tıklayınız.

Transkript

tıklayınız.

BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ
ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ
Aralık 2015
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
ÇEVRE
BİYOÇEŞİTLİLİK
13
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
17
YÖNETİM KURULU YAPISI
24
RÜŞVETLE MÜCADELE
26
İNSAN HAKLARI
37
TEDARİK ZİNCİRİ
46
SAĞLIK VE GÜVENLİK
55
BANKACILIK KRİTERLERİ
56
EK
67
KAMUYU AYDINLATMA POLİTİKASI
© EIRIS
67
2
GİRİŞ
Bu kurallar seti, EIRIS’in araştırma yöntemi ve kapsamının yanı sıra farklı araştırma alanlarının konuyla
bağlantısına ilişkin ayrıntılı bilgi sunar. Bu doküman, şirketlerin BIST Sürdürülebilirlik Endeksine dahil
edilecek şirketleri belirlemek amacıyla yapılan değerlemeleri daha iyi anlamalarını sağlamak için pratik bir
rehber olarak hazırlanmıştır ve aşağıdaki bilgileri içerir:



Endeksin her bir değerleme alanı için geçerli göstergelerin listesi,
Göstergelerin ne anlama geldiği konusunda ayrıntılı açıklama veya tanımlamalar,
Göstergeye uygun kanıtlayıcı belgelere örnekler (Bu belgeler, EIRIS’in küresel faaliyetleri
çerçevesinde gerçekleştirdiği değerlemelerden alınmıştır).
Kurumsal şeffaflığın geliştirilmesi, bir şirketin sürdürülebilirlik performansını geliştirmenin anahtarlarından
biri olarak görüldüğünden, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’yle ilgili araştırmalar sadece kamuya açık hale
getirilmiş bilgilere dayanır. “Kamuya açık bilgi”nin tanımı, bu dokümanın sonunda yer alan ekte verilmiştir.
Bu doküman, EIRIS tarafından, şirketlere BIST Sürdürülebilirlik Endeksi kapsamındaki araştırmayı daha iyi
anlamaları konusunda yardımcı olmak üzere ve sadece bu amaçla hazırlanmıştır. Aralık 2015’te Bankacılık
Kriteri eklenmiş olan bu metodoloji, ilk olarak Nisan 2014’te hazırlanmıştır. EIRIS metodolojiyi önceden
izin almaksızın değiştirme hakkına sahip olup;.metodolojinin yeni versiyonları BIST ile derhal
paylaşılacaktır.
Bu dokümansadece şirket içinde (ilgili bağlı kuruluş ve ortak girişimler de dahil olmak üzere), dokümanın
kapsadığı konularla ilgili çalışması veya bunları dikkate alması gereken personele dağıtılabilir. Bu
doküman ve içeriği, EIRIS’in açık yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen değiştirilemez, satılamaz
veya şirket haricinde herhangi bir kişi veya şirketle başka bir şekilde paylaşılamaz.
© EIRIS
3
ÇEVRE
Çevre Riski
Faaliyet alanına göre risk derecesi
Yüksek
Tarım
Hava yolu ulaşımı
Havaalanları
İnşaat malzemesi (taş ocağı işletmesi dahil)
Kimyasallar ve ecza ürünleri
İnşaat
Fast food zincirleri
Gıda, içecek ve tütün
Ormancılık ve kağıt
Ana sistem mühendisliği
Madencilik ve metaller
Petrol ve gaz
Haşere kontrolü
Enerji üretimi
Yol yapımı ve gemi taşımacılığı
Süpermarketler
Araç üretimi
Atık
Su
© EIRIS
4
Orta
DIY (do it yourself- kendin yap) ve inşaat teçhizatı
Elektronik ve elektrik ekipmanı
Enerji ve yakıt dağıtımı
Mühendislik ve makine
Başka bir grupta yer almayan finansal sektör şirketleri
Otel, lokanta ve ikram hizmetleri
Başka bir grupta yer almayan üreticiler
Limanlar
Baskı ve gazete yayını
Gayrimenkul geliştirme şirketleri
Toplu taşıma
Başka bir grupta yer almayan perakendeciler
Araç kiralama
Düşük
Tüketici/ipotek finansmanı
Bilgi teknolojisi
Medya
Başka bir grupta yer almayan eğlence sektörü (spor ve oyun salonları)
Gayrimenkulyatırımcıları
Araştırma ve geliştirme
Destek hizmetleri
Telekom
Toptan satış dağıtım
© EIRIS
5
Çevre Politikası
Derecelendirme Cetveli:
Yetersiz
Zayıf
Orta
İyi
Mükemmel
Kılavuz
Göstergeler
Göstergelerin Tanımı
Örnekler
Temel Konular (1 Puan)
Çevre politikası, şirketin birincil çevre
sektörüne ilişkin en az bir adet,
sektöre özgü konuya özel olarak
atıfta bulunmalıdır.
“Enerji kullanımımızı,su tüketimimizi ve
çöplüğe gönderdiğimiz atıkları
azaltmayı amaçlıyoruz.”*
“Bazı temel konular”
Bu konular şunlardır:





Temel Konular (2 Puan)
“Tüm temel konular”
Enerji/iklim değişikliği
Hava emisyonları
Su emisyonları
Su kullanımı
Atık oluşumu/geri dönüşüm
Çevre politikası, şirketin birincil çevre
sektörüne ilişkin sektöre özgü tüm
temel konulara özel olarak atıfta
bulunmalıdır.
Bu konular şunlardır:
Sorumluluğun üst düzey
yönetimde olması–
“çevre yöneticisinin
düzeyi” (1 Puan)
© EIRIS
 Enerji/iklim değişikliği
 Hava emisyonları
 Su emisyonları
 Su kullanımı
 Atık oluşumu/geri dönüşüm
Çevre politikasınınidaresinden
sorumlu yönetici, bir yönetim kurulu
üyesinden 3 raporlama düzeyi kadar
üsttedir ve bu konuya tahsis edilmiş
özel bir kaynak söz konusu değildir
(örneğin sürdürülebilirlik komitesi)
Bu örnek, Şirketin birincil sektörüne
ilişkin temel konuların tümünün
mevcut olmadığı durumda doğrudur.
(örneğin hava emisyonunun temel bir
konu olduğu, ancak yukarıdaki kanıtta
bulunmadığı durumda)
“Enerji kullanımımızı, su tüketimimizi
ve çöplüğe gönderdiğimiz atıkları
azaltmayı amaçlıyoruz.”*
Bu örnek, Şirketin birincil sektörüne
ilişkin temel konuların tümünün
mevcut olduğu durumda doğrudur.
“İdareden sorumlu kişi, İnsan
Kaynaklarından Sorumlu Kıdemli
Başkan Yardımcısıdır.”*
*Ayrıca bu kişinin, çevre politikasının
idaresiyleilgili olarak, bir yönetim
kurulu üyesiyle açık bir
raporlama/iletişim hattı yoktur.
6
yönetimde olması–
“yönetim kurulu veya
çevre departmanı
düzeyinde sorumluluk”
(2 Puan)
Çevre politikasının idaresinden
sorumlu yönetici, yönetim kurulu ile
arasında 3’ten az raporlama düzeyi
bulunan bir yönetim kurulu üyesi/
üst düzey yöneticidir, ancak bu
konuya tahsis edilmiş özel bir
kaynaklailgili bilgi sözkonusu değildir
(örneğin sürdürülebilirlik komitesi).
VEYA
Bu konuya tahsis edilmiş özel bir yapı
VARDIR (örneğin sürdürülebilirlik
komitesi), ancak bu yapının başındaki
kişi bir yönetim kurulu üyesinden 3
raporlama düzeyi üsttedir.
yönetimde olması –
Çevre politikasının idaresinden
sorumlu yönetici, Yönetim Kurulu ile
arasında 3’ten az raporlama düzeyi
“destekleyici kaynaklarla bulunan bir yönetim kurulu üyesi/üst
birlikte, yönetim kurulu
düzey yöneticidir.
düzeyinde sorumluluk”
(3 Puan)
VE
“Şirketin, çevre politikasını özel olarak
kontrol eden bir ‘Sağlık ve Güvenlik
Komitesi’ vardır (raporlama
düzeyleriyle ilgili bilgi/ kesinlik yoktur)
VEYA
“CEO şirketin çevre politikasının
idaresinden sorumludur” (ancak
örneğin bir sürdürülebilirlik komitesi
gibi, CEO’ya rapor veren özel bir
yapının bulunduğuna ilişkin herhangi
bir bilgi yoktur)
“Şirketin, doğrudan Genel Müdüre
raporlama yapan bir ‘Sağlık ve Güvenlik
Komitesi’ vardır. Şirketin aynı zamanda,
çevre konularını günlük olarak takip
etmekten sorumlu bir ‘Çevre Komitesi’
bulunmaktadır.”
Bu konuya tahsis edilmişözel bir yapı
VARDIR (örneğin sürdürülebilirlik
komitesi)
Amaç ve Hedef Bazlı
Yaklaşım Taahhüdü–
“sürekli gelişme
taahhüdü” (1 Puan)
Sürekli gelişme taahhüdü
“Çevre üzerinde yarattığımız olumsuz
etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz.”
Amaç ve HedefBazlı
“amaç ve hedef bazlı
yaklaşım yaklaşım “ (2
Puan)
Amaç ve hedef bazlı yaklaşım
taahhüdü
etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz.
Enerji tüketimimizi %5 oranında
azaltmayı; CO2 performansımızı sürekli
olarak geliştirmeyi(NİCEL HEDEF YOK),
su tüketimimizi %2, atıklarımızı %5 ve
hava emisyonumuzu %7 oranında
azaltmayı taahhüt ediyoruz.”
Amaç ve Hedef Bazlı
“tüm kilit alanlar için
nicel amaç ve hedefler
sunulması“ (3 Puan)
Amaç ve hedef bazlı yaklaşım
taahhüdü
© EIRIS
VE
TÜM temel konular ele alınır.
VE
NİCEL AMAÇ VE HEDEFLER
etkileri azaltmayı taahhüt ediyoruz.
Enerji tüketimimizi %5; su tüketimimizi
%2, atıklarımızı %5 ve hava
emisyonumuzu %7 oranında azaltmayı
7
VE
taahhüt ediyoruz.”
TÜM temel konular ele alınır
İzleme ve denetim
taahhüdü
İzleme taahhüdü aşağıdakilerden
HERHANGİ BİRİNİ içerir:
“Çevre politikamızı düzenli olarak
gözden geçirmeyi taahhüt ediyoruz”.
ÇYS’nin (Çevre Yönetim Sistemi)
bulunması
Çevre politikasını düzenli olarak
gözden geçirme taahhüdü,
Düzenli çevre izleme veya denetim
sistemi
Kamuyu aydınlatma
taahhüdü
Kamuyu aydınlatma taahhüdü
aşağıdakilerden HERHANGİ BİRİNİ
içerir:
Çevreyle ilgili performans özellikleri
kamuya açıkladığı zaman
ödüllendirilebilir.
- Çevre performansı konusunda
açıklık/şeffaflık taahhüdü
- Gelecek yıl raporlama yapma
taahhüdü
- Fiili raporlama (“Çevresel
Raporlama” bölümündeki 2
bileşenden daha büyüktür)
Küresel olarak
uygulanabilir kurumsal
çalışma standartları
Hukuken öngörülen minimum
standartların İLERİSİNDE çalışma
taahhüdü
“Sektörün en iyi uygulamalarına uygun
olarak çalışmayı taahhüt ediyoruz.
ICMM ilkelerini onaylıyoruz.”
Ortak küresel standartlara uyum
taahhüdü
İlgili sektörün en iyi uygulamalarına/
ilgili sektörün kabul görmüş en iyi
uygulama girişimlerine uyum
taahhüdü
Paydaş katılımını teşvik
etme taahhüdü
Faaliyetlerin çevresel etkisiyle ilgili
halkla ilişkiler
Paydaşlarla sürekli ilişki halinde
olmak için mekanizma
“Şirketin, şirket faaliyetlerine ilişkin
çevre konularıyla ilgili olarak,
paydaşlarla yılda bir defa bir araya
gelen bir paydaşlarla ilişkiler görevlisi
bulunmaktadır.”
Çevreyle ilgili sivil toplum kuruluşu
ile yuvarlak masa toplantısı/
görüşmelere düzenli/yıllık katılım
© EIRIS
8
Ürün veya hizmetin
etkilerini ele alma
taahhüdü
Ürün/hizmetin sunulmasının yarattığı
etkinin ayrıntılı incelemesi(i)
VEYA
“Yaşam döngüsünü tam olarak entegre
etmiş ve yaşam döngüsü analizi
yayınlamış çevre dostu ürünler
üretmeyi taahhüt ediyoruz.”
Sürdürülebilir ürünler vasıtasıyla
taahhüdün ortaya konulması (ii)
VEYA
Dünya Sürdürülebilir Kalkınmaİş
Konseyi (WCBSD) üyeliği
Sürdürülebilirliğe doğru
stratejik adımlar
Şirketlerin kendi sektörleriyle ilgili
uygulamaların çoğunu ya da tümünü
uygulaması gerekecektir. EIRIS’le
görüşerek daha ayrıntılı bilgi
alabilirsiniz.
Geçerli değil
ICC üyeliği
ICC üyeliği
Açık
CERES üyeliği
CERES üyeliği
Açık
Responsible Care
Responsible Care üyeliği
Açık
WBCSD üyeliği
WBCSD üyeliği
Açık
UNEP Fin/ Ins üyeliği
UNEP üyeliği
Açık
Çevre Yönetimi Sistemleri
Yetersiz
Zayıf
Orta
İyi
Mükemmel
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Çevre Politikası
Çevre Politikası vardır
Açık
Önemli etkilerin
belirlenmesi
Tüm önemli etkilerin belirlenmesi: (i)
Tüm önemli etkilerin
değerlendirilmesi (ii) Tüm temel
“Şirket, Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Raporu’nda enerji kullanımı, su
kullanımı, atık, su emisyonu ve hava
emisyonunu önemli etkiler olarak
© EIRIS
9
konulara ilişkin nicel veri sunar.
tanımlamıştır.”
Amaç ve hedeflerin
belirlenmesi– “tüm kilit
alanlarda belgelenmiş
amaç ve hedefler (Y
Puan)
Tüm temel konular için amaç ve
hedefler
emisyonunu önemli etkiler olarak
tanımlamıştır.”
Amaç ve hedeflerin
belirlenmesi– “tüm kilit
alanlarda nicel amaç ve
hedefler“ (Q)
Tüm temel konular için amaç ve
hedefler
emisyonuyla ilgili amaç ve hedefleri
önemli etkiler olarak tanımlamıştır.
Ayrıca, tüm hedefler niceldir.”
VE
Tüm hedefler niceldir.
Süreçlerin ve
sorumlulukların özeti, el
kitapları, eylem planları,
prosedürlere sahip olma
Prosedürler ve sorumlukların yapısı:
(i) ÇYS’yi uygulamak için prosedürleri
ve sorumluluk yapıları vardır veya (ii)
prosedürleri ve sorumlulukları
belirleyen bir çevre el kitabı vardır.
“Şirketin çevre el kitabı, her bir şirket
mahallindeki çevre alt birimlerinden
yararlanarak departman müdürlerinin
çevre politikasını uygulamaya
koymasını öngörür. Bu alt birimler,
politikanın iletilmesini, eğitim
programlarını, iç denetimi ve çevreyle
ilgili hedeflerin belirlenmesini ve
performans takibini kolaylaştırır.”
İç sistem denetimleri
ÇYS’nin etkinliğini değerlendiren iç
denetimler
“Şirketin Sürdürülebilirlik Komitesi,
şirketin ÇYS’sinin etkinliğini, her iş
yerindeki bölge yöneticilerinden bilgi
almak suretiyle yıllık olarak denetler.”
İç raporlama ve yönetim
değerlendirmesi
Yönetimin, ÇYS’nin etkililiği
konusundaki değerlendirmesi
“Şirket Çevre Politikasında, Çevre
Yöneticisinin ÇYS’nin etkinliğiyle ilgili
denetim verisi topladığını ve Yönetim
Kurulu’na bu konuda üç ayda bir rapor
verdiğini beyan eder.”
ISO 14001 veya EMAS
belgesi alma taahhüdü
ISO 14001 veya EMAS alma
taahhüdü
“2015 yılına kadar, tüm faaliyetlerimiz
için ISO 14001 sertifikası alacağız.”
Tüm projeler için
çevresel etki
değerlendirmesi (ÇED)
yapılması
Tüm projeler içinÇED yapılması
“Şirketimiz, yeni faaliyet alanları
yaratılması öncesinde düzenli olarak
çevresel etki değerlendirmesi yapar.”
Tedarikçi Denetimleri
Tedarikçi Denetimleri
“Şirketimiz tedarikçileri, çevre
performanslarına göre dikkatle seçer.”
ISO 14001 sertifikasyonu
Şirketin faaliyetleri, ISO 14001
standartlarına göre sertifika almıştır.
“24 tesisten 18’i ISO 14001 sertifikasına
sahiptir.”
© EIRIS
10
EMAS sertifikası
Şirketin faaliyetleri, EMAS
standartlarına göre sertifika almıştır.
“24 tesisten 18’i EMAS sertifikasına
sahiptir.”
Çevresel Raporlama
Değerlendirme Cetveli:
Yetersiz
Zayıf
Orta
İyi
Mükemmel
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Çevre politikası metni
Kamuya açıklanmış bir politika
Şirketin, websitesinde kamuya
açıklanmış bir politikası vardır.
Başlıca etkilerin
tanımlanması
Kilit alanlardaki temel etkilerin
tanımlaması. Bunların neden önemli
olduğu veya belli bir şirket veya
sektörle ilişkine yönelik açıklama.
Örneğin bu, bir metnin bir parçası ya
da işin yaşam döngüsünün ve
sorunun/etkinin gerçekleştiği kısmın
şematik bir ifadesi olabilir.
Çevresel etkilerin kamuya açık olarak
tanımlanması.
Başka bir deyişle, sadece
tablo/grafikler değil, bunun neden
ölçüldüğü konusunda açıklama
gerekir.
Nicel veriler
Kilit önemi olan tüm alanlarla ilgili
nicel verileri (yıl bazında veriler dahil
olmak üzere) tablo veya grafik
halinde sunar.
“Kamuya açık çevresel performans
verileri; örneğin iklim değişikliği, atık,
hava emisyonları, su emisyonları ve su
tüketimi.”
Verilerin önceki üç raporlama
dönemine ait olması gerekir (yıl
bazında).
Hedeflerle
karşılaştırmalı
performans ölçümü
Verilerin, en az BİR adet kilit önemi
haiz konuyu kapsayan mevcut bir
nicel hedef bağlamında raporlanması
Şirket CO2 verilerini rapor etmiştir.
Çevre yönetim
sisteminin özeti
Rapor, uygulanan çevre yönetim
sistemlerinin bir özetini (kısa tanım)
içerir.
Şirket, ÇYS’nin kapsamını ve takip
prosedürlerini kamuya açıklar.
© EIRIS
11
Kurallara uymama,
davalar, cezalar, kazalar,
vb. ile ilgili ayrıntılar
Kurallara uymama, davalar, cezalar,
kazalar, vb. ile ilgili ayrıntıların
verilmesi ya da bunların hiçbirinin
bulunmadığı yönünde bir beyanda
bulunulması. Bunların çevreyle ilgili
olması gerektiğini not ediniz (sağlık
ve güvenlik, vb. olmamalıdır).
“Şirket, Faaliyet Raporu’nda, 2013
yılında çevreyle ilgili kural ihlallerinin
sözkonusu olmadığını bildirir.”
Mali boyutlar
Mali boyutların dahil edilmesiörneğin:
“2013 yılında, şirketimiz çevreyle ilgili
konulara 13 milyon £ harcamıştır.”



Sermaye yatırımı/harcama
tasarruflar ve/veya sağlanan
ek gelir
çevreyle ilgili hükümler,
yükümlülükler veya risk
değerlendirmesi
Paydaşlarla ilişkiler
Paydaşlarla ilişkiler veya paydaşların
katılımı: kanuni zorunluluk
olmaksızın oluşturulan inisiyatiflerin
ve yetkililerle kurulan ilişkilerin
ayrıntıları. Aynı zamanda, fikir beyan
etmek için bir platform ve görüşlerin
şirkete bildirilmesi için kolay bir yol.
Örneğin, raporlarda yorum/geri
bildirim kartları.
“2012 yılında, Şirketimiz biyoçeşitlilik
konularıyla ilgili olarak WWF ile işbirliği
yapmıştır.”
Sürdürülebilirlikle ilgili
konuların ele alınması
Çevresel sürdürülebilirlikle ve şirket
açısından anlamıyla ilgili genel
tartışma.
Açık
Dış onay
Şirketin çevreyle ilgili verileri,
dışarıdan bir şirket tarafından
bağımsız olarak onaylanır (kamuya
açık bir beyanla)
“Bureaus Veritas, 2013 raporundaki
tüm temel konular için çevre verilerinin
bağımsız olarak onaylandığını bir
sertifikayla belgeler.”
VE
Tüm temel konular dış onayda yer
alır.
© EIRIS
12
BİYOÇEŞİTLİLİK
Biyoçeşitlilik Riski
Yüksek etki
Faaliyetleri biyoçeşitliliği doğrudan etkileyen şirketler. Net etkinin negatif
olması muhtemeldir.
Orta derecede etki
Biyoçeşitlilik üzerinde doğrudan etkisi olmayan, ancak tedarik zinciri yönetimi
veya geniş arazileri kontrol etmek suretiyle etkisi olabilecek şirketler. Ürün
sorumluluğunun biyoçeşitliliğe etkisini kapsamaz.
Biyoçeşitlilik açısından yüksek riskli faaliyetler
Yüksek risk
Orta derecede risk
İnşaat malzemesi (taş ocağı işletmesi dahil)
İnşaat
Elektrik santralleri
Enerji ve yakıt dağıtımı
Gıda, içecek ve tütün
Ormancılık ve kağıt
Madencilik ve metaller
Petrol ve gaz
Limanlar
Yol yapımı ve gemi taşımacılığı
Su
Havalimanları
Hava taşımacılığı
Kimyasallar ve ecza ürünleri
DIY (do it yourself- kendin yap) ve inşaat teçhizatı
Fast food zincirleri
Toplu taşıma
Süpermarketler
Gayrimenkul geliştirme şirketleri
Biyoçeşitlilik açısından düşük etki düzeyindeki şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.
© EIRIS
13
Biyoçeşitlilik Politikası
Politika
mevcut
değildir veya
yetersizdir
Temel
Orta
İyi
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Grup çapında veya yer
bazında Biyoçeşitlilik
Eylem Planı (BAP)
bulunması
Etkilerin biyoçeşitlilik açısından
değerlendirilmesi, etkilerin izlenmesi,
hedeflerin belirlenmesi, performans
göstergelerinin kullanımı, etkilerin
gözden geçirilmesi ve sonuçların
raporlanması da dahil olmak üzere,
çeşitli unsurlarla tanımlanabilir. Bir
Biyoçeşitlilik Eylem Planının
uygulanması, biyoçeşitliliğin şirketin
ÇYS’sine dahil edilmesini
gerektirebilir –dolayısıyla,
biyoçeşitlilik önemli bir unsur olarak
kabul edilir ve diğer unsurlar için de
uygun izleme sistemleri uygulanır.
“Şirket, 2012 Kurumsal Sosyal
Sorumluluk raporunda, geliştirme
arazilerindeki veya bunlara yakın
bölgelerdeki yerel vahşi yaşamın, bitki
örtüsünün ve faunanın korunmasının
öncelikli olduğunu beyan eder ve iç ve
dış uzmanlardan faydalanarak,
biyoçeşitlilikle ilgili meselelerin
tanımlanmasını ve uygun koruma
tedbirlerinin alınmasını sağlamak için
çevre değerlendirme çalışmaları yapar.
Şirket, vahşi yaşam, ekoloji, bitki
örtüsü, fauna, su yolları, ormanlık arazi
ve tarihi yapıları koruyacak, muhafaza
edecek ve zenginleştirecektir.
Biyoçeşitlilik Eylem
Planları veya başka
biyoçeşitlilik girişimleri
geliştirmek için sivil
toplum kuruluşları veya
diğer çevre koruma
örgütlerinin katılımı
/şirketin faaliyetlerinin
bir kısmı için yerel
ekosistemleri
geliştirmeye yönelik
eylemler geliştirilmesi
veya sponsorluk
alınması
Şirket yerel halkı eğitmek için
kuruluşlarla işbirliği yapmayı taahhüt
eder.
“Şirket; Kuş ve Habitat yönergesi
şartlarına uyum sağlamak için ilgili tüm
kuruluşlara danışacağını beyan eder.
Şirket, 2012 Kurumsal Sosyal
Sorumluluk raporunda, bazı projeler
için çeşitli konut birlikleriyle, Çevre
Ajansı’yla (EA), İnşaat Sektörü
Araştırma ve Enformasyon Kurumu
(CIRIA) ile, konseyler ve diğer kamu
kuruluşlarıyla ortaklaşa çalıştığını
belirtmiştir. Şirket 2013 raporunda,
“Kamuoyu yoklaması sonucu çevre
veya tasarımla ilgili endişeler olduğunu
gördüğümüz takdirde, genellikle,
kamuoyunun görüşlerini dikkate alarak
hareket ederek tekliflerimizi ona göre
değiştiririz” der.
Biyolojik Çeşitlilik
Sözleşmesine uygun bir
politika benimsenmiş
Devletlerin büyük bölümünün
imzaladığı bu sözleşme, ekonomik
kalkınma konusuyla ilgilenirken
“A Şirketinin yürüttüğü 1234 Projesiyle
ilgili uluslararası anlaşma ve
sözleşmeler. Bunların arasında, BM
© EIRIS
14
olması –temel ilkeler
arasında, korunan
alanlarda biyolojik
çeşitliliğin korunması ve
biyolojik kaynakların
sürdürülebilir kullanımı
vardır
dünyanın ekolojik temellerini koruma
taahhütlerini ortaya koyar. Sözleşme,
üç ana hedef belirler: biyolojik
çeşitliliğin korunması, bileşenlerinin
sürdürülebilir kullanımı ve genetik
kaynakların kullanımından doğan
faydaların adil ve eşit bir şekilde
paylaşımı. Şirketler bu sözleşmeyi
imzalamamakla birlikte, biyoçeşitlilik
politikalarının bir parçası olarak,
sözleşmenin amaçlarını destekleyen
bir beyanda bulunmaktadır. Bu
beyan özellikle, hassas
ekosistemlerde maden çıkaran
şirketler ve genetik kaynakların
kullanımıyla uğraşan eczacılık
şirketleri için geçerlidir.
(Rio) Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi
(Parlamento Kararı ile değiştirilmiş)
vardır.”
Etkilerin/geliştirme
potansiyelinin
değerlendirilmesi
Şirket, çevre yönetim sistemlerinin
bir parçası olarak, biyoçeşitlilik
etkilerinin ve/veya geliştirme
potansiyelinin düzenli olarak
değerlendirildiğini açıklamalıdır.
“A Şirketinin çalıştırdığı ve Hollanda’da,
Wadden deniz kıyısı çevresindeki
korunan bölgeyi ve Ameland adasını da
kapsayan bir bölgede gaz üreten bir
ortak girişimin, gaz üretiminden
kaynaklanan çökme etkilerinin
izlenmesi. Bu bölgede, gaz üretimi
çökmelere yol açmaktadır.
Şirket 1986 yılında beri Ameland çökme
izleme komitesi ile çalışmaktadır.
Şirket, izleme ile ilgili biyoçeşitlilik
araştırma programına mali destek
sağlamaktadır. Bu proje, çökmenin
etkileri konusunda, dünyanın en uzun
süreli entegre ekolojik araştırma
projesidir. Bu araştırma, deniz
seviyelerindeki yerel, hızlanmış
yükselmeyi (her yüzyılda bir 1,5 m)
açıklama konusunda önemli bilgiler
sağlamıştır.”
Biyoçeşitlilikle ilgili
gelişmelerin
ayrıntılarının rapor
edilmesi
© EIRIS
Şirket, girişimlerinin sonucu olarak,
biyoçeşitlilikle ilgili kaydedilen
gelişmelerle ilgili nicel verileri
açıklamalıdır.
“Şirket, 2010 yılında Wessex Waters’ın
en iyi yerlerindeki vahşi yaşamı
desteklemeye yönelik yeni beş yıllık
projesinin başladığını rapor etmiştir. Bu
çalışma, iki önemli yaşam alanı ve ilgili
türlere, yani otlaklar ve omurgasızlara
(kelebekler, arılar ve diğer böcekler
dahil), kuş ve yarasalar için ormanlık
15
alanlara ve tarlalara yoğunlaşır.”
Doğal kaynakların, bir
sertifikasyon programı
çerçevesinde (örneğin
FSC, MSC sertifikaları)
faaliyet gösteren
tedarikçilerden temin
edilmesi politikasının
uygulanması
© EIRIS
Şirket, hammadde teminini, bir
sertifikasyon programı çerçevesinde
(örneğin FSC, MSC sertifikaları)
faaliyet gösteren tedarikçilerden
yaptığını beyan etmelidir.
“Şirket, tahta alımı politikasında,
şirketin ve şirket kaynaklarının kanuni
düzenlemelere uyduğunu ve
sürdürülebilir olmayan uygulamalar
nedeniyle kaybolma riskiyle karşı
karşıya olan ormanlık alanların
tahribatına sebep olmayacağını ve
bunu teşvik etmeyeceğini beyan eder.
Şirket ayrıca, biyoçeşitlilik açısından
sorunlu yerlerdeki veya önemli tropik
el değmemiş bölgelerdeki doğal
ormanlardan tahta, tahta lifi ve benzer
ürünleri hasat yoluyla elde
etmeyeceğini ve satın almayacağını da
beyan eder. Şirket, ABD’deki eski
ormanlardan tahta, tahta lifi ve benzeri
ürünleri hasat etmeyi veya satın
almayı, ayrıca yasal olmayan
tomruklamayı sınırlayan veya
yasaklayan ilkeler benimsemiştir.”
16
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
İklim Değişikliği Riski
İklim değişikliğinin, iş faaliyetlerine göre risk derecesi
Çok yüksek
Tarım/ Havayolu ulaşımı / Çimento üretimi / Kömür madenciliği / Fosil
yakıtlardan elektrik üretimi / Metaller/ Madencilik/ Petrol ve gaz
Yüksek
Uçak üretimi / Araba üretimi / Ticari binalar / Ticari kimyasallar/ Dağıtım
servisi/ Gıda üreticileri / Diğer inşaat malzemeleri / Konut inşaatı / İkamet
amaçlı binalar / Yol yapımı ve gemi taşımacılığı / Özel kimyasallar /
Süpermarketler/ Atık/ Su
Orta
İçecekler/ Tüketici elektriği / Savunma/ Ormancılık/ Araç üretimi -diğer / Kağıt/
Ecza ürünleri / Gayrimenkul geliştirme şirketleri / Toplu taşıma / Tütün
İklim değişikliği açısından düşük risk düzeyindeki şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.
İklim Değişikliği Yönetimi Cevabı
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
İklim değişikliği ile ilgili
konular için
sorumluluğun üst düzey
yönetimde olması
İklim değişikliği ile ilgili konularda
Yönetim Kurulu düzeyinde (birey
veya komite) veya üst düzey yönetim
sorumluluğu (CEO’ya doğrudan bağlı
veya CEO’dan bir raporlama düzeyi
altta)
“Bu konudan Enerji/Karbon Alt
komitesi sorumludur ve bu Alt komite,
küresel CEO’dan bir düzey alttadır.”
İklim değişikliğiyle ilgili
taahhüt
Şirket iklim değişikliğiyle ilgili çalışma
ve/veya iklim değişikliği etkisini
asgariye indirme konusundaki
sorumluluğunu açıkça kabul eder.
“Şirket, iklim değişikliği sorunuyla
mücadele etmeye devam etmesi
gerektiğinin farkındadır. Şirket, sera
gazı emisyonlarını sınırlamaya
çalışmaktadır.”
“Orta düzey” için, bu taahhüt, aynı
zamanda enerji kullanımı/sera gazı
emisyonlarının azaltılmasına da atıfta
bulunabilir (iklim değişikliğinden
açıkça bahsedilmesi gerekli değildir),
ancak “iyi” ve “ileri” düzeylerde iklim
© EIRIS
“Şirket, iklim değişikliğine bağlı
çevresel, ekonomik ve sosyal riskleri
kabul eder ve enerji verimliliği
sağlamak ve iklim değişikliği üzerindeki
etkilerini azaltmak için küresel bir
17
değişikliğine atıf yapılmalıdır.
strateji geliştirmektedir.”
“Şirket bir enerji tasarrufu politikasına
sahip olduğunu beyan eder.”
“Şirket sera gazı emisyonlarını asgariye
indirmeyi ve enerji verimliliğini azami
düzeye çıkarmayı taahhüt etmektedir.”
Ürünle ilgili iklim
değişikliği taahhüdü *
Şirket, ürünün iklim değişikliği
üzerindeki etkisiyle mücadele etme
ve/veya ürünün iklim değişikliği
etkisini asgariye indirmeye çalışma
sorumluluğunu açıkça kabul eder.
*Yalnızca, ürünleri iklim değişikliği
üzerinde önemli etkiye neden olacak
şirketler bu göstergeye göre
araştırılmalıdır.
“Binalar, dünyada kullanılan toplam
enerjinin aşağı yukarı %40’ını
kullanmaktadır. Yıllardır bu payı
azaltmak için çalışıyoruz. Şirket
sürdürülebilir inşaat veya yeşil bina
geleneğine sahiptir.Yenilenebilir
malzemelere dayalı yenilikçi enerji
yönetimi ve iş modelleri uygulayarak
sera gazı emisyonunu önlemeye
katkıda bulunuyor ve proje
maliyetlerini düşürüyoruz.”
“Şirket, daha temiz akaryakıt çözeltileri
üreterek trafik ve ulaşıma bağlı sera
gazı ve diğer emisyonları azaltmayı
amaçlamaktadır.”
“Şirket, ürettiği yakıt ve yağların genel
verimliliğini artırmak için araç ve
ekipman üreticileri ile ortak çalıştığını
beyan eder.”
Politika, ulusal veya
uluslararası hükümet
gündemini yansıtır
© EIRIS
Politikanın çerçevesinin örneğin
uluslararası hedeflere ve
yönetmeliklere atıf yapılarak
açıklanması, iklim değişikliği
konusunda bilimsel konsensusun ve
bunun şirketle ilişkisinin net bir
şekilde ortaya konması.
“Şirket Avrupa Otomobil Üreticileri
Birliği’nin (ACEA) gönüllülük esasına
dayanan anlaşmalarının koyduğu
hedeflerin yanı sıra Kyoto Anlaşması ve
Avrupa Birliği hedeflerini de kabul
eder.”
“Şirket, Avrupa Birliği Emisyon Ticaret
Sistemini, Birleşmiş Milletler
ÇerçeveSözleşmesini, Birleşmiş
Milletler Cancun iklim değişikliği
konferansı ve Avrupa Birliği “20-20-20”
hedefini (sera gazı emisyonlarını %20
oranında azaltmak, enerji verimliliğini
%20 oranında artırmak ve yenilenebilir
malzemelerin enerji karışımındaki
payını %20 oranında artırmak) kabul
eder. Şirket, karbonun küresel
düzeydeki fiyatının belirlenmesi, düşük
18
karbonlu teknolojiler için daha fazla fon
ayrılması, fosil yakıt sübvansiyonlarının
kaldırılması, Temiz Kalkınma
Mekanizmasının reforme edilmesi ve
yerel düzeyde harekete geçilmesi gibi
eylemler öngören Durban Genelgesini
imzalamıştır.”
Kamu politikası liderliği
Sera gazı emisyonlarını uygun bir
süre içinde sürdürülebilir seviyelere
indirmek için, bağlayıcı ulusal ve
uluslararası hedefler de dahil olmak
üzere, gerekli kamu politikası
inisiyatiflerinin aktif olarak
desteklenmesi. Örnek olarak, İklim
Değişikliği Kurumsal Liderler Grubu
ve ABD İklim Eylem ortaklığını
verebiliriz.
“Şirket, Dünya Sürdürülebilir Kalkınma
İş Konseyi’ne (WBCSD), Avrupa kimya
endüstrisinin rekabet gücü için Üst
Düzey Gruba, Columbia Üniversitesi
Dünya Enstitüsü İklim Değişikliği
Küresel Yuvarlak Masa Toplantısına,
Dünya Bankası’nın Toplumsal Kalkınma
Karbon Fonu’na katılmaktadır. Dünya
Ekonomik Forumu’nun ve ABD’de İklim
ve Enerji Çözümleri Merkezi İş Çevre
Liderlik Konseyi’nin üyesidir. Şirket aynı
zamanda, “Seal the Deal” ve “Birleşmiş
Milletler Nairobi İş programı gibi
inisiyatiflere de katılmıştır.”
İklim değişikliği
performansına bağlı
ücretlendirme
Yönetim kurulu/üst yönetimin, sera
gazı emisyonlarının azaltılmasına
veya benzer stratejilere bağlı
ücretlendirilmesi.
“Çevre Yönetimi Ekibi’nin performansı,
sera gazı emisyonu hedeflerine göre
değerlendirilmektedir.”
Sera gazı emisyonunun
azaltılması konusunda
uzun vadeli (>=5 yıl)
stratejik amaç
Nicel sera gazı emisyonu/CO2
emisyonu azaltımlarına (referans
noktası dahil) bağlı emisyon
azaltımları (veya yoğunluk gelişimi)
için kamuya açıklanmış hedefler
“Sera gazı emisyonlarını, 2020 yılına
kadar, 2004’e göre %20 oranında
azaltmayı amaçlıyoruz.”
Sera gazı emisyonunun
azaltılması konusunda
kısa vadeli (<5 yıl)
yönetim hedefleri
Yukarıdakinin aynısı, ama kısa vadeli.
“Şirketin 2015 Sağlıklı Gelecek amaçları
arasında, gönüllü karbon
denkleştirmesi dikkate alınmaksızın,
2020 yılına kadar, faaliyetlerin CO2
emisyonlarının 2010’a göre kesinlikle
%20 oranında azaltılması
bulunmaktadır.”
Ürünün iklim değişikliği
etkisini azaltma hedefi *
Ürünün iklim değişikliği etkisini
azaltma ve şirketin bunu nasıl
yapacağı konusunda kamuya
açıklanmış taahhüt/hedef. Bunun
nicel olması gerekmez.
“Şirket, 2015 yılına kadar alternatif ve
yenilenebilir enerji teknolojilerine 8
milyar $ yatırım yapmak suretiyle
düşük karbonlu enerji kaynakları
geliştirme taahhüdü vermiştir.”
*Sadece, ürünleri iklim değişikliği
© EIRIS
19
üzerinde yüksek etkiye neden olan
şirketler bu konuda araştırmaya tabi
tutulmalıdır.
Mutlak emisyonlar
CO2 veya sera gazı emisyonları (altı
ana sera gazından oluşan sepet:
Karbondioksit (CO2), Metan (CH4),
Azot oksit (N2O),
Hidroflorokarbonlar (HFC’ler),
Perflorokarbonlar (PFC’ler) ve
SülfürHexaflorid (SF6)) tonlarca
CO2’ye eşdeğerdir.
“2012 yılında, toplam CO2 emisyonu
1.176.000 tondu.”
Yüksek etki düzeyindekişirketlerin
“mutlak emisyonlar” göstergesini
karşılamak için GHG/CO2
emisyonlarını açıklamaları gerekir.
Sadece Orta etki düzeyindeki
şirketler için geçerli olmak üzere,
“mutlak emisyonlar” göstergesini
karşılamak için enerji kullanım
rakamları verilebilir.
Normalleştirilmiş
emisyonlar (veya uygun
payda)
Uygun paydalar (üretim hacmi veya
aynı kapsam için ciro) veya
normalleştirilmiş emisyon verileri
rapor edilir.
“2012 yılında, emisyonlar 6,57 tCO2e/KRW milyondu.”
Trend verileri
Şirket en az üç yıllık verileri rapor
eder.
“Şirket 2010 ile 2012 yılları arasındaki
süre için sera gazı emisyonlarını
açıklar.”
*Ürün veya hizmetlerle
ilgili emisyonlar
Tedarik zincirinden, kullanımdan
ve/veya atıktan kaynaklanan tahmini
ürün emisyonları (veya tespit
edilecek, sektöre özgü
spesifikgösterge). Bir şirketin tahmini
toplam emisyonları, dünya çapındaki
tüm ürünleri için geçerlidir.
“2012 yılında satılan petrol ve yağ
ürünlerinin yarattığı tahmini
emisyonlar, 267.327.268 ton
karbondioksite eşdeğerdi.”
*Sadece iklim değişikliği üzerinde
yüksek etkiye neden olan şirketler bu
araştırmaya tabi tutulmalıdır.
© EIRIS
“Müşterilerimiz tarafından
kullanıldığında sera gazı salan ürünlerin
emisyonları (örneğin gübre
uygulamalarında petrol ve gazın
yanması sonucu ortaya çıkan CO2gibi
ya da NO2 gibi) 2010 Kurumsal Karbon
Ayakizi için Sera Gazı protokolü Kapsam
3 Standardı uyarınca yaşam döngüsü
raporunda ilk defa şirketimiz tarafından
dikkate alınmıştır. Bu kapsam 3
emisyonları, websitesinde
20
yayınlanmaktadır.”
Hedeflere göre
raporlama
Şirketin kendisinin koyduğu
hedeflere göre ya da ilgiliyse Avrupa
Birliği Emisyon Ticareti Sistemi
izinlerine göre raporlama (yani
performansın açıklanması)
“2012 Carbon Disclosure Project (CDP)
cevabında belirtildiği üzere, 2011 için
hedef, 82 CO2/kiloton eşdeğeriydi.
Şirket, bu hedefe karşılık, 2011 yılı için
fiili sonucun 95 CO2/kiloton eşdeğeri
olduğunu açıkladı.”
Verilerin kapsamı
Kapsamın açıklanması
“Şirketin sera gazı emisyonu azaltma
planı, tüm faaliyetlerimizi kapsar.”
“Şirket sera gazı protokolü Kapsam 1 ve
2 emisyonlarını açıkladı.”
Uygulanan metodoloji
Şirketlerin emisyonları hesaplama
yöntemi
“Veriler sera gazı protokolüne uygun
olarak hesaplanmıştır.”
Onay
Verilerin iç ve dış onayı
“Sera gazı emisyonları Ernst &Young
tarafından doğrulanmıştır.”
Riskin kamuya
açıklanması
Şirketin iklim değişikliği sonucunda
karşı karşıya kaldığı mali, hukuki veya
fiziksel risk ve/veya fırsatların
değerlendirilmesi ve nicel olarak
ifade edilmesi
“Şirket, risk yönetimi sisteminin bir
parçası olarak, iklim değişikliğine bağlı
risk ve fırsatların tespitine yönelik, grup
çapında bir süreç oluşturmuştur. Bu
sürecin koordinasyonu ve sorumluluğu,
İklim Koruma Yetkilisine aittir. Şirket
2011 karbon raporunda, mevzuatta
yapılan değişikliklerin ve fiziksel iklim
parametrelerindeki değişikliklerin
yarattığı riskler ile iklimle ilgili diğer
değişikliklerin (tüketici davranışlarının
ve şirket imajının değişmesi) getirdiği
riskleri tespit etmiştir ve bunlarla ilgili
ayrıntıları ve mali sonuçları da raporda
sunmuştur. Örneğin şirket, kasırga, sel
veya susuzluk gibi istisnai iklim
koşullarından kaynaklanan sebeplerle
başlıca üretim yerlerinden birinde
üretiminiki hafta süreyle azalmasının,
faiz ve vergi öncesi karda 4 milyon Euro
kadar kayba neden olacağını öngörür.”
Operasyonel emisyonu
azaltma
İki yıl boyunca yıllık ortalama %2,5
oranında (önemli ilerleme) azalma
olmuştur. Hesaplama için lütfen
uygun paydalar kullanın (örneğin,
ofis işleri için personel sayısı, üretim
şirketleri için üretim hacmi ve eğer
“Şirketin 2012 yılı toplam sera gazı
emisyonları 68,2 milyon ton CO2’ye
eşdeğerdi (bu değer 2010 yılında 74,9
milyon ton CO2’ye eşdeğerdi. Bu,
toplam gelirin artmasına karşılık, yıllık
ortalama %15’lik bir azalma anlamına
© EIRIS
21
başka hiçbir şey yoksa ciro).
gelmektedir.”
Operasyonel emisyonlar, kapsam 1
ve 2 emisyonlarını içerir. İdeal olarak,
trendin hesaplanması için, erişilen
toplam rakam girilmeden önce
ikisinin toplamı alınmalıdır. Ancak
örneğin, eğer sadece kapsam 1
emisyon verileri mevcutsa, trendin
hesaplanmasında sadece bu
kullanılabilir. Sadece kapsam 2
verileri mevcutsa, aynı yaklaşım
uygulanabilir.
Operasyonel dönüşüm
girişimleri
Sera gazı emisyonlarının
azaltılmasına veya yenilenebilir
enerji/düşük karbon teknolojilerinin
ticarileştirilmesine önemli bir katkı
yapan stratejik girişim (doğrudan
veya daha geniş bir grup/sektör
girişimi ile). Bu gösterge, aşağıdaki
şartlardan en az birinin yerine
getirilmesi halinde karşılanmış olur.
•
•
•
Sektöre bağlı
operasyonel verimlilik
Mutlak emisyonların %10
azaltılmasını sağlayan
dönüştürücü girişimler.
Enerji üretiminin % 100 (>95%)
yenilenebilir kaynaklardan
sağlanması (elektrik santralleri
için)
Karbon Yakalama ve
Depolamasına doğrudan katılım
(sadece fon yaratma değil)
Çimento ve elektrik şirketleri için
sektör performans ölçümünde ilk
dörtte birlik dilimde olanlar.
“Şirket, 2012 yılında, iklim koruma
ürünlerinin satışından 7,2 milyar Euro
gelir sağladığını, bunun da toplam XXX
olan satışının aşağı yukarı %9’una denk
geldiğini açıkladı. Şirketin hesaplarına
göre, şirketin iklim koruma ürünleri
sayesinde, 2012 yılında 320 milyon
tonluk karbondioksit emisyonunun
oluşması engellendi (%18’lik bir
azaltım). Bu da, toplam karbondioksit
emisyonu azaltımı için öngörülen
%10’un üzerindedir.”
“EIRIS, şirketin çimento üretim
sektörünün ilk dörtte birlik diliminde
olduğunu açıklamıştır. Şirket, 666
kg/tonluk çimento üretimiyle
operasyonel verimliliği göstermiştir.”
Ürün emisyonu azaltma* “Operasyonel emisyonu azaltma ”
gibi, ama ürünle bağlantılı.
© EIRIS
22
Ürün dönüşümlü
girişimler
“Operasyonel dönüşüm girişimleri”
gibi, ama ürünle bağlantılı.
*Ürünleri yüksek etkiye neden olan sektörler: Petrol ve gaz, kömür madenciliği, otomobil üretimi, uçak
üretimi, konut inşaatı, ticari binalar, tüketiciler için elektrikli ürünler, diğer araç üretimi, savunma,
gayrimenkul geliştirme şirketleri.
© EIRIS
23
YÖNETİM KURULU YAPISI
Yönetim Kurulu Yapısı
Yok
Bir
Birkaç
Tüm
Kılavuz
Göstergeler
Göstergelerin tanımı
Örnekler
Yönetim Kurulu
Başkanlığı ile Genel
Müdürlük
pozisyonlarının
birbirinden ayrılması
Bu kriter, icra ile denetim görev ve
sorumluluklarının birbirinden net bir
şekilde ayrıldığını tespit etmeyi
amaçlar. Değerleme için icracı ve
bağımsız pozisyonlar arasında ayrım
yapmıyoruz, ancak bu bilgi, ek bilgi
olarak ilave ediliyor.
“Genel Müdür ve Yönetim Kurulu
Başkanının görevleri ayrıdır ve her ikisi
de Şirketi temsil eder.”
Yönetim Kurulunun
%33’ten fazlası icra
görevi olmayan,
bağımsız üyelerden
oluşur (11 üyeden 4’ü)
Bu kriter ile denetim komitesi üyeleri
ile ilgili olan kriter, özel dikkat
gösterilerek ele alınmalıdır. EIRIS,
yönetim kurulu üyelerinin
bağımsızlığını değerlendirmek için
özel göstergeler tanımlamıştır.
Bunun anlamı, EIRIS’in, bir şirketin
belli yönetim kurulu üyelerinin
bağımsızlığı iddiasını her zaman
kabul etmediğidir. EIRIS, aşağıdaki
durumlar SÖZKONUSU DEĞİLSE,
şirketlerin üyenin bağımsızlık
konusundaki açık beyanlarını kabul
eder:
“Yönetim Kurulu üyelerinin
biyografileri.”
•on yıl veya daha uzun süreyle
şirkette çalışmış olması,
•şirketin icracı yöneticileriyle yakın
akrabalık bağları olması,
•işveren temsilcisi olması,
•ana şirketin bağlı ortaklığının
yöneticisi olması,
•şirketin büyük ortaklarındanbiri
olması (şirketteki payı %3 veya daha
fazla olan)
•şirketle arasında tedarikçi, müşteri,
© EIRIS
24
danışmanlık vb. ilişkisi ya da bu
konuda sözleşme bulunması,
•son üç yıl içinde, şirkette yönetici
olarak görev yapmış olması
Çoğunluğu icracı
olmayan, bağımsız
üyelerden oluşan bir
denetim komitesi
bulunması–dört üyenin
hepsi bağımsız, icracı
olmayan bağımsız
üyelerdir
Yönetim Kuruluüyelerinin
bağımsızlığı ile ilgili kriterler burada
da aynen geçerlidir. Burada da,
denetim komitesinin kaç üyesi
olduğu ve bunların kaçının bağımsız
olduğu konusunda ek bilgilerle
durum netleştirilmelidir. Şirketin
beyanı ile EIRIS’in değerlemesi
arasındaki tutarsızlıklar da
açıklanmalıdır. 2/4’ün çoğunluk
olmadığına dikkatinizi çekeriz.
%50’nin üzeri dikkate alınır
“Yönetim Kurulu üyelerinin
biyografileri.”
Şirket yöneticilerinin
ücretlerinin açıklanması
Ücretlerin kişi bazında açıklanıp
açıklanmadığı ve ücretlerle ilgili hangi
unsurların (nakit, hisse senedi, vb.)
açıklandığı konusunda ilave bilgi.
“Aşağıdaki tablo, Yönetim Kurulu
Üyelerine, Kanuni Denetçilere,
Operasyonlardan Sorumlu Yöneticilere
ödenen ücretlerle, stratejik
sorumlulukları olan diğer yöneticilere
ödenen ücretlerin toplamını kişilerin
isimleriyle birlikte göstermektedir.
İştirak ve bağlı ortaklıklardan alınan
ücretler ayrıca belirtilir. Yılın
tamamında değil bir kısmında da olsa
bu görevleri icra edenler tabloya dahil
edilir.”
© EIRIS
25
RÜŞVETLE MÜCADELE
Rüşvet Riskiyle Mücadele
Yüksek
Yüksek riskli iş alanlarında
Yüksek riskli bir veya birden fazla ülkede
faaliyet gösteren şirketler
Devletle sözleşme yaparak veya devlet
tarafından verilmiş lisansla
Orta
Yüksek riskli iş alanlarında VEYA
VEYA
faaliyet gösteren şirketler
Yüksek riskli bir iş alanında ve yüksek riskli
bir veya birden fazla ülkede, devletle
sözleşme yapmadan
Düşük
Yüksek riskli bir iş alanında ve/veya
faaliyet göstermeyen şirketler
Rüşvet açısından yüksek riskli iş alanları
Yüksek riskli sektör/faaliyet:
Bu sektörün/iş alanının istisnaları
Bayındırlık işleri/inşaat ve bağlantılı mühendislik
işleri
Geçerli değil
Savunma sanayi üreticileri ve müteahhitleri
Taşeronlar ve çift kullanımlı ürünlerle ilgili şirketler
Petrol ve Gaz
Petrol teçhizatı ve hizmetleriyle ilgili şirketler
Madencilik
Geçerli değil
Enerji ve Altyapı Hizmetleri
Geçerli değil
Gayrimenkul geliştirme
Gayrimenkul geliştirme ile ilgili olmayan şirketler
© EIRIS
26
Küresel otel zincirleri ve büyük oyun operatörleri
Kumarla ilgili faaliyeti olmayan veya gayrimenkul
geliştirmeyle ilgisi olmayan şirketler
Telekomünikasyon
Telefon cihazları, araçları ve operator cihazları
üreticileri, küçük perakende indirim mağazaları, vb.
Bilgi Sistemleri ve ilgili faaliyetler
Geçerli değil
Ecza ürünleri
Sadece Araştırma&Geliştirme ve Biyoteknoloji ile
ilgili şirketler
Çelik
Sadece çelik depolamayla ilgili şirketler
Kimyasallar
Geçerli değil
Rüşvet Açısından Endişe Verici Ülkeler
Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Angola, Arjantin, Ermenistan, Azerbaycan, Bangladeş, Beyaz Rusya, Belize,
Benin, Bolivya, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina Faso, Burma, Burundi, Kamboçya, Kamerun,
Güney Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Kolombiya, Komor Adaları, Kongo (Brazzaville), Kongo Demokratik
Cumhuriyeti (eski Zaire), Cook Adaları, Fildişi Sahili, Cibuti, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, Mısır, El Salvador,
Ekvator Ginesi, Eritre, Etiyopya, Fiji, Gabon, Gambiya, Gürcistan, Gana, Yunanistan, Gutemala, Gine, GineBissau, Guyana, Haiti, Honduras, Hindistan, Endonezya, İran, Irak, Jamaika, Kazakistan, Kenya, Kiribati,
Kosovo, Kırgızistan, Laos, Lübnan, Lesoto, Liberya, Libya, Makedonya, Madagaskar, Malavi, Maldivler, Mali,
Marshall Adaları, Moritanya, Meksika, Mikronezya, Molodva, Moğolistan, Karadağ, Fas, Mozambik, Nepal,
Yeni Kaedonya, Nikaragua, Nijer, Nijerya, Niue, Kuzey Kore, Pakistan, Filistin Özerk Yönetimi, Panama,
Papua Yeni Gine, Palau, Paraguay, Peru, Filipinler, Romanya, Rusya, Sao Tome ve Principe, Suudi Arabistan,
Senegal, Sırbistan, Sierra Leone, Solomon Adaları, Somali, Sri Lanka, Güney Sudan, Sudan, Surinam,
Svaziland, Suriye, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Timor-Leste, Togo, Tonga, Trinidad ve Tobago, Tunus,
Türkmenistan, Tuvalu, Uganda, Ukrayna, Özbekistan, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Zambiya,
Zimbabve.
Devletle Sözleşme Yapmanın Tarifi
Bu, şirketin hangi sektörde faaliyet gösterdiğine bağlıdır (örneğin devletin açtığı ihalelere katılmak ve devlet
lisansı için başvurmak). Rüşvet açısından endişe verici ülkelerde, devlete ait şirketlerle yapılacak mutabakat
zabıtları ve ortak girişimler de devletle sözleşme yapılarak faaliyet gösterilmesiyle eşdeğer kabul edilir. Aynı
şekilde, örneğin China Air veya Gazprom gibi devlete ait şirketlerle yapılan sözleşmeler de devletle sözleşme
yapılarak faaliyet gösterme kapsamında kabul edilir.
© EIRIS
27
Rüşvetle Mücadele Politikası
Değerlendirme Cetveli:
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Rüşvet alma ve
vermenin yasaklanması
Şirket, rüşvet almayı ve vermeyi
yasakladığını beyan etmelidir.
“Şirket, nakit, para, komisyon, kar ve
katkı adı altında, herhangi bir şekilde
rüşvet almayı ve vermeyi yasaklar.”
Kanun ve yönetmeliklere Şirket, kanun ve yönetmeliklere
uyum
uyduğunu beyan etmelidir.
“Şirketin Etik Kurallarında, personel ve
müteahhitlerin kanun ve
yönetmeliklere uymak zorunda olduğu
belirtilir.”
İşleri kolaylaştırmak ve
hızlandırmak için ödeme
yapılmasının
sınırlandırılması
Şirket, işleri kolaylaştırmak ve
hızlandırmak için ödeme yapılmasını
sınırlandırdığını ve bunu nasıl
yaptığını beyan etmelidir.
“XX Şirketi ve tüm ülkelerdeki
personeli, ABD Yurtdışı Yolsuzluk
Faaliyetleri Kanunu’na uymalıdır.”
Hediye alma ve
vermenin yasaklanması
Şirket, hediye almayı ve vermeyi
yasakladığını beyan etmelidir.
“Şirketin, hediye alma ve vermenin her
ikisini birden düzenleyen bir politikası
vardır veya şirketin hediye almayı ya da
hediye vermeyi düzenleyen bir
politikası vardır.”
Yönetim Kurulu
düzeyinde taahhüt
Şirketin genel etik kurallarına uyumu
konusunda yönetim kurulu
düzeyinde resmi bir belge mevcut
mudur? Yönetim kurulu veya ona
eşdeğer yapının uygulama
konusunda liderlik/kaynak/aktif
“Şirketin Yönetim Kurulu, rüşvetle
mücadele politikasının uygulanmasını
sağlamaktan sorumludur” veya
“Yönetim Kurulu, etik kurallarının,
rüşvet karşıtı politikanın uygulanmasını
desteklemeyi taahhüt eder.”
© EIRIS
28
destek sağlaması gerekir.
Siyasi bağışların
yasaklanması
Şirket her halükarda siyasi bağış
yapılmasını yasakladığını beyan
etmelidir.
“Şirket, faaliyet gösterdiği tüm
pazarlarda, siyasi bağış yapılmasını
yasaklayan bir politika benimsemiştir.
Buna, şirketin yaptığı mali ve ayni
katkılar dahildir.”
Siyasi bağışların şeffaflığı Şirket, siyasi bağışların kamuya
duyurulmasını da kapsayan bir
politikası olduğunu ve siyasi bağışlar
için bir yetkilendirme sürecinin
bulunduğunu belgeleyebiliyor mu?
Örneğin, siyasi bağışların yönetim
kurulunca onaylanması.
“XX Şirketi, şirketin siyasi ve kamuya
açık tüm politika faaliyetleriyle
bağlantılı, yürürlükteki tüm kanun ve
yönetmeliklere uyar. XX Şirketinin dahil
olduğu herhangi bir siyasi veya başka
bir kamu politikası faaliyeti, potansiyel
harcamalar da dahil olmak üzere,
şirketin tüm iç politika ve
prosedürlerine uygundur; yöneticilerin,
yetkililerin veya personelin kişisel
çıkarları için değil, sadece şirket ve
hissedarlarının çıkarları için
gerçekleştirilir.” veya “Şirket 2013
yılında, 50.000 $ tutarında siyasi
bağış/katkı yapmıştır.”
İş ortakları
(müteahhitler,
tedarikçiler, acenteler
dahil olmak üzere)
politikanın
kapsamındadır.
“XX Şirketi, Rüşvetle Mücadele
Politikasının tüm XX Şirketi çalışanları,
acenteleri, aracıları, danışmanları,
dağıtıcıları, tedarikçileri ve dünyanın
herhangi bir yerinde şirket adına
çalışan Ortak Girişim ortakları (“İş
Ortakları”) için zorunlu olduğunu beyan
eder.
Şirket, kuralların
acenteler/aracılar/tedarikçiler/
müteahhitler için geçerli olduğu
yönünde kanıt sunuyormu?
Franchise ortaklarımızın da bu
politikada belirlenen standartlara
uygun bir şekilde hareket etmeleri
beklenmektedir.”
İşleri kolaylaştırmak ve
hızlandırmak için ödeme
yapılmasının
yasaklanması
© EIRIS
Şirket, işleri kolaylaştırmak ve
hızlandırmak için ödeme yapılmasını
sadece sınırlandırmadığını, ayrıca
bunu yasakladığını beyan etmelidir.
“Şirket, işleri kolaylaştırmak ve
hızlandırmak için yapılacak her türlü
ödemeyi yasaklar.”
29
Çalışanların rüşvet
vermeyi reddetmekten
dolayı zarar görmemesi
Şirketin, çalışanların rüşvet vermeyi
reddetmesi halinde tenzil-i rütbe,
ceza veya benzeri olumsuz sonuçlarla
karşı karşıya kalmayacağını açıkça
ifade eden bir politikası var mıdır?
Beyan edilen bir politikanın
görülmesi gerekir.
“Şirketin, rüşvet vermeyi reddeden
personeline misilleme yapılmayacağı
yönünde bir politikası vardır veya şirket
şu açıklamayı yapar: “Rüşvet vermeyi
reddeden personele ceza
verilmeyecektir.”
Rüşvetle Mücadele Sistemleri
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Politikaların personele
Bildirilmesi
Şirket, politikalarını personeline
bildirmelidir. Bu bildirimler personel
işe başlarken yapılacak açıklamalarla,
çalıştaylarla, personel el kitaplarıyla,
mektup, internet veya intranet
yoluyla yapılabilir.
“Rüşvetle mücadele politikamız tüm
personelimize çalıştaylar/eğitimler
yoluyla iletilmiştir. Rüşvetle mücadele
politikamız aynı zamanda, intranette de
yer almaktadır.”
Personel eğitimi
Eğitilen personelle ilgili ayrıntılar
(örneğin yüksek riskli ülkelerde veya
faaliyet alanlarında), sayı, eğitim
özeti.
“2012 yılında, tüm personelimiz
rüşvetle mücadele politikası konusunda
eğitim alıyor” veya “2013 yılında, Şirket
rüşvetle ve yolsuzlukla mücadele
konusunda 12 tane eğitim
düzenlemiştir.”
Teminat, denetim,
izleme, yönetim kurulu
raporları, vb. detayları
dahil uyum izleme
Aşağıdakilerden biriyle ilgili bilgiler:
“Uyumla ilgili yöneticiler, Kurumsal
Uyum Komitesinde üç ayda bir defa bir
araya gelir ve ayrıca iç denetçiler yıllık
bazda rassal denetimler
gerçekleştirir.Fonksiyonların ayrılması
sayesinde şirketimiz yolsuzluk riski
taşıyan durumlardan kaçınılmasını
sağlar. Şirkette risk yönetimi sistemine
uyum kurumsal düzeyde Kurumsal
Uyum Komitesi tarafından kontrol ve
takip edilir. Komite, İcra Heyeti
üyelerinin katılımıyla düzenli olarak
toplanır.”
- Teminat süreçlerinin tanımı
- İç ve/veya dış denetimlerin sıklığı
- Rüşvetle mücadele programlarının
değerlendirilmesi/gözden geçirilmesi
- Uyum raporları
- Yönetim Kurulu raporları
© EIRIS
30
Yolsuzlukları ihbar
prosedürü
Şirket içinde gerçekleşen kuşkulu
veya görevi kötüye kullanma
niteliğinde olduğunu düşündüğü
fiiller konusunda personelin
danışmanlık alabileceği ya da bunlara
dikkat çekebileceği, akabinde bu
personelin taciz, tenzil-i rütbe veya
işten atılma gibi sonuçlarla
karşılaşmayacağını garanti eden bir
politika şirket tarafından
oluşturulmalıdır.
“Potansiyel ihlaller, isimsiz telefon
hattından ihbar edilebilir. Şirket ayrıca,
görevi kötüye kullanma ihbarı yapan
personele misilleme yapılmayacağı
politikasını benimsemiştir.”
Yaptırım süreci
Şirket, rüşvetle mücadele
politikasının çeşitli şekillerde ihlal
edilmesi halinde ayırt edici veya
uygun yaptırımlar uyguladığına dair
kanıtları ortaya koymalıdır.
“Rüşvet konusundaki politikamızın ihlal
edilmesi, iş sözleşmelerimizin feshine
neden olabilir.”
Risk bazlı değerlendirme
Risk bazlı değerlendirme rüşvet
konusunda en büyük riskleri taşıyan
spesifik alanların analizine odaklanan
daha ayrıntılı bir analiz olabilir.
Alternatif olarak, daha geniş bir
kurumsal risk analizinin bir kısmını
oluşturan bir risk değerlendirmesi
olabilir.
“Şirket, işletmelerinin rüşveti ve
yolsuzluğu devam eden risk yönetimi
uygulamalarının bir parçası olarak
görmesini talep eder. Yüksek düzeyde
riskler tanımlandıysa, bunların şirketin
üst yönetiminin dikkatine sunulması
gerekir. Buna ilave olarak, şirket
personelinin daimi ve geçici görevleri
ile rüşvet açısından yüksek riskli
görevleri kapsamında yolsuzluk
risklerini değerlendirir. Rüşvet
açısından yüksek riskli görevler için
ilave eğitim şartı vardır.”
Politikaların
müteahhitlere,
tedarikçilere ve
acentelere bildirilmesi
Şirket, rüşvetle mücadele politikasını
müteahitlere, tedarikçilere ve
acentelere bildirmelidir. Bu
bildirimler personel işe başlarken
yapılacak açıklamalarla, çalıştaylarla,
personel el kitaplarıyla, mektup,
internet veya intranet yoluyla
yapılabilir.
“Tüm müteahhitlerimize,
tedarikçilerimize ve acentelerimize,
rüşvet konusundaki politikamızın bir
kopyası verilir. Şirketimiz ayrıca, iş
ortaklarına yönelik olarak, rüşvet
politikamız hakkında düzenli olarak
çalıştaylar düzenler” veya “Tedarikçi ve
müteahhitlerle yaptığımız
sözleşmelerde, rüşvetle mücadeleyle
ilgili maddeler vardır.”
Acentelerin atanması ve
acentelere ödeme
yapılması için uygun
sistemler
Şirket, acentelere ödemelerin
yalnızca uygun ve kanuni hizmetler
karşılığında yapılmasını sağlayacak
sistemler kurmuş olduğunu beyan
etmelidir.
“Acentelerin atanması ve acentelere
ödeme yapılması konusunda şirketin
bir politikası mevcuttur. Şirket,
acentelere ödemeleri yalnızca uygun ve
kanuni hizmetler karşılığında yapar.”
© EIRIS
31
Müteahhit ve
tedarikçilerin eğitimi
Şirket, rüşvetle mücadele politikası
konusunda müteahhit ve
tedarikçilerine eğitim verdiğini beyan
etmelidir.
“Müteahhitlerimiz ve tedarikçilerimiz
rüşvetle mücadele politikamızla ilgili
düzenli olarak eğitim görürler” veya
“2013 yılında, müteahhitlerimiz ve
tedarikçilerimize yönelik olarak üç
çalıştay gerçekleştirdik.”
Ortak girişimler
kurmadan ve/veya
müteahhit ve tedarikçi
adaylarını
değerlendirmeden önce
durum tespit çalışması
Şirket, bir ortak girişim kurmadan
önce ve/veya müteahhit ve tedarikçi
adaylarını değerlendirirken durum
tespit çalışması yapar.
“Herhangi bir iş ortaklığı kurmadan
önce, yolsuzlukla ilgili meseleler için
durum tespit çalışması yaparız.”
Rüşvetçileri belirleme
sistemi ve rüşvetçiler
için kara liste
Şirket, rüşvet verdiği bilinen
müteahhit ve tedarikçi adayları ile iş
yapmaktan kaçındığına dair kanıtlar
ortaya koyar.
“Kamu otoriteleri ile koordinasyon
yaparak, rüşvet verenleri içeren bir
kara liste oluşturduk.”
Denetim komitesinin
programı bağımsız
olarak değerlendirmesi
ve/veya
değerlendirmesini
faaliyet raporu veya
benzeri bir belgede
açıklaması
Şirket, Yönetim Kurulu Denetim
Komitesinin, rüşvetle mücadele
politikası ve/veya sistemlerinin
yeterliliği konusunda bağımsız bir
değerlendirme yaptığına dair kanıt
gösterir.
“Kurumsal yönetimimizin parçası
olarak, Şirketin Denetim Komitesi,
rüşvetle mücadele politikamız
konusunda bağımsız olarak rapor verir
ve geri bildirimde bulunur, gerekirse
değişiklik talep eder.”
Rüşvetle Mücadelenin Raporlaması
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Göstergelerin tanımı
Örnekler
Rüşvetle mücadele
politikasının kapsamının
personele ve iş
ortaklarına iletilme
yöntemini rapor eder.
Rüşvetle mücadele politikasının
kapsamının personele ve iş
ortaklarına iletilme yöntemini rapor
eder, yani iletişimin sıklığı, iletişimde
kullanılan dil vb.
“Davranış kurallarımız ve ilgili
politikalarımız tüm çalışanlara, iş
ortaklarına iletilir. Davranış
kurallarımız, İngilizce, Çince,
İspanyolca, Fransızca ve Rusça olmak
üzere 15 farklı dile çevrilir.”
Personelin eğitimiyle
ilgili rapor sunar.
Personelin eğitimiyle ilgili raporlar,
yani bu eğitimlerin nasıl ele alındığı,
eğitimlerin sıklığı, eğitim gören
“Tüm çalışanlar, risk akreditasyonu
çerçevesinde rüşvetle mücadeleyi de
içeren zorunlu online eğitimi
© EIRIS
32
personel sayısı, vb.
tamamlamak zorundadır. Şirketin
“dolandırıcılık, rüşvet ve yolsuzluğu
önleme” dersi, tüm yeni başlayanlar
için zorunludur ve tüm personelin,
müteahhitlerin ve danışmanların her üç
yılda bir bu dersi tekrar alması gerekir.
2012 yılında, 30.000’in üzerinde şirket
çalışanı bu dersitamamlamıştır.”
Şirketin izleme ve
denetim sitemlerini
detaylı olarak rapor eder
İzleme ve denetim sonuçlarıyla ilgili
denetim komitesi
değerlendirmelerinin faaliyet
raporunda kamuya açıklanması
“Tüm ihlallerle ilgili kayıtlar merkezi bir
veritabanında tutulur. Performansla
ilgili düzenli güncellemeler üç ayda bir
İcra Heyetine rapor edilir ve
Operasyonel Risk Yönetim Komitesine
verilen düzenli risk raporlarının bir
bölümünü oluşturur. Şirket her yıl,
ihlalleri faaliyet raporuyla ve online
olarak kamuya duyurur.”
Uyum mekanizmalarının
ayrıntılarını rapor eder
Şirketlerin rüşvet sistemleri –örneğin
teminat, uyum konusunda yönetim
kurulu raporları, “kara liste sistemi”halka açık olmalıdır.
“Denetim komitesi en azından üç ayda
bir olmak üzere şirket yönetimin
önemli şikayetlerini veya şirketin etik
programı uyarınca gerçekleştirilen
teftişleri gözden geçirir. Denetim
komitesi aynı zamanda yönetim
kuruluna, şirketin etik programına
uyumunu denetleme konusunda
zaman zaman yardımcı olur. Bunun
yanısıra, Dürüst Çalışma programı, baş
hukuk müşaviri, mali işlerden sorumlu
başkan yardımcısı ve insan
kaynaklarından sorumlu başkan
yardımcısından oluşan, Şirketin uyum
komitesi tarafından denetlenir. Uyum
komitesi, çalışanların etik davranışla
ilgili beklentilere uymalarını sağlayacak
uygun politika ve prosedürlerin mevcut
olmasını sağlamaktan sorumludur. İç
Denetim Departmanı, kuralların olası
ihlalleriyle ilgili raporları uyum komitesi
adına gözden geçirir ve raporu teftiş
için ilgili departmana gönderir. İç
Denetim Departmanı tüm şikayet ve
endişeleri uyum komitesine rapor
eder.”
Risk değerlendirmeyle
ilgili ayrıntıları, zayıf
yanlarını belirterek
Şirketin zayıf yanlarıyla ilgili risk
değerlendirmesi–kamuya açıktır.
Şirket, “Yolsuzluk riski
değerlendirmeleri, Grup
prosedürlerinin olmazsa olmaz bir
© EIRIS
33
açıklar
Paydaş diyaloğu/katılımı
sürecinin ayrıntılarını
açıklar
parçasıdır. Grubun iş birimleri ve
kurumsal fonksiyonları, şirket içinde
geliştirilen bir risk değerlendirme aracı
kullanılarak düzenli aralıklarla yolsuzluk
riski değerlendirmeleri yapılmasını
gerektirir. Bu değerlendirme aracı, bir
dizi soruyla, bir operasyonun yeri ve
yapısına bağlı iç ve dış riskleri ve ayrıca
tanımlanan riskleri yönetmek için
kullanılan iç kontrolleri değerlendirir.
Bir riskin kabul edilemez ölçüde yüksek
olduğunun tespit edilmesi halinde, riski
yönetmek için gerekli iç kontrolleri
güçlendirmek için bir eylem planı
geliştirilir.” şeklinde beyanda bulunur.
Şirket, rüşvetle mücadele
politikasının geliştirilmesinde
paydaşların nasıl bir rolü olduğunu
açıklar.
yani
“Yolsuzluğa karşı mücadeleler de dahil
olmak üzere, sürdürülebilirlik
yönetimimiz,çok paydaşlı bir danışma
grubu tarafından gözden
geçirilmektedir.”
•Politika belirleme forumu
•Rüşvetle mücadele
konusuyla ilgilenen bir sivil toplum
kuruluşunun (örneğin Transparency
International) müdahalesi veya
yorumu
Acentelerin atanması ve
acentelere ödeme
yapılmasını düzenleyen
sistemlerle ilgili raporlar
Acentelerin atanması ve acentelere
ödeme yapılmasını düzenleyen
sistemlerin uygulanmasıyla ilgili,
örneğin durum tespiti raporları,
onaylı listeler, sözleşme yapılan
acente sayısı gibi konularda kamuya
duyurular.
“Rüşvetle mücadele kurallarımıza göre,
iş ortaklarımız, sektörün, rüşvetle
mücadele konusundaki en iyi
uygulamalarına paralel olarak atanır.
Yolsuzlukla bağlantılı muhtemel ihlalleri
önlemek için her zaman iş
ortaklarımızla işbirliği yapıyoruz. Her iki
yılda bir, tedarikçilerimizin yolsuzlukla
ilgili performansını gözden geçiriyoruz
ve değerlendirmeyi bağımsız üçüncü
şahıslara yaptırıyoruz.”
Rüşvetle ilgili
performansı ve
kaydettiği ilerlemenin
ayrıntılarını sunar
İlerleme/performans ayrıntıları
“2013 yılında, şirketimiz yeni bir
rüşvetle mücadele politikası benimsedi.
Rüşvetle mücadele politikamızı düzenli
aralıklarla güncellemeyi hedefliyoruz”
veya “2013 yılında, şirket rüşvetle
mücadele politikasını, şikayet
Örneğin
•Politikanın gözden geçirilmesi
•Politikanın yeni piyasalara
© EIRIS
34
uygulanması
prosedürlerini ve eğitim politikalarını
gözden geçirdi.”
Rüşvetle mücadele
politikasına uymama ve
politikanın ihlaliyle ilgili
ayrıntıları sunar
Rüşvetle mücadele politikasına
uymama ve politikanın ihlaliyle ilgili
ayrıntılar.
“2012 yılında, rüşvetle ilgili 1 adet ihlal
vakası gerçekleşmiştir.”
Tedarikçiler, ortak
girişimler ve acentelerin
rüşvet konusundaki
performansını ortaya
koyar
İş ortakları arasında, rüşvetle
mücadele politikasına uymama ve
politikanın ihlaliyle ilgili ayrıntılar
“2012 yılında, tedarikçilerimiz iki
yolsuzluk vakası olduğunu bildirdi”
veya “Şirket, yolsuzluğa
bulaştıklarından dolayı, tedarikçilerle
yapılmış iki sözleşmeyi feshetti.”
Rüşvet ihbar sistemi
konusunda nicel veriler
sunar
Şirket, rüşvet ve yolsuzlukla ilgili
ihbar prosedürlerinin etkinliği
konusunda nicel kanıtlar sunar.
“2013 yılında, Şirketin ihbar hattına 12
şikayet bildirildi; bunların 10’u rüşvetle
ilgiliydi. Yapılan teftiş sonrası, beş
personelin işine son verildi.”
Örnek kanıtlar:

Şikayet adedi

Disiplin cezasıyla sonuçlanan
şikayet adedi
İhtilaflı suçlamalara
cevabını kamuya açıklar
Şirkete yolsuzlukla ilgili suçlamalar
yöneltilmiştir.
“Şirket suçlamalara verdiği cevabı
kamuya açıklamıştır.”
Raporu bağımsız bir
tarafça onaylanır
Şirket, paydaşların rüşvetle ilgili
raporlama mekanizmalarının ve yıllık
yayınlarının geliştirilmesi
konusundaki görüşlerini bildirir.
“Şirketin, rüşvetle bağlantılı bildirilmiş
ve doğrulanmış vakaları da kapsayan
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu
KPMG tarafından denetlenmiştir.”
Paydaşların raporlama
mekanizmalarının
geliştirilmesi
konusundaki görüşlerini
rapor eder
Şirket, rüşvet konusunda standart
raporlamanın ötesine geçer.
“Faaliyetlerimizde rüşvetle ilgili riskleri
belirlemek için Transparency
International ile çalışıyoruz.”
Örnekler arasında şunlar vardır:
Kamuya açık dokümanda, rüşvetle
ilgili zorluk ve sorunların ayrıntılı
haritası
Rüşvetle ilgili sivil toplum
kuruluşunun proaktif bağlantısıyla
ilgili bildirim
Raporlamada herhangi bir yenilikten
şüpheleniyorsanız lütfen rüşvet
konusunda uzman personelle
© EIRIS
35
görüşün.
Raporlama konusunda
yenilik/öncülük yapar
© EIRIS
Şirket, rüşvetle ilgili konuların
raporlamasında yenilik/öncülük
yapar
“XXX, şirketlerin devletlere yaptığı
ödemeleri beyan ettiği Extractive
Industries Initiative (EITI)
destekleyicisidir.”
36
İNSAN HAKLARI
İnsan Haklarıyla ilgili Riskler
Yüksek riskli ülkelerde yoğun faaliyet: =>1000 personel veya GBP =>100 milyon yıllık ciro GBP =>100 milyon
varlık
Yüksek riskli ülkelerde yoğun olmayan faaliyet: <1000 personel veya GBP <100 milyon yıllık ciro veya GBP
<100 milyon varlık
İnsan hakları bakımından yüksek risk taşıyan ülkeler†
Afganistan, Cezayir, Azerbaycan (Nagorno-Karabakh ile), Bayreyn, Beyaz Rusya, Burma/ Myanmar, Burundi,
Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Çin, Kolombiya, Kongo (Demokratik Cumhuriyeti), Küba, Mısır,
Eritre, Etiyopya, Ekvator Ginesi, Haiti, İran, Irak, Kazakistan, Laos, Libya, Nijerya, Kuzey Kore, Pakistan
(Keşmir), Rusya, Suudi Arabistan, Somali, Sri Lanka, Güney Sudan, Sudan, Svaziland, Suriye, Tacikistan,
Türkmenistan, Uganda, Özbekistan, Vietnam, Yemen ve Zimbabve
† petrol, gaz ve madencilik şirketleri için, OECD üyesi olmayan ülkelerdeki faaliyetler.
İnsan hakları konusunda düşük riskli olarak sınıflandırılan şirketler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.
© EIRIS
37
İnsan Hakları Politikası
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Ana çalışma
alanlarından en az ikisi
(Bunlar çocuk işçi
çalıştırma, zorla
çalıştırma, örgütlenme
özgürlüğü, toplu
sözleşme ve ayrımcılık
yapmamadır)
Dünya Çalışma Örgütü’nün (ILO)
çalışma alanlarından en az ikisini
kapsayan beyan. Şirketler çocuk işçi
çalıştırmayı, zorla çalıştırmayı
yasaklamalı; örgütlenme özgürlüğü,
toplu sözleşme yapma ve ayrımcılık
yapmamayı (örneğin fırsat eşitliği
politikası) desteklemelidir.
"Personelimizin temel insan haklarına
saygı gösteriyor, ILO’nun ayrımcılık
yapmama, çocuk işçi çalıştırma, zorla
çalıştırma, toplu sözleşme ve
örgütlenme özgürlüğü standartlarına
uyuyoruz.”
ILO’nun tüm ana
çalışma alanları (Bunlar
çocuk işçi çalıştırma,
zorla çalıştırma,
örgütlenme özgürlüğü,
toplu sözleşme ve
ayrımcılık yapmamadır)
ILO’nun çalışma alanlarının tümünü
içeren beyan. Şirketler çocuk işçi
çalıştırmayı, zorla çalıştırmayı
yasaklamalı ve örgütlenme
özgürlüğü, toplu sözleşme ve
ayrımcılık yapmamayı (örneğin fırsat
eşitliği politikası) desteklemelidir.
"Personelimizin temel insan haklarına
saygı gösteriyor, ILO’nun ayrımcılık
yapmama, çocuk işçi çalıştırma, zorla
çalıştırma, toplu sözleşme ve
örgütlenme özgürlüğü standartlarına
uyuyoruz.”
OECD’nin Çokuluslu
Şirketler için Rehber
İlkeler (bu da, ILO’nun
tüm ana çalışma
alanlarını kapsayan bir
politika benimseme
anlamına gelir)
Şirket, OECD’nin Çokuluslu Şirketler
için Rehber İlkelerini açıkça
destekler.
Açık
ILO’nun Çokuluslu
Şirketler ve Sosyal
Politika ile ilgili İlkeler
Üçlü Bildirgesi (bu da,
ILO’nun tüm ana
çalışma alanlarını
kapsayan bir politika
benimseme anlamına
gelir)
Şirket, OECD’nin Çokuluslu Şirketler
için Rehber İlkelerini açıkça
destekler.
Açık
© EIRIS
38
Daha geniş kapsamlı
temel insan haklarını
destekleyen bir
açıklama
Bir kamu şirketinin daha geniş
kapsamlı insan haklarını destekleyen
daha geniş beyanı VE/VEYA İnsan
Hakları Evrensel Bildirgesine açık
desteği de ihtiva eden, “insan
hakları” için destek beyanı.
"Grup, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları
Evrensel Bildirgesi ilkelerine uygun
olarak faaliyet göstermeye
çalışmaktadır.”
Silahlı koruma politikası
(yalnız petrol&gaz ve
madencilik şirketleri
için geçerli)
Şirketin, Birleşmiş Milletler Kuvvet ve
Ateşli Silah Kullanımına Dair Temel
İlkeleri’ni Kanun Uygulayıcı Yetkililer
ve Kanun Uygulayıcı Yetkililer için
Davranış Kuralları ile onayladığını
kamuya açık bir beyanla duyurması.
Şirketimiz Kuvvet ve Ateşli Silah
Kullanımına Dair Temel İlkeleri’ni Kanun
Uygulayıcı Yetkililer ve Kanun Uygulayıcı
Yetkililer için Davranış Kuralları ile
onaylar.
Yerli halkların haklarına
destek beyanı (yalnız
petrol & gaz ve
madencilik şirketleri
için geçerli)
Şirketin yerli halkların haklarını
desteklediği yönünde kamuya açık
bir beyan. Buna alternatif olarak,
şirket ILO’nun 169 no’lu
Konvansiyonu’nun veya Birleşmiş
Milletler Yerli Halkların Hakları
Bildirgesi’nin ilkelerini kamuya açık
şekilde onaylamalıdır.
"Yerli halkların haklarına saygı
gösteriyoruz. "
Şirket, Birleşmiş
Milletler Küresel İlkeler
Sözleşmesi’ni
imzalamıştır (bu da,
ILO’nun tüm ana
benimseme anlamına
gelir)
Şirket, Birleşmiş Milletler Küresel
İlkeler Sözleşmesi’ni imzalamıştır.
Açık
Şirket, kendi faaliyetleri
için SA8000’i
imzalamıştır (bu da,
ILO’nun tüm ana
benimseme anlamına
gelir)
Şirket, kendi faaliyetleri için SA8000’i
imzalamıştır.
Açık
Şirket, Güvenlik ve
İnsan Hakları için
Gönüllü İlkeleri
imzalamıştır (bu, silahlı
koruma politikası
benimsemeyle aynıdır).
Petrol ve madencilik
Şirket, Güvenlik ve İnsan Hakları için
Gönüllü İlkeleri imzalamıştır.
Açık
© EIRIS
39
sektörü için geçerlidir.
Sorumluluğu, bir
yönetim kurulu üyesine
veya doğrudan Genel
Müdüre bağlı üst düzey
bir yöneticiye vermiştir.
Sorumluluğun net bir şekilde,
yönetim kurulu üyesi, genel müdür
veya doğrudan genel müdüre bağlı
bir üst düzey yöneticiye verilmesi
gerekir. “Sorumluluk”la, insan hakları
politikasına atıf yapıldığı açıktır.
"Baş Hukuk Danışmanı, Grup İcra Heyeti
üyesidir ve doğrudan Genel Müdüre
bağlıdır”.
İnsan hakları
politikalarını küresel
olarak tüm personele
iletir.
Şirket politikasını küresel olarak tüm
personele iletmelidir. Bu politika,
ILO’nun en az iki ana çalışma alanını
kapsar.
“ Şirket, ILO’nun tüm ana çalışma
alanlarını kapsayan kurallarını tüm
personele yıllık eğitimler yoluyla
aktarır.”
İnsan haklarıyla ilgili
politikalarını, büyük
ortak veya tedarikçileri
ile yaptığı anlaşmalara
dahil etme taahhüdü
vardır.
Buradaki standart kanıt, şirketin
insan haklarıyla ilgili politikalarını,
büyük ortak, tedarikçiler ve üçüncü
şahıslarla yaptığı anlaşmalara dahil
ettiğini rapor etmesidir.
Şirket, müteahhitler ve tedarikçiler için
tarama mekanizmalarını da kapsayacak
olan İnsan Hakları Politikası için bir
çerçeve uygulama sürecinde olduğunu
beyan eder. Bu mekanizmalar,
2013/2014’te uygulanmaya
başlayacaktır. Bu göstergeyle ilgili
raporlamanın 2013/2014’te başlaması
planlanmaktadır. 2009 yılında,
Uluslararası ve Offshore iş birimi, Suriye
ve Libya gibi ülkelerde kullanılmak üzere
bir Müteahhit Davranış Kuralları Seti
geliştirmiştir. Bu doküman hazırlanmış,
kullanımı onaylanmıştır ve halihazırda
müteahhitlerle paylaşılmaktadır.”
İnsan haklarının şirket
faaliyetleri
çerçevesinde risk
altında olduğu
durumlarda insan
haklarını savunma
taahhüdü vardır.
Faaliyet gösterdikleri yerlerde insan
haklarının risk altında olması
durumunda, şirketlerin hükümet
yetkilileriyle temasa geçmesini
bekleriz.
"Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı
konusunda Türkiye, Gürcistan ve
Azerbaycan hükümetleri ile yapılan
yakın çalışmaların ardından, Şirket
Gürcistan ve Azerbaycan üst düzey
hükümet yetkilileriyle güvenlik ve insan
hakları konularında görüşmeye devam
etmiştir. Şirket Gürcistan hükümetiyle,
güvenlik istihdamı, eğitim, kuvvet
kullanımı ve izleme konularında ortak
taahhütlerini ortaya koyan bir
© EIRIS
40
anlaşmaya varmıştır.”
İnsan Hakları Sistemleri
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Karşı karşıya olduğu
önemli insan hakları
meselelerini belirlemiştir
İnsan Kaynakları politikası ILO’nun en az iki
ana çalışma alanını kapsıyorsa otomatikman
ödüllendirilir.
Geçerli değil
Tüm dünyadaki
personelini insan hakları
politikası konusunda
eğitir (Dünya Çalışma
Örgütü’nün en az iki ana
çalışma alanını kapsayan
politikayla bağlantı
kurarak)
Şirketin, ILO’nun en az iki ana çalışma alanını
kapsayan bir İnsan Kaynakları politikası
olmalıdır. Eğitimin TÜM personeli kapsadığı
belgelenmelidir. Eğitimin nasıl ve nerede
gerçekleştirildiği konusunda ayrıntılara
ihtiyacımız vardır.
“Şirket, tüm maaşlı
personeline (ve
acentelerine/müteahhitlerine)
, insan hakları politikaları
konusunda Standart Kurallar
El kitabı eğitim ve sertifikasını
yıllık olarak ve küresel çapta
(örneğin Rusça, Çince,
Rumence, Vietnamca, vb.
yerel dillere çevrilir) almayı
şart koşar.”
Endişe verici ülkelerde,
belirli bağımsız yerel
paydaşlara danışır
Danışma, insan haklarıyla ilgili konuları
kapsamalıdır (örneğin şirketin kendi
personeli için ana çalışma alanları, geçim
kaynakları dahil olmak üzere, yerel halk
üzerindeki etki). “Yerel”, “endişe verici
ülkelerden birinde yerleşik” anlamına gelir.
“Bağımsız”, “sivil toplum kuruluşları,
topluluklar, yerel halklar veya sendikalar”
anlamına gelir.
"Şirket, Vietnam’daki balıkçı
gruplarına, geçim kaynakları
üzerindeki potansiyel etkilerin
ayrıntıları konusunda danışmış
ve bunu ayrıntılı olarak
sunmuştur. Sivil toplum
kuruluşları arasında, Balıkçılık
Derneği Güney Bürosu
(Southern Office of the Fishing
Society) ve Deniz Ürünleri
Araştırma Enstitüsü (Research
Institute of Marine Products)
vardır.
© EIRIS
41
İnsan hakları politikasının
uygulamasını takip eder
İnsan Kaynakları politikasını uygulamaktan
sorumlu olanların bu politikayı nasıl ve hangi
sıklıkta takip ettiği ve politikaya uyum
konusunu üst düzey yönetime nasıl ve hangi
sıklıkta bildirdiği konusundaki detaylar.
"Politikanın uygulanması ve
politikaya uyum, iç denetçiler
tarafından düzenli olarak ve
net denetim talimatları
esasına göre izlenmektedir.”
İnsan kaynakları
politikasına (ILO’nun en
az iki ana çalışma alanını
kapsamalıdır)
uyulmaması durumunu
telafi edecek
prosedürlere sahiptir.
Bu prosedürler, şirketlerin insan kaynakları
politikasının ihlal edilmesi durumunda
aldıkları önlemlerle ilgilidir.
"İnsan hakları politikasına
uymamak, disiplin cezası veya
cezai uygulamayla
sonuçlanabilir.”
İnsan hakları konusu risk
faktörleri arasına
eklenmiştir.
İnsan Haklarıyla ilgili meseleler, risk
değerlendirme sürecinin bir parçası
olmalıdır.
"insan hakları risk
değerlendirmesi, iş riskleri
değerlendirmesinin bir
parçasıdır"
İnsan hakları politikasını
düzenli olarak gözden
geçirir
İnsan Kaynakları politikasının düzenli (en
fazla 2 yıllık aralıklarla) gözden geçirilmesi
"Şirket, İnsan Kaynakları
politikamızı düzenli olarak
gözden geçirmeyi amaçlar. "
İnsan hakları
politikası/sistemi için
hedefler koyar
Şirket, İnsan Kaynakları politikası için nicel
hedefler açıklamalıdır. Hedefi insan hakları
politikalarında sıfır ihlal olarak belirlemek
geçerli sayılmaz.
"Şirket, 2015 yılına kadar
İşyeri Hakları Politikasına %98
uyum hedefi koyduğunu
beyan eder.”
Endişe verici ülkelerde
insan hakları kapasite
geliştirme projelerini
destekler.
Burada, şirketin bu tür (hipotez aşamasında)
girişimleri desteklemeye hazır olduğu
şeklinde beyanda bulunmak yerine, yapılmış
olan şeylere örnek verilmelidir.
"X Şirketi ile Birleşmiş
Milletler Eğitim ve Araştırma
Enstitüsü (UNITAR) arasında
imzalanan çok yıllıkanlaşmaya
göre, X Şirketi Burmalı
diplomat ve hükümet
görevlilerine yönelik bir eğitim
programını finanse edecektir.
Bu şartı yerine getirmiş sayılmak için, bu tür
girişim veya projelerin, ilgili ülkenin kilit
önemi haiz veya en önemli İnsan Hakları
kapasite geliştirme çalışmalarını
şekillendirmesi gerekir.
© EIRIS
Katılımcılar uluslararası insan
hakları hukuku, göçmenlik
hukuku, insan hakları, vb.
konularında eğitim
alacaklardır.”
42
İnsan Hakları Konusunda Raporlama
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Politikasının personele
bildirildiğini rapor eder
(personele bildirim
yapıldığı yönünde açık
beyan)
İnsan Hakları politikasının kime, ne zaman,
nasıl bildirildiği konusunda ayrıntılar
gereklidir.
"Şirket, XXX el kitabının on
dilde mevcut olduğunu ve
şirkette dağıtımının yapıldığını
bildirir.” Alternatif olarak,
“şirket personeli, ilkelere ve
XXX’e uyma taahhütlerini
yenileyen bir anlaşmayı iki
yılda bir imzalar.”
İnsan hakları
politikasının
izleme/denetlemesini
rapor eder
Şirket faaliyetlerinde ILO ana çalışma
performansının izlendiğine dair kanıtlayıcı
belge. Ayrıntılar en az şu iki bilgiyi
kapsamalıdır: Ne? Nerede? Ne zaman?
"Şirket 2002 yılından beri, 35
etik değerlemesi de dahil
olmak üzere, Davranış
Kurallarının uygulamasını
değerlendirmek için Good
Corporation ile çalışmaktadır.”
Politikaya uymama
vakalarında izlenecek
prosedürü rapor eder
Bu genellikle, şirketin, ortaya çıkan ihlaller
karşısında nasıl hareket edeceği ve hangi
önlemleri alacağı konusunda bir beyandır.
"Mesele olabilecek konulardan
haberdar olmamız veya
şikayet almamız halinde,
bunlarla ilgileneceğiz, şirket
içinde teftişini sağlayacağız ve
gerekirse iç teftiş çalışmaları
için işbirliği yapacağız.”
Personelin eğitimiyle
ilgili rapor sunar
Eğitimin nasıl ve kime verildiği
"Şirket, personelin “Çalışma
Kuralları Standartları” da dahil
olmak üzere, şirketin çeşitli
kuralları, yönetmelikleri ve
politikaları konusundaki
eğitimlere düzenli olarak
katılması gerektiğini bildirir.”
Risk/etki
değerlendirmelerinin
ayrıntılarını açıklar.
İnsan haklarıyla ilgili insan hakları risk
değerlendirmesinin ele alınma şekli veya
insan haklarıyla ilgili risk veya etkiler
konusunda vaka çalışmaları. Vaka çalışmaları,
gelişmekte olan ülkelerde gerçekleştirilen
faaliyetlerle ilgili olmalıdır.
"Şirket, Kolombiya’daki insan
haklarıyla ilgili meseleler ve
güvenlik görevlileri ile ilgili
olarak Uluslararası Af Örgütü
ile temas halindedir.”
© EIRIS
43
açıklar.
Şirket, insan hakları ve işçi hakları
konularında çalışan sivil toplum kuruluşları ile
belirli konularda yapılan çalışmaların
ayrıntılarını açıklamalıdır. Şu ayrıntılar
gereklidir: sivil toplum kuruluşlarının adı,
toplantı konusunun ayrıntıları. Alternatif
olarak; şirketler, hükümetler ve sivil toplum
kuruluşlarının ortak girişimleri sayılır, ancak
bir sivil toplum kuruluşunun girişimini
imzalamak sayılmaz. Alternatif olarak; yerel
hükümetlerle yerel toplulukların insan
haklarıyla ilgili konulardaki çalışmaları
sayılabilir. Bunlar arazi haklarıyla ilgili olabilir
ancak yerel istihdam, çevre ve sosyal
kalkınma konularını kapsayamaz.
insan haklarıyla ilgili konularda (1) insan
hakları / işçi haklarıyla ilgili sivil toplum
kuruluşları ile; (2) hükümetlerle sivil toplum
örgütlerinin kurduğu girişimlere katılmak
suretiyle (3) yerel/ulusal hükümetler veya
yerel topluluklar ile çalışma.
“XX şirketi, dünyanın her
yerinde,insan haklarını ve
hukukun üstünlüğünü
desteklemek amacıyla,
Demokratik Değişim Ortakları
(Partners for Democratic
Change) gibi kilit önemdeki
kuruluşlarla ortaklaşa
çalışmalar yürüttüğünü beyan
eder. Partners for Democratic
Change (PDC), tüm dünyada
sivil toplumu ve demokrasiyi
güçlendirmek amacıyla,
değişimi ve ihtilaf yönetimini
kolaylaştıran kurumlar
kurmayı amaçlayan bir sivil
toplum kuruluşudur. XX
Şirketi, PDC’nin stratejilerine
odaklanmasına;
hükümetlerden, vakıflardan,
şirketlerden fon temin
etmesine ve aynı zamanda,
daha iyi bir iç yönetim tarzı ve
süreci geliştirmesine yönelik
etkinliğini artırmasına katkıda
bulunmuştur.”
Gelişmekte olan
dünyada ayrıntılı bir
insan hakları
performansı örneği
sunar
Gelişmekte olan dünyada insan hakları
performansını kanıtlayıcı belgeler. Ana
çalışma alanları, güvenlik görevlisi konuları ve
yerli halkla ilgili meseleleri kapsamalıdır.
Şirket 2001 yılından beri,
Tayland’daki otel personeline
yönelik olarak düzenlenen ve
otelin içinde ya da dışında bu
tür suistimallerle
karşılaşmaları halinde ne
şekilde davranacaklarını
öğretmeyi amaçlayan ECPAT
eğitimlerinde aktif olarak yer
almaktadır. Bu eğitimler 2003
yılında Endonezya, Laos ve
Komboçya’da düzenlenmiştir.
İnsan hakları politikasına
uyum/ihlallerin
ayrıntılarını içeren bir
beyan sunar
Bu, sıfır (“0”) ihlal vakası olduğu yönünde bir
beyan olabilir. Belli sayıda ihlal vakası
gerçekleştiği beyanı yapılabilir. Gelişmekte
olan ülkeler için, fırsat eşitliği tanınması
konusu sayılmaz.
“Çocuk işçi veya zorla
çalıştırma vakaları sözkonusu
değildir.”
© EIRIS
44
Eğer EIRIS tarafından
“yüksek riskli ülkelerde
yoğun faaliyet”olarak
sınıflandırılmışsa (petrol
ve madencilik için OECD
dışı tüm ülkeler) en az
bir endişe verici ülkeyle
ilgili rapor sunmuştur.
Sadece, A listesine dahil ülkelerde veya genel
ülke listesindeki ülkelerde yoğunfaaliyet
gösteren petrol & gaz ve madencilik şirketleri
için geçerlidir. Bu şirketler, “orta dereceden”
öteye geçebilmek için bu şirketlerin en az
biriyle ilgili rapor vermelidir.
“Şirket, Çin’de gerçekleştirdiği
faaliyetlerle ilgili bir rapor
sunar ve raporda, Çin’de karşı
karşıya kaldığı mesele ve
sorunlarla ilgili yorumlara yer
verir.”
Raporunda, insan
haklarıyla ilgili konuların
bağımsız bir tarafça
onaylandığını ortaya
koyar.
Güvence mektubu, şirketin insan hakları
raporunun bağımsız bir tarafça onaylandığını
açıkça beyan etmelidir.
"PWC, şirketin insan hakları
raporunun bağımsız olarak
onaylandığını teyid eder.”
Raporunun paydaşlar
tarafından onaylandığını
veya paydaşların
görüşlerinin rapor
yazımında etkili
olduğunu ortaya koyar
Şirket, insan hakları konusundaki
performansını geliştirmek için, insan hakları
meseleleriyle ilgili çalışan bağımsız
paydaşlarla bağlantı kurmalıdır.
“XX Şirketi, insan hakları
politikası ve raporlamasıyla
ilgili olarak, diğer kurumların
yanısıra, Uluslararası Af
Örgütü ve American Rights at
Work’le çalışmaktadır.”
Raporlama konusunda
Şirket, etki değerlendirmelerinin sonuçlarını
yayınlamalıdır.
Şirket, Guatemala’daki XX
madeninde İnsan Haklarına
Etki Değerlendirmesi
konusunda Mayıs 2010’da bir
rapor ve özetini yayınlamıştır.
Şirket ayrıca 4 Mayıs 2011
tarihinde, XX madeniyle ilgili
Nihai Raporunu yayınlamıştır.
© EIRIS
45
TEDARİK ZİNCİRİ
Tedarik Zinciri Riski
Derecelendirme
Düşük
Orta
Yüksek
Yüksek riskli ürünleri büyük ölçüde yüksek riskli ülkelerden temin eden şirketler, tedarik zinciri çalışma
standardı problemleriyle karşılaşma açısından yüksek risk taşır.
Yüksek riskli ürünler aşağıdaki şekilde tanımlanır:
Tarım ürünleri: şeker kamışı, kahve, çay, kakao, tropik meyveler, taze sebzeler, tütün ve çiçek
Tüketici ürünleri: konfeksiyon, ayakkabı, aksesuar, oyuncak
© EIRIS
46
Tüketici elektroniği veya ofis için elektronik teçhizat: televizyon, bilgisayar, müzik seti, cep telefonu, ofis tipi
yazıcı ve fotokopi makineleri, elektrikli el aletleri dahil.
Yüksek riskli ülkeler, yüksek gelir düzeyinde olmayan tüm OECD ülkeleridir. İstisnalar:
Yüksek Gelir Düzeyindeki OECD Ülkeleri: Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya,
Fransa, Almanya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Japonya, Kore Cumhuriyeti, Lüksemburg, Hollanda,
Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere, ABD.
Yüksek Gelir Düzeyindeki Diğer Ülkeler: Andorra, Aruba, Bahamalar, Bahreyn, Barbados, Bermuda, Brunei,
Cayman Adaları, Kanal Adaları, Kıbrıs, Faeroe Adaları, Fransız Polinezyası, Greenland, Guam, Hong Kong, Isle
of Man, İsrail, Kuveyt, Lihtenştayn, Macao, Malta, Monako, Hollanda Antilleri, Yeni Kaledonya, Porto Riko,
Katar, San Marino, Singapur, Slovenya, Tayvan, Birleşik Arap Emirlikleri, Virgin Adaları.
Tedarik zinciri açısından düşük riskli olarak sınıflandırılan ülkeler değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.
© EIRIS
47
Tedarik Zinciri Politikası
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Tedarikçilerinin ve
taşeronlarının, ILO’nun
öngördüğü ana çalışma
alanları olan örgütlenme
özgürlüğü, toplu
sözleşme hakkı,
ayrımcılık yapmama,
çocuk işçi çalıştırma ve
zorla çalıştırma yasağına
uymasını şart koşar.
Şirketin tedarik zinciri politikası,
aşağıdakilerin bazılarını veya
tamamını destekler:
“Tedarik zincirimizde, çocuk işçi
çalıştırma, zorla çalıştırma ve ayrımcılığı
tolere etmeyiz. Tedarikçilerimizin de,
çalışanlarının örgütlenme özgürlüğünü
ve toplu sözleşme hakkına tam destek
vermesini bekleriz.”
Sağlık ve güvenlik,
çalışma saatleri, ücretler
ve disiplin uygulamaları
dahil olmak üzere diğer
çalışma standartlarına
uyar.
Şirketin tedarik zinciri politikası,
aşağıdakilerin bazılarını veya
tamamını destekler:
Satın alma sürecine
açıkça entegre edilir.
Politikanın, satın alma sürecinin
ayrılmaz bir parçası olduğu açıktır,
örneğin satın alma ekiplerinin, hangi
tedarikçi ile çalışacaklarına karar
verirken politikayı ne şekilde dikkate
aldıkları belirtilir. Örneğin
fabrikalardan tedarik yapılması,
yalnızca şirketin politikasına
uyuyorlarsa onaylanır.
Şirketin, tedarik zinciri
çalışma standartlarıyla
ilgili bir girişime üyeliği
ile güçlendirilir.
Ethical Trading Initiative (Etik Ticaret “Şirketimiz 2011’den beri ETI üyesidir”.
Girişimi-ETI), Fair Labour Association
(Adil Çalışma Derneği-FLA), Social
Accountability International
(Uluslararası Sosyal Hesap Verebilirlik
Derneği- SAI), Fair Wear Foundation
(Adil Giyim Vakfı) veya Elimination of
Child Labour in Tobacco Foundation
(Tütün Sektöründe Çocuk İşçiliğin
© EIRIS
Çocuk işçi çalıştırma ve zorla
çalıştırma yasağı, ayrımcılık
yapmama, sendikal hakların
desteklenmesi (örgütlenme
özgürlüğü ve toplu sözleşme hakkı).
Sağlık ve güvenlik, çalışma saatleri ve
ücretler, disiplin uygulamaları.
“Yalnızca güvenli çalışma şartlarını
destekleyen tedarikçilerle çalışıyoruz.
Tedarikçilerin aynı zamanda, çalışma
saatleri ve uygun ücretlerle ilgili
uluslararası mevzuata da uyması
gerekir. Personeline karşı hukuka aykırı
disiplin uygulamaları olan tedarikçilerle
iş yapmaktan kaçınırız.”
“Fabrikalardan tedarik yapılması,
yalnızca şirketin politikasına
uyuyorlarsa onaylanır.”
48
Önlenmesi-ECLT) üyesi olan şirketler.
Tedarik Zinciri Sistemleri
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Politikasını
tedarikçilerine bildirir
Şirket, politikayı bazı tedarikçilere
bildirmelidir. Politikayı tedarikçilerle
yapılan anlaşmalara koymak da
dahildir.
“Tedarikçilerin politikayı bilmesini
sağlarız.”
“Politika, tedarikçilerle yapılan
anlaşmalara dahil edilir”
Politikasını tüm
dünyadaki
Şirket, politikasını tüm dünyadaki
“Politika, tedarikçilerle yapılan tüm
tedarikçilerine bildirmelidir. Politikayı anlaşmalara dahil edilir.”
tüm tedarikçilerle yapılan
anlaşmalara koymak da dahildir.
Politikasını
tedarikçilerinin
personeli de dahil olmak
üzere, küresel tüm
Şirket, politikasını tedarikçilerinin
personeli de dahil olmak üzere,
küresel tüm tedarikçilerine
bildirmelidir. Politikayı tüm
tedarikçilerle yapılan anlaşmalara
koymak da dahildir.
“Tüm tedarikçilerimiz için geçerli olmak
üzere, bir iş ilişkisi kurduğumuzda,
tedarik zinciri politikamızın bir kopyası
verilir. Anlaşmalarımızın bir gereği de,
Şirketin Tedarik Zinciri politikasını
personeline dağıtmasıdır.”
Politikanın tedarikçi personeline
iletilmesiyle ilgili olarak, bu gösterge,
politikanın tedarikçilerin
fabrikalarında yerel dillerde
hazırlanacak posterlerle sunulmasını
gerektirebilir.
Tedarikçilerinin şirket
politikasına uyup
© EIRIS
Şirket, yönetmeliklere uyup
uymadıklarını takip etmelidir.
Örneğin tedarikçilere öz-
“Tedarikçilerimizin politikamıza uyup
uymadıklarını, altı ayda bir özdeğerlendirme anketleri göndermek
49
uymadığını takip eder
değerlendirme anketleri
gönderilebilir.
suretiyle takip ederiz.”
Tedarikçilerinin şirket
politikasına uyup
uymadığını belirlemek
için tedarikçilerini
ziyaret eder/denetler
Şirket, kendisinin veya üçüncü bir
tarafın, tedarikçileri ziyaretlerle ya da
resmi denetim süreciyle
değerlendirdiğini kamuya
açıklamalıdır.
“2010 mali yılında, 329 fabrikada 349
teftiş gerçekleştirdik.”
Dış takipler de dahil
olmak üzere, tedarik
zincirinin kapsamlı bir
şekilde denetlendiğini ve
takip edildiğini ortaya
koyar
“Şirket, tedarikçilerinin üçte ikisinden
fazlasının her yıl izlendiğini/
denetimden geçtiğini ve dış takip
imkanlarını da kısmen kullandığını
açıklamalıdır. Dış takip, şirketler veya
sivil toplum kuruluşları tarafından
yapılabilir.”
“Konfeksiyon fabrikalarının
onaylanmasını takiben, onları en
azından yılda bir defa denetlemeye
çalışırız. Bir fabrikaya her yıl gitmemiz
mümkün olmayabilir. Bu durumda
üçüncü şahıs denetçilerle ve bağımsız
yerel dış kaynaklarla çalışırız.”
Politikaya uymama
vakalarını ele alma
prosedürleri vardır
Şirket, sorunu çözmek için
tedarikçiyle işbirliği yapmaya
çalıştığını açıklamalıdır ve fesih son
çare olmalıdır.
“Şirket, performanslarını devamlı
olarak geliştirmelerine yardımcı olmak
amacıyla, ‘uyumun derhal
sağlanamayabileceğini ancak tercihinin,
zaman içinde gelişmelerine yardımcı
olmak için, fabrikalarla birlikte
çalışmaya devam etmek olduğunu’
kabul eder. Maalesef, fabrikaların
standartlarımıza uymaya gönüllü
olmadığı ya da uyamadığı durumlar
bulunmaktadır. Bu tür durumlarda, iş
ilişkimizi sona erdirmeye kadar varan
önlemler alacağız.”
İlgili personele eğitim
sağlar
Şirketin kendisinin veya tedarikçisinin “satın alma ekibimiz, tedarik zinciri
personelini (ama her ikisini birden
çalışma standardı politikamız
değil) eğitmesi durumunda bu
konusunda eğitim görmüştür”
göstergeyi karşıladığı kabul edilir.
veya
Şirketin satın alma ekiplerinin tedarik
zinciri çalışma standardı konularında “tedarikçilerimizin politikamızı
eğitim aldığını veya şirket içi denetim anlamasını sağlamak için düzenli
aralıklarla kapasite geliştirme
ekibine eğitim verildiğini açıklaması
çalışmaları yaparız.”
durumunda göstergeyi karşıladığı
kabul edilir.
© EIRIS
50
Hem kendi personeline
hem tedarikçilerinin
personeline eğitim verir
Şirketin hem kendisinin hem
tedarikçisinin personeline eğitim
vermesiyle göstergeyi karşıladığı
kabul edilir.
“Yeni vendorlara yönelik düzenlenen
toplantılarda ve mevcut tedarikçiler
için düzenlenen bölgesel eğitimlerde,
Vendor Davranış Kurallarımızda ve
kurumsal vendor el kitabımızda
özetlenen politikalarda.”
Tedarik zinciri çalışma
standartlarından
sorumlu, sorumluluğu
net olarak tanımlanmış
bir üst düzey yönetici
vardır
Bu konudan, bir üst düzey yönetici
sorumlu olmalıdır.
“Tedarik zinciri çalışma
standartlarımızdan nihai olarak, Genel
Müdürümüz sorumludur.”
Sistemlerinin, en yüksek
risk alanlarını
hedeflediğini ortaya
koyar
Şirketin izleme ve denetim
sistemlerinin risk düzeyi en yüksek
alanları hedeflediğini gösteren
kanıtlar olması halinde göstergeyi
karşıladığı kabul edilir. Sistemlerin en
riskli ülkeleri hedef alması gibi
“Sosyal denetimlerimizi, Bangladeş
dahil, çalışma standardı sorunlarının
mevcut olduğu ülkelere
yönlendiriyoruz.”
veya
“en yüksek risk arz eden tedarikçileri
belirledik ve bunların yıllık olarak
denetimden geçmesini sağlıyoruz.”
Yönetim sistemlerinin
kapsamlı bir şekilde
denetlendiğini ortaya
koyar
Şirketin tedarik zincirinin büyük
bölümünü düzenli olarak
denetlediğini gösteren kanıtlar
olması halinde göstergeyi karşıladığı
kabul edilir.
Şirket bu göstergeyi karşılıyorsa
‘Şirketin izleme ve denetim
sistemlerinin en yüksek riskli alanları
hedeflediğini göstermesini’ şart
koşmuyoruz çünkü tedarikçilerin
çoğunluğu denetleniyorsa, bu şartın
sağlandığı kabul edilir.
Tedarik zinciri çalışma
standartları yönetim
sistemleri ile satın alma
yönetim sistemleri
arasında açık ve net bir
bağlantı olduğunu
ortaya koyar
© EIRIS
Şirket, tedarik zinciri çalışma
standartları yönetim sistemlerinin
satın alma yönetim sistemlerinin bir
parçası olduğunu ortaya koymalıdır.
Tüm satın alma kararlarının çalışma
standadına uyum esasına dayalı
olduğunun net bir biçimde ortaya
konması ile göstergenin karşılandığı
kabul edilir.
“Konfeksiyion fabrikalarının
onaylanmasını takiben, onları en
azından yılda bir defa denetlemeye
çalışırız. Bir fabrikaya her yıl gitmemiz
mümkün olmayabilir. Bu durumda
hedefe ulaşmak için üçüncü şahıs
denetçilerle ve bağımsız yerel dış
kaynaklarla çalışırız.”
“Tutarlı üretim siparişleri vermeye ve
tedarikçilere, bu işe uzun vadeli
baktığımız konusunda güvence
vermeye çalışıyoruz. Bu daha derin
ortaklıkların, giyim ürünlerimizi
piyasaya sunarken daha fazla hız ve
esnekliğin yanısıra, trendleri yakalama
imkanı sağladığına, bir yandan da
tedarikçilerimize, gelecek siparişlerin
51
miktarıyla ilgili daha iyi fikir
vereceğinden daha iyi yönetme imkanı
sağladığına inanıyoruz.”
Tedarik Zinciri Hakkında Raporlama
Bilgi yok
Sınırlı
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Politikasının tedarikçilere
bildirilmesini rapor eder
Şirketin tedarik zinciri politikasını
tedarikçilere ne şekilde bildirdiği
konusunda kamuya açık bilgi
“Müteahhit bu y bütün önemli iş
alanlarında, personelinin
dilinde/dillerinde yayınlayacaktır.”
Tedarikçileri
ziyaretleri/denetimlerini
rapor eder
Şirket tedarikçilere yapılan ziyaret ve
denetimlerin sayısını açıklamalıdır.
“Bu yıl, 1.161 denetim yaptık;
müteahhit fabrikaların %80’i
denetlendi.”
Politikaya uymama
vakalarını ele alma
prosedürlerini rapor eder
Şirket, problemi çözmek için
tedarikçiyle işbirliği yaptığınıve son
çare olarak feshe başvurduğunu
kamuya açıklamalıdır.
“Fabrika sürdürülebilirlik performansını
ölçmek için Satın Alma ve İmalat
Sürdürülebilirlik Endeksi. Fabrikalara
Altın, Gümüş, Bronz, Sarı ve Kırmızı
şeklinde dereceler verilir.”
İlgili personelin eğitimi
konusunda rapor verir
Şirket, personel eğitimi konusunda
bilgi vermelidir. Tedarik zinciri
standartları konusunda eğitilen
personel sayısı buna örnek olabilir.
“Son birkaç yılda, çok paydaşlı
çalıştayları birleştiren insan kaynakları
yönetimi programımızın en önemli
kısımlarından biri, fabrika yöneticileri
için verilen eğitimler ve işçilere anket
uygulanması olmuştur.”
İzlenen/denetlenen tesis
adedi konusunda rapor
verir
Şirket, denetlenen ve izlenen tesis
adedini açıklamalıdır.
“Bu yıl, 1.161 denetim yaptık.”
Tedarik zincirinin ne
Şirket, izlenen veya takip edilen
kadarlık bir kısmının
tedarikçilerin oranını açıklamalıdır.
izlendiğini/
denetlendiğini rapor eder
© EIRIS
“2010 yılında, ana tedarikçilerimizin
%90’ını denetledik.”
52
Risk
değerlendirmelerinin
ayrıntılarını açıklar
Şirket, risk değerlendirme yoluyla
hedef izleme konusunda rapor
vermelidir.
Tedarikçilerin %66’sının denetimden
geçmiş olması bu gösterge için
dikkate alınır.
“İmalat endeksi ölçülerimize göre, risk
endeksi düşük fabrika performansı
konusunda en yüksek riski ve en yüksek
potansiyeli taşıyan ülkeleri belirler.
Politik risk, sosyal/uyum riski,
ekonomik risk ve altyapı ve iklim riski
olarak, dört ana alanı değerlendirir.
Bunların her biri, %25’er olarak, eşit
ağırlıkla değerlendirilir.”
açıklar
Şirket, çeşitli girişimlerle bağlantıları
konusunda rapor vermelidir.
Sözkonusu girişimler çok paydaşlı
olmalıdır, dolayısıyla sadece
şirketlerin üye olduğu girişimler
sayılmaz.
“Şirket, raporlama konusunda geri
bildirim almak için paydaşlarla resmi ve
gayriresmi olarak bağlantı kurduğunu
beyan eder. Şirket, bu bağlantılar için,
ilk taslaklarla ilgili geri bildirimde
bulunan ve raporlamamızla ilgili olarak
önem, bütünlük, konuyla bağlantı, ton,
performans, raporlamamızın geleceği
gibi konuları ele alacak bir uzmanlar
grubu kurmuştur.”
Dış kuruluşların tespit
ettiği uyumsuzluk
vakalarına cevap
vermiştir
Şirket, son bir yıl içinde, sivil toplum
kuruluşları gibi dış kuruluşların tespit
ettiği uyumsuzluk vakalarına verdiği
cevapların ayrıntılarını rapor
etmelidir.
“Şirket, sivil toplum kuruluşunun
iddialarını araştırmak için bağımsız bir
denetçi atamıştır.”
Tespit edilen
uyumsuzluklara örnek
verir
Şirket, izleme ve denetim sırasında
tespit edilen uyumsuzlukların türünü
ayrıntılı olarak rapor etmelidir. Sağlık
ve güvenlikle ilgili konular veya zorla
fazla mesai yaptırma gibi durumlar
buna örnek olabilir.
“2011 mali yılında denetlenen tesislerin
%81’inde sağlık ve güvenlik; %62’sinde
fazla mesai, %51’inde ise sosyal
yardımlarla ilgili eksikler tespit edildi.
Mevcut durumda, uyumsuzluk
vakalarını inceliyoruz.”
Tedarik zinciri
politikasına uymama
vakalarını rapor eder
Şirket, tespit edilen, politikaya
uymama vakalarını rapor etmelidir.
“Bu yıl, uyumsuzluk vakalarının %41’i
çalışma saatleriyle, %36’sı ücretlerle,
%1’i çalışan yaşıyla, %2’si örgütlenme
özgürlüğü ve %3’ü tacizle ilgiliydi.”
Tedarikçi performansı
konusunda veri sunar
Şirket, uyum sağlayan ve sağlamayan
tedarikçi sayısını rapor etmelidir.
“2011 yılında, 1. Derece tedarikçilerin
yaklaşık %53’ü kabul edilebilir uyum
düzeyleri tutturmuş; B+ veya A
derecelerini korumuştur.”
© EIRIS
53
Raporu bağımsız bir
tarafça onaylanır.
Şirket tedarik zinciri riskyönetiminin
bağımsız bir tarafça onaylandığını
ortaya koymalıdır.
“PricewaterhouseCoopers, X Şirketinin
2011 yılı Yıllık Entegre Raporunu
onaylamıştır. Bu onay, Şirketin tedarik
zinciri politikası, faaliyetleri ve
performansı konusunda rapor verdiği
Şirket X.SAFE bölümünü içerir.”
Raporunun paydaşlar
tarafından onaylandığını
veya paydaşların
görüşlerinin rapor
yazımında etkili
olduğunu ortaya koyar
Şirket, paydaşlarının şirket raporu ve
tedarik zinciri yönetimi sistemleri
konusundaki geri bildirimlerini/
yorumlarını sunmalıdır.
“Şirket websitesinde, Etik Ticaret ve
Uluslararası Sosyal Hesap Verebilirlik
Girişimi’nin (Ethical Trading Initiative
and Social Accountability International)
görüşlerine yer vermiştir. Şirket, Sosyal
ve Etik Raporu’nda, Şirkete raporu
hazırlamasını tavsiye eden Kamuya Açık
Raporlama Çalışma Grubu’nun bir
beyanına yer vermiştir. Kamuya Açık
Raporlama Çalışma Grubu’nda, As You
Sow, the Center for Reflection,
Education and Action ve Interfaith
Center on Corporate Responsibility gibi
kuruluşlardan üyeler vardır.”
Raporlamada
Şirket, tedarik zinciriyle ilgili,
şirketlerin daha önce bilgi vermediği
yönleri konusunda rapor vermelidir.
Bir şirket, bu konuda öncülük yapan
bir başkasını takip ederse, o da
sayılır.
© EIRIS
Şirket, alternatif olarak, çeşitli
paydaşlardan gelen yorumların
raporun içeriğini nasıl etkilediğini
ortaya koyabilmelidir.
“Şirket, uyumsuzluk vakalarının adedi
ve türü konusunda, X Şirketinin yaptığı
şekilde halka açık rapor verir.”
54
SAĞLIK VE GÜVENLİK
Sağlık ve Güvenlik
Az bilgi/hiç
bilgi yok
Biraz
Açık
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Kazanılan ödüllerin
ayrıntılarını sundu
Şirket, sağlık kuruluşlarından ödül aldığına
veya faaliyetlerinin OHSAS 18001 sertifikalı
olduğuna dair belge sunmalıdır.
“2005 yılından önce satın
alınan tüm arazilerimiz OHSAS
18001 sertifikalıdır.”
Sağlık ve güvenlik
eğitimiyle ilgili ayrıntıları
sundu
Şirket, sağlık ve emniyet eğitimi verdiğine
dair belge sunmalıdır.
“Tüm personelimiz sağlık ve
güvenlik konusunda her yıl
eğitim alır.”
Bir üst düzey yöneticinin
sağlık ve güvenlik
konularından sorumlu
olduğunu belirtmiştir
Şirket, sağlık ve güvenlik konularından
sorumlu bir üst düzey yöneticisi olduğuna
dair belge sunmalıdır.
“Şirketin Sağlık ve Güvenlik
Komitesi, Şirketin tüm
faaliyetleriyle ilgili olarak
sağlık ve güvenlikten
sorumludur.”
siciliyle ilgili nicel veriler
sunmuştur.
Şirket örneğin tekrarlanma sıklığı, ölümlü
kaza sayısı gibi sağlık ve güvenlik
performansıyla ilgili bir veri açıklar.
“2011 yılında, iki ölümlü kaza
olmuştur.”
siciliyle ilgili kapsamlı
nicel veriler sunmuştur.
Şirket örneğin tekrarlanma sıklığı, ölümlü
kaza sayısı gibi sağlık ve güvenlik
performansıyla ilgili en az iki veri açıklar.
“2011 yılında iki ölümlü kaza
olmuştur; Şirkette yaralanma
oranı 0,23 (2013) ve 0,13’tür
(2012)”.
© EIRIS
55
BANKACILIK KRİTERLERİ
Kurumsal Krediler
Şirket profilinde bir kayda yer verilebilmesi için bu kritere uyuma ilişkin yeterli kanıt olması gerekir.
Kredi faaliyetinden elde edilen gelire değil, kredi finansmanından kaynaklanan direkt riske bakılır. Şirket
profilinde bir kayda yer verilebilmesi için şirketin:

Toplam kurumsal kredi riskinin, önceki iki mali raporlama döneminde toplam finansal varlıklarının
%5’inden fazla olması
veya

Toplam kurumsal kredi riskinin, önceki iki mali raporlama döneminde 20 milyar Avro’dan fazla
olması gerekir.
Bu koşulun karşılanması halinde, şirket aşağıdaki derecelendirme cetveline ve metodoloji kriterlerine göre
değerlendirilecektir:
Derecelendirme
Cetveli:
Bilgi yok
Sınırlı
Düşük Orta
Orta
İyi
Kurumsal Krediler Politikası
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Özelikle BAZI Kurumsal
Krediler için, yasal
asgari gereklerin
üzerinde, çevresel ve
sosyal unsurları
kapsayacak şekilde
uygulanan, ESG
(Çevresel, Sosyal ve
Yönetişim) unsurlarını
kredi derecelendirme
ve kredi riski
süreçlerine dahil etme
taahhüdü.
Bu taahhüt, bir bankanın, sadece bazı
seçilmiş yüksek riskli sektörler için ESG
kriterlerini kullanma taahhüdüyle
birlikte kurumsal kredilerin ESG
entegrasyonuna ilişkin, sektör bazlı bir
yaklaşım uyguladığı durumlarla ilgilidir.
Ancak, bankanın tüm yüksek riskli
sektörleri yeterince kapsadığına dair
yeterli kanıt olmadığı takdirde bu kriter
karşılanmış sayılmaz.
Şirket şunları belirtmektedir:
“İşletme Bankacılığı, Servet, Kurumsal
ve Sermaye gruplarımız bünyesindeki
kredi politikaları, ilgili sosyal ve çevresel
risklerin hafifletilmesini sağlamak için,
yüksek etkiye sahip endüstrilere
odaklanan bir yaklaşımı içerecek
şekilde geliştirildi.” ve “*Grubun+ sosyal
ve çevresel politikaları, Sosyal ve
Çevresel Yönetim Sistemimiz (SEMS) ile
bağlantılıdır ve sistemi
desteklemektedir; ayrıca Grup Kredi
Politikasına entegre edilmiştir.”
Şirket, sektör bazında özel politikalarını
yayınlamaz.
Şirket, senelik Ekvator Prensipleri
© EIRIS
56
Kabul Edilebilir Uygulamalar:
Uygulama 1: Yeni, projeye özgü
kredileri, genişletilmiş Ekvator
Prensipleri III gereksinimleriyle birlikte
değerlendirme taahhüdü.
raporu yayınlar. Rapor, Ekvator
Prensipleri imza durumuna uygun
olarak çevresel ve sosyal unsurları
kapsayan taahhütlerini kapsamlı bir
biçimde gösterir.
Uygulama 2: Çevresel ve Sosyal
Sürdürülebilirliğe İlişkin IFC Performans Şirket, Çevresel ve Sosyal
Standartları taahhüdü.
Sürdürülebilirliğe İlişkin IFC Performans
Standartlarını taahhüt etmektedir.
Bu taahhüt, finansal aracılar vasıtasıyla
sağlanan proje ve kurumsal
finansmanlar dahil olmak üzere,
doğrudan yatırımları kapsayan IFC
Performans Standartlarından
kaynaklanır.
Özelikle yüksek riskli
sektörlerde TÜM
kurumsal krediler için,
yasal asgari gereklerin
üzerinde ve çevresel
ve sosyal unsurları
kapsayacak şekilde
uygulanan, ESG
unsurlarını kredi
derecelendirme ve
kredi riski süreçlerine
dahil etme taahhüdü.
ESG hususlarını kredi riski süreçlerine
ve özellikle:
 Yüksek riskli sektörlerdeki TÜM
kurumsal kredilere ilişkin
(minimum 4 sektör);
 Yasal asgari gereklerin
üzerinde uygulananlara ilişkin
– örneğin, misket bombalarına
ilişkin gereklilikler yasal
uygunluğun gerektirdiği
düzeyde uygulanırken, dağ
dinamitleme işiyle iştigal eden
şirketlere yatırım yapmama
veya bu şirketleri finanse
etmemeye yönelik yatırım
politikası, yasal uygunluğu
aşacak şekilde uygulanır.
 Hem çevresel hem de sosyal
unsurları kapsayanlara ilişkin
süreçlere dahil etme taahhüdü.
Banka, ‘tüm kredi verme işlemlerinin,
belirtilen kredi verme politikasına
ilişkin sürdürülebilirlik riskine tabi
olduğunu’ ve ‘politikanın, banka ve tüm
iştirakleri, şubeleri, temsilcilikleri ve
kontrolü altındaki tüm tüzel kişiler için
geçerli olduğunu’ beyan eder. Banka,
tarım, enerji üretimi,
madencilik/maden çıkarma
endüstrileri, ormancılık ve balıkçılığa
ilişkin politikalarla, proje finansmanına
ilişkin bir takım sektöre özgü politikalar
belirlemiştir. Politikalar, yasal asgari
gereklerin yeterince üzerindedir ve
çevresel ve sosyal konuları
kapsamaktadır. Banka Ekvator
Prensiplerini imzalayanlar arasındadır.
EIRIS, en az DÖRT yüksek riskli
sektörün, ilgili sektörlerdeki TÜM
KREDİ VERME uygulamalarını
kapsayacak şekilde özel politikalar
kapsamına alınmasını ve ilgili
politikalarda yasal asgari gereklerin
aşılmasını beklemektedir. EIRIS
aşağıdaki altı sektörü/alanı, en yüksek
© EIRIS
57
hassasiyet ve riske sahip alanlar olarak
tanımlamıştır (Banktrack1 kullanarak):

Tarım

Balıkçılık

Ormancılık

Madencilik

Petrol ve gaz

Enerji üretimi
Kabul Edilebilir Uygulamalar:
Uygulama 1: Banka, tüm yüksek riskli
sektörlerde kurumsal finansmanı
sınırlandıran “Evrensel taahhüde”
sahiptir (TÜM kurumsal krediler için
yasal asgari gerekleri aşan seviyede).
Bu kriterler, yasal asgari gerekleri aşan
ve çevresel ve sosyal unsurlar içeren
tüm kredilerin, finansman alabilmek
için, bankanın genel kredi verme
politikasına uymasını zorunlu tutan
Banka kanıtlarını kapsar.
Tüm kurumsal kredi faaliyeti, bankanın
Etik Politikasına tabidir. Etik Politikası,
çevresel ve sosyal unsurları kapsar,
asgari uyum gereklerini aşar ve
bankanın sunduğu tüm kredilerle
ilgilidir. Banka şu beyanda
bulunmaktadır: “Yalnızca Etik
Politikamıza hiçbir aykırılığın olmadığını
tespit ettiğimiz durumlarda işletme
bankacılığı kredileri vereceğiz.
işletmemizin potansiyel mali kazancı
hiçbir zaman bu kararda etken olmaz."
1www.banktrack.org/download/close_the_gap/close_the_gap.pdf
© EIRIS
58
–Kurumsal Kredi Sistemleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
ESG unsurlarının kredi
derecelendirme ve
entegre edilmesine
ilişkin eksik
sistem/prosedürler
bulunduğuna dair
kanıt
Şirketin kurumsal kredi verirken
çevresel ve sosyal politikaları
uygulamaya yönelik sistemler
kurduğuna, ancak sistemlerin
yetersizliğinin tespit edildiğine dair
kanıtlarbu kriterle ilişkilidir.
Şirket, risk yönetim süreçlerine ESG
entegrasyonunun kapsamını belirtir.
Daha yüksek bir değerlendirme
alabilmek için şirketin, finansmanın
çevresel ve sosyal risk politikası
kurallarını ihlal etme potansiyelinin
bulunduğu kapsamlı başvuru
süreçlerini açıklaması, süreçleri gözden
geçirmesi ve nihayetinde finansmanı
çevresel ve sosyal unsurlara dayanarak
reddetmesi gerekir.
Ayrıca, kurumsal kredilerin
verilmesinde mevcut çevresel ve sosyal
politikaları ihlal eden kurumsal
kredilerle ilgili bir başvuru sürecinin
olması ve başvuru sürecinin özel bir
komite/kurul/organ tarafından
yürütülmesi de bu kriterle ilişkilidir.
Eksiklik, süreç kapsamında, bir kredi /
işlem / müşteri talebinin potansiyel
olarak yasaklanmasına özel olarak
atıfta bulunmayan bir sistem yapısıyla
ilgilidir.
ESG unsurlarının
sadece PROJE
FİNANSMANIYLA ilgili
kredi derecelendirme
ve kredi riski
süreçlerine entegre
edilmesine ilişkin
eksiksiz
sistemler/prosedürler
bulunduğuna dair
kanıt
Bu kriter, şirketin sunduğu kurumsal
kredilerde çevresel ve sosyal
politikalarını uygulamaya yönelik
sistemler kuran, ancak bu sistemleri
yetersiz olarak değerlendirilen
şirketlerle ilgilidir.
Ayrıca, kurumsal kredilerin
verilmesinde mevcut çevresel ve sosyal
politikaları ihlal eden kurumsal
kredilerle ilgili bir başvuru süreci
olduğunu ve başvuru sürecinin özel bir
komite/kurul/organ tarafından
yürütüldüğünü gösterebilir.
Eksiklik, açık politikalara uymamanın,
finansmanın reddi veya bir kredi /
işlem / müşteri talebinin
reddedilmesiyle sonuçlanacağını teyit
eden detaylar içermeyen bir sistem
© EIRIS
Bankanın tarama yöntemi, “projeyle
ilgili kurumsal kredileri" içerir (toplam
işletim tutarı 100 milyon USD veya
üzeri ve her bir bankanın bireysel payı
en az 50 milyon USD olduğu sürece).
Banka, dahili süreçlerini EPIII
gereksinimlerini karşılayacak şekilde
uyarlamıştır.
Şirket, artan çevresel ve sosyal risk
nedeniyle başvuru detayları dahil
olmak üzere, senelik Ekvator
Prensipleri raporunda, Ekvator
Prensipleri ile ilgili detaylı sistem
sürecini yayınlamıştır.
59
yapısı ile ilgilidir.
Örneğin, müteakip uygulama sürecini
anlatan, fakat potansiyel kredi reddinin
detaylarını belirtmeyen bir sistem eksik
sayılacaktır.
Diğer proje bazlı uygulamalar:
Bankanın kurumsal Kredi finansman
taleplerine DOĞAL SERMAYE
HESAPLAYICIYI uygulaması
Bankanın kurumsal kredi finansman
taleplerine KARBON RİSK
HESAPLAYICIYI uygulaması
PROJE
FİNANSMANININ DA
ÖTESİNDE, ESG
unsurlarının kredi
derecelendirme ve
entegre edilmesine
ilişkin eksiksiz
sistem/prosedürlerin
bulunduğuna dair
kanıt
Banka, sektöre özgü ESG kriterlerine
ilişkin potansiyel ihlallerin bir görüşme
sürecine yol açacağına, ESG
gereksinimlerinin karşılanmamasının,
finansmanın reddiyle sonuçlanacağına
dair kanıt sunmalıdır.
Sistem unsuru, yeterli sayıda sektörün
kapsandığına dair inceleme yapmaz.
Zira bu husus, politika göstergeleri
kapsamındadır.
Bu unsur, çevresel ve sosyal
entegrasyon sürecinin yalnızca SRI
veya ESG Fonlarına veya yalnızca proje
finansmanına uygulanmadığını, tüm
ilgili sektöre özgü kurumsal krediler
için ana kurumsal krediler / kredi riski
sürecine entegre edildiğini gösterir.
Banka, kredi verme ile ilgili politikasının
özel bir alt bölümü ile, Sürdürülebilirlik
Riski Yönetim Çerçevesi (SRMF)
vasıtasıyla uygulanan şemsiye
Sürdürülebilirlik Riski Politikasına
sahiptir. SRMF, “üç savunma hattı”
prensibiyle çalışır ve şirketin Merkezi
Sürdürülebilirlik Departmanı, SRMF’nin
başlatılması, geliştirilmesi, gözden
geçirilmesi ve güncellenmesinden
sorumludur. Banka, kredi başvuru
prosedürleriyle ilgili kapsamlı detaylar
sağlamaktadır.
Banka, tüm vurgulanan sektörlerdeki
kredilerin asgari düzeyde ek
araştırmaya tabi tutulduğunu,
yüksek/hassas vakaların ise, İtibar Riski
Yeterli bir sistem, bankanın çevresel ve Komitesine havale edildiğini teyit eder.
sosyal unsurları, başvurunun
Banka, 2013 Sürdürülebilirlik
alınmasından finansman teklifine kadar Raporunda kapsamlı sistem yapısını
kredi finansman sürecine nasıl
tanımlar ve sürecin sonunu, nihai
uyguladığını göstermelidir.
karar/yasak ile kesin olarak belirtir.
Alternatif olarak, bir banka, (i)
gelişmeye devam etmesi ve (ii)
politikalara uyması için tüm kredi
alanlarla ve finansman ortaklarıyla
finansman sonrasında aktif olarak
görüştüğünü gösterebilir.
© EIRIS
60
Kurumsal Kredi Raporlamaları
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Proje Finansmanının da
ötesinde Kurumsal
Finansmana ilişkin ESG
tarama seviyesi
hakkında HER TÜRLÜ
niceliksel raporlama
Açıklama gerektirmeyen , halka açık
veri bulunması gereklidir.
Şirket 2013 Faaliyet Raporunda 2013’te
21.39 milyar EUR Sürdürülebilir
Finansman sağladığını rapor
etmektedir.
Şirket, Kurumsal Krediler
Çevresel ve Sosyal
entegrasyon sürecine
tabi tutulmuş tüm
kurumsal kredilerin
(proje finansmanının
ötesinde) mutlak
tutarını (USD, GBP)
ve/veya yüzdesini rapor
eder.
Rakamsal veri sağlanmalıdır.
Şirket 2013 Faaliyet Raporunda, özel
sektör kredilerinin toplam tutarını ve
aşağıdaki açılardan bu rakamın
dökümünü gösteren kapsamlı listeler
vermektedir:

Sektör ayrımı (gıda/tarım,
ticaret endüstri ve hizmetler
(TIS) ve özel şahıslar)

Grup kuruluşu (yurtiçi, toptan,
kiralama ve emlak)

Sektöre göre TIS Kredileri

Sektöre göre gıda/tarım
Şirket, tüm mevcut kredilerinin
politikalarına tabi olduğunu açıkça
beyan eder.
Yalnız proje
finansmanını kapsayan
kurumsal finansmana
ilişkin ESG tarama
seviyesi hakkında HER
TÜRLÜ rakamsal
raporlama
© EIRIS
Rakamsal veri sağlanmalıdır.
Şirket Ekvator Prensiplerini
imzalayanlar arasındadır ve EP
gereksinimlerine uygun olarak proje
finansmanlarının sayısına ilişkin verileri,
risk kategorisi bazında rapor eder.
Ayrıca, şirket 2014 yalında, 302
finansman talebinin ilgili Çevresel
Yönetim Ekibine havale edildiğini
belirtmektedir.
61
NEGATİF TAVAN – Tartışmalı Projelere Katılım

Tartışmalı Projelere Katılım
Ek Gösterge - PERF1
Bir şirketin, birden fazla tartışmalı projeye finansman sağladığı veya en az bir projenin EIRIS tarafından
oldukça tartışmalı olarak değerlendirildiği tespit edilirse, skor, maksimum not ile SINIRLANDIRILMALIDIR.
Program, Banktrack (potansiyel tartışmalı projeleri tanımlamak için) ve EIRIS Convention Watch servisinin
bir kombinasyonunu kullanır.
Bir veya birden fazla tartışmalı projeye katılım söz konusu ise, maksimum not Ortadır. EIRIS, Convention
Watch’tan gelen verilerle birlikte üçüncü şahıs NGO veri denetimlerini kullanan bir süreci izleyecek ve ilgili
finansal desteğin hala verildiğinden emin olmak için şirket ile irtibat kuracaktır.
Finansmana doğrudan katılıma sahip şeklinde sınıflandırılmak için, Banktrack veritabanı, projeye her türlü
finansal katılımı, sahayı işleten ana şirket veya tüzel kişiyi tespit etmek amacıyla kullanılacaktır. “Doğrudan”
şeklinde değerlendirilen finansman türleri şunları içerir:

Proje ile ilgili proje finansmanı

Borç finansmanının ayarlanması dahil olmak üzere, proje ile ilgili danışmanlık hizmetleri

Projenin bir yönüyle doğrudan bağlantısı olan Kurumsal Krediler

Arsa karşılığı nakit

Doğrudan bağlantının bulunduğu hisse senedi/ tahvil aracısı veya yöneticisi
EIRIS, finansman düzenlemesi ve tartışmalı proje arasında açık, doğrudan bağlantıya dair yetersiz kanıt
bulunan hallerde, herhangi bir finansman düzenlemesini ilgili şeklinde değerlendirmeyecektir. Dahil
edilmeyen finansal katılım türleri şunlardır:

Bankanın proje için fizibilite çalışması yaptırdığı danışmanlık hizmetleri

Yöneten / işleten / mal sahibi şirkete genel kurumsal krediler

Yöneten / işleten / mal sahibi şirket adına, tartışmalı proje ile doğrudan bağlantısı olmadan tahvil
ihracı

Yöneten / işleten / mal sahibi şirket adına öz sermaye ihracı

Söz konusu proje ile doğrudan bağlantı kanıtı olmadan kredi verilmesi
Örnek:[Banka] birden fazla tartışmalı projeye doğrudan katılımı nedeniyle orta ile değerlendirilmiştir.
Projeler şunlardır:
Shwe gaz ve boru hattı projeleri Myanmar *Banktrack, 11/03/2015+ *Şirket katılımı, XX/XX/20XX+
© EIRIS
62
Perakende bankacılık
Sorumlu Kredilendirme ve Finansal Erişim
Şirketler, ancak şirketin önemli miktarda tüketici/perakende bankacılık faaliyetleri varsa Sorumlu
Kredilendirme ve Finansal Erişime yönelik yaklaşımları açısından değerlendirilirler.
Kılavuz
Sürecin ana hatları
Örnekler
Şirketin önemli
miktarda bankacılık
faaliyetleri var mı?
Sadece HAYIR veya EVET olarak
yanıtlayınız. HAYIR ise, iş detayları not
alanını düzenleyiniz. EVET ise, sorumlu
kredi verme sorusunu oluşturunuz ve
değerlendirmeyi tamamlayınız.
Banka grubu, lider finansal hizmet
sağlayıcısıdır ve bölgesinin en
büyüklerinden biridir. Bir takım iş
birimi ve destek fonksiyonundan
oluşur.
'Önemli’ miktarda perakende
bankacılık faaliyetleri bulunan bir şirket
aşağıdaki koşullardan herhangi birini
karşılayan banka olarak tanımlanır:
Bireysel Bankacılık, bireysel ve özel
bankacılık müşterilerine hizmet verir.
Birim, günlük bankacılığı basitleştirmek
ve etkinleştirmek amacıyla yenilikçi
dijital çözümlerin sunulmasına ve
birden fazla karmaşık finansmana sahip
müşterilere proaktif danışmanlık
sağlanmasına odaklanır.
(i)
Senelik gelirinin %25’inden
fazlasını perakende
bankacılık faaliyetlerinden
sağlayan banka veya
(ii)
Senelik gelirinin 1 milyar
EUR’dan fazlasını
perakende bankacılık
faaliyetlerinden sağlayan
banka
Veya (i) ve (ii)’nin her ikisi
© EIRIS
63
Sorumlu Kredilendirme:
NOT: Bu araştırma alanı, sadece önemli perakende bankacılık faaliyetleri bulunan şirketler için geçerlidir.
* Aşağıdaki göstergelerden bazıları, birden fazla başarı seviyesine sahiptir.
Derecelendirme
Cetveli:
Bilgi yok
Sınırlı
Düşük Orta
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
İzlenen unsurların en
fazla ikisini/izlenen
unsurların üç veya daha
fazlasını kapsayan,
sorumlu kredi vermeye
ilişkin politika veya
taahhüt
Aşağıdakilere dair kanıt bulunması:
Banka, yeni ve ek kredi başvurularıyla
ilgili hızlı ve sorumlu kredi verme
kararları alabilmek için, müşteri risk
derecesinin doğru bir
değerlendirmesini yapar. Müşterinin
davranış ve koşullarındaki değişikliklere
çabuk reaksiyon gösterebilmektedir.
İzlenen unsurların en
fazla ikisini/ en az ikisini
kapsayan sorumlu kredi
verme sistemi

Sorumlu tüketici kredileri
verilmesine ilişkin genel
taahhüt;

Kasıtlı satış istismarını
önlemeye yönelik taahhüt;

Yüksek faiz oranlı kredi
vermemeye yönelik taahhüt;
kredi vermeden önce
kredibilitenin kontrol
edilmesi;

Kredi verme süreç ve
uygulamalarında şeffaflık;

Sorumlu kredi verme
bağlamında müşterilere adil
davranma; borçluları
evlerinde tutmak için çaba
göstermeye yönelik taahhüt
(yani hacizden kaçınmak); vs.
Aşağıdakilere dair kanıtlar:

Sorumlu kredi verme
eğitiminin verilmesi;

Uygunluğun izlenmesi; vs.
Gelişmiş Unsurlar:
© EIRIS

İzleme sonuçlarının
açıklanması;

Şikayetleri en aza indirme
hedefleri (ve diğer ilgili
Grup, sorumlu kredi verme
uygulamasını taahhüt etmektedir.
Müşteri ve toplumun beklentilerine
paralel olarak ürünleri sorumlu bir
şekilde pazarlama yükümlülüğünü
kabul etmektedir.
Şirket kredi onay yetkisini beceri ve
deneyime göre tahsis eder. İnsanların
eğitilmelerini ve rollerini
yürütebilmelerini sağlayacak ve kredi
onayın, satış ve ilişki yönetiminden
fonksiyonel olarak bağımsızlığını
sağlayacak şekilde kilit sorumlulukları
ayırır.
64
hedefler);

Satış ekibine yönelik
teşvikler;

Geri ödemelerini
geciktirenler için borçların
yeniden yapılandırılması;

Erken borç spiral uyarı
sistemi vs.
Sorumlu kredi verme
performansına ilişkin
niteliksel/niceliksel
verilerin sağlanması
Niceliksel ve niteliksel veri
sağlanmalıdır.
Son üç takvim yılının
herhangi birinde yüksek
maliyetli kredi ürünleri
sunulduğuna ilişkin
hiçbir iddia olmaması
Kendinden açıklayıcı
Banka, 2013-2015 döneminde yüksek
maliyetli kredi ürünleri sunmamıştır.
Geçtiğimiz üç takvim
yılında sorumsuz kredi
verme uygulamalarına
dair iddialar olmaması
2013-2015 döneminde bankanın
sorumsuz kredi verme uygulamalarında
bulunduğuna dair hiçbir iddia
olmamıştır.
© EIRIS
Sorumlu kredi verme bilgileri,
sorumlu kredi verme ile ilgili şikayet
verilerini; evlerin haczi (nden
kaçınma) ile ilgili verileri; PPI (ücret
koruma sigortası) sahtekarlıkları ile
ilgili finansal çıkarımları içerir.
Banka, müşterilere verilen krediler ile
ilgili verileri internet sitesinde
yayınlamış ve 2014 yılında bir takım
şikâyetler almıştır.
65
Finansal erişim:
Derecelendirme
Cetveli:
Bilgi yok
Sınırlı
Düşük Orta
Orta
İyi
İleri
Kılavuz
Göstergeler
Örnekler
Banka hesapları ve kredi
verilmesi dahil olmak
üzere, finansal erişimi
artıran bir program veya
girişim
Şirketin, yurtiçi / ana piyasalarda
geleneksel olmayan müşterilere
yönelik finansal erişimi artırmak
amaçlı bir taahhüt, program veya
girişimi var mıdır?
Şirket, yerli topluluklara ait olanlar ve
65 yaşın üzerinde olanlar dahil olmak
üzere, düşük gelirli tüketicilere kredi
vermeyi taahhüt etmektedir.
Finansal erişimin
artırılmasına yönelik
niteliksel/niceliksel
hedeflerin sağlanması
Şirketin, geleneksel olmayan
müşterilere yönelik finansal erişimi
artırma hedefi var mıdır?
Banka, 2017 sonunda geleneksel
olmayan müşterilere finansal erişimi
%25 artırma hedefine sahiptir.
Finansal erişime ilişkin
niceliksel verilerin
açıklanması
Şirket, geleneksel olmayan
müşteriler için açılan/aktif banka
hesabı sayısı, geleneksel olmayan
müşterilere verilen kredi miktarı gibi,
finansal erişim hakkında niceliksel
verileri rapor ediyor mu?
Şirket, 2015 yılında geleneksel olmayan
müşteriler için 5,000’i aşkın yeni hesap
açtığını rapor etmiştir.
Hedeflere ilişkin
raporlama
Banka, 2015 yılında finansal erişim
hedefinin %85’ine ulaşmıştır.
Finansal erişimi
artırmaya yönelik açık
kanıtlar
Şirketin geleneksel olmayan
müşterilere finansal erişimi, mutlak
tutar veya oran olarak önceki 12 aya
göre artmış mıdır (banka hesapları
veya verilen krediler açısından)?
Şirketin rakamları, geleneksel olmayan
müşterilerde 2014 yılına göre 2015’te
%5 artış olduğunu göstermektedir.
© EIRIS
66
EK
BIST Sürdürülebilirlik Endeksi projesi kapsamında “kamuya açık bilgi”den kasıt
nedir?
Değerleme çalışmasında dikkate alınacak kaynakların türü:





Şirket yıllık mali rapor ve tabloları
Şirket Sürdürülebilirlik, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu, Çevresel, Sosyal ve Toplum türü
raporlar
Şirket websitesi
Düzenleyiciler veya kamu kurumları tarafından hazırlanmış ve kamuoyunun veya paydaşların
erişebildiği bilgiler (Örn. Mali yetkililer, çevre kurumları)
Kamuoyuna ve/veya paydaşlara açıklanmak üzere diğer üçüncü şahıslar tarafından hazırlanmış
bilgiler (Örn. CDP-Carbon Disclosure Project)
Dahil edilmeyecek kaynaklar:
 Şirket websitesinde yayınlanmayan ancak “talep üzerine iletilebilecek” bilgiler.




‘Gizli’ olarak adlandırılan kaynaklardan veya özel veya gayriresmi iletişim sonucu elde edilen
verilerkabul edilemez.
Kamuyu aydınlatma yoluyla teyit edilemeyen anket verisi veya anket cevapları kullanılamaz.
Hazırlanmakta olan veya şirket tarafından onaylanmamış materyaller kamuya açıklanana kadar
(Örn. Şirket websitesinde yayınlanana kadar) sayılamaz. (Bu durum her vesilede şirkete
hatırlatılmalı!)
Belirli politikalar veya idare sistemlerinin vb. varlığına delil teşkil edebilecek ama gizli tutulması
istenen işyeri personel talimatları (Şirketler bu kuraldan kaynaklanan kabul edilmeme durumuna
itiraz ediyorlarsa, kendi web sitelerine özetleri koymaları için teşvik edilebilirler).
Uygulamada daha ileri değerlendirmeyi gerektirebilecek ayrıntılar ortaya çıkabilir, yukarıdakiler netliği
sağlamak ve daha kolay anlaşılabilirlik sağlamak maksadıyla üretilmiştir.
EIRIS
© EIRIS
67
Daha ayrıntılı bilgi için
Liliya Akhmadullina, Araştırma Analisti
EIRIS | Global research for responsible investors (Sorumlu yatırımcılar için küresel araştırma)
+44 (0)20 7840 5830 (direct) | +44 (0) 20 7840 5700 (switchboard)
EIRIS hakkında
EIRIS, bağımsız analizler ve bu analizlerden elde edilen bilgilerin yatırım kararlarına dahil edildiği araçlarla
sorumlu yatırımcıları güçlendiren; çevresel, sosyal ve yönetimsel (ESG) alanda araştırmalar yapan öncü bir
küresel kuruluştur. 30 yıllık sorumlu yatırım tecribesine sahip EIRIS, ESG konularındaki anlayışını, kurumsal
uygulamalar ve pratik çözümler konusundaki bilgi birikimiyle birleştirmektedir. Sorumlu yatırımcılara
yönelik araştırma servislerimiz, emeklilik ve ticari fon yöneticilerini, bankaları, varlık yöneticilerini, yardım
kuruluşlarını ve dini kuruluşları da kapsayan, Avrupa, ABD ve Asya’da bulunan 200’ün üzerinde müşteriyi
destekleyen geniş yelpazede sorumlu yatırım stratejileri sağlamaktadır. Londra, Paris ve Washington’daki
ofislere ek olarak, araştırma kapsamını genişletmek ve yerel düzeyde sorumlu yatırım konuları hakkında da
takipte kalmak amacıyla Avustralya, Brezilya, Almanya, İsrail, Meksika, Güney Kore ve İspanya’da da küresel
iş ortakları ağına sahiptir. EIRIS, Birleşmiş Milletler Sorumlu Yatırım İlkeleri (UNPRI) imzacısı bir kuruluştur.
13 Ekim 2015’te, Fransa ve Birleşik Krallık’ın iki köklü araştırma şirketi olan Vigeo ve EIRIS, global erişimli tek
bir Avrupa şirketi olmak üzere birleşeceklerini duyurmuşlardır.
EIRIS hizmet ve ürünleri hakkında daha fazla bilgi almak için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz.
www.eiris.org veya e-posta [email protected]
© EIRIS
68

tıklayınız.

Transkript

Benzer belgeler

Brandeval

Tavsiye Nedenleri SNGYO (AL) • Şirketin projelerine göre yaptığımız

başvuru formunu indir

Global sorumluluk taşıyan global şirket

Tanrıya planlarından bahset.

ŞİRKET YÖNETİCİLERİ, YANLIŞ BÜYÜME STRATEJİLERİNDEN

RepMan Saha

Ek6 4734 Sayılı Kanunun 10 uncu Maddesine Göre Borcu Yoktur

Aile Şirketinde Başarının 3 Koşulu