Kuduz - KEAH ACİL TIP PORTALI

Transkript

19.10.2011
GİRİŞ
➲
KUDUZ
➲
➲
➲
KEAH ACİL TIP - Dr.Yasin Bozkurt
100’Ü AŞKIN ÜLKEDE 2.5 MİLYARDAN FAZLA İNSAN
RİSK ALTINDA
DÜNYADA MORTALİTEDE 10. SIRADA
ETKİLİ AŞI VE TEDAVİYE RAĞMEN YILDA 50.00060.000 KİŞİ ÖLMEKTE
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE RİSK DAHA FAZLA
EPİDEMİYOLOJİ
➲
PRİMER HAYVANLARDA BULUNUR.
➲
VEKTÖRLERİ KÖPEK (ÖZELLİKLE ASYA, LATİN
AMERİKA, AFRİKA), TİLKİ (AVRUPA, KUZEY
AMERİKA), RAKUN,KOKARCA (ABD, KANADA),
CAKAL (ASYA, AFRİKA, KUZEY AMERİKA) VE
YARASALARDIR (ARJANTİN, AVRUPA).
➲
Hamster, Deney faresi, Evcil Tavşan, Sincap gibi
küçük kemirgenlerin ısırıklarında maruziyet sonrası
profilaksi gerekmez....
Kuduz köpek
MİKROBİYOLOJİ
➲
Virüs; rhabdoviridae ailesinden lyssavirüs üyesidir.
➲
Tek zincirli RNA virüsüdür.
➲
İnsan ve hayvanları etkileyen cinsteki
rhabdoviridaeler 2 alt gruba ayrılır. Bunlar;
vesiculovirüsler (insanda ölümcül olmayan
influenza benzeri sendrom yapar) ve
lyssavirüslerdir.
➲
İnsanda kuduza neden olan lyssavirüsler en az 7
genotipten olusur: klasik kuduz virusu, lagos yarasa
virusu, mokola virus, duvenhage virusu, avrupa
yarasa lyssavirus 1, avrupa yarasa lyssavirus 2,
avusturalya yarasa virusu.
PATOFİZYOLOJİ
➲
➲
➲
➲
➲
➲
➲
➲
Enkübasyon Süresi 20-90 Gün
Bulaştan sonra kastaki nikotinik asetilkolin reseptörüne
tutunur
Daha sonra motor-end plağa yayılır.
Periferal sinirin aksoplazması içinde çoğalmaya ve
ilerlemeye başlar.
Dorsal kök, spinal kord, SSS doğru ilerler.
Gri maddede çoğaldıktan sonra periferik sinirler üzerinden
tüm sistemlere yayılır.
Tükürük bezlerinin viral tutulumu salyanın enfektivitesini
açıklar.
Histolojik olarak ensefalite benzer.
1
19.10.2011
PATOFİZYOLOJİ
➲
Fokal kanama ve demiyelinizasyon yapar.
➲
Replikasyon alanlarında eozinofilik intrasellüler negri
cisimcikleri karakteristiktir.
➲
Negri cisimcikleri tanı koydurucudur, olmaması
kuduzu ekarte ettirmez.
➲
Viral bulaşın en sık yolu kuduz hayvanın ısırığıdır.
➲
Diğer yollar mukus kontaminasyonu, aerosoller,
kornea
ve börek transplantasyonu, iatrojenik (kötü inaktive
edilmiş aşı)
➲
2001 yılı sağlık bakanlığı kuduz kontrol korunma
yönergesinde tırmalama da bulaş şüphesi
tanımlamasında yer alır.
NEGRİ CİSİMCİĞİ
Negri cismi kuduz için tanısaldır.
PATOFİZYOLOJİ


Kuduz hasta tarafından ısırılma, tırnaklanma veya
salyanın mukoza ve açık yara temasında veya hasta
ile belirtiler çıkmadan önce cinsel ilişkide bulunanlara
da kuduz bağışıklaması uygulanmalıdır. (2001 TC SB)
PROFİLAKSİ- TEMAS ÖNCESİ
➲ Temas Öncesi Profilaksi Ve Aşı, Bulaşım Riski
Taşıyan Aktivitelerde Bulunan İnsanlar İçin Önerilir.
Ülkemizde HDCV (Human Diploid Cell Vaccine) ve
VERO (Verorab) bulunmaktadır. Her iki aşının da
bağışıklama gücü ve yan etki açısından hiçbir farkı yoktur.

Temas sonucu risk; hayvanın gerçekten ısırıp
ısırmadığına, ısırık sayısına, derinliğine, ısırık yerine
bağlıdır.
Yüz çevresinde çok sayıda ve ağır ısırıklar: 80%–100%
Tek ısırık: 15%–40%
Kol ve bacaklarda yüzeysel ısırıklar: 5%–10%
➲ Açık yaranın enfekte salya ile kontamine olması: yaklaşık 0.1%
oranında risk taşır.
➲
➲
➲
PROFİLAKSİ- TEMAS ÖNCESİ

Aşılanmamışlarda, Bulaşma öncesi aşılama uygulaması
için 0., 7., 28. günlerde toplam üç doz aşı
uygulanması yeterlidir

Temas öncesi şemaya göre aşılanmış bir kişiye virüsle
teması halinde 0. ve 3. günlerde uygulanacak 2 doz
rapel aşı yeterli olacaktır.

Sıtma profilaksisi için kinin ya da meflokin alanlarda
kinin HDCV antikor yanıtıyla etkileşebilir. Bu yüzden
antimalaryal tedavi alan tüm hastalar mutlaka IM
yolda immünize edilmelidirler
PROFİLAKSİ- TEMAS SONRASI

Yara temizliğinin bulaş riskini önleyebildiği tespit
edilmiştir.
◦
Bu nedenle yapılacak ilk iş yaranın, sabunlu su ya da seyreltik
povidon-iyot sulu çözeltisi ile temizlenmesidir.

Temas öyküsü olduğunda coğrafi bölge, hayvanın
cinsi, oluş şekli, hayvanın aşı durumu, hayvanın
yakalanıp yakalanmadığı öğrenilmelidir

Kuduz aşısı 0., 3., 7., 14., günlerde 4 doz olmak üzere
intramuskuler yoldan ve mutlaka deltoid adeleden
bebeklerde ise uyluğun anterolateral kısmından yapılmalıdır
2
19.10.2011
PROFİLAKSİ- TEMAS SONRASI
➲
➲
➲
➲
➲
➲
SERUM-AŞILAR
Abd’de 1 doz HRIG ve 4 doz kuduz aşısı şeklinde
yapılmaktadır. HRIG ve kuduz aşısının ilk dozu temasdan
sonra 24 saat içinde yapılmalıdır.
İmmunizasyon varsa; yara temizliğinden sonra aşı
uygulanır.
İmmunizasyon yoksa; yara temizlendikten sonra, HRIG ve
aşı uygulanır.
Yara sütürasyon gerektirecek büyüklükte ise IG
yara bölgesine uygulanarak yara kapatılır.
HRIG mümkün olduğunca yara etrafına uygulanmalı (20
IU/kg)
HRIG, aşı ile aynı şırıngadan verilmez, çünkü aktif
antikor üretimini bastırabilir.
AŞILAMA REJİMLERİ

İntramusküler (İM)

Intradermal
◦ 2010 ACIP (ABD): 1 mL İM 0-3-7-14. günlerde
◦ WHO (DSÖ), aşı pahalı ve kolay bulunmadığından
◦ Tayland Kızılhaç Rejimi 2-2-2-0-2
 0,1 mL sol ve sağ kola intradermal 0-3-7-28.günlerde
◦ Sekiz bölge intradermal rejimi 8-0-4-0-1-1
 İlk gün 0,1 mL intradermal sekiz bölgeye (üst kollar,
bacaklar, supraskapular alanlar, alt batın yanları) (8)
 3. gün yok (0).
 7. gün üst kol ve bacaklara 4 doz (4)
 14. gün yok (0)
 28 ve 90. günlerde ek 1’er doz daha (1-1)
TEMAS SONRASI AŞILAMA
3
19.10.2011
1.
2.
CİDDİ SEVİYEDE
İNHALASYON
LABORATUARDA
KUDUZ VİRUSU İLE
YARA VEYA
MUKOZANIN
TEMASI
BİLGİ TOPLAMA: HAYVANIN TÜRÜ,
YARA/MUKOZAYA SALİVA TEMASI VAR
2.
KUŞ, SÜRÜNGEN,
KEMİRGEN (SICAN,
SİNCAP, KOBAY FARESİ
VS) ISIRIKLARI
SALİVASIZ TEMAS
ETOBUR VEYA YARASA ISIRMASI YADA SALİVA TEMASI
KEDİ/KÖPEK
AŞI + HRIG
1.
MI, HAYVAN GÖZLEMLENEBİLİYOR MU?
KUDUZ AŞISI
➲
Kuduz aşısı, HDCV (human diploid cell vaccine) ve PCECV
(purified chick embryo cell culture vaccine) içerir.
➲
Aşının yan etkileri: eritem, şişlik, ağrı (%10-90), baş
ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kusma (%5-40), serum
hastalığı (%6) görülebilir.
➲
Yumurtaya karşı ağır allerji varsa PCECV kullanılmaz.
➲
Aşıya karşı lokal veya hafif yan etkiler
görüldügünde, profilaksiye ara verilmez.
ANORMAL BİR DURUM
OLMADIKCA PROFİLKASİ
GEREKMEZ
YARASA, İNEK, RAKUN KOKARCA,
TİLKİ VS
HAYVAN KAÇTIYSA
HAYVAN KAÇTIYSA
HAYVAN YAKALANDIYSA
HAYVAN YAKALANDIYSA
AŞI + HRIG
BÖLGE, TÜR İÇİN KUDUZ
RİSKİ TAŞIYORSA VEYA
İSTATİSTİKİ BİLGİ YETERSİZ
SE
GARİP DAVRANIŞLAR
GÖZLEMLENİYORSA
10 GÜN BOYUNCA
NORMAL
DAVRANMA
HAYVAN ÖLDÜRÜLEREK BEYNİ İNCELENİR, İLK DOZ
AŞI + HRIG. SONUCLAR BEKLERİR.
AŞI + HRIG
HAYVAN SERBEST
BIRAKILIR, PROFİLAKSİ
GEREKMEZ
HAYVAN KUDUZ
FULL DOZ AŞI + HRIG
HAYVAN KUDUZ DEĞİL
AŞIYA DEVAM
ETMEYE GEREK YO,
PROFİLAKSİ
GEREKMEZ
KLİNİK
KLİNİK
➲
Akut ensefalit ve ölümle seyreder.
➲
İnkübasyon süresi 20-90 gün.
➲
➲
Otonomik disfonksiyona bağlı olarak hipertermi,
taşikardi, hipertansiyon, hipersalivasyon görülür.
Isırık bölgesi kafaya ne kadar yakın ise inkübasyon
süresi o kadar kısadır.
➲
%50’sinde klasik hidrofobi vardır.
➲
Prodromal dönem 2-10 gün sürer, belirtileri spesifik
değil; ateş, halsizlik, boğaz ağrısı, bulantı, kusma, baş
ağrısı, anoreksiya görülebilir.
➲
Semptomlar başladıktan sonra 10 gün içinde koma
görülür.
➲
Yara yerinde ağrı ve duyu kaybı kuduza özgü ilk
bulgudur.
➲
Ortalama 19 gün içinde ölüm gelişir.
Nörolojik faz, 2-7 gün sürer, paraliz, depresyon,
hiperaktivite, delirium vfe saldırganlık görülebilir.

➲
Paralitik kuduz %20 oranındadır ve ekstremitelerde
difüz-simetrik, assendan paralizi gelişir.
KLİNİK
➲
ÖLÜM; KOMPLİKASYONLAR SONUCU OLUR.
➲
NÖBET
➲
HİPOKSİ
➲
KARDİYAK ARİTMİLER VE ARREST
➲
SOLUNUM DİSFONKSİYONU
➲
RENAL YETMEZLİK
➲
SEKONDER BAKTERİYEL ENFEKSİYONLAR
4
19.10.2011
TEŞHİS
➲
➲
➲
➲
Akut ensefalit de ayırıcı tanıda düşünülmelidir
Nadir görülmesi teşhisi güçleştirir.
En önemli ipucu
➲
Hayvan ısırığı,
➲
Hidrofobi,
➲
Aerofobidir.
Tetanozla karıştırılmamalıdır.
➲
➲
Tetanozda mental durum ve bos normaldir.
Ayırıcı tanıda poliomiyelit, guillane-barre,
transvers-miyelit, intrakramiyal kitle, svo, viral
ensefalitler.
KLINIK
TEDAVİ
➲
Spesifik tedavisi yoktur.
Profilaksi tedavisi başlanır.
Komplikasyonlar kontrol altına alınmaya çalışılır.
Hasta ve kaynak hayvan izole edilmelidir.
Hızlı tanı ve teşhis hayat kurtarıcıdır.
➲
Bugüne kadar sadece 6 kişi hayatta kalmıştır
➲
➲
➲
➲
5

Kuduz - KEAH ACİL TIP PORTALI

Transkript

Benzer belgeler

DR. YASİN BOZKURT

gebe olmayan kadınlarda vajinal kanama

BULANTI VE KUSMA - KEAH ACİL TIP PORTALI

Slayt 1 - Acilci.Net

solunum sıkıntısı

dr.semih sözen

yiyecek ve su kaynaklı hastalıklar

erkan çoban - Acilci.Net

akut apandisit

2. - Acilci.Net

146 septik şok

subaracnoid kanama

101 ektopik gebelik ve 1.trimester aciller - bora kaya

PNÖMONİLER - Acilci.Net

müjdat şimşek

yumuşak doku enfeksiyonları

mesleki maruziyetler enfeksiyon kontrolü ve standart

Yetişkinlerde nöbet ve status epileptikus

türkiye`de kuduz ve kuduz`un kontrolü

77 Akut ve Kronik Konstipasyon

kamil emre gürgün

akut böbrek yetmezliği