TRT- Mevlut Tacyildiz: Sayisal Radyo

Sayısal Radyo Yayıncılığı
Mevlüt TAÇYILDIZ
MüĢavir, ARGE Müdürü
Stüdyolar ve Program Ġletim Sistemleri
Dairesi BaĢkanlığı
ĠÇERĠK
1. Karasal Radyo Yayıncılığı; analog ve sayısal radyo
2. Sayısal Radyo Yayıncılığı
• DAB, DAB+ Teknolojisi,
• DRM, DRM+ Teknolojisi
• FM, DAB+ ve DRM+ Yayın Standartlarının KarĢılaĢtırması
• Sayısal radyo yayıncılığının faydaları
3. TRT DAB Pilot Projesi,
4. Türkiye’de Radyo Yayıncılığında Durum
5. Sayısal Radyo Yayıncılığına GeçiĢ
Yasal Durum ve Regülasyon
Karasal Radyo Yayıncılığı
• Analog Radyo; FM, AM (LW, MW, SW)
 TRT- FM Verici Sayısı: 1200, ERP: 12MW,
Nüfus Kapsaması: 99%
 TRT- AM Verici Sayısı: 11, ÇıkıĢ Gücü: 4.2 MW,
• Sayısal Radyo;
 DAB, DAB+, DMB, DRM, DRM+, HD-Radio, ISDB, IBOC
 Avrupa Birliği ülkelerinde DAB, DAB+, DRM ve DRM+ sistemleri
öne çıkarken, Japonya’da ISDB, Güney Kore’de DMB ve Amerika
BirleĢik Devletleri’nde HD Radio baĢta olmak üzere IBOC sistemleri

tercih edilmekte,
3
Sayısal Radyo Yayıncılığı
DAB, DAB+ Teknolojisi
 Dijital Radyo yayıncılığı EUREKA 147 ( Digital Audio Broadcasting- DAB) grubu
tarafından geliştirilen DAB (Digital Audio Broadcasting) ; FM stereo yayınlarını
başlamasından bu yana radyo teknolojisinde ki çok önemli ilerlemedir. CD kalitesinde
ses ve kusursuz bir alış sağlar. Kaliteli sesin yanı sıra yazı, bilgi ve hatta resimlerin
yayınlanabilmesine izin verir.
 “HE -AAC v2” ses kodlama tekniği, MPEG Surround ses biçemi (format) ve daha güçlü
“hata düzeltme kodlaması” (error correction coding – ECC)
tekniğinin
DAB
standardına uyarlanması sonucunda “DAB+” standardı oluşturulmuştur.
 DAB+ standardı ile birlikte, DAB teknolojisine göre, aynı frekans bandında 2,5-3 kat
daha fazla radyo yayının yapılabilmesi sağlanmıştır.
Örn. 40 kbps HE-AAC v2 ses
kodeği kullanan DAB+ yayını, 128 kbps MPEG1 Katman II ses kodeği kullanan DAB
yayınına göre daha iyi ses kalitesi sağlamaktadır.
 DAB+ yayınlarının yapıldığı ülkeler: Malta, İrlanda, İtalya,
Avustralya, Hollanda, Almanya, Birleşik Krallık, Norveç, İspanya,
İsviçre, Çek C., Belçika, Monako, Cebelitarık, G.Kore, Çin, Hong
Kong, Gana.
4
Sayısal Radyo Yayıncılığı
DAB, DAB+ Teknolojisi
DAB+ Parametreleri

Frekans Aralığı : VHF Band III (174 MHz … 240 MHz), Mode-1, SFN, 96km

RF Kanal Band Genişliği : 1.5 Mhz 1-Blok BW (VHF-III 1-kanal 4-Blok içerir)

Ses Kodlada Tekniği : MPEG 4 HE AAC +(sourround)

Data Oranı ve kapasitesi :24 kbit/s to 192 kbit/s, 2,048 Mbits/s

Modülasyon : COFDM, 1536 taşıyıcı, type DQPSK

Transmisyon Gücü : -8 dB to -10 dB, FM Transmisyon Gücüne Göre

Radyo- Servis Sayısı: 9-24 (Max:64, Tipik:16)
5
Sayısal Radyo Yayıncılığı
DRM, DRM+ Teknolojisi
 Digital Radio Mondiale (DRM), 30 MHz altı frekanslarda; Orta dalga- AM, Uzun
dalga- LW, Kısa dalga, SW bantlarında, FM kalitesinde yayın yapılmasını sağlayan
sayısal yayıncılık standardıdır.
 DRM yayınları, DAB yayınlarından farklı olarak; analog ve sayısal yayınların aynı
anda yayımını (simulcasting) sağlayan, aynı-bantta aynı-kanalda (in-band onchannel (IBOC)) teknolojisini kullanmaktadır.
 DRM yayınlarının, 108 MHz’ kadar olan VHF bantlarına taşınma teknolojisine DRM+
adı verilmiştir. DRM+ Mode E ile DRM yayınlarının 30 MHz- 174 MHz band
aralığında yapılması sağlanmış ve standart olarak ETSI tarafından kabul edilmiştir

DRM yayıncılığı yapan bazı yayıncılar; All India Radio, BBC World Service,
biteXpress, Deutschlandradio, HCJB,
Deutsche Welle,
Radio Netherlands
Worldwide, RTÉ Radio (RTÉ), Radio Exterior de España, RAI, Kuwait Radio, Radio
New Zealand International, Vatican Radio, Voice of Russia ve Radio Romania
International.
6
Sayısal Radyo Yayıncılığı
DRM, DRM+ Teknolojisi
DRM+ Parametreleri
 Frekans Aralığı
: 47MHz to 230MHz
 RF Kanal Band GeniĢliği : 96 kHz,
 Ses Kodlada Tekniği :MPEG xHE-AAC, MPEG 4 HE AAC(sourround)
 Data Oranı
:37 kbit/s to 186 kbit/s
 Modulasyon :COFDM, 106 carrier , 4 QAM / 16 QAM
 Transmisyon Gücü : -8 dB to -10 dB, FM Transmisyon Gücüne Göre
 Radyo Servis Sayısı: 1- 4 (Audio, Data)
7
Sayısal Radyo Yayıncılığı
FM, DAB+ ve DRM+ Yayın Standartlarının Karşılaştırması:
8
Sayısal Radyo Yayıncılığı
FM, DAB+ ve DRM+ Verici maliyetleri Karşılaştırması:
9
Sayısal Radyo Yayıncılığı
İşletme maliyeti Karşılaştırması
10
Sayısal Radyo Yayıncılığı
Faydaları
DRM/DRM+, DAB/DAB+ Standartları Ailesinin Yararları:
 Hükümetler ve Düzenleyici kurumlar açısından,

Daha da iyi spektrum verimliliği sağlar, (Tek frekans ağı: SFN)

Trafik, seyahat ve acil durum uyarı bilgilerinin iletimi,
 Yayıncılar açısından,

Yayın sürekliliği ve iletim ağında tasarruf , Multipleks kullanımı

Dinleyiciler için daha fazla içerik; veri ve multimedya yayını

Ġstasyon iĢletme maliyetlerinde azalma, daha az enerji tüketimi
 Dinleyiciler açısından,

Yayın çeĢitliliği, daha fazla kanal

ĠyileĢtirilmiĢ ses kalitesi

Görsel radyo arayüzü ile etkileĢim; EPG
11
TRT DAB PİLOT PROJESİ
 ITU-RRC-06 AnlaĢması kapsamında sayısal radyo için Türkiye’ye 11-12.
Kanallar tahsis edilmiĢtir. (VHF III. Band, 216-230 MHz Her iki kanalda
toplam 8 blok, 189 bölgesel tahsis-allotment)
 Kurumumuzun yayıncılıktaki öncü olma misyonu gereği 2002 yılında,
VHF bandı 12. kanaldan deneme amaçlı baĢlattığı DAB Radyo yayınları;
gerekli düzenlemenin yapılamaması ve DAB-alıcılarının yaygın
olmaması nedenleriyle 2008 yılında sonlandırılmıĢ olan pilot yayın,
yeniden aktif duruma getirilmiĢ, Ankara ve Ġstanbul’da DAB test
yayınına tekrar baĢlanmıĢtır.
 DAB yayınında, FM yayınıyla eĢ zamanlı;
Radyo programları kullanılmıĢtır.
TRT DAB PİLOT PROJESİ
DAB Test Yayını
 Ġkinci aĢamada (2016 yılı ilk yarısı) DAB+ Mux Ssteminin Tesis edilmesi,
DAB+ yayın ağının Ġstanbul, Ankara, Ġzmir, Sakarya, Bursa ve Antalya gibi
büyük Ģehirlerden baĢlayarak geniĢletilmesi,
 Tanıtım ve promosyon için üreticilerle iĢbirliği, ( elektronik, otomobil, )
Promosyon amaçlı FM/DAB/DAB+ Özellikli Alıcıların dağıtımı planlanmakta,
14
RADYO YAYINCILIĞI
Mevcut Durum-Türkiye-RTÜK
 Ülkemizde radyo ve televizyon servisleri için frekans spektrumunun kullanımı
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından düzenlenmektedir.
 Ülkemizde yerel, bölgesel ve ulusal bazda radyo yayını yapan toplam 1059 adet
kamu ve özel radyo kuruluĢu bulunmaktadır. (Ulusal:39, Bölgesel:100,
Yerel:920, kaynak:RTÜK)
 FM Yayın Sayısı; Ġstanbul:133, Ankara:97, Ġzmir:87 (kaynak:RTÜK)
 FM Radyo Frekans Planı (Uygulamada olan): Servis Tipi: Analog FM Radyo
(Stereo), Bant GeniĢliği: 200 kHz, Maksimum Frekans Sapması: 75 kHz,
 FM Radyo Ulusal Frekans Planı(uygulamada değil): Servis Tipi: Senkronize
FM, Bant GeniĢliği:400KHz, Ġstanbul, Ankara, Ġzmir gibi BüyükĢehirlere 50-55
arası frekans tahsisi yapılabilecektir.
15
SAYISAL RADYO YAYINCILIĞINA GEÇĠġ
Yasal Durum - Regülasyon
 6112 sayılı RTÜK kanununda yapılan son değiĢiklik ile Radyo için yapılacak
düzenleme televizyona bağımlılıktan çıkarılmıĢ,
 Düzenleyici KuruluĢ
RTÜK
tarafınca aĢağıdaki hususların açıklığa
kavuĢturulması beklenmektedir.
1. Frekans Planlaması ve Tahsisi:
Analog (FM), Sayısal ve/veya Analog + Sayısal
2. Sayısal Radyo Teknoloji-Standart Seçimi;
DMB/DAB+, DRM/DRM+, HD Radio, ..
3. Frekans Spektrumu;
VHF Band-II (FM), VHB Band-III, L-Band
1.
16
Sonuç
 Yayıncılar, düzenleyiciler, yasa koyucular baĢta olmak
üzere tüm ilgili kurum ve kuruluĢlar bir araya gelerek,
otomotiv sektörünün de desteği alınarak ulusal radyo
yayıncılığı vizyonunun oluĢturulması uygun çözüm olacak.
 Karasal sayısal yayıncılığa geçiĢ sürecine,TRT test ve
deneme yayınları ile destek olmaya devam edecektir.

17
Arîm–319 Nostaljik Görünümlü radyo
TRT Arim- 319D+ Nostaljik Görünümlü
Digital Radyo FM, DRM+, DAB+
18
Teşekkürler
[email protected]
19