2011 STEM Raporu Özeti

KASIM 2011
Öğrencilerin Fen Bilimleri ve Teknoloji,
Mühendislik ve Matematik ve Kariyer
Alanlarındaki İlgisini Artırmak İçin Yapılan
Çalışmalar
Avrupa Okul Ağı’nın 21 Üyesi Ülkeleri tarafından alınan
Ulusal Ölçüler-2011 Raporu
Caroline Kearney
Yayımcı
Yazar
Editörler
Avrupa Okul Ağı (AOA) Rue de Trèves 61
1040 Brussels Belgium
www.europeanschoolnet.org
[email protected]
Caroline Kearney
Patricia Wastiau, Àgueda Gras-Velázquez,
Barbora Grečnerová and Rute Baptista
Tasarım / DTP
Hofi Studio
Kopya Sayısı
1,000 kopya
ISBN
Resim Çoğaltma Hakkı Shutterstock tarafından Avrupa Okul Ağı (kopya)
Bu doküman Kasım 2011 tarihinde yayınlandı. Bu yayında ifade edilen görüşler yazara aittir ve AOA Ortaklığı, AISBL veya Avrupa Komisyonu görüşlerine ait değildir. Spice projesi ve mevcut yayın, Avrupa Komisyonu desteği ile Eğitim ve Öğretim, Comenius Hayat Boyu Öğrenme programı altında finanse edilmiştir. Bu rapor sadece yazarların görüşlerini yansıtır ve Komisyon burada yer alan bilgilerin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu tutulamaz. Bu rapor Ticari olmayan nitelikte 3.0 şart ve koşullar altında yayınlandı. Dağıtıma açıktır. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/). Rapor hakkında daha fazla bilgi için, sonuçlar veya SPICE projesi için Dr Agueda Gras-­‐Velazquez ile iletişime geçiniz. İçindekiler
1. Genel Özet .............................................................................................3
2. Giriş .....................................................................................................6
3.
Müfredat reformu ve araştırma tabanlı öğrenme............................................7
4.
STEM de mesleki gelişim ve öğretmen eğitiminin güçlendirilmesi..8
4.1 Öğretmenlerin BT becerilerinin güçlenmesi .....................................8
1
Genel Özet
2001 yılında Avrupa Eğitim Bakanları, dinamik ve yenilikçi bir bilgi tabanlı
ekonominin Lisbon teşvik sürecine katkıda bulunma çalışmaları ve bilimsel ve
teknik alanlara katılma hedefini belirledi. O günden bu yana, Avrupa
Komisyonu, bu alanda akran öğrenme ve geliştirmeyi kolaylaştırmak için
Matematik, Fen ve Teknoloji (MST)‘yi bir araya getirmiş ve Avrupa düzeyinde
çeşitli çalışmalar ve raporlar (bir önceki Eurydice çalışmalarından Eğitim ve
Bilim Öğretimi, Nuffield Vakfı ve Rocard raporu için King’s College Londra
raporu ve daha yakınlardaki Bilim ve Matematik Eurydice çalışması dahil)
Avrupa’da Bilim, Teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) eğitimlerinin bir
kısmını veya çeşitli yönlerini geliştirmeye odaklanmıştır.
Bu koordinatörlüğün Spice projesi çerçevesinde ve onun Yürütme Komitesinin
talebi üzerine, Avrupa Okul Ağı (AOA) ana karşılaştırmalı analizini üstlenerek,
son STEM girişimleri, politika eylemleri ve reformlar konusunda 21 AOA üyesi
ülkesinde, iki anketin gönül olarak cevaplandırıldığı ve bundan alınan verilere
dayanarak, 2010 ve 2011 yılında kullanılabilir hale geldi. Bu rapor için bilgi
toplamak amacıyla kullanılan anketlerin yanıtlayan AOA üyeleri ve Spice
projesinin uzman paneli, ulusal düzeyde STEM tedbirleri ve konuları üzerinde
uygun bir geçmiş ve bilgi sahibi uzmanlar, araştırmacılar, politika yapıcılar ve
öğretmenlerin karışımından oluşuyordu. Anket cevapları eğitim sistemlerinin
karşılaştığı zorlukları karşılamak için getirilen önlemler üzerine odaklanmıştır:
pedagojik yöntemler modernizasyonu; öğretmenlerin mesleki profili artırılması;
ikincilden üçüncül düzeye geçişler sağlanması; okullar, üniversiteler ve sanayi
arasında ortaklıklar kurmak; ve STEM çalışmalarında ve kariyerlerinde
kadınların katılımını artırmak.
Bu rapor STEM çalışmaları ve mesleklerini genç öğrenciler için daha popüler
bir hale getirmek
için yürütmenin merkezinde
iki eylem olduğunu
göstermektedir: etkili ve çekici STEM müfredat ve öğretim yöntemlerinin
geliştirilmesi, ve geliştirilmiş öğretmen eğitimi ve mesleki gelişim. Bazı ülkeler
(Hollanda, Belçika (Flaman), Norveç, İrlanda, Fransa, İsrail, İsviçre ve İtalya),
ulusal stratejileri hayata geçirdi ve diğerleri (Norveç, Finlandiya, Belçika
(Flaman), Fransa, İsveç, Hollanda, İsviçre, Danimarka, Çek Cumhuriyeti,
Portekiz, İspanya, Slovak Cumhuriyeti ve İrlanda), ulusal, bölgesel veya yerel
merkezleri ile bağlantı kurmuşlardır. Bu merkezler, STEM’ in öğretim kalitesini
geliştirmeyi ve bazen daha da özellikle, bilim ve teknolojinin popülaritesini
(ayrıca kampanyalar ve yarışmalar yoluyla sağlamak) artırmayı hedefliyor. Bu
bütüncül yaklaşım genellikle tüm STEM konularına, yaşam boyu öğrenme
dönemini kapsar ve hükümet, eğitim sektörü ve sanayiyi içerir. Kamu-özel
3
sektör ortaklıkları, bu her şeyi kapsayan yaklaşımların önemli bir özelliğidir ve
toplumda köklü ve sürdürülebilir bir bilimsel kültür geliştirmeyi hedeflemektedir.
Diğer paydaşların yanı sıra; ortak yaklaşımlar, öğretmen ve öğretmen eğiticileri
ağlarını bölgesel bazda oluşturmaktadır ve müfredat reformu ve girişimleri
yönünde sorgulamaya dayalı öğrenme uygulamaları gerçekleştirmektedirler
(örneğin, disiplinler arası, tematik veya proje çalışması). Bazı ülkelerde, ekstra
zaman, finansman sağlanmasıyla küçük öğrenci grupları, STEM faaliyetlerini
laboratuvarlarda ve dış mekânlarda yürütür.
Çoğu ülkeler, dijital kaynaklar ve STEM öğretim araçları ile genellikle eöğrenme yoluyla, ya tüm STEM öğretmenleri için veya matematik öğretmenleri
için yenilikçi yöntemler kullanarak öğretmen eğitimine yatırım yaptı, (PISA’daki
öğrencilerin düşük matematik sonuçlarının bir örnek alınabilir). Özellikle
deneysel öğretime dayandırılmış, büyük ölçekli hizmet içi öğretmen eğitimi
programları bazı ülkelerde görülmektedir. Bazı ülkeler, BT tabanlı araçların
kullanımına olan güveni artırmak için dizüstü bilgisayarları kendi öğretim
süreçlerinde kullanmak şartıyla, öğretmenlere sağladı. Okul hayatından iş
hayatına geçiş, anket cevaplarında belirtilen önceliklerden biridir. STEM
uzmanlarını davet etmek ele alınan bir yaklaşımken, genç öğrencilerin ilgisini
teşvik etmek için okullara üniversite öğrencilerini davet etmek ve STEM iş
yerlerini öğretmen ve öğrenci ziyaretini sağlamak ise diğer bir yaklaşımdır.
Cinsiyet ile ilgili konular açısından, ulusal politika eylem planları boyunca kızlar
ve erkekler için eşit fırsatlar sağlamayı planlıyor. Eğitim sistemi, bazı
durumlarda, mevcut birincil ve ikincil düzeyde kız öğrenciler için atölye
çalışmaları ve yaz okullarını diğer eylemler olarak planlanıyor. Kadın STEM
öğretmenleri, kız öğrencilerle eşleştirilerek bir rol modeli yaklaşımı sağlanır ve
STEM profesyonelleri önerilen web sitelerinde öğrencilerle kariyer seçeneklerini
paylaşır. Bazı ülkeler yerel profesyonellerin ihtiyaçlarına cevap vermek için
kendi kariyer kılavuzunda öncelik olarak belirli STEM alanlarını hedef
almaktadırlar.
BT, daha ilgi çekici STEM konularının çalışılması ve öğrenme sürecini
çeşitlendirmek için tüm ülkeler tarafından değerlendirilir. STEM, konuların
öğretilmesinde kayıt ve analiz verisi toplamayı kolaylaştırdığı için bu katma
değer olarak kabul edilir. STEM bir yandan veri toplama, kaydetme ve analizini
yapma konusunda öğretmenlerin çalışmalarına değer katarken, malzeme
yetersizliği sebebiyle öğrencilerin deneyleri yapması sırasında bazı risklerle
yüzleşmesine de sebep olur, Fen derslerinde 3D yapılarının Matematik
derslerinde ise modelleme yönteminin kullanılması bunu engeller. Gerçi tüm
ülkeler STEM konularının öğretiminde düzenli BT kullanımı olduğunu
belirtmelerine rağmen, bu uygulamada yasal değerlendirme ihtiyaçlarının
yokluğu, bilgisayar eksikliği, öğretmenlerin eleştirel tutum ya da geleneksel
alışkanlıklarını değiştirme isteksizliği nedeniyle ülkeler arasında durum farklılık
olduğunu da belirtmektedir.
4
Tespit edilen girişimler ve reformlar çoğu zaman, sadece sınırlı bir süre için
yerinde olmuştur ve bazen de planlanmış olduğu halde, herhangi bir
değerlendirme
yapılmamıştır.
Çeşitli
girişimlerin
ve
reformların
değerlendirilmesi henüz bunu planlamayan ülkeler için kamuda kullanılabilir
hale getirmekte çok önemli bir çalışma olacaktır. Önceki 2010 raporunda, belirli
STEM stratejileri ve girişimleri raporlaştırıldığından beri, bu 2011 raporu dikkat
çekmektedir. Bu raporlar da genişletilmiştir veya yenileri onların yerini almıştır.
Her iki şekilde de, hükümetin bütçe kesintilerine rağmen, Eğitim Bakanlıklarının
yanı sıra özel sektör olarak hala STEM eğitim kalitesinin güçlendirilmesine
yatırım yapılıyor. Bunun altında Avrupa'da büyüme ve yeniliğin birçok ihtiyacı
enjekte edecek inancıyla yapılması yatıyor. Daha fazla bilgi için biz gelecekte
diğer ülkelerden de bu raporun düzenli olarak güncellenen bir sürümünü
tamamlamalarını bekliyoruz. Potansiyel sinerjilerle Avrupa Komisyonu'nun MST
küme çalışmaları, STEM alanındaki gelişmelerin Avrupa Okul Ağı’ nın takip
çerçevesinde dikkate alınması da vardır.
5
2
Giriş
Bu kısa karşılaştırmalı analiz, (Spice proje’sinin çevrimiçi web sitesi vardır)
Ekim 2009 ve Ağustos 2011 yılında tüm Avrupa Okul Ağı (AOA) üyelerine
gönderilen kariyer ve STEM çalışmaları çerçevesinde ulusal tedbirlerin
öğrencilerin ilgisini artırmak için iki anket olarak verilen gönüllü bilgilere
dayanmaktadır. İlk yayınlanan anketler 2009 yılı Ekim ayında 16 ülke tarafından
yanıtlandı (Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, İrlanda,
İsrail, İtalya, Hollanda, Norveç, Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, İspanya, İsveç,
İsviçre ve Türkiye). (Özellikle bu çalışma açık sorulardan oluşuyordu ve iki
bölüm halinde düzenlenmişti: Bölüm A ulusal önlemlere ilişkin ve Bölüm B
Avrupa/uluslararası düzeyde STEM öncelikleri ve ülkeler tarafından geliştirilen
ilgili girişimlerdi. Oluşturulup, izlenen anketler Ağustos 2011 yılında ) 11 ülke
tarafından yanıtlandı. Bunlardan 6’sı Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda,
Portekiz, Slovak Cumhuriyeti ve Türkiye’dir, ilk 2010 raporu katkılarıyla
girişimler ve reformlar hakkında güncellenmiş bilgileri sunmuştur. 5 yeni ülkede
(Avusturya, Belçika (Flaman), Litvanya, Romanya ve Slovenya) bu süreçte
kendilerine ait olan bilgileri sağlamıştır. Bu izlenen 2011 anketleri dört
bölümden oluşmaktadır: Bölüm A: Ulusal düzeyde STEM öncelikli konular;
Bölüm B: Şimdiki ve gelecekteki STEM girişimleri; Bölüm C: STEM öğretme ve
öğrenmede BT Rolü; ve Bölüm D: Sanayi-okul ortaklıkları. Rapor aşağıdaki 7
bölümden oluşmaktadır: küresel STEM ulusal stratejileri, STEM öğretimin
kalitesini geliştirmek için özel merkezler, müfredat reformu ve sorgulama tabanlı
öğrenme, STEM de öğretmen eğitimi ve mesleki gelişimin güçlendirilmesi,
STEM kariyerlerine yönelik öğrencilere rehberlik, STEM gündeminde
teknolojinin rolü ve STEM de kadınların katılımı artırmaktır..
6
Müfredat reformu ve
araştırma tabanlı öğrenme
3 Anketleri cevaplayan Ülkelerin çoğu, sözü edilen STEM konularını
etkileyen
ulusal
müfredat
reformunu
son
zamanlarda
gerçekleştirmişlerdir veya yakın zamanda ilkokul ve / veya orta
öğretim düzeyinde yapacaklardır.Bu raporda Türkiye açısında ele
alınan konular ve yapılan tespitler aşağıdaki gibidir:
Türkiye'de, öğrenci merkezli öğrenme ve yapılandırmayı bütünleştirmek için
yeni bir bilimsel müfredat tasarlanmıştır. BT tabanlı laboratuvarlarla el
bilgisayarları ve altyapıları liselerde inşa edilmiştir ve STEM öğrenmeyi
geliştirmek için simülasyon kullanımları öğretmenlere teşvik edilmektedir. Bu
yeni araçlar ve yöntemler yeniden incelenen bilim müfredatının
yapılandırılması özelliklerini destekler. Bu gelişmeler, son yıllarda TÜBİTAK
tarafından yapılan araştırmalardan büyük ölçüde etkilenmiştir. Türkiye Bilim ve
Teknolojik Araştırma Kurumu eğitimde, BT kullanımının faydalarını özellikle
teşvik eder. Okul eğitiminde açıkça ifade edilmemesine rağmen, bu eğitim
politikalarının ülkenin Ulusal Bilimini, Teknoloji ve Yenilik Stratejisini (20112016), beslediği görülebilir. ÖBBS matematik ve fen beceri açısından 8 ve 16
yaş arası öğrencileri izleyen ulusal sınavın adıdır. Bunun ötesinde, Konsey’in
Vizyonunda 2023 projesinin ana hedefi olarak bilim ve teknoloji alanında yetkin
bir toplum yaratma görevi vardır; bilinçli teknoloji kullanma ve yeni teknolojiler
geliştirme yeteneğidir; teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya
dönüştürmek için gerekli becerilere sahiptir.
7
4
STEM de mesleki gelişim ve
öğretmen eğitiminin
güçlendirilmesi
4.1 Öğretmenlerin BT Becerilerinin Güçlenmesi Müfredat reformu, Türkiye'de BT öğretmen eğitiminde yeni gelişmelere önayak
oldu. İlk öğretmen yetiştiren kurumlar, yeni Türk bilim müfredatına göre eğitim
programları uyarlamıştır ve hizmet içi öğretmen eğitimi, yeni BT-tabanlı fen
laboratuvarları ve fen bilgisi öğretiminin eğitim portalına entegresinde
öğretmenlere yardımcı olmak için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından sağlanmıştır. Ayrıca, Fatih Eğitim Projesi (2011-2016) okulların ve öğretmenlerin BT
gelişimini beş eylemin sayesinde destekler, Bu eylemler: Donanım ve yazılım
altyapısının sağlanması; e-içerik yönetimi ve eğitiminin sağlanması; BT’nin
etkin kullanımı üzerine eğitim programları; Öğretmenlerin hizmet içi eğitimi ve
bilinçli, güvenli, yönetilebilir ve ölçülebilir BT kullanımının teşvik edilmesidir.
Fatih projesi de, e-kitap ve e-derslerin yardımıyla öğrenme ve öğretme ile ilgili
pilot projelerle, yapılan çalışmaları birleştirir. Fatih Projesi, Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından yürütülmekte ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından
desteklenmektedir. Projenin genel hedefi, Türkiye'nin 'e-Dönüşüm' olarak
adlandırılan çalışmasına katkıda bulunmaktır. 8