önsöz

“Maraş Türkiye’nin kalem kaşıdır
Maraş Türkiye’nin köşe taşıdır
Maraş tarihleri inşa ettiren
Koca Sinanların ustabaşıdır.”
Arif Nihat Asya
ÖNSÖZ
5
4
MEVCUT DURUM
8
A. GENEL BİLGİLER
9
B. EKONOMİK VE SOSYAL GÖSTERGELER
10
1.
TARIM VE HAYVANCILIK
11
2. SANAYİ
13
2.1
TEKSTİL SEKTÖRÜ
16
2.2 GIDA SEKTÖRÜ
16
2.3 METAL MUTFAK EŞYASI SEKTÖRÜ
17
2.4 KUYUMCULUK SEKTÖRÜ
17
2.5 DİĞER SANAYİ SEKTÖRLERİ
18
3.
ENERJİ VE MADENCİLİK
19
4.
EĞİTİM, KÜLTÜR VE TURİZM
21
5.SAĞLIK
26
6.
30
ÇEVREVE ALTYAPI
7.ADALET
33
8.ULAŞTIRMA
34
9. 38
TOKİ
10.KÖYDES
38
11.
39
YATIRIM VE TEŞVİK
GZFT (SWOT) ANALİZİ
43
GELİŞİM STRATEJİSİ
46
UYGULAMA İZLEME VE DEĞERLENDİRME
48
EYLEM PLANI
50
ÖNSÖZ
5
ÖNSÖZ
Ülke kalkınmasında ve bölgesel potansiyellerimizin
en iyi şekilde değerlendirilmesinde, mevcut
kaynakların verimli ve gerçekçi kullanımı
buna dayalı olarak sanayinin yurt sathında
yaygınlaştırılması, desteklenmesi ve geliştirilmesi
büyük önem taşımaktadır. Bunun için de mevcut
potansiyelimizi ortaya koymak, gelişme imkân ve
kabiliyetinin belirlenmesi, geleceğe yönelik yeni
yatırım hedeflerinin tasarlanması ve uygulanması
da üzerinde durulması gereken hususların başında
gelmektedir. Ancak, bu şekilde eldeki kaynakların
rasyonel bir şekilde değerlendirilmesi
mümkündür.
Bu çerçevede, “2023; marka şehirler” vizyonu
kapsamında, marka şehir olmaya aday
Kahramanmaraş’ın sanayi, kalkınma ve şehircilik,
sağlık, ulaştırma, enerji, eğitim, içişleri, kültür,
tarım ve hayvancılık gibi tüm sorunlarının
Bakanlar düzeyinde ve bir ortak akıl çerçevesinde
ele alınmasını öngörmüştük. Çünkü sorunların
muhataplarıyla yerinde ele alınması, çözümü
konusunda da daha kısa zamanda mesafe kat
etmemize imkân sağlayacaktır.
İlimizin belirlenen 2023 hedeflerine ulaşması için
potansiyelini harekete geçirmemiz gerekmektedir.
Yerel yönetimlerimiz, siyasetçilerimiz,
mülki idaremiz, üniversitemiz, sivil toplum
kuruluşları, iş dünyası, bütün bu ilgili kesimler,
Kahramanmaraş’ta yaşayan, iş yapan, düşünen,
bilgi ve fikir üreten bütün kesimlerin katkısıyla bu
gelişmeyi sağlayabiliriz.
Her anlamda yüksek bir gelişim yeteneğine ve
rekabet avantajına sahip Kahramanmaraş’ımız,
6
birliktelik potansiyelimizi gayretimizle harekete
geçirecek ve önündeki engelleri hızla aşacak,
geleceğin marka şehirlerinden biri olacaktır.
İlimiz, her anlamda yüksek bir gelişim yeteneğine
ve rekabet avantajına sahip bir şehirdir. Yapmamız
gereken, Kahramanmaraş’ın tamamının gelişim
yeteneğini, potansiyelini ve rekabet avantajını
doğru bir şekilde planlamak ve hayata geçirmektir.
Bunu da koordinasyon içerisinde yapmamız
gerekmektedir.
Bu çerçevede, 2023 Marka Şehirler Vizyonu
kapsamında, “Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal
Etmek” başlıklı Ortak Akıl Toplantıları’nın ilki
15-16-17 Eylül 2011’de gerçekleştirilmiş, Sağlık
Bakanımız Prof. Dr. Recep AKDAĞ, Kalkınma
Bakanımız Cevdet YILMAZ ile Çevre ve Şehircilik
Bakanımız Erdoğan BAYRAKTAR’ın katıldığı
toplantılarda, Kahramanmaraş’ın sağlık, kalkınma
ve şehircilik sorunları ele alınmıştır.
Bu toplantıların; ikincisi 11 Kasım 2011 tarihinde
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız
Binali YILDIRIM, üçüncüsü 7 Ocak 2012 tarihinde
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Taner YILDIZ
ve dördüncüsü ise 9 Mart 2012 tarihinde Maliye
Bakanımız Mehmet ŞİMŞEK’in katılımlarıyla
gerçekleştirilmiştir. Ortak Akıl Toplantıları’nın,
Kültür, Eğitim, İçişleri Bakanlarının ve diğer
ilgili Bakanların katılımıyla gelecekte de devam
ettirilmesini planlanlıyoruz.
Toplantılara Bakanlarımızla birlikte, TBMM
Başkanvekili Kahramanmaraş Milletvekili
Prof. Dr. Mehmet SAĞLAM, AK Parti Grup
Başkanvekili Kahmanmaraş Milletvekili Mahir Ünal,
Kahramanmaraş Milletvekilleri Nevzat PAKDİL,
Sıtkı GÜVENÇ, Yıldırım Mehmet RAMAZANOĞLU
ve Sevde Bayazıt KAÇAR, İl Başkanı Sayın Fatih
Mehmet Erkoç, İl Genel Meclisi Başkanı Mustafa
ÖZSOY, İl Genel Meclis Üyeleri, Belediye Başkanı
Mustafa POYRAZ, Başbakan Başmüşaviri Savaş
BARKÇIN, İlçe Başkanları, İlçe ve Belde Belediye
Başkanları, sanayici ve işadamları, üniversitemizin
ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile diğer
ilgililer katılmıştır.
İlimiz, Türkiye genelinde sosyo-ekonomik
gelişmişlik sıralamasında 48. sırada yer
almaktadır. Bununla birlikte, imalat sanayi
gelişmişlik sıralamasında 27. sıradadır. Yine,
Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu’nun
iller arası rekabetçilik endeksi sonuçlarına göre
Kahramanmaraş en rekabetçi 34. il konumundadır.
Daha alt endekslere baktığımızda, ticaret becerisi
ve üretim potansiyeli endeksinde ise 18. sıradadır.
Sonuç olarak, belli alanlarda Kahramanmaraş
ilimizin önemli bir mukayeseli üstünlüğe sahip
olduğunu görüyoruz.
İstanbul Sanayi Odası’nca belirlenen 500 büyük
sanayi kuruluşundan 7 tanesi ilimizde faaliyet
göstermektedir. Tekstil ve hazır giyim başta
olmak üzere çelik, mutfak eşyaları, gıda (özellikle
dondurma, kırmızı pul biber) ve kuyumculuk
potansiyel arz eden rekabetçi sektörler arasında
yer almaktadır.
Tekstil sektörümüzün mutlaka daha fazla ArGe, daha fazla markalaşma, daha fazla katma
değer üretimine doğru dönüşüm geçirmesi
gerekmektedir. İhracat pazarlarımıza baktığımızda
gerçekten güzel bir çeşitlilik görmekteyiz.
Kahramanmaraş’ımızın İtalya, Brezilya, Mısır,
Almanya, İspanya gibi ülkelere ihracat yaptığını
görüyoruz.
Gelişen sanayi ve kurulan KOBİ’ler şehrimizin
yeni iktisadi profilini çizmiştir. Tekstil sektörü
başta olmak üzere konfeksiyon, çelik mutfak
eşyası, gıda ve kağıt sektörleri bu profilin ana
hatlarını oluştururken; nakliye, makine imalatı ve
ısı sistemleri, kuyumculuk, bakır ve alüminyum,
plastik doğrama, demir-çelik gibi büyüme eğilimi
yüksek diğer sektörler ise kentimiz ekonomisinin
dinamikleşmesini sağlamaktadır.
anlamında önemlidir.
“Yerel potansiyellerimiz yenilikçilik ve girişimcilik
kültürü ile harekete geçirerek, ulusal ve
uluslararası düzeyde kamu, özel sektör ve sivil
toplum kuruluşları arasında köprüler oluşturarak
kalkınmaya giden yolu hızla inşa etmek” misyonu
ile uyumlu olmak büyük önem arzetmektedir..
Bu çalışmada, ilimizin kalkınmaya ilişkin
projeksiyonları çıkarılmış ve gelişme stratejilerine
ilişkin öneriler getirilmiştir. Sahip olduğumuz
ekonomik, sosyal ve ekolojik özellikler ile doğal
kaynaklar irdelenerek ve bölgesel gelişim
inisiyatifleri belirlenerek mevcut durum analizi
yapılmıştır.
Büyüyen ve büyüme potansiyeli bulunan sektörleri
inceleyerek, güçlü-zayıf yönleri, fırsatları-tehditleri
belirlenerek GZFT analizi yapılmıştır. Eylem planları,
sorumlu kuruluşlar, ilgili kuruluşlar, eylemlerin
tamamlanma tarihleri belirlenerek, eylem planını
izlemek, değerlendirmek ve yönlendirmek üzere
Uygulama İzleme ve Değerlendirme - Yönlendirme
mekanizması oluşturulmuştur.
ÖNSÖZ
ÖNSÖZ
Türkiye için hazırlanan 2023 Vizyonunun bir
benzerini ilk defa tarihi ve kültürü ile öne çıkan
Kahramanmaraşımız için düşündük. Şehrimizin
önündeki 12 yılını planlanması, sorunlarının masaya
yatırılması ve ortak akıl çerçevesinde güçlü bir
iradeyle sorunların çözüme kavuşturulmasını
hedefledik. Bilinmelidir ki; hayal etmediğiniz bir
şeyi tasarlayamazsınız ve bir şeyi tasarlamadığınız
sürece de gerçekleştiremezsiniz.
“Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal Etmek” başlıklı
Ortak Akıl Toplantılarımıza katkı sunan herkese,
özellikle bu strateji belgesinin hazırlanmasındaki
değerli katkılarından dolayı Milletvekilimiz
Sayın Sevde Beyazıt KAÇAR ve Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü
Sayın Süfyan Emiroğlu’na en içten dileklerimizle
teşekkür ederiz.
AK Parti Kahramanmaraş
Üniversitemizin sanayimizle ve şehrimizle ilişkisi
kalkınma açısından çok kritik bir öneme sahiptir.
Sanayicimiz ve iş dünyasının ihtiyaç duyduğu
alanların iyi tespit edilmesi ve bunlara dönük olarak
iş gücü donanımının artırılması işsizlikle mücadele
7
A.
GENEL BiLGiLER
DURUM
8
Şehrimizin ekonomik görünümünde
yakın tarihte önemli yapısal değişikler
göze çarpmaktadır. Kahramanmaraş
tarıma ve el sanatlarına dayalı
üretimden 1984 yılında kalkınmada
öncelikli iller arasına girmesiyle
özellikle tekstil sektöründe atılımlar
gerçekleştirmiştir. İhracat ve ithalat
rakamlarına göre Türkiye’nin ilk 20 ili
içerisinde yer alıyoruz. İhracatımızın
yüzde 98,2’sini sanayi sektörü
gerçekleştirmektedir.
MEVCUT DURUM
MEVCUT
Akdeniz Bölgesi’nin doğusunda yer
alan şehrimiz Kahramanmaraş kent
merkezi, kuzeyde Ahır Dağları, güneyde
Aksu Irmağı ve Sır Baraj Gölü ve
batıda Maraş Ovası olarak adlandırılan
bölgede yer almakta olup 14.346 km2’lik
yüzölçümü ile Türkiye’nin 11. büyük
vilâyeti durumundadır. Yeryüzü şekilleri
genellikle Güneydoğu Toroslar’ın
uzantıları olan dağlarla bunlar
arasında kalan çöküntü alanlarından
oluşmaktadır. Arazi yüksekliği 350
metreden 3000 metreye kadar çıkan
ilimizde geniş ovalar yer almaktadır.
Bölgemizin tarım ve sanayi potansiyeli
ilimizi son yıllarda ekonomik yönden bir
cazibe merkezine dönüştürmüştür.
Anadolu’nun en eski yerleşimlerinden ve
kültür merkezlerinden biri olan İstiklal
Madalyası sahibi Kahramanmaraş
ilimiz, doğudan Malatya’nın Darende,
Akçadağ ve Doğanşehir; Adıyaman’ın
Besni; Gaziantep’in Yavuzeli ve Araban;
güneyden yine Gaziantep’in Merkez
ve İslahiye; Adana’nın Bahçe; batıdan
yine Adana’nın Kozan, Saimbeyli,
ve Tufanbeyli; Osmaniye’nin Kadirli;
Kayseri’nin Sarız; kuzeyden ise Sivas’ın
Gürün ilçeleriyle çevrilidir.
9
B.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
EKONOMiK
ve SOSYAL
GÖSTERGELER
1. TARIM ve
HAYVANCILIK
14.346 km2’lik yüzölçümü ile geniş bir
coğrafyaya ve zengin ekolojik yapıya
sahip olan kentimiz, geniş tarımsal
ürün yelpazesi ile ülkemizin önemli
tarımsal üretim potansiyeline sahip
merkezlerinden birisidir.
Kahramanmaraş olarak, Türkiye’nin
tarımsal üretiminde 13. sırada yer
almaktayız. Arazi yüksekliğinin 350
metreden 3.000 metreye kadar çıktığı
ilimizde tarımsal çeşitlilik oldukça
yüksektir. Tarımsal üretimimizde üretim
alanı ve ürün miktarı bakımından en
önemli yeri tahıllar ve diğer bitkisel
ürünlerimiz almaktadır.
Kentimizin 358.309 hektar tarım alanı
10
bulunmaktadır. Tarım arazilerinin %79’luk
kısmını tarlalar, kalan kısmını ise meyve,
sebze arazileri ve nadasta bulunan
arazilerimiz oluşturmaktadır.
İlimizde; buğday, pamuk, kırmızıbiber,
çerezlik ayçiçeği, acur, üzüm, ceviz
ve kayısı ön plana çıkan ürünlerdir.
Kahramanmaraş’ta arazi dağılımı dağınık
bir yapı arz etmekle birlikte tarıma uygun
olan alanlar azımsanmayacak ölçüde
%25’lik paya sahiptir.
Kahramanmaraş’ın arazi yapısı, tarıma
elverişli ovaları, özellikle kurulan
barajlarla sulama olanaklarının gelişmiş
olması gibi mevcut potansiyelin daha
etkin kullanılmasıyla tarımsal üretim
ve çeşitliliği artırmak mümkündür.
11
Ayrıca;
• Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı
• Adatepe Barajı
• Klavuzlu Barajı inşaatları bitme aşamasındadır.
Diğer taraftan 33 adet taşkın koruma
projelerinin bir bölümünün inşaatlarına
başlanmış, bir bölümünün de ihale
aşamasına gelinmiştir.
Geben Projesi, KahramanmaraşMenzelet Sulama Revizyon Projesi,
Adatepe Barajı Sulama Projesi, Karakuz
barajı Sulama Projesi ve Afşin İlçesi
İçme Suyu Tesisleri projeleri devam
etmektedir.
Planlamaları devam eden Kavaktepe
Projesi, Adatepe - Karakus Projesi,
Ceyhan Havzası Master Plan Çalışmaları,
Hasanali ve Söğütlü Projeleri,
Kartalkaya Sol Sahil Sulama Projesi,
Göksun Sulama Projesi, Kalealtı Sulama
Projesi yapımı da devam etmektedir.
Gölet projelerine de bu dönemde özel
önem verilmiştir. Göl - su kapsamındaki
19 adet göletin inşaatı 2023 yılına kadar
12
peyder pey tamamlanacaktır.
Tarımsal ve Kırsal Kalkınmaya
Tam Destek Verdik!
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme
Kurumu tarafından yürütülen Kırsal
Kalkınma Programı (IPARD) kapsamında
Kahramanmaraş’ta “Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme Kurumu
Kahramanmaraş İl Koordinatörlüğü”
kurulmuştur. Program ile tarım ve
hayvancılık sektöründeki işletmelerin,
kooperatiflerin, çiftçilerin işlerini,
üretimlerini, kapasitelerini geliştirmek
ve büyütmek amacıyla yatırım
ihtiyaçlarını karşılayan mali destekler
sağlanmaktadır.
2012 Yılı Haziran ayı sonu itibariyle
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının
Desteklenmesi Projesi ile ilimizde
77 tarımsal tesis projesine
10.104.639 TL hibe desteği yapılmış,
aynı proje kapsamında çiftçilerimizin
ihtiyaç duyduğu 2.193 tarım makinesi
için 9.288.017 TL hibe desteği
sağlanmıştır.
2003 - 2011 yılları arasında kuraklıktan
ve dondan etkilenen 7.113 çiftçimize
6.476.065 TL kuraklık desteği ödemesi
yapılmıştır.
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl
Müdürlüğümüzce 2003 - 2011
yılları arasında 20.539.968 TL
tarımsal amaçlı kooperatif kredisi
kullandırılmıştır.
Son 10 Yılda Çiftçilerimize
652 Milyon TL Ödeme Yaptık!
Kahramanmaraş’a son on yılda
sağlanan tarımsal desteklerde önemli
artışlar yaşanmış olup; 2003-2011 yılları
arasında 244.614 dosya müracaat için
91.953.868 TL mazot ve gübre,
92.957 çiftçimize 100.892.033 TL
hayvancılık desteği, 108.013 çiftçimize
234.835.444 TL fark (prim) ödemesi
yapılmıştır.
2003 - 2011 yılları arasında çiftçimize
toplam 652.536.271 TL tarımsal destek
ödemesi yapılmıştır.
Türkiye’deki büyükbaş hayvan sayısının
%0,95’ine sahibiz. Doğu Akdeniz
Bölgesinde yer alan Kahramanmaraş
ilimiz; küçükbaş ve büyükbaş hayvan
varlığı ve elde edilen hayvansal
ürün bakımından bölgede baş rol
oynamaktadır. Türkoğlu ilçemiz
hayvancılık yapmaya müsait geniş
mezralara sahip olarak öne çıkmaktadır.
Elbistan’da, Türkiye’nin ikinci büyük
hayvan üretim merkezi ve hayvan
borsası bulunmaktadır.
Kahramanmaraş olarak, bitkisel üretim
değerinde ülke toplamından yüzde
3,27 pay alırken, hayvansal ürün değeri
olarak ise yüzde 0,98 pay almaktayız.
2. SANAYİ
Kahramanmaraş’ın ekonomik yapısı
Cumhuriyet’in kuruluşundan 1980’li
yıllara kadar tarım, hayvancılık ve küçük
el sanatlarına dayalı olarak gelişme
göstermiştir. Gerek coğrafi konumumuz
gerekse de iklim yapısının ekip biçmeye
elverişli olması nedeniyle başlarda
tarım, ekonominin öncü sektörü
olmuştur.
Kahramanmaraş’ın 1984 yılından
sonra kalkınmada öncelikli iller
arasına girmesiyle birlikte kentimize
verilen teşvikler sonucu tekstil
sektörüne yönelik önemli yatırımlar
gerçekleştirilmiştir.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Bu kapsamda Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğümüz tarafından çok sayıda
baraj, sulama tesisi ve gölet inşaatı da
tamamlanmış, bir çoğunun inşaatı da
büyük bir hızla devam ettirilmektedir.
Bunlar arasında;
• Aksu Çayı Kontrol Tesisleri
• Merkez Yenicekale Göleti ve
Sulama İnşaatı
• Çağlayancerit - Merk Göleti ve Sulama Tesisi
• Ayvalı Barajı inşatları tamamlanmıştır.
Geçmişten gelen küçük el sanatlarından
bakırcılık ve alüminyumculuğun uzantısı
olarak metal mutfak eşyaları sektörü
de aynı sanayileşme eğiliminden payını
önemli ölçüde artırarak tekstilden sonra
ikinci sektör konumuna gelmiştir.
Tarım ve gıda sektörlerinde ise bazı
ürünlerde Türkiye’deki üretimin
en yüksek seviyelerine ulaşılmıştır.
Tarıma dayalı sektörlerden toz ve pul
bibercilik sanayileşmeye paralel olarak
gelişme eğilimindedir. Şehrimizin ün
kazanmasında öncü olan dondurma
sektörü en hızlı gelişen sektörler
13
İlimizde Yıllara Göre Verilen Teşvik Belgeleri
YILLAR
BELGE SAYISI
TOPLAM YATIRIM (TL)
İSTİHDAM
81 İL İÇİNDEKİ SIRASI
2005
85
807.836.074
3.214
7
2006
71
663.652.358
4.410
8
2007
96
1.034.247.345
10.463
5
2008
25
226.311.137
1.987
29
2009
33
680.063.807
737
10
2010
59
719.986.258
1.079
15
2011
82
2.194.091.561
4.003
6
arasındadır. ‘Maraş Dondurması’
sanayileşmeden büyük ölçüde
etkilenmiş, ülkemiz sınırlarını aşmış ve
öncelikle yakın ülkeler ve ABD, daha
sonra da tüm dünya ülkelerine yayılma
sürecine girmiştir. Sektör markalaşma
açısından diğer alt sanayi dallarından
farklılaşma eğilimi göstermiştir.
El sanatlarının çok geliştiği ilimizde
kuyumculuk ve bakırcılık da öne
çıkmaktadır.
Genel olarak Kahramanmaraş
ekonomisine yön vererek dinamizm
sağlayan sektörlerimiz; tekstil, metal
mutfak eşyası, gıda, kâğıt sanayi ve
kuyumculuktur.
Sektör
Firma sayısı (2011)
İstihdam (2011)
Tekstil ve konfeksiyon
224
22.319
Gıda
96
3.347
Metal
80
2.121
Kağıt
9
223
Yapı elemanları
11
430
Ambalaj
5
49
Petrokimya
2
46
Toplam
427
28.535
35 Sanayi Kolu,
427 Sanayi Tesisi!
Sanayimizin sektörel dağılımına
bakıldığında, 35 sanayi kolunda toplam
427 sanayi tesisinin faaliyet gösterdiği
görülmektedir. Bunların 224’ü tekstil
ve konfeksiyon, 96’sı gıda, 80’i metal
işleme, 11’i yapı elemanları, 9’u kağıt, 5’i
ambalaj, 2’si petro-kimya alanlarında
üretim yapmaktadır. Bu tesislerde
toplam 28 bin 535 insanımız istihdam
edilmektedir.
2002 yılında ilimizin yurtdışı ihracatı
131.220.000 $, ithalatı
201.323.000 $ iken, 2011 yılı itibariyle
14
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Sanayi Sektörleri ve İstihdam Sayıları (2011)
ihracatımız 748.706.000 $, ithalatımız
ise 1.188.076.000 $’a ulaşmıştır. İhracatta
2023 hedefimiz ise 5 milyar $’dır.
2.1 TEKSTİL
SEKTÖRÜ
En büyük sanayi sektörümüz
konumunda bulunan tekstil sektöründe,
yılda 359 bin ton iplik, 138 milyon
metre dokuma kumaş, 49 milyon
metre denim, 122 bin ton örme kumaş,
22,7 milyon adet konfeksiyon üretimi
yapılmakta, 191 bin ton boya ve kasar işi
gerçekleştirilmektedir.
15
pazarlarda rekabet edebilen kaliteli
üretim standartlarına erişmişlerdir.
Sektör, aldığı teşviklerle Ar-Ge
yatırımları gerçekleştirmiş ve entegre
üretim tesisleri kurmuştur.
Türkiye’nin İplik Üretim Merkezi
üretimi, tüketici talebine ve pazara göre
değişmekle birlikte yıllık ortalama 5.000
ton olarak gerçekleşmektedir.
2.2 GIDA
SEKTÖRÜ
İlimiz mevcut haliyle Türkiye iplik
üretiminin yüzde 27,4’ünü, dokuma
kumaş üretiminin ise yüzde 8,4’ünü
gerçekleştirmektedir.
Kahramanmaraş sanayi sektörü, enerji
tüketimi açısından 81 il içerisinde, 2007
yılında 14, 2008 yılında 13 ve 2009
yılında ise 9. sırada yer almıştır. 2002
yılından 2011 yılına kadar sanayi enerji
tüketimimiz yaklaşık iki kat artmıştır .
Kahramanmaraş olarak, tekstil
sektöründe Türkiye’nin en gelişmiş illeri
arasında yer almaktayız. Yaklaşık olarak
22 bin kişinin istihdam edildiği sektörde
230’a yakın firmamız yer almaktadır.
Bu firmaların beşi Türkiye’nin en büyük
500 firması arasında bulunmaktadır.
İplik, dokuma, örme, konfeksiyon, boyakasar gibi alt sektörlerin yer aldığı
tekstil sektöründe üreticiler; uluslararası
16
gıda sektörü gelmekte ve 100’e yakın
firmamız faaliyet göstermektedir.
Dondurma ve biber, gerek ulusal
gerekse uluslararası alanda öne çıkan
alt sektörler olarak ilimiz ekonomisine
ve tanıtımına büyük katkı sağlamaktadır.
Tarım potansiyeli bakımından
Türkiye’de 13. sırada yer alan ilimiz
“Maraş Biberi”nin üretimi ve sanayisi
ile ön plana çıkmaktadır. Kırmızıbiber
yetiştiriciliği ve biber işletmeleri il
merkezimiz ile Pazarcık ve Türkoğlu
ilçelerimizde yoğunlaşarak doğal bir
kümelenme oluşturmuşlardır. Biber
sektöründe faaliyet gösteren 70’e yakın
firmamız bulunmaktadır.
‘Maraş Dondurması’ yöresel bir mamul
olduğu kadar, kendine özgü lezzet
farklılığı sebebiyle, farklı kültürlerdeki
yerli ve yabancı tüketiciler tarafından
büyük beğeniyle tüketilen bir süt
mamulüdür. Maraş Dondurması’nın
Maraş Dondurması sanayileşmeden
büyük ölçüde etkilenmiştir. Talebin
artmasına paralel olarak butik
dondurmacılıktan entegre tesislere
sahip, markalaşmış ürünler üreten ve
ünü ilimiz ve ülke sınırlarını aşmış büyük
işletmelere doğru kaymaya başlamıştır.
2.3 METAL
MUTFAK EŞYASI
SEKTÖRÜ
eşyalarıyla yurt dışında önemli bir pazara
sahiptir. Başta AB ve Ortadoğu ülkeleri
olmak üzere ABD, Mısır, Arjantin, Rusya,
Beyaz Rusya ve Gürcistan gibi birçok
ülkeye satış yapılmaktadır.
2.4
KUYUMCULUK
SEKTÖRÜ
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Kahramanmaraş’ımızın en önemli
istihdam sağlayan sektörlerin başında
Kahramanmaraş ilimiz son yıllarda
mutfak eşya sektörü ihracatında önemli
bir konuma gelmiştir. Bu sektörde 50’ye
yakın firmamız faaliyet göstermekte ve
yaklaşık bin 400 vatandaşımız istihdam
edilmektedir. Türkiye’ye mutfak eşyası
yani çelik tencere, çaydanlık vb. ürünlerin
üretiminde kullanılmak üzere giren
hammaddenin yaklaşık %50’si şehrimizde
işlenmektedir. Özellikle metal mutfak
17
MEVCUT DURUM
Mevduat ve Kredide Dev Artış!
2001 yılında yalnızca 90.896.000
TL kredi kullanılmışken, bu rakam
yaklaşık 4 kat artarak 2011 yılı sonunda
3.777.776.000 TL olmuştur. Aynı
dönemde mevdutlar ise yaklaşık
8 kat artarak 279.451.000 TL’den
2.120.938.00 TL’ye yükselmiştir.
3. ENERJi ve
MADENCiLiK
2.5
DİĞER SANAYİ
SEKTÖRLERİ
Kahramanmaraş olarak, yer altı ve yer
üstü kaynaklar bakımından Türkiye’nin
en önemli illerinden biriyiz. Çevremizde
bulunan akarsu ve baraj göllerinin
varlığı ilimizin adeta bir su diyarı olduğu
gerçeğini gösterir. İlimizde 2011 yılı
sonu itibariyle 24 adet hidroelektrik
santrali (HES) faaliyet göstermekte,
9 tanesinin inşa çalışmaları devam
etmektedir. Toplam uzunluğu 425
km olan Ceyhan Nehrinin 190 km’lik
kısmının Kahramanmaraş ilimiz sınırları
içerisinde bulunması ve bu nehrin dar
ve derin vadiler içinde akıyor olması
hidroelektrik santrali yapımı için çok
elverişli bir durum yaratmış ve bu nehir
üzerinde 3 adet hidroelektrik santrali
(HES) kurulmuştur.
Ceyhan nehri üzerinde kurulu Menzelet
ve Sır Barajları enerji amaçlı olarak
kullanılmaktadır. Bu iki barajın toplam
kurulu gücü 408 MW ve toplam üretim
yıllık 1.191 GWh’tir. Kartalkaya Barajı,
Aksu Çayı üzerinde yer almaktadır
ve 47,3 hm3 içme suyunu bölgeye
sağlamakta olup sulama amaçlı olarak
da kullanılmaktadır.
MEVCUT DURUM
Kuyumculuk sektörü de
Kahramanmaraşımızın önde gelen
sektörlerinden biri olarak 450’ye yakın
firmamız ve imalathanesi ile yılda 40
ton altın işleyerek İstanbul’dan sonra
Türkiye’de ikinci sırada yer almaktadır.
(22 ayar altın imalatında ise birinci
sıradayız.) Altın işlemeciliği bakımından
tecrübenin yüksek olduğu sektörde
yaklaşık 3.000 vatandaşımız istihdam
edilmektedir.
İlimiz, madencilik yönünden de oldukça
zengin bir konumda yer almaktadır.
Linyit, kiremit, kireçtaşı, barit, demir,
krom ve manganez madenleri öne
Devletin sanayileşme ve dış ticarete
yönelik tanıdığı teşvikleri doğru
kullanarak bu fırsatı değerlendiren
Kahramanmaraşlı girişimcilerimiz, şehrin
bugün sahip olduğu ekonomik yapının
kurulmasında büyük rol oynamışlardır.
Bu çerçevede; sanayileşme sürecinde
oldukça yüksek bir trend yakalanmıştır.
Yukarıda bahsedilen sektörlerimiz
dışında yem, ambalaj, kağıt, makine
imalatı ile ısıtma ve soğutma sistemleri,
bakır ve alüminyum doğramacılık,
plastik doğramacılık, kereste ve yapı
malzemeleri gibi sektörlerde gösterilen
faaliyetler ilimiz ekonomisinin diğer
dinamiklerini oluşturmaktadır.
18
19
çıkmaktadır. Afşin ve Elbistan ilçelerimiz
sınırlan içerisinde yer alan havzada
toplam 3,25 milyar ton linyit rezervi
bulunmaktadır. Gerek ülkemizin
artan enerji ihtiyacının karşılanması,
gerekse diğer linyit sahalarına göre
daha ekonomik örtü/linyit oranı ile
Afşin-Elbistan Linyit Havzası, öncelikle
değerlendirilmesi gereken saha olma
özelliğine sahiptir.
Aynı dönemde elektrik enerjisi
üretimimiz yaklaşık 2,5 kat, elektrik
enerjisi tüketimi ise yaklaşık 2 kat
artmıştır. 2009 yılında Türkiye’nin yıllık
enerji üretimi 194,1 milyon MWh olduğu
düşünüldüğünde Kahramanmaraş
olarak, 12,5 milyon MWh üretim ile
ülkenin yıllık enerji ihtiyacının
% 6,4’ünü karşılamaktayız.
Kahramanmaraş İli
Elektrik Enerjisi Üretim ve
Tüketim Miktarları (MWh)
Kahramanmaraş olarak, yenilenebilir
enerji kaynakları açısından da oldukça
avantajlı bir konuma sahibiz. İlimiz
ve Osmaniye arasında kalan rüzgâr
santralleri 2009’dan günümüze aktif
olarak çalıştırılmaktadır.
4. EĞİTİM,
KÜLTÜR ve
TURiZM
Son yıllarda bulunan linyit rezervlerinin
yüzde 46’sı Kahramanmaraş’ımızda
yer alan Afşin-Elbistan bölgesinde
bulunmaktadır. Bu kaynak, halen
faaliyette olan Afşin ve Elbistan termik
santrallerimizde ki elektrik üretiminin
devamı ve artırılmasına yönelik önemli
bir avantaj olarak görülmektedir.
Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere
ev sahipliği yapmış olan memleketimiz
Kahramanmaraş eski kervan yollarının
geçiş noktası niteliğinde bir konuma
sahiptir. Kahramanmaraş’ın en az 4 bin
yıllık bilinen bir adı ve 12.000 yıl öncesine
giden bir tarihi vardır. Sırasıyla Hititler,
Asurlar, Makedonyalılar, Romalılar,
Bizanslılar, Araplar, Selçuklular ve
Osmanlılara ev sahipliği yapan şehrimiz;
I. Dünya Savaşı’nda gösterdiği direniş
mücadelesi ile 1925’te Kırmızı Şeritli
İstiklal Madalyasıyla onurlandırılmıştır.
Dünyanın sayılı madalyalı şehirlerinden
biri olan Maraş Kurtuluş Savaşı sırasında
halkımızın gösterdiği direnişten dolayı
7 Şubat 1973’de TBMM tarafından
“Kahraman” unvanı kazanarak, adı
Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.
Afşin-Elbistan’daki santrallerimizin
üretim kapasiteleri 2 bin 800 MW’tır.
Yeni yapılacak C ve D santralleri ile
birlikte bu bölgedeki elektrik üretimini
7 bin MW’a çıkarmayı hedefliyoruz.
İlimiz ülkenin toplam elektrik üretimine
önemli katkılar sağlamakla birlikte,
sahip olduğu mevcut potansiyelin daha
etkin ve verimli kullanılmasıyla üretimi
artırmak mümkündür. Ucuz ve milli
kaynaklarla elektrik üretiminde istenilen
seviyelere ulaşmak için bu bölgede yeni
yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Kahramanmaraş’a temiz
enerji getirdik!
2006 yılı başında Kahramanmaraş
doğalgazına kavuştu. 2011 yılı sonu itibari
ile 600 km doğalgaz borusu döşenmiştir.
Merkezin %93’lük kesimi ile Türkoğlu
ilçesine doğalgaz erişimi sağlanmış olup
Elbistan İlçesi ile ilgili çalışmalar devam
etmektedir. 110 bin kişiye doğalgaz
ulaştırılmıştır ve 50 bin kişi ise doğalgaz
kullanmaktadır.
20
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
344 Mw gücünde 16 adet termik
santral ünitesinin yakıt ihtiyacını
karşılayabilecek kapasiteye sahip olan
havzada halen 1984 yılından bu yana
faaliyet gösteren Afşin - Elbistan (A) ve
2006 yılında başlayan Afşin - Elbistan
(B) Termik Santralleri bulunmaktadır.
Kentimizde ki trafo merkezi sayısı ve
kurulu güç miktarında son on yılda
önemli artışlar yaşanmıştır. Trafo
merkezi sayısı 2002 yılında 13 iken,
2012 yılı itibariyle 20’ye ulaşmıştır.
2002 yılında 1508 MWA olan
kurulu güç yüzde 67 artarak 2012
yılında 2523 MWA değerine ulaşmıştır.
Gerek coğrafi konumumuz gerekse
de farklı medeniyetlere ev sahipliği
yapmasından dolayı Kahramanmaraş;
kültür ve doğa turizmi potansiyeline,
flora zenginliğine ve yöresel mutfak
kültürüne sahiptir. Turizm çeşitliliğinin
olduğu ilde kültür turizmi, inanç turizmi
ve doğa turizmi öne çıkmaktadır. Şehir
merkezimizde birçok gezip görülecek
yer bulunmaktadır. Bunlar arasında
Kahramanmaraş Kalesi, Kent Müzesi,
Kapalıçarşı, Ulu Camii ve Taş Medrese öne
çıkan yerlerdir. İlimiz ayrıca inanç turizmi
için de iyi bir potansiyeli bünyesinde
barındırmaktadır. Afşin ilçemizde yer
alan Eshab-ı Kehf Külliyesi inanç turizmi
açısından önemli bir uğrak noktasıdır.
21
MEVCUT DURUM
İlimizde bulunan mozaiklerin
araştırılması ve uluslararası alanda
tanıtılmasına yönelik olarak DOĞAKA’nın
destekleriyle V. Uluslararası Mozaik
Corpusu Sempozyumu 2011 yılında
Kahramanmaraş’ta gerçekleştirilmiştir.
Sempozyuma yurtiçi ve yurtdışından
birçok akademisyen ve araştırmacı
katılarak mozaik ve arkeoloji
alanlarında sunumlar gerçekleştirilmiş,
Kahramanmaraş Mozaiklerinin
uluslararası tanıtımı sağlanmıştır. Tanıtım
çalışmalarına vereceğimiz önem turizm
potansiyelimizi arttıracaktır.
Tarihi ve kültürel değerleri ile olduğu
kadar ilimiz Kahramanmaraş Kapıçam,
Başkonuş ve Yavşan yaylaları ile birçok
bitki topluluğuna ev sahipliği yapmaktadır.
Kahramanmaraş’ta turizm alanında
ön plana çıkan yerlerden biri de
Ilıca Beldemizdir. Sahip olduğumuz
kaplıcılarla sağlık turizminde önemli
22
bir noktada yer alıyoruz. Ilıca Beldemiz
Kahramanmaraş’ın 72 km kuzeyinde
eski Elbistan - Kahramanmaraş Kervan
Yolu üzerinde Berit Dağı eteklerinde yer
almaktadır. Dört bölgenin geçiş noktası
olan bu beldemiz aynı anda birçok
zenginliği bünyesinde barındırmaktadır.
Ilıca (Zeytun) Kaplıcası’nın termal suyu
Akrototermal sular grubuna giren
dünyanın en kaliteli şifalı su grubundadır.
Bu nitelikte Türkiye’de sadece 25 adet
kaplıca bulunmaktadır. Birçok hastalığın
tedavisine faydalı olduğu bilinen kaplıcaya
sahip bölgemizde aynı anda termal, kültür,
doğa ve gurme turizmi yapılabilmektedir.
Ancak bu kaplıca bölgemizin nitelikli tesis
ihtiyaçlarının giderilmesi, yeni kuyular
açılarak termal su kullanım kapasitesinin
artırılması, ulaşım olanakların
iyileştirilmesi ve altyapı sorunlarının
çözülmesi gerekmektedir.
İlimize gelen turist sayısı 2003 yılına
kadar 39 bin iken, 2011 yılı sonu itibariyle
89 bine ulaşmıştır.
Bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış,
zengin tarihi kalıntılara ve doğal çeşitliliğe
sahip olan Kahramanmaş’ımızı kültür,
sağlık ve inanç turizminin önemli bir
durağı haline getirilmesi için gerekli olan
tanıtım faaliyetleri, sosyal tesis eksikliğinin
giderilmesi, ulaşım ve altyapı sorunlarının
çözülmesine yönelik çalışmaların
yapılması gerekmektedir.
Bu kapsamda turizm amaçlı altyapı,
kültür yatırımları ve kültür varlıklarının
korunması amacıyla Kültür ve Turizm
Bakanlığı tarafından ilimize 2011
yılında toplam 575.000 TL ödenek
gönderilmiştir.
Şehrimizde gençlerin sosyal, kültürel,
sanatsal ve sportif faaliyetlerinin
artırılması amacıyla da önemli adımlar
atılmaktadır.
İlimizde 2002 yılına kadar 1 adet kapalı
spor salonu varken, 2011 sonu itibariyle
2 adet kapalı spor salonundan biri bitme
aşamasına, diğeri ise inşaat aşamasına
gelmiştir. Diğer taraftan Türkoğlu,
Andırın, Pazarcık ve Nurhak kapalı
spor salonları da bitmek üzeredir. Yine
ilimiz 2002 yılına kadar hiçbir spor
organizasyonuna ev sahipliği yapmazsen,
2011 yılı sonu itibariyle 4 adet uluslararası
organizasyona ev sahipliği yapmıştır.
2003 yılı itibariyle il merkezi ve
ilçelerimizde Kredi Yurtlar Kurumuna
ait toplam öğrenci kapasitesi 2.334
iken, 2012 yılının ilk 6 ayında 2.120 kız,
1.524 erkek olmak üzere toplam 3.644’e
ulaşmıştır.
2012 yılı yatırım programındaki yurt
projeleri ile birlikte öğrenci artışı % 111
olmuştur.
2002 yılı itibariyle ilimizde kulüp sayısı
56 iken 2012 yılı haziran ayı itibariyle bu
sayı 73’e ulaşmıştır. Yine 2002 yılında
ilimizdeki lisansli sporsu sayısı 4.673 iken
2012‘de bu sayı % 44 artarak 25.442’ye
ulaşmıştır.
MEVCUT DURUM
Kahramanmaraş’ın sahip olduğu kültür ve
turizm değerlerine ‘antik kent’ kavramı,
kayıp kent Germenicia’nın keşfi ve
taban mozaiklerinin ortaya çıkarılması
çalışmaları ile eklenmiştir. İnsanlığın ortak
tarihi ve kültürel mirası olan Germenicia
antik kenti ile ilgili olarak çalışmalar
devam etmekle birlikte, bu çalışmaların
tamamlayıcısı olacak ve daha verimli bir
noktaya ulaştıracak projelere ihtiyaçımız
vardır. Bu yüzden şehir merkezinde
yer alan antik kentte kamulaştırma
çalışmalarını hızlandıracak kentsel
dönüşüm projesinin gerçekleştirilmesi,
üniversiteler ve sponsorların desteğiyle
çoklu bilimsel kazıların yapılması ve son
aşamada da Germenicia’nın arkeopark
olarak projelendirilerek turizme açılması
gerekmektedir.
1478 koltuğa sahip 11 sinema 135.152
seyirciye ev sahipliği yaparken, 480
koltuk kapasitesine sahip olan tiyatro 12
gösterimle 6000 izleyiciyi ağırlamıştır.
Gençlik ve Spor Bakanlığı bağlı
Kahramanmaraş İlinde İmzalanan
Hibe Sözleşmeleri
İlimiz genelinde mevcut 15 kütüphane
112.591 kitapla hizmet vermektedir. Tescilli
taşınmaz kültür varlıkları sayımız 2002
yılında 171 adetken, 2011 yılı itibarı ile 483
adete ulaşmıştır. Ayrıca şehrimizde 30 bin
tarihi eserin sergilendiği ‘Kahramanmaraş
Müzesi’ bulunmaktadır. Toplam
23
2003 Öncesi ve 2003-2011 Yılları Arası
Derslik Kapasitesi Karşılaştırma Tablosu
kuruluşlarınca Kahramanmaraş ilimize
2012 yılı yatırım programında;
Avrupa Birliği tarafından sağlanan
Katılım Öncesi Mali Yardım
kapsamında kültür-sanat ve istihdamın
desteklenmesine yönelik yürütülen
Hibe Programları aracılığı ile
Kahramanmaraş ilimizde toplam 8
projeye hibe desteği sağlanmıştır. 2011
yılı sonu itibariyle Kahramanmaraş
ilimizde başarılı olan 8 projeye
sağlanan hibe desteği toplam
1.430.517 €’dur.
Demografi, eğitim, sağlık, istihdam,
rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali
kapasite, erişilebilirlik ile yaşam
kalitesi olmak üzere 8 alt kategoride,
çoğunluğu 2009-2010 yıllarına ait
61 değişken kullanılarak hazırlanan
İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik
Gelişmişlik Sıralaması Araştırması
(SEGE-2011) sonuçlarına göre
Kahramanmaraş olarak 60. sırada yer
almaktayız.
Bir diğer çalışmaya göre ilimiz genel
endeks değerlerine ve beşeri sermaye
ve yaşam kalitesi endeksine göre
sırasıyla 30. ve 50. sıralarda yer
almaktadır.
24
8 Yılda 80 Yılda Yapılanın
Yarısı Kadar Derslik ve
Öğrenci Yurdu Yaptık!
İlimizde 2003 yılına kadar 5.091 derslik
yapılmışken, 2003 - 2012 yılları arasında
2.778 derslik tamamlanarak toplam
7.869 derslik eğitim öğretime açılmıştır.
2003 yılına kadar, ilköğretim ve
ortaöğretimde 6.376 öğrencilik yurt
yatak kapasitesi bulunmakta iken, 2003 2011 arası yeni yapılan pansiyonlarımızla
3.274 yatak kapasitesi oluşturularak
toplam 9.650 öğrencilik yurt
öğrencilerimizin hizmetine sunulmuştur.
Temel Eğitim Göstergeleri
İnşaatı devam eden ve 2013 yılında
tamamlanması öngörülen derslik sayısı
toplam 461’dir.
Görüldüğü üzere son 10 yılda
yapılan önemli yatırımlara rağmen
eğitime ilişkin göstergelerde ülke
ortalamalarının altında seyreden
Kahramanmaraş’ın temel eğitim
alanında yatırımlarının aynı hızla devam
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
-Kent merkezinde 1000 yatak
kapasiteli öğrenci yurdu,
-Göksun ilçesinde 300 yatak
kapasiteli öğrenci yurdu
-Kahramanmaraş Gençlik Merkezi
-Sentetik Yüzeyli Atletizm Pisti,
-Merkez Saim Çotur Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası,
-Çağlayancerit Sentetik Yüzeyli
Futbol Sahasi
yapım projeleri yer almaktadır.
ettirilmesine ihtiyacı bulunmaktadır.
İlimizde çok programlı lise sayısı 2002
yılında 10 adet iken. 2012 yılı itibariyle
bunu sayıyı 28’e çıkardık. 1992 yılında kurulan ve 10 fakülte,
3 enstitü, 9 meslek yüksek okulu ve
14 araştırma ve geliştirme merkezi
ile hizmet veren Kahramanmaraş
Sütçü İmam Üniversitesi bünyesine
Elbistan Teknoloji Fakültesi, Göksun
25
Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu ile
Kahramanmaraş Yabancı Diller Yüksek
Okulu kurulmasını sağladık. Üniversite
bütçesini % 45 oranında artırdık.
Üniversite ile sanayi işbirliğinin sağlıklı
ve kalıcı hale getirilmesi;
ayrıca inovasyon, Ar-Ge ve
rekabetçiliğin geliştirilerek katma değeri
yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim
yöntemlerinin geliştirilmesi önem
arzetmektedir.
Sonuç olarak ilimiz sosyo-ekonomik
gelişmişliğini artırmak ve eğitim
26
alanında ülke ortalamalarının üzerine
çıkarmaya yönelik son 10 yılda
hızlandırılan faaliyetlerin artarak devam
etmesi gerekmektedir.
5. SAĞLIK
İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik
Gelişmişlik Sıralaması Araştırması
(DPT, 2003) çalışması kapsamında
yer alan sağlık alt endeksi verilerine
göre sağlık sektörü performansı
açısından Kahramanmaraş 59. sırada
Sağlık sektörü performansındaki
göreceli düşüklüğün başlıca
nedenlerinden bir tanesi sağlık personel
sayısındaki yetersizliktir. Hekim
sayısındaki yetersizlik uzmanlaşma
ile doğru orantılı bir şekildedir.
2003 yılından sonra sağlık personel
sayılarında hızlı bir iyileşme olmakta
birlikte nüfus potansiyeliyle uyumlu bir
gelişmişlik seviyesine ulaşılabilmesi için
iyileştirme çalışmalarının hız kesmeden
devam ettirilmesi gerekmektedir.
2002 ve öncesinde 112 hizmetleri sadece
il merkezinde ve ücretli verilmekte iken,
bugün kırsal dahil bütün il geneline
yaygınlaştırdık. Artık acil hastalarımız
tam donanımlı ambulanslarımız ile
ücretsiz olarak taşıyoruz.
Kahramanmaraş ilimiz genelinde 8
kamu hastanesi 2 ADSM 1 Üniversite 6
özel toplam 2040 yatak kapasitesine
sahip olup yatak başına 517 kişi
düşmektedir.
Özellikle uzman ve pratisyen hekim
dağılımında belirgin olmakla birlikte
düşük sağlık personeli sayısı, beşeri
sermaye gelişimi ve bölge insanının
yaşam kalitesi açısından önemli bir
sorun alanını ortaya koymaktadır. Sağlık
personelinin yurt geneline dağılımına
bakıldığında, başta Ankara, İstanbul ve
İzmir olmak üzere büyük şehirler lehine
bir dağılım olduğu gözlemlenmektedir.
İlimizin Büyükşehir olması durumunda
lehimize bir durumun ortaya çıkacağını
öngörebiliriz. İlimizde diş hekimi ihtiyacı
sağlık personel dağılımımızda en önemli
yeri tutmaktadır.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
yer almaktadır. Ayrıca çalışmaya göre
genel sosyo-ekonomik gelişmişlik
sıralamasında ise 48. sırada olduğu
dikkate alındığında ilimizin sağlık
altyapısının ve sağlık gelişmişlik
seviyesinin, yatırımlarımızın diğer
gelişmişlik göstergelerine kıyasla yavaş
bir görünüm arz ettiği anlaşılmaktadır.
Kahramanmaraş ilimizde bebek ölüm
oranı Türkiye ortalamasının altında yer
almaktadır. OECD üyesi ülkelerde binde
4,03 olan bebek ölüm oranlarını bu
İlimizde 2012 yılı itibariyle
Sağlık İl Müdürlüğümüz verileri:
2002 İTİBARI İLE
2012 İTİBARI İLE
27
28
Kentin sağlık sorunlarının hafiflemesine
yönelik 2011 Haziran-2012 Haziran
döneminde önemli adımlar atılmıştir.
1000 yataklı Kahramanmaraş
Necip Fazıl Şehir Devlet Hastanesi
tamamlanarak 14 Mart 2012 tarihinde
hizmet vermeye başlamıştır. 112 Komuta
Kontrol Merkezi binası 23/12/2011
tarihinde inşası ise bitmiştir.
Sağlık Bakanlığı (SB) verilerine
göre son on yılda hastane ve sağlık
ocaklarımızdaki SB uzman hekim sayısı
yaklaşık iki katına çıkmış ve 2002
yılında %12’si tam zamanlı çalışmakta
iken 2011 yılı sonu itibariyle uzman
hekimlerin tamamı tam zamanlı olarak
çalışmaktadır. Aynı dönemde SB
pratisyen hekim ve diş hekimi sayıları da
yaklaşık % 50 artış göstermiştir.
Sağlık Çalışanı Sayıları
Sağlık Bakanlığı yatırım - onarım ve
araç - tıbbi donanım harcamaları
Sağlık Bakanlığı (SB) Doktor,
Hemşire ve Ebe Sayıları
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
rakamlarında altına çekerek Türkiye de
olduğu gibi dünya seviyesininde altına
çekmemiz gerekmektedir.
İlimiz genelinde Aile Hekimliği
uygulaması 13 Aralık 2010 tarihinde
başlamıştır.
Sağlık Bakanlığı tarafından kentimize
yapılan yatırım ve onarım harcamaları,
1994-2002 dönemine nazaran sonraki
sekiz yıllık periyotta yaklaşık 16 kat
artış göstermiştir. Yine aynı dönemler
karşılaştırıldığında 2003-2011 yılları arası
araç ve tıbbi donanıma 51 kat daha fazla
kaynak kullanılmıştır .
29
MEVCUT DURUM
son on yılda yapılan çalışmalarla
yüzde 100’e ulaşmıştır. Türkiye’de
belediye nüfusunun yarısı arıtma
tesislerinde arıtılmış suyu içme ve
kullanma suyu olarak kullanmasına
karşın, Kahramanmaraş’ta arıtma
tesisi ile hizmet verilen belediyemiz
bulunmamaktadır.
Kentimizde içme ve kullanma suyu
arıtım maliyeti olmayan, dolayısıyla
birim maliyeti düşük yeraltı su
kaynaklarımızdan temin edilmektedir.
6. ÇEVRE ve
ALTYAPI
Türkiye genelinde belediyeler tarafından
içme ve kullanma suyu şebekesi
ile dağıtılmak üzere çekilen toplam
su miktarının yüzde 51,2’si yeraltı
su kaynaklarından temin edilirken,
Şehrimizin içme suyunun yüzde
88.1’i yeraltı su kaynaklarından temin
edilmektedir. İlimizdeki köylerin büyük
bir çoğunluğu da yeterli ölçüde ve
şebekeli içme suyuna sahiptir.
Türkiye genelinde belediyelerde
yaşayan nüfusun yüzde 99’u
içme ve kullanma suyu ihtiyacını
şebeke suyundan temin etmektedir.
Kahramanmaraş ilinde bu oran
Kırsal kesimlerde sağlıklı içme suyunun
tüketilmesi bakımından önem taşıyan
şebekeli içmesuyu kullanım oranı şehir
genelinde yüksek düzeylerdedir.
Ancak yeraltı su kaynaklarımızın
varlığı, hızlı nüfus artışı ve yeraltı su
kaynaklarının kayıt dışı ve kontrolsüz
kullanılmasıyla tehdit edilmektedir.
Bölgemizin yağış rejimi ve yeraltı ve yer
üstü su sistemine hissedilir derecede
olumsuz etkilerde bulunmaya başlayan
iklim değişikliği olgusuyla birlikte
düşünüldüğünde durum daha da vahim
hale gelmektedir.
Sonuç olarak ilimizin tarımsal
üretiminde, enerji sektöründe ve
sosyal yaşamında hayati bir yeri olan
su kaynaklarımızın akılcı ve entegre
bir yönetim planına kavuşturmamız
zaruridir.
veren belediyemiz bulunmamaktadır.
Merkez Belediyemizin atık su işleme
tesisinin yakın zamanda bitmesi
beklenirken, birçok ilçemizde de yapım,
proje ve ihale safhasında atık su tesisi
projelerinin devam etmesi olumlu
gelişmelerdir.
Arıtıma tabi tutulmayan evsel
kaynaklı atık sularımız; kanalizasyon
şebekesi bulunmayan yerleşim
yerlerinde fosseptikler aracılığıyla
yer altı su kaynaklarını, kanalizasyon
şebekesi olmakla birlikte arıtma tesisi
olmayan yerleşim birimlerinde ise
yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarımızı
kirletmektedir.
Kahramanmaraş merkez ve diğer
belediyelerimize İller Bankası tarafından
11.605.000 TL kaynak kullandırılarak,
2011 yılı Haziran ayından 2012 yılının
aynı ayına kadar toplam 10 yatırım
tamamlanmıştır. Ayrıca söz konusu
belediyelerimiz 2011 Haziran-2012
Haziran döneminde toplam
132.534.619 TL kredi tahsis edilmiştir.
Kahramanmaraş Belediyesi ile bağlı
diğer ilçe ve belde belediyelerine bu
dönemde toplam 211.704.491 pay
tahakkuk etmiş, belediye borçları
düşüldükten sonra tahakkuk eden
MEVCUT DURUM
İlave sağlık yatırımlarına ihtiyacımız
olduğu gerçeğiyle, yatırım konusunda
yapılan iyileştirmelerin artması
konusunda çalışmalar yapmamız
gerekmektedir. Söz konusu yatırımların,
ilimizin kırsal niteliği de göz önünde
bulundurularak, koruyucu ve gezici
sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması,
sağlık alt yapısının modern bilgi iletişim
teknolojilerinin tatbiki ile konsolide
edilmesi gibi bütüncül tedbirleri içermesi
yerinde olacaktır.
Belediye sınırlarımız içerisinde
yaşayan nüfusumuzun kanalizasyon
şebekesinden yararlanma oranı
Türkiye’de yüzde 88, Kahramanmaraş
ilimizde ise yüzde 81 seviyesinde iken;
atık su arıtma tesislerinden yararlanma
oranımız Türkiye’de yüzde 56 olmasına
rağmen atık su arıtma tesisi ile hizmet
30
31
miktarın % 82’si olan 174.242.581 TL
ilgili belediyelere gönderilmiştir.
5491 sayılı Kanunla değişik 2872 sayılı
Çevre Kanununun Geçici 4. maddesi
ile Belediyelere yasayla belirlenen
süre içerisinde atık su arıtma ve evsel
nitelikli katı atık bertaraf tesisi kurma
zorunluluğu getirilmiştir. Bundan dolayı,
evsel nitelikli katı atıkların bertarafı
için illerde bulunan belediyelerden
oluşan birlikler kurulmuştur. Söz
konusu birliklerden Kahramanmaraş’ta
da bulunmaktadır. Ayrıca Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı verilerine göre
Kahramanmaraş’ımızda 4 adet lisanslı
ambalaj atıkları geri dönüşüm tesisi
(plastik, kâğıt karton için) ve ambalaj
atıkları toplama ve ayrıştırma tesisi
(cam, plastik, metal, kâğıt, kompozit
ambalaj için) bulunmaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentteki
iki ölçüm istasyonuyla ısınma kaynaklı,
SO2 (kükürtdioksit) ve PM10 (partikül
madde) kirlilik parametreleri yanı
sıra meteorolojik parametreleri de
ölçmektedir.
Kahramanmaraş merkez ilçemiz de
tekstil ve metal sanayinde yoğunlaşma
görülmekte, ağırlıklı olarak da kömür
yakıt olarak kullanılmaktadır. Afşin
- Elbistan ilçelerimizde bulunan 2
32
Belediyelerimizin en önemli gelir
kalemleri nüfuslarına göre merkezi
idareden (Genel Bütçe Vergi Gelirleri)
aldıkları pay olduğundan düşük nüfuslu
beldelerimiz ekonomik sıkıntılar
yaşamakta, mimar, mühendis gibi
elemanlar çalıştıramamakta, bu ise iş
bölümü ve uzmanlaşma, kamu hizmeti
üretiminde, gelişmiş makine ve donanım
kullanılabilme olanağını engellemekte,
üretilecek hizmetin niteliğini düşürüp
maliyetini artırmaktadır. Bu sebeple
de kentsel gelişme için gerekli
planlama, imar, altyapı çalışmaları
yapılamamaktadır. Büyükşehir
olmamız durumunda imar ve kamu
iş verimliliğinin daha geniş bir alana
yayılması mümkün olacaktır.
Kahramanmaraş’ta deprem riski taşıyan
bölgelerin mevcut yapı stoğunun
kötü olduğu yerlerden başlanmak
üzere kentsel dönüşüm çalışmalarına
başlanması ve yeni deprem
yönetmeliğine uygun bir yapılaşmanın
sağlanması gerekmektedir. Ayrıca kamu
kurumlarının hizmet verdiği binaların da
depreme dayanıklıklarının artırılmasına
öncelik verilmesi zaruridir.
ve kültürel kimliğine zarar veren bu
sorunun çözümüne yönelik kentsel
dönüşüm projelerinin uygulanması ve
gerekli kamulaştırmaların yapılması
önem arz etmektedir.
7. ADALET
Açık Ceza İnfaz Kurumu inşaatının ise
2012 yılının sonuna doğru bitirilmesi
öngörülmektedir. Ayrıca 1954 tarihli
50 kişi kapasiteli Pazarcık A Tipi Kapalı
Ceza İnfaz Kurumunun kapatılması
ve 2012-2017 yılları arasını kapsayan
yatırım planlaması çerçevesinde
Kahramanmaraş ilimize 1.000 kişi
kapasiteli T Tipi Ceza İnfaz Kurumu
yapımı planlanmaktadır.
Adaleti Bodrum Katlarından
Saraylara Taşıdık!
Adalet altyapısına ilişkin olarak
ilimizde son on yılda önemli gelişmeler
yaşanmıştır. Kahramanmaraş il ve ilçe
adliyelerimiz ile ceza infaz kurumlarının
bilişim sistemleri için 2002 yılından bu
yana 2.115.409 TL yatırım yapılmıştır. Bu
dönem içerisinde dört adet adalet sarayı
tamamlanarak faaliyete geçmiş olup,
Elbistan ilçemizde Adalet Sarayı yapımı
ise yatırım programına alınmıştır.
2002 yılına kadar 22 olan hakim ve
savcı sayısı 2011 yılı sonu itibariyle 46’a
çıkmıştır. 2002 yılına kadar Adalet
hizmetleri 3 bin 717 m2’de hizmetini
yürütürken, 2011 yılı sonu itibariyle
25 bin 800 m2‘de hizmet vermeye
devam etmektedir.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Son yıllarda Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nın çevre ve altyapı
alanlarına yönelik ilimizde bulunan
belediyelerimize verdiği desteklerde
önemli artışlar yaşanmış olup, 2011
yılında toplam 4.215.196 TL yardım
yapılmıştır. 2012 yılı Haziran ayına kadar
Bakanlık tarafından onay verilen yardım
tutarı ise 2.035.000 TL’dir.
adet termik santral hava kirletici
olarak görülmekte olup, santral
bacalarından atılan partiküler maddeler
tarım arazilerini de olumsuz yönde
etkileyebilmektedir.
Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri
Personeli Kahramanmaraş Eğitim
Merkezi 11 Eylül 2006 tarihinden
itibaren hizmet vermeye başlamıştır.
Yapımı devam eden 150 kişi kapasiteli
Şehrimiz merkezinde belirli bölgelerde
görülen gecekondu ve kaçak yapılaşma
sorunlarımızdan birini oluşturmaktadır.
İmar planları haricinde ortaya çıkan
gecekondular kentimizin görsel güzelliği
ve bütünlüğünü bozduğu gibi altyapı
hizmetlerinin verilmesinde de önemli
sıkıntılara yol açmaktadır. İlimiz mimari
33
8. ULAŞTIRMA
Ulusal ve uluslararası entegrasyonun
gelişmesinde kritik bir öneme sahip olan
ulaştırma sektörü; kara, hava, deniz
ve demiryolları taşıma faaliyetlerini
kapsamaktadır.
Kahramanmaraş olarak sahip olduğumuz
coğrafi konum ulusal ve bölgesel
düzeyde önemli bir geçiş noktasıdır.
İlimizde toplam 931 km il ve devlet
yolu, 35 km otoyol, 148 km demir yolu
ve 5063 km köy yolumuz bulunmakla
birlikte dağlık ve engebeli arazi üzerinde
kurulu yerleşimden dolayı köy yollarının
2003 - 2010 yılları arasında 196 km
bölünmüş yol, 32 km tek yol, 2913 km
asfalt onarımı ve yenileme, 18 km BSK,
9 adet köprü yapımı ve muhtelif bakım
onarım hizmetleri için 265.850.631 TL
harcanmıştır.
Motorlu Kara Taşıtları ve Otomobil Sayısı
2011 yılında ise, 9 km Bölünmüş Yol,
5,4 km Yol İyileştirmesi, 15,1 km BSK,
436 km Asfalt Onarımı ve Yenileme, 3
Adet Köprü Yapımı, 3 Adet Kaza Kara
Nokta yapımı muhtelif bakım onarım,
trafik ve kamulaştırma hizmetleri
yapılmıştır.
Önceki Yıllara Ait Harcamamız:
253.515.147 TL.
2011 Yılı Ödeneği
5.449.500 TL.
2011 Yılı Yapılan Harcama
32.707.000 TL.
Karayolları 5.Bölge Müdürlüğüne bağlı
Kahramanmaraş ili sınırları içerisinde
Ulaşım sektöründe 12 adet proje
mevcuttur.
34
Fiziksel Gerçekleşme % 40
seviyesindedir.
Bu projelerden 9 adedinde çalışmalarımız
devam etmekte, 3 adedi ise ihale
aşamasındadır.
KAHRAMANMARAŞ ilindeki;
Toplam Proje Tutarımız
717.095.000TL.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Yolcu ve yük taşımacılığının teknoloji
odaklı, hızlı ve güvenli bir şekilde
yapılması ekonomik kalkınmanın
bir göstergesi olmakla birlikte
toplumsal gelişime de önemli katkılar
sağlamaktadır.
ancak yüzde 31’i asfalttır.
Kahramanmaraş ilimizde
sorumluluğumuz altında toplam 957 km
yolumuz bulunmaktadır. Bu yollarımızın
35 Km.si Otoyol, 389 Km.si Devlet Yolu,
533 Km.si İl yollarımızdan oluşmaktadır.
Devlet ve İl yollarımızın 21Km.si bitümlü
sıcak karışım (BSK), 2 Km Parke, 899
Km.si sathi kaplamalı yoldur.
1998 - 2003 Yılları arasında , 35 Km
Otoyol, 37 Km. Bölünmüş Yol, 7 Km
Tek Yol, 914 Km Asfalt Onarımı, 3 Km.
Bütümlü Sıcak Karışım, 3 Adet Köprü
yapımı, 9 Adet Kaza Kara Nokta,
muhtelif Bakım ve Onarım hizmetleri için
24.117.195 TL. harcanmıştır.
80 yılda sadece 37 km. bölünmüş yol
yapılmışken iktidarımız dönemindek
2011 yılı itibariyle 237 km bölünmüş
yol yaptık!
Kahramanmaraş çevre yoluna 4 adet
köprülü kavşak yapımı için kavşak proje
ihaleleri bitirildi. En kısa zamanda yapım
ihalesi bitirilerek Kahramanmaraşlı
35
PROJENİN ADI
TUL
Km
Biten
Km.
Kalan
Kesim
Km
Fiziki
(%)
2010
Yılı Sonu
Yapılan
Harcama
1000TL
2011 YILI
ÖDENEĞİ
(1000 TL)
Narlı-Pazarcık8.Böl.Hd.Yolu
45,5
41
4,5
90
20.108
200
KahramanmaraşGöksun-6.Böl.
Hududu Yolu
124
77,80
46,2
63
52.645
900
9.410
1.057
400.000
K.Maraş-NarlıGaziantep Yolu
46
40
6
89
126.200
3.000
30.000
21.860
10.240
Andırın - Göksun
Yolu
3 BY
56 TY
3BY 5TY
26,6 TY
12
5.516
2,0
3.000
1.313
32.810
Göksun-Elbistan
Yolu
69
13,2
55,8
19
2.302
KahramanmaraşAndırın Yolu
44,5
44,1
0,4
96
79.200
1.500
5.000
1.468
3.500
Kadirli - Andırın
Yolu
19,8
13
66
8.152
0,5
500
147
1.343
K.Maraş-Nurdağı
Yolu (BSK)
6,8
2,6
38
-
2
7.000
2.011
5.000
Kahramanmaraş
Çevre Yolu BSK
16,3
13
81
4.230
6.770
4.599
2.171
60
71
600
252
277
3,3
Süleymanlı Kantarma ve Tekke
Köprüleri tarihi
köprü onarımı
hemşehrilerimizin hizmetine
sunulacaktır.
İlimiz trafik tesciline kayıtlı bulunan
motorlu kara taşıtı sayısı 2003 yılından
2012 yılı Mart ayına kadar yaklaşık iki
katına çıkmıştır. 2003 yılında 35123
adedi otomobil olmak üzere toplam
68115 motorlu kara taşıtı varken, 2012 yılı
Mart ayı itibariyle 81041 adedi otomobil
olmak üzere toplam 156145 motorlu
kara taşıtı bulunmaktadır. Bin kişi başına
düşen otomobil sayısı incelendiğinde ise
Kahramanmaraş olarak 62 adet ile yurt
genelinde 55. sırada yer almaktayız.
1996 yılında hizmete giren ve şehir
merkezine 5 km. uzaklıkta bulunan
36
2011 Yılı
Hedef
Harcama
1000TL
2011 Yılı
Yapılan
Harcama
1000 TL
30.000
1.550
5
Bitirilmesi
için gerekli
ödenek
1000TL
71.198
Kahramanmaraş Havaalanımız yurtiçi
hatlarda hizmet vermekte olup
Ankara ve İstanbul’a direk uçuşlar
bulunmaktadır. Şehrimizin etrafının
yüksek dağlarla çevrili olması, uçakların
tur atarak inişini engellediğinden ve
tur atmadan inişi sağlayacak bir sistem
bulunmamasından dolayı havaalanına
geçe uçuşları gerçekleştirilememektedir.
Havayolu İstatistikleri
Kahramanmaraş’ı komşu illere
bağlayan karayolları, demiryolları,
havayolu ulaşımı, kent içi ulaşım ve
köy yollarımıza yönelik ihtiyaçlar
doğrultusunda son yıllarda yapılan
çalışmaların hızla tamamlanması önemli
bir üretim üssü olmayı hedef edinen
kent için büyük önem arzetmektedir.
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Yol Projeleri
Mevcut Durum
Havaalanını kullanan yolcu ve uçak sayısı
son beş yılda yaklaşık iki kat artmıştır.
Kahramanmaraş’ta uçak yolculuğunun
gün geçtikçe daha çok benimsenmesi
ve turizm potansiyelinin yüksek olması
bu artışın devam edeceğinin önemli bir
göstergesidir.
37
9. TOKİ
11. YATIRIM ve TEŞVİK
Son 10 yılda toplam 14 şantiyede
2.305 konut, 6 ilköğretim, 6 lise, 1
kreş, 4 ticaret merkezi, 5 cami, 16 spor
salonu, 4 pansiyon, 1 hastane, 2 adet
aile sağlık merkezi ve sosyal tesisler
Kahramanmaraşlıların hizmetine
sunulmuştur. Söz konusu yatırımların
toplam bedeli 240 milyon TL’dir.
2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı çerçevesinde uygulamaya
giren yeni teşvik sistemi; genel,
bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik
yatırımların teşviki uygulamalarından
oluşmaktadır.
10. KÖYDES
KAHRAMANMARAŞ İLİNDE BÖLGESEL DESTEKLERDEN
FAYDALANABİLECEK SEKTÖRLER VE ASGARİ YATIRIM TUTARLARI
VEYA KAPASİTELERİ
58 Köy, 175 Mahallemizi
Suyla Buluşturduk!
Proje
Sayısı
1,086
US-97 Kodu
1
0121
2
0500.0.04
Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak
Sektörler
Entegre damızlık hayvancılık yatırımları
dahil olmak üzere entegre hayvancılık
yatırımları (dipnot 1'de belirtilen asgari
kapasite şartlarına uymayan yatırımlar har
iç)
Su ürünleri yetiştiriciliği (balık
yavrusu ve yumurtası üretimi dahil)
3
15
Gıda ürünleri ve içecek imalatı (dip not
2'de belirtilen yatırım konuları hariç)
TOPLAM ÖDENEK
I - KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİKLERİ PROJELERİ
Köy Yolları
Sektör
Kodu
76,718,934.87
Köy İçme Suları
754
55,296,585.20
Küçük Ölçekli Sulama
37
3,101,998.52
Kanalizasyon
13
542,000.00
Ara Toplam
1,890
135,659,518.59
4
17
5
18
6
19
Tekstil ürünleri imalatı (dip not 3'de
belirtilen şartları sağlamayan iplik ve
dokuma yatırımları hariç)
III - KHGB YÖNETİM GİDERLERİ
Tüm KHGB'ler
Ara Toplam
IV - ORTAK ALIM ÖDENEĞİ
Merkez ve tüm İlçeler KHGB Ortak Alım Ödeneği
3,533,356.41
İl Özel İdaresi Ortak Alım Ödeneği (asfalt,trafik işaret
levhaları, sayısal harita)
316,898.00
Ara Toplam
3,850,254.41
V - İL TOPLAM ÖDENEĞİ
38
1,890
139,509,773.00
7
8
1911
1912 ve 1920
Giyim eşyası imalatı
Derinin tabaklanması ve işlenmesi
Derinin tabaklanması, işlenmesi
(sadece İstanbul Deri İhtisas OSB ve
Tuzla OSB'de yapılacak yatırımlar)
Bavul, el çantası, saraciye,
ayakkabı vb imalatı
5. Bölge
500 Bin TL
500 Bin TL
MEVCUT DURUM
2005 - 2012 Yılı Köydeş İşleri Toplamı
ALT HİZMET PROGRAMLARI VE
DİĞER İŞLER İTİBARIYLA
Kahramanmaraş ilimiz, bölgesel teşvik
sisteminde 5. bölgede yer almakta
olup, bu bölge kapsamında belirlenen
konulara ilişkin yatırımlar; gümrük
vergisi muafiyeti, KDV istisnası,
vergi indirimi, sigorta primi işveren
hissesi desteği, yatırım yeri
tahsisi, faiz desteği unsurlarından
yararlanabilecektir. Kahramanmaraş
ilimizin de yer aldığı 5. Bölge
desteklerinden yararlanacak yatırım
konuları ise aşağıdaki gibidir;
1 Milyon TL
Tekstilin aprelenmesi yatırımları
için 10 Milyon
TL, diğer yatırım
konularında 1 Milyon TL
500 Bin TL
500 Bin TL
-
500 Bin TL
39
9
10
21
11
24
Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı
1 Milyon TL
1 Milyon TL
13
2421
Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer
zirai-kimyasal ürünlerin imalatı
1 Milyon TL
14
2423
İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal
ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı
1 Milyon TL
15
2424
Parfüm ile kozmetik ve
tuvalet malzemeleri imalatı
1 Milyon TL
16
2429.1
17
2511
18
26 (261, 2693.2,
2694.1, 2695.3 ve
2695.4 hariç)
Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
(cam ve cam ürünleri, fırınlanmış kilden
kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri,
çimento, hazır beton ve harç hariç)
19
26 (2610.2.03.01,
2693.2, 2694.1,
2695.3, 2695.4
hariç)
Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
(çok katlı yalıtım camları, kiremit, briket,
tuğla, çimento, hazır beton ve harç hariç)
20
21
22
23
İç ve dış lastik imalatı
Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
(fırınlanmış kilden, kiremit, biriket, tuğla ve
inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı
beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı
yalıtım camları hariç)
Düz cam, düz camın şekillendirilmesi
2610.1, 2610.2
ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları
(2610.2.03.01 hariç),
hariç) çukur cam ve cam elyafı imalatı
2610.3, 2610.4
26 (2693.2,
2694.1, 2695.1,
2695.3, 2695.4,
2610.2.03.01 hariç)
Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve
2610.1, 2610.2
işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç)
(2610.2.03.01 hariç),
çukur cam, cam elyaf ve camdan elektrik
2610.3, 2610.4,
izolatörleri ve seramik yalıtım malzemeleri
2610.5.07, 2691.3
imalatı
Seramikten yapılan sıhhi ürünler,
2691.2, 2691.3,
seramik yalıtım malzemeleri,
2693.1
seramik karo ve kalıdırım taşı imalatı
25
2695.1, 2694.2.01,
2694.3.01
26
2695.1,
2699.2.06.30
10 Milyon TL
2412
Patlayıcı madde imalatı
2695.1
1 Milyon TL
500 Bin TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
27
2720, 273
28
28
29
2812.2, 2813
30
29
31
2929
32
30
33
31
34
32
35
33
1 Milyon TL
1 Milyon TL
36
34
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı
Metalik olmayan mineral
ürünlerin imalatı; inşaat amaçlı
beton ürünleri imalatı, kireç, alçı
1 Milyon TL
1 Milyon TL
İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı ve
ısı veya ses izole edici eşya ve karışımlar
1 Milyon TL
Demir-çelik dışındaki ana metal
sanayi, metal döküm sanayi
1 Milyon TL
Metal eşya
Merkezi ısıtma radyatörleri ve
kazanlarının imalatı, buhar kazanı imalatı
(merkezi kalorifer kazanları hariç)
Makine ve teçhizat imalatı
Sınai kalıp
Büro, muhasebe ve bilgi
işlem makineleri imalatı
Elektrikli makine ve cihazları imalatı
Radyo, televizyon, haberleşme
teçhizatı ve cihazları imalatı
Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı
Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi
Hava taşıtları ve motorlarının
bakım ve onarımı
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
1 Milyon TL
500 Bin TL
Motorlu kara
taşıtlarında yatırım
tutarı 50 Milyon
TL; motorlu kara
taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 1
Milyon TL
37
3530.0.15
38
3591 ve 3592
39
361
Mobilya imalatı (sadece metal ve
plastikten imal edilenler hariç)
1 Milyon TL
40
361
Mobilya imalatı (sadece
plastikten imal edilenler hariç)
1 Milyon TL
Motosiklet ve bisiklet üretimi
MEVCUT DURUM
MEVCUT DURUM
Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı
24
Kimyasal Gübre ve Azotlu
Bileşenlerin İmalatı
12
40
20
Ağaç ve mantar ürünleri imalatı
(mobilya hariç), hasır ve buna benzer
örülerek yapılan maddelerin imalatı
1 Milyon TL
1 Milyon TL
41
MEVCUT DURUM
41
5510.1.01,
5510.2.01,5510.3.02,
5510.5.02,
5510.5.04
42
5510.3.01
43
6302.0.01
44
6302.0.03
45
80 (809 hariç)
46
8511.0.01-05,
8511.0.99,
8531.0.01-03
47
48
49
50
Oteller
Öğrenci yurtları
Soğuk hava deposu hizmetleri
Lisanslı depoculuk
Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim
hizmetleri dahil, yetişkinlerin eğitilmesi
ve diğer eğitim faaliyetleri hariç)
3 yıldız ve üzeri
100 öğrenci
500 metrekare
1 Milyon TL
500 Bin TL
Hastane yatırımı, huzurevi
Hastane: 500 Bin
TL
Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil
Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri
Kömür gazı üretimi (sentez gazı)
Seracılık
Huzurevi: 100 kişi
500 Bin TL
500 Bin TL
50 Milyon TL
10 dekar
1-
3 üncü, 4 üncü ve 5 inci bölgede: süt yönlü büyükbaş
entegre yatırımlarında 300 büyükbaş, et yönlü büyükbaş
entegre yatırımlarında 500 büyükbaş/dönem, damızlık
büyükbaş entegre yatırımlarında 300 büyükbaş, damızlık
küçükbaş entegre yatırımlarında 1.000 küçükbaş, süt ve et
yönlü küçükbaş entegre yatırımlarında 1.000 küçükbaş /
dönem ve kanatlı entegre yatırımlarında 200.000 adet /
dönem asgari kapasite şartı aranır (damızlık kanatlı entegre
yatırımlarında kapasite şartı aranmaz.
2-
6 ncı bölge hariç olmak üzere, gıda ürünleri ve
içecek imalatı yatırımlarından “makarna, makarna ile entegre
irmik yatırımları, şehriye, kuskus, yufka, kadayıf, pirinç, ev
hayvanları için hazır yem, balık unu, balık yağı, balık yemi,
ekmek, rakı, bira, kuruyemiş, turşu, linter pamuğu, çay, fındık
kırma/kavurma, hazır çorba ve et suları ve müstahzarları
üretimleri ile tahıl ve baklagil tasnif ve ambalajlanması”
yatırımları bölgesel desteklerden yararlanamaz.
şeklinde belirlenmiştir. Bununla birlikte
yatırımın organize sanayi bölgesinde
(OSB) gerçekleştirilmesi durumunda ise
6. Bölge desteklerinden yararlanılması
mümkün olabilecektir.
GZFT (SWOT)
ANALiZi
Ayrıca bölgesel teşvik uygulaması
dışında, yatırımcılarımızın genel, büyük
ölçekli ve stratejik yatırımlar kapsamında
da Kahramanmaraş ilimizde yatırım
gerçekleştirmesi ve teşvik unsurlarından
yararlanması mümkün olup, bu
çerçevede Kahramanmaraş ilimizin
bir yatırım ve cazibe merkezi haline
gelebileceği değerlendirilmektedir.
3-
Altıncı Bölge hariç olmak üzere, iplik ve dokuma
(yün ipliği, akıllı ve çok fonksiyonlu teknik tekstil, halı, tafting,
dokunmamış-örülmemiş kumaş, çuval hariç) konularında
sadece modernizasyon cinsindeki yatırımlar bölgesel
desteklerden yararlanır.
42
43
GZFT (SWOT) ANALİZİ
analizi neticesinde sorun alanları
belirlenerek bu sorun alanlarına yönelik
hedef başlıkları oluşturulmuştur. Söz
konusu analize temel teşkil eden veriler
“Kahramanmaraş’ı Yeniden Hayal
Etmek” başlıklı Ortak Akıl Toplantıları
sonucu elde edilmiştir.
FIRSATLAR
1. Yatırım teşvik uygulamalarında ilin
5. Bölgede yer alması, yatırımın
OSB’de gerçekleştirilmesi
durumunda 6. Bölge teşviklerinden
yararlanılması.
2. İlin Girişimcilik kabiliyetinin yüksek
olması.
3. Şehrin coğrafi konumu.
4. Sanayi ve ticaret kültürünün varlığı.
5. Yerleşmiş bir üniversitenin faaliyet
göstermesi.
6. Zengin doğal kaynaklara sahip
olunması.
1. Özellikle Tekstil, Madeni Eşya,
Gıda vb. sektörlerde önemli bir
potansiyelin varlığı.
2. Bölgesel işbirliği imkanlarının
varlığı.
3. Güçlü bir Üniversite Sanayi işbirliği
imkanının varlığı.
4. Kalkınma desteklerinden
faydanılma imkanlarının artması.
5. İlin kanaat önderlerinin ilin
sorunlarına sahip çıkmadaki içtenlikleri.
6. İlin ihracaat potansiyelinin gün
geçtikçe artması.
7. Yeni yatırım teşvikleriyle farklı
sektörlerde yatırım imkanlarının
oluşması.
8. Kahramanmaraş’ın Büyükşehir
Belediyesi kapsamına alınması.
ZAYIF YÖNLER TEHDİTLER
1. Enerji, ulaşım, sağlık vb. temel
altyapı alanlarında hızla giderilmesi
gereken yönler.
2. Üniversite Sanayi işbirliğinin
yeterince gelişmemesi.
3. Yetişmiş beyaz ve mavi yakalı
ihtiyacı.
4. Gelişmiş şehirlere yakınlık.
5. Son dönemlere kadar kalkınma
desteklerinden yeterince pay
alınamaması.
6. Bazı sektörlerdeki üretimin daha
çok fason nitelikte olması.
44
GZFT (SWOT) ANALİZİ
Bu bölümde, iç ve dış etkenleri
dikkate alarak, varolan güçlü yönler
ve fırsatlardan en üst düzeyde
yararlanacak, tehditlerin ve zayıf
yanların etkisini en aza indirecek bir
stratejik plan oluşturulması amacıyla
GZFT analizi gerçekleştirilmiştir. GZFT
GÜCLÜ YÖNLER
1. Önemli alt yapı eksiklikleriin kısa
sürede bitirilememesi.
2. İstihdam olanaklarının azlığı
nedeniyle farklı şehirlere olan
göçün hızlanması.
3. Aynı bölgede gelişmeye açık illerin
varlığı.
4. Yatırımların artmasıyla ihtiyaç
duyulacak nitelikli işgücünün temin
edilememesi.
5. İlin sanayisinde önemli yer tutan
tekstil sektöründe yaşanan küresel
rekabetin yol açtığı sorunlar.
45
GELiSiM STRATEJiSi GENEL CERCEVESi
STRATEJiSi
46
GELİŞİM STRATEJİSİ
GELiSiM
47
UYGULAMA,
İZLEME VE
DEĞERLENDİRME
UYGULAMA
GZFT (SWOT) ANALİZİ
iZLEME VE
DEĞERLENDİRME
Kahramanmaraş Gelişim Stratejisi
ve Eylem Planı, ilgili kamu kurum ve
kuruluşlar ile özel sektör kuruluşlarının
temsilcilerinden oluşan İzleme ve
Yönlendirme Kurulu aracılığı ile
izlenecek ve değerlendirilecektir.
İzleme ve Yönlendirme Kurulu,
gelişmeler karşısında stratejik
plan içeriğinde revizyon
gerçekleştirebilecektir.
İzleme ve Yönlendirme Kurulu, altı aylık
aralıklarla toplanacaktır. Eylem Planı
çerçevesinde gerçekleştirilen faaliyetler
altı aylık dönemler halinde raporlanarak
ilgililerin değerlendirmesine
sunulacaktır.
48
İzleme ve Yönlendirme Kurulu
tarafından her bir hedef için Hedef
Çalışma Grubu oluşturulacak ve Hedef
Çalışma Grubu Başkanı belirlenecektir.
Hedef altında yer alan sorumlu ve
işbirliği yapılacak kuruluş temsilcilerinin
yer alacağı Hedef Çalışma Grupları,
üçer aylık dönemler itibariyle
toplanacak ve eylemlere ilişkin
gelişmeler raporlanarak İzleme ve
Yönlendirme Kuruluna sunulacaktır.
Stratejik plana yönelik tüm işlemler
İzleme ve Yönlendirme Kurulu
tarafından oluşturulacak sekreterya
tarafından yürütülecektir.
49
EYLEM
50
EYLEM PLANI
PLANI
51
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
53
52
EYLEM ADI
SÜRE
2.6.
AÇIKLAMA
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
3.1.
2015
2013
2.7.
2015
3.2.
2014
2.8.
2015
2015
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
3.3.
2.9 .
3.4.
2.10.
2014
3.5.
2014
54
55
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
3.14.
2014
3.15.
Sürekli
3.16.
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
2015
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
4.1.
Sürekli
4.2.
Sürekli
56
57
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
4.3.
2015
4.4.
2014
Sürekli
4.6.
2014
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
4.5.
4.7.
2015
4.8.
2014
58
59
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
61
60
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
6.10.
2013
6.11.
2013
6.12.
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
2013
6.13.
2013
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
7.1.
2013
7.2.
2013
62
63
İZLENECEK BÜYÜK SU İŞLERİ PROJELERİ
Sıra No Proje ve Ünite Adı
EYLEM ADI
SÜRE
AÇIKLAMA
Başlama Tarihi
Bitiş Tarihi
PROJE ADI: ORTA CEYHAN KARTALKAYA II. MERHALE PROJESİ
1
ÜNİTE ADI: Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı
2
Pazarcık ve Sireşanlı Pompaj Sulaması İnşaatı
7.3.
21.01.1997
12.12.2014
15.02.1995
31.12.2011
PROJE ADI: ADATEPE PROJESİ
Sürekli
7.4.
2013
1
ÜNİTE ADI: Adatepe Barajı İnşaatı
1
Adatepe Barajı İnşaatı
2
ÜNİTE ADI: Adatepe Sulaması
1
Adatepe karakuz Planlama Revizyonu Yapımı
13.11.2008
01.12.2011
2
Proje Yapımı
Şubat 2012
Şubat 2014
İnşaat
Mayıs 2014
Mayıs 2017
13.11.2008
01.12.2011
3
PROJE ADI: KARAKUZ PROJESİ
7.5.
ÜNİTE ADI: Karakuz Barajı İnşaatı
1
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
2
Proje Yapımı
Haziran 2012
Haziran 2013
3
İnşaat
Eylül 2013
Ocak 2016
2
ÜNİTE ADI: Karakuz Sulaması
1
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
13.11.2008
01.12.2011
2
Proje Yapımı
Şubat 2012
Ocak 2014
3
İnşaat
Haziran 2014
Ocak 2017
PROJE ADI: ORTA CEYHAN MENZELET II. MERHALE PROJESİ
1
7.6.
2013
ÜNİTE ADI: Klavuzlu Barajı ve HES İnşaatı
1
Klavuzlu Barajı ve HES İkmali İnşaatı
14.01.1994
15.10.2011
2
Daimi Teçhizatı İnşaatı
29.05.2006
09.01.2011
2
ÜNİTE ADI: Klavuzlu Barajı Sulaması İnşaatı
1
Klavuzlu Sulaması I.Kısım İnşaatı
23.06.1998
03.07.2013
2
2. ve 3. Kısım Planlama Revizyonu ve Proje Yapımı
20.05.2011
Mayıs 2014
3
İnşaat
Temmuz 2014
Ocak 2020
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
2013
1
PROJE ADI: AYVALI (KAHRAMANMARAŞ İÇMESUYU) PROJESİ
7.7.
2013
1
ÜNİTE ADI: Ayvalı Barajı Sulaması İnşaatı
1
Proje Yapımı
Temmuz 2008
Haziran 2011
2
İnşaat
Eylül 2011
Haziran 2013
PROJE ADI: KAHRAMANMARAŞ - AFŞIN İÇMESUYU PROJESİ
7.8.
2013
1
ÜNİTE ADI: Afşın İçmesuyu Tesisleri İnşaatı
1
Proje Yapımı
21.10.2010
18.02.2012
2
İnşaat
Mart 2012
Ocak 2014
2
ÜNİTE ADI: İçmesuyu Arıtma Tesisi
1
Proje Yapımı
Haziran 2011
Haziran 2012
2
İnşaat
Eylül 2012
Ocak 2014
PROJE ADI: SİSNE - GEBEN PROJESİ
1
64
ÜNİTE ADI: Geben Barajı İnşaatı
1
Proje Yapımı
15.06.2011
15.03.2012
2
İnşaat
Haziran 2012
Aralık 2015
2
ÜNİTE ADI: Geben Barajı Sulaması İnşaatı
1
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
Eylül 2011
Aralık 2011
2
Proje Yapımı
Aralık 2011
Ocak 2013
3
İnşaat
Haziran 2013
Aralık 2015
65
PROJE ADI: KAVAKTEPE PROJESİ
PROJE ADI: ÇINARLI PROJESİ
1
ÜNİTE ADI: Kavaktepe Barajı İnşaatı
1
ÜNİTE ADI: Çınarlı Barajı İnşaatı
1
Planlama
Eylül 2011
Aralık 2012
1
Planlama
Ocak 2013
Ocak 2014
2
Proje Yapımı
Mart 2013
Mart 2014
2
Proje Yapımı
Haziran 2014
Ocak 2016
3
İnşaat
Haziran 2014
Aralık 2017
3
İnşaat
Haziran 2016
Haziran 2020
2
ÜNİTE ADI: Kavaktepe Barajı Sulaması İnşaatı
1
ÜNİTE ADI: Çınarlı Sulaması
1
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
Eylül 2011
Aralık 2012
1
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
Ocak 2013
Ocak 2014
2
Proje Yapımı
Mart 2014
Mart 2015
2
Proje Yapımı
Ocak 2015
Ocak 2017
3
İnşaat
Haziran 2015
Aralık 2018
3
İnşaat
Haziran 2017
Haziran 2020
PROJE ADI: GÖKSUN II. MERHALE POMPAJ SULAMASI PROJESİ
1
ÜNİTE ADI: Söğütlü Barajı İnşaatı
1
ÜNİTE ADI: Göksun II. Merhale Pompaj Sulaması İnşaatı
1
Planlama
Mayıs 2014
Aralık 2015
1
Planlama Revizyonu Yapımı
Ocak 2015
Haziran 2016
2
Proje Yapımı
Mart 2016
Mart 2017
2
Proje Yapımı
Ocak 2017
Temmuz 2018
3
İnşaat
Haziran 2017
Aralık 2020
3
İnşaat
Kasım 2018
Mayıs 2020
2
ÜNİTE ADI: Söğütlü Barajı Sulaması İnşaatı
1
Temmuz 2011
Temmuz 2014
PROJE ADI: CEYHAN HAVZASI MASTER PLAN ÇALIŞMALARI
1
Planlama
Mayıs 2014
Aralık 2015
2
Proje Yapımı
Eylül 2016
Aralık 2017
3
İnşaat
Haziran 2018
Aralık 2021
Planlama/Planlama Revizyonu Yapımı
PROJE ADI: ADIYAMAN-GÖKSU ARABAN I. MERHALE PROJESİ
1
ÜNİTE ADI: Çetintepe Barajı İnşaatı
PROJE ADI: HASANALİ PROJESİ
1
Proje Yapımı
23.03.2009
27.08.2011
1
ÜNİTE ADI: Hasanali Barajı İnşaatı
2
İnşaat
Eylül 2011
Aralık 2015
1
Planlama
Mayıs 2014
Aralık 2015
1
ÜNİTE ADI: Gaziantep İçmesuyu 1. Aşama İsale hattı İnşaatı
2
Proje Yapımı
Nisan 2016
Mayıs 2017
1
Proje Yapımı
Ocak 2012
Ocak 2013
3
İnşaat
Ekim 2017
Aralık 2020
2
İnşaat
Haziran 2013
Aralık 2015
2
ÜNİTE ADI: Hasanali Barajı Sulaması İnşaatı
1
Planlama
Mayıs 2014
Aralık 2015
1
ÜNİTE ADI: Pazarcık-Kızkapanlı Sulaması İnşaatı
2
Proje Yapımı
Kasım 2016
Aralık 2017
1
Planlama
09.04.2010
30.11.2011
3
İnşaat
Mart 2018
Aralık 2020
2
Proje Yapımı
Ocak 2013
Ocak 2015
3
İnşaat
Haziran 2016
Aralık 2020
PROJE ADI: ADIYAMAN-GÖKSU ARABAN II. MERHALE PROJESİ
PROJE ADI: ÖZBEK PROJESİ
1
ÜNİTE ADI: Özbek Barajı İnşaatı
1
Planlama Revizyonu Yapımı
Ocak 2012
Ocak 2013
2
Proje Yapımı
Haziran 2013
Ocak 2015
3
İnşaat
Haziran 2015
Haziran 2019
2
ÜNİTE ADI: Özbek Sulaması
1
Planlama Revizyonu Yapımı
Ocak 2012
Ocak 2013
2
Proje Yapımı
Ocak 2014
Ocak 2016
3
İnşaat
Haziran 2016
Haziran 2019
Ocak 2015
EYLEM PLANI
EYLEM PLANI
PROJE ADI: SÖĞÜTLÜ PROJESİ
PROJE ADI: KISIK PROJESİ
66
1
ÜNİTE ADI: Kısık Barajı İnşaatı
1
Planlama
Ocak 2014
2
Proje Yapımı
Temmuz 2015 Ocak 2017
3
İnşaat
Haziran 2017
Haziran 2022
2
ÜNİTE ADI: Kısık Sulaması
1
Planlama
Ocak 2014
Ocak 2015
2
Proje Yapımı
Temmuz 2016 Aralık 2017
3
İnşaat
Haziran 2018
Haziran 2022
67
68