Bilgi ĠĢlem Merkezleri ve Telekom Tesislerinde TIER Performans
Transkript
Bilgi ĠĢlem Merkezleri ve Telekom Tesislerinde TIER Performans
Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 A Member of Target Group of Companies Bilgi ĠĢlem Merkezleri ve Telekom Tesislerinde TIER Performans Uygulamaları Capstone Mikro Türbinlerinin Tier Performans Uygulamalarında Kullanımı Temel Özellikler, Uygulama Stratejileri ve Önerilen Tasarım Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 1 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Ticari Gizliliğe Haiz Döküman Bu döküman tüm içerik ve ekleri, eğer varsa, ticari gizliliğe haiz bir dökümandır ve sadece ilgili ve Target Enerji A.Ş. tarafından belirlenen müşteriler ile paylaşılmak amacıyla hazırlanmıştır. Bu döküman sadece bilgi amacıyla hazırlanmıştır, hiç bir şekilde ticari teklif olarak kullanılamaz. Target Enerji A.Ş. bilgisi ışığında ilgili müşterilerle paylaşılmak amamcıyla hazırlanan bu döküman, izinsiz kopya edilemez, dağıtımı yapılamaz ve başka amaçlarla kullanılamaz. Target Enerji A.Ş. 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Türkiye Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 2 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 İçindekiler İÇİNDEKİLER ......................................................................................................................................................... 3 TANITIM .................................................................................................................................................................... 6 TİER STANDARDLARI HAKKINDA ............................................................................................................................... 7 GENEL TANIMLAR ............................................................................................................................................................... 8 Tier III ........................................................................................................................................................................ 9 Tier IV ...................................................................................................................................................................... 10 TİER STANDARDLARI MUHTEMEL PROJE STRATEJİSİ ................................................................................................................. 11 PROJE İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ.................................................................................................................................. 11 CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠNĠN TĠER PERFORMANSINI DESTEKLEYEN ÖZELLĠKLERĠ ....... 12 GENEL BİLGİ .................................................................................................................................................................... 13 CAPSTONE MİKRO TÜRBİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ ............................................................................................................... 13 Motorlu sistemlere göre farklılıkları ........................................................................................................................ 13 Mikro Türbinlerle Sağlanan Teknik avantajlar ........................................................................................................ 13 İnverter Kullanan Güç Kaynağı ............................................................................................................................... 14 Koruyucu Röleler ..................................................................................................................................................... 14 CAPSTONE MİKRO TÜRBİNLER HAKKINDA UYGULAMAYA YÖNELİK ÖZELLİKLER .............................................................................. 15 Uygulama Alanları ................................................................................................................................................... 15 Mikro Türbinlerde Çalışma Modları ........................................................................................................................ 16 Çalışma Modu: Grid Connect .................................................................................................................................. 16 Çalışma Modu: Stand Alone .................................................................................................................................... 16 Çalışma Modu: Dual ................................................................................................................................................ 17 Dual Mod Controler (DMC) ve Automatic Transfer Switch (ATS) Kullanımı ......................................................... 17 Çoklu Çalışma Özelliği ............................................................................................................................................ 18 Çoklu çalışma modunda Veri Paylaşımı .................................................................................................................. 18 CAPSTONE C65 “GÜVENLĠ GÜÇ” MĠKRO TÜRBĠN MODELĠ (UPS ENTEGRELĠ)................................. 20 C65 “GÜVENLİ GÜÇ” MİKRO TÜRBİN ................................................................................................................................. 21 ELEKTRİKSEL VE YAKIT ÖZELLİKLERİ....................................................................................................................................... 21 ÇOKLU ÇALIŞMA ÖZELLİĞİ .................................................................................................................................................. 22 ÇALIŞMA MODLARI ........................................................................................................................................................... 23 Normal Çalışma Modu ............................................................................................................................................. 23 Yüksek Verimli Çalışma Modu ................................................................................................................................. 23 Acil Durum (UPS Bağlı) Modu ................................................................................................................................ 24 BAKIMLAR....................................................................................................................................................................... 25 CAPSTONE C200 VE C1000 MĠKRO TÜRBĠNLER ......................................................................................... 26 C200 MİKRO TÜRBİN ....................................................................................................................................................... 27 Ana Özellikleri ......................................................................................................................................................... 27 Elektriksel ve Yakıt Özellikleri ................................................................................................................................. 27 Çoklu Çalışma Özelliği ............................................................................................................................................ 28 Bakımlar ................................................................................................................................................................... 29 C1000 MİKRO TÜRBİN ..................................................................................................................................................... 30 Elektriksel ve Yakıt Özellikleri ................................................................................................................................. 31 3 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Çoklu Çalışma Özelliği ............................................................................................................................................ 32 Bakımlar ................................................................................................................................................................... 32 CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠN KONTROLU ĠÇĠN HARĠCĠ YAZILIM VE DONANIM .................... 33 GENEL BİLGİ .................................................................................................................................................................... 34 CAPSTONE ADVANCED POWER SERVER (APS)-GELİŞMİŞ GÜÇ SUNUCUSU ................................................................................... 34 CAPSTONE DUAL MODE SYSTEM CONTROLLER (DMSC) .......................................................................................................... 35 CAPSTONE ANNUNCİATOR PANEL ........................................................................................................................................ 36 CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠN TĠER PERFORMANSINA UYARLANMASI - STRATEJĠLER ....... 37 UYGULAMA STRATEJİLERİ ................................................................................................................................................... 38 C200 VE C1000 MİKRO TÜRBİNLERE HARİCİ UPS ENTEGRASYONU .......................................................................................... 38 C200 VE C1000 MİKRO TÜRBİNLERE HARİÇİ & YEDEK YAKIT DEPOSU BAĞLANMASI.................................................................... 39 CAPSTONE MİKRO TÜRBİNLERİN KOMBİNE GÜÇ, ISI VE SOĞUTMA AMAÇLI KULLANIMI .................................................................. 41 CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠN BĠLGĠ ĠġLEM MERKEZLERĠNDE KULLANIMI ............................ 42 ÖNERİLEN ÇÖZÜM ............................................................................................................................................................ 43 BLOK ŞEMA: TİER PERFORMANSINDA KOMBİNE GÜÇ VE SOĞUTMA SİSTEMİ (YEDEK YAKIT DEPOLU) ................................................. 44 GÜÇ VE PROPAN YAKIT DEPOSU KAPASĠTE HESABI ............................................................................... 45 KAPASİTE HESABI: GÜÇ VE PROPAN YAKIT DEPOSU KAPASİTE HESABI (C200 KULLANIMI) .............................................................. 46 KAPASİTE HESABI: GÜÇ VE PROPAN YAKIT DEPOSU KAPASİTE HESABI (C65 KULLANIMI) ................................................................ 47 REFERANS TĠER STANDARDLARI VE UYGULAMA ĠLE ĠLGĠLĠ YORUMLARIMIZ .............................. 48 UYGULAMA İLE İLGİLİ YORUMLARIMIZ .................................................................................................................................. 49 TİER STANDARDLARI ELEKTRİKSEL REFERANSLAR ..................................................................................................................... 49 TİER STANDARDLARI UPS REFERANSLARI .............................................................................................................................. 50 TİER STANDARDLARI YEDEK JENERATÖR REFERANSLARI ............................................................................................................ 51 TİER STANDARDLARI TEST REFERANSLARI .............................................................................................................................. 51 TİER STANDARDLARI BAKIM REFERANSLARI ........................................................................................................................... 51 TİER STANDARDLARI MEKANİK AKSAM REFERANSLARI ............................................................................................................. 52 TİER STANDARDLARI YAKIT SİSTEMİ REFERANSLARI ................................................................................................................. 52 CAPSTONE ÖRNEK BĠLGĠ ĠġLEM MERKEZĠ UYGULAMALARI............................................................... 53 SYRACUSE ÜNİVERSİTESİ BİLGİ İŞLEM MERKEZİ ....................................................................................................................... 54 Proje özeti ................................................................................................................................................................ 55 TEXAS BİLGİ İŞLEM MERKEZİ ............................................................................................................................................... 55 BİLGİ İŞLEM MERKEZİ UYGULAMALARI, ARLINGTON, VIRGINIA VE HOUSTON, TEXAS ....................................................................... 56 BOEING ŞİRKETİ ............................................................................................................................................................... 57 DATA CENTER İN AUSTRALİAN USE C1000 MİCRO TURBİNES ................................................................................................... 57 REFERANSLAR: CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLER ĠLE DĠĞER UYGULAMALAR .................................. 59 DİĞER REFERANSLAR ......................................................................................................................................................... 60 AMERİKA BİRLEŞİK DEVLERTLER, DOĞU ................................................................................................................................ 60 UNİTED STATES - WEST ..................................................................................................................................................... 64 CANADA ......................................................................................................................................................................... 68 LATİN AMERİCA ............................................................................................................................................................... 68 4 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 AFRİCA ........................................................................................................................................................................... 69 EUROPE.......................................................................................................................................................................... 69 RUSSİA ........................................................................................................................................................................... 72 ASİA .............................................................................................................................................................................. 72 ASİA - PACİFİC ................................................................................................................................................................. 74 5 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 TANITIM Veri Merkezleri ve Telekom tesislerinin, kesintisiz ve güvenli çalışabilmesi için çeşitli standardlar geliştirilmiştir. Bunlardan en önemlisi Uptime Institute Inc. tarafından geliştirilen TIER sistemi bu tesislerde, pek çok konu ile birlikte enerjinin güvenilirliği ve devamlılığı konusunda getirilen standardlardır. Bu standartlar yedek veya ihtiyaç fazlası güç kaynakları, yedekli veri iletişim bağlantıları, çevresel kontrol (örneğin havalandırma ve yangın söndürme vb.) ve güvenlik sistemleri ile ilgilidir. Bu dokümanın amacı, bu standardlar konusunda okuyucuyu bilgilendirmek ve Capstone Mikro Türbin sistemleri kullanılarak geliştirilecek ana güç kaynakları, ısıtma ve soğutma sistemlerinin bu standardlar kullanılarak uygun şekilde projelendirilmesi ile ilgili temelleri ve tasarım esasları konusunda öneriler getirmektir. 6 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 TĠER STANDARDLARI HAKKINDA Tier seviyeleri, devlet, endüstriyel, sağlık ve finans yada benzeri konularda elektronik veri işlemi yapan merkezler ile benzeri telekom tesislerinin güvenli ve kesintisiz hizmet verebilmesi yanında bakımlarının, sistem erişimini engellemeden, yapılabilmesi için oluşturulmesi gereken yapısal değişim, cihazların yedeklenmesi ve güç sağlayan kanal sayılarını düzenleyerek, bu tesislerin, güvenilirlik ve erişilebilirlik seviyelerini tanımlamak için kullanılır. Tier standardları, veri ve telekom merkezlerinde başarılı ve amaca uygun bir şekilde entegre edilmiş 16 adet ayrı ve tesis yapısını tamamlayan yan üniteye ihtiyaç duyar. Kategori Destek Sistemler Elektriksel Şebeke hizmetleri Yıldırım koruması Güç sağlayıcı sistemler UPS sistemleri UPS aküleri Jeneratör Yük dizini Kritik güç dağıtımı Topraklama Mekanik Yükseltilmiş zemin soğutması UPS soğutması Mekanik tesisat Destek Sistemleri Kirlenme Yangın algılama ve koruma Fiziksel Güvenlik Alarmlar ve gözlenmesi Tablo 1 Tier performansı uyumlu olması istenen işlevler ve ekipman Profesyonel veri merkezlerinde tüm kullanıcılar için yüksek ve güvenli erişim önemli bir kavramdır. Kullanılan tüm tesislerde, yüzlerce sunucu, ve bunların üzerinde binlerce yazılım uygulamaları çalışıyor. Sistemlerin karmaşıklığı bazen çok üst düzeylere çıkabiliyor ve birbiriyle iç içe girmiş birçok sistem, birçok proje bulunmakta. Sistemler üzerinde hayati öneme sahip kayıtlar ve veriler saklanmaktadır. Bu veri ve bilgilerin 24 saat 7 gün erişilebilirliğini sağlamak için büyük bir çaba sarfedilmektedir. Böyle hayati öneme sahip bilgi işleme kapasitesine sahip bir tesisin kesintisiz hizmet verebilmesi oldukca önemlidir. Tesisin erişilebilirliği planlı/plansız kesintilere karşı oldukça duyarlıdır ve planlı olarak devre dışı koymak bile ciddi bir koordinasyon gerektirir. Bir saniyeden kısa bir plansız kesinti ise telafisi mümkün olmayan veri kaybına yol açabilir. 7 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Bu nedenlerden, bu tür tesislerde, tesis için belirlenen standardlarda topolojik sınıflara uygun olarak, yan destek ünitelerininde (enerji ve soğutma sistemleri dahil) istenen standardlarda hizmet veriyor olması beklenir. Tanımlanan Tier standartlarına göre, tüm tesisin tanımlandığı Tier topoloji sınıfına uygunluğu kabul edilebilmesi için, tesisi içinde kullanılan yan ünitelerde bu Tier standardlarına uyumlu olmalıdır. Aksi takdirde tesisde kullanılan yan üniteye ait daha düşük seviyeli Tier sınıfı tüm tesisin tanımlandığı Tier Topoloji tanımının değişmesine neden olur. Örneğin, Tier IV UPS sınıfında tanımlanan bir tesiste, Tier II chilled su sistemi kullanıldıysa, tesisin Tier sınıflandırması otomatik olarak Tier II‟ye düşer. GENEL TANIMLAR Tier 1 Bilgi İşlem sistemlerine hizmet veren tek ve yedeksiz dağıtım kanalları Yedeksiz kapasite elemanları %99.671 erişilebilirlik sağlayan çok temel sistem mimarisi Tier 2 Tüm Tier 1 beklentilerini karşılar Ek olarak, %99.741 erişlebilirlik sağlayan yedekli kapasite elemanları Tier 3 Tüm Tier 1 ve 2 beklentilerini karşılar Bilgi İşlem sistemlerine hizmet veren çoklu ve bağımsız dağıtım kanalları mevcuttur Tüm Bilgi İşlem sistemleri tesis mimarisinin toplojisi ile uyumle yedekli güç kaynakları ile beslenir. Eş zamanlı bakım yapılabilir “Concurrent Maintainable”, tesis erişilebilirliği 99.982% dir. Tier 4 Tüm Tier 1, 2 ve 3 beklentilerini karşılar Tüm soğutma cihazları birbirlerinden bağımsız olarak yedekli güç kaynakları ile beslenir. Bunlara tüm chiller, ve ısıtma havlandırma ve hava koşullandırma (HVAC) üniteleri dahildir. Elektriksel güç depolanma ve çoklu dağıtım kanalları ile hataların sistem erişilebilirliğini aksatmadığı - sistem hatalarının tolere edildiği- sistem mimarisi %99.995 erişim sağlar. Tier 1 Bağlantı kanal sayısı Ġhtiyaç fazlası eleman Sistemleri Gruplarak ayırarak bölebilme Paralel bakım imkanı Hataları tolere edebilen 8 Tier II 1 1 N Hayır Hayır Hayır N+1 Hayır Hayır Hayır Tier II Tier IV 1 Aktif 2 Aktif 1 Pasif N+1 2(N+1) Hayır Evet Evet Evet Hayır Evet Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Aşağıda Türk Telekom için önem arzeden Tier III ve Tier IV seviyelerinin tanımları genişletilerek verilmiştir. TİER III Tier III standardı, eş zamanlı bakım yapılabilir “Concurrent Maintainable”, tesis ve sistemler faal haldeyken ve bu çalışmayı kesintiye uğratmadan, altyapı elemanlarına bakım yapılabilmesi ve arızası için müdahale edilebilmesini mümkün kılar. Bu amaca uygun olarak Tier III standardında ki sistemler N+1 sayıda yapılandırılır. Burada N, ihtiyaç duyulan kapasiteyi sağlamak için gereken minimum miktarı ifade etmektedir. Örneğin 1000 kVA enerjiyi sağlamak için 500 kVA jeneratörlerden iki tanesi (N) yeterliyken, bir tane de yedek (+1) olarak kuruluyor, yani 3x500 kVA olarak konfigüre ediliyor. Jeneratörlerden biri arızalanır ya da bakım için devreden çıkarılırsa, sistem salonunda bunu hissetmeden çalışmaya devam ediliyor. ġekil 1 Tier III Elektriksel Sistem Topolojisi Bu bileşenler arasına jeneratörler, UPS modülleri, klima üniteleri gibi kompleks yapılarla beraber her bir sigorta, şalter, bara, pano, klima borusu vb tüm bileşenler dahildir. 9 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 TİER IV Tier IV standardı, hataların sistem erişilebilirliğini aksatmadığı - sistem hatalarının tolere edildiği- sistem mimarisi Tier III'e göre daha yüksek erişilirlik sunmaktadır. Altyapı elemanları bu amaçla genellikle 2N ya da 2(N+1) yapıda tasarlanmaktadır, dolayısıyla daha maliyetlidir. Sistem salonunu besleyen altyapı, bir bütün olarak yedeklidir. Ayrıca fiziksel olarak da mümkün olduğunca birbirinden uzaklaştırılmakta ve zıt yönlerde yerleştirilmektedir. Öyle ki bir tarafta yangın, su baskını gibi sebeplerle sistemlerden biri komple kullanılmaz hale gelse dahi diğeri ile sistem salonları kesintiye uğramadan çalışmaya devam edecektir. Benzer şekilde bir bakım çalışması anında yanlış bir işlem yapılması durumunda da sürekliliğini koruyacaktır. ġekil 2 Tier IV Elektriksel Sistem Topolojisi Tier III ve Tier IV'te sunuculara iki bağımsız enerji kaynağından besleme sağlanır. Bunların biri yedek amaçlıdır ve enerjinin biri kesildiğinde diğer besleme ile sunucular çalıştırılmaktadır. Şehir şebekesini birincil enerji kaynağı olarak kabul edersek, iki tane şebeke (A&B) grubu beslemesi olmalıdır. Tier III'te şebekeler tek bir jeneratör ve UPS grubuyla yedeklenebilir. Tier IV'te ise her bir şebeke grubu için ayrı jeneratör ve UPS yedeklemesi olmalıdır. Bu durum soğutma altyapısı için de geçerlidir. Tier III'te N+1 kapasite yeterli iken, Tier IV'te 2N ya da 2(N+1) kapasite gereklidir. Birincil enerji kaynağı olarak doğalgaz çevrim santrali seçilmesi durumunda da 10 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 bu sistemin sürekli yük altında çalışama performansı, ne kadar gaz tedariğine ihtiyaç duyacağı ve belediyenin bu ihtiyacı temin olanakları yukarıdaki bakış açısıyla dikkate alınmalıdır. TĠER STANDARDLARI MUHTEMEL PROJE STRATEJĠSĠ Aşağıda Tier performansı standardları uygulama projesine ait mühtemel uygulama stratejisi örnek olarak verilmiştir. Öncelikle, beyin fırtınası formatında çok çeşitli sorular ve endişe konuları toplanarak bir araya getirilmelidir. Ek olarak, iş planına uygun olarak hedef tesis için beklentilerin ortaya konulması gerekmektedir. Burada sorulması gereken soruların bazıları şunlardır: Bilgi işlem merkezinin fiziksel boyutları ne olacaktır Bilgi işlem merkezinin konumu ve bulunduğu yer bunun tesis üzerindeki etkileri ne olacaktır Ne tür ve seviyede erişim gerekli olarak düşünülmektedir Benzer tesislerde ne tür Tier uygulamaları yapılmıştır Uygulama seçeneklerini iyi anlamak için çeşitli seminar katılımları, haberleşme grupları, benzer diğer metodlarla bilgilenme Personel ihtiyaçlarının belirlenmesi PROJE ĠHTĠYAÇLARININ BELĠRLENMESĠ Seçilecek çeşitli uygulama yöntemlerinin amacınıda içeren ve tasarım hedefi olarak da adlandırılan “Proje İhtiyaçlarının Belirlenmesi” çalışması, istenen Tier standardına uygun olarak yapılması gerekenleri ortaya koyar. Örnek olarak, Tier III uygulaması yapılacağı düşünüldüğünde, buna uygun olarak temel olarak belirlenmiş kuralların ortaya konması gerekmektedir. Tier III için aşağıdaki beklentilerin bir kısmı liste halinde verilmiştir1: • Proje sahibinin Tier III bilgi işlem merkezi kurma konusundaki amaçları • Elektriksel ve mekanik yapı ile ilgili amaçlar • Bilgi İşlem yapısını ilgilendiren amaçlar • Bunlara uygun operasyonel ve bakım kriterleri • Cihaz ve sistemlerin bakım gereksinimleri • Geleceğe yönelik, işletmeyi kesintiye uğratmadan tesis genişleme beklentileri • Proje dokümanladırmada gereksinimler • Uygulama ve devreye koyma ile ilgili gereksinimler (foksiyonel ve entegre testler dahil) Uygulama ile ilgili seçilen proje ekibi, proje yöneticisi, genel uygulama müteahhiti,Tier performası ve standardları konusunda deneyimli işletmeye alma ve teslimat sorumlusu gibi önemli sorumluları bulundurmalıdır. 1 National Conference on Building Commissioning: May 2-4, 2007 ve E.P Rafter: Data Center Performance Standards Importance … 9 11 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Mikro Türbinlerinin Tier Performansını Destekleyen Özellikleri Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 12 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 GENEL BĠLGĠ Capstone mikro türbinler güvenli güç kaynakları olarak geleneksel motorlu sistemlere göre temel ve önemli avatajlar sağlarlar. Aşağıda “Capstone Mikro Türbinlerin Genel Özellikleri” başlığı altında bu özellikler kısaca özetlenmiştir. Daha sonraki bölümlerde, Capstone mikro Türbin ailesinin UPS uygulamalarına yönelik özellikleri ile Tier III ve IV standardında sistem tasarımında nasıl kullanılabileceği ve bununla ilgili olası tasarım ve uygulama yöntemleri hakkında bilgi sunulmuştur. CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ MOTORLU SĠSTEMLERE GÖRE FARKLILIKLARI Capstone mikro türbinler aşağıdaki destek ünitelerine gereksinimi ortadan kaldırır: Yağlama- Yağ Pompası Yağ tankı, yağ seviyesi göstergeleri ve kontrolü Soğutma- Soğutma suyu devresi ve pompalar Verimli Yanma İçin Isıtma- Ceket suyu devresi, pompa grubu PLC Yazılım- On binlerce dolar maliyete sahip kontrol sistemi ihtiyacı Capstone'un denenmiş, güvenilir APS sistemi sayesinde ortadan kaldırılır. Gürültü Kontrol Sistemleri Montaj için kapalı alan MĠKRO TÜRBĠNLERLE SAĞLANAN TEKNĠK AVANTAJLAR Güvenli ve Kaliteli Elektrik: Düşük bakım ihtiyaçları ve tasarımı yüksek standardlarda yapılan inverter sistemi ve destekleyici elektronik sistemler sayesinde, Capstone Mikro Türbinleri off-shore uygulamaları, boru hatları gibi tamirin ve ulaşımın zor olduğu alanlarda, sağladığı kaliteli elektrik ile de bilgi işlem merkezi uygulamalarında özellikle tercih edilen bir üründür. Emre Amadelik Oranı: 22.000.000 saate varan arızasız çalışma ortalamasıyla, ürünlerin online olarak izlenip tamir edilebilmesi, senede 6 saat civarındaki bakım periyotlarıyla %99,9'un üzerinde emre amadelik oranı sağlar. Mekanik Bakım: Motorlu sistemlerdeki yüzlerce hareketli eleman aşınmaya maruz kalır. Bu parçaların tek tek incelenmesi ve gerekli durumlarda değiştirilmesi gerekir. Capstone Mikro türbinler de ise tek hareketli parça olması ve bunun bir hava yastığı üzerinde dönmesi bu problem ortadan kaldırmıştır, senelik bakım sadece 4-6 saat seviyesine çekilmiştir. Isı Geri Kazanımı: Soğutma ve ceket suyu devrelerinin ortadan kaldırılmasıyla türbinin atık ısı sadece egzoz gazında toplanmaktadır. Bu da ısı geri kazanım sistemlerinin daha basit ve verimli olabilmesini sağlar. Verim: 200kW kapasiteli Capstone türbinler 5MW kapasitenin altında dünyanın en verimli türbinleridir. Modüler tasarım sayasinde bu verim, dinamik tüketim kapasitelerinde de korunmaktadır. NOx Emisyon Seviyeleri: Mekanik yağların yanması, çevre kirliliğine yol açan NOx gazlarının emisyonuna neden olur. Çevre kirliliğine yol açan bu gazlar ABD ve Avrupa Birliği'nde yasal izin 13 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 prosedürleri içerisinde önemli yer tutmaktadır. Capstone türbinleri yağlama ihtiyacı olmadığından dünyanın en sıkı Nox standartlarını karşılayabilmektedir. Hava Yastıklı Mil Yatağı Teknolojisi: Gürültü seviyelerini ve mekanik titreşimleri azaltır. Yağlama ve düzenli yağ seviyesi kontrol ihtiyaçlarını ortadan kaldırır , Sessiz ve Titreşimsiz Çalışma: Çatılarda ve açık alanlarda ses azaltıcı titreşim azaltıcı elemanlara gerek kalmadan kurulum mümkün kılar. ĠNVERTER KULLANAN GÜÇ KAYNAĞI Capstone mikro türbinler özel olarak geliştirilmiş güç elektroniği kullanarak, türbin jeneratörünce üretilen yüksek frekanslı AC çıkışı önce DC‟ye cevirir daha sonra DC to AC cevirici kullanarak 50 yada 60 Hz‟lik 400 V-480 V üç fazlı AC güce cevirir. Bu tür uygulamanın getirdiği önemli bir avantajda, inverter içindeki koruyucu röleler yolu ile, şebeke ile bağlantı, şebeke bağlantı kurallarına göre, herhangi bir ek cihaza ihtiyaç duymadan sağlanabilir. KORUYUCU RÖLELER Capstone mikro türbinler özel olarak geliştirilmiş koruyucu röle istemi ile donatılmıştır ve bunlar mikro işlemci ve gömülü yazılımlar tarafından kontrol edilmektedir. Bunlar sahada mikro türbinlerin kurulumu sonrası isteğe bağlı olarak ayarlanabilir ve UL 1741 standardlarına uyumludur. Genelde röleler tarafından uygulanan fonksiyonlar şunlardır: Aşırı ve düşük voltaj hataları (değişik voltaj seviyeleri ve 2 sn ve altında zamanlama değerleri) Aşırı ve düşük frekans seviyeleri (+0.5 ve -0.7 ve 0.1 sn) Şebeke ile otomatik çalışma senkronizasyon hataları Belirlene grup çalışmaları dışında bir format tespiti İhtiyaç duyulduğunda türbini korumak amacıyla şebekeden izole etme 14 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 İşlem transferi sırasında geçikmeler örneğin 60 sn ve üzerinde Bunun dışında ihtiyaçlar gerektiğinde harici olarak koruma metodları entegre edilebilir, örneğin topraklama hatası gibi. CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLER HAKKINDA UYGULAMAYA YÖNELĠK ÖZELLĠKLER Capstone Mikro Türbinleri ile gelen veya ek olarak sağlanan kontrol ekipmanları proje özelinde kontrol ekipmanı tasarlanması ve yazılım geliştirilmesi ihtiyaçlarını büyük ölçüde ortadan kaldırır. Denenmiş ve saha tecrübesiyle iyileştirilmiş bu ekipmanlar güvenli (yada TIER standardlarında) uygulamalarda ihtiyaç duyulan yüksek güvenilirliği sağlarlar. Capstone Mikro Türbinleri yüksek kalitede ve ticari amaçlı ana güç kaynağı (şebeke yerine kullanılan) olarak tasarlanmıştır. Tüm Capstone türbinler aşağıdaki şekilde çalışabilir: 30kW, 65 kW, 200 kW, 600 kW, 800 kW ve 1000 kW‟lık ünitler halinde Bu üniteler tek başlarına yada çoklu paket halinde İçinde entegre edilmiş UPS ile gelen 65 kW‟lık model ile güvenli güç kaynağı olarak veri merkezleri için Diğer modellerle harici UPS sistemi kullanılarak Temel güç kaynağı olarak yada istendiğinde Tek başına yada şebeke ile paralel Çok çeşitli yakıtlarla UYGULAMA ALANLARI Capstone MikroTürbin modelleri genel olarak aşağıda ki türde uygulamalarda başarı ile kullanılır: Aşırı Yük ihtiyaçlarını karşılamak için – MikroTürbin sistemleri, aşırı yük ihtiyacı oluştuğunda, bu fazla yükü karşılayarak şebekeyi destekler ve güvenilirlik sağlarken aşırı yükler için ödenmesi gereken zamlı tarifelerden oluşacak zararı önler. Aşırı yük ihtiyaçlarını karşılama ve yedek amaçlı – MikroTürbin sistemleri Grid Connect ve Stand Alone bağlantı modları ile güvenli yük beslemesi yapabilir. Dual Sistem Kontrol - Dual Mode System Controller (DMSC)- ünitesi ile türbin Grid Connect ve Stand Alone bağlantı modları arasında hızlı geçiş yapabilir. Çoklu mikro türbin paketleri güç kaynağı seçeneği – Harici olarak kullanılan, Gelişmiş Güç Sunucusu -Advanced Power Server (APS)- ünitesi, birden fazla Capstone Mikro Türbinin birlikte, yüksek kapasitede ve tek bir güç kaynağı olarak çalışmasını sağlar. Yaklaşık 20 adete kadar C65 yada C200 mikro türbin 10 adete kadar C1000 ile birlikte çalışarak 14 MW‟a kadar güç kaynağı olarak kullanılabilir. Gelişmiş Güç Sunucusu, bir çok mikro türbin ünitesinden oluşan grupları kontrol ederken gruplar içindeki her bir mikro türbin kendi önceliklerine ve ayarlarına göre görev yapabilir. APS yolu ile karmaşık mantıksal kontrol mekanizması eşliğinde, şebeke elektrik saati, bina yönetim sistemleri ve günün saatlerine göre güç kullanım mekanizmaları kullanılarak, türbinlerin en üst düzeyde etkinlikle kullanımı sağlanır. 15 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Kaynak Geri Kazanımı – MikroTürbin sistemleri, petrol yataklarında bulunan metan menşeli ve yakılarak ortadan kaldırılan gaz yada içinde 5000 ppmV‟e kadar H2S bulunduran düşük enerjili çöp gazı veya biyogaz türü gazlardan elektrik üretimini mümkün kılar. Bu şekilde atmosferdeki kirliğin önüne geçer ve ekonomik değer yaratır. Isıl Geri Kazanım – Capstone türbinler oksijen ağırlıklı eksoz direk ısıtma amacıyla kullanılabildiği gibi fırın veya ocaklar için ön ısıtıcı olarak kullanılabilir. Ayrıca eksoza bağlanan sıcak su üreten ısı geridönüşüm üniteleri yolu ile sıcak su ihtiyaçları, ısıtma, havuz ısıtması ve endüstriyel sıcak su temini mümkün olmaktadır. Ayrıca, oksijen ağırlıklı ve çok düşük emisyon seviyelerinde eksoz gazları sayesinde gıda üretiminde, sera uygulamalarında, örneğin ısıtma ve soğutma amaçlı, ortam nemi almak için, pişirme, ve kurutma amacıyla da kullanılır. OEM Uygulamaları – Mikro türbinler çok çeşitli uygulamaların parçası entegre edilebilir; bunlar kesintisiz güç kaynakları, entegre CHP ve CCHP sistemleri, vb bazı OEM uygulama örnekleridir. MĠKRO TÜRBĠNLERDE ÇALIġMA MODLARI Capstone mikro türbinler, genel olarak tüm modelleri için geçerli, üç farklı bağlantı özelliğine sahiptir. Bunlar (1) şebeke ile bağlantılı çalışma modu (Grid Connect) (2) Tek başına ve şebekeden uzak bir yerde çalışma modu (Stand Alone), (3) Grid Connect ve Stand Alone modlarında her ikisinide sağlayabilen mod (Dual Mod). ÇALIŞMA MODU: GRİD CONNECT Grid Connect modu, (1) standard/planlı yükün şebekeden beslendiği durumlarda, aşırı yüklenme oluşursa, standard/planlı yükün üstündeki güç ihtiyacını karşılamak ve şebekeyi desteklemek amacıyla; (2) standard/planlı yükün mikro türbinler tarafından beslendiği durumlarda, aşırı yüklenme oluşursa, standard/planlı yükün üstündeki güç ihtiyacını şebekeden karşılamak amacıyla; (3) planlı ve zamana bağlı olarak (örneğin elektriğin pahalı olduğu sürelerde) güç sağlamak gerektiğinde kullanılır. ġekil 3 Grid Mod ÇALIŞMA MODU: STAND ALONE 16 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Stand Alone modunda, mikro türbinlerin hiç şebeke bağlantısı olmadan ve yalnız başına çalışırlar. Bu durumda mikro türbinler yüksek kapasiteli dahili akü sistemi kullanır. Aküler, türbinlere şebeke bağlantısı olmadığı durumlarda (Stand Alone mod) ilk çalışma esnasında güç sağlar. Grid Connect mod durumunda akü kullanılmaz ve şebekeden yararlanılır. ġekil 4 Stand Alone mod ÇALIŞMA MODU: DUAL Dual mod türbinler hem Stand Alone ve hem Grid Connect modlarında hizmet verebilir. Bu durumda, şebeke olduğu sürelerde, güç kullanımını şebeke destekli olarak en güvenli şekilde sağlar (Grid Connect mod); şebeke kesildiğinde Stand Alone moduna dönerek hizmet vermeye başlar. ġekil 5 Dual Mod (DMC dual mod Controller) DUAL MOD CONTROLER (DMC) VE AUTOMATĠC TRANSFER SWĠTCH (ATS) KULLANIMI 17 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Dual Mod durumunda, Dual Mod Controler (DMC), yükle şebeke arasında elektronik pasif bağlantı sağlama amacıyla kullanılır. DMC vasıtasıyla yük Şebekeden beslenebilir Şebeke ve mikro türbinlerle paralel olarak (Grid Mod) çalışabilir Yada sadece mikro türbinlerden beslenir (Stand Alone Mod) Bu modlar arasında geçiş DMC vasıtasıyla otomatik olarak yada DMC ön panelinden el ile yapılabilir (DMC için yukarıdaki şemeya bakınız.) DMC yerine Dual Mod çalışmada Automatic Transfer Switch (ATS) kullanılabilir. Bu takdirde mikro türbin tamamen şebekeden izole edilebilir (ATS için aşağıdaki şemeya bakınız.) ġekil 6 Dual Mod (ATS Automatic Transfer Switch) DMC kullanıldığında mod değiştirme durumlarında 2-6 dakika arasında ve ATS kullanılması durumunda 5 sn ve altında yüke verilen güç kesilebilir bu takdirde isteğe bağlı UPS devreye girer. ATS, Grid mod bağlantısına izin vermez. ÇOKLU ÇALIġMA ÖZELLĠĞĠ Birden fazla Capstone mikro türbin bir araya getirilerek entegre yüksek güç sağlanabilir. Bu durum, aynı zamanda yedekleme olanağı sağlar – yani türbinlerden biri herhangi bir nedenden devre dışı kalırsa diğerleri güç sağlamaya devam ederler. Türbinlerden biri ana türbin olarak belirlenir. Ana türbine gönderilen bir “başla” komutu diğerlerinede aynı anda gönderilir. Tüm türbinler tek bir türbin gibi aynı anda çalışmaya başlar ve yük eşit olarak aralarında paylaşılır. ÇOKLU ÇALIġMA MODUNDA VERĠ PAYLAġIMI 18 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Çoklu çalışma modunda, Capstone mikro türbinler, aralarında bilgi paylaşımı ve alışverişi için iki sayısal iletişim hattı kullanır: Güç kontrolu üniteleri – Ethernet hattı bu üniteler arasında iletişim be bilgi alişverişini sağlar. Ana mikro türbin bu iletişimi yönetir. Güç elektroniği yönetimi ve Inverter senkronizasyonu – RS-485 signals sinyal hattı türbinler arasında iletişimi sağlar. 19 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone C65 “Güvenli Güç” Mikro Türbin Modeli (UPS entegreli) Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 20 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 C65 “GÜVENLĠ GÜÇ” MĠKRO TÜRBĠN Mikro türbinler önceki sayfalarda verilen özelliklerinden dolayı çok uzun süre herhangi bir bakıma ihtiyaç duymadan çalışabilirler. Güvenilir çalışma özellikleriden dolayı türbinler, yüksek erişilebilirlik ve güvenli güç kaynağı gerektiren bilgi işlem merkezlerinde ve telekom tesislerinde tercih edilirler. Bu nedenle, Capstone, türbinlerin bu özellikleri yanında önemli kullanım kolaylıkları getiren güç elektroniğini kullanarak , yeni model hibrit bir kesintisiz güç kaynağı (KGK-UPS) tasarımı gerçekleştirilmiştir. Buna Capstone tarafından “Hybrid UPS” adı verilmiştir. Bilgi işlem merkezleri için tasarlanmış ve dâhili UPS‟e sahip Capstone modelleri “Secure Power-Güvenli Güç” adı altında toplanmıştır. Bu modeller şu anda sadece Capstone‟un 65 kW‟lık C65 modeli için geliştirilmiştir. Bu özellik şu an için sadece Capstone‟un C65 modeli adı altında geçen 65kW nominal elektrik kapasitesine sahip mikro türbinlere uygunlanmıştır. Bu nedenle C65 üç kategoride satılmaktadır (1) standard model (2) CHP modeli (sıcak su üreten ünite ile birlikte gelir) ve (3) Güvenli Güç modeli (UPS ile birlikte gelir). C65‟in Güvenli Güç modeli, içinde (1) bir, (2) üç yada (3) yedi C65 bulundaran paketler halinde sırasıyla 65 kW, 195 kW ve 455 kW kapasiteli sistemler standart olarak sağlanabilmekte bu üniteler 20 adete kadar birlikte çalışabilmektedir. Capstone Secure Power üniteleri Capstone Mikro Türbinlerin yüksek güvenilirlik ve güç kalitesi özelliklerine ek olarak aşağıdaki özelliklere sahiptir. Emre amadelik oranı, %99,999999 Farklı yakıtlarla çalışabilir. Modüler türbinlerle yüksek sayıda jeneratör sağlanır ve kolay yedekleme yapılır Dahili hibrit UPS ile şebeke, batarya, jeneratör sistemleri arasında mükemmel geçiş sağlar ELEKTRĠKSEL VE YAKIT ÖZELLĠKLERĠ Genel cihaz özellikleri ise aşağıdaki gibidir. 21 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ÇOKLU ÇALIġMA ÖZELLĠĞĠ C65 “Güvenli Güç” modeli çüklu üniteler halinde görev yapabilmektedir. Aşağıdaki şekilde tipik bir çoklu bağlantı şeması görülmektedir. Şekil 7 Capstone Hybrid UPS Çoklu Ünite TIER3 veTIER4‟e Uygun Tek Akım Şeması 22 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ÇALIġMA MODLARI NORMAL ÇALIġMA MODU “Hybrid UPS” uygulamasının elektriksel blok şeması ve bağlantıları, UPS‟de dahil olmak üzere, aşağıda verilmiştir. Tüm Capstone türbinler yük hattında bir adet güç elektroniği ve inverter (load control modules – LLCM) olmasına karşın, bu yeni türbin modelinde şebeke hattına bir adet daha inverter ve güç elektroniği (grid connect inverter – GLCM) eklenmiştir. GLCM, iki yönlü çalışır yani isteğe bağlı olarak güç (1) türbinden şebekeye yada (2) şebekeden türbine doğru aktarılır. Şekil 8 Normal UPS modu (Mikro türbin çalışmıyor) LLCM ise bağımsız bir güç elektroniği ve inverter ünitesi olarak görev yapar ve şebeke voltajının ne olduğuna bakmazsızın yüke güç sağlar – yani tek yönlüdür, mikro türbinden yüke doğru. “Hybrid UPS” içinde LLCM ve GLCM nin ortak DC bağlantı noktasına ayrıca mikro türbin jeneratör inverter çıkışı ve hariçi akü sisteminden gelen DC çıkış bağlıdır. Normal UPS çalışma modunda, güç şebekeden GLCM yolu ile mikro türbine doğru akar (Yukarıda şemada renkli olarak gösterilen hat) ve LLCM ile yüke aktarılır. Bu geleneksel çift inverterli çalışma modelidir (AC/DC ve DC/AC). YÜKSEK VERĠMLĠ ÇALIġMA MODU “Hybrid UPS” in bir diğer çalışma şekli yüksek verimlilikte çalışma modudur. Bu çalışma modunda mikro türbin çalıştırılır ve devreye alınır ve yüke LLCM üzerinden mikro türbin tarafından güç sağlanır akar (Aşağıda şemada renkli olarak gösterilen hat.) Bu durumda mikro türbin CHP yada CCHP sistemininde parçası olabilir ve yüksek verimlilikte çalışır ve eksoz ısısı ısıtma ve soğutma amacıyla kullanıldığı için, müşterinin elektrik enerji ihtiyacını azaltır. 23 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Şekil 9 Yüksek verimlilik modu (mikro türbin çalışıyor) “Hybrid UPS” ısıl ihtiyaçları esas alarak çalışır ve yükün beklediği kadar elektriksel güç üretmeyebilir. Yük için gerekli ve mikro türbinin ürettiğinin üzerinde elektriksel güç ihtiyacı GLCM yolu ile şebekeden sağlanır. ACĠL DURUM (UPS BAĞLI) MODU “Hybrid UPS” „un çalıştığı üçüncü mod “Acil Durum-Emergency” olarak adlandırılır. Şebeke herhangi bir nedenden kesildiğinde, güç mikro türbin yada UPS yolu ile akülerden sağlanır (Aşağıda şemada renkli olarak gösterilen hat.) Şekil 10 Acil Durum Modu 24 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Not: ECM, LLCM Capstone Türbinler için standart dahili güç kontrol üniteleridir. BCM (battery control module) şebeke desteği olmadan da çalışabilen ve bataryalı olan bütün modellerde bulunan bir dahili kontrol ünitesidir. BAKIMLAR C65 “Güvenli Güç” Mikro Türbin modeli, hava giriş filtresinin gözlenmesi dışında çok az bakım ister. Hava yastığı ve mekanik transmission kullanılmamasından dolayı, Capstone mikro türbinlerin yağ/yağlama ve soğutma ihtiyacı ve dolayısıyla bunlarla ilgili bakım ihtiyacı yoktur. Dual mod sistemler, tamamiyle izole edilmiş ve kapalı aküler bakım gerektirmez. Capstone tarafından önerilen periyodik bakımlarının yapılması gereklidir. 25 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone C200 ve C1000 Mikro Türbinler Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 26 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 C200 MĠKRO TÜRBĠN Capstone C200 mikro türbinler genel olarak yukarıda sözü edilen tüm özellikleri taşırlar. Sadece “Güvenli Güç” modelinde bulunan GLCM güç elektroniği ve inverter aynı zamanda UPS özelliği yoktur. Her bir C200 gaz türbini tek tek yada beraber çalıştırılabilir. Yukarıda ki diagramda görülebileceği gibi, “Engine Control Module” (ECM) güç kontrol ünitesi üretilen alternatif akıma sahip elektriği öncelikle DC akıma çevirir ve “Load Control Module” (LLCM) ünitesi, ECM‟den gelen ana güç kaynağını ve yük düzensizliklerini gidermek için bataryadan direk akımı tekrar AC 480V‟da yüksek kararlılıkta elektriğe çevirerek sisteme verir. ANA ÖZELLĠKLERĠ C200 mikro türbinlerin ana özellikleri aĢağıdaki gibidir: En son teknolojileri kullanan ve koruyucu röle sistemlerini kullanan sayısal elektronik güç kontrolu, iki tür besleme modelini içerir: o Dahili sinkronize AC o Tek başına AC (isteğe bağlı). Her bir mikro türbin sadece bir tek hareketli parçaya sahiptir yani dişli, kayış yada türbin destekli destek sistemleri yoktur. Yağ ve yağlama ihtiyacını ortadan kaldıran patentli hava yastığı. Sıvı soğutma ihtiyacını ortadan kaldıran, tüm sistem (Türbin ve kontrol elemanları) için hava soğutması İleri yakma sistemi kontrol mekanizması seramik yada benzeri diğer benzeri materyal ihtiyacını ortadan kaldırır ve çok düşük emisyon standardları sağlar. Entegre eşanjör verimliliği artırır. Kullanılan sayısal kontrol teknolojisi, hem sistem üzerinde hemde uzaktan, yüksek seviyede kontrol ve izleme, diyagnostik yetenekleri sağlar. ELEKTRĠKSEL VE YAKIT ÖZELLĠKLERĠ C200 Mikro türbin genel elektriksel ve yakıt özellikleri aşağıda verilmiştir. 27 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ÇOKLU ÇALIġMA ÖZELLĠĞĠ Birden fazla C200 türbin bir araya getirilerek entegre yüksek güç sağlanabilir. Bu durum, aynı zamanda yedekleme olanağı sağlar – yani türbinlerden biri herhangi bir nedenden devre dışı kalırsa diğerleri güç sağlamaya devam ederler. Şekil 11 Tek bir hattı besleyen çoklu c200 kullanımı 28 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Türbinlerden biri ana türbin olarak belirlenir. Ana türbine gönderilen bir “başla” komutu diğerlerinede aynı anda gönderilir. Tüm türbinler tek bir türbin gibi aynı anda çalışmaya başlar ve yük eşit olarak aralarında paylaşılır. BAKIMLAR C200 Mikro Türbinleri, hava giriş filtresinin gözlenmesi dışında çok az bakım ister. Hava yastığı ve mekanik transmission kullanılmamasından dolayı, Capstone mikro türbinlerin yağ/yağlama ve soğutma ihtiyacı ve dolayısıyla bunlarla ilgili bakım ihtiyacı yoktur. Dual mod sistemler, tamamiyle izole edilmiş ve kapalı aküler bakım gerektirmez. Capstone tarafından önerilen periyodik bakımlarının yapılması gereklidir. 29 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 C1000 MĠKRO TÜRBĠN C1000 Serisi mikro türbinler yüksek hızlı çoklu türbin kombinasyonunun, sayısal güç elektroniği kullanılarak tek ünite halinde ve yüksek kalitede elektrik enerjisi sağlamak için tasarlanmıştır. Capstone C1000 MikroTürbinler modüler ve 200 kW‟lık C200 türbinleri kullanılarak yapılmıştır. C600 ve C800 modelleride benzer toplojiyi kullanır fakat aynı paket içinde, C600 için 3 adet C200 ve C800 için 4 adet C200 ve C1000 için 5 adet C200 bulunur. Şekil 12 C1000 paketi ve Güç Modülleri 30 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Şekil 13 C1000 İşlevsel elemanlar ELEKTRĠKSEL VE YAKIT ÖZELLĠKLERĠ C1000 Mikro türbin genel elektriksel ve yakıt özellikleri aşağıda verilmiştir. Capstone C1000 mikro türbinler genel olarak C200 türbinlerinin tüm özellikleri taşırlar. 31 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ÇOKLU ÇALIġMA ÖZELLĠĞĠ Birden fazla C1000 türbin bir araya getirilerek entegre yüksek güç sağlanabilir. Bu durum, aynı zamanda yedekleme olanağı sağlar – yani türbinlerden biri herhangi bir nedenden devre dışı kalırsa diğerleri güç sağlamaya devam ederler. Gelişmiş Güç Sunucusu -Advanced Power Server (APS)- ünitesi, çoklu mikro türbin paketleri güç kaynağı seçeneği oluşturmak için harici olarak kullanılır ve birden fazla Capstone Mikro Türbinin birlikte, yüksek kapasitede ve tek bir güç kaynağı olarak çalışmasını sağlar. Bu şekilde yaklaşık 20 adete kadar C65 yada C200 mikro türbin 10 adete kadar C1000 ile birlikte çalışarak 14 MW‟a kadar güç kaynağı olarak kullanılabilir. BAKIMLAR C1000 Mikro Türbinleri, hava giriş filtresinin gözlenmesi dışında çok az bakım ister. Hava yastığı ve mekanik transmission kullanılmamasından dolayı, Capstone mikro türbinlerin yağ/yağlama ve soğutma ihtiyacı ve dolayısıyla bunlarla ilgili bakım ihtiyacı yoktur. Dual mod sistemler, tamamiyle izole edilmiş ve kapalı aküler bakım gerektirmez. Capstone tarafından önerilen periyodik bakımlarının yapılması gereklidir. 32 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Mikro Türbinlerin Kontrolu Ġçin Harici Yazılım ve Donanım Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 33 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 GENEL BĠLGĠ Capstone, Mikro türbinlerin yapısal bir parçası olan sayısal güç elektroniği kontrol sistemlerine ve iletişim kanallarına (ethernet ve RS-485 gibi) ek olarak harici kontrol ekipmanları (yazılım ve donanım birlikte) proje özelinde kontrol ekipmanı tasarlanması ve yazılım geliştirilmesi ihtiyaçlarını büyük ölçüde ortadan kaldırır. Bu ekipmanlar, karmaşık mantıksal kontrol mekanizması eşliğinde, şebeke elektrik saati, bina yönetim sistemleri ve günün saatlerine göre güç kullanım mekanizmaları kullanılarak, türbinlerin en üst düzeyde etkinlikle kullanımı sağlar. Denenmiş ve saha tecrübesiyle iyileştirilmiş bu ekipmanlar TIER uygulamalarında ihtiyaç duyulan yüksek güvenilirliği sağlamada en önemli desteği sağlarlar. Burada anlatılan ekipmanlar kurulacak sistemin C1000 Dual Power mikro türbin üniteleri ile yada Secure Power sistemi ile kurulmasında kullanılacak ekipmanlardır. Bu harici kontrol ekipmanları Advance Power Server, Dual Mode System Controler ve Annunciator Panel‟dir ve bunlarla ilgili bilgi aşağıda verilmiştir. CAPSTONE ADVANCED POWER SERVER (APS)-GELĠġMĠġ GÜÇ SUNUCUSU Çoklu mikro türbin paketleri güç kaynağı seçeneği oluşturmak için harici olarak kullanılan, Gelişmiş Güç Sunucusu -Advanced Power Server (APS)- ünitesi, birden fazla Capstone Mikro Türbinin birlikte, yüksek kapasitede ve tek bir güç kaynağı olarak çalışmasını sağlar. Yaklaşık 20 adete kadar C65 yada C200 mikro türbin 10 adete kadar C1000 ile birlikte çalışarak 14 MW‟a kadar güç kaynağı olarak kullanılabilir. Şekil 14 Advance Power Server (APS) 34 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Gelişmiş Güç Sunucusu, bir çok mikro türbin ünitesinden oluşan grupları kontrol ederken gruplar içindeki her bir mikro türbin kendi önceliklerine ve ayarlarına göre görev yapabilir. APS yolu ile karmaşık mantıksal kontrol mekanizması eşliğinde, şebeke elektrik saati, bina yönetim sistemleri ve günün saatlerine göre güç kullanım mekanizmaları kullanılarak, türbinlerin en üst düzeyde etkinlikle kullanımı sağlanır. Ekonomik olarak faydalı olan elektrik alışverişinin modellemesi bu ünite aracılığıyla türbinlerin kontrolünü sağlar. Bu ünite doğalgaz basıncındaki değişiklikleri de harici sensör beslemesi ile öğrenerek kontrol komutu verebilmektedir. APS 6 adete kadar mikro türbin (MT) grubu oluşturarak bunları farklı elektrik yükleri ile ilişkilendirilmesini sağlayabilir. Örneğin HVAC sistemini, şebekeyle elektrik alış verişi içerisinde olan türbinlerle beslerken, elektrik şebekesinden bağımsız olarak bilgisayar sistemlerini ve telekomünikasyon cihazlarını farklı bir türbin grubuyla çalıştırabilirsiniz. Bu gruplardan birini veya bir kaçını termal yükleri akip edecek şekilde kontrol edip, türbinleri en uygun ekonomik koşullarla çalışmasını sağlayabilirsiniz. CAPSTONE DUAL MODE SYSTEM CONTROLLER (DMSC) Mikro türbinler, şebeke normal olarak ve sorunsuz besleme yapabildiği sürece, Grid Connect modunda çalışır (Grid Connect için sayfa 13‟e bakınız.) Fakat, şebekenin olmadığı durumlarda üretim ve yük dengesi önem kazanırken şebeke mevcut ise şebekedeki voltaj dalgalanması, faz dengesizliği gibi sorunların MT ve kritik yük alanlarına yansıtılmaması önem kazanır bu takdirde yüklerin korunması amacıyla, türbinler güvenli bir şekilde Stand Alone moduna geçip yalnız olarak yükü güç sağlayabilmelidir. Şekil 15 DMSC DMSC, mikro türbinlerin Grid Connect ve Stand Alone modları arasında güvenli bir şekilde geçiş yapabilmesini sağlar. DMSC içindeki sayısal kontrol ünitesi, Stand Alone moduna geçiş ile birlikte mikro türbinler ve yükleri şebekeden isole eder. Şebeke normal hale döndüğünde, DMSC, türbinleri Grid Connect moduna geçirerek şebekeden beslenmesini sağlar. 35 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Keza, isteğe bağlı olarak Capstone‟nun Advanced Power Server (APS) DMSC ile ortak çalışabilir. Bu durumda, DMSC modlar arası geçişleri APS tarafından yapılmasına izin verir. Şekil 16 DMSC ve APS ortak kullanımı CAPSTONE ANNUNCĠATOR PANEL Harici olarak kullanılan ve isteğe bağlı kullanılabilen Annunciator Panel mikro türbinlerin bulunduğu durum, şebekenin ve yüklerin durumu hakkında bilgi verir. Şekil 17 Annunciator Panel 36 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Mikro Türbinlerin Tier Performansına Uyarlanması - Stratejiler Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 37 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 UYGULAMA STRATEJĠLERĠ Capstone, şu anda sadece C65 ile çalışan ve yukarıda 20. Sayfada “C65 “Güvenli Güç” Modeli Hakkında” başlığı altında açıklanan UPS entegreli ve bilgi işlem merkezleri ile direk olarak kullanılabilen tek bir model sunmaktadır. Bu model ile diğer modeller (c200 veya c1000) arasındaki önemli fark, (1) bu modelin şebeke hattına bağlı ve çift yönlü ek bir güç elektroniği ve inverterinin ve (2) entegre bir UPS sisteminin olmasıdır. Diğer modellerde, yani C200 ve C1000‟de şebekeye bağlı bir inverter ve entegre bir UPS yoktur. Ek olarak Tier performansı uyarlaması için türbin yakıt kapasitelerinin Tier II için 24 saat, Tier III için 72 saat ve Tier IV için 96 saat olması gereklidir (sayfa 38‟de Tablo 1). Örnek olarak, doğal gaz ile çalışan bir türbin, doğal gaz kesilmesine karşı bu sürelerde yakıt depolayabilecek depolara ihtiyaç duyacaktır. C200 VE C1000 MĠKRO TÜRBĠNLERE HARĠCĠ UPS ENTEGRASYONU Mikro türbinler çalışmaya başlayıp şebekeye bağlanırken kullanıcı tarafından belirlenen 0-30 dakika arası bir süre gerekli olabilmektedir. Tipik olarak sistem şebekenin bağlantıdan ayrılması esnasında en fazla 10sn şebekeyle bağlantı tekrar kurulurken ise 2sn boyunca, UPS batarye sistemi ile beslenmeye ihtiyaç duyar. Aynı zamanda, TIER standartları gereği sisteme en az 15 dakikalık bir UPS ve batarya sistemi dahil edilmesi gereklidir. Şekil 18 C65 “Güvenli Güç” UPS Entegreli Modeli (Mukayese için buraya tekrar kondu) 38 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Şekil 19 Çoklu türbin sistemine harici UPS bağlanması Yukarıda şemalarda halen Capstone tarafından sunulan C65 “Güvenli Güç” UPS Entegreli Modelinin acil modunda ve UPS/batarya sistemi bağlantıları görülmektedir. Bir sonraki şema C200 veya C1000 kullanıldığında UPS/Batarya sisteminin nasıl bağlanması gerektiğini göstermektedir. Bu takdirde UPS sistemi, bilgi işlem istemleri deneyimlerine sahip ve endüstriyel boyutta UPS sağlayıcı tarafından daha sonra verilecek tanımlara göre sağlanacaktır. C200 VE C1000 MĠKRO TÜRBĠNLERE HARĠÇĠ & YEDEK YAKIT DEPOSU BAĞLANMASI Tier performans uygulamalarında kullanılsalar bile, 24 saat kesintisiz elektrik sağlayan mikro türbinler standart çalışma koşullarında en ekonomik ve çevreye en az zararlı fosil yakıt olan doğalgaz ile beslenecektir. Bilindiği gibi, Tier performansı uyarlaması için türbin yakıt kapasitelerinin Tier II için 24 saat, Tier III için 72 saat ve Tier IV için 96 saat olması gereklidir (Şekil 1). Örnek olarak, doğal gaz ile çalışan bir türbin, doğal gaz kesilmesine karşı bu sürelerde yakıt depolayabilecek depolara ihtiyaç duyacaktır. Fakat, doğal gaz (CH4) depolanmaya uygun bir gaz değildir. Doğalgaz basınç ile sıvılaştırılamamaktadır. Soğutularak sıvılaştırılan LNG de ancak doğalgazın ve elektriğin aynı anda kesileceği durumlarda kullanılacaktır fakat mevcut LNG tank teknolojisi bu denli uzun süreler için depolamayı başaramamaktadır. Doğalgaz ve elektriğin beraber kesildiği uygulamalar için, depolama kolaylığı nedenle daha büyük molekül boyutuna sahip hidrokarbonlar tercih edilmektedir. Propan (C3H8) yanma öncesinde sıvı damlacık oluşturmaması nedeniyle türbin içerinde yakılmaya ve yeterince büyük molekül yapısıyla da depolanmaya müsaittir. Doğalgaz ve propan arasında ısıl değer farkı, örneğinin tanıtıldığı Capstone ürünlerle kurulan 39 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ödüllü bir bilgi işlem merkezi olan New York Syracuse University gibi propan-hava karışımıyla yedek yakıt doğalgaz ısıl değerine çekilerek türbinlerin sorunsuz geçiş yapabilmesi sağlanacaktır. Propan‟ın hava ile karıştırılarak ısıl değer açısından özdeş, sentetik doğalgaz üretilmesi konusunda, dünya çapında faaliyet gösteren bir mühendislik şirketine ait sistem tanıtımını aşagıda şemada görebilirsiniz. Şekil 20 Propan şartlandırma ünitesi 40 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 CAPSTONE MĠKRO TÜRBĠNLERĠN KOMBĠNE GÜÇ, ISI VE SOĞUTMA AMAÇLI KULLANIMI Capstone türbinler oksijen ağırlıklı eksoz gazları, direk ısıtma amacıyla kullanılabildiği gibi fırın veya ocaklar için ön ısıtıcı olarak kullanılabilir. Ayrıca eksoza bağlanan sıcak su üreten ısı geridönüşüm üniteleri yolu ile sıcak su ihtiyaçları, ısıtma, havuz ısıtması ve endüstriyel sıcak su temini mümkün olmaktadır. Oksijen ağırlıklı ve çok düşük emisyon seviyelerinde eksoz gazları sayesinde gıda üretiminde, sera uygulamalarında, örneğin ısıtma ve soğutma amaçlı, ortam nemi almak için, pişirme, ve kurutma amacıyla da kullanılır. Aynı zaman da aborpsiyonlu soğutucular yolu ile türbinlerden elde edilen sıcak su çeşitli şekillerde soğutma amacıyla kullanılır. Eksoz gazının bu amaçlarla kullanılabilmesi, türbinlerde önemli bir verimlilik kazancı sağlar. Bilgi işlem merkezlerinin sürekli soğutma ihtiyaçlarının, Capstone mikro türbinlerin egzoz ısının absorpsiyonlu, adsorpsiyonlu yada sıvı kurutuculu soğutma sistemleri kullanılarak karşılanabilmesi çevreci ve ekonomik bir seçenek haline getirir. Bu tür soğutma sistemlerinin getirdiği önemli avantaj, bunların kimyasal işlemler ağırlıklı ve prensiplere göre çalışmalarıdır. Alternatif çözümler olan, kompresör temelli soğutma sistemleri ise dönen parçalar ile çalışır ve elektro-mekanik ağırlıklıdır. Bu nedenle absorpsiyonlu, adsorpsiyonlu yada sıvı kurutuculu soğutma sistemleri, bakım onarım açısından da, elektrikli soğutuculara (DX yada su soğutucu) göre avantaj sağlar. Soğuksu ile soğutma sisteminin önemli avantajlarından birisi de sisteme atalet kazandırmasıdır. Gerekli yedeklemenin yapılması durumunda dahi yedek konumda beklenen elektrikli yada kimyasal bir soğutucunun efektif bir şekilde çalışmaya başlaması belirli bir zaman almaktadır. Soğuksu sistemlerinde, bataryalarda, borularda ve denge tanklarında depolanan soğuksu bu geçiş anları için önemli bir soğu deposu niteliği göstermektedir. Bu nedenlerle, mikro türbin egzoz gazı bağlantılı absorpsiyonlu su soğutucular Tier performansına en uygun sistemlerdir. Bu sayede ek bir sistem olan sıcaksu yada buhar tesisatı ortadan kaldırılarak sistem basitleştirilecek, sistemin alan ihtiyacı, maliyeti ve en önemlisi hata ihtimali azaltılacaktır. Sistemde absorpsiyonlu su soğutucuların yanı sıra, bakım ve güvenilirlik açısından en avantajlı soğutma kulesi ve pompa seçimleri TIER performans gereksinimlerine uygun olarak temin edilecektir. 41 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Mikro Türbinlerin Bilgi ĠĢlem Merkezlerinde Kullanımı Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 42 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ÖNERĠLEN ÇÖZÜM Yukarıda ki sayfalarda, Tier performanslarıyla ve mikro türbinlerin Tier performans uyumlu çalışabilmesi için önerilen stateji ve metodlar, harici ekipman ihtiyaçları ve bunların kullanımı ile genel bir bilgi verilmiştir. Burada, Tier performas uyumlu elektrik ve soğuksu üretim ve türbinler için yakıt depolama sistemleri bir bütün halinde aşağıda ki şemada verilmiştir. Bu şemayı kısaca burada açıklayacağız. Seçilen (1) temel ekipmanlar -absorpsiyonlu su soğutucu, mikro türbinler, türbinler için yakıt deposu- (2) destek ekipmanları - yakıt pompası, yakıt karıştırıcı, soğutma kulesi ve pompaları gibi ile bağlantıları sağlayan borulama, egzoz kanalları be elektrik kabloları- yedekli olarak tesis edilmelidir. Koyulması planlanan yakıt tankları hesaplarda belirtildiği üzere 72 saat tam kapasite elektrik üretimini %10 yedekli olarak karşılayacak şekilde seçilmelidir. Türbinlerin sıcak havaya bağlı verim ve kapasite düşüşleri göz önüne alınmış, türbin gerekli adedi (N) ve gerekli yakıt deposu gereksinimleri buna bağlı seçilmelidir. Soğutma sistemi için ünite seçiminde mevcut markaların soğutma üretim kapasiteleri ve ısı gereksinimleri göz önünde bulundurulmalıdır. Türbinlerin yüksek verimle çalıştığı kış aylarında egzoz ile atılan ısı miktarı azalır ve absorpsiyonlu soğutma kapasitesi azaldığı göz önüne alınarak, absorpsiyonlu su soğutucu için kapasiteler belirlenmiştir, en sıcak olan yaz aylarında soğutma sistemi kapasitesinin %10‟a kadar artması beklenebilir. Bu amaçla aşağıda verilen bir kapasite hesaplaması yapılmıştır. Yapılan çalışmada 1 MW elektrik üretiminin 1 MW soğutma üretimi için yeterli olduğu düşünülmüştür. Bu nedenle soğutma sistemi egzoz kanallarını ve aktif türbinleri de içine alacak şekilde 100% yedekli seçilmesi uygun olacağı düşünülmüştür. Türk Telekom A.Ş. örneklemenin aşağıda temel özellikleri verilen tesis karakteristikleri üzerinde yapılmasının uygun olacağını önermiştir: (1) Elektrik İhtiyacı: 2MW (2) Soğutma İhtiyacı: 1 MW (3) Yerleşim Yeri: İstanbul‟dur. 43 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 BLOK ġEMA: TĠER PERFORMANSINDA KOMBĠNE GÜÇ VE SOĞUTMA SĠSTEMĠ (YEDEK YAKIT DEPOLU) Şekil 21 Tier performansına uyumlu, önerilen Elektrik, soğuk su üretim ve yakıt depolama sistemi blok şeması 44 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Güç ve Propan Yakıt Deposu Kapasite Hesabı Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 45 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 KAPASĠTE HESABI: GÜÇ VE PROPAN YAKIT DEPOSU KAPASĠTE HESABI (C200 KULLANIMI) Şekil 22 Capstone (C200) Propan Yedeklemeli Trijenerasyon Sistemi Elektrik ve Yakıt Kapasite Hesabı 46 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 KAPASĠTE HESABI: GÜÇ VE PROPAN YAKIT DEPOSU KAPASĠTE HESABI (C65 KULLANIMI) Şekil 23 Capstone (C65) Propan Yedeklemeli Trijenerasyon Sistemi Elektrik ve Yakıt Kapasite Hesabı 47 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Referans Tier Standardları ve Uygulama Ġle Ġlgili Yorumlarımız Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 48 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 UYGULAMA ĠLE ĠLGĠLĠ YORUMLARIMIZ Önerilen trijenerasyon sisteminin TIER3 ve TIER4 ile uygun çalışabilmesi için mimari, statik, elektrik altyapı ve enerji disiplinlerindeki gereksinimlerin karşılanması gerekir. Tier performanslarına uyumlu olması istenen işlevler ve ekipmanların listesi aşağıda ki tablolarda, ilgili açıklamları ile birlikte verilmiştir. Bu dökümanda hazırlanırken, aşağıda ki tablolarda verilen gereksinimlerin enerji (elektrik ve HVAC için soğuk su) sağlanması ile ilgili olanlarına sadık kalınmıştır. Çalışmalar daha sonra teklif aşamasına geldiğinde yada daha sonrasında bu konularda, Target Enerji tarafından bu dökümanda yapılan çalışmalar genişletilerek detaylandırılacaktır ve ilgililerle paylaşılacaktır. Aşağıda tablolarda verilenlerin dışında kalan işlevler ve ekipmanlar Target Enerji sorumluluğu dışında kaldığı düşünülmüştür. Çalışmalar ilerledikce bu konuda değişiklikler ve daha geniş açıklamalar yapılabilecektir. TĠER STANDARDLARI ELEKTRĠKSEL REFERANSLAR Electrical Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Number of Delivery paths Utility Entrance System allow concurrent maintenance Computer & Telecommunication Equipment Power Cords 1 Single feed No Single cord Feed with 100% capacity All electrical system equipment labeled with certification from 3rd party test laboratory Single point of failure Yes 1 Single Feed No Dual cord Feed with 100% capacity on each cord Yes 1 active and 1 passive Dual feed Yes Dual cord Feed with 100% capacity on each cord Yes 2 Active Dual feed Yes Dual cord Feed with 100% capacity on each cord Yes One or more single points of failure for distribution systems serving electrical equipment or mechanical systems Automatic Transfer Switch (ATS) with maintenance by-pass feature for serving the switch with interruption in power; automatic changeover when a power outage occurs. None One or more single points of failure for distribution systems serving electrical equipment or mechanical systems No single points of failure for distribution systems serving electrical equipment or mechanical systems No single points of failure for distribution systems serving electrical equipment or mechanical systems Automatic Transfer Switch (ATS) with maintenance by-pass feature for serving the switch with interruption in power; automatic changeover when a power outage occurs. Automatic Transfer Switch (ATS) with maintenance by-pass feature for serving the switch with interruption in power; automatic changeover when a power outage occurs. None Fixed air circuit breakers or fixed molded case breakers. Mechanical interlocking of Breakers. Any witchgear in distrubution system can be shutdown for maintenance with bypasses without dropping the critical load. Yes Yes Yes Automatic Transfer Switch (ATS) with maintenance by-pass feature for serving the switch with interruption in power; automatic changeover when a power outage occurs. Drawout air circuit breakers or drawout fixed molded case breakers. Mechanical interlocking of Breakers. Any witchgear in distrubution system can be shutdown for maintenance with bypasses without dropping the critical load. Yes 8 Hours 24 hours 72 hours 96 hours Critical Load System Transfer Site Switchgear Generators correctly sized according to capacity of UPS Generator fuel capacity (at full load) Tablo 1 Elektriksel referanslar 49 Not 1 2 3 4 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Not 1: Target Enerji tarafından kurulan mekanik, elektrik ve elektronik sistemler eş zamanlı tamir ve bakıma uygun olacaktır. TIER 3 için 1 ünite yedekli kurulum, TIER4 için ise %100 yedekli kurulum bu gereksinimi karşılamaktadır. Mekanik ve elektrik bağlantılarda da bu gereksinim ekseninde uygulama Not 2: Target Enerji tarafından kurulan elektrik ve elektronik sistemler güvenilir sertifikalara sahip olacaktır. Ana tedarikçi olan Capstone ürünlerinin tamamı UL sertifikalıdır. Kullanılan ek ürünlerde de benzer sertifikalar aranacaktır. Not 3: Capstone Dual Mode System Controller ünitesi bu işlemi gerçekleştirmektedir. Açıklamaları raporun üst bölmlerinde ve ekteki ilgili dökümanda verilmiştir. Not 4: Total Harmonik Bozulma (total harmonic distortion-TDH) nedeniyle jeneratör kapasiteleri UPS kapasitesine göre daha büyük seçilmek zorunda kalınmaktadır. Bu kapasite fazlalığı ek güç yönetim sistemlerinin olmadığı durumlarda UPS kapasitesinin 2 katına çıkabilmektedir, ancak Capstone Türbinlerde dahili olarak kullanılan IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) sayesinde TDH bu kullanılamayan kapasite sorunu büyük ölçüde giderilmiş olur. Not 5: TIER seçiminin 3 yada 4 olması ve kurulacak sistemde C200 yada C65 türbinler kullanılmasına bağlı olarak hesaplanacak propan yakıt tankı piyasada uygun referanslara sahip yerli tedarikçiler tarafından sağlanacaktır. Depolanan yakıt hava-propan karışımı olacak, bu karışımın yanmaya uygun hale getirilmesi için Capstone Türbinlerin propan seti tercih edilip dahili ısıtıcı kullanılacaktır. TĠER STANDARDLARI UPS REFERANSLARI UPS Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Not UPS Redundancy UPS Topology N Single Module or Parallel nonredundant modules N+1 Parallel redundant modules or distrubuted reduntant modules N+1 Parallel redundant modules or distrubuted reduntant modules or block redundant modules 1 1 UPS maintenance Bypass Arrangements By-pass power taken from same utility feed and UPS modules Volatge level 120/208V up to load of 1440 kVA and 480V loads greater than 1440 kVA. Panelbıoard incorporating standard thermal magnetic trip breakers Static UPS design By-pass power taken from same utility feed and UPS modules By-pass power taken from same utility feed and UPS modules Volatge level 120/208V up to load of 1440 kVA and 480V loads greater than 1440 kVA. Panelbıoard incorporating standard thermal magnetic trip breakers Volatge level 120/208V up to load of 1440 kVA and 480V loads greater than 1440 kVA. N+1 Parallel redundant modules or distrubuted reduntant modules or block redundant modules By-pass power taken from same reserve UPS system that is powered from a different bus Volatge level 120/208V up to load of 1440 kVA and 480V loads greater than 1440 kVA. Panelbıoard incorporating standard thermal magnetic trip breakers Static or rotary UPS design Static converters Static or rotary or Hybrit UPS design 1 No Static or rotary UPS design rotating M-G set converters Yes Yes Yes 1 No No Yes Yes 1 UPS Power Distribution – Voltage level UPS Power Distribution – Panel Boards Redundant Components (UPS) UPS on separate distribution panel from computer & telecommunication equipment Load bus synchronization (LBS) Panelbıoard incorporating standard thermal magnetic trip breakers 1 1 1 Tablo 2 UPS referansları Not 1: Capstone Dual Mod Mikro Türbin Kullanımında hızlı transfer uygulamasıyla birlikte kullanılacak UPS hibrit tipte olacaktır ve Uptime Institute tarafından bildirilen gereklilikleri yerine getirecek şekilde, Capstone’un Secure Power sistemleri referans alınarak yerli yada yabancı tedarikçi ile birlikte yapılacaktır. 50 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 TĠER STANDARDLARI YEDEK JENERATÖR REFERANSLARI Standby Generating System Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Not Generator Sizing Sized for computer & telecommunications system electrical and mechanical only Yes No Sized for computer & telecommunications system electrical and mechanical only Sized for computer & telecommunications system electrical and mechanical only +1 spare Total building load+1 spare 1 Yes Yes Yes Yes No Yes 1 1 No Yes Yes Yes 1 Generators on Single bus Single generator per system with 1 spare generator Individual 83 ft. Ground fault protection for each generator Tablo 3 Yedek Jenerator Referansları Not 1: Bu Target Enerji sorumluluğundadır. Mevsimsel sıcaklık değişimleri mikro türbinlerde verimlilik değişmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle seçilen türbin adedi ve soğutma sistemi Türk Telekom tarafından bildirilecek mevsimsel en düşük ve en yüksek hava sıcaklığı ile tesisin kurulduğu rakım esas alınarak seçilecektir. TĠER STANDARDLARI TEST REFERANSLARI Load bank for testing Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Not Testing UPS modules only Testing Generators only Testing both UPS modules and generators UPS switchgear Yes Yes No No Yes Yes No No Yes Yes No No No No Yes Yes 1 1 1 1 Tablo 4 Testlerle ilgili referanslar Not 1: Bu üçüncü bir organizasyon sorumluğundadır. Target Enerji bu konuda olanaklar ölçüsünde yardımcı olacaktır. TĠER STANDARDLARI BAKIM REFERANSLARI Maintenance Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Not Maintenance Staff On-site day-shift only. On-call at other times On-site 24 Hrs M-F. Oncall on weekends On-site 24/7 1 Preventative maintenance On-site day-shift only. On-call at other times None None Limited preventative maintenance program 1 Facility training program None None Comprehensive training program Comprehensive preventative maintenance program Comprehensive training program include manual opeartion procedures if and when necesasary to bypass control system 1 Tablo 5 Bakım ile ilgili referanslar Not 1: TIER şartı olan saha bakım eğitimlerinin Target Enerji tarafından sağlanan bütün ürün ve sistemler için sağlanmasının yanı sıra istenildiği takdirde Türk Telekom bakım personelinin Capstone Authorized 51 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Service Provider yetkilendirme eğitimlerini alması ile türbinin ve kontrol sistemlerinin bakım ve tamirini, parça değişimlerini yapabilmesi sağlanabilir. Capstone ile opsiyonel olarak imzalanabilecek bakım sözleşmeleri ile yedek parça garantisi yada yedek parça ve teknik servis garantisi 5 yada 9 yıllık periyotlara uzatılabilir. TĠER STANDARDLARI MEKANĠK AKSAM REFERANSLARI Mechanical-Heat Rejection Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Chilled water piping system Single path chilled water ssytem No redundant chilled water pumps Single path chilled water ssytem One redundant chilled water pumps Dual path chilled water ssytem Qty of chilled water pumps sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power Water cooled chillers No redundant chiller One redundant chiller per system Qty of chiller sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power Cooling Towers No redundant cooling tower One redundant cooling tower Qty of cooling towers sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power Dual path chilled water ssytem Qty of chilled water pumps sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power Qty of chiller sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power ty of cooling towers sufficient to maintain critical area during loss of one source of electrical power Chilled water pumps Not 1 2 3 Tablo 6 Mekanik Aksam Referansları Not 1: Soğuksu sisrkülasyon pompaları 1 adet yedekli olarak seçilecek ve mekanik sistemin geri kalanıyla beraber Capstone Türbinlere bağlanacak, böylece 2 adet elektriksel kaynağa sahip olacaktır. Not 2: Soğuksu üretimi absorpsiyonlu su soğutucularla yapılacak bu nedenle elektrik kaynağına bağlı olmayacaktır. Doğalgazın kesilmesi halinde propan sistemi devreye gireceği için absorpsiyonlu su soğutucuların enerji kaynağı 2 adet farklı sisteme bağlı olacaktır. İstenildiği takdirde Capstone Mikro Türbinlerin yedekli olmalarına karşın devre dışı kaldığı, fakat sistemin şebeke elektriği ile çalışmaya devam ettiği bir senaryoda absorpsiyonlu su soğutucuların çalışmaya devam edebilmesi için brülör yada kazan sistemiyle ısı kaynağı yedeklenebilir. Not 3: Absorpsiyonlu su soğutucuları destekleyecek soğutma kuleleri 1 adet yedekli olarak seçilecek ve mekanik sistemin geri kalanıyla beraber Capstone Türbinlere bağlanacak, böylece 2 adet elektriksel kaynağa sahip olacaktır. TĠER STANDARDLARI YAKIT SĠSTEMĠ REFERANSLARI Fuel (oil) System Tier 1 Tier 2 Tier 3 Tier 4 Notlar Bulk storage tanks Single storage tank Multiple storage tanks Multiple storage tanks 1 Storage tank pumps and piping Single pump and/or supply pipe Multiple pump, Multiple supply pipe Multiple pump, Multiple supply pipe Multiple storage tanks Multiple pump, Multiple supply pipe 1 Tablo 7 Yakıt sistemi referansları Not 1: Yakıt sistemi tank ve borulaması yukarıda belirtilen isteğe uygun olarak çoklu olarak tasarlanacaktır. Sıvı yakıt yedekli sistemde olduğu gibi pompaya ihtiyaç olmayacak fakat buharlaştırıcı, ısıtıcı gibi ekipmanlar çoklu sisteme uygun olarak projelendirilecektir. 52 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Örnek Bilgi ĠĢlem Merkezi Uygulamaları Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 53 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 SYRACUSE ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLGĠ ĠġLEM MERKEZĠ Syracuse Universitesi, New York eyaletinde kurulu ve ABD‟nin ilk yüz üniversitesi arasında sayılan bir eğitim kurumudur. Üniversite‟ye ait ve yaklaşık 1115 m²‟lik bir alanı kapsayan bilgi işlem merkezi, 2009 yılında yenilenerek yeniden hizmete açılmıştır. Bilgi işlem merkezinin enerji sistemlerine temel olarak 12 adet Capstone C65 (65-kilowatt) mikro türbin ve onları destekleyen dahili UPS sistemi kullanılmıştır. Geleneksel olarak bilgi işlem merkezlerinde şebeke ana güç kaynağı olarak kullanılır ve bataryalarla desteklenen UPS sistemleri kısa süreli güç kayıplarında devreye girer. Daha uzun süreli eletrik kesintilerinde yedek jeneratör devreye girer. Fakat, Syracuse Universitesinde yenilenen bilgi işlem merkezinde kullanılan Capstone mikro türbinler, tesisi şebekeden izole eder ve şebekeyi yedek güç kaynağı olarak kullanır. Capstone türbinleri bakım yada diğer nedenlerden devre dışı kaldığında şebeke devreye girer ve batarya ile desteklenen UPS sistemi, türbinlerin devre dışı kalması ve devreye alınması durumlarında oluşan kısa süreli elektrik kesintilerinde devreye girer. 40-tonluk EnerSys batarya grubu, nadir olarak ve 17 dakikaya kadar oluşabilecek kesintilerde UPS ile birlikte devreye girer. Capstone yanında IBM‟de önemli ortak olarak projenin gerçekleştirilmesinde rol almıştır ve yaklaşık 5 milyon dolarlık tasarım hizmetleri, destek ve cihaz temini, örneğin IBM Rear Door Heat eXchanger (cooling doors-elektronik kabinlerin arka kapaklarına kadar getirilen ve absorption chiller tarafından soğutulan suyu kullanarak her bir sunucuyu diğerinden bağımsız soğutan bir teknoloji ) sağlamıştır 54 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 İki adet 150-ton Thermax marka absorption chillerler sunucuları ve tesisleri soğutma amacıyla kullanılmıştır. Cain Industries tarafından sağlanan ısı eşanjörlerin ürettiği sıcak su bina ısıtmasında kullanılır. Keza kurulu sistem dış atmosfer ısısının düşük olması durumunda, bir ısı eşanjörü ve soğutma kulesinden elde edilen soğuk su kullanılarak düşük maliyetli soğutma yapılabilmektedir. Keza, IBM, direk akım (DC) dağıtım kanallarından beslenen bilgisayar sistemleri sağlamıştır bu şekilde AC den DC‟ye çevirmelerdeki kayıpların önüne geçilmiştir. Validus marka yüksek voltajlı ve AC-DC rectifier kullanan DC Sistemler bu amaça hizmet için kullanılmıştır. PROJE ÖZETĠ Yer Syracuse, New York, USA Hizmete GiriĢi Aralık 2009 Yakıt • Doğal Gaz • Doğal gaz kesilirse kullanılmak üzere propan-hava karışımı harici yedek depodan sağlanır Kullanılan Teknolojiler • 12 adet Capstone C65 Hybrid UPS mikro türbin (CCHP uygulaması). • 2 adet 150-ton Thermax® absorption chiller. • Cain Industries ısı eşanjörü. • Validus® yüksek voltaj ve rectifier kullana DC akım sistemleri. • 1 adet 40-ton EnerSys® batarya grubu (17 dakikaya kadar çok özel durumlarda güç kaybı olduğunda kullanılmak üzere) Sonuçlar Bu bilgi işlem merkezi, benzerleri arasında, dünyanın en yeşil, temiz ve düşük emiyonlu tesisidir. Benzerlerine göre %50 daha az enerji kullanır ve daha az sera gazı emisyonu üretir. Capstone Hybrid UPS sistemi elektrik sağlarken, elektrik, ısıtma ve soğutma yükleri arasında dengeyi gözetmek amacıyla şebekeyi kullanır. Kurulu güç kaynağı sistemi N+1 yedekleme konfigürasyonunda çalışarak bilgi işlem merkezinin Tier III performansından istenen yüksek güvenilirliği sağlar. TEXAS BĠLGĠ ĠġLEM MERKEZĠ CHATSWORTH, Calif., Jan 13, 2010 (GlobeNewswire via COMTEX) – Temiz enerji üretim teknolojisi mikro türbin sistemlerinin dünya lideri üreticisi Capstone Türbin Şirketi (www.capstoneturbine.com) 55 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 (Nasdaq:CPST), Houston merkezli ve büyümekte olan bir bilgi işlem merkezi için 4 adet yeni C65 mikro türbin siparişi aldığını bildirdi.Bu dört yeni ünite ile beraber bilgi işlem merkezindeki toplam mikro türbin sayısı 13‟e ulaşıyor. Toplam 50,000 çalışana sahip dünyanın farklı bölgelerindeki ofislere hizmet veren dev bilgi işlem merkezi, kritik güç uygulamaları için doğalgaz ile beslenen C65 ünitelerine güveniyor. Satışı, Capstone‟un Teksas temsilcisi olan Five Star Electric şirketi imzaladı. Capstone‟un Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Jim Crouse‟nin açıklaması: “Müşteri Capstone mikro türbinlerin çok güvenli güç kaynakları olduğunu biliyor.” “Kaliteli elektrik gücü de müşteri için bir o kadar önemli. Bilgi işlem merkezinin büyüyen enerji ihtiyaçlarını karşılamak için, kuşku duymayacakları bir ürünü, Capstone Mikro Türbinleri seçtiler.” “Capstone mikro türbinler, müşterinin artan enerji ihtiyacı için ihtiyaç alanında üretilen yeşil ve temiz bir enerji kaynağı olarak müşterinin gereksinimlerinin ötesinde hizmet sunuyor.”, Tom Patlovany, Five Star Electric Başkan Yardımcısı ve Satış Direktörü. Tom Patlovany Satış hakkında şunları da ekledi: ”Satışın gerçekleştirildiği uluslararası 2009 yılında firma Newsweek Dergisi‟nde “Top-500 Çevre Dostu Şirketler” arasında seçilmişti.” Capstone mikro türbinler dünya çapında çeşitli bilgi işlem merkezlerinde hizmet vermekteler. Syracuse Üniversitesi, geçtiğimiz günlerde 12 Hibrit UPS mikro türbinin tüm enerji ihtiyacını karşıladığı Yeşil Bilgi İşlem Merkezi‟ni hizmete aldı. Hibrit UPS Mikro Türbin sistemleri düşük emisyonlu C65 türbinleri, dual çevrime sahip UPS‟lerle direk olarak entegre ederek kritik yük uygulamalarına hizmet ediyor. Syracuse bilgi işlem merkezi, dünyanın enerji açısından en verimli tesislerinden birisi kabul ediliyor. 12,000 feet2 (1115m2) alana kurulu tesis, aynı alanı kaplayan mevcut tesislere göre %50 daha az enerji tüketiyor. ”Bilgi işlem merkezleri Capstone için kritik bir pazar alanı.”Capstone Şirket Başkanı ve CEO‟su Darren Jamison‟ın açıklamasını şöyle sürdürdü: ”Enerji maliyetlerinin tek başına en büyük masraf kalemini oluşturduğu bilgi işlem merkezleri için yüksek verimli mikro türbinler ideal bir çözüm. Mikro türbinler N+1 yedeklemeyle, klasik batarya kökenli UPS sistemlerinden çok daha az yatırım ve işletme maliyeti ile sekiz adet 9‟a sahip (%99,999999) güvenilirlik sunuyorlar. BĠLGĠ ĠġLEM MERKEZĠ UYGULAMALARI, ARLINGTON, VIRGINIA VE HOUSTON, TEXAS CHATSWORTH, Calif., Ağustos 26, 2008 (BUSINESS WIRE) – Temiz enerji üretim teknolojisi mikro türbin sistemlerinin dünya lideri üreticisi Capstone Türbin Şirketi (www.capstoneturbine.com) (Nasdaq:CPST), bugün, bilgi işlem merkezleri için kesintisiz güç sağlayan yenilikçi UPSource ünitesi için toplam 1,3 Milyon Dolar tutan 2 adet yeni sipariş aldıklarını açıkladı. Ürünler Arlington, Virginia ve Houston, Teksas‟taki müşterilere teslim edilecek. Capstone‟un UPSource satış danışmanı Beu Follis : “Capstone‟un UPSource Secure Power ürünü TIER II – IV bilgi işlem merkezleri pazarında ana güç sağlayıcısı olmak için tasarlandı.” dedi. Müşterilerin diğer 56 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 seçenekleri kullanışsız “Büyük Kutu” UPS sistemleri ve daha uzun kesintiler için büyük dizel jeneratörlerdi. Bu sistemlerin yüzlerce batarya gerektirmesi, binlerce pound ağırlığa sahip olması ve binlerce ton atık kurşun, bakır ve batarya asidi üretimine neden olması çevre için büyük bir problem yaratıyordu. “Hava iklimlendirmeli, yüksek döşemeli ve periyodik olarak acil destek için kullanılan bir batarya odası yerine, Capstone‟un UPSource sistemleri bilgi işlem merkezleri için elektrik şebekesinden bağımsız doğalgaz kaynaklı ve yüksek güvenilirliğe sahip çözüm sağlıyor”; Jim Crouse, Capstone‟un Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı. “ Türbinler kaliteli elektrik sağlayan dijital güç yönetimine sahip ve bina dışına kurulabiliyor. Bu da, ekstra maliyetlerin ortadan kaldırılması ve kolay ulaşım demek.” Mikro türbinler N+1 yedeklemeyle, klasik batarya kökenli UPS sistemlerinden çok daha az yatırım ve işletme maliyeti ile sekiz adet 9‟a sahip (%99,999999) güvenilirlik daha az bakım ve geleneksel UPS batarya sistemlere göre çok daha fazla güvenlik sunuyorlar. Her türbinin sadece bir hareket eden parçası olması ve hiç sıvı kullanmaması bakım ihtiyacını neredeyse tamamıyla ortadan kaldırıyor. Her modül, ilk büyük bakımı yapılmadan önce 40,000 saat çalışacak şekilde tasarlanmaktadır. “Ortalama olarak Secure Power üniteleri N+1 olarak tasarlanmış geleneksel bir UPS sistemden %20 daha ucuzdur. Bu maliyet farkı, Secure Power‟ın düşük bakım ve işletme maliyetinden kaynaklanmaktadır. Doğalgaz, günlük kullanımda şebeke elektriğinden daha ucuz ve Secure Power‟ın %100 emre amadelik oranı üretim için daha fazla zaman anlamına geliyor.” Capstone Şirket Başkanı ve CEO‟su Darren Jamison. Secure Power geleneksel UPS sistemlerine göre daha çevrecidir. Minimal düzeyde NOx ve CO2 emisyonuna sebep olur ve bu konudaki dünyanın en sıkı gereksinimleri olan California standartlarını karşılar. UL 2200 ve UL 1731 sertifikalı türbinler hiçbir tehlikeli madde içermezler ve bataryalı sistemlerde olduğu gibi bina içerisinde patlayıcı gaz birikmesine neden olmazlar. BOEING ġĠRKETĠ Yarım düzine Capstone C60 mikro türbin, Houston şehir merkezinde dünyanın en bilinen mühendislik ve imalat firmasına hizmet veriyor. Şehir merkezinde sadece birkaç mil uzakta Boing Yönetim Binası 24/7 ana güç kaynağı olarak bilgi işlem ve telekomünikasyon uygulamaları için Capstone mikro türbinleri tercih ediyor ve şehir şebekesini yedek olarak kullanıyor. DATA CENTER ĠN AUSTRALĠAN USE C1000 MĠCRO TURBĠNES CHATSWORTH, Calif., Sep 16, 2010 (GlobeNewswire via COMTEX) -- Temiz enerji üretim teknolojisi mikro türbin sistemlerinin dünya lideri üreticisi Capstone Türbin Şirketi (www.capstoneturbine.com) 57 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 (Nasdaq:CPST), Melbourne‟da “karbon-0” bir bilgi işlem merkezi projesi için 1 adet C1000 güç paketi siparişi aldı. Capstone distribütörü Aquatec-Maxcon, siparişin yüksek güvenilirlik sağlayan kritik uygulamalar için emniyetli hizmet sağlarken aynı zamanda da “sıfır-karbon” olmak isteyen bir şirket tarafından yapıldığını belirtti. 19,700 feet2 (6,000m2) alana kurulu tesis için kurulması planlanan ünite, Aquatec-Maxcon tarafından önümüzdeki aylarda hizmete alınmasından sonra tesis için 1 MW birincil elektrik gücü sağlayacak. Mikrotürbin tarafından sağlanan temiz ve yeşil elektrik bilgi işlem merkezinin elektrik ihtiyacının tamamını karşılayacak. “Bilgi işlem merkezleri 24 saat boyunca inanılmaz miktarda enerji kullanırlar.” Jim Crouse, Capstone‟un Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı. “Enerji tüketimi ticari binalara göre şaşırtıcı bir %30 fazlaya sahip olabilir ve bu da daha fazla sera gazı üretimine neden olur. Capstone Mikro Türbinler, dünyanın herhangi bir yerindeki bilgi işlem merkezleri için yüksek güvenilirlikte temiz elektrik sağlayabilirler.” Global danışmanlık firması McKinsey‟in bilgi işlem merkezleri eneri verimliliği hakkındaki 2008 tarihli raporunda aşağıdaki sözlere yer verilmiştir: “Günümüzün bilgi işlem merkezleri inanılmaz bir enerji açlığıyla, şu anda Arjantin kadar karbon dioksit salınımına neden olmaktadır ve günümüze kadar gelen trend takip edildiği takdirde 2020 yılında bilgi işlem merkezlerinin karbon dioksit salınımı 4 katına çıkacaktır. Birleşik Devletler Çevre Koruma Ajansı (EPA), 2006 yılında bilgi işlem merkezlerinin ülkedeki elektriğin %1,5‟ini tükettiğini tahmin etmişti. Bu miktar, ABD‟deki bütün TV‟lerin tükettiğinden daha fazladır. Temel bir değişiklik yaşanmaması halinde bilgi işlem merkezi elektrik tüketiminin 2011 yılında bu seviyenin 2 katına çıkması beklenmektedir. 58 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Referanslar: Capstone Mikro Türbinler Ġle Diğer Uygulamalar Target Enerji A.ġ. ĠĢ GeliĢtirme ve Marketing 1403. Sok No 3 Balgat Ankara 06520 Tel: 312 284 3434 Faks: 312 284 8954 www.targetenerji.com.tr 59 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 DĠĞER REFERANSLAR Capstone Mikro Türbin çözümleri eneri masraflarınızı kontrol etmenizi sağlayarak hizmetlerinize katkıda bulunabilir. Gelişmiş mühendislik ve 100‟ü aşkın patent ile Capstone mikro türbinler tamamıyla kendilerine ait yeni bir sınıf yaratırlar. Hava tabanlı türbin motoru, manyetik jeneratör, gelişmiş güç elektroniği ve hava destekli mil yatağı teknolojisi Capstone Mikro Türbinleri günümüz dağınık enerji üretimi sektörü için ideal bir çözüm yapar. AMERĠKA BĠRLEġĠK DEVLERTLER, DOĞU Masonik Village, Elizabethtown, Pennsylvania -- Konut/Kamu tesisi Capstone Mikro Türbinler 1,400 acre (5,6665,000m2) alana kurulu 1,737 sakine ev sahipliği yapan tarihi köye Masonic Village‟ye hizmet etmektedir. Download the Case Study 60 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Four Seasons Oteli Philadelphia -- Konaklama Doğalgaz ile çalışan 3 adet dahili ısı geri kazanıma sahip Capstone C65 ICHP, Four Seasons Hotel Philadelphia‟ya hizmet vermektedir. Download the Case Study Dominion Transmission Compressor Stations -- Oil & Gas Domininion İletim‟e ait Pennsylvania‟daki Crayne Kompresör İstasyonu‟nda 3 adet C65 ICHP ünitesi 7000m2 alandaki tesis için elektrik ve ısı sağlamaktadır. Download the Case Study Syracuse University, Syracuse, New York -- Education/Data Center 12 adet C65 Hybrid UPS mikro türbin Syracuse University Yeşil Bilgi İşlem Merkezi‟nin geleneksel bilgi işlem merkezlerinden %50 daha az enerji tüketmesine katkıda bulunmaktadır. Download the Case Study Astor Chocolate, New Jersey -- Manufacturing Capstone mikro türbinleri tesise soğutma, ısıtma ve elektrik sağlamaktadır. Download the Case Study 61 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 den Dulk Dairy, Ravenna, Michigan -- Agricultural 15 metre yükseklikteki anaerobik parçalama tesisinden gelen metan gazı bir mikro türbin iler 30kW elektrik ve bina ısıtmasında kullanılan 45kW ısı enerjisi olarak değerlendirilmektedir. Download the Case Study 1350 Avenue of the Americas, Manhattan, New York -- Office Building On iki Capstone mikro türbin Manhattan‟daki 35 katlı ofis binası için ısı ve elektrik sağlamaktadır. Download the Case Study Sheboygan Wastewater Plant, Sheboygan, Wisconsin -- Government/Municipal Sheboygan Atık Su Arıtma Tesisi, katı atıklardan üretilen biyogazı 10 adet düşük emisyonlu Capstone mikro türbin ile elektrik ve ısıya çevirmektedir. Tesisin elektrik ve doğalgaz faturaları %40 düşürülmüş, yenilenebilir enerji ve emisyon kredileri kazanılmıştır. Download the Case Study 62 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Salem Community College, Carneys Points, New Jersey -- Education 2009‟un sonlarına doğru işletmeye alınan 3 adet C65 ICHP mikro türbin Davidow Hall‟ünün elektrik ihtiyacının %80‟ini ve binanın ısıtma soğutma ihtiyaçlarının %100‟ünü karşılar. Download the Case Study Branford High School, Branford, Connecticut -- Education Tesisteki PureComfort® trijenerasyon çözümü 4 adet 65kW Capstone Mikro türbin kullanmaktadır. Download the Case Study 63 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 U.S. Government Office, Southern US -- Government/Municipal 6 ader Capstona C65 ünitesi ABD Devley Ofisi için devamlı güç sağlamaktadır. Download the Case Study Hybrid Electric Vehicle, Charlotte, North Carolina -- HEV/Transit Capstone mikro türbinler Hibrit otobüslerin bataryalarını şarj etmek için elektrik sağlar. Gerekli durumlarda jet yakıtı ile bile çalışabilir. Download the Case Study A&P Fresh Market, Mount Kisco, New York -- Supermarket New York Eyaletindekibu süper marketin sahip olduğu PureComfort ürünü 4 adet 60kW Capstone mikro türbini kullanarak ısıtma, soğutma ve elektrik üretir. Download the Case Study East Hartford High School, Hartford, Connecticut -- Education 4 adet 60kW Capstone mikro türbini kullanan PureComfort® 240M çözümü East Hartford Lisesi için ısıtma, soğutma ve elektrik üretir. Download the Case Study Sauk County Landfill, Madison, Wisconsin -- Government/Municipal 24 adet methan yakıtlı Capstone mikro türbinler Sauk County, Wisconsin‟da çöplük gazından elektrik üretmektedir. Download the Case Study UNĠTED STATES - WEST The Ronald Reagan Presidential Library, Simi Valley, California -- Public Facility 16 adet Capstone C60 mikro türbin Air Force One Pavyonu için elektrik üretmektedir. Download the Case Study Jonah Field, Wyoming -- Oil & Gas Yerleşim birimlerinden uzakta bulunan Jonah Kuyu Sahasında pompaların çalıştırılması için bir adet Capstone C30 mikro türbin kullanılmaktadır. Download the Case Study 64 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Oregon Health & Science University, Portland, Oregon -- Healthcare/Education 5 adet ICHP mikro türbin bu merkezde sağlık ve tedavi amaçlı kullanılan enerjinin maliyetini azaltmaktadır. Download the Case Study Communication Company Data Center -- Data Center/Telecom Dünyaca bilinen mühendislik ve imalat firmasının Houston‟daki genel merkezinde bilgi işlem merkezi için Capstone mikro türbinler şebekeden bağımsız güvenli güç sağlar. Download the Case Study 65 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Pierce College, Woodland Hills, California -- Education 6 adet Capstone mikro türbin Güney California‟daki bu fakülte için sahada güç sağlamaktadır. Download the Case Study The Ritz-Carlton, San Francisco -- Hospitality 4 Adet 60kW Capstone mikro türbin San Fransisco‟daki prestijli Ritz Carlton Oteli için ısı, soğutma ve elektrik sağlar. Download the Case Study 66 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Ramon Station, New Mexico -- Oil & Gas 15 adet 65kW mikrotürbin New Mexico‟daki petrol pompa istasyonu için birincil güç sağlamaktadır. Download the Case Study Kenai, Alaska -- Oil & Gas Yerleşim yerlerinden uzakta bulunan gaz iletimi hattı için bir adet Capstone C30 mikro türbin güç sağlamaktadır. Download the Case Study Tahoe Center for Environmental Studies, Lake Tahoe, California -- Education Bir adet C30 Capstone mikro türbin California‟daki Tahoe Çevresel Çalışmalar Merkezi‟nin LEED sertifikası almasına katkıda bulunmaktadır. Download the Case Study Citibank, La Jolla, California -- Office Building Bir adet mikro türbin La Jolla‟daki Citibank binası için elektrik, ısıtma ve soğutma sağlamaktadır. Download the Case Study 67 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone Turbine Corporation, Chatsworth, California -- Office Building Capstone'un Chatsworth, California‟daki şirket genel merkezi. Download the Case Study Santa Cruz County Jail, Santa Cruz, California -- Public Facility Bu hapishane binası ısıtma ve elektrik için 2 adet Capstone mikro türbin kullanmaktadır. Download the Case Study Simpkins Family Swim Center, Santa Cruz, California -- Public Facility Santa Cruz‟daki bu dinlence alanının enerji masraflarının azaltılması için iki adet Capstone mikro türbin kullanılmaktadır. Download the Case Study Foothill College, Los Altos Hills, California -- Education Foothill fakültesinin havuzu, 4 adet 60kW Capstone ICHP Mikro Türbin ile ısıtılmaktadır. Download the Case Study CANADA Oilfield Sour Flare Gas Capston‟un en uzun süredir çalışmakta olan türbinlerinden birisi olan 2002‟de 3 yıl içinde 25,000 saati doldurarak, aralıksız çalışan bu türbin%2 asitli gaz karışımlı yakıtla çalışmaktadır. Alberta‟da petrol tesislerinde kurulu bu ünitenin çalışmadığı süreler sadece hava filtresi temizliği -değişimi ve yakıt enjektörü temizlinden oluşmaktadır. Alberta‟da fleyr gazı ile çalışan bu ünite PCP pompa operasyonu için ana güç sağlayıcıdır. C30‟un soft start özelliği değişken hızlı kontrol ünitesi gereksinimini ortadan kaldırır. Upstream Oil Extraction Alberta‟nın en yakın elektrik hattından kilometrelerceuzakta olan Pelikan Gölü bölgesindeki petrol alanında fleyr gazı yakıtlı 3 adet C30 türbin gerekli elektriği sağlamaktadır. LATĠN AMERĠCA Bolivia Pipeline Compressor & Pumping Stations 68 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 11 C65 doğalgaz türbini Yacimientos Petrolíferos Fiscales Bolivianos boru hattındaki kompresör istasyonlarına güç sağlamaktadır. Download the Case Study City Express Hotel, Mexico City, Mexico -- Hospitality 3 adet C65 mikro türbin Mexico City‟deki bu konaklama tesisi için elektrik ve ısı sağlamaktadır. Download the Case Study Offshore Platform, Gulf of Mexico -- Oil & Gas 2 adet Capstone C30 Meksika Körfezin‟deki bu offshore platformu için elektrik sağlar. Download the Case Study Gas Pipeline 5 adet C30 ve2 ilave edilmeyi bekleyen 2 adet daha mikro türbin Bolivya ve Brezilya arasında 30 milyon m3/gün gaz kapasitesine sahip boru hattına güç sağlamaktadır. Capstone sistemler doğalgaz ile beslenmekte ve uydu bağlantılı SCADA ve ModBus çevirici ile kontrol edilmektedir Offshore Platforms Yarım düzineden fazla C30 ve C60 işlenmemiş doğalgaz ile beslenmekte Meksika körfezinde kurulu insanlı veya insansız platformlara hizmet vermektedir. Operatörler senelik tek ve planlı bakım nedeniyle Capstone tercih etmektedir. Pistonlu motorlarda sıçrayan ve dağılan yanıcı sıvılardan kurtulmaktaveilk maliyetin yarısına ulaşan, bakım elemanlarının lojistiği gibi masraflarn kurtulmaktadır. AFRĠCA Oilfield Flare Gas 3 adet Capstone C30 aksi takdirde fleyr ile yakılacak işlenmemiş doğalgazı 24x7 elektriğe çevirmektedir. EUROPE Revico Wastewater Treatment Plant -- Government/Municipal Bir adet C800 güç paketi Konyak yapımında ortaya çıkan üzüm ve diğer organik atıklardan elde edilen metan ile çalıştırılmaktadır. Download the Case Study 69 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Cossato Spolina WWTP, Biella, Italy -- Government/Municipal 1 Capstone C200 mikro türbin Cossato Spolina Atık Su İşleme merkezinde üretilen biogazı kullanarak ısı ve elektrik üretmektedir. Download the Case Study St. Joseph Hospital, Prum Rheinland-Pfalz, Germany -- Healthcare Capstone C65 kojenerasyon sistemi hastaneyi yıllık 22,500€ enerji masrafından kurtarmaktadır. Download the Case Study Rouen, France -- Manufacturing Fransa‟daki bu kâğıt üretimi tesisinde Capstone mikro türbinler, üretilen biogazı kullanarak ısı ve elektrik üretmektedir. Download the Case Study Biogas Installation, Eiterfeld, Germany -- Agricultural & Education 1 Capstone C200 mikro türbin biogazı kullanarak 200kW elektrik üretmektedir. 70 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Capstone's CR200 microturbine provides up to 200kW of power at this biogas installation. Download the Case Study Edar de Rubi, Rubi, Spain -- Government/Municipal 3 Capstone C60 mikro türbin biogazı kullanarak de Rubi Atık Su İşleme merkezi için elektrik ve ısı üretmektedir. Download the Case Study Mentaure Landfill, La Ciotat, France -- Government/Municipal Fransa‟da metanla çalışan 18 C65 mikro türbin Mentaure Çöplüğü‟nde elektrik ve ısı üretmektedir. Download the Case Study Villa Olmi Resort, Florence, Italy -- Hospitality Floransa, İtalya‟da 3 adet C60 mikro türbin Villa Olmi Resort Otel için elektrik, ısı ve soğutma üretmektedir. Download the Case Study 71 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 RUSSĠA Remote Russian Ski Resort -- Hospitality 38 Capstone mikro türbin, en yakın elektrik hattından 58 km uzaktaki lüks kayak otelinin ısı ve elektrik ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Download the Case Study Sakha-Torg, Yakutsk, Russia -- Other Rusya‟nın Yakutsk bölgesinde 5 adet C60 mikro türbin alışveriş merkezleri, ofisler ve ambarlar için ısı ve elektrik sağlamaktadır. Download the Case Study ASĠA North Shanghai Gas Utility, North Shanghai, China -- Office Building Bir adet C65 gaz altyapı şirketinin ofis binasına ısı ve elektrik sağlamaktadır. Download the Case Study 72 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 Shanghai Aerospace Energy, Shanghai, China -- Manufacturing & Education Bir adet C30 Shangai Havacılık ve Uzay Enerji için ısı ve elektrik sağlamaktadır.. Download the Case Study Apartment Complex, South Korea -- Residential On adet C65 mikro türbin 44,520 m2 apartman kompleksi için ısı ve elektrik sağlar Download the Case Study 73 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 ASĠA - PACĠFĠC Sungawa Clean Plaza Kurukuru, Hokkaido, Japan -- Government/Municipal Japonya‟daki, çöp işleme tesisinde 4 adet C30 metan gazı ile çalışmaktadır. Download the Case Study Chemical Plant 44 adet C60 ünitesi Japonyada‟ki oldukça büyük bir kimya tesisinde yıllık 500,000$ enerji tasarrufu sağlamaktadır. Egzoz gazı direk olarak polymer kurutma fırınlarına verilmektedir. Bu herhangi başka bir jeneratör sisteminde mümkün olmayan bir sistemdir ve Capstone‟un temizbaca gazıyla mümkün olmaktadır. Factory Commissary Mitsubishi, bir fabrikasında kendi üretimleri CHP sıcak su sistemlerinde C30 mikro türbinleri ile soğutma, nem alma ve yerleşke içi kantin ve alışveriş merkezinde ısıtma ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Hospital 8adet kerosen yakıtlı Meidensha Miospectrum OEM ürünü Japonya‟da bir hastahanerde elektrik ve ısıtma masraflarının azaltılmasına katkıda bulunmaktadır. Dairy Farm 1000 adet sığırdan kaynaklanan katı ve sıvı atıklardan üretilen biyogaz sisteminde C30 mikro türbin kullanılmaktadır. Egzoz gazları ve elektrik sistemde kullanılmakta ve fazla elektrik şebekeye satılmaktadır. Mass Transit HEV Buses Yeni Zellanda‟da Capstone MT kullanan 4 adet Hibrit elektrikli otobüsten oluşan filo günlük 14 saatlik çalışma süreleriyle 500.000 milden fazlayol yapmışlarıdır. Office/Factory Building Tokyo‟da HVAC üreticisi ve müteahiti firmanın 8katlı ofis ninası C30‟la desteklenen Meidensha Miospectrum ile ısıtma, soğutma ve elektrik ihtiyaçlarını karşılamaktadır 74 Target Enerji A.Ş. Ankara Turkiye 28-Ara-10 University Takuma TCP-30 OEM CHP sistemi ile bir Japon üniversitesi yazın absorpsiyonlu soğutmadan kışın ise ısıtmadan faydalanmaktadır. Consumer Electronics Manufacturing Dünyaca bilinen bir elektronik eşya üreticisi firmanın Japonya fabrikasında a adet C60 ünite hassas üretim ve iletişim sistemlerine birincil enerji sağlamaktadır. UPS sistemleri ve elektrik şebekesi ise yedek güç olarak kullanılmaktadır. 75