulunmalıdır.
Çalışmaya başlayan grup içindeki her fert, öğretmenin rehberliği ile
çalışmanın inceliklerini, her birinin ne yapacağını, sorumluluğunu iyice
öğrenmelidir.
6. TARTIŞMA METODU
Tartışma, herhangi bir grubun, bir başkanın yönetimi altında, belirli
bir düzen içinde hepsini ilgilendiren sorunlar üzerinde ve belli bir amaca
dönük karşılıklı görüşmelerdir.
Öğrenci sayısı az sınıflar için en uygun bir tekniktir. Tartışma
metodunda hem öğretmenle öğrenci arasında hem de öğrenciler arasında
dinamik bir etkileşim, alış – veriş vardır.
Tartışma metodu, öğrencilerin ilgisini uyandırır, anlayışlarını değerlendirme, gerçekleri kavrama, eleştirici düşünme kabiliyetlerini geliştirir.
153
DERSLER ARASI İLİŞ Kİ
Tarih öğretiminin amaçlarına ulaşması için ona yakın olan derslerle
ve programlarla ilişki kurması gerekir. Tarih dersi en çok ana dili,
coğrafya, yurttaşlık eğitimi, güzel sanatlar, felsefe, sosyoloji , dersleri ve
okullarda uygulanacak olan niceki: çatışma çözüm oyunları, insan hakları
eğitimi, milli azınlıklar, kadınlar hakları gibi programlarıyla da işbirliği
geliştirebilir.Tarih dersini veren öğretmenler konuları işlerken ona yakın
olan dersleri veren öğretmenlerle ilişki kurarak birlikteki çalışmalarda
korelasyon yapabilirler. Öğretmenler aralarında birlikte öğrencilerle serbest etkinlikler, gezi ve ziyaretler esnasında konular bakımında işbirlik
yapabilirler. Tarih dersinin okulların kendileri getirecek olan programlarıyla da işbirlik yapma imkanı vardır. Okulun getirmiş olduğu programlar tarih dersinin programları daha da genişletebilinir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilerin davranışlarında olumlu
yönde değişmelerin olup olmadığı, ölçme ve değerlendirme ile belirlenebilir. Bunun yanı sıra öğencilerin eğitim gereksinimlerinin saptanması ile
öğretme-öğrenme sürecinin belirlenmesinde de ölçme ve değerlendirmeye gerek duyulur.
Ölçme, belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir özelliğe sahip
olup olmadığı gözlenerek sonuçların sayılarla ya da başka sembollerle
gösterilmesidir. Değerlendirme ise, ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak bir karara ulaşmaktır. Eğitimde farklı amaçlarla değerlendirmeye
başvurulabilir. Tarih dersinde de bu bağlamda: öğretim programını değerlendirme, ihtiyaç saptama, öğrencilerin hazıroluş durumlarını saptama, öğrenme eksiklerini belirleme ve düzey belirleme amacı ile değerledirmeler yapılabılır.
Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar; bilişsel, duyuşsal ve devinimsel davranışlar oluşturmaktadır. Bu
bakımdan, öğretme-öğrenme sürecindeki ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin bu üç davranış alanındaki öğrenmeleri de içermesi gerekir.
Ölçme, değerlendirmenin bir öğesidir ve değerlendirme için gerekli
olan gözlem sonuçlarının elde edilmesi işidir. Ölçme, özelliklerin veya
niteliklerin sayı ve sembollerle eşlenmesi olarak da tanımlanır. Eğitimde
kullanılan ölçme araçları şunlardır:
154
5. Yazılı sınavlar (Yazılı yoklamalar): Soruların yazılı olarak verildiği, öğrencilerin yazarak cevaplandırmaları istendiği, genel olarak
az sayıda sorunun sorulduğu sınavlara yazılı yoklamalar denir.
6. Kısa cevaplı testler: Bir kelime, bir rakam veya en fazla bir cümle
ile cevaplandırabilecek sorulardan oluşan ölçme araçlarına, kısa
cevaplı testler denir.
7. Çoktan seçmeli testler: Bir sorunun cevabının, verilen birtakım
seçenekler arasından seçilerek verilmesi gerektiren sorulara seçmeli soru; seçmeli sorulardan oluşan bir ölçme aracına da seçmeli
test denir. Seçenek sayısı iki ise böyle seçmeli testlere doğruyanlış testleri, ikiden çok ise çoktan seçmeli test adı verilir.
8. Sözlü sınavlar: Soruları sözlü olarak sorulup sözlü olarak cevaplandırılması istenen sınavlara, sözlü sınavlar veya sözlü yoklamalar denir.
9. Çdev ve projeler: Bir konu hakkında derinlenmesine inceleme
yapılma amacıyla verilen soru veya sorulara ödev veya proje adı
verilir. Ödev ve proje bireysel olabileceği gibi birden çok öğrencinin birlikte yapacakları bir çalışma da olabilir.
Tarih dersinde öğrencilerin duyuşsal ve psikomotor alan davranışlarınının ölçülmesinde de ölçme ve değerlendirme yapılır.
ÖĞRETİM ARAÇLARI
Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, öğrenmeyi büyük ölçüde kolaylaştıran araç-gereçlerin, özellikle ilköğretim okullarındaki öğrencilerimizin
etkili ve kalıcı öğrenmelerinde önemli rolü vardır. Örneğin Tarih
derslerinde birçok soyut konunun somut duruma getirilmesinde öğretim
araç-gereçlerinden yararlanmak kaçınılmazdır.
Tarih dersinde en sık kullanabilecek birkaç araç-gereç arasında
resimler, haritalar ve levhalar, zaman ve tarih şeritleri, video kasetler,
CD’ler, filim şeritleri, duvar resimleri, diyapozitifler, albümler, tepegöz,
episkop, teyp ve ses bantları, televizyon ve video, bilgisayar sayılabilir.
KAYNAKÇA
1. Ahmet Mumcu, Mükerrem Su, Lise ve dengi okulları için Türkiye
Cumhuriyeti İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük , MEB, İstanbul, 2001.
2. Akşin Sina, Türkiye Tarihi, Cilt 4, Cem yaınevi, İstanbul,1990.
3. Araz Nezihe, Dünya Tarihi, Cilt 1,2,3, İstanbul 1974..
4. Armaoğlu Fahir, 20..Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Cilt 1-2,
Ankara,1998.
155
5. Atatürk, Nutuk : C.1.2. Ankara, l987.
6. Atatürkçülük, C.1,2,3 : M.E.B. Ankara,1984.
7. Branko Petranoviç, İstroija Jugoslavıje 1918-1978, Nolit, Belgrat,
1981
8. Fehmi Recepi, Hüsni Muzuri, Hıstorıa e Popullıt Shqıptar, Priştine, 2001
9. Historia e Popullit Shqiptar, II. Cilt, Tiran 2002.
10. İlustrovana Encıklopedıja-Istorıja, 2, Vuk Karacıç, Belgrat 1985.
11. Ilustrovana Istorija Sveta IV, Belgrat 1984.
12. Karal Enver Ziya, Türkiye Cumhuriyet Tarihi, Ankara,1979.
13. Noel Malcolm, Kosova Nje Hıstorı e Shkurter, Prıştine-Tiran 2001.
14. Osmanlı Tarihi, Liseler İçin, MEB Yayını,İstanbul,2001.
15. Robert Stradling, 20.Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretmeli,
Tarih Vakfı, İstanbul, 2003
16. Sönmez Veysel, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara; Pegem
yayınları, 1996
17.Şenol Kalaycı, Türkiye Cumhuriyeti İnklilap tarihi ve Atatürkçülük 8, Başarı Yayımcılık, İstanbul 2000
18. Stephen J.Lee, AvrupaTarihinden Kesitler 1789-1980, Dost
Kitabevi,Ankara, 2002.
19. Voltltër Lakër, Europa Në Kohën Tonë (Përkthyer nga Gëyim
Arapi, Dituria ,2003.
ANSİKLOPEDİLER
1. Ana Britanica, Hüriyet Yayınları, İstanbul 1994.
2. İslam Ansiklopedisi, MEB Basımevi, İstanbul 1978
3. Büyük Larausse Sözlük Asnıklopedisi,İstanbul 1986
4. Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedisi, Sabah Yayınları,
İstanbul 1992.
5. Ülkeler ve Dünya Atlası, İstanbul 1998.
SÖZLÜKLER
1.Türkçe Sözlük, TDK, Cilt 1-2, Ankara l998.
2.İmla Kılavuzu, TDK, Ankara 1996.
İNTERNET – KAYNAKÇA
1. www.meb.gov.tr
2. www.ttk.gov.tr
3. www.tarihvakfı.org.tr
4. www.iskenderiye.com
5 www. pegema.com.tr
156
PSİKOLOJİ
haftalık dres sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati
GİRİŞ
Günümüzde psikoloji bilimi ve psikoloji mesleğinin revaçta olduğu
bilinene bir gerçektir. Böyle bir durum Kosova toplumunda da mevcuttur
v e ö zellikle savaşın bitmesinden sonraki dönemde bu bilim dalının
irdelenmesi için büyük bir ilgi mevcuttur. Böyle bir ilgi, ilk sırada
toplumda görülen teknolojik değişikliklere ayak uydurması için kendi
davranışlarını, kendi sağlığı için daha fazla ilgi göstermesi yönünde ilk
sırada kendisini ve diğerlerini daha iyi tanıma gereksinim ve çabaları
ortaya çıkmaktadır. Çünkü, insan haklarına saygı gösterip doğa ve
çevrenin korunumuna özen gösteren refah bir toplumun sağlanmasında
bunlar önemli unsurlardır. Burada takdim edilen müfredat (plan ve
program) Kosovalı gençler arasında psikolojiye karşı giderek artan ilgiyi
karşılama yönünde de bir gayreti oluşturmaktadır.
Bu plan programda psikoloji bilim dalında keydedilen yenilikler
kapsanmaya çalışılırken, diğer yandan da, Kosova’daki öğrencilerin
gelişmelerine uyum sağlamasını hedeflemektedir. Bu şekilde yeni çağda
en çok umut bağlanan meslekler arasında bulunan psikoloji için
dünyadaki kendi yaşdaşlarına Kosovalı gençlerin de katılmaları
sağlanmaktadır. P l a n p rogramın dizaynı da öğrenme dinamikası
açısından elverişli imkanlar sağlamaktadır. Aslında, hazırlanış biçimi
açısından, bu program: (1) öğrencinin psikolojideki temel belirtiler ve en
önemli konseptleri hakkında gereken bilgiye sahip olmasını ve (2)
edinilen bu bilgilerin bireysel olarak kendileri tarafından uygulanmasını
sağlamayı hedeflemektedir.
Sınıftla yapılan derslere yardımcı olma suretiyle işlenilen her
konuyla ilgili objektifler (hedefler) sıralanmaktadır. Bu hedeflerin gayesi
öğrenci ve öğretmenlerin bireysel ve toplumsal davranışları sırasında
düşünce ve davranışlarının ‘özgürlüğe’ kavuşmalarını sağlamaktır.
Öğretim ve değerlendirme sürecinde beklenilen sonuçlar da önemli
ipuçları vermektedir. Bu alanlarda görülen sonuçları kaydedme suretiyle,
öğretmenler, değerlendirme ve not verme sırasında daha objektif llup bu
157
dersle ilgili başarı oranını da daha izi izleme fırsatını yakalamakatadır.
Diğer yandan, beklenilen sonuçlar sayesiyle öğrencilerin bu ders
hakkında edindikleri bilgi ve yeteneklerini daha tarafsız bir şekilde
değerlendirme durumunda olmaları sağlanıp kendilerinin bu alanda daha
fazla bilgi edinmeleri için sistematik çaba harcamaları için de imkan
sağlanmaktadır. Genel açıdan bakıldığı zaman 13. sınıflara ait psikoloji
plan programının kültür ve eğitim açısından farklı bir ortamın sağlanmasına mütevazi bir yardım sunduğu görüşündeyiz.
UZAK HEDEFLER
Lise 13. sınıflarına ait Psikoloji dersinin temel hedefleri arasında
şunlar sıralanabilir:
1) Öğrencilerin Psikoloji bilimini tanıyıp, onun metotlarını ve geleneksel araştırma alanları hakkında bilgilerinin zenginleştirilmesi;
2) Psikolojideki temel konsept ve kavramları öğrencilerin anlaması;
3) İnsanın ruhsal durumunu ve onun psikolojik yönden fonksiyon
etmesi açısından iç ve dış faktörlerin etkisi hakkında öğrencinin
bilgi sahibi olması;
4) Öğrenme sırasında edinilen bilgilerin öğrencinin kendisi ve etrafını çevreleyen toplum hakkındaki algılamalarında uygulaması.
HEDEFLER
Lise 13. sınıflarına ait Psikoloji dersi ile ilgili malzemelerin dizayn
edilmesi sırasında, öğrencilerin şu vasıflara nail olmaları amaçlanmaktadır:
1) Psikoloji bilimiyle ilgili edindikleri bilgileri memnun edici bir
seviyede takdim edebilmeli
· Psikolojideki temel dalları
· Psikolojiyi irdeledikleri açısından psikolojideki temel dallar
arasında görülen farkları
· Psikolojideki araştırma metotlarını
2) Psikolojik konseptlerin birey ve toplum açısından özelliklerinin açığa vurulması
· Bir süreç olarak insanlığın gelişmesi
· İnsanlığın gelişmesi hakkında birkaç teori
158
· Öğrenme sürecine açıklığın getirilmesi
· Hafıza fenomeni ve onun bazı özellikleri
· Düşünme ve konuşma ve onların aralarındaki karşılıklı etkileşim
biçimleri
· Bilincin temel durumları
3) Toplum birey ilişkileri hakkında öğrenilen temel fenomenleri
açıklamalı
· Kişiliğin anlamı ve onun değerlendirme yöntemleri
· Yetişkinlerin yaşam özelliklerinin betimlenmesi
· Davranışları etkileyen sosyal ve kültür boyutu
· Fiziksel ve zihinsel sağlık hakkında konular hakkında bilgi sahibi
olması
· Değerler ve din anlayışı
4) Bireysel düşünce esas süreçlerini açıklayıp onların belli durumlarda etkilerini belirlemeli
· Davaranışların biyolojik esaslarının incelenmesi
· Sansasyonu ve onun değişik algılama biçimlerini açıklaması
· Bireysel psikoloji kapsamında güdülenme ve duyarlılığın
betimlenmesi
· İnsanda cinsel işlevler ve cinsiyetlere düşen roller hakkında bilgisi
olup açıklamalarda bulunabilmesi
· Stres fenomeni hakkında bilgi sahibi olup bireysel psikolojik hayat
süresince onunla yaşanması hakkında edinilen tecrübelerin
uygulanması
PROGRAM İÇERİĞİ
Kategori
Psikoloji
tarihçesi ve
psikolojide
araştırma
metotları
Biyopsikoloji
Alt kategori
Bilim olarak Psikolojinin
gelişmesi
Psikolojide temel kuramlar
(teoriler)
Psikolojide araştırma
metotları
Hayatın biyolojik esasları
Sansasyon ve algılama
Güdü ve duyarlık (emosiyon)
Ders sayısı
%
10
15.15
19
28.78
159
Cinsel ilişki (seksüalite) ve
cinsiyet
Stres, onun atılması ve sağlık
Hayat
gelişimi
Kognitivite
(biliş,
kavrama)
Sosyokültür
Hayat boyunca insanın
gelişimi
Öğrenme
Hafıza
Düşünme süreci ve dil
Bilinç durumu
Kişilik (personalitet)
Fiziksel ve zihinsel sağlık
Davranışların kültür ve
sosyal boyutları
Yetişkinlerin hayat
karakteristikleri
Değerler ve din
4
6.06
14
21.21
19
28.78
KATEGORİLERE GÖRE DERSLERİN İÇERİĞİ VE
KAZANIMLAR
Psikoloji tarihi ve psikoloji araştırma metotları (10 ders)
Program içeriği:
Kazanımlar:
1. Psikoloji nedir ve kendi
gelişmesinde uğradığı değişiklikler
nelerdir
· Psikolojide kural ve alernatif alt
kurallar
· Psikolojik araştırmalara sıkıca
bağlı olan yöntemler
· İnsan ve hayvanlarda yapılan
araştırmalar sırasında ahlak
kuralları
160
· Humanizm, feminizm ve sosyal
konstruksiyon görüşleri hakkında
bilgilerin ileri sürülmesi
· Humanizm, feminizm ve sosyal
konstuksiyon görüşlerinin
karşılaştırıp kıyaslanması
· İnsan ve hayvanlarda yapılan
incelemeler sırasında ahlak
kurallarının gelişme çizgisinin
belirtilmesi
· Araştırmalar sırasında uyulanacak
birkaç ahlak kuralının sıralanması
· Psikolojinin bir ampirik bilimi
olarak gelişmesi hakkında fikir
beyan etme
· Psikolojik araştırmalarda ahlak
prensiplerinin önemi
Dersler arası ilişki:
Ders biriminin bu kategoride istatistik alanıyla sıkı bir bağlantısı vardır.
Program içeriği:
Biyopsikoloji (19 ders)
Kazanımlar:
1. Davranışın biyolojik esasları
· Sinir sistemi ve bilinçli deneyim
· Kalıtsallık ve ortam: hangisi daha
önemlidir?
· İnsanlarda kalıtsalık üzerine
araştırmalar
· İnsanda endoktrin sistem
· Beyinle ilgili araştırmalar
· Sinir sistemi ile bilinçleşme
arasındaki ilişkilerin belirtilmesi
· İnsanın psikolojik (ruhsal)
bilinçleşmesinde hemisverlerin
rollerinin açıklanması
· Neuropsikolojide ‘benin’ nasıl
saptandığı hakkında açıklamanın
yapılması
· Erkek ve kadınlarda beyinin
fonksiyon etmesinde yapılan
araştırmalar sonucu gözlenen
farklar hakkında fikrin beyan
edilmesi
· İnsanlarda kalıtsallık üzere yapılan
araştırma sonuçları hakkında
düşüncelerin ileri sürülmesi
· İnsanda endokrin sistemin
fonksiyon etmesi hakkında
açıklama yapılması
· Endokrin sistemde bezlerin
dağılımı ve onların fonksiyon
etmeleri hakkında bilgilerin ileri
sürülmesi
2. Sansasyon ve algılama
· Yönelme ve hareket
· Derinin duyarlığı ve ağrı
· Vücudumuzun yön belirlemesi ve
hareketi üzere görüşlerin
açıklanması
161
· Algılanan güçler: köken ve etkiler
· Algılama bilmecesi ve kültürel
çeşitliliği
· Derinin ağrı karşısında
duyarlılığının açıklanması
· Ağrının hisedilmesi arasında kültür
farklarının açıklanması
· Doğuştan edinilen algılama yetileri
· Gözetleme ile algılama yöntemi ve
açıklanması
· Algılama ile ilgili kültür farklarının
açıklanması
3. Güdülenme (motivasyon) ve duygu
· Sevme güdüsü ve onun kültürel
elemanları
· Seksüel motivasyon ve onun
unsurları
· Duygu elemanları
· Saldırganlık (agresivite): onun
güdü ve duygusal yönleri
· İnsan hayatının temel güdüsü
olarak sevme duygusunun ifade
edilmesi
· İnsanın ruhsal hayatında duygu
hisini etkileyen kültür çeşitlemeleri
hakkında görüşler
· Duygunun temel unsurlara
ayrılmasının açıklanması
· Sevgide psikolojik unsurların ifade
edilmesi
· Sevginin biyolojik özelliklerinin
adlandırılması
· Duygunun kültürel yönünün
tartışılması
· Saldırganlık (agresivite) fenomeni
ve onun unsurlarının açıklanması
· Güdülme ve duygu açısından
saldırganlık konseptinin
açıklanması
4. Seksüalite ve cinsiyet
· Seksüel tutum, davranış ve
tanımlar
· Psikoseksüel dengesizlikler ve
cinsiyet kimliği
· Seksüalite ve onun belirmesinin
birkaç şekli
162
· Seksüel tutum ve davranışlar
arasında bağların ifade edilmesi
· Psikoseksüel dengesizIiklerin temel
belirtileri ve saptanması ve cinsiyet
kimliği
· Seksüel (cinsel) davranış ve
belirtilerinin birkaç şeklinin ifade
edilmesi
5. Stres, onun atlatılması ve sağlık
· Stresin biyolojik ve duygusal
faktörleri
· Stresin belirmesinde bireysel
faktörler ve onların etkisi
· Yandaş faktörler ve stres
· Sağlıkla ilgili davranışların
değişimi
· Stresin biyolojik kaynaklarının
belirtilmesi ve açıklanması
· Strese karşı olası duygusal
davranışların sıralanışı ve
açıklanması
· Bireysel faktörlerin dizilişi ve
açıklanması ve onların stres’le olan
ilişkileri
· Stresin belirmesi ve ağırlaşmasında
yandaş faktörlerin belirlenmesi ve
açıklanması
· Sağlıkla ilgili davranışlarda
değişikliklerin belirlenmesi ve
onların betimlenmesi
Derslerle ilgili bu kategoriye düşen malzemenin biyoloji, anatomi, fızyoloji,
kültüroloji ve düşünce ile kamu sağlığı ile ilşikilidir.
Program içeriği:
Hayatın gelişmesi (4 ders)
Kazanımlar:
1. Yetişkinlerin gelişmesi
· Yetişkin: gelişme ve bu safhaya
kadar geçişin tabiatı
· Erken ve orta olgunlaşma
· Geç yaşta olgunlaşma ve kırılgan
yaş dönemi
· Ölüm öncesi dönemin temel
özellikleri
· Olgunluk çağından ölüme kadarki
dönemde gözlenen fiziki ve biliş
(kognitivite) değişikliklerin
betimlenmesi
· Olgunluk çağında değişiklikler
tabiatının açıklanması
· Olgunluk çağına varmada temel
özelliklerin saptanması
· Hayatın olgunluk dönemindeki
gelişme safhaları hakkında teori
· Kırılgan yaş döneminde gözlenen
gelişmelerin özellikleri
· Kırılgan yaş döneminde zihinsel
sağlıkla ilgili temel sorunların
belirtilmesi
· Bireysel olarak ölüm ile
karşılaşma sürecinin vasıfları
163
· Diğer birinin ölümüyle
karşılaşıldığı durumun özellikleri
Psikolojideki bu ders birimiyle ilgili kategorinin diğer alanlarla ilgili önemli
bir buluşma noktası olarak biyoloji ve teknoloji bilim alanı gösterilebilir.
Program içeriği:
Biliş (kognitivite) (14 ders)
Kazanımlar:
1.Öğrenme
· Öğrenmenin biyolojik sınırları
· Öğrenmede bilişin (kavramanın)
etkisi
· Öğrenmede birleştirme modelleri
· Biliş uygulanabilirliği analizi
· Öğrenme sürecinde biyolojinin
koyduğu bazı sınırlar hakkında
bilgi sahibi olunması
· Öğrenmedeki birkaç temel
biyolojik sınırlandırma yönteminin
açıklanması
· Öğrenmeyi etkileyen temel
etkenler
· Öğrenme sürecinde temel biliş
(kavrama) teorileri hakkında
tartışılması
· Öğrenmede birleştirme modellerin
açıklanması
· Öğrenmede kavrama
yöntemlerinin betimlenmesi
· Psikologlar tarafından
uygulanabilir biheyvioral (biliş)
yöntemlerin analizi
· Uygulanabilir biheyvioral (biliş)
analizinde kullanılan temel
elemanların saptanması
2. Hafıza
·
·
·
·
Hafıza hakkında teoriler
Hafıza teorilerin eleştirisi
Unutkanlık ve onun özelliği
Unutkanlığın önlenmesi: bu süreç
ne kadar mümkündür?
· Hafızanın biyolojik ve psikolojik
yönden birleştirilmesi çabaları
164
· Hafıza hakkında birkaç temel
kuramın belirtilmesi
· Hafıza hakkında değişik teorilerin
özellikleri arasında temel
farklılıklar
· Hafıza konusunda ilk
araştırmacılar olan Ebingaus ve
Bartlet’in çalışmaları hakkında
·
·
·
·
·
bilgilerin verilmesi
Hafızanın temel özelliklerinin
betimlenmesi
Şahsi unutkanlık örneklerinin
ifade edilmesi
Unutkanlığın önlenmesi
tekniklerinin saptanması
Unutkanlığın önlenmesi hakkında
tartışmanın yapılması
Hafıza ile ilgili biyoloji ve
psikolojinin birleştirilmesi
öneminin açıklanması
3. Düşünmek ve dil
· Gerekçe ve sorunun çözümlenmesi
meselesi
· Önerme ve karar verme
· Dilin ürünü: temel yöntemler
· Dil ve iletişim
· Dil, düşünme ve kültür
4. Bilincin durumu
· Rüya dünyasının açıklanması
· Gün içerisinde bilinç durumunun
değişmesi
· Bilincin diğer şekilleri
· Hipnoz: tabiatı ve onun hakkında
teoriler
· Gerekçe ve sorunların
çözümlenmesinde temel
özelliklerin blirtilmesi
· Sorunların çözümlenmesiyle ilgili
birkaç düşünce türünün sayılması
· Sorunların çözümlenmesi ve insan
zekası arasındaki ilişkilerin
açıklanması
· Dil sürçmeleri
· İfade ve yöntem aracı olarak dil
üzerinde tartışmanın yapılması
· Dil ile iletişim arasındaki bağların
saptanması
· Konuşma ilkeleri hakkında
tartışma
· Dil ve iletişimde cinsiyet
farklarının saptanması
· Dil görevliliğinin tartışılması
·
·
·
·
Rüya içeriklerinin açıklanması
Rüya anlamları hakkında tartışma
Rüyaların işlevlerinin açıklanması
Gün içerisinde görülen rüyanın
açıklanması
165
· Psikoaktif uyuşturucularla ilgili
meseleler
· Hipnoz, meditasyon, sanrı vb. gibi
değişik bilinç durumlarınının ifade
edilmesi.
· Hipnoz fenomeni
· Psikoaktif uyuşturucularla ilgili
debat unsurlarının tartışılması
Biliş (kognitivite) ile ilgili malzemenin biyoloji ve dilbilimi (linguistik) ile
sıkı ilişkisi vardır.
Program içeriği:
Sosyokültür (19 ders)
Kazanımlar:
1. Kişilik (personalite)
· Kişilik hakkında psikodinamik ve
insancıl (humanizm) teorileri
· Kişinin kendi kendine öğrenmesi
ve biliş teorileri
· Birey (kişi) üzerine kuramlar
· Kişilik kuramlarının
karşılaştırılması
· Froyd’un kişilik üstündeki
teorisinin temel elemanlarının
saptanması
· Kişilik üzere Froyd’dan sonra
ortaya atılan teorilerin açıklanması
· Kişilik hakkında Rogersin insancıl
teorisinin iç yüzü
· Kel’in kişilik oluşum teorisinin
betimlenmesi
· Sosyal öğrenme teorisinin
saptanması (Bandura)
· Kişilik kurallarının dinamik
boyutunun sayılması
· Kişilik hakkındaki teoriler
arasında gözlenen temel
ayrımların fark edilmesi
2. Fiziki ve ruhsal sağlık
· Sağlık ve psikoloji: ilşkilerin
tarihsel içeriği
· Hastalığın aşılması ve sağlığın
promosyonu
· Topluluğun zihin sağlığının
promosyonu
· Önleme: onun değerleri ve temel
özellikleri
166
· Psikoloji ve sağlık arasındaki
tarihi bağların belirtilmesi
· Fiziksek hastalık semptom ve
belirtileri, aralarındaki ayrımlar ve
onların açıklanması
· Fiziksel hastalık semptomları
arasındaki farklar ve örnekler
· Topluluğun zihinsel sağlığı temel
unsurları ve promosyonu
· Önleme (prevalenca) ve
istenmeyen davranış belirtilerinin
önlenmesi ile ilgili birkaç
yöntemin açıklanması vb.
· Önleme programları ve onların
değerleri hakkında tartışma
3. Davranışın sosyal ve kültürel
boyutu
· Kişinin toplum ve sevgiyi
algılaması
· Kişiler arasında genel karşılıklı
çekicilik belirtileri
· İlişkilerin muhafaza edilmesi
· Kişinin toplum ve algılaması ve
anlamasının ıspatlanması
· Kişide karşılıklı çekicilik ile ilgili
en önemli elemanların sıralanması
· Kişiler arsında karşılıklı ilgi
duyma belirteçlerinin ifade
edilmesi
· Karşılıklı beğenide cinsiyetler
arasında gözlenen bazı ayrımların
saptanması
· Kişiler arasında karşılıklı
ilişkilerde beklentilerle ilgili
ifadelerin açıklanması
· İlişkilerde eşitlik
4. Yetişkinlerin yaşama özellikleri
· Aile yaşamında kilitsel dönemler
· Ailelerin güncel amaçları
· Evlenmede münasipliğin (uyumun)
temel özellikleri
· Yetişkinlerin hayat biçimleri
· Aile yaşamında kilitsel
dönemlerin belirtilmesi
· Çiftlerin birleşmelerinin temel
özelliklerinin belirtilmesi
· Veli olan kişinin hayatında
olagelen değişikliklerin
açıklanması
· Yetişkin çağına ulaşmayan (reşit
olmayan) aile üyelerinde gözlenen
bazı hareketlerin ifade edilmesi
· Velinin kendisinin reşit olmadığı
durumlardaki ailede davranışların
anlatımı
· Evlenme ile ortaya çıkan
beklentilerin ifade edilmesi
· Evlilikte çatışmalara yol açan
özelliklerin betimlenmesi
167
· Ailede güce başvurma neden ve
sonuçları
5. Değerler ve din
· Ahlaklı gelişme ve insan değerleri
· Eğitim ve değerlerin artırılması
· Din ve psikoloji
· Bilim dalı olarak psikolojinin
değerleri hakkında tartışma
· Ahlaki sonuç evrelerinde en
önemli noktaların belirtilmesi
(Kolberg)
· Ahlak sonucu teorisine ilşikin
eleştirilerin tartışılması
· Ahlaki değerlerle ilgili eğitim ve
öğretimin özelliğinin açıklanması
· Din psikolojisi tarihinde birkaç
elemanın ifade edilmesi
· Din doğasının tartışılması
· Dini inançların temel
özelliklerinin anlatılması
DERSLER ARASI İLİŞKİ:
Sosyokültür kategorisine düşen ders birimlerinin, ilk sırada, kültüroloji,
sosyoloji ve zihin sağlığı alanlarıyla, daha somut olarak da psikiyatri ve
ilahiyat ile sıkı bir dersler arası ilişkisi vardır.
Öğretmenlerin (ve de özellikle Psikoloji dersini ilk kez vermeye
başlayanların) derslerin verilmesi sırasında yukarıda belirtilen standartları yerine getirmelerinin epey zor olacağı izlenimi edinilmektedir.
Öğretmenin bu alanda dayanacağı önemli desteklerden biri olarak,
önerme şeklinde verilen beklenilen sonuçlar gösterilebilir. Bunlar sınıfta
etkinliklerin sürdürülmesi için iyi bir esası oluşturmaları yanı sıra,
öğretmenlerin sıkça karşılaştıkları sorunlardan biri olan zamanın (sürenin) planlaştırılması için de iyi bir tabanı oluşturmaktadır. Aynı zamanda
bu alanda beklenilen sonuçlar öğrencilerin bilgilerinin daha objektif bir
şekilde değerlendirilmesi için de bir esası oluşturmaktadır. Diğer yandan
bu yönde elde edilen başarılar, bir bilim dalı olarak Psikolojiyi öğrencilerin daha iyi kavramalarına da yardımcı olacaktır; bu sayede kendilerini ve etrarfındakileri daha iyi tanımaları yönünde çok önemli bir
faktör olan kendi kimliklerini tamamlama fırsatını da yakalamış
168
olacaklardır. Demek ki, beklenilen sonuçlar, her ders biriminin öğrenilmesine ilişkin ders plan ve programının entagral bir bölümü olarak
kullanılabilir; dahası, dersin gerçekleşmesi için gereken malzemelerin
burada kapsanması yanı sıra, onun uzma süreci vb. de kapsanabilir.
Sunulan plan programın yerine getirilmesi sırasında audio vizüel –
görsel araçların kullanılması ısrarlı bir şekilde tavsiye edilirken, bu
sayede işlenilen konu ve malzemlerin öğrenciler tarafından daha kolay
öğrenilmesi sağlanmış olacaktır. Psikoloji dersine ait eğitim malzeme
yetersizliğinin Kosova’da mevcut olmasına rağmen, bu alandaki durumun günden güne değişime uğradığını da belirtmemiz gerekir. Bu
kapsamda, Psikoloji dersini verdikleri sırada audio vüzüel – görsel araçların kullanılması açısından öğretmenlerin son derece açık olmaları
gerekir.
Kaliteli ve cesaretli bir plan programın uygulanması sadece eğitim
sürecinde teknoloji elemenalarını içeren ve belli konularda yapılan
araştırmalar hakkında ayrıntılı bilgilere sahip ve interaktif eğitimi benimseyen öğretmen personeli ile mümkündür. Diğer yandan öğretmen, ders
esnası sırasında değişik ve farklı fikirlerin ileri sürülmesini teşvik ederek
bireysel ve kültür açısından görüşlerin daha net ve anlaşılır olmasına
katkı sunmalıdır. Psikoloji dersini veren öğretmen personeli ise kendi
aralarında enformasyon değiş tokuşu yapmaları yanı sıra, teknolojik araç
ve gereçlerin kullanılması açısından değişik eğitimlerden geçmiş olmalı
ve özellikle psikoloji ile ilişkisi olan konferans, seminer gibi diğer
birleşim ve toplantılara katılarak bu yönde gereken eğitime sahip olarak
kendilerinin profesyonel açıdan yetenekleşmeleri imkanlarından yararlanmalıdırlar.
Böylelikle, yukarıda belirtilen felsefi görüşlerden hareket ederek
ders verme sırasında bu dersle ilgili beklenen standardlara ulaşılması
ereğiyle baş vurulacak yöntemler arasında şunlar yer almaktadır:
Bireysel çalışma – sınıfta ve ders esnasında geçilenlerle ilgili
öğrenciden bireysel olarak bazı beklentilerin ortada olduğu her durumda
öğretmenin böyle bir yönteme başvurması olumlu sonuçlar getirmiş
olurdu. Bu yöntem çerçevesinde çiftler halinde çalışmanın sürdürülmesi
de uygulanabilir.
Çiftler halinde çalışma – bu yönteme başvurmadan önce bireysel
çalışmanın geçilmiş olması gerekir. Kullanılan bu yöntem sayesiyle
öğrencilerin bilgilerinin sınanması yerine geliştirilmesi yanı sıra onlara
tartışabilecekleri bir ortamın sağlanması hedeflendiğinde de bu metota
başvurulmaktadır.
Küçük gruplar halinde çalışma – uygulanan bu yöntem sayesiyle,
öğretmenlerin denetimleri altında olan öğrencilerin kendi fikir ve
169
ide’lerini gruplar içinde tartışabilmeleri için kendilerine fırsat sağlanmaktadır; bu şekilde onların ekip halinde fikir üretmeleri ve düşündüklerini sınıf önünde takdim etmelerine fırsat verilmektedir.
Sınıfın iki gruba ayrılması – bu yöntem belli konu ve tutumlar
hakkında öğrencilerin tartışmalarının teşvik edilmesi istendiği durumlarda ideal bir tercih olurdu.
Müeliflere sorular – öğrencilere sunulan malzemleri kendisinin
eleştirisel bir gözle incelemesi açısında bu yöntem son derece önemlidir.
DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin ders esnasında sınıfta aldıkları bilgilerin objektif bir
şekilde değerlendirmesini yapmak ve onların şahsi fikirlerinin sağlıklı
olmalarını temin etmek açısından, yazılı olarak tutulacak değerlendirme
yöntemleri arasında şunlar yer almaktadır:
Uyarı – Öğrencilerin sınıftaki etkinliklerini değerlendirilmesi istendiği durumda bu yönteme baş vurulacaktır. Tuttuğu güncesinde öğretmen
bu tür uyarıları kaydederek etkinliklerin sistematik olarak izlenmesini
sağlaması yanı sıra, her öğrenci hakkında detayların unutulması olasıllığı
da bu yöntemle ortadan kalkmış olacaktır.
Yazılı test – her ders kategorisinin sonunda ve dersin sona ermesinde
de bu yöntemin uygulanmış olması belki isabetli olurdu.
Kompozisyon – bu yöntem sayesiyle öğrencilerin aldıkları bilgileri ne
denli kullanıp uygulanabileceği yapılacak yazı sayesiyle kontrol edilecektir. Öte yandan, deneme türünün uygulanması sayesiyle, derslerde
işlenilen konular hakkında öğrencilerin tutumlarını öğrenmek de mümkündür. Diğer yandan, eğer öğrenci üniversite düzeyinde eğitimini devam etmek isterse bu yöntem, öğrencinin hazırlanması açısından da
değerlidir. Elbete ki denemenin yapılması ödevi dersin tamamlanmasından sonra verilmiş olacaktır. Ancak, öğretmen uygun gördüğü
durumlarda, kısa denemelerin yazılması yöntemlerine de başvurulabilir.
Sözlü Test – b u y ö ntem sayesiyle öğrencinin sınıfta edindiği
bilgilerin denetlenmesi sağlanır. Bu yöntemle öğrencilerin, öğrendikleri
tabir ve deyimleri konuşma sayesiyle daha iyi ve akıntılı bir şekilde
öğrenme ve ezberleme fırsatını yakalamaktadırlar.
170
KAYNAKÇA
Juniku, Neki (1994) “Kaptina nga psikologjia”
Musai, Bardhyl (1999) “Psikologji edukimi”, SHB “Pegi”, Tiran,
Arnavutluk
Nushi, Pajazit; Juniku, Neki; & Bërxulli, Dashamir (2004)
“Psikologjia XI”, Libri Shkollor Yayınevi, Priştine, Kosova
Nushi, Pajazit (2001) “Psikologjia” Për klasën e II-të gjimnaz, III
baskı, Libri Shkollor Yayınevi, Priştine, Kosova
Nushi, Pajazit (1999) “Psikologjia e përgjithshme II, Njeriu dhe
personaliteti i tij në psikologji”, Priştine Üniversitesi, Priştine, Kosova
Pango, Ylli (1997) “Psikologjia Sociale”, Tiran, Arnavutluk
Pettijohn, Terry (1996) “Psikologjia: Një hyrje konçize”, Tiran,
Arnavutluk
İnternet sayfası: www.uni-pr.edu/filozofik/psikologji, bu sayfa
P r i ş t i n e Ü n iversitesi Psikoloji bölümünün resmi sayfasını
oluşturmaktadır. Bu sayfada öğrenciler ve öğretmenler, Kosova ve daha
geniş alanda psikoloji ile ilgili değişik enformasyon ve bilgilere
ulaşabilirler.
171
SOSYOLOJİ
GİRİŞ
13. sınıflara ait Sosyoloji dersi çağdaş toplumdaki süreçler, fenomenler, olay ve vakalar hakkında öğrencilerin bilgi edinmelerini sağlamaktadır. Ders içeriklerinin temel amacı hayata atılmaları için öğrencilerin yetenekleşmelerini sağlamak yanı sıra onların toplumda ikinci
planda kalmalarını önleyip, kendilerinin ve jenerasyonlarının bireysel
yetenek ve potansiyellerini ifade etmek için ilgi göstermelerini sağlamaktan ibarettir. Sosyoloji 13 sayesiyle öğrencilere verilen bilgi ve kültür
birikimi, gençlerin toplumun dinamik kalkınması sürecinin bir parçası ve
aktif katılımcısı olmalarını hedeflemektedir.
Konusal içerikler üzerinde çalışarak öğrenciler kendi bilgi ufuklarını
genişleterek entelektüel ve etik (ahlaki) planda da yetenekleşmektedirler.
Bu şekilde kendilerinin bireysel planda gelişmeleri açısından önem
taşıyan projeler yanı sıra toplumsal açıdan önem arzeden projelerin de
gerçekleşmelerinde toplumsal sorumluluğu üstlenmektedirler.
Birey ve grupların sosyal boyutları hakkında gençlerin doğru bir
görüş ve değerlendirme yetisini sağlayan sosyoloji, bu bilim dalı alanında
kaydedilen en yeni teori ve sonuçlar hakkında da veri sağlayarak ilerdeki
çalışmaları sırasında gençlerin sorumlu olmalarını sağlamaktadır. Aynı
şey bireysel ve kolektif hakların kullanılması için de geçerlidir. Sosyolojik fikir, toplumun değişik alanlarında yapılan araştırmalar sayesiyle
gerçekleşmiştir. Bu yüzden de en iyi bir yol, bu yönde gençlerin
sosyolojik olayları yakından tanımaları ve kendilerinin araştırma yapmalarından geçer.
13. sınıflara ait Sosyoloji programı aslında toplum bilim alanındaki
temel problemlerin ele alınması sırasında bu yaştaki gençlerin sosyolojik
eğitim ve ilgilerini esas alarak hazırlanmıştır.
Bu esas program sayesiyle öğrencilerin bireysel eleştiri yapabilmeleri
için yetenekleşmeleri hedeflenmektedir. Bu alandaki teknoloji hakkında
bilgi sahibi olarak ve bu alandaki çağdaş sosyoljideki temel kavramları
tanıyarak, öğrenci, sosyolojik olguların bulunması, işlenmesi ve onların
173
bireysel açıdan oturtulması için yetenekleşmelidir. Program içerikleri ile
bağlantısı olan ve sosyologlar tarafından ele alınıp yazılan kısa konuların
ele alınıp işlenmesi de tercih sebebi dir.
Orta okulların 13. sınıflarına ait Sosyoloji Dersi haftalık 2, yıl
boyunca ise 64 ders öğrenilecektir.
Lise 13. sınıflarına ait Sosyoloji plan ve programı öğrenciler için
yeterli bilgileri içermektedir.
UZAK HEDEFLER
Genel Lise bölümlerinde okutulan Sosyoloji dersi ile şu hedeflerin yerine getirilmesi amaçlanmaktadır:
1. Genel bir toplumsal bilim dalı olarak Sosyoloji’nin sağladığı veri,
içerik ve enformasyon fonu komple edilmeli. Daha önce gördükleri kurs sayesiyle öğrenciler sosyolojinin temel kavramları
hakkında bilgi sahibi olmuştur. 13. sınıf programı sayesiyle ileri
derecede eleştirisel bir yanaşım sergilenerek bu bilim dalı
hakkında bilgiler toparlanmaktadır.
2. Programın ilk bölümünde sosyolojinin önceleri öğrenmesinde
başvurulan felsefi kapsamdan bağımsızlığa kavuşmasını sağlayan
sosyologların çalışmalarının ürünü olan, üstelik teori olarak
dayanıklı bir toplumsal açıdan onaylanan çalışmaları hakkında
bilgiler öğrencilere verilmektedir.
3. Toplumsal enstitüler ile yeni ilişki kurma şekilleri arasında
gerçekleştirecekleri ziyaretler, birebir görüşmeler ve deneme yazı
yazmaları sayesiyle öğrenciler bu kurslar sayesiyle, hiç bir aracı ve
vasıta kullanılmadan doğrudan doğruya toplumsal gerçeklerle
karşılaşmaktadır. Enstitülere yapılan ziyaretler bu ortamlar hakkında mit’lerin yıkılması ve öğrencilerin toplum ile entegrasyon
sağlamaları için onlara uyum sağlamaları hedeflenmektedir.
4. Öğrencilerin sosyolojideki temel kavram ve ifadelerden hareket
ederek birey, grup, toplum ve kendi şahsiyeti hakkında eleştirisel
açıdan düşünce yürütme yetenekleri gelişmelidir.
5. Toplumdaki mevcut negatif belirtileri saptayarak onlara karşı
öğrencinin mücadele vermesi ve pozitif olanları geliştirme kabiliyetinde olması sağlanmalı;
174
6. Toplumsal ve politik gerçeklerini daha yakından tanıyan öğrenci,
yetişkin bir kimse olarak toplum konuları hakkında düşünmeli ve
onların akışına kendi katkısını sunacak konumda olmalıdır.
7. Toplumsal süreçleri anlaması yönünde biliş süreçlerinden yararlanabilmeli, onların anlamlarını bilmelidir;
8. Bu yaştaki öğrencilere uygulanan kurs vasıtasıyla toplumsal
gelişmeler hakkında edindikleri bilgilerin gelişmesi sağlanmaktadır. Toplumsal teoriler, politika, enstitüler, demografik gelişmeler, aile, kadının toplumdaki rolü vb. Sosolojiye ait bu kursu
tamamlayan öğrencilerin “yetişikinlerin” ve görevlilerin esiri
olmaktan kurtulmaları amaçlanmaktadır.
9. İster konuşma ister yazıda öğrencilerin sosyolojik kavramları
anlayıp onları akıntılı bir şekilde kullanmaları sağlanmaktadır.
10. Aile, grup, okul ve toplumda insancıl ve yaratıcı ilişkilerin
kurulması körüklenmekte.
11. Sosyal bilimler ve diğer bilim alanlarında ciddi ve heryönlü
araştırma yapabilmeleri için öğrenciler hazırlanmaktadır. Çünkü,
Sosyoloji, yüksek öğretim kademelerinin tümünde öğretilen tek
bilim dalıdır.
12. Bu yaştaki çocukların çoğunda patriakhal (babaerkli) kökenli
ailede otorite etkisi ve toplumdaki birey, grup ve enstitülerin
fonksiyon etmeleri alanında yeter bilgi olmadığından kaynaklanan
memnuniyetsizlik ve sertlik yanlısı belirtilerin aşılması hedeflenmektedir.
13. Kamu toplantılarına katılıp kendi fikir ve görüşlerini rahatça ileri
sürebilmesi için çekingenliğine son verip öğrencinin aktif katılımı
cesaretlendirilmelidir.
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER
13. sınıflara ait Sosyoloji dersi programı ile öngörülen ödevlerden
hareket ederek geçilecek dersler sayesiyle şu hedeflerin yerine
getirilmesi amaçlanmaktadır.
1. Sosyoljide mevcut temel kategoriler hakkında bilgilerin temin
edilmesinden sonra, bu seviyede kursu izleyen öğrencilerin
bilimsel açıklamalar için kendi bilgi ufuklarını genişleteceklerdir. Bu yapılırken, toplumsal ilişkileri ve toplumda geçerli
olan y a s a l a r üzerinde duran kuralların pozisyonlarından
hareket edilecktir.
175
2. Geçmiş dönemlerde insan topluluğunun geçtiği aşamalar ve
uğradığı değişliklikler hakkında bilimsel gerçekleri saptamak
ve günümüzdeki toplumsal kalkınmaya yeni ufuklar açmak;
· 2A. Toplum bilim fikirleri ve bir toplum bilimi olarak Sosyoloji’nin gelişmesi için yeterli bilgilerin sağlanması ve onun ilgi
alanında araştırma metodolojisi için esasın sağlanması;
· 2B. Genel toplumsal ilişkileri, onların tarihsel devamlılığı ve
gelişmesi açısından incelenmesinde devam edilecektir.
3. Toplumun fonksiyon etmesi mekanizmaları, oluşumu, transformasyonu (dönüşümü) ve onun ilerletilmesini öğrenmeli.
4. Toplumsal gelişmelerin esas akınlarına bireyin katılımını
sağlayıp, entegre etmek;
· 4A. Birey – grup - toplum ve diğer toplumsal gruplar hakkında
bilgi sahibi olmak;
· 4.B. Toplumsal ilişkilerin körüklenmesinde birey ve gruba düşen
görev ve aynı zamanda enstitüsel yaşamın oluşması, geleneksel
şekillerin aşılması ve ilerletilmesi ve toplumda pozitif yasalara
saygının gösterilmesini farketmeli.
· Kültür, ırk, din, cinsiyet, politik inanç açısından ayrıcalık arz eden
ve ilk sırada hoşgörüsüzlükten kaynaklanan öğrencinin önyargılardan kurtulması sağlanmalı vb.
· Ksenofobi çevrelerinden kaynaklanan basmakalıp pozisyon ve
çerçeve aşılarak öğrencide açık düşüncenin oluşması körüklenmektedir.
5. Toplumsal fenomen ve süreçleri açıklayabilecek kabiliyete
olmak
· 5A. Pozitif veya negative olup olmadıklarına bakmadan
toplumsal süreçlerde görülen fenomenler hakkında doğru karar
alabilmek;
· 5B. Toplumsal fenomenler ele alınıp incelenirken onları sadece
bir boyut ve açıdan değerlendirilmesi yerine onların çok boyutlu
bir fenomen olarak ele alınması;
176
6. Toplumsal gelişmelerin bireysel açıdan ele alınıp yorumlanması yanlışından kurtulmayı sağlayan Sosyoloji sayesiyle bu
alanda bilgi sahibinin olunması.
· 6A. Toplumsal enstitülerin ve enstitü hayatının öz’ü, rolü ve
önemi hakkında yeterli bilgiye sahip olmak
7. Toplum olarak karşılaşılan problem ve güçlüklerin aşılması
için fikir ve görüş üretebilme ve verebilme kapasitesine sahip
olunması.
· 7A Toplum tabakaları ve onların aralarındaki fark ve zıddiyetler
hakkında sağlıklı bilgilere sahip olup toplumsal çatışmaların
engellemesini mümkün kılınmalı.
8. Çağdaş toplumun normal kalkınma süreçleri hakkında bilgi
sahibi olması.
· 8A. Kültür ve bilincin diğer şekillerinde görülen değişikliklerin
bir çatışma için vesile ve kaynak değil, aslında bir ruhsal zenginlik
olduğunu kavraması.
9. Toplumdaki değişiklikleri, dünya görüşü ve davranışları
hayatın iyileşmesi işlevinde görerek, bu gelişmenin geleneksel,
sert ve patriarkal strüktürlerin hüzünlü dağılımı olarak
algılamasından kurtulması sağlanmalı.
· 9A Bilinç düzeyinin ilerletilmesi ve toplumdaki bireylerin
fonksiyon etmesine dair eskimiş mustra’lardan kurtulması
yönünde öğrencilerin bilinçleşmesi yönünde toplumda aktif rol
almaları.
177
DERS İÇERİKLERİ
Kategori
Yurttaş
toplumu
Alt kategori ve
ders sayısı
Yurtaş toplumu,
iktidar, idare ve
domkrasi
hakkında değişik
sosyoloji
yaklaşımlar
10 ders
% 16,00
Politika,
legalite ve
politik
efektivite
Yönetim
biçimleri
178
İktidar
kuramları
Toplumsal idare
biçimi olarak
politika
Monarşi
Cumhuriyet
Karma idare
Diktatörlük
Program içeriği
(ders birimleri)
· Toplum hakkında
değişik fikirler – önceki
eğitim ile bağlantı
(marksizm görüşü, yurtaş
toplumu ve sivil toplum)
· Devlet, idare, iktidar,
felsefe ve politik
bilimler, sosyolojik ve
hukuk yönleri,
· Devletin oluşturulmasına
dair fonksiyonel ve
marksist yanaşım
· Devlet ve toplum,
· Devlet ne zaman kurulur
· Devlet idaresi
· İktidar türleri,
· Politikanın esasları,
meşruluk problemi,
meşruluğu sağlayan
değişik prensipler,
meşruluk ve efektivite
Kazanımlar
- Değişik sosyolojik yanaşımlar
hakkında öğrenci şu alanlarda
açıklama yapabilecek seviyeye
ulaşmalı:
-Yurtaş ve marksist yaklaşımları
- Devletin rolü nadir ve idare nasıl
örgütlenir
- Meşru ile meşru olmayan
iktidarlar arasında farkları bilir
- Temsil edilme şekillerini
ayırt edebilir
- Demokrasinin ne olduğunu
ve bir toplumun
domokratik ve plural
olabilmesi için yerine
getirilmesi gereken temel
kriterler nelerdir
Dersler arası
ilişki
Tarih, Felsefe,
Antropoloji,
İktisat,
Politika,
Hukuk
Bilimleri
· Yönetim biçimleri,
klasik tipoloji, monarşi
ve cumhuriyet, diğer
biçimler, karma idare
Demokrasi
türleri
Parlamento
Demokrasisi
Demokrasi
Ogist Kont
Pozitif Teorisi
· Demokrasi ve
diktatörlük,
· Günümüzde mevcut
idare biçimleri teorisinde
demokrasi teorisi
Belediye meclisi,
· Dolaysız ve temsilcilik
politik parti ve
demokrasisi, formal ve
parlamento
öz demokrasi
ziyaretleri
· Antik zaman
Deneme yazı türü
diktatörlüğü ve modern
Politika ve toplum
zaman diktatörlüğü
Sosyolojik
düşüncenin
gelişmesi
11 ders
% 18.66
· Sosyolojide mekanik
teoriler, biyolojiye dayalı
teoriler, psikoloji
teorileri, individual
psikoloji teorileri,
kolektif psikoloji teorileri
ve sosyal psikoloji
teorileri
Öğrenci iktidar türleri hakkında
bilgilenmelidir. İktidar tarihçesi
hakkında kendisine bilgiler verilerek
bu yapılmalıdır. Bu toplumsal olayın
açıklanması için kronoloji sıraya
göre hareket edilmeli, çünkü değişik
zaman dilimlerinde ve değişik
ortamlara bu alanda çok sayıda
örneklere rastlanmıştır. Her
toplumda mevcut idarelerde kendine
özgü özelliklere sahiptir. Bu olgu
gayet özel bir belirti ile karşı karşıya
olduğumuzu göstermektedir.
- Öğrenci, sosyolojideki en önemli
torileri bilmeli
- Onların aralarındaki farkların
nereden kaynaklandığını bilmeli
- En tanınmış sosyolglar hakkında
bilgi sahibi olmalı
- Toplumsal teoriler hakkında
konuşabilecek derecede bilgi
sahibi olmalı.
Tarih, Felsefe,
Politik
Bilimler,
Psikoloji,
Biyoloji
179
· Sosyolojide formalizm,
- formalizm kavramı ve
onun sınırları,
- formalizmin belirmesini
etkileyen faktörler ve en
büyük temsilciler
Avrupa
Formalizmi
· Avrupa formalizmi
· Ferdinand Tennis,
Gustav RI, Georg Zimel,
Leopold Von Vize ve
Jorj Gurviç
· Frankfurt ekolü, Max
Horkheimer, Theodor
Adorno, Herbert
Markucuze, Erich From,
Franc Neuman ve Jirgen
Habermas
Frankfurt
ekolünün
toplum
hakkında
teorisine giriş
Din
Toplumsal
kurallar
İnsan toplumu ve
inanış biçimleri
Dinin fonksiyonu
Dinin gelişme
safhaları
İdeoloji
10 ders
% 13.33
180
Toplumu ve onun fenomenlerinin
açıklanmasında sundukları katkıları
ile beraber sosyologların çalışmaları
hakkında bilgi sahibi olmalı
· Din
· Temel tasarılar ve dinin
teorik analizi
- din ve sosyal değişiklikler,
ileriye doğru bakış: XXI
yüzyılda din
- Öğrenci, toplumun aslında geniş
toplumsal ilişkilerin bir bütünün
oluşturduğunu ve kendi gelişmesi
sırasında değişik evrelerden
geçtiğini bilmelidir.
Psikoloji,
Törebilim,
Hukuk,
Yurrtaşlık
Eğitimi, Tıp,
Demografi,
Coğrafya,
Mimarcılık,
*Dinler arası
tolerans için
yazılmış bir
deneme
Politeist inanç,
Monoteizm,
Monoteist
(tektanrılı)din
türleri Monoteist
inançların
özelliği
· Toplumsal kural türleri,
gelenek ve kurallar, töre
· İdeolojinin funksionu
simgesel yönelim,
meşrutiyet, dayanışma,
identitet,
İdeoloji ve
kimlik
Modern toplumda ideoloji,
liberalizm,
· Sosyalizim milliyetçilik
10 ders
% 14.66
Demografi
Urbanizm
(kentleşme) ve
XXI. yüzyılda
onun gelişme
perspektifleri
Demografi bilimi
ve onun
gelişmesinin
tarihçesi.
Halkların
devinimi
İnsanlığın
Perspektifi:
doğal kaynak
zenginlikleri
hakkında bilgiler
· Demografi, nüfus
irdelemesi,
- nüfus artışının tarihçesi,
- natalite,
- mortalite, nüfusun doğal
artışı, demografik
tranzisyon (dönüşüm),
· Öğrenciler, pozitiv yasalar ve
kuralların hüküm sürdüğü örgütlü
toplumların fonksiyon etmesi
hakkında bilgi sahibi olmalı.
· Aynı zamanda, öğrenciler, değişik
toplumlarda gelişmişlik ve
kalkınma oranlarına göre değişik
karakter ve içerik taşıyan
kuralların kökenleri hakkında da
bilgi sahibi olmalıdır.
· Davranış kuralları, belli
toplumların örgütlenmesinin bir
ürünü olan tarihi gelişmeden,
kalkınma özellikleri ve
ayrıcalıklarından ve pozitif
kanunların yasal
düzenlemelerinden kaynaklanan
geleneksel davranışların bir
karışımını oluşturur.
Ekonomi,
Siyasal
bilimler
· Urbanizim, kentlerin
büyümesi, yaşam tarzı
181
agonalite veya
aile planlaması
7 des
% 10,66
olarak urbanizm, fakir
toplumlarda urbanizm,
ileriye bakış: XXI.
yüzılda urbanizm
(kentleşme)
Aile
*Nesiller
arasında
görülen çatışma
veya aile içinde
gücün
182
Toplumun esas
hücresi olarak
aile Aile Tarihi
· Aile, ailenin temel
açısından onun
yapısı, aile ve toplumsal
kalkınma
değişiklikler, yaşama
safhaları
bilimi
Büyük/Patriarkal
aile Modern aile
Ailenin işlevi
Çağdaş dünyada
Toplumun irdelenmesi açısından
demografi yanaşımların
özellikleri hakkında öğrenci
bilgi sahibi olmalı.
· Değişik sosyal bilimler toplumda
görülen devinimleri, farklılıkları,
ve o devinmelerden kaynaklanan
değişiklikleri incelerken, bir bilim
dalı özel toplumsal ilişkileri
irdeler.
· Demografi, tarih açısından sıkça
ve alışılagelinmiş değişiklikleri
ekonomi değişiklikler kapsamında
irdeler. Bu arada, belli bir
coğrafya yöresinde toplumsal
yaşam koşullarının oluşturulması
kapsamında, toplumun uyum
sağlayabilme kapasitesini
gözönünde bulundurur.
· Demografi, aynı zamanda,
toplumda görülen bu devinimleri
bu değişikliklerin göstergesi olan
nüfus sayımlarındaki şu
değiştirgelerden hareket eder:
- Natalite,
- mortalite,
- doğal artış ve diğer
kullanılması ile
ilgili deneme
yazı
yöntemler yaşam
çevresinden kaynaklanan
durumdan giderek daha
zorlaşmaktadır. Bu
çevrenin birey ve grubun
ihtiyaçlarını giderek daha
zor bir şekilde karşıladığı
durumda insanın ihtiyacı
olan yerleşim yerleri,
gereken altyapı ve
muhafaza kapasitelerinin
temin edilmesi de giderek
daha zor temin
edilmektedir.
ailenin gelişme
perspektifi Türk
ailesinin
özellikleri
Ailenin temel
taslağı
7 ders
% 6,93
Aile ve yaşlılık
Yaş ve yaşlılık
dönemi,
Temel taslaklar
Nesil arası
çatışma
Çağdaş aile ve
yaşlıların kaderi
Kentsel ve kırsal
kesimdeki
ailelerin
özellikleri
Yaşlı, malul ve
· Gençler ve genç nesiller,
· Gençliğin özelliği,
- çağdaş toplumda gençlerin
sorunları
· Yaş ve yaşlılık dönemi
· Sosyal eşitlik, emekli
sigortası, kazalardan
sigorta şekilleri, sağlık
sigortası, işsizlerin
sigortası.
· Sosyal esirgeme ve
- öğrenciler ailenin temel
fonksionları hakkında bilgi sahibi
olmalı – yaşlılar, hastalar ve
yardıma muhtaçların esirgenmesi
- sosyal eşitlik temel ilkeleri
hakkında bilgilerin edinilmesi
Toplumda sosyal esirgeme ve
savunma şekillerini tanıması yanı
sıra öğrencide humanist, dayanışma
ve filantropi duyguların aşılanması
hedeflenmektedir.
183
Sosyal
esirgeme ve
eşitlik
çocukların
esirgenmesi
Kaçınılmaz bir
zorunluluk
olarak genç
nesillerin eğitim
ve öğretimi
yardım, dayanışma
kaynakları, filantropi,
hasta ve çocuk bakımı
5 ders
% 8.00
Sosyal
4 ders
hareketler, sivil % 6.66
toplum
* STÖ, KMDLN
J, Kızıl Haç vb.
ziyareti .
184
Hükümet dışı
asosyason,
dernek, cemiyet
ve kulüplerin
Toplumda sivil
toplumun rolü
Sivil toplumun
örgütlenme ve
etkinlik biçimi
· Sosyal hareketler, reform
hareketleri, vatandaşların
direniş hareketleri, utopi
hareketleri, kaynakların
seferber edilmesi
· Sivil toplum, vatandaş
çıkarlarının açık bir
şekilde ifade edilmesi,
vatandaş
· Formal olmayan grup,
birey ve hükümet dışı
diğer derneklerin
ihtiyaçları için Hükümet
enstitülerinin duyarlılığı
Demografi,
Coğrafya,
Mimari, İktisat
Politikası,
Sosyal
Psikoloji,
Bilişim,
Ekonomi,
Kültür
Cinsi
yet, seksüalite,
cinsiyet ve
cinsiyetin rolü
* Cinsiyet
eşitliği
konusunda bir
Deneme
Kültür ve
kültür
derneklerin
etkinliği
5 ders
% 8.00
Cinsiyet
raporları tarihi
değinisi
“Değişik” ve
eşitsizlik
yanaşımları ve
ilişkileri
Biyolojik
açıklamalar göre
eşitsizliğin
enstitüleşmesi
Cinsiyet eşitliği
cinsiyet esasça
mensubiyet ve
cinsiyetin rolü
· Cinsiyet ve seksüalite
· Cinsiyet ve cinsiyetin
rolü
· Feminizm
· Seksualite
· Gay-izm ve lezbienizm
· Bu toplumsal belirtilere
karşı toplumun baskısı
· Değişik seksüel yönelim
ve istemlere karşı
bireysel ve enstitü
esasınca
hoşgörüsüzlüğün ifade
edilmesi
· Aynı cinsiyetler arasında
dünyada ve bizde
toplumsal çekimsizlik
belirtileri
· Örgütleme biçimleri ve
onların etkinliği
Kendi hakları için toplumun
duyarlı olmalarını sağlamak
için bu derneklerin
örgütlenmesi ve etkinliği.
Kültür ve toplumun birbiriyle
karşılıklı ekileştiğini bilmeli ve
kültür ve onun toplumdaki rolü
hakkında öğrencinin bilgisi olmalı;
- külürün temel çeşitleri hangileridir
ve subkültür nadir;
Demografi,
Coğrafya,
Mimari,
İktisadi,
Siyaset
185
· Kültür ve toplum
· Kültür çeşitleri
· Kültürün toplumsal
fonksiyonu
· Kültür ve din
- dinin ne olduğunu ve dinin erken
biçimleri hakkında bilgi sahibi
olmalıdır;
- monoteist (tektanrılı) dinlerin
hangileri olduğunu ve onların
ortak özellikleri hakkında bilgi
sahibi olmalıdır;
- bilim ve ideolojinin ne olduğunu
ve aralarındaki farkları bilmelidir;
- hakların ne olduğunu ve onun belli
bir toplumda kültür ve toplumsal
düzeyin bir belirtisi olduğunu
bilmelidir;
- ahlak unsurlarını ayırd edebilmeli
ve onların toplumdaki etkisi
hakkında bilgi sahibi olmalı.
· Çağdaş toplumda kitlevi
medyaların rolü,
- kitlevi medyaların işlevi
ve rolü
- kamuoyunun
oluşturulmasında kitlevi
medyanın rolü, kamuoyu,
ün
- kitlevi medya nedir, yazılı basın ile
elektronik medya arasındaki fark
nereden kaynaklanır,
- Yasama, yönetim ve yargıdan
sonra medyanın dördüncü güç
olarak algılanması nereden
kaynaklanmaktadır,
- yerel, bölgesel, ulusal ve global
planda kamuoyunun
oluşturulmasında medyanın nasıl
Kültür ve
toplum
*Tiyatro,
sinema, müze ve
kültür derneği
ziyareti vb.
Medya ve
toplum
Gazete, Radyo
ve Televizyon
ziyareti
4ders
% 6,66
· Subkültür
186
Sosyal
Psikoloji,
Bilişim,
İktsiat, Kültür
etki ettiği hakkında bilgi sahibi
olmalıdır,
- birey ve toplum açısından
medyaların sorun yaratabilecekleri
durumlar ve onlardan sıyrılma
yolları,
- yaşadığı çevrede mevcut
subkültürü fark edebilme
kabiliyetine sahip olmalı,
Spor
Sosyolojisi
·
·
Sporda güce
başvurma
konusunda
deneme yazı
·
Toplum ve
spor
Gençler ve
spor
Temel ihtiyaç
olarak
sporun
afirmasyonu
4 ders
% 5,33
· Spor ve toplum,
- amatör spor,
- profesyonel spor, - marketing, sponsorluk,
seyirci, aşırıcı taraftar,
sporda ahlak, spor ve
milliyetçilik
· Toplum ve sanat,
- toplumda sanatın etkisi,
- tiyatro ve toplum,
- film, kitap, müzik
- sporun sosyal boyutu nadir
- spor türlerinin fonksiyon etmesini
ayırt etmeli;
- Kamu sporlarda ortaya
çıkan sorunlar nelerdir
- Spor ahlakını hoşgörü ve
sosyal anlayışın bir ifadesi
olduğunu bilmesi
- nesiller arasındaki farklar nelerdir,
yaşlılık durumlarına göre
öğrencilerin de düştüğü gençler
grubunun özelliği hakkında bilgi
sahibi olması,
- toplumsal süreçlere aktif katılım
için fırsatlardan yararlanma,
- toplumsal çevresinde mevcut
Psikoloji, Tıp,
İktisat,
Biliş
187
olumsuzlukların saptanması ve
onların ortadan kaldırılması için
çaba harcaması.
Sanat
3 ders
sosyolojisi,
% 6.66
sanatın
toplumsal işlevi
*Sanat ve
toplum
hakkında bir
değini yazı türü
Sanatın estetik boyutu yanı sıra
insanın sosyal dimenziyonu
hakkında öğrencinin bilgisi olmalı
- sanat değerlerin en gelişmiş
biçimleri ve onların toplumdaki
etkileri hakkında bilgi sahibi
olmalı
- ülkede sanatın biçimleri ve
şekillerini ayırd edebilmeli
- film, iyatro, kitap ve onların sosyal
işlevleri hakkında ilgisi olmalı
- ulusal sanat hangi kuruluşlarda
gerçekleşir
Not: Ders yılı içerisinde öğretmene 2 ders bırakılmaktadır. Bu dersler esnasında genel toplumsal önem taşıyan
güncel konular işlenebilir.
188
Sosyoloji dersinin öğrencilere verilmesi sırasında değişik metotlardan yararlanılabilir. Dersin açıklanması sırasında öğretmenin hangi
yöntem ve metotu kullanacağı kendisine bırakılmış bir iştir. Genellikle
bakıldığı zaman, ders esnasında öğretmenin kullanacağı yöntemler
öğrencilerin ihtiyaç ve gereksinimlerine göre belirlenir. Ancak, işlenilen
konunun içeriği, işlenilen yeni ders birimlerini kavrayabilmek için
öğrencilerin yaş ve algılama kabiliyetleri ve öğrencilerin kendi başlarına
ve bağımsız bir şekilde çalışma ve inceleme alışkanlığının yaratılmasını
arzuladığı zaman, öğretmen, uygun yöntemlere başvurabilir.
Ders plan ve programlarının daha derli toplu bir şekilde yerine
getirilip gerçekleşmesi için öğrencilerin interaktif yöntemlerle çalışmasını öğrenmeleri yönünde öğretmenler çaba harcamalıdırlar. Bu tür
eğitimin uygulanması, öğrencilerin genel olarak toplum konuları hakkında önceden edindikleri bilgilerden yararlanmalarını mümkün kılmaktadır.
Diğer yandan toplumun karşılaştığı problemler hakkında öğrencinin
bağımsız bir şekilde kendi görüş ve fikirlerini ileri sürebilmesi için
öğretmenleri tarafından cesaretlendirilmelidir.
Öğretmen, öğrencilerle beraber olup klasik eğitim ve değerlendirme
yöntemlerinin aşılması için çaba harcamalıdır. Bu yönde daha uygun
çalışma yöntem ve metotlarının bulunması için Sosyoloji (Toplum Bilim)
dersini veren öğretmenler arasında daha sıkı temas ve işbirliğin
sürdürülmesi ve bilimin bu alanı ile ilgili eğitim ve didaktik nitelikteki
seminerlerin izlenmesiyle mümkündür.
Ders verme sırasında öğretmenin daha üst seviyede bir başarı kaydetmesi ve öğrencilere daha fazla bilgilerin aktarılması için, öğretmenler,
devamda getirilen birkaç teknik, metot ve yönteme başvurabilir:
· Anlatım
· Gruplar halinde çalışma
· Sorunun çözümlenmesi için yapıcı diyalogun (debat) yürütülmesi
· Beyin fırtınası (brainstorming)
· Öz araştırma (inceleme)
· Sözlü konuşmanın uygulanması vb.
Dersin yapılması sırasında öğrencilerin şu tür örgütlenmelerine
başvurulabilir:
· Gruplar halinde çalışma
· Bütün sınıf ile çalışma
· Çiftler halinde çalışma, ve
· Bireysel çalışma
189
Gruplar ve çiftler halinde çalışma yöntemi, öğrencilerin hoş olmayan duygulardan (korku) kurtulmaları ve değerli ve doğru sonuçlara varabilmek için diğerleriyle tartışmalara katılmalarını mümkün kılmaktadır.
Gruplar 4 – 6 kişiler halinde olabilir. Öğrencilerin daha önceden bilgileri
olan konular sözkonusu olduğu zaman, toplumsal praktiklerle kombine
edilen ineraktiv derslerin düzenlenmesi yöntemi de uygulanabilir.
Tartışma metodu sayesiyle problemlerin çözüme kavuşturulması
için bi tek yolun olmadığı ve bu yönde bir çok yolun olduğu gerçeğini
öğretmeye amaçlamaktadır. Bu yöntem, problemin çözümlenmesi için
öğrencinin birden fazla seçenek ve alternatif sunarak en elverişli olanının
seçilmesini mümkün kılmaktadır.
Beyin fırtınası Metotu – (brainstorming) öğrencinin verilen sorun
hakkında ivedi çözüm, fikir veya yorum yapabilmek için yetenekleşmesini hedeflemektedir.
İyi olarak hazırlanmış öğretmen her zaman öğrenciyi ilgi odağında
bulundurarak, öğrencide eleştirisel fikirlerin gelişmesi için değişik
stratejileri kullanmaktadır. Dersin usanç ve tekdüze olmaktan kurtulması
ve işlenilen konunun ilginç olması için öğretmen her zaman değişik
yollar bulmalıdır. Elbette ki öğretmen didaktik prensiplerine saygı
göstermeli ancak öğrencide de devamda verilen davranış (alışkanlık) ve
vasıfların yaratılması için de çaba harcamalıdır: bilinenden - bilinmeyene
doğru hareket edilmesi, basitten - bileşiğe, somuttan - soyuta ve özelden
– genele doğru hareket edip kendi fikirlerini pekiştirmesini öğrenmelidir.
DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin değerlendirilmesi, eğitim sürecinin bir bölümünü
oluşturmaktadır. Değerlendirme sayesiyle plan ve programlarla saptanan
hedeflerden öğrencilerin ne kadar bilgi edindiklerini öğrenmekteyiz.
Öğrenilen bilgi miktarının sağlıklı bir şekilde ölçülmesi için yarayan
değerlendirme, ilerideki dönemde yapılacak çalışmalar için de bir teşviki
oluşturmaktadır. Değerlendirme şu şekillerde yapılabilir:
· Ders esnasındaki etkinliklerin sürekli izlenmesiyle
· Yazılı yoklamaların yapılması ve çeşit tür testlerin düzenlenmesiyle (kısa soruları içeren testler, alternatif testler, kombine
edilmiş testler, çok sayıda yanıtı (şıkı) içeren testler vb.), denemelerin yazılmasıyla vb.
190
· Sözlü (kısmen olarak kullanılabilir)
· Ev ödevleri
· Pratik iş
Değerlendirme sistematik bir biçimde yapılmalıdır (her ders birimi
için tertiplenmeli) ve periodik, sömestre veya yıllık dönemi kapsamalıdır.
Değerlendirme şu özelliklere sahip olmalı: sistematik olması yanı sıra,
objektiv, geçerli, güvenilir, eşit, uygun, yapıcı ve belli dönemlerde
yapılmış olmalı.
· sistematik – her ders biriminin geçilmesi veya belli bir zamanın
geçmesinden sonra uygulanmalıdır,
· objektiv – cinsiyet, etnik köken veya akraba – yakınlık ilişkileri
gözetmeksizin değerlendirme tamamen tarafsız bir şekilde
yapılmalıdır,
· geçerli – belli kriteri ve ölçütleri göz önünde bulundurarak
bilgilerin real bir şekilde yoklanması yapılmalı,
· güvenilir – değerlendirme yapılırken aynı standartların uygulanmasıyla öğrencilerde ikircimliğin yaratılması önlenmelidir,
· eşit – görgü ve tecrübeleri eşit olmamasına rağmen öğrencilere
eşit imkânların sağlanması,
· uygun – öğrencilerde hoş olmayan duyguların önlenmesi ereğiyle
öğrencinin kişiliğine en uygun ve elverişli olan değerlendirme
şekli uygulanmalıdır,
· Belli dönemlerde yapılan değerlendirme – yarı yılın veya sadece
ders yılın sonunda değil bütün bir yıl boyunca değerlendirme
yapılmalıdır, öteki türlü öğrencinin notunu düzeltmesi için fırsatı
olmayacaktır.
Değerlendirme tipleri
Öğretmenin en önemli ödevleri arasında öğrencilerin kazandıkları
bilgilerinin değerlendirilmesinin planlaştırılmasıdır. Bu arada öğrencilerin karşılaşmakta oldukları güçlükler de nazare alınarak daha büyük bir
başarının kaydedilmesi amaçlanmaktadır. Değerlendirmenin yapılabileceği birkaç yol vardır:
Kriterlere dayalı değerlendirme: standarT sayılabilecek kriterler
esasınca öğrencilerin bilgilerinin yoklanmasında kullanılır. Yapılacak ve
uygulanacak testlerde soruların karşılığı olan puanlar belirlenmelidir.
Kazanılan puan sayısına göre değerlendirme yapılmaktadır. Cevaplara
191
karşılık olarak verilen puanlar hakkında sorumluluk tamamen olarak
öğretmene aittir.
Olgunlaşmanın değerlendirilmesi: onların gelecek dönemdeki
çalışmasını öğretmenin planlaştırılması amacını gütmektedir. Bu değerlendirmenin ders yılının başında veya yıl boyunca başlaması gerekir ve
onun karşılığı olarak notlar verilmez.
Diagnostik (teşhis koyma yöntemi ile) değerlendirme: öğrencilerin
karşılaştıkları güçlük ve zayıflıkların belirtilip saptanmasını amaçlamaktadır. Bu ön testlerin karşılığı olarak notlar verilmez ve öğrenme sürecinde öğrencilerin karşılaşmakta oldukları güçlük ve zayıflıkların saptanması için bu yönteme başvurulur.
Toplu şekilde değerlendirme (yoklama): bu tür testler genellikle
birinci yarı yılın sonu ve ders yılının bitmek üzere olduğu dönemde
uygulanır. Amacı, belli bir zaman dilimi içerisinde edinilen bilgilerin
yoklanması ve değerlendirilmesinden ibarettir.
KAYNAKÇA:
1. Anthony Giddens, ”Sociologjia”, ’Qabej’ Yayınevi,Tiran 2002
2. Dr.Ante Fiamengo, ”Bazat e sociolgjisë së përgjthshme”, ’Rilindja’, Priştine, 1984
3. Bardhyl Musai, “Metodologjia e Mësimdhënies”, Tiran, 2003
192
FELSEFE
GİRİŞ
13. sınıflara ait ders plan programlarında Felsefe dersinin okutulması,
öğrencinin hayat için hazırlanması yanı sıra kültür alanında ilerlemesi ve
öğrencilerin çıkar ve potansiyellerinin yerine getirilmesinden ibarettir.
Diğer yandan, genel açıdan bakıldığında, toplumsal planda bir gelişmeyi
sağlayacak bireysel amaçların yerine getirilmesini mümkün kılacak bilgi
ve veri tabanlarının oluşması da hedeflenmektedir.
Gençlerin yaşamayı, etkinlik sürmeyi, proje üretmeyi ve o projeleri
hayata gerçekleştirmeleri yönünde gereken yetenekleri aşılayabilecek bir
Felsefe’ye ihtiyaçları vardır. Onların hayatı kavramaları ve onu yaşamaları yönünde yardım edecek türde bir Felsefe dersi orta okul öğrencilerine
sunulmaktadır. Sosyal bir varlık olan insanın tavır takınmasına yardım
eden bu ders, onun pratik ve teorik etkinlik ve davranışlarına içeriklik
kazandırıp, toplumsal fikirlerine yön vermektedir.
Felsefe düşüncesi, felsefe problemleri sayesiyle gelişmiştir. B u
olgudan hareket ederek, öğrencilere felsefenin anlatılmasının en doğal
yollarından birini felsefi yolun bizzat izlenmesinden ibarettir.
Bu perspektifden bakıldığı zaman, öğrencilerin doğru felsefi gerçekleri kavramalarına ilişkin edinilen deneyimlerden hareket ederek, bu ders
programı bir sürü problemleri ve bi sürü fikirleri kapsamaktadır. Ders
programının temel hedefi, iki temel unsur arasında ilişkinin kurulması
sayesiyle, öğrencinin eleştirisel fikir üretebilmesi için yetenekleşmesinden ibarettir: Felsefe’nin temel problemleri ve kavramları hakkında
bilgilerin temin edilmesi (felsefe eserlerine ilişkin basılan kitap ve
metinlerle) ile yansımalara dayalı aktif bir öğrenme sayesiyle gerçekleşmesi eğitim sürecinde en ciddi ve zor bir engeli oluşturmaktadır.
Aynı zamanda, böyle bir program öğrencilerin dünya ve kendilerine
yönelik yapıcı bir yaklaşım uygulamalarına da yol açmaktadır.
193
UZAK HEDEFLER
Öğrencilerin 13. sınıflarda felsefe sorunları ile ilk kez karşılaştıklarından hareket ederek Felsefe Dersi eğitim programının amaçları şöyle
sıralanabilir:
1. Öğrencinin temel felsefe düşüncelerini kavrayıp öğrenmesinden
hareket ederek, kendi etrafındaki dünya ve kendisi hakkında eleştirisel
fikir üretme yetisinin gelişimi.
2. Kendi konuşması veya yazısında genel düşünceler yanı sıra felsefi
düşünceleri de öğrencinin ifade edip kullanabilmesi için beceri sahibi
olması.
3. Felsefe alanında edindiği bilgilerden hareket ederek öğrencinin
topluma ve şahsi olarak kednisine yönelik yaratıcı kimliğini aşığa
vurması.
GENEL HEDEFLER
13. Sınıfa ait Felsefe Dersi program amaçlarından hareket ederek, bu
dersin amacı, ilk sırada öğrencinin gelişme ihtiyaçları gözönünde bulundurularak önemli edinimler kazanmasına yöneliktir. Bir yıl zarfında
verilen Felsefe dersi sayesiyle öğrencilerin gruplar halinde sıralanan şu
hedefleri yerine getirmeleri hedeflenmektedir:
1. Bilgi edinmesi ve onların uygulanması amcıyla öğrencinin şunları
yerine getirmesi gerekir:
· İnsan düşüncesinin gelişmesinde Felsefe’nin oynadığı rolü anlaması ve felsefenin diğer bilimlerle beraber bir bütünü oluşturduğuna dair fikir sahibi olması
· Felsefi düşüncenin uğradığı değişiklik ve evrimleri kavraması ve
bu arada insan amaçlarının temel problemleri üzerinde olanlara
ağırlık vermesi
· Felsefe tarihinin açıklanmasındaki temel metot ve yöntemler
arasında farkları yapabilmeli ve onlar hakkında bilgi sahibi olmalı
· İnsanın genel tecrübeleri olarak temel felsefi düşünce ve kategori
kavramlarını ayırd edebilmeli
· Problemlerin çözümlenmesinde her zaman birden daha çok görüş
açısı ve davranış noktalarından başlanarak diğer yöntemleri de
benimseyebilme düzeyine erişmeli.
194
2. Bu beceri ve yeteneklere erişmek için öğrenci şu özelliklere sahip
olmalı:
· Felsefi ve pratik konular hakkında kendi fikirlerini argümanlara
dayatabilmek için fikrini belli bir strüktür esasına dayatmayı
becermeli
· Bağımsız çalışmalar gerçekleştirdiği sırada onları teorik kuramlara
(felsefe ile ilgili metinlerden yararlanarak) ve pratiklere dayatmayı
bilmeli.
3 Belli konulardaki tutum ve değerlerin gelişmesi hedefine ulaşmak
için öğrencinin şunları yerine getirmesi gerekir:
· Felsefede geçerli olan genel görüşlerden hareket ederek toplumsal
süreç ve fenomenlerin analiz edip onlar hakkında açıklamalar
yapma aşamasına gelmeli
· Kendi içinde olan gerçekleri inceleyip onları öğrendikten sonra,
diğerleri ile iletişimin kurulmasında bu tecrübeden hareket etmeli
· Bir bütün olarak dünyanın bir parçasını oluşturan kendi kişiliği
hakkında açıklama yapabilecek kabiliyete olmalı.
ÖZEL HEDEFLER
Öğrencinin şunları yerine getirecek özellikleri olmalı:
· Bilgi açısından:
o insan fikrinin genel anlamda gelişmesinde felsefenin yeri ve
rolünü
o kendi tarihi boyunca felsefenin açıklanmasında kullanılan temel
metot ve yöntemler ve felsefede mevcut olan temel disiplinler
arasındaki farkların ayırd edilmesini
o insanın düşüncesi ve onun dünyadaki rolü kavramına açıklık
getiren değişik felsefi yönleri
o felsefede mevcut değişik kuramlardan hareket ederek insanlığı
ve onun gelişme süreci hakkında bilgi sahibi olması
o metafiziğin temelini ve ona yönelik eleştirilerin esasını
o ahlakla ilgili felsefi değerlerde görülen problematiği
· Anlama açısından:
o estetik teori ve pratiği temel kavramlarını
o toplum, devlet ve iktidar hakkında temel felsefe teorilerini
· İfade edebilmesi açısından:
o felsefe dersinde edindiği bilgilerden hareket ederek gerçekler
hakkında eleştirisel fikir üretebilmeli
195
·
Yazma kabiliyeti açısından
o felsefedeki temel metinlere ve birey olarak edindiği deneyimlere
dayanarak bağımsız çalışma türünde yazı yazma becerisini
kazanmış olmalı
Program içeriğinin yapısı
Etkinlik
Ders sayısı
%
Konu ile ilgili malzeme sunumu
47
63.5
Seçme ders
6
8.1
Tekrarlama ve değerlendirme
21
28.4
TOPLAM
74
100
Program içeriğinin planlaştırılması
Kategori
Altkategori
Felsefe ve onun
tarihçesi
İnsan ve dünya
İnsan düşüncesinin gelişmesinde
felsefenin yeri ve felsefenin diğer
bilimlerle ilişkisi
Felsefe tarihinin açıklanmasında temel
yöntem
İnsan kavramı
Ders
sayısı
5
%
7.4
16
23.5
11
16.1
İnsanın dünyadaki durumu
İnsan, zaman ve uzay
İnsan ve tarih
Tanım ve gerekçe Tanıma imkanı ve sınırları
Pragmatizm ve tanıma etkinliği
İfade yeteneği
Analitik felsefe
Felsefe ve
metafizik
Metafizik temeli ve eleştirisi
Metafizik içinde tanrı meselesi
12
17.6
Törebilim
Ahlak ve serbest irade
9
13.3
Değerlerin problemi
Estetik
Estetiğin temel kategorileri
6
8.8
Politik Felsefesi
İnsan ve toplum
Devlet ve iktidar
9
13.3
196
DERS İÇERİĞİ
Kategori
I Felsefe ve
onun
tarihçesi
II İnsan ve
dünya
Alt kategori
Program içeriği
Kazanımlar
1. İnsan
düşüncesinin
gelişmesinde
Felsefe’nin yeri
ve diğer
bilimlerle
ilişkileri
Öğrencinin öğrendikleri:
· Felsefe nedir?
· Felsefenin en önemli dalları
ve kolları
· Felsefenin diğer bilimlerle
ilişkileri
· Felsefe, mit ve din
(3 ders)
Öğrenci:
· Felsefe sözcük anlamını ve
başlangıcını anlatabilmeli
· Felsefenin temel konusu ve dalları
· Felsefenin gelişmesi ve diğer
bilimlerle olan ilişkilerini bilmeli
· Felsefe, mit ve din arasında ortak
elemanları ve aralarındaki farklar
2. Felsefe
· Felsefe ve onun tarihçesinin
tarihçesinin
ayrıcalığı
açıklanmasında · Felsefe tarihinin
temel metotlar
açıklanmasında tarih
yöntemi (kronoloji) ve
problemler yöntemi
(2 ders)
· Felsefe ve onun tarihçesi ile olan
ilişkisinin ifade edilmesi
· Felsefenin ve onun tarihçesinin
açıklanmasında başvurulan iki esas
yöntem arasındaki farkları izah
edebilmesi
1. İnsan
düşüncesi
· İnsanı çok boyutlu bir varlık olarak
anlaması (ontolojik, gneseolojik,
ahlak, estetik, tarih vb.)
· Sheler antropolojisinde insanın nasıl
· İnsan nedir sorusunun temel
içerikleri
· İnsanın bir varlık olarak
ifade edilmesi
Dersler
arası ilişki
Sosyal ve
Fen Bilimleri
Tarih,
Linguistik
197
· Bir kültür varlığı olarak
insan
(2 ders)
tanımlandığını açıklayabilmeli
· Kaiser felsefesinde insanın
düşüncelerini ifade eden unsurlardan
dil, mit, din, tarih ve bilimin
belirleyici faktör olduklarına dair
analiz yapabilme yeteneği göstermeli
· Kalım (varoluş) kavramı
· Öz, düşünme ve özgülük ile
karşılıklı ilişkilerde varoluş
(2 des)
· Varoluş kavramını anlamalı
· Varoluşta öz’ün öncelikli bir
pozisyona sahip olduğu hakkında fikir
yürütebilmeli
· Kirkergard felsefesinde başlangıç
fikri olan varoluş hakkında bilgi
sahibi olmalı
· Egzistansiyalizm felsefesinde
varoluş-özgürlük ilişkilerini ayırd
edebilmeli
· Diğeri ve diğerine duyulan
ihtiyaç
(2 ders)
· Sorumluluk, tanıma ve
deneyim
· Sorumluluğun psikolojik
198
·Diğeri kavramını ve XX. yüzyıl
felsefesinde diğerine duyulan ihtiyacı
açıklayabilmeli
· Sorumluluk, tanıma ve deneyim
arasındaki ilişkiler hakkında bilgi
sahibi olmalı
Psikoloji
boyutu
· Froyd teorisinde
sorumsuzluğun ifade
edilmesi
(2 ders)
II İnsan ve
dünya
2. İnsanın
dünyadaki
pozisyonu
· Bergson felsefesine göre
sorumluluğun kişiye ait bir gerçek
olduğunu bilmeli
· Soumluluğun psikolojik boyutunu
belirlemeli
· Felsefe düşüncesinde Froyd
kuramının pozisyonunu
saptayabilmeli
· Froyd kuramında (teorisinde)
sorumsuzluğu analiz ve ifade
edebilmeli
· Sorumsuzluğun ifade ettiği anlamı ve
sistemi hakkında bilgi sahibi olmalı
· Ölüm, anlamı ve onun
yadırganması
· İnsan sınırındaki durum:
varoluşun sonu ile
karşılaşmak
(2 ders)
· Ölümü felsefenin anladığı tarzda
ifade edılmesi
· Lukrecia felsefesinde ölüm
kavramının analizi
· İnsanın ölümü varoluşun bir sonu
olarak algılaması (K.Jaspers)
Biyoloji
· Yunan felsefesinde uzay
(kosmos) fikri
· Rönesans ve Işıkçılık
(İlluminisme) döneminde
mikrokozmos dhe
· Tales, Aleksimander ve Empedokle
felsefelerinde uzayın (kozmos)
kavramını bilmeli
· G.Bruno, Didro ve Bufon
felsefelerinde mikro ve makro
Biyoloji,
Fizik,
Astronomi
199
makrokozmos
(2 ders)
kozmos fikirlerini ifade edebilmeli
II İnsan ve
dünya
3. İnsan, zaman · Ruhsal boyut olarak zaman
ve uzay
· Valığın önsel (apriori)
boyutu olarak zaman ve
uzay
· Zamanın görelilik boyutu
· Uzay, boşluk ve tanrı
(2 ders)
II İnsan ve
dünya
4. İnsan ve
onun tarihçesi
· Tarihte kişioğlunun kendi
· Tarihin ve kendisinin icad edilmesinde
icadı: Tarihe uygunluk ve
insanın rolünün açıklanması
tarihi çizgi
· Pratik kavramı hakkında bilgisi olmalı
· Pratik bir varlık olarak insan · Çağdaş felsefede pratik bir varlık
(2 ders)
olarak kişioğlunu ifade etmesi
III Tanıma
ve gerekçe
1. Tanıma ve
onun sınırları
· Tanımanın başlangıç noktası · Skeptisizm felsefesi ve Dekart
olarak kuşku
rasyonalizm anlayışına karşı
kuşkusunu ifade edebilmeli
· Dünya ve kendimizi
tanımamız
· Bilinç ve özbilinç arasındaki farkları
200
· Aya Augustin felsefesinde zaman
kavramını anlaması
· Kant’ın tanıma teorisinde sübjektif
şekiller olarak zaman ve uzayı
anlatabilmeli
· Aynştayn’a göre zaman’ın ifadesi
· Uzay boşluğunun varoluşuna dair
karşı fikirleri kavrayıp anlaması
(Epikür, C. Bruno ve atomcuların
görüşleri)
Fizik
Tarih
III Tanıma
ve gerekçe
III Tanıma
ve gerekçe
2. Pragmatizm
ve tanıma
etkinliği
· Gerekçe ve heves (irade)
(2 ders)
ayırd edebilmeli
· Aklın (entelektin) içeriğini
sınıflandırabilmeli: mazeret ile irade
arasındaki farkı bilmeli
· Deneyim ve tanıma sınırları
· Tanıma deneyimle başlar,
ancak ondan ileri gelmez
· Deneyimin teorik yönden
tasdıklanması ve hipotezin
(varsayımın) pratikte tasdik
edilmesi
(3 ders)
· Empirik felsefe hakkında bilgi sahibi
olduğunu göstermeli
· Felsefenin algılama ve sansasyon
açısından hareket ederek deneyim
· Kant’ın tanıma teorisinin önsel
(apriori) olarak tanıması
· Varsayımların (hipotezlerin) pratik
tasdıklanması konusunda bilgi sahibi
olmalı (örneğin Astronomi ve
benzerleri)
· Anlama teorisi olarak
· Çağdaş felsefede pragmatizme düşen
pragmatik kuram, ve bir
yeri belirlemesi
metot olarak pragmatizm
· Ç. Pers’in felsefesinde bir yöntem
· Pragmatik felsefede iradenin
olarak pragmatizm ve anlamaya yol
rolü
açan bir teori olarak pragmatizm
arasında ilişki kurabilmeli
(2 ders)
· XH. Uilliams felsfesinde iradenin
pozisyonunu saptamalı
201
III Tanıma
ve Gerekçe
3. Yargı
(önerme)
yeteneği
· Aristotel’in formal
mantığına göre önerme
(yargı)
· Bir ilişki, tercih ve ceza
olarak önerme
· Düşünmek, önerme (yargı)
belirtmek anlamına gelir
(2 ders)
· Aristotel’in mantığında önermeye
verilen anlamı bilmesi
· Dekart’a göre önerme tanımını
yapması
· Kant teorisinde önermeye verilen
anlamı bilmesi
III Tanıma
ve gerekçe
4. Analitik
Felsefe
· Analitik Felsefe nedir?
· Mantık-matematik
gerçekleri
(2 ders)
· Analitik Felsefe temel ilkeleri
hakkında bilgi sahibi olması
· Aksiomatik ve deduktif metotların
kıyaslanması
· Vitghenshtayn’ın analitik felsefesinde
belirtilen mantık-matemetiksel
gerçekleri (ifadeleri) anlatabilme
kabiliyetinde olmalı
IV Felsefe ve
metafizik
1. Metafiziğin
esası ve
eleştirisi
· Metafizik bir bilim midir?
(Metafizik düşüncesi, temeli
ve onun eleştirisi)
· Aristotel’den Haydeger’e
kadar varlığın belirtilmesi
(6 ders)
· Metafizik kavramını, temelini ve ona
yönelik eleştiriler hakkında bilgi
sahibi olmalı
· Metafizik meseleler hakkında tartışma
yürütebilmeli
· Aristotel felsefesinde “ilk felsefe”yi
202
Mantık
Mantık,
Matematik
izah edebilmeli
· Aristotel’den Haydere kadar felsefe
teorilerinde varlıklar hakkında
kavram sınırlarını tanıması
IV Felsefe ve
metafizik
2. Metafizik
içinde tanrı
meselesi
· Deneyim ve mazerete
dayanarak tanrının
varlığının tasdıklanması
· Dinin reddedilmesi
· Ortak inanç
· Ölümden sonra hayat var
mıdır?
(6 ders)
Sosyoloji,
· T. Akuin felsefesindeki
Tarih
deneyimlerden hareket ederek tanrı
varlığının nasıl ispat edildiğini bilmeli
· Dekart’a göre tanrının varlığının
tasdıklanmasına değgin ontolojik
argümanların tutarlı tarafları hakkında
görüş bildirmesi
· Niçe’nin teorisine göre, dinin,
kentleşmenin bir hastalığı olarak
açıklaması
· Xh. Djuit’in ortak bir inanç hedefini
anlaması
· Platon, Hjum ve Kirkegard’a ait
metinlerdeki bölümlere göre ölümden
sonra hayat hakkında tartışabilmesi
V Törebilim
1. Ahlak ve
serbest irade
· İnsanın tabiatında
törebilimin desteklenmesi
· Törebilim yasası: hipotetik
ve kararlı bir zorunluluk
· Aristotel törebiliminde ahlak
değerlerini tanımlaması
· Kant felsefesine göre ahlak yasası ve
ahlaki olma mecburiyetini açıklama
Sosyoloji,
Kenttaş
eğitimi
203
· İrade serbest midir?
(determinist ve
indeterminist teoriler)
· Ahlak felsefesinde
utilitarizm (faydacılık)
(5 ders)
kabiliyetinde olmalı
· İradenin serbest olması konusunda
fikir üretebilecek kapasiteye sahip
olması
· Özgürlük hakkında varoluş görüşü
hakkında tartışabilecek kabileyette
olması
· Xh.S. Mil felsefesinde faydacılık
ölçüsünün önemini kavrayabilmeli
· Diltar ve Bergson teorilerinde “yaşam
felsefesi” hakkında bilgi sahibi
olması
Niçe’nin imoralizm (ahlaksızlık)
ilkesinde apolonizmin, dionizm ilkesi ile
değiştirmesine açıklık getirmesi
· Estetik temel düşünceleri hakkında
bilgi sahibi olup Platon ve Kant’ın
eserlerindeki alıntılardan (güzellik ve
sanat) hakkında fikir sahibi olmalı
· Kant ve Niçe’nin sanata deha konusu
üzere görüşlerini ileri sürebilmeli
· Romantik sanat hakkında Hegel’in
düşüncelerine açıklık getirebilmeli
· Benjamin teorisinde sanat tarihi
V Törebilim
2. Değerlerin
problemi
· Felsefi anlamda değer
nedir?
· Tüm değerlerin yeniden
değerlendirilmesi
(4 ders)
VI Estetik
1. Estetikte
temel
kategoriler
· Tabiatta ve sanatta güzel
· Sanat yaratıcılığı
· Sanat ve gerçek durum
(6 ders)
204
Sosyoloji,
Kenttaş
eğitimi
Sanat
Kentaş
· Aristotel teorilerine göre toplumun
Eğitimi,
örgütlenmesinde insanın tabiatını
Sosyoloji,
bilmesi
· Bencillik (egoizm) ve mal varlığından Tarih
hareket ederek devletin kökenlerine
dair Hobs ve Ruso’nun teorilerini
kıyaslayabilmeli
Kentaş
IX Politik
2. Devlet ve
· İdeal devletin örgütlenmesi
· Platon teorisine göre iş bölüşümü
Felsefesi
iktidar
esasına dayalı ideal devlat konusunda Eğitimi,
· İktidar, bilmek ve
Sosyoloji,
kilitsel kavram hakkında bilgi sahibi
yapabilmek
Tarih
olması
· Kişi ve devlet iktidarının
· Lok politik felsefesinde doğal hak ve
sınırları
sivil toplum görüşünü bilmesi
· Etikin politikadan ayrılması
· XH.S. Mil’in teorisine göre devlet
· Felsefe teorilerinde çağdaş
gücü karşısında bireyin sahip olduğu
demokrasi
gücü kavraması
(5 ders)
· Makiavel teorisinde idarenin öncelikli
özellikleri hakkında bilgi sahibi olup
bu şahısa ait olan “Amaç önlemleri
özürler” sözü hakkında tartışma
yapma kabiliyetine ulaşmalı
Ruso ve Toknevil’in demokrasi teorileri
Açıklama: Ders programı çerçevesine sadık kalma şartıyla öğrencilerin isteklerine ve bireysel istemlere göre 6 dersi öğretmen
istediği şekilde özörgütleme hakkına sahiptir.
Diğer yandan, bazı ders birimlerinin ele alınıp işlenmesi sırasında diğer bazı dersleri veren öğretmenlerin katılmaları da
mümkündür. Örneğin, İnsan, zaman ve uzay ders birimi işlendiği sırada Fizik öğretmeninin katılması gibi.
VII Politik
Felsefesi
1 İnsan ve
toplum
· Toplumun doğal yapısı
· Devletin kökenleri: doğal
durum ve toplu sözleşme
· İnsanların özgür olma
mecburiyeti
(4 ders)
205
Problemlere yanaşım
Öğrencilerin analitik ve eleştirisel düşünce üretebilmeleri için bu
vasıflarının geliştirilmesi Felsefe dersinin okutulmasının en önemli
meselelerinin başında gelir. Bu amaçtan yola çıkarak Felsefe dersi, belli
kavram, kategori ve teoriler hakkında hazır ve önceden belirlenmiş formal düşüncelerin bir sunumu olmamalıdır. Felsefe dersinin verilmesinin
amacı, ilk sırada bir düşünce, problem veya felsefi görüşün her yönlü ve
analitik bir şekilde anlatılması ve ifade edilmesinden ibarettir. Felsefi
düşüncelerin en kolay ve başarılı bir şekilde öğrenilmesinin yolu,
düşünce, kıyaslama, karşılaştırma ve diğer düşünceler ile arasında var
olan ilişkilerin anlatılması ve bu arada onların kullanılması yol ve
imkânlarının analiz edilmesinden geçer.
Karşılıklı etki
Felsefe’nin öğrenilmesi sürecinde bireysel ve grup halinde fikirlerin
ifade edilmesi özel bir ağırlık taşımaktadır. Daha başka sözlerle, bu,
fikirlerin ayan ve net bir dille ifade edilmesi anlamına gelmektedir. İfade,
değişik teorilerle ilgili açıklamalar, somut örneklerin ileri sürülmesi ve
onların diğer örneklerle kıyaslanması, teorik bölümle ilgili öğrencinin
sağlıklı bir düşünceye varması ve onun pratikte uygulanmasının en geniş
temelini oluşturmaktadır. Bu sayede Felsefe’nin ikincil bir amacı da
yerine getirilmiş olacaktır: hayatı anlayabilmek ve yaşamak için
öğrenciye yardım mahiyetinde olan bir Felsefe’nin arzedilmesi.
Felsefe’nin sıkıcı ve usanç bir derse dönüşmesini önlemek için,
felsefe problemleri ve sorunları hakkında açık tartışmaların yapılması,
verilecek her dersin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Diğer yandan,
felsefeye ait kısa metin ve anlatımlar, öğrencilerin büyük filozoflarla
temasa geçmelerinin en iyi ve başarılı yolunu oluşturmaktadır. Ayrıca,
her ders birimi, felsefi terim ve düşüncelerin anlamlarına açıklık
getirecek sözlük ve açıklamaları içermelidir.
Bu metotlara dayanarak öğrenci sağlıklı ve tutarlı bir inanca doğru
yönelmelidir. Böyle bir sonuca varmak için savunulan tezler birçok
soruya cevap verebilecek türden olmalı, onlar gerçeklere dayanmalı,
onların sayesiyle bazı tahminler yapılabilmeli ve yeni araştırmalar için
ufuk açan özellikte olmalıdırlar. Öğrenci kendi görüş ve fikirlerini yazılı
yoklama şeklinde veya sözlü olarak bağımsız bir şekilde ileri sürebilmeli.
206
Elbette ki bunları yaparken felsefe ile ilgili metinlerden veya pratikten
veri ve bilgilere başvurmalıdır.
DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin değerlendirilmesi sırasında Felsefe Dersi öğretmeni
bazı önemli meseleleri de gözönünde bulundurmalıdır:
· Değişik felsefi konuları ve pratik ile ilgili düşünce ve fikirlerin
oluşmasında öğrencinin hangi argümanlara başvurduğunu
· Teorik ve bilimsel verileri entegre etmekte ne denli becerikli
olduğunu
· Bireysel veya gruplar halinde öğrenilen değişik konuların takdim
ve sunumunu yapmak için öğrenci ne denli beceriklik göstermektedir
· Büyük filozofların eserlerinden özetlediği metinler sayesiyle
bağımsız çalışma yapabilme yönünde ne derece kabiliyete sahiptir.
Değerlendirme konusu:
Sözlü yanıtlar
Takdim ve sunumlar
Deneme ve diğer bağımsız yazı türleri
DERSLER ARASI İLİŞKİ
Felsefe’nin, insan düşüncesinin genel olarak gelişmesinde önemli bir
bölümü oluşturması gerçeği, bu gelişmenin diğer faktörleri ile karşılıkli
ilişki ve etkileşme halinde olmasını zorunlu kılmaktadır. Tabiat ve
toplumda görülen diğer sorunların kümeleşmeleri, felsefe sayesiyle diğer
özel bilim dallarının ortaya çıkmalarına yol açmıştır. Diğer yandan, bilim
dallarının eriştikleri her gelişme safhasında, dünya oluşumu hakkında
geniş bir bilgi sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak Felsefe karşımıza
çıkmaktadır.
Öğrencilere verilecek dersler ve işlenecek konular kapsamında
Felsefe dersinin devamda getirceğimiz bölümlerle irtibat halinde olması
gerekir:
· Felsefe ve onun tarihçesi: Sosyal ve Fen Bilimleri
· İnsan ve dünya: Psikoloji, Tarih, Linguistik, Fizik, Astronomi,
Biyoloji
207
·
·
·
·
·
Tanıma ve gerekçe: Mantık, Matematik
Felsefe ve metafizik: Sosyoloji, Tarih
Etik: Sosyoloji, Yurttaşlık Eğitimi
Estetik: Sanat
Politik Felsefe: Yurttaşlık Eğitimi, Sosyoloji, Tarih
KAYNAKÇA
1. Filozofia (Historia & Problemet), S.E.Stumpf, ‘Toena’, Tiran
2. Filozofia (për klasën e katërt të gjimnazit), E.Murtezai, ‘Libri
Shkollor’, Priş tine, 2001
3. Idetë filozofike të shekullit XX, I.Berlin, ‘Onufri’, Tiran, 2003
4. Një hyrje tek idetë, W.Raeper & L.Smith, ‘Dituria’, Priştine 1999
5. “Thema nr.14”, Instituti i filozofisë dhe sociologjisë, Priştine,
1996
6. “Buletini i Fakultetit Filozofik”, Felsefe Fakültesi, Priş tine, 2001
7. “Fjalori i Filozofisë”, E.Murtezai, ‘Instituti i filozofisë dhe
sociologjisë’, Priştine, 1995
208
BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ (BİT)
GİRİŞ
Bilişim Teknolojisi, çağdaş insan hayatının ana alanlarından birini,
günlük etkinliklerin ayrılmaz parçası ve bugün ile geleceğin problemleriyle uğraşmaya hazırlıklı olmasını temsil eder.
13. sınıf Bilişim Teknolojisi dersinde, önceden alınmış bilgilerin
devam ettirilmesi, bilişim araçlarının başarılı ve bağımsız kullanımı için
gerekli bilgi ve becerilerin benimsenmesi; somut örneklerle algoritma ve
C++ programlarının uygulanması amaçlamaktadır.
13. sınıf ders programı, Matematik-Bilgisayar Liseleri 12. sınıfında
okutulan aynı dersi kısaltılmış bir versiyonudur.
UZAK HEDEFLER:
1. Günlük yaşam etkinliklerinde algoritma ve C++ programlama dili
ile ilgili bilişim teknolojilerini kullanabilme.
2. BİT ve diğer alanlarla ilgili bilgiyi bağımsız araştırmada kuramsal
ve uygulama çalışma alışkanlık ve becerilerini geliştirebilme.
GENEL HEDEFLER:
1. Algoritma ve programlama dillerinin önemini kavrayabilme.
1.1 Temel aritmetik etkinliklerde başvurulan algoritmaları ve kullanımlarını öğrenebilme.
1.2 Temel aritmetik etkinliklere basit algoritmalar uyarlayabilme.
1.3 Algoritmalarla sunulan ödevlerin önemini kavrayabilme.
211
2. Matematikten çeşitli problemlerin çözümünde bilişim teknolojisi
olanaklarından yaralanabilme
2.1 Programlama dillerinin temel bileşenlerinin farkında olabilme.
2.2 Verilen somut ödevlerin yapılmasında C++ programını uygulaya bilme.
DERS İÇERİĞİ
Kategoriler
1.
Algoritmalar
2. C++
Programlama
212
Alt Kategoriler
1.1 Algoritmalar – Temel
Bilgiler
1.2 Toplama/ Çarpma/
Faktöriyel Hesabı
1.3 Dallanmalar/ Koşullamalar
1.4 Kombinasyonlar: Toplam/
Çarpım/ Faktöriyel
1.5 Diziler (vektör ve
matrisler)
1.6 Belli bileşenlerin
bulunması
1.7 Sınıflandırma
1.8 Fonksiyonlar
2.1 Programlamaya Giriş –
Programlama Dilleri
2.2 C++ Giriş - İlk C++
Programı
2.3 Değişkenler/
Tanımlamalar/ Başlangıçlar/
Sabitler
2.4 İşlemciler – Öncülükler
2.5 Önişlemci Yönergeleri
2.6 Okuma ve Yazdırma
(Giriş/Çıkış )
2.7 Koşullar/Dallanmalar
2.8 Switch ve GoTo Komutları
2.9 Döngüler
2.10 Fonksiyonlar
2.11 Değişkenlerin Görünümü
ve Değerlerin İletilmesi
2.12 Hatalar – İstisnalar ve
hataların yönlendirilmesi
2.13 Diziler (vektör ve
matrisler)
Ders
saati
sayısı
Oranı
28
% 43,75
36
% 56,25
Kategori
Alt kategori
Ders içeriği
Kazanımlar
1.
Algoritmalar
1.1
Algoritmalar
– temel bilgiler
Öğrenci:
Temel algoritma
bloklarını tanır ve
anlamlarını bilir.
Sayı ve serilerin
toplam/ çarpım/
faktöriyel hesabını
yapacak algoritmaları
(akış diyagramlarını)
hazırlar
Belli koşullara bağlı
hesapları yapacak
algoritmaları (akış
diyagramlarını) hazırlar
1.4
Kombinasyonlar: Toplam/
Çarpım/
Faktöriyel
1.1.1 Algoritmalar
1.1.2 Temel kavramlar
1.1.3 Algoritma blokları, işlevi ve anlamı
1.1.4 Kullanım amaçları
1.2.1 Basit toplam hesabı
1.2.2 Sayı serilerinin toplamı. Çift/tek
sayıların toplamı
1.2.3 Çarpım hesabı. Sayı serilerinin çarpımı.
Çift/tek sayıların çarpımı
1.2.4 Faktöriyel hesabı
1.3.1 Dallanmalar/ döngüler
1.3.2 Dallanmalar/Tek kollu döngüler /çözüm.
1.3.3 Dallanmalar/iki veya daha çok kollu
döngüler /çözüm.
1.3.4 Dallanmalar/Karmaşık ve çok katlı
döngüler
1.4.1 Çarpımın/ faktöriyelin toplam hesabı ve
toplamın çarpım/faktöriyel hesabı.
1.4.2 Toplamın/ faktöriyelin çarpım hesabı ve
çarpımın toplam/ faktöriyel hesabı
1.4.3 Toplamın/ çarpımın faktöriyel hesabı
1.5
Diziler (vektör
1.5.1 Sayısal diziler. Tek boyutlu dizi
(Vektörler). İki boyutlu dizi (Matrisler). Çok
1.2
Toplama/
Çarpma/
Faktöriyel
Hesabı
1.3
Dallanmalar/
Koşullamalar
Toplamın/ çarpımın/
faktöriyelin toplam/
çarpım/ faktöriyel
kombinasyon
hesaplarını yapacak
Dizi (vektör/ matris)
oluşum/ kullanımını ve
Dersler
arası ilişki
Matematik
Matematik
Matematik
Matematik
Matematik
213
ve matrisler)
1.6
Belli
bileşenlerin
bulunması
1.7
Sınıflandırma
1.8
Fonksiyonlar
2.
C++
Programlama
214
2.1
Programlamaya
boyutlu diziler
1.5.2 Vektör/ matrisin oluşturulması (değerler
verilmesi)
1.5.3 Vektör/ matrislerin değişik koşullara
göre toplamı
1.5.4 Başka vektör/ matrisin belli
bileşenlerinden vektör/ matrisin oluşturulması
1.6.1 Maksimum/ minimum bileşenlerinin
bulunması
1.6.2 Vektör/ matrisin bileşenlerinin ve
konumunun bulunması
1.6.3 Belli koşulu gerçekleştiren bileşenlerin
bulunması.
1.7.1 Vektör bileşenlerinin bulunması. Artan
ve azalan değerlerin sınıflandırılması
1.7.2 Matris bileşenlerinin sınıflandırılması.
Artan ve azalan değerlerin sınıflandırılması
1.8.1 Fonksiyonlar. Alt programlar
1.8.2 Fonksiyonlar aracılığıyla çeşitli
hesapların gerçekleştirilmesi
1.8.3 Çok fonksiyonlu (alt programlı)
programlar
2.1.1 Programlama dilleri. Basit programlama
dilleri. Yüksek programlama dilleri
2.1.2 Derleyiciler ve Yorumlayıcılar
farklı bileşenlerinin
çeşitli hesaplarını
hazırlar
Vektör/ matrisin belli
(maksimum/ minimum
vb) bileşenlerini
bulacak algoritmaları
hazırlar.
Vektör/ matris
bileşenlerinin
sınıflandırmasını
hazırlar
Çeşitli fonksiyonların
kullanımını sağlayacak
Matematik
Programlama dilleri
temel bileşenlerini bilir
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Matematik
Matematik
Giriş –
Programlama
Dilleri
2.2
C++ Giriş - İlk
C++ Programı
2.1.3 Kaynak şifresi, nesnel şifre ve yürütme
şifresi
2.3
Değişkenler/
Tanımlamalar/
Başlangıçlar/
Sabitler
2.4
İşlemciler –
Öncülükler
2.3.1 Veriler. Veri tipleri.
2.3.2 Değişkenler. Değişkenlerin
tanımlanması ve başlatılması
2.3.3 Sabitler.
2.5
Önişlemci
Yönergeleri
2.6
Okuma ve
2.2.1 C++ programlama dili. Programlama
dilinin temel bileşenleri
2.2.2 C++ kodu editörü. Mönüler ve komutlar.
2.2.3 Derleme ve linkleme. Yürütme
programının yapısı
2.4.1 Aritmetik işlemciler. Mantıksal
işlemciler. İşlemcilerin öncülüğü.
2.4.2 Koşullama işlemcisi “?”. Artış işlemcisi
Karar verme işlemcileri. size of işlemcisi. Bit
işlemciler.
2.5.1 Ön işlemci talimatlarının tanımlanması.
2.5.2 #include talimatı. #define talimatı.
2.6.1 cin ve cout işlemciler, get( ) ve put( )
fonksiyonlar.
C++ programlama
dilini, dilin temel
bileşenlerini, C++ kod
editörünü, mönü ve
komutları, derleme ve
linklemeyi, yürütme
programının yapısını
bilir
Verileri, değişkenleri,
sabitleri ve bunları
çeşitli amaçlara yönelik
kullanımını bilir
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
İşlemcileri, türlerini,
kullanımlarını ve çeşitli
hesaplamalarda
öncülüklerini bilir
İngilizce
Matematik
#include ve #define ön
işlemci talimatlarını
kullanır
Okuma ve yazdırma
(girdi/çıktı) komutlarını
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Türk Dili ve
Edebiyatı
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
215
Yazdırma
(Girdi/Çıktı)
2.7
Koşullar/
Dallanmalar
2.8
Switch ve Go
To Komutları
2.9
Döngüler
2.10
Fonksiyonlar
2.11
Değişkenlerin
Görünümü ve
216
2.6.2 Değerlerin, vektörlerin, metinlerin
okunması ve yazdırılması.
2.6.3 Beli format ve duyarlıkta yazdırma
2.6.4 Örneklerle doldurma. Tümcelerin
okunması
2.7.1 Dallanmalar/ Döngüler.
2.7.2 If komutu, If Else komutu
2.7.3 Basit diyagramlar. Kombine
diyagramlar. Karmaşık diyagramlar
2.8.1 Switch komutu. Go To komutu
2.9.1 While,Do While, For ve karmaşık
döngüler
2.9.2 Döngülerin diğer işlemleri
2.9.3 Döngü kesintisi: Break. Döngü devamı:
Continue.
2.10.1 Fonksiyon tanımı. Fonksiyon tipleri.
Fonksiyon verileri. Fonksiyon dönüt değerleri.
Fonksiyon prototipi.
2.10.2 Karakter yönlendirme fonksiyonları.
Koşul yönlendirme fonksiyonları.
2.10.3 Matematik, trigonometrik ve logaritmik
fonksiyonlar. Tesadüf değerleri
2.11.1 Değişkenlerin görünümü.
2.11.2 Değişken görünüm kuşağının tanımı
2.11.3 Yerel değişkenler. Genel değişkenler.
kullanır ve çıktıları
biçimlendirir
İngilizce
C++ döngü ve
diyagram komutlarını
kullanabilir
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Çok katlı koşullu
döngü komutlarını
kullanabilir
Döngü ve komut
tekrarlarını anlayıp
kullanabilir
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
C++ programı
fonksiyonlarını
kullanabilirler
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Yerel, genel ve durgun
değişkenleri tanımlar,
kullanır ve bilir.
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Değerlerin
İletilmesi
2.12
Hatalar –
İstisnalar ve
hataların yönlendirilmesi
2.13
Diziler (vektör
ve matrisler)
2.14
Göstergeler
Durgun değişkeler
2.11.4 Değere göre (by Value) değişkenin
izlenmesi.
2.11.5 Referans/Adrese göre(by Reference/ by
Address) değişkenin izlenmesi
2.12.1 Hatalar, Tesadüfi Hatalar, Mantık
Hataları
2.12.2 Hataların bulunup giderilmesi
2.12.3 Program çalıştırma sırasında muhtemel
hataların tahmini ve giderilme şekilleri
2.13.1 Dizi tanımlama. Vektör/matris
tanımlama
2.13.2 Tanımlama sırasında dizinin başlangıç
durumuna getirilmesi
2.13.3 Program çalıştırma sırasında
vektör/matrisin başlangıç durumuna
getirilmesi
2.13.4 Vektör/matris bileşenleri ile çalışma.
2.13.5 Belirli vektör/matris bileşenlerinin
bulunması
2.13.6 Belirli vektör/matris bileşenlerinin
sınıflandırılması
2.14.1 Göstergelerin tanımı. Gösterge çeşitleri
2.14.2 “&” adres işlemcisi, “*” başvuru
işlemcisi.
2.14.3 Gösterge dizileri, Karakter göstergeleri,
Göstergelerle çalışmak
Yerel, genel ve durgun
değişkenleri tanımlar,
kullanır ve bilir.
İngilizce
Program hatalarını fark
eder, ortaya çıkan hataları giderir ve program
çalıştırma sırasında
muhtemel hataları önler
Dizi
(vektör/matris)’lerle
çalışma programları
hazırlayabilirler
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Göstergeleri ayırt edip
kullanabilir.
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
Matematik
Türk Dili ve
Edebiyatı
İngilizce
217
YÖNTEM BİLGİSİ VE ÖĞRETME YÖNERGELERİ
Algoritma gösteriminin kavranmasını sağlayacak program içeriğinin
anlatılması. Dersin açıklanması esnasında somut örneklerin sunulması.
Öğrencilerin, programlama dili temel elemanlarını örenmeleri gerekir.
C++ dallanma/koşullara bağlı çeşitli komutları kullanmayı öğrenirler.
Bundan başka C++ programlama dili fonksiyonlarını oluşturup kullanmaları ve dizi (vektör/matris)’lerle çalışma programları geliştirmeleri
gerekir.
METODOLOJİK YÖNERGELER
1. Belirli program içeriklerinin görsel araçlarla desteklenerek anlatılması
2. Somut etkinliklerin bilgisayar üzerinde gösterilmesi
3. Bilgisayarda bireysel ve grup çalışmaları (çalışmaların öğrenciler
tarafından yürütülmesi)
4. C++ programlama dilinde, matematik ödevlerini (problemlerini)
çözecek, (adım adım ilkesine göre)algoritma ve programların
hazırlanması
DEĞERLENDİRME
Öğrenmenin değerlendirilmesi şöyle yapılır:
1. Ders programının gerçekleştirilmesi sırasında öğrencinin etkinliğinin değerlendirilmesi
2. Kişisel çalışmanın değerlendirilmesi
3. Grup çalışması katkılarının değerlendirilmesi
4. Öğrenim süresince testlerin yapılması
5. Ödev projelerin değerlendirilmesi
218
DERS KAYNAKLARININ KULLANILMASINA YÖNELİK
YÖNERGELER
Önerilen kaynak kitaplar
1. “C++ How to Program” - H.M. Deitel, P. J. Deitel, Prentice
Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
2. “C++ Programming Language” - Bjarne Stroustrup, AddisonWesley Publishing Company, Massachusetts
3 . “ Teach Yourself C++ in 21 Days” - Jesse Libery, Sams
Publishing, Indianapolis, Indiana.
4. “C/C++ Programmer's Bible” - Kris Jamsa, Lars Klander,
Gulf Publishing Company, Houston, Texas
5. “Bazat e Programimit ne C++” - Agni Dika, Prishtinë
6. “Algoritmet me programe në C++” - Agni Dika, Prishtinë
7. MSDN – 2003 dhe udhëzimet e integruara në Visual Studio
8. Internet’ten indirilebilen kaynak ve örnekler
Gerekli diğer araç ve koşullar
1.
2.
3.
4.
5.
Bilgisayar ve yazıcılarla donatılmış bilgisayar laboratuarı
C++ programlama dili
Internet ve yerel ağ bağlantısı
Öğretmelere yönelik hizmet içi eğitim kursları
Bakım
Asgari şartlar
1. Öğretmelere yönelik hizmet içi eğitim kursları
2. Öğretim programının gerçekleştirilebilmesi için her okula en az
bir bilgisayar
UYARI:
1. Okulun bilgisayarla donatılmış laboratuarı yoksa gösterim en
azından bir bilgisayar üzerinden yapılır.
219
2. Öngörülen ders kredilerine açıklama, bilgilerin pekiştirilmesi ve
değerlendirme etkinlikleri dahildir.
3. Okulun bilgisayarı yoksa ders kredisi bu koşulları gerektirmeyen
başka derslere ayrılabilir.
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
1. Gösterme (örneklendirme), yalnız ve grup çalışmaları ağırlıkları,
örneğin, açıklama % 25, gösterme %25, yalnız ve grup çalışması % 50
2. Kişisel çalışmaların cesaretlendirilmesi ve bilgi ve becerilerin alış
verişi, etkileşimli çalışma
3. Kazanılan bilgilerin ve ders kapsamının ödevler aracılığı ile
pekiştirilmesi.
BAĞIMSIZ ÇALIŞMAYA YÖNELME
1. Grup ve kişisel çalışma
2. C++ dilinde hazırlanmış bir algoritma ödevinin ilan edilmesi
3. Okul programcıları kulübü
220
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR
(haftalık ders sayısı 2 ders, yıllık toplam 64 ders saati)
GİRİŞ
Her diğer ders gibi, beden ve spor eğitimi de gençlerde kişiliklerinin
oluşturulmasını etkiler, toplumsal etkinliklere aktif katılımcı olmalarını
sağlar, genel ve özel bilgilerinin zenginleştirilmesi ile güçlendirilmesini
mümkün kılar ve bu şekilde onların sorumlu ve açık vatandaş olmalarını
etkileyerek, demokratik topluma bütünleşmelerini mümkün kılar.
Bedensel, spor ve sanatsal etkinlikler sayesinde okul ve yaşamları
boyunca vücut gelişmelerini kontrol etmeyi bilen, toplumsal ilişkileri
düzene alabilen, kendileriyle ve etraflarıyla ilgili olup bitenlere aktif ve
eleştirisel yaklaşım yapabilen gelişmiş ve bağımsız vatandaş olmalarını
sağlar.
Beden ve spor etkinlikleri sayesinde bu yaştaki öğrenciler belirli spor
dallarıyla ilgili bilgilere sahip olurlar, yeni ve özel durumlara uyum
sağlarlar ve bedensel etkinliklerdeki özel durumlarda en iyi çözümleri
üretebilme çabasında bulunarak yeni tecrübeler edinirler.
Bedensel etkinliklerle elde edilen bilgiler (kazanımlar) öğrencilere
grup içindeki davranmayı, davranış kurallarını tanımalarını ile kullanmalarını ve aynı zamanda kullanacakları kuralları hazırlamayı sağlar.
Yarışlar örgütleyerek, onları değerlendirip yorumlayarak ve aynı zamanda bu yarışlardaki katılımcılar olarak yaşayacakları çok sayıdaki
duygular sayesinde onların örgütleme yetenekleri de ifade edilmiş
olacaktır.
223
UZAK HEDEFLER
Beden ve spor eğitimi özellikle şu şekilde yönlendirilmiştir:
- Bireysel ve kollektif sporlara göre uyumlaştırılan hareket ve
fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi;
- Beden ve spor eğitimi ve sportif rejim (yaşam), sağlıklı yaşamayı
etkiler;
- Spor yaptıkları durumlarda özgüven ile iradenin geliştirilmesi;
- Değişik sporlarda hareketler yaratıcılığının oluşturulması;
- Sporun her şeklinde onun mutlu yaşanması: okul beden eğitimi,
zirve sporu ve herkes için spor (rekreasyon).
- Çevrenin geliştirilmesi, ilerletilmesi ile korunması;
- Günlük yaşamda karşılaşılan sorunların atlatılması için bedensel,
zihinsel ve ruhsal sağlığın bakımı ile ilerletilmesi.
HEDEFLER
Vücut geliştirilmesi, hareket ve fonksiyonal yeteneklerin geliştirilmesi
· Hareket içeriklerini ve hareket yeteneklerin geliştirilmesini
etkileyecek zorlukların dozunu bağımsız şekilde seçebilmeyi
bilmeleri (güç, hız, hareketler koordinasyonu, denge, isabet,
dayanıklık);
· Hareket içeriklerini ve fonksiyonla yeteneklerin geliştirilmesini
etkileyecek zorlukların dozunu seçebilmeyi bilmeleri (aerob ve
anaerob? dayanıklık);
· Vücudun düz tutulmasının ilerletilmesi ve geliştirilmesi ile
vücudun düz tutulmasının oluşturulması için bağımsız bir şekilde
hareket içeriklerini seçebilmeyi bilmeleri;
Okulda ve okul dışındaki spor etkinliklerine katılımı olanaklı
kılan düzeye kadar değişik spor bilgilerinin öğrenilmesi ile
güçlendirilmesi
· Esas spor bilgilerinin güçlendirilmesi ile genişletilmesi;
· Hareket içeriklerini yaratıcı bir şekilde birleştirmeyi bilmeleri;
224
· Bağımsız bir şekilde antreman yapmayı ve antreman şekillerini
seçmeyi bilmeleri;
· Hareket antremanlarına ait yoğunluk ile hacmin hazırlanma
sürecine öğretmen ya da antrenörle birlikte katılmaları;
· Oyunun değişik durumlarında isabetli taktik çözümleri üretmeyi
bilmeleri;
· Kazanımları, öğrendikleri ve seçici sporların güçlendirilmesi.
Teorik bilgilerin bilinmesi
· Fiziyolojik, psikolojik ve sosyolojik açıdan rekreatif ve zirve
sporunun insana olan etkiyi kavramaları;
· Sıralı bedensel antreman hazırlıkları ile vücut geliştirilmesi
fenomenin bilinmesi ve kavranması;
· Dayanıklılık, hareketlilik, güç ve hızın ilerletilmesine ait değişik
araç ile metodların bilinmesi;
· Bedensel (spor) antremanların esas ilkelerinin bilinmesi;
· Spor sakatlıkları getiren nedenleri, onların tedavisi ve onların
önlenmesini bilmeleri.
Sporun mutlu yaşanması, vücudun düz tutulması
· Spor yaşam şeklinin atlatılması için alışkanlıkların oluşturulması
ve bedensel antremanlardan sonra yenilenmeye ait bilincin
oluşturulması (vücudun ilerletilmesi, sporculara ait sağlıklı
beslenme, organizmanın yenilenmesi için fizikal metodların
kullanılması);
· Karşılıklı katılımın ve dostluğun teşvik edilmesi;
· Doğa ve çevreye ait kültürel yaklaşımın geliştirilmesi;
· Sportmen davranışların saygılanması (fair play);
· Bedensel antremanın gevşetici etkisinin yaşanması.
225
PROGRAM İÇERİĞİ
KATEGORİLER
DERS SAYISI
%
Spor eğitimi teorisi
2 ders
2.7
ATLETİZİM
12
16.2
SPOR VE RİTMİK JİMNASTİĞİ
10
13.5
26 ders
35.13
10 ders
13.5
KOLLEKTİF SPORLAR
BİREYSEL SPORLAR
Suda etkinlikler
7-10 gün
Kayak
5-7 gün
Spor yarışları
10 ders
Piknik-doğaya çıkmak
2 gün
ANTROPOMETRİ VE
MOTORİK
4 ders
13.5
5.4
PROGRAMLAŞMANIN ESAS GÖSTERGELERİ
Ders programının 3/2 seçici spıor. Zorunlu d e r s 3 / 1 . Zorunlu
program ve seçici programın gerçekleştirilmesine ait esas kriterler
şunlardır: maddi dayanak, spor sahaları ve hava koşulları.
Seçmeli ve zorunlu program içerikleriyle birlikte kollektif ve bireysel
sporlar için spor yarışların da kapsanması gerekir. Bu spor yarışları
sınıflar arasındaki yarışlarla başlayarak, ulusal düzeydeki yarışların
örgütlenmesine kadar devam etmelidir.
Yüzme ve kayak öğrenme, okul müdürü, ebeveynler ve diğer
enstitülerle yapılan işbirlik sayesinde uygun spor sahalarında örgütlenir.
226
PROGRAM İÇERİKLERİ
Kategoriler
Alt kategoriler
Program içerikleri
Kazanım standartları
Kazanım standartları:
Öğrenciler hareket ve
fonksiyonal yeteneklerini
normal vücut
gelişmesiyle uyumlu
olacak düzeye kadar
geliştirirler.
Öğrenciler, yetenekleriyle
uyumlu bir şekilde
devamlı olarak ve
tempolu bir şekilde uzun
mesafeli koşu mesafesini
artırmalı. Hızlı koşu,
destekli uzak atlayış,
yüksek atlayışa ait teknik
ve sonuçların
güçlendirilmesi olduğu
gibi, atış teknikleri ve
sonuçlarının da
güçlendirilmesi.
Öğrenciler bağımsız bir
şekilde jimnastik
elementlerini yapabilmeli
Spor eğitimi
teorisi
Fonksiyonal ve
hareket
yetenekleri
Büyük gücün, hızın, hareketler
koordinasyonunun, hareketliliğin ve
dayanıklılığın güçlendirilmesine ait
antremanlar ve fonksiyonal yetenekler ile
vücut özelliklerinin iyileştirilmesi.
Atletizim
Koşular
Engelli koşuların öğrenilmesi
Zamanı artırarak koşu 8, 10, 12 dakika.
Mesafeli koşu 3000-4000 m.
Atlayışlar
Ritmik
jimnastikli
jimnastik
Döşemede
alıştırmalar
Yüksek atlayış: sonucun düzeltilmesi –
“sırt üstü” ya da “karın üstü” teknikler.
Uzak atlayış ve sonuç için atlayışların
öğrenilmesi.
Boyun uzalı vaziyette arka takla..
Arkaya takla yapmak yarım çember
şeklinde.
Dersler arası
ilişki
Biyoloji,
enformatik
Biyoloji,
kimya, fizik,
enformatik
Müzik
227
Sağ taraftan destekli yan takla.
Destek olmadan ön takla (salto).
Atlayışlar
Demir
Basamaklı
paraleller
Basamaklı
paralleler
12. sınıfta öğrenilen atlamaların
tekrarlanması.
İsveç kasasının atlanması.
12. sınıfta öğrenilen elementlerin
tekrarlanması.
Ön destekli şekilde bacakların öne,arkaya
geçişi.
Destekli kalkma.
Arka destekli durumdan çember şeklinde
öne çıkma.
Asılarak sallanmaktan tutunarak kalka
bilmek.
tekrarlanması.
Ellere destekli vaziyette omuzlara doğru
toplanma ve sallanabilme.
Öne doğru sallanarak kalkmak, köşeye
destekli-durmak.
Omuzlara destekli bir vaziyetten
kalkabilmek.
228
bunu da kendilerine ait
özel yetenek ve
gereksinimlerine göre
gerçekleştirmeli;
Müzik eşliğinde değişik
akrobatik ve ritmik
içerikleri toplamayı
bilmeleri.
Odun direk
Yüzükler
tekrarlanması.
Bir elle üst paraleli tutarak yandan ve
önden takla yapabilmek. Üst paralelde
eller üzerine durmak, ard arda ellerle alt
paralele geçiş (vertikal üzerinde durmak
için hazırlık).
Üst paralele asılarak ve üst taraftan
tutunarak, öne-arkaya doğru
salanabilmek.
tekrarlanması.
Elementlerle kombinasyon yapmak:
Sağ ayakla zıplayarak biniş, sağ ayağının
topuğuna dayanarak yarı eğik durmak,
ayakların yanaşmasıyla yön almak,
yüksek atlayış, parmaklar ucunda iki
hadım atmak, paralellerde durabilmek
(yandan ya da cepheden) .
Vücutla çembere çıkmak (direk üzerine
destekli- direk üstünde toplanmak, ön
çember, omuzlar yukarda olmak üzere
vücutla çembere çıkmak.
tekrarlanması.
Omuzlar önde ve toplanmiş vaziyette,
basit asılma.
229
Ritmik jimnastik
ve danslar
(oyunlar)
Kolektif
sporlar
230
Basketbol
Omuzlar toplanmış halde öne, arkaya
sallanma.
Serbest asılma şeklinde öne-arkaya
sallanma.
Serbest asılmadan, toplanmış asılmaya
geçiş.
Öne-arkaya sallanmadan toplanmış
asılmaya geçiş.
Değişik ritim ve tempoyla ritmik
hareketler.
Kısa çubuklarla, odun şişelerle, çemberle,
topla vb. gereçlerle hareketler.
Yöreye ait halk oyunları.
Valser.
Esas elementlerin güçlendirilmesibilinmesi:
Topla hareket.
Topu kapabilmek için savunmada ve
atakta atlamak.
Pivot oyuncusunun pota altındaki
hareketleri ve serbest atışlar çizgisindeki
hareketleri.
Saha içinde oyuncuların pozisiyonları.
Oyun stilinin seçilmesi.
Atak sisteminin seçimini etkileyen
etmenler.
Atak: bireysel savunmaya karşı.
Öğrenciler, kolaylıkla
yapabilecekleri düzeye
kadar toplumsal dansların
esaslarını bilmelidir.
Aerobike ait esas
elementleri öğrenmeli..
Öğrenciler bir pota yada
iki potada
oynayabilecekleri
seviyeye kadar esas
teknik elementlerini ve
savunma ile ataktaki
taktik kombinasyonları
bilmeli. Sınıflar ve
okullar arası yarışların
hazırlanmasınada ve
örgütlenmesinde aktif
katılımcı olmaları.
Müzk,
Psikoloji,
Sosyoloji
Voleybol
Futbol
Alan savunmasına karşı.
Alan presingine (bire bir) karşı.
Yarışlar: sınıflar ve okullar arası.
Teknik hareketlerin tekrarlanması:
Pas yapma, tenis servisi, atışlar, bloklar
vb.
Servis karşılamanın öğrenilmesi ile
mükemelleştirilmesi.
Yere uzanarak topu karşılayabilmek
“plongeon”.
Grup ve ekip savunmaları- savunma
sistemleri.
Grup ve ekip ataklar.
6:6.oyun, atak ve savunmanın sağlanması.
Küçük alanda kısa topları pas yapabilme
ve kabul etme.
Ortalama ve kaleye atışlar.
Duraksamalardan kaleye atışlar (serbest
vuruşlar).
Oyun halinde ve hareketli vaziyette topu
pas etme ve kabul etme.
Grup ve ekip savunma.
Grup ve ekip atak.
Küçük fudbol 6:6 ve 7:7 oyun kurallarının
uygulanması şartıyla.
6:0 oyunundan yavaş bir
şekilde 5:1 oyununa
geçişteki dinamik
durumlarda öğrenciler,
esas teknik elementlerini
savunma ile ataktaki
taktik kombinasyonları
öğrenmeleri gerekir.
. Sınıflar ve okullar arası
yarışların
hazırlanmasınada ve
Öğrenciler, esas teknik
elementlerini ve savunma
ile ataktak taktik
kombinasyonları
bilmeleri ve bunları
oyunun değişik dinamik
durumlarında ve küçük
fudbolda kullanmaları.
Sınıflar ve okullar arası
yarışların
hazırlanmasında ve
231
El topu
232
Öğrencilerin çembersel değerlendirmeleri
12. sınıfa ait testler sayesinde yapılır.
Gösterilen özel yetenekler bağımlılığında
enerjetik ve enformatik zorluklar
belirlenir ve onların artırılması hedeflenir
(% 80-90).
Hareket içeriklerinin tekrarlanması oyun
sayesinde ancak olanakların olduğu yerde,
yani düzeltmelerle kısa molalarla, bireysel
savunma ile atağa ait somut uygulayıcı
elementlerin örnekleriyle yapılır.
Olanakların olmadığı yerde, oyunun
emprovize edilmesi gerekir. Olanaklar
dahilinde bu durumda el topu oyununun
teknik-taktik unsurlarının
otomatikleşmesine gidilir. Sınıf-okul
içinde yapılan seçimle özel yerlerde
oynayanları bulmak gerekir:
2.1 Atakta, kanatta, savunmada, pivot
v.b. aynı zamanda savunma.
2.2 Aynı zamanda grup ve kolektif
ataklar için en azından iki sistemin (1 ve 2
pivotla) hazırlanmasını yapacak kişilerin
saptanması gerekir. Aynı zamanda alan ve
bire bir savunma olmak üzere iki savunma
örgütlenmesinde
aktif katılımcı olmaları.
Öğrenciler, esas teknik
elementlerini ve savunma
ile ataktak taktik
kombinasyonları,
bilmeleri ve bunları
oyunun değişik dinamik
durumlarında ve bireysel
ile alan savunmalarında
kullanmayı bilmeli.
Sınıflar ve okullar arası
yarışların
hazırlanmasında ve
Bireysel
Sporlar
Dövüş sporlarıkaratekendini savunma
Röketli sporlar
tenis
Yüzme ve
suda
etkinlikler
Kayak
yapma ve
kardaki
sisteminin de hazırlanması gerekir.
Yarı aktif ve aktif rakiple kendini
savunmaya ait esas elementler.
Yarı aktif ve aktif rakiple kendini
savunmaya ait taktik elementlerin
öğrenilmesi.
tekrarlanması.
Topa voley forhend ve bekhend spin
şekliyle vuruş.
Smaç vuruş.
Keserek servis yapmak –“slice”.
Servis kabulu.
Oyun.
Yüzme teknikleri Yüzme tekniklerin öğrenilmesi: serbest
Dönüşler
sitil, sırt üstü, kurbağlama ve yunus
stilinde başlanmak ve kurallara göre
dönüş yapmak.
Yüzme elementlerinin birleştirilmesi:
başlanmak, yüzme ve tüm teknikler için
dönüş yapmak.
Suda boğulanı kurtarmak.
Yüzme yarışları.
Alp disiplinleri
Derin karda dönüş yapmak:
a) Kalın karda “jet” dönüş
b) Kılıç hadımlı paralel dönüş
Kendini savunmaya ait
teknik ve taktik
elementleri bilmeleri
Biyoloji
Röketle yapılan şu
vuruşları bilmeleri:
forhendli spin, bekhendli
spin, servis yapma ve
oyunun teknik-taktik
elementleri
Matematik
Öğrenciler 1-2 yüzme
tekniklerini öğrenmeli;
100m mesafeli yüzme,
kuralları uygulama
şartıyla.
Biyoloji,
Kimya
Öğrenciler düzenli
sahalarda kayak
yapabilmeyi bilmeli, uzak
233
Antreman: “açık” ve “kapalı”duruşta
“step” dönüş.
Yarış teknikleri: Kılıç uclarının açılışıyla
dönüş ve alttaki kayaktan destek alamak.
etkinlikler
Spor
yarışları
Piknik ve
gezi
ANTROPOMETRİ VE
MOTORİK
234
Kollektif ve
bireysel
sporlarda yarışlar
ve atletizim ile
jimnastikte
yarışlar
En azından iki kolektif sporda.
Tenis, pingpong, karate vb. yarışlar.
Kısa ve orta mesafeli koşularda yarış, atış
ve atlayışlarda.
Döşemede ve araçlarda yarışlar.
Ilkbahar ve sonbahar krosu (1000-15000
m).
Kros
Yarışlar okul çerçevesinde, sınıflar
arasında, sınıf içinde ve belediye okulları
arasında yapılmalıdır..
Yılda iki kez
Yılda en az üç kez doğaya çıkmak: yön
doğada gezi
bulma yürüyüşleri, topografi işaretlerin
okunması 12-15 km (sonbahar, ış ve
ilkbahar).
Antropometrik
Vücut ağırlığı.
özelliklerin ve
Vücut uzunluğu.
hareket
Yerinden uzak atlayış.
yeteneklerinin
Yerinden yüksek atlayış.
değerlendirilmesi Koşu 100 metra.
Koşu 800-1000 m.
Diğer testler de eklenebilir.
mesafede kayakla
yürüyüşü güçlendirmeli,
tahta üzerinde
kayabilmeli (snow
board).
Öğrenciler yarışlar
Sosyoloji,
örgütlemesinde, kuralları psikoloji
uygulamada ve
sportmence davranmada
*fair-play yetenekleşmeli,
Hakemlik yapmayı
bilmeli.
Öğrenci dağlık bölgelerde Coğrafya,
korunma (savunma)
Biyoloji, Resim
kurallarını bilmeli.
dersi
İlerleme derecesi
(psikomotirik özelliklerin
başlangıç ve nihai
değerlendirilmesi).
Matematik,
Sağlık eğitimi
Koşullara ve kadrosuna bağlı olarak, sunulan dört kollektif spordan
okul en azından ikisini seçmek zorundadır.
Ek içerikler
Roler kullanma, bisiklet sürme, tenis, badmington vb. Bu içeriklerin
seçimini maddi ile kadro koşullarına ve okulun bulunduğu yöreye has
olan geleneklere göre öğretmen ve okul yapar.
On Üçüncü sınıf öğrenci organizmasının gelişmesinde ve büyümesindeki süreçte gözlenen yavaşlamayla belirgindir. Bu yaştaki öğrencilerin organizmaları en büyük zorlukları bile atlatma durumundadır. Bu
olgu da motorik (hareketlilik) yeteneklerinin en üst bir düzeye çıkmasını
etkiler.
Öğretmenler, önceki okul düzeylerine kıyasen şimdi cinsiyetler
arasındaki belirgin farkları göz önünde bulundurmalıdır.
Öğrencilerin spor etkinliklerine yönelik teşvik edilmeleri, öğretmenin
ana hedeflerinden biridir. Öğretmen bunu uygun program içeriklerinin
seçimiyle yapmalı, doğrusu öğrencideki kazanımların değerlendirilmesi
ile ilerletilmesi gereğini teşvik etmelidir. Öğretmen tarafından sunulan
ödevlerin, genelde öğrenci tarafından yapılabilecek ödevler olması gereklidir. Aynı zamanda öğrencilerde galibiyet, mağlubiyet ya da başkalarıyla
yarış yapma duygusunun pek te fazla geliştirilmemesi gereklidir. Demek
oluyor ki öğretmenin asıl amacı, spor bilgilerinin ile vücut hareketlilik
yeteneklerinin güçlendirilmesi ile öğretilmesi olmalıdır.
Öğretmen, bu yaştaki öğrencilerin belirli spor dallarına ait ilgilerini
göz önünde bulundurmalı çünkü ders programının en büyük bir bölümü
seçme sporu kapsamaktadır. Bu olgu dersin yetenek ve gereksinimlere
göre gruplar halinde örgütlenmesini ön plana çıkarır, ancak ders süreciyle
kapsanmayan öğrencinin olmamasına dikkat eder
235
DEĞERLENDİRME
· Vücut geliştirilmesinin değerlendirilmesi antropometrik elementlerle yapılır
- Yılda iki kez (vücut uzunluğu ve vücut ağırlığı);
· Hareket yeteneklerinin değerlendirilmesi SGS sistemiyle yapılır
(yerinden uzak atlayış, yerinden yüksek atlayış, 100m hızlı koşu, ve
1000m (bayanlar), 1200m (erkekler) dayanıklılık koşuları.
· Öğrenilen bilgilerin düzeyi bireysel şekilde ve oyun esnasında
değerlendirilir;
· Oyun kurallarının saygılanması ile yeteneklerin değerlendirilmesi
ve
· Kollektif sporlardaki işbirlik ile koordinasyon;
· Teknik ve taktik elementlerini öğrenme düzeyinin değerlendirilmesi.
236
ON ÜÇÜNCÜ SINIF DERSLERİNİ OKUTACAK
ÖĞRETMENLERDEN İSTENEN KALİFİYE
No. Dersin Adı
Öğretmenden İstenen Kalifiye
1
Türk Dili ve Edebiyatı
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
2
İngilizce
İngilizce Öğretmeni
3
İkinci Yabancı Dil
Yabancı Dil Öğretmenliği
4
Latince
Lisans eğitiminde en az iki dönem
Latince dersi almış yabancı dil
öğretmenleri
5
Matematik
Matematik Öğretmeni
6
Coğrafya
Coğrafya Öğretmeni
7
Tarih
Tarih Öğretmeni
8
Sosyoloji
Sosyoloji Öğretmeni
9
Felsefe
Felsefe Öğretmeni
10
Psikoloji
Psikoloji Öğretmeni
11
BİT (Bilişim Teknolojileri)
Matematik – Enformatik Öğretmeni
Bilgisayar Mühendisi
12
Beden Eğitimi ve Spor
Beden Eğitimi Öğretmeni
237
238
Tiraj: 100
Yayına hazırlayan:
LIBRI SHKOLLOR YAYINEVİ – Priştine
BASKI: ALFAPRINT - Priştine
239
Katalogimi në botim – (CIP)
Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
371.214 (075.3)
Öğretim plan ve programı: Üst Seviye Ortaöğretim, On ¥çòncò
Sınıf : Genel Lise.- Priştine : Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2006
(Priştine: “Alfaprint”).- 240 fq. ; 24 cm.
ISBN 9951-16-000-X
240

Öffnen

Transkript

Benzer belgeler

Felsefe Öğretmenliği - Maltepe Üniversitesi

EGITIM, BILIM VE TEKNOLOJI BAKANLIGI

Reconsidering Migration, Globalization and Social

egıtım, bılım ve teknolojı bakanlıgı

Tanıtım Broşürü - Kara Kuvvetleri Komutanlığı

calendar of actıvıtıes

egıtım, bılım ve teknolojı bakanlıgı

Okulumuza genel bakis Ilk okuldan Gymnasium´a geçiş

Bruner`in Öğrenme Kuramı