nörolojik muayene - KEAH ACİL TIP PORTALI

Transkript

NÖROLOJİK MUAYENE
Uzm.Dr. Hilal Hocagil
Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi
Acil Tıp
1/11/2011
KEAH ACİL TIP KLİNİĞİ - UZM.DR.HİLAL HOCAGİL
NÖROLOJİK MUAYENE
1- Mental durum
2- Yüksek serebral fonksiyon
3- Kranial sinirler
4- Duyu muayenesi
5- Motor sistem
6- Refleksler
7- Serebellar testler
8- Yürüme ve duruş
1/11/2011
Mental durum
•
•
•
•
•
•
Duygusal ve entellektüel fonksiyonu gösterir
Düşünce bozuklukları
Dikkat
Hafıza
Bilinç durumu
Oryantasyon
1/11/2011
Yüksek serebral fonksiyon
• Dominant hemisfer sol hemisfer
• Konuşma dominant hemisferdedir
• Vizüel dikkatsizlik, ele verilen cismin tanınması
ve iki nokta ayırımı nondominant
hemisferdedir
1/11/2011
Yüksek serebral fonksiyon
Konuşma bozuklukları
• Disartri
• Disfazi
1/11/2011
Disartri
• Oral veya fasial kasların koordinasyon
bozukluğu veya güçsüzlüğünden kaynaklanır
• Periferik tip konuşma bozukluğu
1/11/2011
Disfazi (afazi)
• Santral tip konuşma bozukluğu
• Mesaj iletmek ve iletileni alma yeteneğinin
beyin hasarına bağlı bozulması
1/11/2011
Afazi muayenesi
Konuşulanı anlama
• Emirlerin yerine getirilmesi
• Cisimlerin gösterilmesi
Spontan konuşma
• Akıcılık
• İçerik
1/11/2011
•
•
•
•
•
•
Broca (motor) afazisi
Spontan konuşma akıcı değil
Konuşamaz veya yavaş ve tek tek konuşur
Sadece anahtar kelimeleri kullanırlar, ekler ve
tamlamalar yoktur
Hatalarının farkındadırlar
İşittiklerini ve okuduklarını anlar
Yazma ve tekrarlama bozuktu
1/11/2011
Wernicke (duysal) afazisi
• Konuşma akıcı fakat anlamsız
• Parafazik hatalar
• Hatalarının farkında değildir
• Anlama ileri derecede bozuktur
• Tekrarlama, isimlendirme, okuma ve yazma
ileri derecede bozuk
1/11/2011
Kranial sinirler
1. Olfaktorius
2. Opticus
3. Oculomotorius
4. Troklear
5. Trigeminal
6. Abdusens
7. Facial
8. Vestibulocohlearis
9. Glossofaringeus
10.Vagus
11.Aksesorius
12.Hipoglossus
1/11/2011
Kranial sinirler
1.Nervus Olfaktorius
• Her bir burun deliğine ayrı ayrı
koku koklatılır (sabun, kahve,
tütün)
Anosmi
• frontal lob tm’ler
• anevrizmalar
• travmaya bağlı kesiler
• genellikle tek taraflı
1/11/2011
KEAH ACİL TIP KLİNİĞİ - UZM.DR.HİLAL
HOCAGİL
Kranial sinirler
2.Nervus Opticus
Muayene
• görme keskinliği
• görme alanı
• ışık refleksi
1/11/2011
Kranial sinirler
2.Nervus Opticus
Görme Keskinliği
• Her göz için ayrı yapılmalı
• Snellen benzeri kartlar
• Okuyamıyorsa parmak sayma, el hareketlerini ve ışığı
görüp göremediği sorulmalı
Görme Alanı
• Konfrantasyon testi
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
2.Nervus Opticus
Işık Refleksi
• aff yol 2. CNS, eff yol 3. CNS
• Direkt IR:optik sinir ve retina lezyon kaybolabilir
• Indirekt IR
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
3, 4 ve 6. CNS muayenesi
• 25-30cm mesafeden gösterilen objeyi
hastanın gözleriyle takip etmesi istenir
• Obje her yönde en uca bakacak şekilde
hareket ettirilmeli
1/11/2011
1/11/2011
Kranial Sinirler
3.Nervus Oculomotorıus
• Med. sup.ve inf. rektus ile oblikus inf. kasları
• Levator palpebra sup., sfinkter pupilla ve silier
kasları (parasempatik lifler)
3. CNS felci
• pitozis
• sadece dışa ve aşağı hareket olduğundan bu yöne
şaşılık
• ışık refleksi ve akomodasyon bozukluğu
1/11/2011
Kranial Sinirler
4.Nervus Trochlearıs
• Superior oblik kas (gözü aşağı ve içe baktırır)
4. CNS felci
• aşağı bakış bozukluğu
• göz dışa döner
• horizontal planda aşağı bakarken diplopi
1/11/2011
Kranial Sinirler
6.Nervus Abducens
• Lateral rektus kası (gözü dışa baktırır)
6. CNS felci
• dışa bakış kısıtlılığı
• diplopi
• içe şaşılık
1/11/2011
Kranial Sinirler
5.Nervus Trigeminus
Motor ve duyu dalları vardır
Motor fonksiyon muayenesi:
• Diş sıktırılarak masseter kaslar palpe edilir
5. CNS Felci:
• Çene karşı tarafa kayar
Duyusal fonksiyon muayenesi:
• Pamuk dokunma testi
1/11/2011
Kranial Sinirler
Kornea refleksi
• aff  n.trigeminus
• eff  n.facialis
• Hasta dışa ve yukarı baktırılırken pamuk ile
kornea lateraline dokunulur  her iki gözünde
kapanması gerekir
1/11/2011
Kranial Sinirler
7.Nervus Facıalıs
Motor lifler: levator palpebra sup. kası dışında
yüz ve skalptaki tüm kaslar ile platisma
Muayenesinde:
• gözler sıkıca
kapattırılır
• kaşların kaldırılması
istenir
• dişlerini göstermesi
istenir
1/11/2011
Kranial Sinirler
7.Nervus Facıalıs
7. CNS felci
• Aynı tarafta göz kapatılamaz
veya zorlama ile kolay açılır
• kaş yukarı kaldırılamadığından
alında kırışıklıklar oluşmaz
• sağlam taraf ağzı kendine çeker,
lezyon tarafında nazolabial oluk
silinir
1/11/2011
Kranial Sinirler
7.Nervus Facıalıs
• Duyusal lifler: dilin 2/3 önde tat duyusu (korda
timpani), göz yaşı bezi, submandibular ve sublingual
tükrük bezleri (parasempatik sekretuar)
Muayenesinde:
• Dil dışarı çıkartılarak, dilin 2/3 önüne değişik tattaki
solüsyonlar damlatılır
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
8.Nervus Vestibulocochlearıs
• N.cochlearis  işitme
Muayenesi:
• her iki kulakta ayrı ayrı fısıltı sesi
(90cm)
• diapozonla Weber ve Rinne testi
(hava ve kemik yol ile işitme
testi)
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
8.Nervus Vestibulocochlearıs
• N. Vestibularis  denge
Muayenesi:
• Nyllen-Barany testi (boyun bir tarafa 30-40 derece
çevrildikten sonra, baş muayene masasından 30
derece aşağı sarkacak şekilde sırt üstü yatırılır)
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
9.Nervus Glossofarıngeus
• Motor lifler stilofaringeus kası
• Duysal lifler uvula, yumuşak damak,
tonsilla, farinks, östaki borusu, dilin 1/3
arkası (tat)
Muayenesi:
• Farinks ve yumuşak damak duyusu, kusma
refleksi, dilin 1/3 arka kısım duyusu ve tat
duyusu
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
10. Nervus Vagus
• Motor lifler yumuşak damak, farinks ve
larinks kasları
• Parasempatik lifler akciğer, kalp,
sindirim sistemi
Muayene:
• uvulanın pozisyonuna ve plikaların
hareketine bakılır, öğürme refleksi kontrol
edilir
10.CNS felci:
• Disfaji, disartri, disfoni
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
11.Nervus Accesorıus
• Motor lifler SCM ve trapezius kası
11.CNS felci:
• omuz kaldırılamaz,
• SCM atrofik
• başı rahatlıkla döndürülebilir
1/11/2011
HOCAGİL
Kranial Sinirler
12.Nervus Hipoglossus
• Motor lifler dil kasları
Muayene:
• Dilini dışarı çıkartması ve 4 yöne oynatması, yanağı
diliyle itmesi istenir
12.CNS felci:
• Dil kaslarında atrofi, fasikulasyon, disartri, dil lezyon
tarafına kayar
• Bilateral ise dil hareket etmez ve dışarı çıkarılamaz
1/11/2011
HOCAGİL
Duyu muayenesi
Yüzeyel Duyu Muayenesi
• Dokunma, ağrı, ısı
• Yüzden başlanarak, gövde ve ekstremitelere
geçilir
• İki taraf karşılaştırılarak yapılır
• Dermatom ile uyumluluğuna bakılır
• Meme başı-T4, göbek-T10, inguinal bölge-L2
1/11/2011
Spinal kord basısı
• Servikal kord basısında duyu muayenesi meme
hizasında seviye verir
• Alt sırt ağrısı ve idrar inkontinansı olan hastada
100 cc üzeri rezidü idrar spinal kord basısı için
anlamlı olabilir
• Perine bölgesinde duyusu korunmuş alanların
olması inkomplet spinal kord yaralanmasını
gösterir
• Hiperaktif refleks olmaması spinal kord hasarını
ekarte ettirmez
1/11/2011
Duyu muayenesi
Derin Duyu Muayenesi
Pozisyon duyusu
• Hastanın gözleri kapalıyken, ayak baş parmağı veya
el işaret parmağı hareket ettirilir ve bunun yönü
sorulur
• Periferal nöropati için en iyi test
Vibrasyon duyusu
• Diapozon yardımı ile yapılır
1/11/2011
HOCAGİL
Duyu muayenesi …………
Kortikal Duyu Muayenesi
Gözler kapalıyken yapılmalıdır
Stereognozi
• avuç içine cisim konur
Grafestezi
• bir cisimle avuç içine
harf, rakam yazılır
İki nokta ayrımı
• aynı anda birbirine yakın
2 yere uyarı
1/11/2011
HOCAGİL
Motor sistem muayenesi
• Kas tonusu
• Kuvveti
• İstemsiz hareketleri (tremor)
1/11/2011
Kas Tonusu
• Kasın istirahat halindeki gerginlik durumu
• Piramidal ve ekstrapiramidal sistem tarafından
düzenlenir
1/11/2011
HOCAGİL
Spastisite:
• Piramidal sistem lezy. oluşan hipertonisite
• Üst ekst. fleksör, alt ekst. ekstansör kaslar baskın
Rijidite
• Ekstrapiramidal sistem lezy. oluşan hipertonisite
• Hem agonist hem de antagonist kaslarda tonus 
1/11/2011
HOCAGİL
Kas Kuvveti
• Modifiye Medical Research Skalası
5
normal
3
yer çekimine
karşı hareket ettirir
5-
hafif kuvvetsizlik
3-
yerçekimine karşı hareket var
tamamlayacak güç yok
4+
4e benzer fakat daha 2
güçlü
dirence karşı hareket 1
ettirir
yerçekimi elimine edilince
hareket eder
çok hafif kasılma
4-
4e benzer fakat daha 0
güçsüz
hareket yok
3+
geçici direnç gösterir
4
1/11/2011
HOCAGİL
Triceps: N. Radialis
medulla spinalis C6-C8
Biceps: N.
1/11/2011
Musculocutaneus,C5-C6
Deltoid: N. Aksillaris
medulla spinalis C5-C6
HOCAGİL
• Bilek fleksörleri:N. Medianus ve N. Ulnaris, C6-C7
• Abduktor pollicis brevis:N. Medianus ,C8-T1
• Palmar interossei:N. Ulnaris C8-T1
Bilek ekstansörleri:
N. Radialis ,C5-C6
1/11/2011
ve N.Ulnaris, C7-C8
Dorsal interossei:
N. Ulnaris C8-T1
HOCAGİL
İliopsoas:
N. femoralis, medulla
spinalis L1-L2
1/11/2011
Gluteus maksimus:
N. Gluteus inf., L1-L3
HOCAGİL
Quadriceps femoris: N. Femoralis, L2-L4
1/11/2011
‘Hamstring’ grup kasları:
Biceps femoris, semitendinozus ve
semimembranozus.
N. Siaticus ,L5-S1
HOCAGİL
Ayağın plantar fleksiyonu:
N. Tibialis ,L5-S2
Ayağın dorsifleksiyonu:
N.
Peronealis prof., L4-S1
1/11/2011
HOCAGİL
• Ayağın eversiyonu: N. Per.sup.,L5-S1
• Ayağın inversiyonu: N. Tibialis ve Peronealis prof., L4L5
• Ayak parmaklarının dorsifleksiyonu:
N.peronealis prof., L5-S1
• Ayak parmaklarının plantar fleksiyonu:
N. Tibialis, L5-S1
1/11/2011
HOCAGİL
•
•
•
•
•
Tremor
Aksiyon tremoru
Hipertiroidizm
Kafein
Alkol
Sedatif çekilmesi
Esansiyel ailesel tremor
1/11/2011
İstirahat tremoru
• parkinson
Refleksler
• Bir aff. duyusal uyarıya karşı hemen ortaya çıkan motor
veya sekretuvar cevaptır
• Santral veya periferal hasarı gösterir
0- refleks yok
1- hipoaktif (2.motor nöron ,kas hasarı)
2,3- normal
4- hiperaktif (1.motor nöron hasarı)
1/11/2011
HOCAGİL
Refleksler
A) Normal refleksler:
1. Derin (tendon) refleksler
2. Yüzeyel (deri) refleksler
B) Patolojik refleksler:
1. Babinski işareti
2. Babinski eşdeğerleri
3. Klonus
1/11/2011
ReflekslerR
A-NORMAL REFLEKSLER
1-Derin (tendon)refleksler
Biceps Refleksi
Triceps Refleksi
Stiloradial Refleksi
1/11/2011
HOCAGİL
Refleksler
A-NORMAL REFLEKSLER
• Jendrassik
manevrası
Patella Refleksi
1/11/2011
HOCAGİL
Refleksler
A-NORMAL REFLEKSLER
Aşil Refleksi
1/11/2011
HOCAGİL
Refleksler
2-Yüzeyel Refleksler
Refleks
Sonuç
M.Spin
seviyesi
Abdominal Kosta-iliak
fossa arası
Kasılma
Th7-Th12
Kremaster Uyluğun iç
kısmı
Testis çekilir L1-2
Plantar
Taban derisi
Parmak
fleksiyonu
S1
Anal
Perianal deri
Sfinkterde
kasılma
S5
1/11/2011
Muayene
HOCAGİL
Refleksler
B-Patolojik Refleksler
• Babinski işareti:
Piramidal yol hast. için patognomoniktir  ekstensor
plantar cevap
Normal plantar cevap
1/11/2011
Refleksler Gordon refleksi
Babinski eşdeğerleri:
• Schaeffer refleksi
(aşil tendonu sıkılır)
Oppenheim refleksi
1/11/2011
Chaddock refleksi
Refleksler
Klonus:
• Gerilen bir kasta çıkan sürekli ritmik kasılma
• Metabolik hastalık ve primer nörolojik disfonksiyonda
• Spasitenin bir bulgusu olabilir
1/11/2011
HOCAGİL
Refleksler
B-patolojik Refleksler
Klonus:
• Aşil klonusu
1/11/2011
HOCAGİL
Serebellar muayene
• Kas hareket ve koordinasyonunu sağlar
• Hızla değişen hareketlerle değerlendirilir
• Nistagmus serebellar disfonksiyon için anlamlı
1/11/2011
Serebellar muayene
Diadokokinezi
1/11/2011
Parmak-parmak testi
Parmak-burun testi
HOCAGİL
Serebellar muayene
• Diz-topuk testi
• Rebaund fenomeni (kol
dirsekten flek + supin
hastanın eli çekilir ve bırakılır
 kol yüze çarpar)
1/11/2011
HOCAGİL
Yürüme ve duruş muayenesi
Travma hastasında tek tüp kan alacaksanız hangi
tetkiki isterdiniz?
1/11/2011
• Serebellar iskemi veya hemoraji ani gelişen
yürüme bozukluğuna neden olur.
1/11/2011
Ataksi:
• Koordinasyon bozuktur
• En sık serebellar bozukluklarda görülür
• Serebeller tipte gözler açık ve kapalıyken aynı tarafta
denge bozukluğu
• Arka kord lezyonda ise gözler açıkken denge
korunabilirken, kapalıyken ataksi olur (Romberg testi +)
1/11/2011
HOCAGİL
SONUÇ
• Nörolojik muayene FM nin ayrılmaz bir
parçası
• İyi bir anamnez ile muayene çoğunlukla tanı
koydurucu
• Her hekim kendi için uygun olan baştan ayağa
veya sistematik muayene yöntemini kendi
belirlemeli
1/11/2011
teşekkürler
1/11/2011

nörolojik muayene - KEAH ACİL TIP PORTALI

Transkript

Benzer belgeler

subaracnoid kanama

BULANTI VE KUSMA - KEAH ACİL TIP PORTALI

Kuduz - KEAH ACİL TIP PORTALI

Slayt 1 - Acilci.Net

solunum sıkıntısı

erkan çoban - Acilci.Net

2. - Acilci.Net

101 ektopik gebelik ve 1.trimester aciller - bora kaya

DR. YASİN BOZKURT