Untitled

TASARRUF MEVDUATI S‹GORTA FONU
Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/‹STANBUL
Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35
www.tmsf.org.tr
Proje Ekibi
Proje Lideri: Ahmet MUTLU
Haz›rlayanlar: Raf Temizli¤i Proje Grubu
Editör: Yaflar ERD‹NÇ
Kapak ve ‹ç Tasar›m : GNG Tan›t›m / www.gngtanitim.com
Dizgi : Karizma Yay›nc›l›k / O¤uzhan KARA
Bask› : Artus Bas›m
‹kitelli Organize Sanayi Bölgesi Eskoop San. Sit.
B-1 Blok No: 63 ‹kitelli / ‹STANBUL
Tel.: (212) 671 70 92
ISBN: 978-975-19-4626-3
‹STANBUL - EK‹M 2009
RAF TEM‹ZL‹⁄‹ K‹TAPLI⁄I
1- EGEBANK
2- ‹NTERBANK
3- ‹KT‹SAT BANKASI
4- ET‹BANK
5- TOPRAKBANK
6- EGS BANK
7- YURTBANK
8- BANK EKSPRES
9- ESBANK
10- BANK KAP‹TAL
11- PAMUKBANK
12- DEM‹RBANK
ULUSAL BANK
13- TÜRK T‹CARET BANKASI
14- YAfiARBANK
S‹TEBANK
TAR‹fiBANK
15- KENTBANK
16- SÜMERBANK
17- BAYINDIRBANK
18- MARMARA BANK
‹MPEXBANK
KIBRIS KRED‹ BANKASI ‹STANBUL fiUBES‹
TYT BANK
19- ‹MAR BANKASI
20- TMSF ÇÖZÜMLEME DENEY‹M‹
.
Raf Temizli¤i Projesi kapsam›nda yer alan bu kitapta; Bankan›n çözümleme süreci, idari, mali, hukuki
ve denetsel yönlerden ayr› ayr› de¤erlendirilmifltir. Kitap, 30 Haziran 2009 tarihli veriler esas al›narak
haz›rlanm›fl olmakla birlikte bu tarihten sonra gerçekleflen önemli olay ve geliflmeleri de içermektedir.
Yay›n›n tüm içeri¤i www.raftemizligi.com adresinde yer almaktad›r.
Kamuoyunu bilgilendirme amac›yla haz›rlanm›fl olan bu yay›nda yer alan bilgilerin do¤ru ve eksiksiz
olmas› için gerekli özen gösterilmifl olmakla birlikte bu yay›nda yer alan bilgilere dayanarak ç›kar›lan
sonuçlardan TMSF sorumlu tutulamaz. Yay›nda yer alan bilgiler kaynak belirtilerek kullan›labilir.
.
ÖNSÖZ
Batan bankalar›n kamuya olan maliyetini azaltma yolunda gösterdi¤i performansla
Türkiye’ye bir baflar› öyküsü arma¤an eden TMSF, Raf Temizli¤i Kitaplar› ile yak›n
tarihimizde bankac›l›k sektöründe yaflanan sorunlar›n daha net görünmesine ve
anlafl›lmas›na katk› sa¤lamay› amaçlam›flt›r.
‹ki y›l› aflk›n bir süredir, 25 kiflilik bir uzman ekibin yo¤un bir tempo ile çal›flt›¤›
TMSF’nin en önemli projelerinden biri olan Raf Temizli¤i Projesi, elinizde
tuttu¤unuz bu kitaplarla hayata geçirilmifl bulunmaktad›r.
Raf Temizli¤i Projesi kapsam›nda her banka için ayr› bir kitap haz›rlanm›fl ve
bankalar›n çözümleme süreçleri kronolojik olarak tüm detaylar›yla incelenmifltir.
Kitaplarda ilk olarak bankalar›n Fona devir sebepleri ve kullan›lan istismar
yöntemleri anlat›lm›fl, sonras›nda çözümleme ve geri kazan›m faaliyetleri, mali
bünyelerini rehabilite etme, sat›fl, devir ve birlefltirme gibi çözümleme ad›mlar› ve
hukuki süreçleri ortaya konulmufltur.
Batan bankalarla ilgili 40 bin sayfa evrak, 7 bin doküman ve çok say›da banka
raporu sat›r sat›r incelenerek ortaya ç›kar›lan 20 kitapl›k Raf Temizli¤i Projesinin,
bankac›l›k ve finans konular›nda gerek aktüel gerekse bilimsel çal›flma yapanlar için
yararl› olaca¤›na inan›yorum.
Raf Temizli¤i Projesi kapsam›ndaki kitaplar e-book olarak www.raftemizligi.com
adresinde de yer alacak ve uzman ekiplerimiz kitaplarla ilgili güncellemeleri
yapmaya devam edeceklerdir.
Bu projenin ve nihayetinde kitaplar›n ortaya ç›kmas›nda ve tasar›m›nda önderlik
yapan, Kurumumuzdan ayr›l›ncaya kadar projeyi yöneten eski Fon Baflkan
Yard›mc›s› Ferruh Tunç’a, uzun ve yorucu çal›flmalarla raporlar› kitap format›na
getiren Raf Temizli¤i Projesi Grubunda yer alan bütün arkadafllar›ma ve de¤erli proje
editörümüz Yaflar Erdinç’e ayr› ayr› teflekkür ediyorum.
Elinizdeki kitab›n yak›n tarihimizde yaflanan bankac›l›k krizlerinin nedenlerinin
ve sonuçlar›n›n iyi analiz edilmesi ve dersler ç›kart›lmas›na vesile olmas›n›
diliyorum.
TMSF BAfiKANI
Ahmet ERTÜRK
.
K›saltmalar Dizini • 14
fiekiller Dizini • 18
Tablolar Dizini • 19
‹Ç‹NDEK‹LER
G‹R‹fi .................................................................................................................................... 21
1. FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM ....................................................................... 23
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEME KISA BAKIfi .......................................................... 24
TAR‹HÇE - DEN‹ZL‹ ‹KT‹SAT BANKASI ................................................................... 25
‹KT‹SAT BANKASI’NIN YAKIN ‹ZLEME DÖNEM‹ ................................................... 27
TRADE DEPOS‹T BANK’IN ‹KT‹SAT BANKASI’NA DEVRED‹LMES‹ .................... 30
‹KT‹SAT BANKASI’NIN FONA DEVRED‹LMES‹ ....................................................... 33
1.5.1. Fona Devir Karar› ................................................................................................. 33
1.5.2. ‹ktisat Bankas›’n›n Fona Devir Nedenleri .............................................................. 35
1.5.2.1. Trade Deposit Bank’a Aktar›lan Kaynaklar ve Usulsüz Birleflme ............... 36
1.5.2.2. Banka Aktifindeki Donuk Krediler ............................................................ 46
a. Erol Aksoy Grubu Firmalar›na Aç›lan Krediler ....................................... 46
b.Banka ‹fltiraklerine Aç›lan Krediler ......................................................... 48
c. Irak ve Rusya Riskleri ............................................................................. 49
d.Di¤er Alacaklar ....................................................................................... 50
e. Di¤er Gruplardan Kredi Alacaklar› ......................................................... 54
1.5.2.3. Grup Firmalar›n›n Kredi Faizlerinin Silinmesi .......................................... 55
1.5.2.4. Sermaye Benzeri Kredi Kulland›rmak Suretiyle Gruba Ait Yurt D›fl›
Bankalara Uzun Vadeli Kaynak Aktar›lmas› .............................................. 55
a. Banque Internationale de Commerce ...................................................... 55
b.Park Avenue Bank ................................................................................... 56
c. ‹ktisat Bank Moskow .............................................................................. 56
2. FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM ..................................................................... 59
2.1. FONA DEV‹R SONRASI DÖNEME KISA BAKIfi ........................................................ 60
2.2. FONA DEV‹R SONRASINDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER ....................... 61
2.2.1. Banka Yönetim ve Denetim Kadrosunun De¤ifltirilmesi...........................................61
2.2.2. Banka Hisselerinin Fon Taraf›ndan Devral›nmas› .................................................. 61
2.2.3. Hâkim Ortak ve Yöneticilerle ‹lgili ‹fllemler ........................................................... 61
2.3. MAL‹ BÜNYEYE ‹L‹fiK‹N ÇALIfiMALAR .................................................................... 65
2.3.1. Fona Devir Sonras› Gerçek Mali Durumun Tespiti................................................. 65
2.3.2. Mali Bünye Rehabilitasyonu.................................................................................... 67
2.3.3. Rehabilitasyon Sonras› Mali Bünye......................................................................... 68
2.4. FON TARAFINDAN ATANAN YÖNET‹C‹LERCE BANKADA
GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER.......................................................................... 69
2.5. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN SATIfiINA YÖNEL‹K ÇALIfiMALAR .................................. 71
2.6. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN TASF‹YE SÜREC‹ .................................................................. 73
2.7. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN BAYINDIRBANK BÜNYES‹NDE B‹RLEfiT‹R‹LMES‹ ........ 73
3. VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹ ................................................................................ 77
3.1. VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹NE KISA BAKIfi .............................................................. 78
3.2. GAYR‹MENKUL VE MENKULLER‹N ÇÖZÜMLENMES‹ .......................................... 79
3.2.1. Gayrimenkul ve Menkullerin Fiili Devir ‹fllemleri .................................................. 79
3.2.2. Gayrimenkul ve Menkullerden Sa¤lanan Geri Kazan›mlar ..................................... 79
3.3. ‹fiT‹RAKLER‹N ÇÖZÜMLENMES‹ ............................................................................... 81
3.3.1. ‹fltiraklerin Fon Ad›na Tescili ................................................................................. 81
3.3.2. ‹fltiraklerin Çözümleme Süreci................................................................................ 83
3.3.3. ‹fltiraklerden Sa¤lanan Geri Kazan›mlar.................................................................. 84
3.4. HÂK‹M ORTAKLARDAN ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹ .................................. 88
.
3.4.1. Hâkim Ortak Kredi Dosyalar›n›n Devral›nmas› ve Borç Kesinlefltirme
Çal›flmalar›................................................................................................................ 88
3.4.2. Hâkim Ortaklardan Alacaklar›n Geri Kazan›m› ...................................................... 90
3.4.2.1. Erol Aksoy Grubundan Olan Alacaklar›n Geri Kazan›m› ......................... 90
3.4.2.2. Çukurova Grubundan Olan Alacaklar›n Geri Kazan›m› ............................ 104
3.4.3. Hâkim Ortaklardan Sa¤lanan Tahsilatlar ................................................................ 105
3.5. TAHS‹L‹ GEC‹KM‹fi KURUMSAL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹ ................... 106
3.5.1. Kurumsal Alacaklar›n Fiili Devir ‹fllemleri .............................................................. 106
3.5.2. Kurumsal Alacaklarlar›n Çözümleme Uygulamalar› ................................................ 106
3.5.2.1. Çözümlenen Kurumsal Alacaklar .............................................................. 107
3.5.2.2. Çözümlemesi Devam Eden Kurumsal Alacaklar ........................................ 108
3.6. GAYR‹NAKD‹ KRED‹LER ............................................................................................. 109
3.7. TAHS‹L‹ GEC‹KM‹fi B‹REYSEL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹ ....................... 110
4. ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹ ............................................................ 113
4.1. YÜRÜTÜLEN DAVA VE TAK‹PLERE KISA BAKIfi ..................................................... 114
4.2. BANKA ZARARININ TAZM‹N‹ ‹Ç‹N AÇILAN DAVALAR ........................................ 115
4.2.1. ‹ade ve Tazmin Talepli Dava ve Takipler ............................................................... 115
4.2.2. Mali Sorumluluk Davalar› ...................................................................................... 116
4.2.3. fiahsi ‹flas Davalar› .................................................................................................. 117
4.3. CEZA DAVALARI ........................................................................................................... 119
4.3.1. Ana Ceza Davas› ..................................................................................................... 119
4.3.2. Di¤er Ceza Davalar› ................................................................................................ 120
4.4. FON TARAFINDAN ÇÖZÜMLENEN VARLIKLARA ‹L‹fiK‹N DAVA VE TAK‹PLER 121
4.4.1. Gayimenkullere ‹liflkin Dava ve Takipler ................................................................121
4.4.2. ‹fltiraklere ‹liflkin Dava ve Takipler ......................................................................... 121
4.4.3. Hâkim Ortaklardan Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler ........................................ 121
4.4.3.1. 2004 Say›l› Kanun Gere¤ince Bafllat›lan Dava ve Takipler ......................... 121
4.4.3.2. 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a Hükümlerine Göre Tesis Edilen
‹fllemlere Karfl› Aç›lan Davalar..................................................................... 124
4.4.3.3. 4389 Say›l› Kanunun 15/7-b Hükümlerine Göre Tesis Edilen ‹fllemlere
Karfl› Aç›lan Davalar .................................................................................... 124
4.4.3.4. 6183 Say›l› Kanun Kapsam›nda Yap›lan ‹fllemler ve Fon ile Erol Aksoy
Grubu Aras›nda ‹mzalanan Protokolün ‹ptaline ‹liflkin Davalar ................. 126
4.4.3.5. Yurt D›fl› Davalar› ....................................................................................... 127
4.4.4. Tahsili Gecikmifl Kurumsal Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler .............................127
4.4.5. Tahsili Gecikmifl Bireysel Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler ................................ 128
4.5. BANKANIN YÖNETSEL OPERASYONEL FAAL‹YETLER‹ VE VARLIKLARI ‹LE
‹LG‹L‹ DAVA VE TAK‹PLER .......................................................................................... 128
5. GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE SONUÇ ....................................................... 131
TANIMLAR VE KAVRAMLAR ................................................................................................... 137
KAYNAKÇA .............................................................................................................................. 151
KISALTMALAR D‹Z‹N‹
fiEK‹LLER D‹Z‹N‹
TABLOLAR D‹Z‹N‹
KISALTMALAR D‹Z‹N‹
2004 Say›l› ‹cra ‹flas Kanunu
2004 Say›l› Kanun
3182 Say›l› Bankalar Kanunu
3182 Say›l› Kanun
4389 Say›l› Bankalar Kanunu
4389 Say›l› Kanun
5411 Say›l› Bankac›l›k Kanunu
5411 Say›l› Kanun
6183 Say›l› Amme Alacaklar›n›n Tahsil Usulü Hakk›nda Kanun
6183 Say›l› Kanun
6762 Say›l› Türk Ticaret Kanunu
TTK
Amerika Birleflik Devletleri
ABD
Akmaya Sanayi A.fi.
Akmaya Sanayi
Aks Radyo ve Yay›nc›l›k Sanayi ve Ticaret A.fi.
Aks Radyo
Aks Televizyon Reklamc›l›k ve Filmcilik Sanayi ve Ticaret A.fi.
Aks Televizyon
Aksoy Yay›nc›l›k Sanayi ve Ticaret A.fi.
Aksoy Yay›nc›l›k
Alo Show ‹letiflim Sanayi ve Ticaret A.fi.
Alo Show
Amasya Tekstil Sanayi A.fi.
Amasya Tekstil
Anadolu Radyo ve Görüntü Hizmetleri A.fi.
Anadolu Radyo
Anet ‹letiflim Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.fi.
Anet ‹letiflim
Apaz ‹letiflim Sistemleri ve Bilgi Hizmetleri Da¤›t›m ve Ticaret A.fi.
Apaz ‹letiflim
Atlas Finansal Kiralama A.fi.
Atlas Leasing
Atlas Yay›nc›l›k Yap›mc›l›k ve Reklamc›l›k A.fi.
Atlas Yay›nc›l›k
Avor ‹nflaat G›da Tekstil Kimya Sanayi ve Ticaret A.fi.
Avor ‹nflaat
Avpet Avrupa Petrol Sanayi ve Ticaret Limited fiirketi
Avpet Avrupa Petrol
Avrupa ve Amerika Holding A.fi.
Avrupa Amerika Holding
Bank Kapital T.A.fi.
Bank Kapital
Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurulu
BDDK
Bankalar Yeminli Murak›plar›
BYM
Bankalararas› Kart Merkezi A.fi.
Bankalararas› Kart Merkezi
Banque Internationale De Commerce Paris
Banque Internationale De Commerce
Bat› Denizcilik ‹flletmesi A.fi.
Bat› Denizcilik
Bay›nd›rbank A.fi.
Bay›nd›rbank
Birleflik Fon Bankas› A.fi.
BFB
Canka ‹nflaat Turizm Bas›m Yay›nc›l›k ve Ticaret Limited fiirketi
Canka ‹nflaat
Cine Müzik Yay›nc›l›k Yap›mc›l›k ve Reklamc›l›k A.fi.
Cine Müzik Yay›nc›l›k
Cinebefl Filmcilik ve Yap›mc›l›k A.fi.
Cinebefl Filmcilik
Cinedigital ‹letiflim Hizmetleri Ticaret A.fi.
Cinedigital
14 KISALTMALAR D‹Z‹N‹
CJSC ‹ktisat Bank (Moscow)
‹ktisat Bank Moscow
Çaba Çanakkale Bal›kesir Enerji Da¤›t›m ve Ticaret A.fi.
Çaba Enerji
Çukurova Çelik Endüstrisi A.fi.
Çukurova Çelik
Çukurova Holding A.fi.
Çukurova Holding
Data Sigorta Arac›l›k Hizmetleri Limited fiirketi
Data Sigorta
Demir Kart Hizmetleri A.fi.
Demir Kart
Demirbank T.A.fi.
Demirbank
Desa Otak Mühendislik ve Taahhüt Sanayi ve Ticaret A.fi.
Desa Otak Mühendislik
Devlet ‹ç Borçlanma Senetleri
D‹BS
Direknet ‹letiflim Sat›fl ve Pazarlama A.fi.,
Direknet ‹letiflim
Do¤ufl Çelik C›vata Sanayi A.fi.
Do¤ufl Çelik
Edatur Turizm A.fi.
Edatur
Edayat Yatç›l›k A.fi.
Edayat
Ege Demir Çelik ve Denizcilik Tafl›mac›l›k Sanayi ve Ticaret A.fi.
Ege Demir Çelik
Egebank A.fi.
Egebank
Egelim Ege Liman ‹flletmeleri ve Nakliyecilik A.fi.
Egelim
Eksen Yay›nc›l›k Da¤›t›m Pazarlama D›fl Ticaret A.fi.
Eksen Yay›nc›l›k
Elektrobak›r Bak›r Al›m Sanayi A.fi.
Elektrobak›r
Em-Bo Emaye ve Boyal› Eflya Sanayi ve Ticaret A.fi.
Em-Bo Emaye
Emek Hayat Sigorta A.fi.
Emek Hayat
Emek Hayat Sigorta Arac›l›k Hizmetleri A.fi.
Emek Sigorta Arac›l›k Hizmetleri
Entel Enerji Telekomünikasyon ‹nflaat Sanayi ve Ticaret A.fi.
Entel Enerji
Erdem Radyo Televizyon Yay›nc›l›k ve Reklamc›l›k A.fi.
Erdem Radyo Televizyon
Ergür Kablo ve Bak›r Sanayi A.fi.
Ergür Kablo
Ernur Elektrik Ticaret ve Sanayi A.fi.
Ernur Elektrik
Erol Kerim Aksoy Kültür E¤itim ve Sa¤l›k Vakf›
Erol Aksoy Vakf›
Eskiflehir Bankas› T.A.fi.
Esbank
Etibank A.fi.
Etibank
Etibank Menkul De¤erler A.fi.
Eti Menkul
Euro Film Limited
Euro Film
Facto Finans Alacak Al›m› A.fi.
Facto Finans
Gala Televizyon Filmcilik ve Yap›mc›l›k A.fi.
Gala Televizyon
Genel Denizcilik Nakliyat› A.fi.
Genel Denizcilik
Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.fi.
Hidrojen Peroksit Sanayi
‹FK D›fl Ticaret Limited fiirketi
‹FK D›fl Ticaret
‹ktisat Bankas› T.A.fi.
‹ktisat Bankas›/Banka
‹KT‹SAT BANKASI 15
‹ktisat Finansal Kiralama A.fi.
‹ktisat Leasing
‹ktisat Gayrimenkul Yat›r›m Ortakl›¤› A.fi.
‹ktisat GYO
‹ktisat Portföy Yönetimi A.fi.
‹ktisat Portföy
‹ktisat Yat›r›m Menkul De¤erler A.fi.
‹ktisat Yat›r›m
‹MKB Takas ve Saklama Bankas› A.fi.
Takasbank
Infoplus Elektronik Ticaret ve Yay›nc›l›k Servisleri A.fi.
Infoplus Elektronik
‹nteraktif Telekomünikasyon Sanayi ve Ticaret A.fi.
‹nteraktif
Intercorp Elektronik Sanayi ve Ticaret A.fi.
Intercorp
‹peks ‹plik Tekstil Sanayi ve Ticaret A.fi.
‹peks ‹plik
‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›
‹MKB
K Finansal Kiralama A.fi.
K Leasing
Kablonet ‹letiflim Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.fi.
Kablonet
Kablotel ‹nteraktif ‹letiflim Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.fi.
Kablotel ‹nteraktif ‹letiflim
Kidnet Elektronik Ticaret ve Yay›nc›l›k Servisleri A.fi.
Kidnet Elektronik
Kutyay Özel Radyo Televizyon Yay›nc›l›k A.fi.
Kutyay Radyo Televizyon
Kuzey K›br›s Türk Cumhuriyeti
KKTC
MBI Bask› Öncesi Sanayi ve Ticaret A.fi.
MBI Sanayi
Medya Holding A.fi.
Medya Holding
Medya ‹letiflim Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.fi.
Medya ‹letiflim
MGS Marmara D›fl Ticaret A.fi.
Marmara D›fl Ticaret
MSM Mali Sistemler Müflavirlik A.fi.
MSM Müflavirlik
Multicanal Pazarlama Da¤›t›m ve Ticaret A.fi.
Multicanal Pazarlama
Multimedya Bas›m Yay›nc›l›k ve Ticaret A.fi.
Multimedya Bas›m
Multinet Sat›fl Pazarlama ve Müflteri Hizmetleri A.fi.
Multinet
Nergis Tekstil Sanayi ve Ticaret A.fi.
Nergis Tekstil
NSP Tekstil Sanayi ve Ticaret A.fi.
NSP Tekstil
Ompafl Otomotiv Mamulleri Pazarlama A.fi.
Ompafl Otomotiv
Orbit Trade and Consulting Limited (Malta)
Orbit Trade
Öner Radyo ve Televizyon Yay›nc›l›¤› Sanayi ve Ticaret A.fi.
Öner Radyo Televizyon
Pamukbank T.A.fi.
Pamukbank
Pasaj Elektronik Pazarlama ve Tan›t›m Hizmetleri A.fi.
Pasaj Elektronik
P›nar Deniz A.fi.
P›nar Deniz
P›nar Entegre Et ve Yem Sanayi A.fi.
P›nar Et
Plato Veri Da¤›t›m Hizmetleri A.fi.
Plato Veri Da¤›t›m
Polsafl Sigorta Arac›l›k Hizmetleri A.fi.
Polsafl Sigorta
Quadrum International Trade and Finance Limited (Viyana-Avusturya)
Quadrum Trade
16 KISALTMALAR D‹Z‹N‹
Radyo Reklam Organizasyonu Pazarlama Bas›m Da¤›t›m A.fi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Radyocenter Reklam Paz. Organizasyon Bas›m ve Da¤›t›m Tic. A.fi.
Shovvpa Televizyonla Pazarlama Turizm Otel ‹nflaat ve Ticaret A.fi.
Sirena Trade and Consulting Limited (Como-‹talya)
Spor ve Çocuk Televizyon Reklamc›l›k ve Yap›mc›l›k A.fi.
Standart Bank London Limited
T.C. Baflbakanl›k Hazine Müsteflarl›¤›
T.C. Merkez Bankas› A.fi.
Tasarruf Mevduat› Sigorta Fonu
Tekafl Elektrik Da¤›t›m ve Ticaret A.fi.
The Park Avenue Bank N.A.
Toreks Toros Tekstil Sanayi ve Ticaret A.fi.
Toros Birac›l›k ve Malt Sanayi A.fi.
Trade Deposit Bank Off-Shore Limited
Trakya Sanayi A.fi.
Turk Gulf Merchant Bank EC
Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.fi.
Ulusal Bank T.A.fi.
Uluslararas› Moda Yay›nc›l›k A.fi.
Universal Yay›nc›l›k Sanayi ve Ticaret A.fi.
Uzman Sigorta Arac›l›k A.fi.
Viva Yay›nc›l›k Yap›mc›l›k ve Reklamc›l›k A.fi.
Voyagerclup Turizm ‹letiflim ve Bas›m Yay›nc›l›k Reklamc›l›k Ticaret A.fi.
Yasafl Yaflar Boya ve Kimya Sanayi ve Ticaret A.fi.
Yasemin Mensucat Sanayi ve Ticaret A.fi.
Yaflar D›fl Ticaret A.fi.
Yeflim Tekstil Sanayi ve Ticaret A.fi.
Yurt Ticaret ve Kredi Bankas› A.fi.
Zepa Tar›msal Hayvan ve S›nai Üretim ve Pazarlama A.fi.
Radyo Reklam Pazarlama
RTÜK
Radyocenter Reklam
Shovvpa
Sirena Trade
Spor ve Çocuk Televizyon
Standart Bank London
Hazine
TCMB
TMSF/Fon
Tekafl Elektrik
Park Avenue Bank
Toros Tekstil
Toros Birac›l›k
Trade Deposit Bank
Trakya Sanayi
Turk Gulf Merchant Bank
Türk Tuborg
Ulusal Bank
Uluslararas› Moda Yay›nc›l›k
Universal Yay›nc›l›k
Uzman Sigorta
Viva Yay›nc›l›k
Voyager Clup Turizm
Yasafl Boya
Yasemin Mensucat
Yaflar D›fl Ticaret
Yeflim Tekstil
Yurtbank
Zepa Tar›m
‹KT‹SAT BANKASI 17
fiEK‹LLER D‹Z‹N‹
fiekil 1: Fona Devir Öncesi Döneme K›sa Bak›fl ........................................................ 24
fiekil 2: ‹ktisat Bankas›’n›n Fona Devir Nedenlerine K›sa Bak›fl................................. 35
fiekil 3: Trade Deposit Bank Ortakl›k Yap›s› ............................................................. 36
fiekil 4: Trade Deposit Bank'›n Kurulufl Sermayesinin ‹ktisat Bankas›
Kaynaklar›ndan Sa¤lanmas› .......................................................................... 37
fiekil 5: Off-Shore Mevduatlar›ndaki Çekilifllerin ‹ktisat Bankas›
Kaynaklar›ndan Karfl›lanmas› ....................................................................... 39
fiekil 6: Fona Devir Sonras› Döneme K›sa Bak›fl ........................................................ 60
fiekil 7: Varl›k Çözümlemelerine K›sa Bak›fl .............................................................. 78
fiekil 8: Yürütülen Dava ve Takiplere K›sa Bak›fl ....................................................... 114
18 fiEK‹LLER D‹Z‹N‹
TABLOLAR D‹Z‹N‹
Tablo 1: ‹ktisat Bankas› Ortakl›k Yap›s› ..................................................................... 26
Tablo 2: Avrupa Amerika Holding Ortakl›k Yap›s› .................................................... 26
Tablo 3: Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’na Devrinin Mali Boyutu ................. 42
Tablo 4: Erol Aksoy Grubu Firmalar›na Aç›lan Krediler ........................................... 47
Tablo 5: Banka ‹fltiraklerine Aç›lan Krediler .............................................................. 48
Tablo 6: Irak ve Rusya Riskleri .................................................................................. 49
Tablo 7: AKS Grubu Riskleri ..................................................................................... 51
Tablo 8: Çukurova Grubu Firmalar› Üzerinde Kalan Riskler..................................... 52
Tablo 9: Erol Aksoy Grubundan Di¤er Alacaklar ..................................................... 53
Tablo 10: Di¤er Banka Hâkim Ortak Kredileri .......................................................... 54
Tablo 11: ‹ade ve Tazmin Tutar›n›n Da¤›l›m› ........................................................... 64
Tablo 12: Özkaynak Yap›s› ........................................................................................ 66
Tablo 13: Devral›nan ‹fltirakler .................................................................................. 82
Tablo 14: ‹fltiraklerin Mevcut Durumu ...................................................................... 85
Tablo 15: Sat›lan ‹fltirakler ......................................................................................... 86
Tablo 16: Tasfiyedeki ‹fltirakler ................................................................................. 88
Tablo 17: Di¤er Fon Bankalar›n›n Erol Aksoy Grubundan Alacaklar› ...................... 89
Tablo 18: Yönetim ve Denetimleri Devral›nan Erol Aksoy Grubu fiirketleri ............. 96
Tablo 19: Hâkim Ortaklardan Sa¤lanan Tahsilat ....................................................... 105
Tablo 20: ‹ktisat Bankas› ve Fon Taraf›ndan Aç›lan Davalar ..................................... 122
TABLOLAR D‹Z‹N‹ 19
20
G‹R‹fi
‹ktisat Bankas› özellikle mahalli tüccarlar›n kredi gereksinimlerini karfl›lamak amac›yla
1927 y›l›nda "Denizli ‹ktisat Bankas›" ad›yla kurulmufltur. 1981-1982 y›llar›nda Ergür
Kablo, Bankan›n sermayesinin yüzde 90’›na sahip olmufltur. 1984 y›l›nda ise Erol
Aksoy ve ailesine sat›lan Bankan›n unvan› ‹ktisat Bankas› Türk Anonim fiirketi olarak
tescil ettirilmifltir.
1994 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz sonucu kaynak bulmakta zorlanan Banka, likidite
krizine girmifl ve döviz kurlar›nda yaflanan art›fl büyük boyutlarda kambiyo zararlar›na
neden olmufltur. Krizin etkilerinin yan› s›ra grup firmalar›na do¤rudan ve dolayl›
kulland›r›lan krediler nedeniyle aktifi donuklaflan Banka, 2 May›s 1995 y›l›nda yak›n
izlemeye al›nm›flt›r. ‹lerleyen süreçte yaflanan olumlu geliflmeler dikkate al›narak ve
istenilen talimatlar›n yerine getirilmesi flart›yla Banka, 20 fiubat 1997 tarihinde yak›n
izlemeden ç›kar›lm›flt›r. Ancak, istenilen flartlar›n yerine getirilmemesi ve mali
bünyedeki bozulman›n devam etmesi nedeniyle 28 Kas›m 2000 tarihinde tekrar yak›n
izlemeye al›nm›flt›r.
Mali bünyesindeki olumsuzluklar›n giderek artmas› ve taahhütlerini karfl›layamayacak
boyutlara ulaflmas›, mevduat sahiplerinin haklar›n› ve mali sistemin güven ve
istikrar›n› tehlikeye düflürmesi sebepleriyle Banka, 15 Mart 2001 tarihinde Fona
devredilmifltir. Hâkim ortak istismar›, Bankan›n önce yak›n izleme kapsam›na
al›nmas›na ve daha sonra da Fona devredilmesine neden olmufltur.
Fona devir sonras› Bankan›n mali bünyesi rehabilite edilmeye çal›fl›lm›fl, sat›fl›
planlanm›fl, ancak sat›fl giriflimlerinden sonuç al›namay›nca, 20 Mart 2002 tarihinde
Banka, tüm aktif ve pasifleriyle Bay›nd›rbank bünyesinde devren birlefltirilmifltir.
Böylece, ‹ktisat Bankas›’n›n 75 y›ll›k geçmifli fiilen ve hukuken sona ermifltir.
Fon taraf›ndan devral›nan ‹ktisat Bankas›’na ait varl›klar, devir ifllemlerinin
tamamlanmas›n› müteakip h›zl› bir çözümleme sürecine girmifl, bu amaçla,
gayrimenkul ve ifltiraklerin sat›fl›, tahsili gecikmifl alacaklar›n ise tahsili ifllemlerine
bafllanm›flt›r. “Çözümleme” sürecine iliflkin tüm detaylar bu kitapta yer almaktad›r.
Kitap, befl ana bölümden oluflmaktad›r. ‹lk bölümde ‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir
öncesi dönemi ortaya konulmufl ve devir nedenleri ayr›nt›l› bir flekilde sunulmufltur.
‹kinci bölümde ise Bankan›n Fona devri sonras›nda al›nan önlemler ve yap›lan
çal›flmalar ile bunlar›n sonuçlar›na yer verilmifltir. Üçüncü bölümde, Fon taraf›ndan
devral›nan varl›klar›n çözümlemesi ve geri kazan›m çal›flmalar› anlat›lm›flt›r.
Dördüncü bölümde çözümlemenin hukuki süreci, yürütülen dava ve takipler
detaylar›yla sunulmufl olup son bölümde ise genel bir de¤erlendirme yap›lm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 21
1.1. FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEME KISA BAKIfi
‹ktisat Bankas›’n›n ortakl›k yap›s›ndaki temel de¤iflimler ile Bankan›n 15 Mart 2001
tarihinde temettü hariç ortakl›k haklar› ile yönetim ve denetiminin Fona
devredilmesi sonucunu do¤uran olaylar kronolojik olarak fiekil 1’de sunulmufltur.
fiEK‹L 1: FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEME KISA BAKIfi
24 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
1.2. TAR‹HÇE - DEN‹ZL‹ ‹KT‹SAT BANKASI
‹ktisat Bankas› Cumhuriyetin ilk y›llar›nda kurulan di¤er bankalar gibi mahalli bir
banka olarak 1927 y›l›nda özellikle mahalli tüccarlar›n kredi gereksinimlerini
karfl›lamak amac›yla "Denizli ‹ktisat Bankas›" ad›yla kurulmufltur.
Denizli ‹ktisat Bankas›, 1974 y›l›na gelindi¤inde 5 YTL ödenmifl sermayesi ve 17
personeli bulunan tek flubeli bir bankad›r. 1974 y›l›ndan itibaren ödenmifl sermaye
ve flube adedi sürekli artt›r›lm›fl, 1980 y›l›na gelindi¤inde, 100 YTL ödenmifl
sermayeye ve 8 flubeye ulafl›lm›flt›r. Banka bu tarihten sonra ulusal çapta hizmet
veren bir bankaya dönüfltürülmüfl, bu amaçla unvandan, mahalli bir banka izlenimi
veren “Denizli” ibaresi ç›kart›lm›fl, Ankara, ‹stanbul ve Bursa’da yeni
flubeler aç›larak Banka genel müdürlü¤ü ‹stanbul’a tafl›nm›flt›r.
1981-1982 y›llar›nda Türkiye’nin dönem itibar›yla en büyük flirketlerinden biri olan
Ergür Kablo, Bankan›n sermayesinin yüzde 90’›na sahip olmufltur. Ancak, Ergür
Kablo taraf›ndan sonradan “Erbak›r” ad›n› alacak büyük bir entegre tesisin
kurulmas› giriflimi ve flirketin yaflad›¤› mali kriz sonucunda, Banka 1984 y›l›nda Erol
Aksoy ve Çukurova Gruplar›na sat›lm›flt›r. Akabinde Bankan›n unvan› ‹ktisat
Bankas› Türk Anonim fiirketi olarak tescil ettirilmifltir.
Söz konusu süreçte, Erol Aksoy ile Ergür Kablo aras›nda yaflan›lan hukuki ihtilaflar
neticesinde Bankan›n sat›fl sözleflmesi 1984 y›l›nda yap›lmas›na ra¤men sat›fl süreci
ancak 1988 y›l›nda tamamlanabilmifltir.
1994 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz sonucu kaynak bulmakta zorlanan Banka
likidite krizine girmifl ve döviz kurlar›nda yaflanan art›fl büyük boyutlarda kambiyo
zararlar›na neden olmufltur.
Fona devrin hemen öncesinde hisselerinin tamam›na yak›n› Erol Aksoy Grubuna ait
olan Bankan›n ödenmifl sermayesi ve bu sermayenin ortaklar aras›ndaki da¤›l›m›
Tablo 1’deki gibidir:
‹KT‹SAT BANKASI 25
TABLO 1: ‹KT‹SAT BANKASI ORTAKLIK YAPISI
Bankan›n Fona devri öncesi hâkim sermayedar› konumunda bulunan Avrupa
Amerika Holding’in sermayesinin yüzde 99,6’s› Erol Aksoy ve ailesine ait
bulunmaktad›r.
TABLO 2: AVRUPA AMER‹KA HOLD‹NG ORTAKLIK YAPISI
26 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
1.3. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN YAKIN ‹ZLEME DÖNEM‹
Banka, özellikle likiditesinin bozulmas› ve sermaye yap›s›n›n zay›f olmas› nedeniyle
2 May›s 1995 tarihinde 3182 Say›l› Kanunun 64. maddesi kapsam›nda yak›n
izlemeye al›nm›fl, 20 fiubat 1997 tarihinde 64. madde kapsam›ndan ç›kar›lm›fl ancak
28 Kas›m 2000 tarihinde bu kez 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesi kapsam›nda
tekrar yak›n izlemeye al›nm›flt›r. Afla¤›da bu sürecin ayr›nt›lar› yer almaktad›r.
BYM taraf›ndan 1994 y›l›nda yap›lan incelemelerde;
• Bankan›n özkaynaklar›n›n yetersiz kald›¤› ve ilave kaynak ihtiyac›n›n önemli
boyutlara ulaflt›¤›,
• 1994 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz sonucu kaynak bulmakta zorlanan
Bankan›n yüksek faiz karfl›l›¤› temin edilen mevduata yöneldi¤i, bu y›l
içerisindeki h›zl› mevduat çekiliflleri sonucunda Bankan›n likidite krizine girdi¤i,
ayr›ca Fransa’daki ifltiraki Banque Internationale de Commerce’e yapm›fl oldu¤u
kaynak aktar›mlar› sonucunda da krizin derinleflti¤i,
• 1994 y›l›nda döviz kurlar›ndaki art›fl›n Banka aleyhine kambiyo zararlar› ile
sonuçland›¤›,
• Grup firmalar›na do¤rudan ve dolayl› yollardan kulland›r›lan krediler nedeniyle
Banka aktif yap›s›n›n donuklaflt›¤›,
• Ayr›ca, Grubun yurt d›fl›ndaki ifltirakleri olan Banque Internationale de
Commerce ve Park Avenue Bank arac›l›¤›yla da Grup flirketlerine dolayl› olarak
krediler kulland›r›ld›¤›
hususlar› tespit edilmifltir.
Bu çerçevede Banka, 2 May›s 1995 tarihinde, özellikle likiditesinin bozulmas› ve
sermaye yap›s›n›n da zay›flamas› nedenleriyle, 3182 Say›l› Kanunun 64.
maddesi kapsam›na al›nm›flt›r.
BYM’nin 1996 y›l› denetimlerinde;
• Bankan›n muhtelif muhabirleri nezdinde yer alan ve asl›nda Grup firmalar›n›n
kredilendirilmesinde kullan›ld›¤› düflünülen depolar›n tasfiye edilece¤i taahhüt
edilmesine ra¤men, herhangi bir de¤iflimin söz konusu olmamas›,
‹KT‹SAT BANKASI 27
• Hâkim ortak kredilerinin toplam aktiflere oran›n›n nispi olarak gerilemifl
olmas›na karfl›l›k, donuk nitelik tafl›yan Grup risklerinin tasfiyesi yönünde
yeterli geliflme kaydedilemedi¤i
hususlar› belirtilmifl ve mali bünyede görülen baz› olumlu geliflmelere de
de¤inilmifltir.
Bu tespitlerden hareketle; hâkim orta¤a kaynak aktar›lmas›na son verilmesi, hâkim
ortak kredilerinin teminat› niteli¤indeki depolar›n tasfiyesi, 30 Haziran 1997 tarihine
kadar Erol Aksoy Grubuna do¤rudan ve dolayl› olarak kulland›r›lan kredilerin asgari
yüzde 10 oran›nda azalt›lmas›, yabanc› kaynaklar›n ortalama vadesinin uzat›lmas›,
sermayenin nakit girifli sa¤layacak flekilde 1 milyon YTL art›r›lmas›, 1996 y›l›
sonunda oluflacak kâr›n bünyede b›rak›lmas›, fon yönetiminde emniyet ve seyyaliyet
ilkelerine uyulmas› gibi önlemlerin yürürlü¤e konuldu¤unun saptanmas› halinde
‹ktisat Bankas›’n›n 64. madde kapsam›ndan ç›kar›lmas›n›n uygun olaca¤› görüflü
ifade edilmifltir.
Bunun üzerine, yukar›da belirtilen önlemlerin yerine getirilmemesi halinde tekrar
yak›n izleme kapsam›na al›naca¤› vurgulanarak Banka, Hazine taraf›ndan
20 fiubat 1997 tarihinde 3182 Say›l› Kanunun 64. maddesi kapsam›ndan
ç›kar›lm›flt›r.
Yukar›da aç›kland›¤› üzere Hazine, 20 fiubat 1997 tarihinde ‹ktisat Bankas›’n› yak›n
izleme kapsam›ndan ç›karm›fl ancak 30 Haziran 1997 tarihine kadar Erol Aksoy
Grubuna do¤rudan ve dolayl› olarak kulland›r›lan kredilerin asgari yüzde 10
oran›nda azalt›lmamas› halinde, Bankan›n tekrar yak›n izleme kapsam›na al›naca¤›n›
vurgulam›flt›r.
BYM’nin 1997 ve 1998 y›llar› denetimlerinde ise;
• Grup risklerinin yüzde 10 oran›nda azalt›lmas›na iliflkin Hazine talimat›n›n
yerine getirilmedi¤i,
• Banka aktifinin yaklafl›k dörtte birlik k›sm›n›n do¤rudan ve dolayl› olarak Erol
Aksoy Grubu firmalar›n›n finansman gereksinimleri için kulland›r›ld›¤›,
• Vadeleri uzat›larak depo ifllemlerine devam edildi¤i,
28 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
• Banka kayna¤›n›n, mali bünyesi hakk›nda yeterli bilgi bulunmayan KKTC’de
off-shore faaliyeti gösteren ve ortakl›k yap›s› Erol Aksoy ailesi ve ‹ktisat Bankas›
çal›flanlar›ndan oluflan bir banka olan Trade Deposit Bank’ta tutulmakta oldu¤u,
• 1997 y›l sonu itibar›yla büyük oranda art›fl gösteren aç›k pozisyon tutar›n›n
olas› ekonomik geliflmeler göz önünde bulundurularak kontrol edilebilir makul
bir düzeyde tutulmas› gerekti¤i
tespit edilmifl ve Bankan›n tekrar 3182 Say›l› Kanunun 64. maddesi kapsam›na
al›nmas›n›n uygun olaca¤› belirtilmifltir.
1997 ve 1998 y›llar› denetimlerinde ‹ktisat Bankas›’n›n yak›n izlemeye al›nmas›n›
öneren BYM, 2000 y›l› denetimlerinde bu önerisini tekrar etmifl; Erol Aksoy Grubu
risklerinin afla¤›ya çekilmesi ile özkaynak a盤›n› giderecek ve kâr-zarar dengesini
sa¤layacak önlemlerin bir an önce al›nmas› konular›nda Bankan›n uyar›lmas›
gerekti¤ini, aksi takdirde Bankan›n yak›n izleme kapsam›na al›nmas›n›n yerinde
olaca¤›n› belirtmifltir. Bankan›n likidite ve özkaynak yetersizli¤i ile ilgili zafiyetlerinin
giderilmesi amac›yla;
• Baflta Bankan›n ortaklar›ndan Avrupa Amerika Holding olmak üzere
kulland›r›lan Grup kredileri ile Çukurova Grubu risklerinin azalt›lmas›,
• “Fiduciary kredi ve karfl›l›kl› (back to back) kredi” biçiminde kredi
kulland›r›lmas› uygulamas› ile hâkim sermayedar› Erol Aksoy olan ABD’de
mukim Park Avenue Bank’›n kaynak bulmas›na yard›mc› olma ve kulland›rd›¤›
kredilere arac›l›k etme uygulamas›na en k›sa sürede son verilmesi,
• Temel ifllevi ‹ktisat Bankas› üzerinden mevduat toplay›p kontrolsüz bir biçimde
Avrupa Amerika Holding’i finanse etmek ve ‹ktisat Bankas›’n›n baz› yasal
sorumluluklar›n› yerine getirmekte yard›mc› olmak olan Trade Deposit Bank’›n
flube fleklinde örgütlendirilmesi ve tüzel kiflili¤ine son verilerek varl›k ve
yükümlülüklerinin ‹ktisat Bankas› Malta fiubesi’ne devredilmesi,
• Banka ödenmifl sermayesinin asgari 120 milyon USD’ye yükseltilmesi
gerekti¤i bildirilmifltir.
Söz konusu önlemlerin yerine getirilmesi için gerekirse karar ço¤unlu¤unu
sa¤lamaya yetecek say›da üyenin Banka yönetim kuruluna atanmas›, bu önlemler
al›nmaz ise 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin 3. ve 4. f›kralar› kapsam›nda
Bankan›n Fona devredilmesinin gerekti¤i ifade edilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 29
Nitekim Banka, Grup risklerinin azalt›lamamas›, Trade Deposit Bank’taki muvazaal›
ifllemler ve Banka mali bünyesindeki bozulman›n devam etmesi nedenleriyle
28 Kas›m 2000 tarihinde tekrar yak›n izleme kapsam›na al›nm›fl olup 30 Kas›m 2000
tarihinde 4389 Say›l› Kanunun 14/1 maddesi uyar›nca ‹ktisat Bankas›’na bir yönetim
kurulu üyesi atanm›flt›r.
1.4. TRADE DEPOS‹T BANK’IN ‹KT‹SAT BANKASI’NA DEVRED‹LMES‹
BDDK’n›n 28 Kas›m 2000 tarihli yaz›s›yla, ‹ktisat Bankas›’n›n 4389 Say›l› Kanunun
14. maddesinin 2 numaral› f›kras› kapsam›na al›nd›¤› bildirilmifl ve
Bankan›n mali bünyesinin mümkün olan en k›sa süre içinde sa¤l›kl› bir yap›ya
kavuflturulmas› için;
• Hâkim orta¤a do¤rudan ya da dolayl› olarak yeni kredi kulland›r›lmamas›,
• Baflta Avrupa Amerika Holding olmak üzere, Grup firmalar› üzerindeki
risklerin maddi teminatlar ile güvence alt›na al›nmas› ve bu risklerin nakdi
tahsilat yap›lmak suretiyle tasfiye edilmesi,
• Tahsilinde sorunlar yaflanan kredilerin, ilgili muhasebe hesaplar›na al›narak
gerekli karfl›l›klar›n ayr›lmas› ve tahsilatlar›n›n h›zland›r›lmas› yönünde
önlemlerin al›nmas›,
• Sermaye yeterlili¤i standart rasyosunun asgari yasal s›n›r olan yüzde 8
düzeyinde gerçeklefltirilmesi için sermayenin nakden ve muvazaadan ari olarak
art›r›lmas› veya sermaye benzeri kredi temin edilmesi veya Bankaya nakit
sermaye koyacak yeni ortak bulunmas›,
• ‹fltirak, ba¤l› ortakl›k ve ba¤l› menkul k›ymet niteli¤indeki yat›r›mlar›n bir an
önce elden ç›kar›lmas›, yeni ifltirak ve ortakl›k edinilmemesi,
• Harcamalar›n azalt›lmas›na yönelik önlemlerin yürürlü¤e konmas›, yeni flube
aç›lmamas›, kârl›l›ktan uzak bir flekilde faaliyetini sürdüren ve bankac›l›k ifllem
yo¤unlu¤u düflük olan flubelerin kapat›lmas› veya yeniden yap›land›r›lmas›,
• Vergi erteleme veya aç›k pozisyon gizlemeye yönelik kaydi nitelikteki ifllemlere
son verilmesi,
30 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
• Trade Deposit Bank’›n tasfiye edilerek veya flubeye dönüfltürülerek Bankan›n
gerçek mali bünyesinin ortaya konulmas›
istenmifltir.
‹ktisat Bankas› yönetim kurulu 1 Aral›k 2000 tarihinde Trade Deposit Bank’la ilgili
öneriye dayanarak Trade Deposit Bank’›n tüm aktif ve pasiflerinin Bankan›n Malta
fiubesince devral›nmas›na karar vermifltir. BDDK taraf›ndan Bankaya gönderilen
22 Aral›k 2000 tarihli yaz›da; Banka taraf›ndan 28 Kas›m 2000 tarihli yaz› uyar›nca
Aral›k ay›n›n ilk haftas› içerisinde Trade Deposit Bank’›n tasfiyesine baflland›¤› ve
Bankadaki tüm aktif ve pasif hesaplar›n Bankan›n Malta fiubesi’ne aktar›ld›¤›n›n ifade
edildi¤i, asl›nda 28 Kas›m 2000 tarihli yaz›da kastedilenin, Trade Deposit Bank
nezdindeki depolar›n Bankaya nakit girifli sa¤layacak flekilde tasfiye edilmesi oldu¤u,
nakit girifli sa¤lanmadan gerçeklefltirilen kaydi birleflmenin Bankan›n mali bünyesine
olumlu anlamda bir katk›s›n›n olmayaca¤›n›n aç›k oldu¤u, bu itibarla herhangi bir
nakit tahsilat yap›lmaks›z›n ayr› bir tüzel kiflili¤i olan Trade Deposit Bank’›n aktif ve
pasif hesaplar›n›n Banka kay›tlar›na al›nmas›n›n uygun görülmedi¤i ifade edilmifltir.
Bu durum üzerine Banka, Trade Deposit Bank ile ilgili olarak al›nm›fl olan karar ve
yap›lan ifllemlerden geri dönüfl yollar› ve imkânlar›n›n arand›¤›n›, bu do¤rultuda
hukukçular›n verdikleri mütalaalarda, Bankan›n Trade Deposit Bank’tan devrald›¤›
aktif ve pasiflerin tekrar Trade Deposit Bank’a devrinin hukuken gerçekleflemeyece¤i
yönünde görüfl bildirildi¤ini, bu nedenle Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme
Kurumu talimat›n› yerine getirmekte aciz durumda kal›nd›¤›n› ifade etmifltir. Ayr›ca,
BYM taraf›ndan yaz›l› olarak talep edilmesine karfl›n Trade Deposit Bank’›n devir
bilançosu da tevdi edilememifltir.
‹ktisat Bankas›’na 30 Kas›m 2000 tarihinde Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme
Kurumu taraf›ndan atanan yönetim kurulu üyesince düzenlenen 18 Ocak 2001
tarihli yaz›da; Trade Deposit Bank’›n devral›nmas›n›n 31 Aral›k 2000 tarihli
bilançoyu olumsuz etkileyece¤i ve esasen ayr› yasalara ve uygulamalara tâbi iki ayr›
ülkedeki (KKTC ve Türkiye) bankalar›n yaln›zca aktif ve pasif kalemlerinin
toplamlar›n›n bir bankan›n hesaplar›na kayden geçirilmesinin yanl›fll›¤›n›n ortaya
konuldu¤u, nakit girdi sa¤lanmadan kayden ‹ktisat Bankas›’n›n bilançosuna Trade
Deposit Bank’›n aktif ve pasifi ile devredilmesinin bir çok bak›mdan yanl›fl oldu¤u,
bu uygulama ile off-shore bankac›l›¤› yapan Trade Deposit Bank’taki mevduat›n
kaydi bir ifllemle devlet garantisine geçirildi¤i ve devir tarihi itibar›yla sigortaya tabi
mevduat miktar›n›n hiçbir yükümlülük yerine getirilmeden art›r›ld›¤›, Trade Deposit
Bank taraf›ndan verilen krediler takip edilmeden ve tahsile yeltenilmeden ‹ktisat
‹KT‹SAT BANKASI 31
Bankas›’n›n hesaplar›na aktar›ld›¤› ve bilançonun fiktif olarak büyütüldü¤ü, nakit
koymadan aktif ve pasifi ile devredilen Trade Deposit Bank’›n varolan yükünün
hiçbir takibe u¤ramadan do¤rudan ‹ktisat Bankas›’n›n yükü haline dönüfltürüldü¤ü
ifade edilmifltir.
Konuyla ilgili olarak görevlendirilen Komisyonun 14 Kas›m 2002 tarihli araflt›rma
raporunda; Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumunun Bankaya gönderdi¤i
28 Kas›m 2000 tarihli yaz›da Bankadan al›nmas› istenen tedbirler s›ralanm›fl ve;
• An›lan tedbirlerin bir bütün halinde de¤erlendirildi¤inde anlam ifade
edebilece¤i,
• Bu tedbirler aras›nda yer alan “Trade Deposit Bank’›n tasfiye edilerek veya
flubeye dönüfltürülerek Bankan›n gerçek mali bünyesinin netlefltirilmesi”
maddesinin Banka yönetim kurulunca kötü niyetli olarak yorumland›¤›,
• Bu hususta 4389 Say›l› Kanunun 18. maddesi uyar›nca izin al›nmas› gerekti¤i
halde izin al›nmaks›z›n bir “fiili durum” yarat›ld›¤›,
• Trade Deposit Bank’›n, tüm aktif ve pasifleriyle Bankaya devredildi¤i bilgisinin
Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumuna 14 Aral›k 2000 tarihli yaz› ile
iletilmesine ra¤men, bu devrin esas›nda tüm aktif ve pasifleri içermedi¤i ve yaz›da
devir ifllemlerinin tamamland›¤› ifade edilmesine ra¤men bu beyan›n do¤ru
olmad›¤›,
• Banka Müfettifllerinin devir ifllemlerinin 19 Ocak 2001 tarihine kadar
sürdü¤ünü tespit etti¤i, Trade Deposit Bank’›n Bankaya devir ifllemleriyle ilgili
kay›tlar›n yap›labilmesi için gerekli olan ve yasal niteli¤i haiz bulunan kay›tlar›n
gönderilmedi¤i, kaflesiz ve imzas›z olarak gönderilen listelerde sonraki tarihlerde
yaz›l› talimat olmaks›z›n de¤ifliklikler yap›ld›¤›, devir ifllemleri için gerekli olan
Trade Deposit Bank’›n devir bilançosunun ve envanter kayd›n›n ç›kar›lmad›¤›, bu
nedenle devredilen bilanço kalemlerinin Trade Deposit Bank bilançosunun
tamam›n› oluflturup oluflturmad›¤›n›n saptanamad›¤›,
• Devir ifllemlerine iliflkin prosedürün çok k›sa bir süre içinde gerçeklefltirildi¤i,
devre iliflkin Banka yönetim kurulu karar›nda Trade Deposit Bank’›n tüm aktif ve
pasifleriyle Banka taraf›ndan devral›naca¤› hükmü yer almas›na ra¤men devir
sözleflmesinde, Trade Deposit Bank’›n Bankan›n Malta fiubesi’nce devral›naca¤›
hükmünün yer almas›n›n yönetim kurulu karar› ile tutars›zl›k oluflturdu¤u,
32 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
• An›lan ifllemin Banka mali bünyesine herhangi bir katk›s› olmayaca¤›
gerekçesiyle, gerçeklefltirilmemesi için Bankan›n 22 Aral›k 2000 tarihinde yaz›l›
olarak uyar›ld›¤›,
• BYM taraf›ndan Trade Deposit Bank’›n baz› varl›klar› ve nakit karfl›l›kl›
kredileri ile bunlarla ilgili mevduat hesaplar›n›n devredilmedi¤inin, bu de¤erlerin
Erol Aksoy Grubunun ifltiraki olan yurt d›fl›nda kurulu bankalara havale
edildi¤inin tespit edildi¤i ve sorumlular hakk›nda yasal takibat bafllat›ld›¤›,
• Trade Deposit Bank devir bilânçosunun BYM’ye ve Bankac›l›k Düzenleme ve
Denetleme Kurumuna ibraz edilmedi¤i, bunun da devir iflleminin usulüne uygun
yap›lmad›¤›n›n bir göstergesi oldu¤u
tespitlerine yer verilmifltir.
Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas› Malta fiubesi’ne devrine iliflkin ayr›nt›l› bilgi ve
tespitlere “‹ktisat Bankas›’n›n Fona Devredilmesi” bölümünde yer verilmifltir.
1.5. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN FONA DEVRED‹LMES‹
1.5.1. Fona Devir Karar›
Yaflanan tüm bu olumsuz geliflmeler üzerine, 4389 Say›l›
Kanunun 14. maddesinin 3 ve 4 numaral› f›kralar›na
istinaden,
• Mali bünyesindeki olumsuzluklar›n giderilmesini teminen yak›n izleme
kapsam›nda al›nmas› istenen tedbirleri almayan,
• Kaynaklar›n› Bankan›n emin bir flekilde çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek flekilde
ortaklar›n›n oluflturdu¤u sermaye grubuna aktaran,
• Zarar› özkaynaklar›n› aflarak yabanc› kaynaklara sirayet eden,
• Mali bünyesindeki zafiyet, taahhütlerini karfl›layamayacak boyutlara ulaflan ve
faaliyetlerine bu haliyle devam› mevduat sahiplerinin haklar›n› ve mali sistemin
güven ve istikrar›n› tehlikeye düflüren
‹ktisat Bankas›’n›n, temettü hariç ortakl›k haklar› ile yönetim ve denetimi BDDK’n›n
15 Mart 2001 tarihli karar›yla Fona devredilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 33
34 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
1.5.2. ‹ktisat Bankas›’n›n Fona Devir Nedenleri
‹ktisat Bankas› kaynaklar› do¤rudan veya Trade Deposit
Bank arac›l›¤›yla dolayl› olarak Grup firmalar›na
aktar›lm›flt›r. Ayn› zamanda yurt içinde ve yurt
d›fl›ndaki bankalarda depo yapmak ve lehlerine kefalet
veya garanti vermek gibi her türlü dolanl› yöntemle
Grup firmalar›n›n finansman› sa¤lanm›flt›r. Bu kaynak
aktar›mlar› Bankan›n mali yap›s›n› ciddi biçimde
bozmufltur. Bu konuyla ilgili olarak talimatlar dikkate
al›nmam›fl ve bu durum ekonomik konjonktürün de
etkisiyle Banka mali yap›s›ndaki zafiyetin giderek
artmas›na yol açm›fl ve tüm bu nedenler Bankan›n Fona
devredilmesini gerekli k›lm›flt›r.
fiEK‹L 2: ‹KT‹SAT BANKASI’NIN FONA DEV‹R NEDENLER‹NE KISA BAKIfi
‹KT‹SAT BANKASI 35
Banka, içinde bulundu¤u likidite s›k›fl›kl›¤› sebebiyle 12 Mart 2001 tarihi itibar›yla
müflterilerinin EFT’lerini gerçeklefltirememifl, nakit taleplerini karfl›layamaz hale
gelmifltir. Bankan›n yüksek maliyetli gecelik borçlanmalarla faaliyetlerini devam
ettirmeye yönelik çabalar› da ilgili tarihlerde yaflanan likidite s›k›fl›kl›¤›na ba¤l› güven
bunal›m›yla imkâns›z hale gelmifl, Bankan›n içinde bulundu¤u ödeme güçlü¤ü
probleminin di¤er bankalara da yay›lmas› riski do¤mufltur. ‹ktisat Bankas›’n›n Fona
devredilmesine neden olan uygulamalar afla¤›da ayr›nt›l› olarak aç›klanmaktad›r.
1.5.2.1. Trade Deposit Bank’a Aktar›lan Kaynaklar ve Usulsüz Birleflme
‹ktisat Bankas› taraf›ndan Grup firmalar›na kulland›r›lan kaynaklar Bankan›n Fona
devrinin en önemli nedenini teflkil etmektedir. Bu durumu daha net aç›klayabilmek
için, ‹ktisat Bankas› ile Trade Deposit Bank aras›ndaki iliflkinin irdelenmesi önem
arz etmektedir.
KKTC’de Off-Shore Bankac›l›k Kanununa göre 1994 y›l›nda kurulan ve ana
hissedarlar› Erol Aksoy ve ailesi olan, yönetim kurulu ise ‹ktisat Bankas›
yöneticilerinden oluflan Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’na devredilmesi,
Banka için bir nevi dönüm noktas› olarak nitelendirilebilir. Kurulufl sermayesi
500 bin USD olan Trade Deposit Bank’›n, ‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir tarihi
itibar›yla 2 milyon USD’ye ulaflan sermayesinin ortaklar aras›ndaki da¤›l›m› afla¤›da
gösterilmifltir.
fiEK‹L 3: TRADE DEPOS‹T BANK ORTAKLIK YAPISI
36 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
Trade Deposit Bank’›n 500 bin USD tutar›ndaki kurulufl sermayesinin tamam›
‹ktisat Bankas› kaynaklar›ndan karfl›lanm›flt›r.
fiEK‹L 4: TRADE DEPOS‹T BANK’IN KURULUfi SERMAYES‹N‹N ‹KT‹SAT BANKASI
KAYNAKLARINDAN SA⁄LANMASI
‹KT‹SAT BANKASI 37
Banka taraf›ndan, Erol Aksoy Grubu firmalar›ndan olan Edayat’a 27 Aral›k 1994
tarihinde kulland›r›lan toplam 34 bin YTL’lik kredi, an›lan firma taraf›ndan ayn› gün,
yine Grup firmalar›ndan Edatur’un ‹ktisat Bankas› nezdindeki hesab›na havale
edilmifltir. Edatur hesaplar›ndan da Avrupa Amerika Holding hesab›na havale edilen
söz konusu tutar karfl›l›¤›nda 500 bin USD sat›larak, ‹ktisat Bankas› nezdindeki
döviz tevdiat hesab›na geçirilmifltir. Bu tutar ayn› gün, üçüncü bir flah›s arac›l›¤›yla
Avrupa Amerika Holding hesab›ndan, lehdar› kurulufl aflamas›ndaki Trade Deposit
Bank olmak üzere, KKTC Merkez Bankas›’n›n TCMB nezdindeki hesab›na efektif
olarak gönderilmifltir. Trade Deposit Bank’›n kurulufl sermayesinin ‹ktisat Bankas›
kaynaklar›ndan karfl›lanmas›, ‹ktisat Bankas› ile Trade Deposit Bank aras›ndaki
organik ba¤› ve yak›n iliflkiyi de net olarak ortaya koymaktad›r.
Öte yandan BYM’nin, Trade Deposit Bank’›n faaliyetlerini ‹ktisat Bankas› arac›l›¤›yla
sürdürdü¤ü, Trade Deposit Bank’›n mevduat›n› ‹ktisat Bankas› üzerinden toplad›¤›
ve kredi kulland›rd›¤› yönünde de tespitleri bulunmaktad›r.
Ülkemizde 2000 y›l›n›n ilk aylar›nda yaflanan ve halk›n off-shore bankalara olan
güveninin zedelenmesine yol açan geliflmeler sebebiyle di¤er off-shore bankalarla
birlikte Trade Deposit Bank’tan da yo¤un mevduat ç›k›fl› yaflanm›flt›r. Mevduat
çekiliflinin finansman› ‹ktisat Bankas› taraf›ndan Trade Deposit Bank’a yap›lan
depolar ile karfl›lanm›flt›r. 4389 Say›l› Kanunun 11. maddesine ayk›r›l›k teflkil eden
söz konusu depolar›n 30 Haziran 2000 tarihine kadar kapat›laca¤›, ‹ktisat Bankas›
taraf›ndan taahhüt edilmifltir. Bu taahhüt do¤rultusunda Banka taraf›ndan Trade
Deposit Bank’a yap›lan plasmanlar›n bakiyesi, Trade Deposit Bank’›n Türkiye’den
toplad›¤› mevduat hacmini art›rmas› sayesinde 17 May›s 2000 tarihinde
s›f›rlanm›flt›r.
Ancak 2000 y›l›n›n Ekim ay›nda off-shore bankalara karfl› güvensizli¤in artmas›
nedeniyle, yeniden Trade Deposit Bank’ta hesab› olan mudiler paralar›n› çekmek
istemifl ve Trade Deposit Bank’›n bu talepleri karfl›layamamas› nedeniyle ‹ktisat
Bankas› taraf›ndan gecelik depolar yap›lmak suretiyle off-shore bankas›na kaynak
aktar›lm›flt›r.
38 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
fiEK‹L 5: OFF-SHORE MEVDUATLARINDAK‹ ÇEK‹L‹fiLER‹N ‹KT‹SAT BANKASI
KAYNAKLARINDAN KARfiILANMASI
‹KT‹SAT BANKASI 39
Erol Aksoy Grubu firmalar›na kulland›r›lan kredilerin donuk hale gelmesi sebebiyle
Trade Deposit Bank, mudilerin mevduat çekme taleplerini karfl›layamam›flt›r. Bu
aflamada ‹ktisat Bankas› Trade Deposit Bank’a depolar yaparak bu sorunu gidermeye
çal›flm›flt›r. K›saca, önce Türkiye’den toplanan mevduat ile finanse edilen Erol Aksoy
Grubu kredileri, 2 Ekim 2000 tarihinden itibaren ‹ktisat Bankas›’n›n Trade Deposit
Bank’a yapt›¤› plasmanlarla finanse edilir hale gelmifltir.
Trade Deposit Bank’›n mevduat sahipleri a¤›rl›kl› olarak Türkiye'de yerleflik
mudilerden oluflurken, kredi müflterilerinin tamam›na yak›n›n› Erol Aksoy Grubu
firmalar› oluflturmaktad›r. Trade Deposit Bank, KKTC’de kurulu bir banka olmas›na
ra¤men ‹ktisat Bankas› üzerinden mevduat toplam›flt›r. Toplanan bu mevduatlar da
Aksoy Grubu firmalar›na kredi olarak kulland›r›lm›flt›r. ‹ktisat Bankas› ile Trade
Deposit Bank aras›nda yürütülen fiduciary ifllemler nedeniyle, ‹ktisat Bankas›’n›n
mali bünyesindeki zafiyet sa¤l›kl› bir biçimde de¤erlendirilememifltir.
BDDK taraf›ndan Bankaya gönderilen 28 Kas›m 2000 tarihli yaz› ile fiduciary
ifllemlere son verilerek, Bankan›n mali durumunun netlefltirilmesi istenmiflse de, bu
yaz›dan üç gün sonra Banka yönetim kurulu taraf›ndan Trade Deposit Bank’›n
‹ktisat Bankas› Malta fiubesi taraf›ndan devral›nmas›na yönelik bir karar al›nm›flt›r.
Bu karara istinaden, ‹ktisat Bankas› ve Trade Deposit Bank aras›nda 4 Aral›k 2000
tarihinde sadece üç maddeden oluflan bir sözleflme akdedilmifltir. Sözleflmeye göre
‹ktisat Bankas›; Borçlar Kanununun 179. maddesi uyar›nca Trade Deposit Bank’a ait
toplam mevduat ve krediler ile bunlara ba¤l› alacak ve borçlar› Bankan›n Malta
fiubesi’ne devredilmek üzere alm›fl ve taraflar sözleflmeye iliflkin hükümlerde Türk
hukuk sisteminin geçerli oldu¤una karar vermifllerdir. Sözleflmede, mevduat ve
krediler ile bunlara ba¤l› alacak ve borçlar› Bankan›n devralaca¤› belirtilmekle
birlikte, sözleflme ekinde liste, mizan, envanter, bilanço veya alacak ve borç
do¤uracak ya da ispat arac› olabilecek nitelikte belge veya bilgi bulunmamaktad›r. Bu
durum sözleflmenin suistimale aç›k bir flekilde tanzim edildi¤inin iflareti olarak
de¤erlendirilmifltir.
4 Aral›k 2000 tarihinde akdedildi¤i anlafl›lan devir sözleflmesiyle birlikte Trade
Deposit Bank’a ait kredi, di¤er aktif, mevduat ve di¤er pasif kalemler ‹ktisat Bankas›
kay›tlar›na aktar›lmaya bafllanm›flt›r. Devir kay›tlar› ço¤unlukla 4 Aral›k 2000 ve
5 Aral›k 2000 tarihlerinde gerçeklefltirilmekle birlikte, Aral›k ay› boyunca “ilave”,
“düzeltme” ve “devir” aç›klamalar›yla yeni kay›tlar tesis edilmifltir. Devir ifllemleri
herhangi bir devir bilançosu, mizan› veya onayl› kredi ve mevduat listeleri
40 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
bulunmaks›z›n, imzas›z ve kaflesiz listeler üzerinden ve sözlü direktifler ile
gerçeklefltirilmifltir. Bu uygulaman›n mevzuata ve bankac›l›k teamüllerine uygun
olmad›¤› aç›kça görülmektedir.
Trade Deposit Bank ile ‹ktisat Bankas› aras›nda 3 Aral›k 2000 tarihine kadar ifltirak
iliflkisi bulunmad›¤›ndan, her iki bankan›n mali tablolar› konsolidasyona tabi
tutulmamakta dolay›s›yla bilançolar yabanc› para net genel pozisyon ve sermaye
yeterlili¤i rasyolar› gibi s›n›rlamalara da tabi olmamaktad›r. Bu nedenle, Grup
flirketlerine kulland›r›lan kredilerin Bankan›n mali bünyesinde yaratt›¤› tahribat
ancak Trade Deposit Bank’›n Malta fiubesi’ne devriyle görülebilmifltir.
Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’n›n Malta fiubesi’ne devrine iliflkin birden fazla
devir listesi bulunmas› ve içerdikleri bilgilerin birbirleri ile çeliflir durumda olmas›,
devirden sonra da düzeltme ad› alt›nda çok say›da kay›t yap›lmas› ve devre iliflkin
herhangi bir hukuki belge olmamas› sebebiyle devrin mali boyutu tam olarak tespit
edilememifltir. Ancak, ba¤›ms›z denetim flirketi taraf›ndan ortaya ç›kar›lan bilanço
format›ndaki tablo ile BYM taraf›ndan yap›lan incelemeler devrin Banka mali
bünyesine etkisini bir ölçüde ortaya koymaktad›r.
Devre iliflkin belgeler aras›nda yer alan ve hukuki bir niteli¤i bulunmayan
30 Kas›m 2000 tarihi itibar›yla haz›rlanm›fl bilanço ve kâr-zarar tablosuna göre,
Trade Deposit Bank’›n aktif büyüklü¤ü 467 milyon USD, özkaynaklar›
9 milyon USD, kasa ve bankalardaki mevcudu 5 milyon USD, menkul de¤erler
cüzdan› 47 milyon USD, kredi ve kredi provizyonlar› 415 milyon USD ve toplad›¤›
mevduatlar 437 milyon USD olarak görünmektedir. Bu tutarlardan fiilen, yaln›zca
kredi ve mevduatlar ile di¤er baz› aktif ve pasif unsurlar ‹ktisat Bankas›’na
devredilmifltir.
‹ktisat Bankas›’n›n 31 Aral›k 2000 ve 14 Mart 2001 tarihli ba¤›ms›z denetim
Raporlar›nda, Trade Deposit Bank’›n devredilmesi sonucu ‹ktisat Bankas›’n›n aktif ve
pasif hesaplar›nda meydana gelen art›fl bilanço format›nda haz›rlanm›fl ve devrin
mali portresi ortaya konulmufltur. Buna göre, ‹ktisat Bankas›’n›n 4 Aral›k 2000 ile
22 Aral›k 2000 tarihleri aras›ndaki kay›tlar›ndan, söz konusu devir iflleminin;
•448 milyon USD olan krediler ve muhtelif alacaklar kalemlerini,
•251 milyon USD olan mevduat ve gecelik ifllemler kalemleri ile
194 milyon USD’lik ‹ktisat Bankas› plasmanlar›n› ve faizlerini
içerdi¤i sonucuna var›lm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 41
Devirle birlikte pasifte gelen ‹ktisat Bankas›’n›n Trade Deposit Bank’taki depolar›,
Banka bilançosunun aktifindeki kay›tlarla karfl›l›kl› olarak netlefltirilmifltir.
Ba¤›ms›z denetim flirketi taraf›ndan düzenlenen raporlarda mutabakat› yap›lamayan
kredi, mevduat ve bankalar mevcudu bilgilerine yer verilerek s›ralanan yirmiden
fazla gerekçe nedeniyle Bankan›n ilgili dönem mali tablolar› hakk›nda görüfl beyan
edilememifltir.
Birleflmeyi incelemekle görevlendirilmifl BYM, ba¤›ms›z denetim raporlar›ndaki
tespitleri ve mutabakats›zl›klar› da içeren inceleme ve de¤erlendirmeleri sonucunda
Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’na devredilmesinin mali boyutunun
448 milyon USD tutar›nda aktif ve 494 milyon USD tutar›nda pasif kalemden
olufltu¤u tespitinde bulunmufltur. Aradaki fark olan 46 milyon USD’nin aktif
karfl›l›¤› tespit edilememifl olup bu rakam›n ‹ktisat Bankas›’n›n 31 Aral›k 2000
tarihindeki 1 milyar YTL’lik dönem zarar› içerisinde oldu¤u düflünülmektedir.
TABLO 3: TRADE DEPOS‹T BANK’IN ‹KT‹SAT BANKASI’NA DEVR‹N‹N MAL‹ BOYUTU
Trade Deposit Bank aktif ve pasifinin ‹ktisat Bankas›’na devriyle birlikte, Trade
Deposit Bank’›n aktifinde bulunan ve tahsil kabiliyeti bulunmayan krediler Bankan›n
aktifine al›nm›fl, böylelikle Bankan›n aktif yap›s› daha da bozulmufltur.
‹lk etapta devredilen mudi say›s›n›n 178, devredilen mevduat tutar›n›n
251 milyon USD oldu¤u anlafl›lmakla birlikte, sonradan yap›lan ilave ve iptallerle
beraber bu rakamlarda da de¤ifliklikler olmufltur. Devir sürecinde hiç bir yasal belge
ve dayanak bulunmaks›z›n çok say›da yurt d›fl› merkez ve flube hesaplar›
kullan›ld›¤›ndan, bu hesaplardan faydalanmak suretiyle ilave mevduatlar
yaratabilmek de mümkün hale gelmifltir. BYM taraf›ndan yürütülen inceleme ve
mutabakat çal›flmalar› esnas›nda; mevcut mevduat müflterilerinin hesaplar›na ilave
42 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
mevduat devirlerinin gerçeklefltirildi¤i, bunun yan›nda devir listelerinde yer almayan
mevduat müflterilerinin hesaplar›na da mevduat devri yap›ld›¤› tespit edilmifltir. Bu
flekilde ilave edilen mevduat tutar›, 14 milyon USD olarak hesaplanm›fl ve devredilen
mevduat toplam› 265 milyon USD’ye ç›km›flt›r.
Ayr›ca, devir listelerinde yer almakla birlikte, devirden sonra sehven devredildi¤i
iddia edilip iptal edilen ve 7 Aral›k 2000 tarihinde Trade Deposit Bank hesaplar›na
iade edilen mevduatlar da bulunmaktad›r. Bu flekilde iade edilen 35 milyon USD
tutar›nda mevduat da 4 Aral›k 2000 tarihli Trade Deposit Bank mevduatlar›n›n
içerisinde yer almaktad›r. Tüm bu ifllemler dikkate al›nd›¤›nda, Trade Deposit
Bank’tan ‹ktisat Bankas›’na devredildi¤i tespit edilebilen mevduatlar toplam›
300 milyon USD’ye ulaflmaktad›r.
‹ktisat Bankas› bilançosuna aktar›lan 448 milyon USD tutar›ndaki aktifin,
412 milyon USD’lik k›sm› AKS Grubu firmalar› dahil olmak üzere Erol Aksoy Grubu
firmalar›na kulland›r›lan donuk nitelikteki krediler ile bu kredilere iliflkin yapay
olarak art›r›lm›fl faiz reeskontlar›ndan, bakiye 36 milyon USD’lik k›sm› ise tahsil
kabiliyeti bulunmayan Irak ve Rusya risklerinden oluflmaktad›r. Trade Deposit
Bank’tan ‹ktisat Bankas› Malta fiubesi’ne devredilen toplam 412 milyon USD
tutar›ndaki kredinin tamam›na 31 Aral›k 2000 tarihi itibar›yla yüzde 100 karfl›l›k
ayr›lm›flt›r.
Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’na devredilmesi sürecinde, Trade Deposit
Bank’›n aktifinde yer alan Do¤ufl Çelik unvanl› firman›n kredisi ile yüzde 100
mevduat rehni karfl›l›¤›nda kulland›r›lm›fl di¤er krediler ve karfl›l›¤›nda yer alan
mevduat ile söz konusu Bankan›n özkaynaklar›ndan oluflan yaklafl›k 16 milyon USD
tutar›ndaki varl›k ve yükümlülük ise ‹ktisat Bankas› yerine Capital Trust Bank’a
devredilmifltir.
Capital Trust Bank, St. Vincent’de kurulmufl ve 5 Eylül 2000 tarihinde bankac›l›k
lisans› alm›flt›r. Ad› geçen off-shore Bankan›n yönetimi, Erol Aksoy, Ahmet Demet ve
Frederick Ballantyne’den oluflmakta, kurucular› aras›nda ise yine Erol Aksoy ve
Trade Deposit Bank Genel Müdürü Ahmet Demet bulunmaktad›r.
Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›’na devredilmesi ifllemleri s›ras›nda, Do¤ufl
Çelik’in söz konusu kredisi 4 Aral›k 2000 tarihinde ‹ktisat Bankas› kay›tlar›na intikal
ettirilmifl, 11 Aral›k 2000 tarihinde ise bu kay›t iptal edilmifl ve mezkur kredi
mebla¤› Capital Trust Bank’a aktar›lm›flt›r. ‹ktisat Bankas›, Do¤ufl Çelik kredisi
kayd›n›n iptal edilmesi sonucu aktifinde oluflan dengesizli¤i gidermek için, Avrupa
‹KT‹SAT BANKASI 43
Amerika Holding, Cinebefl Filmcilik, Cinedigital ve Kablonet firmalar›n›n kendi
bünyesindeki kredilerine ilave faiz yürütmüfltür.
Ayr›ca Trade Deposit Bank’›n tasfiyesinin tamamland›¤› belirtilen 22 Aral›k 2000
tarihinden sonra, 19 Ocak 2001’de Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›
nezdindeki mevduat hesaplar›ndan, ‹ktisat Turkish Supreme Fund N.V. lehine ve
Trade Deposit Bank’›n ABN AMRO Bank Willemstadt Curacao fiubesi nezdindeki
hesab›na 1,7 milyon USD transfer edilmifltir.
Öte yandan BYM’de dahil olmak üzere çeflitli kamu denetim otoriteleri taraf›ndan söz
konusu devrin sonuçlar›na ve sorumlular›n tespitine iliflkin olarak düzenlenen
raporlarda;
• Devir ifllemiyle Banka kay›tlar›na al›nan mevduat tutar›n›n 1 Aral›k 2000
tarihli kurlar üzerinden 300 milyon USD oldu¤u ve 181 mudiye ait bulundu¤u,
• Hiçbir hukuki belge bulunmadan 300 milyon USD’lik mevduat›n Banka
kay›tlar›na aktar›lmas›n›n bahse konu mevduat rakamlar›n›n gerçek mahiyetini
flüpheli hale getirdi¤i,
• Trade Deposit Bank’tan Bankaya devredilen baz› mevduat rakamlar›n›n,
adlar›na ve hesaplar›na devredilen kiflilerin bilgisi d›fl›nda kaydi olarak
yarat›ld›¤›n›n tespit edildi¤i, dolay›s›yla devredilen baz› mevduatlar›n gerçek
olmad›¤›, bu yolla ad›na ve hesab›na mevduat tesis edilen kifliler lehine haks›z
kazanç yarat›ld›¤›,
• Bankan›n Fona devrinden sonra Banka bilanço ve kâr-zarar tablolar›n›n
denetiminin bir ba¤›ms›z denetim flirketine yapt›r›ld›¤›, flirket taraf›ndan
düzenlenen raporda Bankan›n ilgili dönem bilançosu içerisinde baz› mevduatlar›n
mutabakatlar›n›n yap›lmad›¤›n›n da belirtildi¤i, yirmiden fazla gerekçeyle
Bankan›n ilgili dönem mali tablolar› hakk›nda görüfl beyan edilmekten kaç›n›ld›¤›,
• Ba¤›ms›z denetim flirketi taraf›ndan mutabakat› yap›lamayan mevduatlar ile
devir kay›tlar›n›n belgesiz ve talimats›z olarak yap›lmas› ve de¤ifltirilmesi
konular›nda gerekli inceleme ve soruflturmalar›n yap›lmad›¤› veya ilgili yasal
merciler nezdinde suç duyurusunda ya da ihbarda bulunulmad›¤›,
• Devre esas teflkil edecek hukuki belge olmamas›na ra¤men, devredilen
mevduatlar›n Banka taraf›ndan ödendi¤i, söz konusu mevduatlar›n ad›na
devredilen kiflilere ait oldu¤u yönünde bir belgenin Banka nezdinde bulunmad›¤›,
44 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
• Mevduat listelerinin blokeli mevduatlar ile döviz cinslerine ve vadelerine göre
olmak üzere çeflitli k›staslar itibar›yla s›n›fland›r›lm›fl mevduatlardan olufltu¤u,
kesin bir devir listesinin bulunmad›¤›, çok say›da kifli ve kurulufl ad› ve unvan›n›n
kar›fl›k bir flekilde bulundu¤u, bunlar aras›nda ad›na mevduat devredilmeyenler,
devredildikten sonra iptal edilenler ve devirden sonra hesab›na ilave mevduat
eklenenler de oldu¤u, ancak tüm bu ifllemlerin nas›l ve neye istinaden yap›ld›¤›na
dair tek bir talimat veya hukuki geçerlili¤i olan bir belgeye yer verilmedi¤i, bu
nedenle yap›lan tüm mevduat devirlerinin gerçekli¤inin flüpheli ve
gerçeklefltirilen kay›tlar›n bütünüyle temelsiz oldu¤u, bu mevduat devrini
gerçeklefltirenlerin gerekli yasal belgeler bulunmadan bu kay›tlar› tesis
etmelerinin üçüncü kifliler lehine menfaat do¤uran ve Bankay› zarara u¤ratan
uygulamalar oldu¤u,
• Bankan›n devir s›ras›nda kulland›¤› yurtd›fl› merkez ve flubeler hesaplar›n›n
kullan›m amac›ndan çok farkl› bir flekilde çal›flt›¤›, öncelikle bu hesaplar›n
flubeler cari hesaplar› ad› alt›nda muhasebe yaz›l›m sisteminde topland›¤›,
mevduat hesaplar› gibi numaraland›r›ld›¤› ve yeri geldi¤inde borç ve alacak
kay›tlar› düflülmek suretiyle de¤iflik mahiyet ve nitelikte kay›tlar›n yarat›lmas›nda
kullan›ld›¤› ve hepsinden önemlisi bakiye arz eden bir yap›ya büründürüldü¤ü,
• 181 mudiye ait mevduat›n ödenmesine iliflkin 483 ifllemin belge incelemesinin
yap›ld›¤›, bu ifllemlerden sadece 196’s›n›n muhasebe fiflinin, 137’sinin müflteri
talimat›n›n sa¤lanabildi¤i, 316’s›n›n uygulay›c›s›n›n belirlenebildi¤i,
• Müflteri tan›mlay›c› belgelere yönelik incelemelerde ise, 181 mudiden sadece
43’üne iliflkin imza beyan› veya imza kartonuna, 39’una ait kimlik fotokopisi veya
Ticaret Sicil Gazetesine, 28’ine ait bankac›l›k hizmet sözleflmesine eriflilebildi¤i,
• Yap›lan incelemelerden anlafl›labildi¤i kadar›yla, Banka taraf›ndan Trade
Deposit Bank’tan devral›nan mevduatlar›n ödenmesine 11 fiubat 2002 tarihine
kadar devam edildi¤i
hususlar› yer almakta olup söz konusu devir iflleminin maddi boyutlar›, mevcut
koflullarda yap›lan tespitlerle s›n›rl› kalm›flt›r.
Yukar›da yer verilen BYM tespitlerine istinaden Fon taraf›ndan, Trade Deposit Bank’a
yap›lan mevduat devirleri nedeniyle oluflan 300 milyon USD’lik Banka zarar›nda
sorumlulu¤u bulundu¤u ifade edilen yönetim ve denetim kurulu üyelerinin 2001
y›l›na iliflkin yap›lan Banka genel kurul toplant›s›nda al›nan ibra kararlar› iptal
edilerek haklar›nda mali sorumluluk davas› aç›lm›flt›r. Bahse konu davaya iliflkin
aç›klamalara Kitab›n “Çözümlemenin Hukuki Süreci” bölümünde yer verilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 45
1.5.2.2. Banka Aktifindeki Donuk Krediler
a. Erol Aksoy Grubu Firmalar›na Aç›lan Krediler
‹ktisat Bankas› takip hesaplar›nda izlenen ve Banka ifltiraki olmayan Grup firmalar›na
ait 289 milyon YTL’si nakdi, 75 milyon YTL’si gayrinakdi olmak üzere toplam
364 milyon YTL risk bulunmaktad›r. Takipteki nakdi riskin 242 milyon YTL’sinin,
Trade Deposit Bank’›n aktif ve pasifinin 4 Aral›k 2000 tarihinde ‹ktisat Bankas›
taraf›ndan devral›nmas› sürecinde Banka aktifine kaydedilen kredilerden
kaynakland›¤› görülmektedir.
Grubun nakdi ve gayrinakdi riskleri için al›nan 19 milyon YTL tutar›nda nakdi
teminat dikkate al›nmak suretiyle, bahse konu riskler için gerekli karfl›l›klar Fon
döneminde tesis edilmifl ve hukuki takibata geçilmifl olup gerçeklefltirilen
durulaflt›rma ifllemlerinin ayr›nt›lar›na ‘Mali Bünyeye ‹liflkin Çal›flmalar’ bölümünde
yer verilmifltir.
‹ktisat Bankas›’n›n 14 Mart 2001 tarihi itibar›yla haz›rlanan devir bilançosunun takip
hesaplar›nda izlenen ve Banka ifltiraki olmayan Grup firmalar›na ait kredi da¤›l›m›
Tablo 4’de yer almaktad›r.
46 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
TABLO 4: EROL AKSOY GRUBU F‹RMALARINA AÇILAN KRED‹LER (B‹N YTL)
‹KT‹SAT BANKASI 47
b. Banka ‹fltiraklerine Aç›lan Krediler
‹ktisat Bankas›’n›n ifltiraki olan firmalara da önemli tutarlarda kredi kulland›r›lm›flt›r.
Bankan›n takip hesaplar›nda izlenen Banka ifltiraklerine ait 71 milyon YTL’si nakdi,
8 milyon YTL’si gayrinakdi olmak üzere toplam 79 milyon YTL’lik risk
bulunmaktad›r. Takipteki nakdi riskin 30 milyon YTL’sinin, Trade Deposit Bank’›n
aktif ve pasifinin 4 Aral›k 2000 tarihinde ‹ktisat Bankas› taraf›ndan devral›nmas›
sürecinde Banka aktifine kaydedilen kredilerden kaynakland›¤› görülmektedir.
TABLO 5: BANKA ‹fiT‹RAKLER‹NE AÇILAN KRED‹LER (B‹N YTL)
48 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
Fona devirden sonra yap›lan durulaflt›rma çal›flmalar›nda bahse konu riskler için de
gerekli karfl›l›klar ayr›lm›fl, fiktif reeskontlar iptal edilmifl ve hukuki takipler
bafllat›lm›fl olup ifllemlere iliflkin aç›klamalara Kitab›n ilgili bölümlerinde yer
verilmifltir.
c. Irak ve Rusya Riskleri
‹ktisat Bankas› takip hesaplar›nda izlenen Irak ve Rusya riskleri toplam›
24 milyon YTL olup bu riskler için de yüzde 100 oran›nda karfl›l›k ayr›lm›flt›r.
TABLO 6: IRAK VE RUSYA R‹SKLER‹ (B‹N YTL)
Irak Riskleri: Irak riskini oluflturan 32 milyon USD, baz› Türk firmalar›n›n Irak’ta
mukim Rasheed Bank ve Rafidian Bank’tan olan alacaklar›ndan oluflmaktad›r.
‹ktisat Bankas› taraf›ndan ifltira edilen mezkur alacaklar için 20 Aral›k 1991 tarihinde
Rafidian Bank ve Rasheed Bank ile Irak Merkez Bankas›’n›n garantörlü¤ünde bir
anlaflma imzalanm›flt›r. Bu anlaflmayla, söz konusu tutar›n Irak’a uygulanan
ambargonun kald›r›lmas›n› takiben 24 ay içerisinde ‹ktisat Bankas›’na ödenmesi
kararlaflt›r›lm›flt›r. Mezkur mebla¤›n teminat› olarak bloke edilen 1,4 milyon USD
haricindeki k›s›m ile ilgili olarak ‹ktisat Bankas› taraf›ndan 1998 y›l›na kadar karfl›l›k
ayr›lmaya devam edilmifltir.
‹ktisat Bankas›, 1999 y›l›nda söz konusu Irak alacaklar›n›, Bahreyn’de faaliyette
bulunan Turk Gulf Merchant Bank arac›l›¤›yla; Orbit Trade, Duke Trust, Sirena
Trade ve Quadrum Trade flirketlerine toplam 2,8 milyon USD’ye satm›flt›r.
Söz konusu off-shore firmalar ise bu riskleri Trade Deposit Bank’a satm›flt›r. Kald› ki
‹ktisat Bankas›’na ödenmesi gereken tutar da do¤rudan Trade Deposit Bank
‹KT‹SAT BANKASI 49
taraf›ndan ödenmifltir. Müteakiben, Trade Deposit Bank’›n aktif ve pasifinin
4 Aral›k 2000 tarihinde ‹ktisat Bankas›’na devredilmesi esnas›nda söz konusu Irak
alacaklar› 32 milyon USD üzerinden tekrar ‹ktisat Bankas›’na devrolmufltur. Söz
konusu alacak için Fona devir bilânçosunda yüzde 100 oran›nda özel karfl›l›k
ayr›lm›flt›r.
Rusya Riskleri: 1988 y›l›nda Rusya’da yaflanan ekonomik kriz sonras›nda Park
Avenue Bank’›n elinde bulunan ve Rus bankalar› taraf›ndan ihraç edilmifl olan
toplam 4 milyon USD tutar›ndaki 4 adet tahvil, Standart Bank London arac›l›¤›yla
‹ktisat Bank Moscow taraf›ndan 18 Kas›m 1998 tarihinde 1,9 milyon USD’ye sat›n
al›nm›flt›r. Senetlerin iki adedi ödenmedi¤inden, ‹ktisat Bank Moscow taraf›ndan
yüzde 100 karfl›l›¤a tabi tutulmufl ve bu durumun sermaye yap›s›n› ciddi ölçüde
zay›flatacak olmas› sebebiyle senetlerin tamam› Erol Aksoy’un di¤er
operasyonlar›nda da kulland›¤› Orbit Trade adl› flirkete 950 bin USD bedel ile
25 Mart 1999 tarihinde sat›lm›flt›r. Sat›fl bedeli, Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›
nezdindeki hesab›ndan karfl›lanm›flt›r.
Orbit Trade, bu tahvillerden do¤an hak ve alacaklar›n›, 28 Nisan 1999 tarihinde
950 bin USD bedelle, Trade Deposit Bank’a devretmifltir. Müteakiben Trade Deposit
Bank’›n aktif ve pasifinin 4 Aral›k 2000 tarihinde ‹ktisat Bankas›’na devredilmesi
esnas›nda söz konusu Rusya alacaklar› 4 milyon USD üzerinden ‹ktisat Bankas›’na
devrolmufltur. Rusya Federasyonu’nun moratoryum ilan etmesi, Rusya devlet tahvili
getirisine endeksli an›lan senetlerin geri ödenebilirli¤ini tehlikeye düflürmüfl, an›lan
tutar ‹ktisat Bankas› taraf›ndan takip hesaplar›na intikal ettirilerek yüzde 100
oran›nda özel karfl›l›k ayr›lm›flt›r.
d. Di¤er Alacaklar
AKS Grubu Riskleri: AKS Grubu olarak adland›r›lan ve Erol Aksoy Grubuna dahil
iken, 3 Haziran 1999 tarihli sözleflme ile yüzde 80 hisseleri Çukurova Grubuna
sat›lan firmalar›n, Bankan›n Fona devri itibar›yla nakdi riskleri 29 milyon YTL,
gayrinakdi riskleri ise 7 milyon YTL olarak gerçekleflmifltir. Nakdi riskin
7 milyon YTL’si Trade Deposit Bank aktif ve pasifinin 4 Aral›k 2000 tarihinde
‹ktisat Bankas› taraf›ndan devral›nmas› sürecinde Banka aktifine kaydedilen
kredilerden kaynaklanmaktad›r.
Grubun nakdi ve gayrinakdi riskleri için al›nan 16 milyon YTL tutar›nda nakdi
teminat dikkate al›nmak suretiyle, toplam 15 milyon YTL özel, 7 milyon YTL serbest
50 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
karfl›l›k ayr›lm›fl olup iptal edilen 31 Aral›k 2000 tarihli reeskont toplam› ise
48 milyon YTL’dir.
‹ktisat Bankas›’n›n 14 Mart 2001 tarihli devir bilançosunun takip hesaplar› ile
izlenen AKS Grubu riskleri afla¤›daki gibidir.
TABLO 7: AKS GRUBU R‹SKLER‹ (B‹N YTL)
‹KT‹SAT BANKASI 51
Çukurova Grubu Firmalar› Üzerinden Kullan›lan Krediler: Trade Deposit
Bank’›n ‹ktisat Bankas› ile birlefltirilmesi neticesinde, Trade Deposit Bank’tan
devral›nan Grup kredileri içinde Çukurova Grubuna sat›lan firmalara ait krediler de
mevcuttur. Trade Deposit Bank nezdindeki bu kredilerin teminat› olarak al›nan
senetler, Çukurova Grubuna ait 4 firman›n bilgisi d›fl›nda aç›lan kredi hesaplar›n›n
teminat› olarak ‹ktisat Bankas›’na cirolanm›fl ve kulland›r›lan kredi bedelleri Trade
Deposit Bank’a transfer edilmifltir. Bu flekilde yarat›lan nakdin nerede kullan›ld›¤›
bilinmemekle birlikte, 4 Aral›k 2000 tarihinde Malta fiubesi’ne devredilen Grup
kredilerinin içinde an›lan kredilerin de bulundu¤u tespit edilmifltir.
‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir bilânçosundaki takip hesaplar› alt›nda izlenen
Çukurova Grubu firmalar› üzerinde kalan riskler afla¤›daki gibidir:
Çukurova Grubu firmalar› üzerinden kullan›lan kredinin Bankan›n Fona devir
tarihindeki bakiyesinin tümüne özel karfl›l›k ayr›lm›fl, fiktif reeskontlar iptal edilmifl
ve gerekli hukuki takipler bafllat›lm›flt›r.
‹ktisat Bankas› takip hesaplar›nda izlenen di¤er Grup alacaklar› toplam›
2,7 milyon YTL olup tümü için özel karfl›l›k ayr›lm›flt›r.
TABLO 8: ÇUKUROVA GRUBU F‹RMALARI ÜZER‹NDE KALAN R‹SKLER (B‹N YTL)
52 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
Di¤er Grup Alacaklar›: ‹ktisat Bankas›’n›n 14 Mart 2001 tarihli devir bilançosunun
takip hesaplar›nda izlenen di¤er Grup alacaklar› afla¤›daki gibidir:
TABLO 9: EROL AKSOY GRUBUNDAN D‹⁄ER ALACAKLAR (B‹N YTL)
‹KT‹SAT BANKASI 53
e. Di¤er Gruplardan Kredi Alacaklar›
‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir tarihindeki bilançosunun takip ve canl› kredi
hesaplar›nda izlenen di¤er banka hâkim ortak firmalar›na ait krediler afla¤›daki
gibidir:
TABLO 10: D‹⁄ER BANKA HÂK‹M ORTAK KRED‹LER‹ (B‹N YTL)
‹ktisat Bankas› takip ve canl› kredi hesaplar›nda izlenen di¤er banka hâkim ortak
firmalar›na ait 43 milyon YTL’si nakdi, 7 milyon YTL’si gayrinakdi olmak üzere
toplam 50 milyon YTL risk bulunmaktad›r.
• Çukurova Grubu kredileri; Avor ‹nflaat, Çukurova Çelik, Ege Demir Çelik,
Egelim, Intercorp ve Ompafl Otomotiv’e,
• Yaflar Grubu kredileri; Desa Otak Mühendislik, P›nar Deniz, P›nar Et, Türk
Tuborg, Yaflar D›fl Ticaret ve Yasafl Boya’ya,
• Garipo¤lu Grubu kredileri; Akmaya Sanayi, Amasya Tekstil, Avpet Avrupa
Petrol, Hidrojen Peroksit Sanayi, ‹peks ‹plik, Mehmet Nida Garipo¤lu, Marmara
D›fl Ticaret, Toros Tekstil, Toros Birac›l›k ve Trakya Sanayi’ye,
54 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
• Medya Grubu kredileri, Medya Holding’e,
• Ceylan Grubu kredileri, K Leasing’e,
• Nergis Grubu kredileri ise, Nergis Tekstil, NSP Tekstil, Polsafl Sigorta, Yasemin
Mensucat ve Yeflim Tekstil’e
kulland›r›lan kredilerden kaynaklanmakta olup söz konusu riskler için Fon
döneminde gerekli karfl›l›klar ayr›larak, idari ve hukuki takip süreçleri bafllat›lm›flt›r.
1.5.2.3. Grup Firmalar›n›n Kredi Faizlerinin Silinmesi
‹ktisat Bankas› taraf›ndan, Grup firmalar› Aks Radyo, Aksoy Yay›nc›l›k, Alo Show,
Anet ‹letiflim, Radyo Reklam Pazarlama, Edatur, Edayat, MSM Müflavirlik ve
Shovvpa’ya kulland›r›lan kredilere, 1 Ocak 2000 – 21 Aral›k 2000 döneminde
yürütülen faizlerin 17 milyon YTL’lik fiktif k›sm› silinmifltir.
1.5.2.4. Sermaye Benzeri Kredi Kulland›rmak Suretiyle Gruba Ait Yurt D›fl›
Bankalara Uzun Vadeli Kaynak Aktar›lmas›
Banka, 1989 y›l›ndan sonraki süreçte Grubun dolayl› ve dolays›z ifltiraki olan yurt
d›fl› Bankalara muhtelif tarihlerde sermaye benzeri kredi kulland›rm›fl olup bu
kredilerin gerçek mahiyetleri gizlenmifltir. Dolay›s›yla Banka kaynaklar›, düflük faiz
oranlar›ndan ve çok uzun vadelerle Grup bankalar›na aktar›lm›fl ve Grup
flirketlerinin bu bankalardan kulland›¤› kredilerin finansman›nda kullan›lm›flt›r.
a. Banque Internationale de Commerce
‹ktisat Bankas›, Fransa’da faaliyette bulunan Banque Internationale de Commerce’in
87,5 milyon FFR tutar›ndaki sermayesinin yüzde 35,92’sine sahip olup an›lan
Bankan›n yüzde 8,91 hissesi de Erol Aksoy’a aittir. ‹ktisat Bankas› yönetim
kurulunun 5 Aral›k 1989 tarihli karar› ile Banque Internationale de Commerce’e
2 y›l vadeli 45 milyon FFR aç›k kredi tahsis edilmifl ve söz konusu kredi
19 Aral›k 1989 tarihinde kulland›r›lm›flt›r.
An›lan kredinin 9 milyon FFR’lik k›sm› 31 Temmuz 1995 tarihinde geri ödenmifl,
kalan 36 milyon FFR’lik k›sm› ise “yurt d›fl› YP krediler” hesab›nda izlenmifl ve söz
konusu kredinin sermaye benzeri kredi niteli¤inde oldu¤u belirtilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 55
b. Park Avenue Bank
ABD’de faaliyette bulunan Park Avenue Bank’›n sermayesi 2,3 milyon USD olup
hisselerinin yüzde 89,68’i Erol Aksoy’a, yüzde 4,95’i ‹ktisat Leasing’e
aittir. ‹ktisat Bankas› ile söz konusu banka aras›nda 30 Haziran 1998 tarihinde
imzalanan, ancak Bankan›n naz›m hesaplar›na yans›t›lmayan bir sözleflme ile Banka
taraf›ndan Park Avenue Bank’a 5 milyon USD tutar›nda sermaye benzeri kredi
kulland›r›lm›flt›r.
c. ‹ktisat Bank Moscow
‹ktisat Bank Moscow, Rusya’da faaliyette bulunan bir Banka olup 54 milyon Ruble
tutar›ndaki sermayesinin tümü ‹ktisat Bankas› ile ‹ktisat Leasing ve Facto Finans’a
aittir.
‹ktisat Bankas›, 17 fiubat 2000 tarihinde ‹ktisat Bank Moscow’a 700 bin USD
tutar›nda sermaye benzeri kredi vermifltir. Söz konusu kredinin vadesi 17 fiubat
2006 olup riskin akibetine iliflkin bilgilere, Kitab›n ‘Devral›nan ‹fltiraklerin
Çözümlenmesi’ bafll›kl› bölümünde yer verilmifltir.
56 FONA DEV‹R ÖNCES‹ DÖNEM
‹KT‹SAT BANKASI 57
2.1. FONA DEV‹R SONRASI DÖNEME KISA BAKIfi
Bu bölümde ‹ktisat Bankas›’n›n 15 Mart 2001 tarihinde temettü hariç ortakl›k
haklar› ile yönetim ve denetiminin Fona devredilmesinden sonra, aflama aflama nas›l
bir yol izlenerek çözümleme yap›ld›¤› ayr›nt›l› bir flekilde anlat›lm›flt›r.
fiEK‹L 6 : FONA DEV‹R SONRASI DÖNEME KISA BAKIfi
60 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
2.2. FONA DEV‹R SONRASINDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER
‹ktisat Bankas›’n›n 15 Mart 2001 tarihinde Fona devrinden sonra Bankan›n Fona
devrinde sorumluluklar› bulunan Banka yönetim ve denetim kadrosu de¤ifltirilmifl
ve Banka hisselerinin tamam› Fon ad›na tescil edilmifltir. Bankan›n hâkim ortaklar›,
yönetim ve denetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel müdür yard›mc›lar› ve baz›
grup müdürlerinden mal beyannamesi talep edilmifl ve eriflilebilen mal varl›klar›na
ihtiyati tedbir/haciz konmufltur. Bankan›n Fona devrinde sorumluluklar› bulunan
Banka yönetim ve denetim kadrosuna yurt d›fl› ç›k›fl yasa¤› uygulanm›fl, hâkim ortak
ve yöneticiler taraf›ndan istismar edilen Banka kaynaklar›n›n iade ve tazminine
iliflkin talepte bulunulmufltur.
2.2.1. Banka Yönetim ve Denetim Kadrosunun De¤ifltirilmesi
Fon Yönetim Kurulunun 15 Mart 2001 tarihli karar› ile ‹ktisat Bankas›’n›n mevcut
yönetim ve denetim kurullar›nda görevli kifliler görevden al›narak yerlerine Fon
bankalar›nda görev yapmakta olan Ortak Yönetim Kurulu atanm›flt›r.
2.2.2. Banka Hisselerinin Fon Taraf›ndan Devral›nmas›
4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin 5 numaral› f›kras›n›n (a) bendinin (ab) alt
bendi uyar›nca Fon Yönetim Kurulunun 15 Mart 2001 tarihli karar› ile ‹ktisat
Bankas›’n›n hisse senetlerinin tamam›, Banka zarar›n›n ödenmifl sermayeye tekabül
eden 30 milyon YTL tutar›ndaki k›sm›n›n, söz konusu Bankaya ödenmesi
karfl›l›¤›nda Fon taraf›ndan devral›nm›flt›r. Sonras›nda ise hisse senetlerinin tamam›
Banka pay defterine Fon ad›na kaydedilmifltir.
2.2.3. Hâkim Ortak ve Yöneticilerle ‹lgili ‹fllemler
4389 Say›l› Kanunun kendisine verdi¤i yetkiler çerçevesinde Fon, “Bir Bankan›n
Yönetim ve Denetimini Do¤rudan veya Dolayl› Olarak Tek Bafl›na veya Birlikte
Elinde Bulunduran Ortaklar›n Belirlenmesine ‹liflkin ‹lkeler”i belirleyerek, Banka
hâkim ortak ve yöneticilerinden mal beyan› talep etmifl ve mal varl›klar› üzerinde her
türlü muhafaza tedbiri al›nmas›n› ilgili mahkemeden istemifltir. Mahkemeden bu
yönde al›nan kararlarla da yurt d›fl› ç›k›fl yasa¤› ile ihtiyati tedbirler uygulanm›flt›r.
Ayr›ca hâkim ortak taraf›ndan kullan›lan Banka kaynaklar› tespit edilerek iade ve
tazmin talebinde bulunulmufltur.
‹KT‹SAT BANKASI 61
62 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
Mal Beyan› ‹stenmesi: Fon Yönetim Kurulunun 15 Mart 2001 tarihli karar›na
istinaden, ‹ktisat Bankas› hâkim ortak ve yöneticileri ile Trade Deposit Bank
ortaklar›ndan olan toplam 17 tüzel ve gerçek kifliden 4389 Say›l› Kanunun ilgili
maddeleri gere¤ince mal beyan› istenmifltir.
‹htiyati Tedbir / ‹htiyati Haciz ‹stenmesi: Mal beyan› istenen ‹ktisat Bankas› hâkim
ortak ve yöneticilerinin mal varl›klar› üzerinde her türlü muhafaza tedbirinin
al›nmas› hususunda ilgili mahkemeye baflvurulmufl ve mahkeme karar›yla söz
konusu kiflilerin tafl›n›r ve tafl›nmaz mallar› ile bankalardaki paralar›, hisse senetleri,
kiral›k kasalar› gibi tüm mal varl›klar› üzerine ayni ve flahsi haklarla k›s›tlanmamak
ve üçüncü flah›slara devir ve temlikinin önlenmesi bak›m›ndan ihtiyati tedbirler
konulmufltur.
Yurt D›fl› Ç›k›fl Yasa¤› Uygulamas›: Mal beyan› istenen ve mal varl›klar› üzerine
ihtiyat› tedbir/haciz konulan ‹ktisat Bankas› hâkim ortak ve yöneticilerinin,
mahkeme kararlar›yla yurt d›fl›na ç›k›fllar› yasaklanm›flt›r.
Hâkim Ortak Taraf›ndan Kullan›lan Banka Kaynaklar›, Fonun ‹ade ve Tazmin
Talebi : 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin 4 numaral› f›kras›na göre Fona
devredilen bir bankan›n yönetim ve denetimini do¤rudan veya dolayl› olarak tek
bafl›na veya birlikte elinde bulunduran ortaklar›ndan, an›lan Kanunun 14. maddesinin 5 numaral› f›kras›n›n (b) bendi hükümleri çerçevesinde, kulland›klar› banka
kaynaklar›n› Fon taraf›ndan verilecek süre içinde Bankaya iade etmeleri talep
edilmektedir. Bu kapsamda, iade ve tazmini talep edilecek tutar›n tespiti amac›yla,
BYM ve ba¤›ms›z denetim flirketleri arac›l›¤›yla gerçek bilanço de¤erlerine ulaflmak
için denetim çal›flmalar› yap›lm›flt›r.
Bankaya bildirimde bulunularak, kendilerine söz konusu iade ve tazmin talebiyle
ilgili olarak Fon ad›na temaslarda bulunulmas› ve gerekti¤inde ödeme takvimine
ba¤lanmas› hususunda görev ve yetki verilmifl, muhataplar›n iade ve tazmin
yükümlülü¤ünden kaçmas› ya da mal kaç›rmaya yönelik ifllemlere teflebbüs
ettiklerinin belirlenmesi halinde, durumun Fona iletilmesi istenmifltir.
Fon Yönetim Kurulunun 7 Eylül 2001 tarihli karar›yla, ‹ktisat Bankas›’n›n Fona
devrinden önce yönetim ve denetimini do¤rudan veya dolayl› olarak tek bafl›na veya
birlikte elinde bulunduran ve 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin 5 numaral›
f›kras›n›n (b) bendinin (ba) alt bendi uyar›nca, Fon Yönetim Kurulunun
15 Mart 2001 tarihli karar›nda belirtilen ve mal varl›klar› üzerine ihtiyati tedbir
‹KT‹SAT BANKASI 63
uygulanan ortaklar›ndan, BYM taraf›ndan Fona devir tarihi itibar›yla düzenlenen
rapora göre kendi lehlerine kullanm›fl olduklar› tespit edilen 726 milyon YTL’lik
Banka kayna¤›n› 12 Eylül 2001 tarihine kadar Bankaya iade veya tazmin etmeleri
talep edilmifltir.
‹ade ve tazmin tutar›n›n kullan›m alanlar› itibar›yla da¤›l›m› afla¤›daki gibidir:
TABLO 11: ‹ADE VE TAZM‹N TUTARININ DA⁄ILIMI
Talep edilen tutar›n ödenmemesi üzerine, bu kez Fon Yönetim Kurulunun
13 Eylül 2001 tarihli karar›yla; Banka ortaklar› taraf›ndan geri ödenmeyen
726 milyon YTL’lik Banka kayna¤›n›n tazminini teminen söz konusu kifliler aleyhine
ayn› tutarda iade ve tazmin davas› aç›lm›flt›r.
‹ade veya tazmini istenen 726 milyon YTL’lik Banka kayna¤›n›n tahsilini teminen
Fon Yönetim Kurulunun muhtelif kararlar›yla 6183 Say›l› Kanun hükümlerinin
uygulanmas›na ve ihtiyati haciz dahil gerekli tüm ifllemlerin yap›lmas›na karar
verilmifltir.
64 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
2.3. MAL‹ BÜNYEYE ‹L‹fiK‹N ÇALIfiMALAR
Fona devrin akabinde ‹ktisat Bankas›n›n gerçek mali durumunun ortaya ç›kar›lmas›
ve Bankan›n yaflat›lmas› için BYM taraf›ndan çal›flmalar gerçeklefltirilmifl ve bu
kapsamda Fon taraf›ndan rehabilitasyon faaliyetleri yürütülmüfltür.
2.3.1. Fona Devirdeki Gerçek Mali Durumun Tespiti
Bankan›n Fona devirdeki gerçek mali durumunun tespiti amac›yla yap›lan
çal›flmalarda, atanan yeni yönetim ve BYM taraf›ndan birbirine yak›n sonuçlar elde
edilmifltir.
Bankan›n Fona devir tarihi itibar›yla düzenlenen devir bilançosunda görülen zarar
rakam› 2 milyar YTL olup bu tutar›n 1,3 milyar YTL’si geçmifl döneme iliflkindir. Söz
konusu 1,3 milyar YTL’nin oluflmas›nda Irak ve Rusya alacaklar› dâhil olmak üzere
Erol Aksoy Grubunun etkisi, nakdi risklere ayr›lan özel karfl›l›klar sebebiyle
351 milyon YTL, iptal edilen reeskontlar nedeniyle 96 milyon YTL ve ayr›lan serbest
karfl›l›klar dolay›s›yla da 55 milyon YTL olmak üzere toplam 503 milyon YTL’dir.
Yine, Erol Aksoy Grubundan kaynaklanan donuk aktifler için devir tarihi itibar›yla
ayr›lan toplam 244 milyon YTL’lik karfl›l›k da 2001 y›l› zarar›n› art›ran
unsurlardand›r.
Belirtilen karfl›l›klar›n ayr›lmas› sonucu 171 milyon YTL’ye gerileyen Bankan›n canl›
kredi portföyü, 659 bin YTL tutar›ndaki ‹ktisat Bank Moscow riski d›fl›nda, Grup
harici firmalardan oluflmaktad›r.
Banka kaynaklar›n›n Bankan›n emin bir flekilde çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek
flekilde hâkim sermayedar lehine kullan›ld›¤›n›n bir teyidi de, takipteki alacaklar
hesab›n›n yüzde 74’ünün Erol Aksoy Grubu firmalara ait risklerden oluflmas›d›r.
Bu risklerin 272 milyon YTL’sinin Trade Deposit Bank’tan devral›nan tutarlardan
kaynakland›¤› göz önüne al›nd›¤›nda, Bankan›n Fona devredilmesinde rol oynayan
as›l faktörlerin, Trade Deposit Bank taraf›ndan Türkiye’den toplanan mevduat›n
Grup firmalar›na kredi olarak kulland›r›lmas› ile Trade Deposit Bank’ta
yaflanan mevduat çekiliflinin Bankaca yap›lan depolarla finanse edilmesi oldu¤u
anlafl›lmaktad›r.
‹KT‹SAT BANKASI 65
Bankaca Fona devir tarihi itibar›yla özkaynak yöntemi ile de¤erlendirilen ifltirakler,
ba¤l› ortakl›klar ve ba¤l› menkul k›ymetler için toplam 31 milyon YTL de¤er
düflüklü¤ü karfl›l›¤› ayr›lm›flt›r. Bankan›n yap›sal ifllemleri nedeniyle oluflturulan
sentetik senetlerin de izlendi¤i toplam 187 milyon YTL defter de¤erine sahip ba¤l›
menkul k›ymetler hesab›yla ilgili olarak 3,3 milyon YTL de¤er düflüklü¤ü yaflanm›fl
ve Bankaca ayn› tutarda karfl›l›k ayr›lm›flt›r. Bu tutar da dikkate al›nd›¤›nda,
ifltirakler, ba¤l› ortakl›klar ve ba¤l› menkul k›ymetler için Bankaca ayr›lan toplam
de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤› 34 milyon YTL’ye ulaflmaktad›r.
Di¤er taraftan, Bankan›n Fona devir tarihi itibar›yla sorunlu addetti¤i kredi
müflterilerine iliflkin gayrinakdi kredi tutar› 125 milyon YTL olup bunun Erol Aksoy
Grubuyla ilgili k›sm› 83 milyon YTL, Çukurova Grubuna ait k›sm› 8 bin YTL ve AKS
Grubu ile ilgili k›sm› ise 6,7 milyon YTL’dir. Erol Aksoy Grubu firmalar›na ait toplam
83 milyon YTL gayrinakdi kredi için, nakdi teminatlar da dikkate al›narak Banka
taraf›ndan yüzde 100 oran›nda serbest karfl›l›k ayr›lm›flt›r.
Bankan›n özkaynak yap›s›, düzeltme kay›tlar› sonras› afla¤›daki görünümü alm›flt›r:
TABLO 12 : ÖZKAYNAK YAPISI
66 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
Net özkaynaklar, yaklafl›k 2 milyar YTL tutar›ndaki toplam zarar rakam›n›n etkisiyle
negatif (-) 1,9 milyar YTL olarak gerçekleflmifltir. Öte yandan, Bankan›n sermaye
yeterlili¤i standart rasyosu negatif (-) yüzde 396 düzeyinde oluflmufltur. Rasyonun
asgari düzeyi olan yüzde 8’in tutturulabilmesi için gereken ilave özkaynak ihtiyac›
yaklafl›k 2 milyar YTL olarak hesaplanm›flt›r.
Görüldü¤ü üzere, devir bilançosu rakamlar›na göre Bankan›n özkaynaklar› son
derece yetersiz düzeydedir. Bu problemin temel nedeni; hâkim ortak kredilerinin
donuklaflmas› ve 2000-2001 y›llar›nda mali piyasalarda yaflanan dalgalanma
nedeniyle, donuklaflan bu kredilerin artan fonlama maliyetidir. Aktifteki bu bozulma
telafi edilebilir boyutlar› aflm›fl ve Bankan›n yükümlülüklerini aktifindeki varl›klar ile
karfl›lamas› imkâns›z hale gelmifltir.
2.3.2. Mali Bünye Rehabilitasyonu
Banka mali bünyesinin rehabilitasyonu amac›yla yap›lan ilk ifllem, Bankan›n
30 milyon YTL’lik ödenmifl sermayesine tekabül eden zarar›n›n Fon taraf›ndan
devral›nmas›d›r. Bankan›n Fona devirdeki gerçek mali durumunun ve normal
bankac›l›k faaliyetlerine emin bir flekilde devam edebilmesi için gereken kaynak
ihtiyac›n›n belirlenmesi sonras›nda da, Fon taraf›ndan gerçeklefltirilmesi gereken
ilave rehabilitasyon faaliyetleri Banka yönetimi ile koordineli olarak saptanm›fl ve
h›zla uygulamaya geçilmifltir.
Bankan›n Fona devri sürecinde mali piyasalarda yaflanan dalgalanma nedeniyle
Banka ciddi boyutta likidite s›k›nt›s› yaflam›fl, ödemelerini karfl›layacak ölçüde
yeterli fon sa¤layamam›fl ve yurtd›fl› muhabirleri nezdindeki yükümlülüklerini
yerine getirememifltir. Bu kapsamda, Bankan›n likidite s›k›fl›kl›¤›n›n giderilmesi
amac›yla bir k›s›m TCMB yükümlülükleri kald›r›lm›fl ve Bankaya ihtiyat aktar›m›
yap›larak bahse konu yükümlülükler Fon taraf›ndan yerine getirilmifltir.
TCMB Yükümlülüklerinin Kald›r›lmas›: 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin
6. f›kras›n›n (b) bendi uyar›nca; ‹ktisat Bankas›’n›n kanuni karfl›l›k yükümlülükleri
ikinci bir karar tarihine kadar s›f›ra düflürülmüfl,
•Bankan›n kanuni karfl›l›k yükümlülüklerini gerçeklefltirememesinden dolay›
do¤mufl ve do¤acak cezai faizleri ile döviz pozisyon oran›n› tutturamamas›
nedeniyle do¤mufl cezai faizleri kald›r›lm›fl,
•Banka bu nedenle do¤acak cezai faizlerden muaf tutulmufl,
‹KT‹SAT BANKASI 67
TCMB nezdindeki mevduat munzam karfl›l›klar›n›n Bankaya iade edilmesine karar
verilmifltir.
‹htiyat Aktar›m›: Banka yönetimiyle koordineli olarak yap›lan çal›flmalarla, likidite
ihtiyac›n›n giderilmesine yönelik olarak 16 Mart 2001 – 14 May›s 2001 döneminde
Bankaya, Hazineden yap›lan borçlanmalarla nominal de¤erler üzerinden on partide
toplam 1,2 milyar YTL, 624 milyon USD ve 235 milyon EUR’luk D‹BS fevkalade
ihtiyat olarak aktar›lm›fl olup bu ihtiyatlar›n tarihi de¤erlerle karfl›l›¤› toplam
1,9 milyar USD’d›r.
2.3.3. Rehabilitasyon Sonras› Mali Bünye
Gerçeklefltirilen rehabilitasyon faaliyetlerinin Banka mali bünyesindeki etkilerinin
belirlenmesi amac›yla, Bankan›n durulaflt›r›lm›fl Fona devir bilançosu ile kaynak
aktar›mlar›n›n tamamlanm›fl oldu¤u 30 Haziran 2001 tarihli bilançosu
karfl›laflt›r›lm›flt›r.
Bilanço hacmi, 14 Mart 2001 – 30 Haziran 2001 döneminde YTL baz›nda yüzde 234
oran›nda büyümüfl, özkaynaklar› negatif (-) 1,9 milyar YTL’den 405 milyon YTL’ye
yükselmifltir. Söz konusu büyümede en önemli etken, Fon taraf›ndan Bankaya
fevkalade ihtiyat olarak aktar›lan D‹BS’lerdir.
Fonun Bankaya aktard›¤› dövizli k⤛t tutar› 830 milyon USD olup Fona devir
tarihi itibar›yla 816 milyon USD olan aç›k pozisyon, 30 Haziran 2001 tarihi itibar›yla
113 milyon USD’ye gerilemifltir.
Di¤er taraftan, zarar ve kambiyo zarar› iliflkisine bak›ld›¤›nda, 14 Mart 2001 tarihi
itibar›yla Bankan›n kümülatif y›l zarar› 950 milyon YTL iken kümülatif kambiyo
zarar›n›n 247 milyon YTL oldu¤u, 30 Haziran 2001 tarihine gelindi¤inde ise
kümülatif y›l zarar› 774 milyon YTL iken kambiyo zarar›n›n 465 milyon YTL oldu¤u
görülmektedir. Bu durum 30 Haziran 2001 tarihli bilânçoda zarar tutar›n›n daha çok
kambiyo zararlar›ndan kaynakland›¤›na, bir baflka ifade ile belirtilen dönemde
YTL’nin USD karfl›s›nda de¤er kaybetmesinin, zarar›n 14 Mart 2001 tarihine göre
daha da fazla azalt›lamamas›nda etkili oldu¤una iflaret etmektedir.
Dolay›s›yla, ‹ktisat Bankas›’na kaynak aktar›larak mali bünyesinin rehabilite
edilmesini amaçlayan ifllemlerde, karfl›lafl›lan sorunlar aras›nda günün ekonomik
koflullar›na ba¤l› döviz kuru art›fllar›n›n da bulundu¤unu söylemek yerinde
olacakt›r.
68 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
2.4. FON TARAFINDAN ATANAN YÖNET‹C‹LERCE BANKADA
GERÇEKLEfiT‹R‹LEN FAAL‹YETLER
Fona devir tarihi itibar›yla 1’i yurt d›fl›nda olmak üzere 62 flubesi ve 1.305 personeli
bulunan Bankan›n Fona devrinin akabinde, Fon taraf›ndan Bankaya atanan yönetim
kurulu üyeleri taraf›ndan, genel müdürlük ve flubelerde operasyonel ve hukuki
risklere yönelik tedbirler al›nm›flt›r. Fondan ihtiyat olarak temin edilen D‹BS ile
Bankan›n k›sa vadeli yükümlülükleri yönetilmifl ve bilançodaki varl›klar›n etkinlik
prensipleri çerçevesinde nakde çevrilmesi yoluyla Bankan›n hayatiyetini devam
ettirebilece¤i bir yap›ya kavuflturulmas›na yönelik faaliyetlerde bulunulmufltur.
‹ktisat Bankas›’nda bu dönemde, Banka hâkim ortak alacaklar› tahsil edilmeye
çal›fl›lm›fl, mevduat›n bir bölümü ile baz› demirbafllar, menkuller ve tafl›t araçlar›
sat›lm›fl, kültür varl›klar› Fona devredilmifltir.
Banka Hâkim Ortaklar›ndan Alacaklara ‹liflkin ‹fllemler: Bu kapsamda, Grup
flirketlerine limitlerin üzerinde kredi kulland›r›lmas›, Trade Deposit Bank'tan
devral›nan donuk Irak ve Rusya riskleri, Park Avenue Bank'a ve Banque
‹nternationale de Commerce'e kulland›r›lan uzun vadeli sermaye benzeri krediler,
Çukurova Grubu firmalar›na bu firmalar›n borçlu oldu¤u senetler ile bilgileri d›fl›nda
kulland›r›lan krediler, Banque ‹nternationale de Commerce'den sat›n al›nan tahsil
kabiliyeti bulunmayan krediler, Trade Deposit Bank'a yap›lan plasmanlar ve Banka
kaynaklar›n›n kötü kullan›lmas› sebebleriyle u¤ran›lan zararda sorumlulu¤u tespit
edilen Banka eski yönetim ve denetim kurulu üyeleri hakk›nda mali sorumluluk
davas› aç›lm›flt›r. Davaya iliflkin bilgiler Kitab›n ‘Çözümlemenin Hukuki Süreci’
bölümünde yer almaktad›r.
Yap›lan çal›flmalar sonucunda, Fransa’da faaliyette bulunan Banka ifltiraki Banque
‹nternationale de Commerce'e kulland›r›lan 2 y›l vadeli 45 milyon FFR aç›k
krediden kalan 36 milyon FFR’lik k›sma iliflkin 3,4 milyon YTL’lik anapara ve faiz
borcu tahsil edilerek kapat›lm›flt›r.
Mevduat Sat›fl›: Banka bünyesinde mevduat havuzlar› oluflturularak YTL
mevduattan oluflan 125 milyon YTL tutar›ndaki havuzla, YP mevduattan oluflan
162 milyon USD’lik havuz iki ayr› ulusal bankaya sat›lm›flt›r.
Menkul ve Tafl›t Arac› Sat›fllar›: Banka yönetimi 2002 y›l›n›n ilk çeyre¤inde, flube
ve depolarda bekleyen bilgi ifllem cihazlar› d›fl›ndaki tüm menkuller ile bir k›s›m tafl›t
arac›n› satarak yaklafl›k 940 bin YTL tahsilat sa¤lam›flt›r.
Kültür Varl›klar›n›n Fona Devri: Yap›lan denetim çal›flmalar›nda Bankan›n, Fona
devir tarihi itibar›yla kay›tl› de¤eri 1,1 milyon YTL olan ve ço¤unlu¤u Türk
‹KT‹SAT BANKASI 69
ressamlar›n›n 430 parçal›k de¤erli tablolar› ve 95 parçal›k çini koleksiyonundan
olufltu¤u belirlenen kültür varl›klar› aras›nda yer alan tablolar›n Banka kay›tlar›na
intikal tarihlerindeki kurlar üzerinden hesaplanabilen tarihi maliyeti yaklafl›k
8,1 milyon USD tutar›ndad›r.
Banka yönetim ve denetiminin Fona devredilmesinden sonra, söz konusu tablolar›n
önemli bir k›sm›n›n Bankan›n hâkim orta¤› Erol Aksoy Grubunda bulundu¤u
anlafl›lm›fl ve bunlardan 144’ü tutanakla teslim al›nm›flt›r. Erol Aksoy Grubundan
teslim al›nan tablolar da dahil olmak üzere, o dönemde Bankan›n genel müdürlük
binas›nda muhafaza alt›na al›nan tablo say›s› 342, çini say›s› ise 95’tir. Ancak,
tablolar›n sat›n al›nmalar› s›ras›nda düzenlenmifl do¤rulay›c› belgelerde ressam,
konu ve boyut bilgilerinin tam olmamas› nedeniyle, bu tablolarla Banka envanter
kay›tlar› aras›nda sa¤l›kl› efllefltirmeler yap›lamam›flt›r.
Envanter listesinde yer alan tablolara ait faturalar›n incelenmesi sonucunda, Bankada
bulunmayan tablolardan ressamlar› ve al›fl fiyatlar› belirlenebilen 36’s›n›n Banka
kay›tlar›na intikal tarihlerindeki maliyetinin toplam 2,9 milyon USD oldu¤u
hesaplanm›flt›r.
Banka portföyünde, toplam 293 bin YTL de¤erle kay›tl› oldu¤u halde ak›beti
belirlenemeyen 88 adet tablo ile ilgili olarak ise, Erol Aksoy hakk›nda, denetim ve
sorumlulu¤u alt›nda bulunan sanat eseri niteli¤indeki de¤erli eflyay› teslim
etmeyerek zimmete geçirmekten, 21 Eylül 2001 tarihinde suç duyurusunda
bulunularak gerekli hukuki takipler bafllat›lm›flt›r. Konuya iliflkin hukuki sürece
Kitab›n ‘Çözümlemenin Hukuki Süreci’ bölümünde yer verilmifltir.
Söz konusu kültür varl›klar›, Fona devredilmifl olup Fona devir sonras› yap›lan
ifllemlere ‘Devral›nan Gayrimenkul ve Menkullerin Çözümlenmesi’ bölümünde yer
verilmifltir.
‹fltirak Sat›fllar›: Fona devredilen bankalar›n sahip oldu¤u ifltiraklerin bir bölümü
bankalar taraf›ndan sat›larak, bir bölümü Fon bankalar›n› sat›n alan bankalara
devredilerek, bir bölümü de Fona devredilerek çözümlenmeye çal›fl›lm›flt›r. Bu
kapsamda ‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir tarihi itibar›yla 25 olan ifltiraklerinden,
Banque Internationale De Commerce, Man Kamyon ve Otobüs Sanayi A.fi. Fona
devredilmeyerek, atanan yeni yönetimce sat›lm›fl, bu sat›fllardan toplam
9,6 milyon EUR gelir elde edilmifltir. Kalan 23 ifltirakten Erol Aksoy Vakf› BFB
bünyesinde kalm›fl, 22 ifltirak Fona devredilmifltir. Fona devredilen ifltiraklere iliflkin
ayr›nt›l› bilgilere “Devral›nan ‹fltiraklerin Çözümlenmesi” bölümünde yer verilmifltir.
70 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
fiube Sat›fllar›: ‹ktisat Bankas› yönetim kurulunun 5 Aral›k 2001 tarihli karar›
çerçevesinde, Banka flubelerine ait lokallerin ve buna ba¤l› olarak flube personeli ile
flubede bulunan menkullerin di¤er bankalara devrine çal›fl›lm›fl ve Fona devir tarihi
itibar›yla Bankan›n mevcut 62 flubesinden, 23’ünün Tasfiye Halinde ‹ktisat Bankas›
taraf›ndan di¤er bankalara devri gerçeklefltirilmifltir. Söz konusu devirler sonucunda,
devredilen menkuller karfl›l›¤›nda 900 bin YTL ve 180 bin USD tahsil edilmifltir.
2.5. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN SATIfiINA YÖNEL‹K ÇALIfiMALAR
Fon Yönetim Kurulunun 3 A¤ustos 2001 tarihli karar› uyar›nca ‹ktisat Bankas› sat›fla
ç›kar›lm›fl ve an›lan kararda, ihale sürecine iliflkin kat›l›m koflullar› belirlenmifltir.
Konuya iliflkin olarak Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumuna üç baflvuru
yap›lm›flt›r. Baflvuru dosyalar› üzerinden yap›lan de¤erlendirme sonucunda,
BDDK’n›n 17 A¤ustos 2001 tarihli karar›yla, iki baflvuru reddedilmifl, di¤er bir
bankaya ait son baflvuru uygun görülerek, ‹ktisat Bankas› ile gizlilik anlaflmas›
yapmak suretiyle an›lan Bankada inceleme yap›lmas›na olanak sa¤lanm›flt›r. Ancak
söz konusu banka, yapm›fl oldu¤u incelemeler neticesinde teklif vermekten
vazgeçmifltir.
Yap›lan tüm çal›flmalara ra¤men flat›fl flartlar› oluflmayan Bankayla ilgili olarak bu kez
9 Kas›m 2001 tarihinde al›nan Fon Yönetim Kurulu karar› ile Bankan›n;
• Bankalararas› Kart Merkezi d›fl›ndaki ifltirakleri ve ba¤l› ortakl›klar› ile hisse
senedi portföyünde bulunan Emek Sigorta, ‹ktisat Leasing ve Facto Finans
hisselerinin, kay›tl› de¤erleri üzerinden Fona devredilmesine,
• Gayrimenkullerinin kay›tl› de¤erleri üzerinden Fona devredilmesine,
• Bankalara olan yükümlülükleri ile kredi kart› ve tüketici kredisi d›fl›ndaki canl›
kredilerinin Bay›nd›rbank’a devredilmesine,
• Bankalararas› Kart Merkezi hisseleri ile kredi kart› ve tüketici kredilerinin Banka
yönetim kurulu taraf›ndan sat›lamamas› halinde, Bankalararas› Kart Merkezi
hisselerinin, kay›tl› de¤er üzerinden Fona, kredi kart› ve tüketici kredilerinin ise
Bay›nd›rbank’a devredilmesine
karar verilerek Banka hisseleri yeniden sat›fla sunulmufltur.
Yukar›da belirtilen iyilefltirme çal›flmalar›na ra¤men, Bankan›n sat›fl› ile ilgili olarak
hiçbir yat›r›mc› baflvuruda bulunmam›fl ve bu nedenle Bankan›n sat›fl›
gerçeklefltirilememifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 71
72 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
2.6. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN TASF‹YE SÜREC‹
‹ktisat Bankas›’n›n sat›lma imkân›n›n kalmamas›, 31 Ekim 2001 tarihi itibar›yla
birikmifl zarar tutar›n›n 1,8 milyar YTL olmas› ve bu olumsuzluklar›n Bankan›n
baflka bir Fon Bankas› ile birlefltirilmesi durumunda da devam edece¤i
de¤erlendirildi¤inden, ‹ktisat Bankas›’n›n bankac›l›k ifllemleri yapma ve mevduat
kabul etme izninin kald›r›lmas› hususunda Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme
Kurumuna öneride bulunulmas› yönünde 27 Kas›m 2001 tarihinde bir Fon Yönetim
Kurulu karar› al›nm›flt›r. Söz konusu öneri do¤rultusunda al›nan BDDK’n›n
28 Kas›m 2001 tarihli karar›nda; Bankan›n bankac›l›k ifllemleri yapma ve mevduat
kabul etme izninin 7 Aral›k 2001 tarihi itibar›yla kald›r›lmas›na ve tasfiyenin Fon
taraf›ndan yürütülmesine karar verilmifltir. Söz konusu karar, 30 Kas›m 2001
tarihli Resmi Gazetede yay›mlanm›fl ve bas›n aç›klamas› yoluyla da kamuoyuna
duyurulmufltur.
4 Aral›k 2001 tarihli Fon Yönetim Kurulu karar› ile Banka genel kurulu ola¤anüstü
toplant›ya ça¤r›lm›fl, 12 Aral›k 2001 tarihinde yap›lan ola¤anüstü genel kurul
toplant›s›nda al›nan karar do¤rultusunda da 14 Aral›k 2001 tarihinde Bankan›n
tasfiye süreci bafllat›lm›flt›r.
Tasfiye sürecinde, 38 milyon YTL’lik mevduat ödenmifl, Banka swift ve EFT line’lar›
kapat›lm›fl, takas sisteminden ç›k›lm›fl, bütün hesaplar özel bir bankada aç›lan
hesaplarda toplanm›fl, 23 flube ve 2 ifltirak sat›lm›fl, 39 flube kapat›lm›fl, yat›r›m
fonlar› ‹ktisat Yat›r›m’a devredilmifl, kalan varl›klar ise 9 Kas›m 2001 tarihli Fon
Yönetim Kurulu karar›na istinaden Fona ve Bay›nd›rbank’a devredilmifltir.
2.7. ‹KT‹SAT BANKASI’NIN BAYINDIRBANK BÜNYES‹NDE B‹RLEfiT‹R‹LMES‹
Tasfiye süreci devam etmekte iken BDDK ve Fon Yönetim Kurulu taraf›ndan al›nan
20 Mart 2002 tarihli kararlarla, ‹ktisat Bankas›’n›n tasfiye sürecinin
sonuçland›r›lmas›n› teminen Tasfiye Halinde ‹ktisat Bankas›’n›n tasfiyesinin
kald›r›larak Bankan›n, tüm aktif ve pasifiyle Bay›nd›rbank bünyesinde devren
birlefltirilmesine karar verilmifltir1.
1- 20 Mart 2002 tarihli kararlarda ‹ktisat Bankas›’yla birlikte, di¤er Fon bankalar›ndan Etibank ve Kentbank’›n da
tasfiyelerinin kald›r›larak, tüm aktif ve pasifleriyle Bay›nd›rbank bünyesinde devren birlefltirilmeleri öngörülmüfltür.
‹KT‹SAT BANKASI 73
74 FONA DEV‹R SONRASI DÖNEM
Birleflme Süreci: ‹ktisat Bankas›’n›n 4 Nisan 2002 tarihinde yap›lan birleflmeye
iliflkin genel kurulunda;
• Bankan›n, 31 Mart 2002 tarihli bilançosunun devir bilançosu kabul edilerek,
bu bilanço verileri üzerinden tüm aktif ve pasifiyle Bay›nd›rbank bünyesinde
devren birlefltirilmesi,
• Devren birleflme s›ras›nda aktif ve pasifler için de¤erleme yap›lmamas›, ‹ktisat
Bankas›’n›n tüm aktif ve pasifleriyle Bay›nd›rbank’a külli halefiyet prensipleri
çerçevesinde kay›tl› defter de¤erleri üzerinden devredilmesi, tüm hak ve
yükümlülüklerinin hukuken devrinin sa¤lanmas›, ‹ktisat Bankas›’n›n bu suretle
tüzel kiflili¤inin sona ermesi ve Bankan›n Ticaret Sicilinden kayd›n›n terkini ile
keyfiyetin tescil ve ilan edilmesi
hususlar›na karar verilmifltir. Banka tüzel kiflili¤inin terkini karar› 11 Nisan 2002
tarihli Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmifl ve Bankan›n fiili devir ifllemleri
tamamlanm›flt›r.
‹ktisat Bankas› Devir Bilançosu: ‹ktisat Bankas›’n›n 4 Nisan 2002 tarihinde yap›lan
genel kurulunda devir bilançosu olarak kabul edilen 31 Mart 2002 tarihli
bilançosuna bak›ld›¤›nda, aktif büyüklü¤ünün 710 milyon YTL oldu¤u, söz konusu
tutar›n yüzde 67’sinin menkul de¤erler cüzdan›ndaki D‹BS’den kaynakland›¤›,
toplam likit de¤erlerin aktif içerisindeki pay›n›n yüzde 89’a ulaflt›¤› görülmektedir.
Bilançonun pasif taraf›nda ise, ihtiyari yedek akçeler kaleminin Fon taraf›ndan
karfl›l›¤›nda Bankaya konulan D‹BS’in etkisiyle 2,1 milyar YTL, ödenmifl
sermayenin 30 milyon YTL ve toplam zarar›n 1,6 milyar YTL oldu¤u, söz konusu
zarar›n tamam›n›n geçmifl y›l zararlar›ndan kaynakland›¤›, bu do¤rultuda
özkaynaklar hesab›n›n 571 milyon YTL seviyesinde gerçekleflerek, pasifin yüzde
80’ini oluflturdu¤u görülmektedir.
‹KT‹SAT BANKASI 75
3.1. VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹NE KISA BAKIfi
‹ktisat Bankas›’n›n Fona devredildi¤i 15 Mart 2001 tarihiyle, sat›fl›n›n
gerçeklefltirilememesi üzerine 14 Aral›k 2001 tarihinde bafllat›lan tasfiye süreci
aras›ndaki dönemde Banka bünyesinde kontrollü bir flekilde devam ettirilen varl›k
çözümleme çal›flmalar›na, Bankan›n tasfiye sürecinde h›z verilmifltir. Bu amaçla Fon
taraf›ndan al›nan kararlarla, varl›klar›n bir bölümü Fon aktifine al›nm›fl,
Bay›nd›rbank’a devredilen k›s›mla ilgili olarak da ad› geçen bankada etkin
çözümleme faaliyetlerine devam edilmifltir.
fiEK‹L 7 : VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹NE KISA BAKIfi
78 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Fon taraf›ndan devral›nan ‹ktisat Bankas›’na ait varl›klarla ilgili olarak, fiili devralma
ifllemlerinin tamamlanmas›n› müteakip etkin çözümleme faaliyetleri bafllat›lm›flt›r.
3.2. GAYR‹MENKUL VE MENKULLER‹N ÇÖZÜMLENMES‹
‹ktisat Bankas›’na ait devral›nan 124 gayrimenkulün kay›tl› de¤eri 4,2 milyon YTL,
437 menkulün kay›tl› de¤eri ise 807 bin YTL olup bahse konu varl›klar›n etkin
bir flekilde çözümlenmesi için Fon taraf›ndan çeflitli geri kazan›m faaliyetleri
gerçeklefltirilmifltir.
3.2.1. Gayrimenkul ve Menkullerin Fiili Devir ‹fllemleri
Gayrimenkuller: Fon Yönetim Kurulunun 26 Aral›k 2001 tarihli karar› ile ‹ktisat
Bankas› mülkiyetindeki gayrimenkullerin, Fon ad›na tapu tescil ifllemlerinin
gerçeklefltirilmesi, ihtiyaç duyulmas› halinde ilgili bankalar veya Fon bünyesindeki
di¤er bankalar›n personeline de bu ifllemlerle ilgili yetki ve vekalet verilmesi, ‹ktisat
Bankas› gayrimenkul sigorta ifllemlerinin ise flirket hisse paylar›n›n gerçek veya tüzel
kiflilere sat›fl ya da devrine kadar Egebank’tan devral›narak Fon aktifine kaydedilen
ifltiraklerden Ege Sigorta arac›l›¤›yla sürdürülmesi hususlar›nda karar al›nm›flt›r.
Bu kapsamda, ‹ktisat Bankas›’na ait 124 gayrimenkulün Fon ad›na tapu tescil
ifllemleri 1 fiubat 2002 - 1 Mart 2002 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilmifltir.
Gayrimenkullerin tescil ifllemlerinin tamamlanmas›n› müteakip, bak›m ve
onar›mlar›, eksik sigortalar› ve güncel ekspertizleri yapt›r›lm›fl, hukuki problemleri
bulunan gayrimenkullere iliflkin takipler bafllat›lm›flt›r.
Menkuller: Bankan›n, Bay›nd›rbank’la külli halefiyet prensipleri çerçevesinde tüm
aktif ve pasifleri ile birlefltirilmesini müteakiben Banka bilançosundaki 437 adet
tablo, antika ve çini, 807 bin YTL kay›tl› de¤erle önce Bay›nd›rbank, oradan da ayn›
bedel üzerinden Fon taraf›ndan devral›nm›flt›r.
3.2.2. Gayrimenkul ve Menkullerden Sa¤lanan Geri Kazan›mlar
Gayrimenkuller: Fonun mülkiyetine intikal eden ‹ktisat Bankas› gayrimenkullerine
iliflkin gerçeklefltirilen sat›fl faaliyetleri sonucunda, ‹ktisat Bankas› kaynakl›
124 gayrimenkulden 30 Haziran 2009 itibar›yla kay›tl› de¤eri 4,2 milyon YTL olan
122 gayrimenkul 17,6 milyon YTL (13,9 milyon USD) bedelle sat›lm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 79
80 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Fon portföyünde yer alan ve kay›tl› de¤eri 8 bin YTL olan 2 gayrimenkul için ise
çözümleme faaliyetleri devam etmekte olup ‹ktisat Bankas› gayrimenkul
portföyünün kay›tl› de¤er üzerinden yüzde 99,8’i çözümlenmifltir.
Menkuller: ‹ktisat Bankas›’ndan 807 bin YTL kay›tl› de¤erle devral›nan 437 tablo,
antika ve çiniden, 30 Haziran 2009 itibar›yla kay›tl› de¤eri 804 bin YTL olan
362 adedi, müzayede yöntemiyle 23,2 milyon YTL’ye (17,7 milyon USD) sat›lm›fl
olup ‹ktisat Bankas› menkul portföyünün kay›tl› de¤er üzerinden yüzde 99’u
çözümlenmifl durumdad›r.
Fon portföyünde halihaz›rda, 2 bin YTL kay›tl› de¤erde 71 ‹znik çinisi ve 4 tablo
bulunmakta olup çözümleme faaliyetleri devam etmektedir.
Bu kapsamda ‹ktisat Bankas› gayrimenkul çözümlemelerinden 12,9 milyon USD,
menkul çözümlemelerinden 17,7 milyon USD olmak üzere toplam 31,6 milyon USD
gelir elde edilmifltir.
3.3. ‹fiT‹RAKLER‹N ÇÖZÜMLENMES‹
Bankan›n Bay›nd›rbank’la devren birlefltirilmesi nedeniyle ifltirakler portföyü de
di¤er aktif ve pasiflerle birlikte Bay›nd›rbank’a devredildi¤inden, bahse konu
ifltirakler Fon taraf›ndan kay›tl› de¤erleri üzerinden Bay›nd›rbank’tan devral›nm›flt›r.
9 Kas›m 2001 tarihinden itibaren h›zla gerçeklefltirilen Fon ad›na tescil ifllemlerinin
ard›ndan yap›lan tedbir ve muhafaza çal›flmalar›n›n yan› s›ra, de¤er tespit
çal›flmalar›na da bafllanm›fl ve ifltirakler devir, sat›fl, yeniden yap›land›rma ve tasfiye
gibi muhtelif yöntemlerle çözümlenmeye çal›fl›lm›flt›r.
3.3.1. ‹fltiraklerin Fon Ad›na Tescili
‹ktisat Bankas› ifltiraklerinin Fon ad›na devir ve tescil ifllemleri için; devir tablolar›
oluflturularak, ifltiraklerin Fon ad›na flirket pay defterine kayd› ve Ticaret Siciline
tescilleri gerçeklefltirilmifltir. Bu kapsamda, ‹ktisat Bankas›’n›n 22 ifltiraki
25 Aral›k 2001 tarihinde 20,7 milyon YTL kay›tl› de¤er üzerinden Fon aktifine
al›nm›flt›r.
Ayr›ca bu ifltiraklerden Kablonet’in daha önce kararlaflt›r›lan sermaye art›r›m›
ifllemine, ortaklardan Avrupa Amerika Holding’in kat›lmamas› sonucu, TTK’n›n
›skat hükümleri uygulanm›fl ve Avrupa Amerika Holding’in ›skata konu olan yüzde
43,01 paya tekabül eden hissesi, 21 May›s 2002 tarihinde 2,4 milyon YTL bedelle
‹KT‹SAT BANKASI 81
TABLO 13: DEVRALINAN ‹fiT‹RAKLER
82 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Fon aktifine al›nm›flt›r. Böylece, Fon aktifindeki ‹ktisat Bankas› kaynakl› ifltiraklerin
toplam kay›tl› de¤eri 23,1 milyon YTL’ye ulaflm›flt›r.
‹ktisat Bankas› kaynakl› 22 ifltirakten 9’unun ço¤unluk, 13’ünün ise az›nl›k hisseleri
Fon taraf›ndan devral›nm›flt›r. Devral›nan ifltiraklerin 11’i finans sektöründe, 7’si
turizm ve medya sektöründe, 4’ü ise sanayi sektöründe faaliyet göstermektedir.
Fon ad›na tescil edilen ifltiraklerin ilk etapta, ifltirak oran›, faaliyet alanlar›,
büyüklükleri, kurulufl yerleri, finansal ve hukuki durumlar›na iliflkin bilgi dosyalar›
oluflturulmufl, ayr›ca ifltiraklere ait k›ymetli evrak tutana¤a ba¤lanarak devral›nm›fl ve
muhafazas› sa¤lanm›flt›r.
3.3.2. ‹fltiraklerin Çözümleme Süreci
‹fltiraklerin Fon aktifine devrini müteakip, yönetim ve denetimlerinin oluflturulmas›,
ifltiraklerin tan›nmas› ve de¤erlendirilmesi aflamas›na geçilmifl ve çözümleme
sürecinin sa¤l›kl› olarak yürütülmesi yönünde gerekli ilk tedbirler al›nm›flt›r.
Bu kapsamda ifltiraklerin genel kurullar› icra edilmifl, ifltiraklerin yönetim ve
denetim kurullar›na Fonu temsilen görev yapmak üzere üyeler seçilmifl ve bu üyeler
eliyle ifltiraklerin mali, hukuki, idari ifllem ve kay›tlar›na nüfuz edilerek ifltiraklerin
gerçek durumlar› ortaya konulmaya çal›fl›lm›flt›r. Ard›ndan rehabilitasyon ve
kay›tlar›n mevzuata uygun hale getirilmesi çal›flmalar›na bafllanm›flt›r.
‹lk aflamada gerçeklefltirilen öncelikli faaliyetlerden biri de, ifltiraklerin baflta hâkim
ortak taraf›ndan yap›lanlar olmak üzere, istismara konu olup olmad›¤›n›n tespitidir.
Bu çal›flmalar sonucunda, istismarlar nedeniyle do¤an zararlar›n ve sorumlular›n
tespiti yap›lm›fl ve zararlar›n tazmini amac›yla gerekli idari ve hukuki giriflimlerde
bulunulmufltur.
Bu süreçte;
• Mali de¤eri kalmam›fl olan ifltirakler ayn› zamanda hâkim ortak istismar›na da
konu oldu¤undan, gerekli mali sorumluluk davalar›n›n aç›labilmesi ve
hâkim ortak alacaklar›n›n korunabilmesi ile gerekti¤inde Fona temlikinin
gerçeklefltirilebilmesini teminen tasfiye veya iflas yoluna gidilmeksizin yaflat›lmak
zorunda kal›nm›fl,
‹KT‹SAT BANKASI 83
• Bu firmalardan baz›lar›n›n mali imkânlar› k›s›tl› oldu¤undan, vergi, personel,
iflçi alacaklar› gibi yükümlülüklerinin ödenmesinde finansman sorunlar›yla
karfl›lafl›lm›flt›r.
3.3.3. ‹fltiraklerden Sa¤lanan Geri Kazan›mlar
‹fltiraklere iliflkin sürdürülen muhafaza ve tedbir çal›flmalar›n›n yan› s›ra, bir taraftan
da sat›fla ç›kar›lmas› uygun bulunan ifltirakler için de¤er tespiti gibi haz›rl›k
çal›flmalar› tamamlanarak, do¤rudan sat›fl› uygun görülenler için sat›fl haz›rl›klar›na,
kalanlar için ise birlefltirerek sat›fl, bölme veya tasfiye haz›rl›klar›na bafllanm›flt›r.
‹fltirak sat›fllar›, kapal› teklif isteme ve aç›k art›rma yöntemi veya davet ve pazarl›k
yöntemi uygulanarak gerçeklefltirilmifltir.
Sat›fl için resmi mercilerden gerekli izinlerin al›nmas›n›n ard›ndan, sat›fl bedelinin
yat›r›lmas›, devre konu hisselerin yeni al›c› ad›na pay defterine ifllenmesi ve gerekli
tescil ifllemleri ile di¤er prosedürlerin tamamlanmas›yla hisse devir ifllemleri
sonuçland›r›lm›fl ve söz konusu ifltirak hisselerinin Fon aktifinden ç›k›fl›
gerçeklefltirilmifltir.
Devral›nan ifltiraklerden ekonomik de¤erini yitirmifl ve yaflat›lma imkan› kalmam›fl
olanlar için ise tasfiye çal›flmalar› bafllat›lm›flt›r.
Bu kapsamda, ‹ktisat Bankas› kaynakl› 22 ifltirakten 13’ü sat›larak aktiften ç›kar›lm›fl,
4’ü tasfiye sürecine al›nm›fl, 1’inin ise k›smi sat›fl› gerçeklefltirilmifltir. Fon
portföyünde halihaz›rda, k›smi sat›fl› yap›lm›fl olan Takasbank da dahil olmak üzere
5 ifltirak bulunmaktad›r. Takasbank’›n Fona devredilen toplam yüzde 1,95
oran›ndaki hissesinin binde 96’l›k k›sm› sat›lm›fl olup kalan k›sm›n›n çözümleme
çal›flmalar› devam etmektedir.
84 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
TABLO 14: ‹fiT‹RAKLER‹N MEVCUT DURUMU
Yap›lan çal›flmalar sonucunda, ‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan 22 ifltirakten biri
k›smi olmak üzere 12’si peflin, 2’si vadeli olmak üzere toplam 11,6 milyon YTL ve
15,9 milyon USD bedelle sat›lm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 85
TABLO 15: SATILAN ‹fiT‹RAKLER
86 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Banka taraf›ndan, ifltiraki ‹ktisat Bank Moscow’a 17 fiubat 2000 tarihinde 4 y›l vadeli
ve 700 bin USD tutarl› sermaye benzeri kredi kulland›r›lm›flt›r. Bahse konu kredi,
Bankan›n Bay›nd›rbank’la birleflmesi s›ras›nda ad› geçen bankaya devredilmifl olup,
‹ktisat Bank Moscow’un Fon aktifine al›nan yüzde 53’lük hissesinin 17 Aral›k 2002
tarihinde sat›fl› s›ras›nda al›c›dan tahsil edilen bedellerle kapat›lm›flt›r.
Fon portföyünde kalan ifltiraklerden, Radyo Reklam Pazarlama, Alo Show, Edatur,
Shovvpa ve Facto Finans’taki ifltirak paylar›n›n küçük olmas›, bir k›sm›n›n gayrifaal
durumda bulunmas› ve sat›fllar›n›n güç olmas› nedenleriyle bu ifltiraklerin
birlefltirilerek çözümlenmeleri uygun bulunmufl ve bu ifltirakler net defter de¤erleri
üzerinden, yüzde 100 hissesi Fona ait bulunan Demir Kart'a sat›lm›fl olup Demir
Kart’›n tasfiyesi halihaz›rda devam etmektedir.
Ayr›ca ifltiraklerden 1,6 milyon YTL (1,1 milyon USD) gelir elde edilmifltir. Bu
kapsamda, ifltirakler portföyünden sa¤lanan toplam tahsilat 30 Haziran 2009
itibar›yla 25,4 milyon USD’ye ulaflm›flt›r.
Fon portföyündeki ifltiraklerin çözümlenmesinde, Fonun çözümleme gelirlerinin
maksimize edilmesi aç›s›ndan zaman zaman baz› ifltiraklere kaynak aktar›m›
yap›lmas› gerekmifltir. Bu kapsamdaki ifltiraklerden ‹nteraktif’e, Fonun büyük
montanl› alaca¤›n›n tahsili aç›s›ndan tafl›d›¤› önem ve söz konusu flirketin Türksat ile
iliflkilerinin sonraki dönemde netleflecek olmas› hususlar› dikkate al›narak,
12 Temmuz 2006 tarihinde 200 bin YTL’lik geçici kaynak aktar›m›nda bulunulmufl
olup 13 Kas›m 2006 tarihinde söz konusu tutar›n tamam› tahsil edilmifltir.
Devral›nan ‹ktisat Bankas› ifltiraklerinden Elektrobak›r, Ernur Elektrik, Emek Sigorta
ve Multinet’in ise, 9 Kas›m 2001 tarihinde tasfiyesine bafllanm›fl olup tasfiye süreci
halihaz›rda devam etmektedir.
‹KT‹SAT BANKASI 87
TABLO 16: TASF‹YEDEK‹ ‹fiT‹RAKLER
Fon portföyüne al›nan ‹ktisat Bankas› ifltiraklerinin 30 Haziran 2009 itibar›yla kay›tl›
de¤erleri üzerinden yüzde 94’ü çözümlenmifl olup halihaz›rda portföydeki 5
ifltirakten;
• ‹nteraktif, Kablonet, ‹ktisat Leasing ve Atlas Leasing, Fon taraf›ndan hâkim
ortak protokolleri kapsam›nda çözümlenecektir.
• Takasbank’a ait yüzde 0,99’luk k›sm›n, ‹MKB’ye sat›fl›na yönelik faaliyetler
devam etmektedir.
3.4. HÂK‹M ORTAKLARDAN ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹
Hâkim ortaklar, Banka kaynaklar›n› do¤rudan ve dolayl› yollardan kullanm›fllard›r.
Bankan›n Fona devrinin akabinde gerek BYM ve gerekse Fon taraf›ndan
gerçeklefltirilen incelemeler sonucunda Erol Aksoy Grubu taraf›ndan istismar
edildi¤i tespit edilen Banka kaynaklar›n›n iade ve tazmini talep edilmifl ancak bu
talebin sonuçsuz kalmas› nedeniyle, idari ve hukuki geri kazan›m çal›flmalar›na
bafllanm›flt›r.
3.4.1. Hâkim Ortak Kredi Dosyalar›n›n Devral›nmas› ve Borç
Kesinlefltirme Çal›flmalar›
Fon Yönetim Kurulunun 15 Ekim 2001 ve 9 Kas›m 2001 tarihli kararlar› ile
Bankan›n ifltirak, gayrimenkul ve menkulleri yan›nda, hâkim ortaklara ve di¤er
kurumsal ve bireysel borçlulara ait kredi takip ve dava dosyas› muhteviyat›
88 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
alacaklar›n ve her türlü alacak dava dosyas›n›n da Fon taraf›ndan devral›narak
çözümlenmesine karar verilmifltir.
Fiili devir çal›flmalar› öncesi Banka taraf›ndan, kredilerin takip bakiyeleri, ayr›lan
karfl›l›k tutarlar› ve net defter de¤erlerinin yer ald›¤› temlik listeleri haz›rlanm›fl ve
yap›lan mutabakatlar çerçevesinde fiili devir ifllemlerine geçilmifltir.
‹ktisat Bankas›’ndan Erol Aksoy Grubu firmalar› ve ba¤lant›l› üçüncü flah›s risklerini
içeren, gerçek ve tüzel kiflilere ait 37 kredi dosyas› devral›nm›flt›r. Söz konusu
alacaklar›n muhasebe bakiyesi toplam› 435 milyon YTL’dir.
Ayr›ca, Erol Aksoy Grubu ile ilgili olarak di¤er 8 Fon bankas›ndan devral›nan 11
kredi dosyas› bulunmaktad›r.
TABLO 17: D‹⁄ER FON BANKALARININ EROL AKSOY GRUBUNDAN ALACAKLARI
‹KT‹SAT BANKASI 89
Böylece, ‹ktisat Bankas› ile di¤er Fon bankalar›ndan devral›nan Erol Aksoy Grubuna
dahil 48 adet firman›n nakdi kredilerinin devir tarihindeki toplam anapara
muhasebe devir bakiyesi 478 milyon YTL’ye ulaflm›flt›r. Di¤er Fon bankalar›ndan
devral›nan kredilerden karfl›l›kl› (back to back) olarak kullan›ld›¤› denetim
incelemeleri sonucunda tespit edilen Esbank kredileri, Erol Aksoy Grubunun ve
Esbank’›n hâkim orta¤› olan Zeytino¤lu Grubunun protokol borcuna dahil
edilmifltir.
Erol Aksoy Grubunun Fona devrolan bankalardan kullanm›fl oldu¤u gayrinakdi
kredilerden, mer’i durumda olanlar›n toplam› 5 milyon USD’dir.
‹ktisat Bankas› hâkim ortak kredi dosyalar›n›n devral›nmas›ndan sonra Fon
bünyesinde dosyalar›n içerikleri, teminatlar›, borçlular›n varl›klar›, flirketlerin
faaliyetleri ve durumlar› ile hâkim ortaklara iliflkin düzenlenmifl BYM ve Banka Teftifl
Kurulu raporlar› incelenmifltir. Yap›lan incelemelerin amac›, Fon taraf›ndan
yap›lmas› gereken öncelikli çözümleme faaliyetlerinin belirlenmesi ve yap›lacak idari
ve hukuki giriflimlere dayanak teflkil edecek hâkim ortaklardan alacak tutar›n›n
kesinlefltirilmesi ile varsa takip yap›lmayan alacaklar›n ortaya ç›kar›lmas›n›n yan›nda,
alaca¤›n niteli¤ine uygun takip yöntemlerinin belirlenmesidir.
3.4.2. Hâkim Ortaklardan Alacaklar›n Geri Kazan›m›
Banka hâkim orta¤› Erol Aksoy Grubunun Fona olan borçlar›n›n kesinlefltirilmesi ve
alaca¤›n niteli¤ine uygun takip yöntemlerinin belirlenmesini müteakip ilgili
kanunlar›n Fona verdi¤i yetkiler kullan›larak, çeflitli geri kazan›m yöntemleriyle
alacaklar tahsil edilmeye çal›fl›lm›flt›r. Sürece iliflkin aç›klamalara afla¤›da yer
verilmektedir.
3.4.2.1. Erol Aksoy Grubundan Olan Alacaklar›n Geri Kazan›m›
Erol Aksoy
90 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Erol Aksoy Grubu Protokolleri: ‹ktisat Bankas› hâkim
orta¤› Erol Aksoy Grubu ile Fon aras›nda, Erol Aksoy
Grubunun Fon bankalar›na olan borçlar›n›n tahsili için
2003 y›l›ndan itibaren görüflmeler yap›lmaya bafllanm›fl
ancak borcun tasfiyesinde uygulanacak esaslar
konusunda
2006
y›l›na
kadar
mutabakat
sa¤lanamam›flt›r.
Fona devir öncesinde Banka kay›tlar›nda yap›lan usulsüz ifllemler ve kay›tlar›n
sa¤l›ks›z tutulmas›, BYM ve Banka Teftifl Kurulu raporlar›na yans›m›fl, Grubun
gerçek borç tutar›n›n tespitini engellemeye yönelik ifllemler ciddi sorunlar
yaratm›flt›r.
Bahse konu ifllemler;
• Uzun süre faiz tahsilat› yap›lmam›fl kredilerin, faiz tahsilat› yap›lmadan baflka
kredilerle kapat›lmas›,
• Sistemde birikmifl faiz borçlar›n›n silinmesi,
• Dövize endeksli kredilerin ilk kulland›r›m tarihindeki kurlar üzerinden
kapat›lmas›,
• Döviz kredilerinin ilk kulland›r›m kurlar› üzerinden YTL krediye
dönüfltürülmesi ve bu suretle kur fark› kay›plar›na neden olunmas›
fleklinde, Banka zarar›n› artt›ran usulsüz bankac›l›k ifllemlerinden oluflmaktad›r.
Grubun Fona olan borcunun tespiti, borcun türüne göre, Bankan›n Fona devir
tarihi itibar›yla geçerli olan Banka akdi faizleri, ihtarname tarih ve tutarlar› ile
alacaklar›n ortaya ç›k›fl tarihleri dikkate al›narak yap›lm›flt›r.
Borç tespiti çal›flmalar› sürerken, bir taraftan da borcun tahsilinde yarar görülmesi
sebebiyle 2002 ve 2003 y›llar›nda 10 grup firmas›n›n yönetim ve denetimi Fon
taraf›ndan devral›nm›flt›r.
Grup taraf›ndan kredi anaparalar›, birikmifl faizleri, hesaplama yöntemleri, ödeme
koflullar›, baz› hukuksal ifllemler gibi hususlara sürekli olarak itiraz edilmesi veya
yeni taleplerde bulunulmas› nedenleriyle 2003 y›l›nda bafllayan protokol
görüflmelerinde uzun süre önemli bir ilerleme kaydedilememifltir. Grubun itiraz ve
talepleri somut nedenlerden ziyade, protokol borcunun Grubun istemifl oldu¤u
seviyeye indirilmesi amac›na yönelik olmufltur.
Fon Kurulunun 25 May›s 2004 tarihli karar› kapsam›nda Erol Aksoy Grubuna dahil
38 firman›n daha yönetim ve denetimi Fon taraf›ndan devral›nm›flt›r. Bu ifllemin de
etkisiyle protokol görüflmelerine tekrar bafllanm›flt›r. Gerçeklefltirilen 15/7-a ifllemleri
ile ilgili bilgiler Kitab›n ilerleyen bölümlerinde aç›klanmaktad›r.
‹KT‹SAT BANKASI 91
2004 y›l›nda 38 firman›n yönetim ve denetiminin devral›nmas›yla bafllayan
görüflmeler neticesinde;
• Mevcut alacaklar›n seviyesi ve varl›klar›n muhtemel de¤erleri dikkate
al›nd›¤›nda yasal takip yoluyla alacaklar›n ancak bir k›sm›n›n tahsil edilebilece¤i,
• Faaliyet gösteren ve katma de¤er yaratan Grup flirketlerinin ve varl›klar›n›n icra
yoluyla sat›lmas› durumunda, bu varl›klar›n Fon alacaklar›n›n tahsiline
sa¤layacak oldu¤u katk›lar›n mevcut borca oranla çok s›n›rl› bir düzeyde olaca¤›,
• Bu durumda Grubun fon yaratma ve dolay›s›yla borç ödeme kapasitesinin
tamamen ortadan kalkaca¤› ve bakiye Fon alacaklar›n›n tahsilinin
olanaks›zlaflaca¤›,
• Grup flirketlerinin faaliyetlerini sürdürmek suretiyle mevcut cirolar›n› ve fon
yaratma kapasitelerini ekonomik geliflmelere ba¤l› olarak art›racaklar›
düflünüldü¤ünden, belirli bir denetim mekanizmas› içerisinde faaliyetlerini
sürdürmelerinin temini suretiyle sa¤lanacak tahsilatlar›n, varl›klar›n yasal
yollardan sat›fl›ndan sa¤lanacak tahsilatlara oranla daha yüksek bir seviyede
gerçekleflece¤i,
• Bu flirketlere Fon taraf›ndan yönetici ve denetçi atanmas› halinde Grubun
finansal yap›s›n›n ve ifllemlerinin kontrol alt›nda tutulaca¤› ve yerinde izlenece¤i,
• Protokol koflullar›n›n Erol Aksoy Grubu taraf›ndan yerine getirilmemesi
halinde Fon taraf›ndan atanan yeni yönetim taraf›ndan protokol hükümleri ve
yasal mevzuat çerçevesinde bahse konu varl›klara nüfuz etmenin ve bu varl›klar›
Fon alacaklar› aç›s›ndan icraen de¤erlendirmenin her zaman mümkün olabilece¤i
hususlar› de¤erlendirilmifl ve Erol Aksoy Grubunun Fona olan borçlar›n›n tasfiyesi
için 5411 Say›l› Kanunun ilgili hükümleriyle 4389 Say›l› Kanunun Fona verdi¤i
yetkiler göz önüne al›narak Grupla protokol imzalanmas›na karar verilmifltir.
9 May›s 2006 tarihinde Grupla mutabakat sa¤lanan konular› içeren bir protokol
imzalanm›flt›r. Bu protokolle, 31 Ekim 2005 tarihi itibar›yla Fon bankalar›na olan
1 milyar 35 milyon USD nakdi, 13 milyon USD gayrinakdi olmak üzere toplam
1 milyar 48 milyon USD borcun 12 y›lda tasfiyesi amaçlanm›flt›r. Öte yandan
protokolde, protokol borcunun içinde yer almamakla birlikte ilave 43 milyon USD
tutar›nda flartl› borca da yer verilmifl olup bu borcun 29 milyon USD’lik k›sm› 8 adet
Erol Aksoy Grubu firmas› kredilerinin faiz indiriminden, 14 milyon USD’lik k›sm›
ise Esbank ile karfl›l›kl› (back to back) kredilerden kaynaklanmaktad›r.
92 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Ayr›ca, protokolün yürürlü¤e girmesinin; peflinat›n ödenmesi, noter kanal›yla
verilecek beyanlar›n al›nmas›, Fransa’da bulunan tafl›nmazlar üzerinde ipotek tesisi
ile adli ve idari yarg›daki takip ve davalar›n borçlular taraf›ndan kabulü ve
kesinlefltirilmesi ile Erol Aksoy Grubu firmalar› ve protokole taraf tüm borçlular›n
adli ve idari yarg›da Fon, Fon bankalar›, BDDK ve Fon ifltirakleri aleyhine
açt›klar› tüm takip ve davalardan feragat etmesi flartlar›na ba¤l› olaca¤› da taraflarca
kabul edilmifltir.
Ancak, Fransa’da bulunan 3 gayrimenkul üzerinde Fon lehine ipotek tesis
ifllemlerinin tamamlanmamas› ve baz› davalardan feragat edilmemifl olmas›
nedeniyle protokol flartlar› yerine getirilmemifltir.
13 Aral›k 2007 tarihli karar ile; Erol Aksoy Grubu ile yap›lan 9 May›s 2006 tarihli
protokol tutar›ndan tahsilatlar›n düflülmesi sonucu 30 Kas›m 2007 tarihi itibar›yla
tespit edilen faiz hariç 986 milyon USD üzerinden Erol Aksoy Grubu ile Ek protokol
imzalanmas›na karar verilmifltir. Söz konusu ek protokolün imzalanmamas› üzerine,
Fon Kurulunun 3 Nisan 2008 tarihli karar›yla, 9 May›s 2006 tarihli protokolün, Fon
alacaklar›n›n tahsili aç›s›ndan ileriye dönük olarak ilave bir yarar sa¤lamayaca¤›n›n
anlafl›lmas› nedeniyle, protokolün temerrüde iliflkin hükümlerinin uygulanmas›na
karar verilmifl ve bu kapsamda Erol Aksoy Grubuna dahil tüm gerçek ve tüzel kifli
borçlular hakk›nda yasal takip ifllemlerine, borçlu Gruba ait ticari ve iktisadi
bütünlük kapsam›na al›nan varl›klar›n ise sat›fl› çal›flmalar›na bafllanm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 93
94 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Kablonet ve ‹nteraktif Protokolleri: Fon Yönetim Kurulunun 17 May›s 2002
tarihli karar› kapsam›nda Kablonet ile Fon aras›nda 28 Haziran 2002 tarihinde
31 milyon USD anapara kredi borcunun 5,5 y›ll›k vadede ödenmesini öngören bir
protokol imzalanm›flt›r. Fon Yönetim Kurulunun 9 Aral›k 2002 tarihli karar› ile de
‹nteraktif’le Fon aras›nda 30 Aral›k 2002 tarihinde 19 milyon USD anapara kredi
borcunun 5 y›ll›k vadede ödenmesini öngören bir protokol imzalanm›flt›r. Ancak,
söz konusu protokoller, flirketlerin ödeme güçlerine ba¤l› olarak bir çok kez revize
edilmifltir. Nihayetinde, Kablonet ile ‹nteraktif’in Türksat ile imzalad›klar› gelir
paylafl›m sözleflmeleri tüm hükümleriyle sona ermifl ve flirketlerin gelirleri tümüyle
kesilmifltir. Bunun üzerine, Fon Kurulu 29 Haziran 2006 tarihli karar› ile söz konusu
protokollere temerrüt hükümlerinin uygulanmas›na karar vermifl ve protokoller
yürürlükten kalkm›flt›r.
Bu kapsamda Kablonet’ten 1,3 milyon USD ve ‹nteraktif’ten 2,5 milyon USD
tahsilat sa¤lanm›flt›r.
Erol Aksoy Grubu Firmalar›na Yönelik 15/7-a ‹fllemleri: Erol Aksoy Grubu
firmalar›n›n Fona olan borçlar›n›n tahsiline yönelik olarak Fon taraf›ndan 4389 Say›l›
Kanunun 15/7-a maddesi ile 5411 Say›l› Kanunun 134. maddesi çerçevesinde,
muhtelif tarihlerde al›nan Fon Kurulu kararlar› ile toplam 50 firman›n temettü hariç
ortakl›k haklar› ile yönetim ve denetimi devral›narak yönetim ve denetim kurullar›na,
1 firman›n ise sadece denetim kuruluna atamalar yap›lm›flt›r.
Yönetim ve denetimleri devral›nan 50 grup flirketi ile ilgili olarak gerçeklefltirilen
bafll›ca faaliyetler afla¤›da özetlenmifltir:
‹KT‹SAT BANKASI 95
TABLO 18: YÖNET‹M VE DENET‹MLER‹ DEVRALINAN EROL AKSOY GRUBU fi‹RKETLER‹
96 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
• Fransa'da bulunan ve yap›m› tamamlanm›fl olan V‹VA I adl› teknenin, tekneyi
infla eden firmadan devral›nmas› sa¤lanm›fl ve tekne, Atlas Leasing firmas›n›n
aktifine geçirilmifl olup 24 Aral›k 2003 tarihinde 3,3 milyon EUR'a Fransa’da
sat›lm›flt›r. Bu bedelle, Grubun BFB’deki (Bay›nd›rbank) kredileri kapat›ld›ktan
sonra kalan 481 bin EUR, Fon hesaplar›na aktar›lm›flt›r.
• Fon Kurulunun 28 Temmuz 2004 tarihli karar› ile ‹ktisat Leasing'in
mülkiyetindeki Çinkur Enerji santralinin 9 A¤ustos 2004 tarihinde
gerçeklefltirilen sat›fl›ndan Fon 4,3 milyon USD tahsilat sa¤lam›flt›r.
• Fon Kurulunun 15 Aral›k 2004 tarihli karar›yla, Shovvpa’n›n mülkiyetinde
bulunan Fon ifltiraki ‹ktisat GYO’nun yüzde 18,98 oran›ndaki hissesinin
Shovvpa’n›n borçlar›na mahsup edilmek üzere 2 milyon YTL nominal de¤er
üzerinden devral›nmas›na, bilahare ‹ktisat GYO’nun sat›lmas› halinde
Shovvpa pay›na düflen sat›fl bedelinin nominal hisse de¤eriyle oluflturdu¤u
pozitif fark›n, hisselerin Fona devredildi¤i tarih itibar›yla Shovvpa’n›n borcundan
mahsup edilmesine karar verilmifltir. Fon Kurulunun 30 Aral›k 2004 tarihli
karar›yla ‹ktisat GYO’daki yüzde 99,98 oran›ndaki 10,8 milyon YTL
nominal de¤erli Fon hissesinin 18,3 milyon USD ve iflleyecek faizi ile birlikte
vadeli sat›lmas›na karar verilmifl, Fon hisselerinin al›c›ya devri ise
29 A¤ustos 2005 tarihinde gerçekleflmifltir. Shovvpa hisselerine isabet eden tutar
ise 3,7 milyon USD olmufltur.
• Emek Hayat Sigorta’daki Avrupa Amerika Holding ve Eda Deniz Aksoy’a ait
yüzde 99,99 oran›ndaki hisse, 6183 Say›l› Kanun uyar›nca 21 fiubat 2006
tarihinde 1,5 milyon YTL bedelle sat›lm›flt›r. Söz konusu hisselerin al›c› firmaya
devri 5 Eylül 2006 tarihinde gerçekleflmifl, sat›fl bedelinin tamam› Fon taraf›ndan
tahsil edilmifltir.
15/7-a Firmalar›n›n Baz›lar›n›n Yönetiminin Erol Aksoy Grubuna ‹ade
Edilmesi: Fon ile Erol Aksoy Grubu aras›nda imzalanan 9 May›s 2006 tarihli
protokol gere¤ince; temettü hariç ortakl›k haklar› ile yönetim ve denetimleri
devral›nan 50 Erol Aksoy Grubu flirketinden 37’sinin ortakl›k haklar› ile yönetimi
Erol Aksoy Grubu’na devredilmifltir.
Söz konusu Grup firmalar›n›n yükümlülüklerini yerine getirecek flekilde ve etkin
olarak yapt›klar›/yapacaklar› faaliyetlerin, nakit ak›fllar›n›n, hesap ifllemlerinin
kontrol alt›nda tutulmas›, gözetimi ve denetimi amac›yla 5411 Say›l› Kanunun ilgili
‹KT‹SAT BANKASI 97
hükümleri ile 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a hükmü çerçevesinde; bahse konu her bir
flirketin yönetim kurullar›na veto yetkili iki üye, denetim kurullar›na ise denetim
kurulu üyelerinin tamam›n› oluflturacak flekilde Fon taraf›ndan atamalar yap›lm›flt›r.
Yönetim ve denetimi Fon taraf›ndan devral›nan 50 firmadan Erol Aksoy Grubuna
iade edilmeyen 13 firma hakk›nda ise afla¤›daki ifllemler gerçeklefltirilmifltir.
• Facto Finans aleyhine Demir-Halkbank Nederland N.V. taraf›ndan bafllat›lm›fl
olan iflas talepli davada flirketin iflas›na karar verilmifltir.
• Emek Hayat Sigorta’daki Gruba ait hisseler 21 fiubat 2006 tarihinde sat›lm›flt›r.
• ‹ktisat Yat›r›m ise yüzde 99,87 hissesi Fon ifltiraki iken yine Fon ifltiraki olan Eti
Menkul’e sat›lm›fl daha sonra Eti Menkul’ün mülkiyetindeki flirket hisseleri
9 Mart 2006 tarihli hisse devir sözleflmesi kapsam›nda 6,7 milyon YTL bedelle
sat›lm›flt›r.
• Erol Aksoy Grubuna iade edilmeyen 5 firman›n (Emek Sigorta Arac›l›k
Hizmetleri, Data Sigorta, Direknet ‹letiflim, Tekafl Elektrik ve Do¤ufl Çelik) 5411
Say›l› Kanunun 134. maddesinin 9. f›kras› ile 2 Eylül 2006 tarih ve 26277 say›l›
Resmi Gazetede yay›mlanarak yürürlü¤e giren TMSF Kontrolündeki fiirketlerin
Tasfiyesine Dair Yönetmelik hükümleri do¤rultusunda tasfiyeleri tamamlanarak,
bu firmalar sicilinden terkin edilmifllerdir. Do¤ufl Çelik’in ise ayn› kapsamda
tasfiyesine devam edilmektedir.
• Atlas Leasing, ‹ktisat Leasing, Kablonet, ‹nteraktif ve Tasfiye Halinde Ergür
Kablo firmalar› ise Fon yönetim ve denetiminde kalm›flt›r.
‹ade Edilen Grup Firmalar›n›n Yönetimlerinin Yeniden Devral›nmas›: Erol
Aksoy Grubunun sat›fl dahil Fon ifllemlerini engelleme giriflimleri, borç ödemeye
yönelik yeterli bir çözüm üretememesi ve uzun süredir Fona hiçbir ödeme
gerçeklefltirmemesi hususlar› göz önünde bulundurularak, Fon Kurulunun
18 Eylül 2008 tarihli karar› ile; 36 flirketin ortaklar›n›n temettü hariç ortakl›k
haklar›yla bu flirketlerin yönetim ve denetimleri 5411 Say›l› Kanununun geçici
11. maddesi yollamas› ile mülga 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a maddesi hükmü
gere¤ince Fon taraf›ndan tekrar devral›nm›flt›r.
Erol Aksoy Grubuna devredilen Grup firmalar›ndan Edayat ise iflas›na karar verilmifl
olmas› nedeniyle bu kapsam d›fl›nda tutulmufltur.
98 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
4389 Say›l› Kanunun 15/7-b Maddesi Kapsam›nda Yap›lan ‹fllemler: ‹ktisat
Bankas› hâkim orta¤›n›n ve/veya yöneticilerinin Banka kayna¤›n› kullanarak
edindikleri ve/veya edindirdikleri malvarl›klar›n›n Fon mülkiyetine intikalinin
sa¤lanmas›na yönelik olarak gerçeklefltirilen ifllemlere afla¤›da yer verilmifltir:
•Do¤ufl Çelik Hisseleri ve Erol Aksoy’un ‹kamet Etti¤i Yal›: ‹ktisat Bankas›
yönetimi taraf›ndan;
- Tüm aktif ve pasifiyle birlikte devral›nmas›na karar verilen Trade Deposit
Bank’ta mevcut Do¤ufl Çelik kredilerinin, Capital Trust Bank’a aktar›lmas›
suretiyle Do¤ufl Çelik’in ‹ktisat Bankas›’na ve dolay›s›yla Fona borçsuz hale
getirilmifl olmas›,
- Trade Deposit Bank’›n devral›nmas›ndan hemen sonra, Do¤ufl Çelik’in
sermaye art›r›m kararlar›yla, firma hisselerinin, hâkim ortak kontrolünde
oldu¤u aç›kça belirlenen Medya ‹letiflim taraf›ndan edinilmifl olmas› ve Medya
‹letiflim’in bu ifllemi, yine di¤er hâkim ortak firmalar› üzerinden kendisine
intikal ettirilen Banka kaynaklar›n› kullanarak gerçeklefltirmifl olmas›,
- Sermaye art›r›m›ndan gelen tutarlar›n Do¤ufl Çelik taraf›ndan
kullan›lmaks›z›n hâkim ortak firmalar›na aktar›lm›fl olmas›,
hususlar› gözönüne al›narak, Do¤ufl Çelik hakk›nda Fon Kurulunun
1 Haziran 2004 tarihli karar›na istinaden; Erol Aksoy’un ikamet etti¤i ve efli ‹nci
Aksoy’a kiralanm›fl görünen yal› ile bu
yal›n›n sahibi olan Do¤ufl Çelik’in tüm
hisseleri 4389 Say›l› Kanunun 15/7-b
bendi hükümleri uyar›nca 6183 Say›l›
Kanun hükümleri do¤rultusunda Fon
taraf›ndan haczedilmifl yal›n›n ve bahse
konu flirket hisselerinin tamam› Fon
taraf›ndan devral›nm›fl ve bu hisseler ile
yal› 22 milyon YTL üzerinden
26 Temmuz 2004 tarihinde Fon ad›na
tescil edilmifltir.
Do¤ufl Çelik’e uygulanan 15/7-b karar› ve bu kapsamda yap›lan ifllemlere iliflkin
olarak Erol Aksoy taraf›ndan idari davalar aç›lm›fl olup söz konusu davalara
iliflkin aç›klamalara Kitab›n “Çözümlemenin Hukuki Süreci” bölümünde yer
verilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 99
•Show Radyo Markas›: Fon Kurulunun 9 Eylül 2005 tarihli karar› ile Erol
Aksoy Grubuna dahil flirketlerden Aks Radyo taraf›ndan; Show Radyo
markas›n›n 1 YTL bedelle Aks Televizyon’a devrine iliflkin 25 Kas›m 1997
tarihli devir sözleflmesinden önce Aks Radyo taraf›ndan muhtelif tarihlerde
kullan›lan kaynaklar›n Banka kayna¤› olmas› ve söz konusu markan›n Banka
kaynaklar› kullan›ld›ktan sonra Aks Televizyon’a edindirilmifl olmas› nedeniyle
Show Radyo marka ve logosunun 4389 Say›l› Kanunun 15/7-b maddesinin
uygulanmas› suretiyle, 6183 Say›l› Kanun hükümlerine göre tespit edilecek de¤er
üzerinden Aks Radyo’nun Fona olan borçlar›na mahsuben devral›narak Fon
ad›na devir ve tescil edilmesine karar verilmifltir.
Bu do¤rultuda Türk Patent Enstitüsü, Show Radyo markas›n›n 24 Kas›m 2005
tarihi itibar›yla Fon ad›na 10 y›l süre ile tescil edildi¤ini bildirmifltir. Show Radyo
markas›n›n de¤er tespiti yapt›r›lm›fl ve Aks Radyo’nun Fona olan borcundan
1,2 milyon USD mahsup edilmifltir.
•Aks Televizyon: Fon Kurulunun 3 Nisan 2008 tarihli karar› ile Fon
alacaklar›n›n tahsilini olumsuz yönde etkileyecek ifllemlerin önlenmesi ve Fon
alacaklar›n›n tahsilinin h›zland›r›lmas› ve etkinlefltirilmesi için, 4389 Say›l›
Kanunun 15/7-b bendi ve ek madde 2 hükümleri ile 5411 Say›l› Kanunun
134. maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle Edayat, MSM Müflavirlik ve
üçüncü bir flahsa ait Aks Televizyon’daki toplam yüzde 3,89 hisse ile bu hisselere
iliflkin rüçhan haklar›n› kullanan Genel Denizcilik’e ait yüzde 13,18 hissenin Fon
ad›na tesciline karar verilmifltir.
Söz konusu Fon Kurulu karar› ticaret sicilinde tescil ettirilmifl ve yüzde 17,07
oran›ndaki Aks Televizyon hisselerini temsil eden nama yaz›l› geçici
ilmuhaberler ilgili flirket taraf›ndan Fona teslim edilmifltir.
Di¤er taraftan 5411 Say›l› Kanunun geçici 11. maddesinin verdi¤i yetkiye
istinaden mülga 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a bendi ve 5411 Say›l› Kanunun
134. maddesi hükmü uyar›nca Aks Televizyon’a Fonu temsilen bir yönetim
kurulu üyesi ve bir denetim kurulu üyesi atanmas›na karar verilmifltir. Söz
konusu atamalara iliflkin görevlendirmeler Aks Televizyon taraf›ndan aç›lan dava
neticesinde 18 Haziran 2009 tarihli Fon Kurulu karar›na istinaden sona
erdirilmifltir.
100 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
•Di¤er: 5411 Say›l› Kanunun 134. maddesi ve mülga 4389 Say›l› Kanunun
15/7-b maddesi uyar›nca ‹stanbul, Sar›yer’de bulunan 2 gayrimenkul, toplam
2,2 milyon USD bedelle Fon ad›na devir ve tescil edilmifltir.
6183 Say›l› Kanun Kapsam›ndaki Uygulamalar: ‹ktisat Bankas›’n›n Fona devri ile
birlikte tüm borçlular hakk›nda 2004 Say›l› Kanun uyar›nca icra takipleri yap›lm›flt›r.
4389 Say›l› Kanun Fona, alacaklar›n›n tahsilinde, 6183 Say›l› Kanun hükümlerine
göre tahsil yetkisi tan›m›flt›r. Erol Aksoy Grubu firmalar›ndan olan Fon alacaklar›n›n
tahsili için Fon Kurulu kararlar› ile 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda takip ve tahsil
ifllemleri yap›lmas›na karar verilmifltir. Bu kapsamda borçlular›n mal varl›klar›
araflt›r›lm›fl, tespit edilen mal varl›klar› haczedilerek bu varl›klar›n sat›fl› yap›lm›flt›r.
Bu kapsamda, öncelikle borçlular›n mal kaç›rmas› ve hileli yollara baflvurarak mal
mevcudunu eksiltmesi ihtimaline karfl›, ihtiyati haciz yoluna gidilmifltir. Borçlulara
ödemeye ça¤r› mektuplar› tebli¤ edilmifl, haklar›nda mal varl›¤› araflt›rmas› yap›lm›fl,
menkul, gayrimenkul, kara, deniz ve hava tafl›tlar›, tablo, antika, marka, ev eflyas›,
alkollü içki, flirketlerdeki hisseleri gibi varl›klar›na haciz konulmufl, ayr›ca borçlular
ve flirketlerin kanuni temsilcilerine yurt d›fl› ç›k›fl yasa¤› uygulanm›flt›r.
Borçlular›n haczedilen mallar› sat›larak paraya çevrilmifl ve 30 Haziran 2009
tarihi itibar›yla toplam 39,2 milyon USD tahsilat sa¤lanm›flt›r.
Fon alaca¤›n›n tahsil edilememesi üzerine Fon Kurulunun 27 Haziran 2008 tarihli
karar›na istinaden Erol Aksoy Grubu flirketlerinin kanuni temsilcileri hakk›nda 6183
Say›l› Kanunun mükerrer 35. maddesi kapsam›nda takip ve tahsil ifllemlerine
bafllanm›flt›r.
Ticari ve ‹ktisadi Bütünlük Kapsam›ndaki Uygulamalar: Fon alaca¤›n›n tahsili
amac›yla 6183 Say›l› Kanun hükümleri uyar›nca mal, hak ve varl›klar›
haczedilmekte ve haczedilen mal, hak ve varl›klar›n sat›fl› gerçeklefltirilmektedir.
Haczedilen mal, hak ve varl›klar›n bir ticari iflletmenin faaliyetinde kullan›lmas›
halinde bu mal, hak ve varl›klar ticari iflletmenin faaliyetinin ayn› flekilde devam› için
bütünlük oluflturularak sat›fla ç›kar›lmaktad›r.
Ticari ve iktisadi bütünlük oluflturacak flekilde sat›fl yap›lmas›n›n amac›, 6183 Say›l›
Kanunun öngördü¤ü varl›klar›n tek tek sat›fl› yerine daha yüksek getiri sa¤layacak
bir bütünlük halinde sat›fl›n›n gerçeklefltirilerek Fon alacaklar›n›n azami suretle
tahsili ile haczedilen varl›klar›n en yüksek de¤erde sat›larak borçlu ve alacakl›lar›n
menfaatlerinin en üst seviyede korunmas›n›n sa¤lanmas›d›r.
‹KT‹SAT BANKASI 101
102 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
5411 Say›l› Kanunun 134. maddesinin verdi¤i yetkiye istinaden Fon Kurulu
taraf›nan 6183 Say›l› Kanun hükümleri uyar›nca haczedilen mal, hak ve varl›klardan
ticari ve iktisadi bütünlük oluflturulmakta ve bütünlü¤ün sat›fl› ile sat›fl komisyonu
oluflturulmas›na karar verilmektedir. Yine Fon Kurulu karar› ile ticari ve iktisadi
bütünlü¤ün muhammen bedelinin tespiti ve flartnamesinin onaylanmas› akabinde
sat›fl ilan› Resmi Gazetede yay›mlanarak sat›fl süreci bafllamaktad›r.
6183 Say›l› Kanun uygulamalar›n›n yan› s›ra Erol Aksoy Grubu fiirketlerinin
haczedilen mal, hak ve varl›klar›ndan 5411 Say›l› Kanunun 134. madde hükümleri
kapsam›nda, Fon Kurulunun muhtelif kararlar›yla 9 ayr› ticari ve iktisadi bütünlük
oluflturulmufltur:
• Plato Veri Da¤›t›m Hizmetleri Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Cine 5 TV / Radyo 5 Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Viva TV / Viva Radyo Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Maxi TV Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Show Radyo Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Radyo Tek Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Radyo Cool Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Gala TV Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü,
• Radyo Nostalji Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü.
Söz konusu ticari ve iktisadi bütünlüklerden;
• Radyo Nostalji Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü, 27 May›s 2008 tarihinde sat›fla
sunulmufl ve ihalede en yüksek teklif 520 bin USD olarak verilmifltir. ‹hale
sürecine iliflkin Rekabet Kurumu ve RTÜK nezdindeki ifllemler tamamlanm›fl ve
varl›klar al›c›s›na devredilmifltir. ‹hale bedeline iliflkin haz›rlanan s›ra cetveline
göre ihale bedelinin tamam› Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›na ayr›lm›flt›r.
• Radyo Cool Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü, 28 May›s 2008 tarihinde sat›fla
sunulmufl ve ihalede en yüksek teklif 31 bin USD olarak verilmifltir. ‹hale Rekabet
Kurumu ve RTÜK onay› aflamas›ndad›r.
• Gala TV Ticari ve ‹ktisadi Bütünlü¤ü, 28 May›s 2008 tarihinde sat›fla sunulmufl
ve ihalede en yüksek teklif 550 bin USD olarak verilmifltir. ‹hale Rekabet Kurumu
ve RTÜK onay› aflamas›ndad›r.
‹KT‹SAT BANKASI 103
Oluflturulan di¤er ticari ve iktisadi bütünlüklerin sat›fl› yönündeki çal›flmalar devam
etmektedir.
Park Avenue Bank Hisselerinin Erol Aksoy Grubundan Olan Alacaklara
Mahsuben Sat›n Al›nmas›: ‹ktisat Leasing’in Etibank’tan kullanm›fl oldu¤u
krediden kaynaklanan alaca¤›n tahsiline iliflkin olarak ABD’de yürütülen dava ve
takipler neticesinde Erol Aksoy’a ait Park Avenue Bank hisseleri 3 Haziran 2009
tarihinde New York ‹cra Dairesi taraf›ndan sat›fla ç›kar›lm›fl ve yap›lan aç›k art›rma
sonucu söz konusu hisseler 1,1 milyon USD üzerinden Fon taraf›ndan alaca¤a
mahsuben sat›n al›nm›flt›r.
3.4.2.2. Çukurova Grubundan Olan Alacaklar›n Geri Kazan›m›
Erol Aksoy ve Avrupa Amerika Holding’in sat›c›, Mehmet
Emin Karamehmet ve Çukurova Holding’in al›c› s›fat›yla
taraf oldu¤u Show TV sat›fl› olarak adland›r›lan
3 Haziran 1999 tarihli hisse senedi sat›fl sözleflmesi
kapsam›nda; AKS Grubu flirketleri (Aks Televizyon, Mepafl,
Eksen Yay›nc›l›k, Atlas Yay›nc›l›k, Show Haber Ajans›, Show
TV SARL ve Euro Film) hisselerinin yüzde 80’i Çukurova
Grubu taraf›ndan 150 milyon USD bedelle sat›n al›nm›flt›r.
Söz konusu sat›fl bedeli için düzenlenip Çukurova Grubu taraf›ndan Erol Aksoy
Grubuna verilen ve bilahare ‹ktisat Bankas›’na ciro yoluyla intikal eden senetler
dolay›s›yla Çukurova Grubundan muhtelif protokoller kapsam›nda toplam
38,1 milyon USD tahsilat sa¤lanm›fl, bu tutar Erol Aksoy Grubuyla yap›lan
9 May›s 2006 tarihli protokolün AKS Grubuyla ilgili mahsuba iliflkin hükümleri
do¤rultusunda, Erol Aksoy Grubunun Fona olan borçlar›ndan mahsup edilmifltir.
Show TV sat›fl› kapsam›nda, 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a maddesi gere¤i, Fon
Kurulunun, 3 Nisan 2008 tarihli karar› ile Aks Televizyon; 20 Haziran 2008
tarihli karar› ile Atlas Yay›nc›l›k, Eksen Yay›nc›l›k, Medya Pazarlama ve Show Haber
Ajans› olmak üzere AKS Grubu olarak nitelendirilen 5 Çukurova Grubu firmas›n›n
yönetim/müdürler ve denetim kurullar›na birer üye atamas› yap›lm›flt›r.
Ayr›ca Fon ile Çukurova Grubu aras›nda imzalanan 1 Ekim 2007 tarihli protokol
kapsam›nda 71,8 milyon USD tutar›ndaki borcun 2007-2012 y›llar› aras›nda
ödenmesi öngörülmüfltür.
104 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Ödeme plan›na ba¤lanan 71,8 milyon USD’lik borcun 33,6 milyon USD’lik k›sm›n›
Aks Televizyonun kefalet borçlar› oluflturmakta olup 30 Haziran 2009 tarihi
itibar›yla 1,4 milyon USD’lik k›sm› tahsil edilmifltir.
3.4.3. Hâkim Ortaklardan Sa¤lanan Tahsilatlar
Kitab›n önceki bölümlerinde anlat›lan geri kazan›m faaliyetleri sonucunda Bankan›n
hâkim orta¤› olan Erol Aksoy Grubundan alacaklarla ilgili olarak 116 milyon USD,
di¤er protokollerden 39,5 milyon USD olmak üzere toplam 157,6 milyon USD
tahsilat sa¤lanm›flt›r.
30 Haziran 2009 tarihi itibar›yla hâkim ortaklardan sa¤lanan tahsilatlar ve tahsilat
yöntemleri Tablo 19’da gösterilmektedir.
TABLO 19 : HÂK‹M ORTAKLARDAN SA⁄LANAN TAHS‹LAT
‹KT‹SAT BANKASI 105
Erol Aksoy Grubu ile iliflkili alacaklar›n Fon aktifine al›nmas›ndan önceki dönemde
Banka taraf›ndan 44 milyon USD, alacaklar›n Fon aktifine al›nmas›ndan sonraki
dönemde ise Fon taraf›ndan 157,6 milyon USD olmak üzere toplam
202 milyon USD tahsilat sa¤lanm›flt›r.
3.5. TAHS‹L‹ GEC‹KM‹fi KURUMSAL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹
Bankan›n tahsili gecikmifl kurumsal kredi alacaklar›n›n 15 Ekim 200126 Aral›k 2001 döneminde al›nan muhtelif kararlarla Fon taraf›ndan devral›nmas›na
karar verilmifltir. Bu kapsamda, ‹ktisat Bankas›’ndan toplam anapara muhasebe devir
bakiyesi 62 milyon YTL olan 288 tahsili gecikmifl kurumsal alacak dosyas›
devral›nm›flt›r. Söz konusu alacaklar›n çözümlenmesi amac›yla, borçlularla protokol,
indirim kampanyas›, alacak sat›fl› gibi idari geri kazan›m yöntemleri ile 6183 Say›l›
Kanun ve 2004 Say›l› Kanun kapsam›nda yasal takipler uygulanm›flt›r.
3.5.1. Kurumsal Alacaklar›n Fiili Devir ‹fllemleri
Kredi dosyalar›n›n Fona fiili devrine iliflkin olarak, Fon taraf›ndan Bankaya verilen
yaz›l› talimatla, kredilerin takip bakiyeleri, bu kredilerin ayr›lan karfl›l›k tutarlar› ve
kredilerin net defter de¤erlerinin yer ald›¤› temlik listeleri haz›rlanm›fl, dosya
dizinleri oluflturulmufl ve dosya muhteviyat› belgeler istenen formatta düzenlenerek
devre haz›r hale getirilmifltir. Devir ifllemleri Fon ile yap›lan mutakabatlar
çerçevesinde 15 Kas›m 2001 tarihi itibar›yla gerçeklefltirilmifltir.
Fon taraf›ndan öncelikle, Bankadan devral›nm›fl alacak dosyalar› incelenerek, tüm
dosyalardaki mevcut hesaplamalar kontrol edilmifl, gerekli ilave hesaplamalar ve
kaydi düzeltmeler yap›lm›fl ve dosyalardaki eksik belgelerin tamamlanmas›na
yönelik çal›flmalar bafllat›lm›flt›r.
‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan 62,4 milyon YTL tutar›ndaki kurumsal alacaklar,
muhasebe devir bakiyesi itibar›yla Fon aktifinde yer alan tahsili gecikmifl kurumsal
alacaklar›n yüzde 3,14’ünü oluflturmaktad›r.
3.5.2. Kurumsal Alacaklar›n Çözümleme Uygulamalar›
Devral›nan 288 alacak dosyas›na iliflkin çözümleme faaliyetleri sonucunda bu
alacaklardan;
• Fon bünyesinde düzenlenen kampanyalar kapsam›nda 19, kampanya haricinde
28, olmak üzere toplam 47’si tahsil edilmifl,
106 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
• Birinci alacak sat›fl› kapsam›nda 12, ikinci alacak sat›fl› kapsam›nda ise 208
olmak üzere toplam 220’si varl›k yönetim flirketlerine sat›lm›fl,
• 14’üne 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda takip uygulanmakta, 7’sinin Fon
bünyesinde çözümleme çal›flmalar› devam etmektedir.
Bahse konu alacaklar için uygulanan çözümleme yöntemlerine iliflkin
bilgilere afla¤›da yer verilmifltir.
3.5.2.1. Çözümlenen Kurumsal Alacaklar
Tamam› Tahsil Edilen Alacaklar: Kurumsal alacak dosyalar›n›n tahsil ve
tasfiyesinin h›zland›r›lmas›n›n yan› s›ra uygulamada karfl›lafl›lan sorunlar› ve
ihtiyaçlar› gidermek için, Fon alacaklar›n›n takip ve tahsilinde kullan›lacak yetkilere
iliflkin usul ve esaslar›n belirlendi¤i Fon Kurulunun 30 Temmuz 2003 ve revize
25 May›s 2004 tarihli kararlar› çerçevesinde tahsilatlar yap›lm›flt›r. An›lan ifllem
yönergeleriyle, kurumsal firmalardan olan Fon alaca¤›n›n tahsili için yürütülen
ifllemlerde h›z ve etkinlik sa¤lanm›flt›r. 28 adet dosya kampanya d›fl›nda ve 6183
Say›l› Kanun yolu ile takip neticesinde tahsil edilerek kapat›lm›flt›r. Söz konusu
kredilerin anapara muhasebe devir bakiyesi 10,9 milyon YTL’dir.
Kampanya Faaliyetleri Çerçevesinde Tahsil Edilen Alacaklar: Fon Kurulunun
25 May›s 2004 tarihli karar›yla kurumsal kredilerin tahsilinin h›zland›r›lmas›
amac›yla tahsilat kampanyas› düzenlenmifltir. Yap›lan düzenleme ile borçlular›n
borçlar›n› peflin olarak ya da k›sa sürede ödemesi durumunda indirim uygulanarak
toplamda tahsilatlar›n art›r›lmas› hedeflenmifltir.
Uygulama kapsam›nda, 31 May›s 2004 – 15 Temmuz 2004 tarihleri aras›nda yaz›l›
olarak baflvuran borçlulara, 30 Eylül 2004 tarihine kadar ödeme yapmalar› flart›yla,
Fon faiz oranlar›ndan hesaplanan borç için,
• Tamam›n›n peflin ödenmesi durumunda yüzde 50 indirim,
• Yüzde 20'sinin peflin ödenmesi durumunda kalan tutara yüzde 30 indirim
yap›larak bakiyenin 24 ayda faizsiz ödenmesi
imkan› sa¤lanm›flt›r.
‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl kurumsal kredilerin 19’u kampanya
kapsam›nda tahsil edilerek kapat›lm›flt›r. Söz konusu kredilerin anapara muhasebe
devir bakiyesi 7,4 milyon YTL’dir.
‹KT‹SAT BANKASI 107
‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl kurumsal kredilerin toplam 47’si
tahsil edilerek kapat›lm›flt›r. Söz konusu kredilerin anapara muhasebe devir
bakiyesi 18,3 milyon YTL’dir.
Varl›k Yönetim fiirketlerine Sat›lan Alacaklar: Kanuni takip yöntemi ile
alacaklar›n tahsil ve tasfiyesinin gerçeklefltirilmesine devam edilmesinin zaman ve
maliyet aç›s›ndan sahip oldu¤u baz› dezavantajlar ile portföydeki alacak dosyalar›n›n
ortalama takip süresinin uzamas› nedeniyle zaman içerisinde tahsil kabiliyetini
yitirebilece¤i hususlar› dikkate al›narak, tahsili gecikmifl kurumsal kredi
alacaklar›n›n en k›sa zamanda en yüksek tahsilat› elde edecek flekilde
çözümlenmesini sa¤lamak üzere alacak sat›fl› uygulanmas›na karar verilmifltir.
Bu kapsamda bugüne kadar 2 uygulama gerçeklefltirilmifltir.
‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl kurumsal kredi alacaklar›ndan;
• Birinci alacak sat›fl› ihalesi kapsam›nda 23 A¤ustos 2004 tarihinde toplam
anapara muhasebe devir bakiyesi 2,2 milyon YTL olan 12 dosya,
• ‹kinci alacak sat›fl› ihalesi kapsam›nda 1 Eylül 2005 tarihinde toplam anapara
muhasebe devir bakiyesi 40,7 milyon YTL olan 208 dosya
olmak üzere toplam 220 dosya varl›k yönetim flirketlerine sat›lm›flt›r. Alacak
sat›fllar›n›n ilki kesin sat›fl yoluyla, ikincisi ise has›lat paylafl›m› yöntemi ile
yap›lm›flt›r.
3.5.2.2. Çözümlemesi Devam Eden Kurumsal Alacaklar
6183 Say›l› Kanun Kapsam›ndaki Uygulamalar: ‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan
tahsili gecikmifl kurumsal kredi alacaklar›n›n 14’ü 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda
takip edilmekte olup bu alacaklar›n toplam anapara muhasebe devir bakiyesi
827 bin YTL’dir.
6183 Say›l› Kanun kapsam›nda takip edilmesi karar› al›nan bahse konu krediler ile
ilgili borcun tasfiyesine yönelik eylem plan› haz›rlanarak, ihtiyati haciz onay› al›nm›fl
ve akabinde borçlulara ödemeye ça¤r› mektubu ve ödeme emri gönderilmifltir.
Ayr›ca, borçlular hakk›nda tüm Türkiye çap›nda mal varl›¤› araflt›rmas› yap›larak
tespit edilen mallar için kaydi ve fiili haciz ifllemleri gerçeklefltirilmifltir. Borçlular›n
banka, tüzel kifli ortakl›k gibi üçüncü flah›slarda bulunan hak ve alacaklar›n›n haczi
için de haciz ihbarnameleri gönderilmifltir.
108 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
Borçlular›n haczedilen menkul ve gayrimenkulleri, ekspertiz raporlar›n›n
tamamlanmas›n› müteakip belirlenen muhammen bedel üzerinden sat›lmaktad›r.
Yap›lan takip ifllemleri sonucunda 6 firma ile protokol imzalanm›fl bir firmadan
alacak tasfiye edilmifltir. 62 adet gayrimenkulün sat›fl›ndan 16,8 milyon YTL ihale
geliri elde edilmifltir. Sat›fl› yap›lan gayrimenkullerin ihale bedellerine iliflkin
düzenlenen s›ra cetvellerinde ihale bedelinden öncelikle sat›fl masraflar›, emlak, vergi
borçlar› ile rehinle temin edilmifl üçüncü kifli alacaklar› ödenmekte, borçlunun vergi
ve SSK borçlar› araflt›r›lmaktad›r. Fona intikal edecek tutar bundan sonra
belirlenmekte olup borçlular›n ‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan riskine mahsup
edilme durumu bu aflamada belli olmaktad›r.
Çözümleme Faaliyetleri Devam Eden Di¤er Kurumsal Alacaklar: ‹ktisat
Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl kurumsal kredi alacaklar›n›n 7 adedinin
çözümleme süreci halihaz›rda Fon bünyesinde devam etmektedir. Bu alacaklar›n,
anapara muhasebe devir bakiyesi 288 bin YTL’dir.
3.6. GAYR‹NAKD‹ KRED‹LER
Bankan›n tüm aktif ve pasifiyle Bay›nd›rbank bünyesinde devren birlefltirilmesi
esnas›nda, gayrinakdi krediler de Bay›nd›rbank’a aktar›lm›flt›r.
‹ktisat Bankas›’n›n Fona devir tarihindeki gayrinakdi kredileri 759 milyon YTL’dir.
Söz konusu gayrinakdi krediler halen Bay›nd›rbank nezdinde operasyonel olarak
takip edilmekte olup iade edilen mektuplar›n risk ç›k›fllar› yap›lmaktad›r. Tazmin
olan mektuplara iliflkin olarak ise, tazmin bedeli öncelikle Bay›nd›rbank taraf›ndan
ilgili firmadan tahsil edilmeye çal›fl›lmakta, tahsilat sa¤lanamaz ise riski, bedeli
karfl›l›¤›nda Fona devredilmektedir. Devral›nan bahse konu riskin takip ve tahsil
ifllemleri bu aflamadan sonra Fon taraf›ndan gerçeklefltirilmektedir.
30 Haziran 2009 tarihi itibar›yla BFB kay›tlar›nda izlenen ‹ktisat Bankas›’na ait mer’i
gayrinakdi kredi toplam› 55 milyon YTL’dir.
Gayrinakdi krediler Fon aç›s›ndan bir süre daha potansiyel risk unsuru tafl›yacak ve
tazmin olan gayrinakdi krediler için tahsilat çal›flmalar› devam edecektir.
‹KT‹SAT BANKASI 109
3.7. TAHS‹L‹ GEC‹KM‹fi B‹REYSEL ALACAKLARIN ÇÖZÜMLENMES‹
Fon bankalar›ndan devral›nan tahsili gecikmifl bireysel kredi alacaklar›n›n geri
kazan›m›, operasyonel anlamda çözümlemenin en zahmetli bölümlerindendir. Bu
alacaklar›n çözümlenmesinde çeflitli tarihlerde yap›lan faiz indirimi ve peflin ödeme
kampanyalar› uygulanm›fl, tahsilat sa¤lanamayan alacaklar için hukuki takipler
yap›lm›flt›r.
Fon Yönetim Kurulunun 15 Ekim 2001 tarihli karar›na istinaden, Bankan›n di¤er
varl›klar› ile birlikte devral›nan tahsili gecikmifl bireysel alacaklarla ilgili olarak üç
partide gerçeklefltirilen devir ifllemlerinde toplam 7.849 tahsili gecikmifl bireysel
kredi dosyas› devral›nm›flt›r. Söz konusu dosyalara iliflkin toplam anapara muhasebe
devir bakiyesi 4,2 milyon YTL’tir.
Bahse konu tahsili gecikmifl bireysel alacaklar, anapara muhasebe devir bakiyesi
itibar›yla Fon aktifinde yer alan tahsili gecikmifl bireysel alacaklar›n yüzde 2,67’sini
oluflturmaktad›r.
Yap›lan çözümleme faaliyetleri ve kanuni takipler sonucu, 30 Haziran 2009 tarihi
itibar›yla ‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl bireysel kredi alacaklar› ile
ilgili 3,1 milyon USD tahsil edilmifltir.
Halihaz›rda Fon bünyesinde çözümlemesi devam eden 1,2 milyon YTL anapara
muhasebe devir bakiyeli alacaklar›n tasfiyesine çal›fl›lmaktad›r.
110 VARLIK ÇÖZÜMLEMELER‹
‹KT‹SAT BANKASI 111
4.1. YÜRÜTÜLEN DAVA VE TAK‹PLERE KISA BAKIfi
Banka hâkim ortak ve yöneticileri aleyhine do¤rudan ve dolayl› yollarla kullan›lan
Banka kaynaklar› nedeniyle oluflan Banka zarar›n›n tahsilini teminen, BYM ve Banka
Teftifl Kurulu taraf›ndan düzenlenen raporlara istinaden;
• 4389 Say›l› Kanuna göre 1 iade tazmin davas›,
• 4389 Say›l› Kanuna göre 8 flahsi iflas davas›,
• TTK hükümlerine göre de 6 mali sorumluluk davas›
aç›lm›flt›r.
fiEK‹L 8: YÜRÜTÜLEN DAVA VE TAK‹PLERE KISA BAKIfi
114 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
Bunun yan› s›ra muhtelif eylemleri nedeniyle Banka hâkim ortak ve yöneticileri ile
sorumlulu¤u tespit edilen ilgili kifliler aleyhine toplam 16 ceza davas› aç›lm›flt›r.
Ayr›ca;
• Yönetim ve denetimleri Fon taraf›ndan devral›nm›fl bir k›s›m flirketlerin
u¤rad›¤› zarar›n tazmini,
• Bankadan devral›nan varl›klar›n çözümlenmesi,
• Bankan›n yönetsel, operasyonel faaliyetleri, varl›klar›
ile ilgili olarak Fon taraf›ndan takip edilmekte olan ve afla¤›daki bölümlerde
ayr›nt›l› olarak verilen muhtelif dava ve takipler bulunmaktad›r.
4.2. BANKA ZARARININ TAZM‹N‹ ‹Ç‹N AÇILAN DAVALAR
Banka zarar›n›n tazmini amac›yla Banka hâkim ortaklar› ve yöneticileri aleyhine
aç›lan dava ve takiplere iliflkin aç›klamalara afla¤›da yer verilmifltir.
4.2.1. ‹ade Tazmin Talepli Dava ve Takipler
Fon Yönetim Kurulunun 7 Eylül 2001 tarihli karar› ile ‹ktisat Bankas›’n›n Fona
devrinden önce yönetim ve denetimini do¤rudan veya dolayl› olarak tek bafl›na veya
birlikte elinde bulunduran ortaklar›ndan, 4389 Say›l› Kanunun 14. maddesinin
5 numaral› f›kras›n›n (b) bendinin (ba) alt bendi uyar›nca, BYM taraf›ndan
düzenlenen 6 Eylül 2001 tarihli devir raporuna göre kendi lehlerine kullanm›fl
olduklar› belirlenen 726 milyon YTL tutar›ndaki Banka kayna¤›n›n 12 Eylül 2001
tarihine kadar iade veya tazmin edilmesi talep edilmifltir. Tazminin sa¤lanamamas›
üzerine, Fon Yönetim Kurulunun 13 Eylül 2001 tarihli karar›yla; Banka hâkim
ortaklar› Avrupa Amerika Holding, Erol Aksoy, ‹nci Aksoy, Eda Deniz Aksoy,
Stavriniya Melek Aksoy ve Kerim Kaya Aksoy’a ayn› tutarda iade ve tazmin davas›
aç›lm›flt›r.
Bilahare Fon Yönetim Kurulu taraf›ndan al›nan 14 Eylül 2001 tarihli karar ile de;
iade veya tazmini istenen 726 milyon YTL tutar›ndaki Banka kayna¤›n›n 6183 Say›l›
Kanun hükümlerine göre takip ve tahsili ile gerekli di¤er tüm ifllemlerin yap›lmas›na
karar verilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 115
‹ade ve tazmin bedelinin 6183 Say›l› Kanun çerçevesinde tahsil edilmesine karar
verilmifl olmas› nedeniyle, Fon Kurulunun 13 fiubat 2002 tarihli karar› kapsam›nda
daha önce aç›lan iade ve tazmin davas›ndan sarf›nazar edilmifltir.
‹ade ve tazmin bedelinin tahsili amac›yla 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda bafllat›lan
takip ifllemleri ile ilgili olarak, Banka hâkim ortak ve yöneticileri taraf›ndan Fon
aleyhine ‹dare Mahkemelerinde 19 iptal davas› aç›lm›flt›r.
Bu davalar›n 7’si hakk›nda ret karar› verilmifl, 3’ü hakk›nda dava konusu ifllemin Fon
taraf›ndan geri al›nm›fl olmas› sebebiyle karar verilmesine yer olmad›¤› yönünde
hüküm kurulmufl ve di¤er 9 davada ise yerel mahkemelerce önce ret karar› verilmifl,
daha sonra davac›lar taraf›ndan davalardan feragat edilmifltir.
4.2.2. Mali Sorumluluk Davalar›
Bankan›n eski yönetim ve denetim kurulu üyeleri aleyhine; Kanunun ve ana
sözleflmenin kendilerine yükledi¤i görevleri yerine getirmeyerek, gerçe¤e ayk›r›
bilânço, kâr ve zarar cetveli düzenleyerek bankac›l›k ilke ve teamüllerine ayk›r›
davran›fllarda bulunmak suretiyle usulsüz krediler kulland›rarak Bankay› zarara
u¤ratmalar› nedeniyle toplam 2,6 milyar YTL ve 223 milyon USD tutar›ndaki
alaca¤›n tahsili amac›yla muhtelif tarihlerde 6 mali sorumluluk davas› aç›lm›flt›r.
Banka eski yönetim ve denetim kurulu üyeleri aleyhine aç›lan mali sorumluluk
davalar›na iliflkin bilgiler afla¤›dad›r:
• Erol Aksoy Grubu flirketlerine limitlerin üzerinde kredi kulland›r›lmas›, Trade
Deposit Bank'tan devral›nan Irak ve Rusya riskleri, Park Avenue Bank'a ve
Banque ‹nternationale de Commerce'e kulland›r›lan sermaye benzeri krediler,
Trade Deposit Bank'a yap›lan plasmanlar ile bunlarla ba¤lant›l› di¤er ifllemler
sebebiyle 2 milyar YTL tutarl› mali sorumluluk davas› aç›lm›fl olup dava,
7 Eylül 2004 tarihi itibar›yla Fon taraf›ndan temlik al›nm›flt›r. Yarg›lama devam
etmektedir.
• Bankan›n Malta fiubesi’nden 5 Aral›k 2000 tarihinde Çukurova Holding, MBI
Sanayi, Bat› Denizcilik ve Em-Bo Emaye firmalar›na kulland›r›lan krediler
sebebiyle 22,6 milyon USD tutarl› mali sorumluluk davas› aç›lm›fl ve bu dava ile
yukar›da bahsedilen dava dosyas› aras›nda hukuki ve fiili irtibat bulunmas›
sebebiyle sözkonusu davalar›n birlefltirilmesine karar verilmifltir.
116 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
• Banka kaynaklar›n›n Trade Deposit Bank’a ve oradan da dolayl› yollardan Erol
Aksoy Grubu flirketlerine ve off-shore hesaplar›na aktar›larak, gerçe¤e ayk›r› ve
dolanl› ifllemlerle Grup firmalar›na haks›z menfaat sa¤lanmas› sebebiyle
193,5 milyon USD tutarl› mali sorumluluk davas› aç›lm›fl, konu ile ilgili olarak
daha önce aç›lm›fl olan ve yukar›da bahsedilen dava ile aras›nda hukuki ve fiili
irtibat bulunmas› sebebiyle bu dava ile birlefltirilmifltir.
• Erol Aksoy’un uhdesinde bulundurdu¤u Bankaya ait tablo ve di¤er sanat
eserlerini teslim etmemesi sebebiyle 7 milyon USD tutar›nda mali sorumluluk
davas› aç›lm›fl olup 11 Temmuz 2007 tarihinde Fon taraf›ndan temlik al›nan
davada yarg›lamaya devam edilmektedir.
• Banka yöneticisi Roy Arto Gevrekyan'a ödenen tazminat ve baflar›
primi/jestiyon sebebiyle 218,3 milyon YTL tutarl› mali sorumluluk davas› aç›lm›fl,
dava 11 Temmuz 2007 tarihinde Fon taraf›ndan temlik al›nm›fl olup yarg›lamaya
devam edilmektedir.
• Banka ifltirakleri ve Erol Aksoy Grubu firmalar›na kulland›r›lan krediler
sebebiyle 434 milyon YTL tutar›nda ilave mali sorumluluk davas› aç›lm›flt›r.
Davada yarg›lama devam etmektedir.
Öte yandan, 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a hükmü uyar›nca temettü hariç ortakl›k
haklar› ile yönetim ve denetimi Fon taraf›ndan devral›nm›fl Erol Aksoy Grubu
flirketlerinden ‹ktisat Yat›r›m, Aksoy Yay›nc›l›k, Atlas Leasing, Edayat, ‹ktisat Leasing,
Shovvpa, Edatur, Cinebefl Filmcilik, MSM Müflavirlik, Avrupa Amerika Holding,
Spor ve Çocuk Televizyon, Aks Radyo, Radyo Reklam Pazarlama, Üniversal
Yay›nc›l›k, Cinedigital, Anet ‹letiflim ve Viva Yay›nc›l›k’›n u¤rad›¤› zararlar›n tazmini
talebiyle eski yönetim ve denetim kurulu üyeleri hakk›nda flirket denetçileri
taraf›ndan aç›lan 23 mali sorumluluk davas› Fon taraf›ndan temlik al›nm›flt›r.
Fonun takip etti¤i bu davalar›n toplam tutar› 1 milyar YTL, 38 milyon USD ve
6 milyon EUR’dur. Davalarda yarg›lama devam etmektedir.
4.2.3. fiahsi ‹flas Davalar›
BYM taraf›ndan düzenlenen muhtelif raporlara istinaden ve 4389 Say›l›
Kanununun 17. maddesinin 1. f›kras›ndaki düzenleme ile kanuna ayk›r› karar ve
ifllemleriyle Bankan›n Fona devrine neden olduklar› tespit edilen ‹ktisat Bankas›
hâkim ortak ve yöneticileri hakk›nda; Bankaya verdikleri zararla s›n›rl› olmak
üzere toplam 1,1 milyar YTL tutar›nda 8 flahsi iflas davas› aç›lm›flt›r:
‹KT‹SAT BANKASI 117
• Trade Deposit Bank’›n tasfiye edilerek aktif ve pasifinin Bankan›n Malta
fiubesi’ne aktar›lmas› ifllemlerinin Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurumu
talimat›nda belirlenen flekilde gerçeklefltirilmemesi sebebiyle 11 milyon YTL
tutar›nda flahsi iflas davas› aç›lm›fl olup yarg›lama devam etmektedir.
• Trade Deposit Bank’›n kanunlar gere¤i sadece KKTC s›n›rlar› içindeki yerleflik
kiflilerden mevduat toplama yetkisi bulunmas›na ra¤men, buna uyulmam›fl
olmas›, ‹ktisat Bankas› flubelerinin Trade Deposit Bank için mevduat toplamas› ve
Trade Deposit Bank’›n yurt içinden izinsiz toplad›¤› mevduat›n Aksoy Grubu
firmalar›na kulland›r›larak, Kanunun belirledi¤i s›n›rlamalar›n afl›lm›fl olmas›
sebepleriyle 129 milyon YTL tutar›nda flahsi iflas davas› aç›lm›fl olup yarg›lama
devam etmektedir.
• Trade Deposit Bank’›n ‹ktisat Bankas›na devrindeki di¤er usulsüzlükler
sebebiyle 336 milyon YTL tutar›nda ilave flahsi iflas davas› aç›lm›fl olup yarg›lama
devam etmektedir.
• Trade Deposit Bank’›n AKS Grubu firmalar›ndan Euro Film’e kulland›rd›¤›
kredinin teminat›na ald›¤› senedi ‹ktisat Bankas›’na iskonto ettirmesi ve
teminat›n› bu flekilde satm›fl oldu¤u krediyi, pasifte bir karfl›l›¤› olmaks›z›n tekrar
‹ktisat Bankas›’na devretmesi sebebiyle 1,4 milyon YTL tutar›nda flahsi iflas davas›
aç›lm›fl olup yarg›lama devam etmektedir.
• Rusya alacaklar› ile ilgili olarak 2,8 milyon YTL tutar›nda flahsi iflas davas›
aç›lm›fl olup yarg›lama devam etmektedir.
• Erol Aksoy hakk›nda ‹ktisat Bankas› taraf›ndan Trade Deposit Bank'›n aktif ve
pasiflerinin devral›nmas› s›ras›nda baz› varl›klar›n ‹ktisat Bankas›’na yüksek
bedelle devredilmesi ve Erol Aksoy Grubu firmalar›ndan baz›lar›na kulland›r›lan
kredilerin 2000 y›l›na iliflkin birikmifl faizlerinin geriye yönelik olarak
indirilmesine iliflkin olarak 31 milyon YTL ve 25 milyon YTL tutar›nda iki ayr›
flahsi iflas davas› aç›lm›fl olup davalar birlefltirilmifltir. Birlefltirilen davada
yarg›lama devam etmektedir.
• Baz› firmalar›n kredilendirme sürecinde firmalara ödeme güçlerinin çok
üstünde kredi kulland›r›lmas› ve firmalar›n temerrüde düflmesine ra¤men kredi
kulland›r›lmaya devam edilmesi neticesinde Bankan›n zarara u¤rat›lmas›
sebebiyle 557 milyon YTL tutar›nda flahsi iflas davas› aç›lm›fl olup yarg›lama
devam etmektedir.
118 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
4.3. CEZA DAVALARI
4.3.1. Ana Ceza Davas›
‹ktisat Bankas› hâkim orta¤› Erol Aksoy ve di¤er Banka yöneticileri hakk›nda 4389
Say›l› Kanunun 22/3 maddelesine muhalefet suçundan (ihtilasen zimmet) aç›lan ve
Fonun müdahil oldu¤u 8 dava bulunmaktad›r. Bu davalar›n bir k›sm›n›n
yarg›lamalar›na hizmet nedeniyle emniyeti suistimal suçu olarak bafllanm›fl,
yarg›lama sürecinde fiilin zimmet oldu¤u gerekçesiyle A¤›r Ceza Mahkemesine
gönderilmifltir. Davalar›n tamam› konu hakk›nda aç›lan ilk davada birlefltirilmifltir.
Fonun müdahil bulundu¤u ve birlefltirilen tüm bu davalara konu suçlar afla¤›da
belirtilmektedir;
• Banka envanter kay›tlar›nda görülen ancak yap›lan say›mlarda fiilen Bankada
mevcut olmad›¤› tespit edilen toplam 88 tablonun, Erol Aksoy taraf›ndan teslim
edilmemesine iliflkin olarak aç›lan 2 zimmet davas›,
• 494 milyon USD tutar›ndaki Trade Deposit Bank yükümlülü¤ünün,
4 Aral›k 2000 tarihinde Banka taraf›ndan hiçbir maddi de¤eri olmayan alacaklar
karfl›l›¤›nda üstlenilmesi, bu yolla Banka varl›klar›n›n azalt›lmas› ve sonuç
itibar›yla Erol Aksoy Grubu lehine menfaat yarat›lmas› nedeniyle aç›lan zimmet
davas›,
• Trade Deposit Bank’›n Erol Aksoy Grubu firmalar›na geri dönüflü olmayan
krediler kulland›rarak Bankay› zarara u¤ratmas› ve sonuç itibar›yla Erol Aksoy
Grubu lehine menfaat yarat›lmas› nedeniyle aç›lan zimmet davas›,
• ‹ktisat Bankas›’n›n yüksek bedeller ödeyerek devrald›¤› Irak ve Rusya riskleri ile
baz› Grup flirketlerine kulland›r›lan kredilere düflük faiz oranlar› uygulanmas›
sebepleriyle Erol Aksoy Grubu lehine menfaat yarat›lmas› gerekçesiyle aç›lan
zimmet davas›,
• Mali gücü yetersiz olan Grup flirketlerine yüksek tutarl› kredilerin
kulland›r›lmas› ve böylece Erol Aksoy Grubu lehine menfaat yarat›lmas›
nedeniyle aç›lan zimmet davas›,
• Trade Deposit Bank’›n kredi borçlusu Euro Film’in Çukurova Holding’e sat›fl›
kapsam›nda teminat olarak al›nan 1 milyon USD’lik senet ile ilgili olarak yap›lan
iskonto ifllemleri sonucunda, Bankan›n zarara u¤rat›lmas› ve böylece Erol Aksoy
Grubu lehine menfaat yarat›lmas› gerekçesiyle aç›lan zimmet davas›,
‹KT‹SAT BANKASI 119
• Avrupa Amerika Holding bünyesinde bulunan 7 firman›n sat›fl›nda, Çukurova
Grubundan al›nan senetlerin 32 milyon USD’lik k›sm›n›n Trade Deposit Bank
taraf›ndan cirolanarak ‹ktisat Bankas›’na verilmesi, karfl›l›¤›nda gerçe¤e ayk›r›
kay›t ve belgeler düzenlenerek baz› Çukurova Grubu firmalar›na
22,6 milyon USD kredi kulland›r›lm›fl gibi gösterilmesi nedeniyle aç›lan zimmet
davas›d›r.
An›lan davalarda yarg›lama devam etmektedir.
4.3.2. Di¤er Ceza Davalar›
Yukar›da bahsedilen davalar›n yan› s›ra, Banka hâkim ortak, yöneticileri ile
sorumluluklar› tespit edilen di¤er ilgili kifliler aleyhine;
• Nitelikli doland›r›c›l›k ve zimmet,
• 4389 Say›l› Kanunun 22/6 maddesinde düzenlenen ifllemlerin gerçe¤e ayk›r› bir
biçimde muhasebelefltirilmesi ve hesap uyumu sa¤lanmadan bilançonun
kapat›lmas›,
• 4389 Say›l› Kanunun 13/1-b maddesinde düzenlenen ifllemlerin kay›t d›fl›
b›rak›lmas› ve mahiyetlerine ayk›r› bir flekilde muhasebelefltirilmesi,
• 4389 Say›l› Kanunun 22/5 maddesinde düzenlenen ve bu kanunda gösterilen
yetkili mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgelerin
verilmemesi, denetim görevlilerinin görevlerini yapmalar›na engel olunmas›,
• 6183 Say›l› Kanun uyar›nca gerçe¤e ayk›r› mal beyan›nda bulunulmas›,
• 6183 Say›l› Kanun uyar›nca amme alaca¤›n›n tahsilinin engellenmesi,
• Görevi ihmal,
suçlar›ndan toplam 8 kamu davas› daha aç›lm›fl olup davalarda yarg›lama devam
etmektedir.
120 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
4.4. FON TARAFINDAN ÇÖZÜMLENEN VARLIKLARA ‹L‹fiK‹N DAVA VE
TAK‹PLER
4.4.1. Gayrimenkullere ‹liflkin Dava ve Takipler
Fon taraf›ndan ‹ktisat Bankas›’na izafeten aç›lan ve gayrimenkul mülkiyetinden
kaynaklanan iflgal tazminat› alaca¤›n›n tahsilini teminen, 5 alacak davas› ile 2 icra
takibi bulunmaktad›r. Davalarda yarg›lamaya, icra takiplerinde ise ifllemlere devam
edilmektedir.
4.4.2. ‹fltiraklere ‹liflkin Dava ve Takipler
‹ktisat Bankas› kaynakl› ifltiraklere iliflkin olarak Fon taraf›ndan takip edilen 15 dava
bulunmaktad›r. Bu davalardan 14’ü Fon aleyhine aç›lm›flt›r.
Fon taraf›ndan takip edilen 4 davada daval›lar taraf›ndan davalardan feragat edilmifl,
1 dava Fon lehine sonuçlanm›flt›r. Kalan 10 davada yarg›lama devam etmektedir.
Feragat edilen 4 davadan birinde Erol Aksoy, feragat›n geçersizli¤ini ileri sürerek
Mahkeme karar›n›n temyizi, Daire karar›n›n da düzeltilmesini talep etmifltir.
4.4.3. Hâkim Ortaklardan Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler
4.4.3.1. 2004 Say›l› Kanun Gere¤ince Bafllat›lan Dava ve Takipler:
‹ktisat Bankas› ve Fon taraf›ndan; hâkim ortak ve grup firmalar› aleyhine 42 ilams›z
icra takibi, 6 ilaml› icra takibi, 1 ipotek takibi ve 4 iflas takibi olmak üzere toplam 53
takip bafllat›lm›flt›r. Bu takiplerle ilgili olarak itiraz›n iptali, tasarrufun iptali, alacak
ve benzer konularda 77 dava aç›lm›flt›r.
Di¤er yandan herhangi bir takibe dayal› olmayan 8 tasarrufun iptali, 6 ceza ve
4 istihkak davas› devam etmektedir.
Banka veya Fon taraf›ndan borçlular aleyhine aç›lan ve Fon bünyesinde takip
edilmekte olan tüm davalar Tablo 20’de yer almaktad›r.
‹KT‹SAT BANKASI 121
TABLO 20: ‹KT‹SAT BANKASI VE FON TARAFINDAN AÇILAN DAVALAR
Banka veya Fon Taraf›ndan Borçlular Aleyhine Aç›lan Dava ve Takipler: Fon
taraf›ndan Banka hâkim ortaklar›ndan alacaklarla ilgili toplam 177 milyon YTL ve
12 milyon USD tutar›nda takip bafllat›lm›flt›r.
2004 Say›l› Kanun kapsam›ndaki takipler hakk›nda Fon Kurulunun 31 Mart 2005
tarihli karar›na istinaden, 6183 Say›l› Kanun uyar›nca ifllemlere bafllan›lm›fl olmas›
nedeniyle Erol Aksoy ve Aks Televizyon d›fl›nda kalan di¤er tüm borçlu ve daval›lar
hakk›nda aç›lan takip ve davalardan sarf›nazar edilmifltir.
Erol Aksoy Grubu ile Fon aras›nda 9 Haziran 2005 tarihinde imzalanan protokol
uyar›nca Erol Aksoy’un daval› bulundu¤u dosyalarda, dava konusu alacaklar kabul
edilmifl ve hakk›ndaki takipler kesinlefltirilmifltir.
Di¤er yandan, Erol Aksoy Grubu firmalar›na kulland›r›lan kredilere kefaletinden
dolay› Fona borçlu bulunan Çukurova Grubu firmalar›ndan Aks Televizyon,
Çukurova Grubu ile Fon aras›nda yap›lan protokol uyar›nca, hakk›nda yap›lan
takiplere yapt›¤› itirazlar›n› geri alm›fl, bu durum ilgili mahkeme dosyalar›na da
bildirilerek davalar›n sonuçland›r›lmas› sa¤lanm›flt›r.
Bankan›n kredi borçlular›ndan Erol Aksoy Grubu firmalar›ndan Uluslararas› Moda
Yay›nc›l›k’›n yönetim ve denetiminin Fon taraf›ndan devral›nmas›ndan sonra, flirkete
ba¤l› olan Marie Claire dergisinin ç›kar›lmas›na devam edilmifl ancak bir süre sonra
Uluslararas› Moda Yay›nc›l›k ile Marie Claire Album S.A. aras›ndaki lisans
sözleflmelerinin feshi yoluna gidilmifltir. Bilahare, Uluslararas› Moda Yay›nc›l›k
122 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
taraf›ndan, Marie Claire Album S.A. temsilcileri aleyhine feshin hükümsüzlü¤üne
yönelik olarak dava aç›lm›flt›r. Fon bu davay›, davac› Uluslararas› Moda Yay›nc›l›k
yan›nda fer’i müdahil olarak takip etmekte olup hukuki süreç devam etmektedir.
Banka veya Fon Aleyhine Aç›lan Dava ve Takipler: Erol Aksoy, ‹nci Aksoy ve
çocuklar› taraf›ndan da Banka ve Fon aleyhine çeflitli konularda davalar aç›lm›flt›r:
• Trade Deposit Bank’›n tüm aktif ve pasifleriyle, ‹ktisat Bankas› Malta fiubesi’ne
devri ifllemleri s›ras›nda, AKS Grubu flirketlerinin borçlar›n›n tasfiyesi amac›yla
Banka ile bu flirketler aras›nda yap›lan borç tasfiyesi protokolleri ve hisse devir
anlaflmas› hükümleri uyar›nca, devir nedeniyle ‹ktisat Bankas› taraf›ndan tahsil
edilmesi gereken faiz alaca¤›n›n, yanl›fll›kla noksan yaz›ld›¤›, buna karfl›l›k, yine
yanl›fll›kla, itfa için al›nan ticari senedin iskontosu suretiyle tahsil edilip kay›tlara
geçirilen Euro Film’e ait 1 milyon USD’lik kredinin fazladan alacak olarak
yaz›ld›¤›n›n ve bu maddi hatan›n mahsup suretiyle giderilmesi gerekti¤inin
tespitiyle; Bankaya devredildi¤i halde aktif kalemlerinde yer almayan
14 bin USD’lik fazla alacaktan/aktiften, hisseleri oran›ndaki tasfiye paylar›na
düflen 10 bin USD’lik bölümünün dava tarihindeki TCMB döviz sat›fl kuru
üzerinden karfl›l›¤› olan 13 bin YTL’nin müfltereken ve müteselsilen tahsili ve
Fonun 6183 Say›l› Kanuna göre talep ve takip etti¤i 726 milyon YTL’lik
alacaktan takas ve mahsubu konulu bir dava aç›lm›fl olup 9 May›s 2006 tarihinde
imzalanan protokol uyar›nca, Erol Aksoy ve çocuklar› taraf›ndan davadan
feragat edilmifl ancak protokolü imzalamayan ‹nci Aksoy taraf›ndan davaya
devam olunmufltur. Davada yarg›lamaya devam edilmektedir.
• ‹ktisat Bankas› yönetim kurulunun 20 Nisan 2000 tarihli toplant›s›nda,
30 milyon YTL olan Banka sermayesinin, 40 milyon YTL art›r›lmak suretiyle,
70 milyon YTL’ye ç›kar›lmas›na, bu tutar›n 25,3 milyon YTL’lik k›sm›n›n
3/4’ünün birinci apel olarak genel kurulu takiben en geç 15 gün içinde, geri kalan
1/4’ünün ise ikinci apel olarak en geç 30 Eylül 2000 tarihine kadar nakden
ödenmesi için ça¤r› yap›lmas›na karar verildi¤i, Banka yönetim kurulunun
15 May›s 2000 tarihli toplant›s›nda ise sermaye art›r›m›n› da içeren ola¤anüstü
genel kurul toplant›s›n›n 12 Haziran 2000 tarihinde yap›lmas›na karar verildi¤i,
‹ktisat Bankas›’n›n evreleri aç›klanan sermaye art›r›m›na Bankac›l›k Düzenleme
ve Denetleme Kurumu taraf›ndan izin verilmemesi nedeniyle Banka hisselerinin
Fona devir tarihi olan 15 Mart 2001 tarihine kadar daval›lar›n yat›rd›klar› apel
tutarlar›n›n geri alma imkan› mevcut iken 8,5 ay gibi bir sürede böyle bir
giriflimde bulunmad›klar›, bu nedenle söz konusu mebla¤lar›n Banka hâkim
‹KT‹SAT BANKASI 123
ortaklar›ndan talep edilen 726 milyon YTL’lik alacak ile takas ve mahsubu
konulu bir dava aç›lm›fl olup yine 9 May›s 2006 tarihinde imzalanan protokol
uyar›nca, ‹nci Aksoy d›fl›ndaki davac›lar taraf›ndan davadan feragat edilmifltir.
Davada yarg›lama devam etmektedir.
• Kablonet ve ‹nteraktif’in ‹ktisat Bankas›’na olan kredi borçlar›ndan dolay› Banka
taraf›ndan borçlular hakk›nda takipler bafllat›lm›fl ve bilahare bu flirketlerle Fon
aras›nda borcun tahsilini teminen protokol imzalanm›flt›r. Ancak borçlu
flirketlerin borcu karfl›layacak nitelikte mal varl›klar›n›n bulunmamas› nedeniyle
flirketler hakk›nda 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda takibe bafllanm›fl ve bu
kapsamda söz konusu flirketlerin Türksat nezdinde bulunan alacaklar› hakk›nda
haciz ve muhafaza ifllemleri yap›lm›flt›r. Fonun haciz ve muhafaza ifllemleri
hakk›nda Türksat taraf›ndan 5 istihkak davas› aç›lm›fl ve Fon taraf›ndan tesis
edilen ifllemlerin durdurulmas›na yönelik ihtiyati tedbir talebinde
bulunulmufltur. Bu davalardan 1’i hakk›nda birlefltirme karar› verilmifl
oldu¤undan, Fon taraf›ndan 4 istihkak davas› takip edilmektedir. Davalarda
mahkemelerce verilen ihtiyati tedbir kararlar› Fonun itirazlar› üzerine kald›r›lm›fl
veya kapsam› daralt›lm›flt›r. Bu davalarda yarg›lama devam etmektedir.
4.4.3.2. 4389 Say›l› Kanununun 15/7-a Hükümlerine Göre Tesis Edilen
‹fllemlere Karfl› Aç›lan Davalar
5020 Say›l› Kanunla De¤iflik 4389 Say›l› Kanunun 15/7-a maddesi kapsam›nda
al›nan Fon Kurulu kararlar›n›n iptali ve yürütülmesinin durdurulmas› talebiyle flirket
orta¤› gerçek ve tüzel kifliler taraf›ndan idare mahkemelerinde 28 iptal davas›
aç›lm›flt›r. Davalar›n bir k›sm› davac›lar›n feragati ile sonlanm›flt›r. Di¤er davalarda
ise mahkemelerce ret kararlar› verilmifl ve bu kararlar davac›lar taraf›ndan temyiz
edilmifltir. Dan›fltayca onanan kararlar hakk›nda davac›lar taraf›ndan karar düzeltme
yoluna gidilmifltir.
4.4.3.3. 4389 Say›l› Kanunun 15/7-b Hükümlerine Göre Tesis Edilen
‹fllemlere Karfl› Aç›lan Davalar
4389 Say›l› Kanunun 15/7-b maddesi hükümleri kapsam›nda gerçeklefltirilen
ifllemlere afla¤›da yer verilmifltir.
• Erol Aksoy taraf›ndan, ‹stanbul Sar›yer’de bulunan ve kendisinin ikamet etti¤i
yal›n›n ve yal›n›n sahibi olan Do¤ufl Çelik’in hisselerinin Fon taraf›ndan
devral›nmas›na iliflkin 1 Haziran 2004 tarihli Fon Kurulu karar›n›n ve tafl›nmaz›n
124 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
Fon ad›na tescili iflleminin iptali ve yürütmenin durdurulmas› talebiyle iptal
davas› aç›lm›flt›r. Mahkeme taraf›ndan dava konusu ifllemlerin iptaline karar
verilmifltir. Karar, Fon taraf›ndan temyiz edilmifl, bu arada davac› davas›ndan
feragat etmifltir. Bu nedenle Dan›fltayca, feragat nedeniyle hükmün bozulmas›na
karar verilmifltir. Daha sonra davac›, feragatin geçersiz oldu¤undan bahisle karar
düzeltilmesi talebinde bulunmuflsa da bilahare bu talebinden vazgeçmifltir.
• Erol Aksoy taraf›ndan, ‹stanbul Sar›yer’de bulunan yal›n›n 12 Ekim 2004
tarihinde yap›lan sat›fl›n›n iptali ve yürütmenin durdurulmas› talebiyle iptal
davas› aç›lm›flt›r. Mahkeme taraf›ndan dava, ehliyet yönünden reddedilmifl ve
karar davac› taraf›ndan temyiz edilmifltir. Dan›fltay karar› davac› yarar›na bozmufl,
Fon taraf›ndan karar›n düzeltilmesi yoluna gidilmifl ancak bu talep de
reddedilmifltir. Bilahare davac› davas›ndan feragat etmifl ve Mahkeme taraf›ndan
feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmad›¤› yönünde hüküm kurulmufltur.
Davac› taraf›ndan feragatin geçersiz oldu¤u iddias›yla karar temyiz edilmifl ancak
daha sonra davac› temyiz talebinden de feragat etmifltir.
• Erol Aksoy taraf›ndan, ‹stanbul Sar›yer’de bulunan yal›n›n bu defa,
11 Kas›m 2004 ve 18 Kas›m 2004 tarihlerinde sat›fla ç›kart›lmas› iflleminin iptali
ve yürütmenin durdurulmas› talebiyle iptal davas› aç›lm›flt›r. Mahkeme davan›n
reddine karar vermifl ve akabinde davac› taraf›ndan davadan feragat edilmifltir.
• Erol Aksoy taraf›ndan, ‹stanbul Sar›yer’de bulunan yal›n›n 11 Kas›m 2004 ve
18 Kas›m 2004 tarihlerinde sat›fla ç›kart›lmas› iflleminin iptali ve
yürütmenin durdurulmas› talebiyle tekrar iptal davas› aç›lm›fl ancak Mahkeme,
yukar›daki dava ile ayn› taleple aç›lm›fl olmas› nedeniyle bu davada dosya
kayd›n›n kapat›lmas›na karar vermifltir.
• Aks Televizyon’un yönetim ve denetim kurullar›na üye atanmas›na ve flirketin
sermaye artt›r›m›n›n hükümsüz say›larak flirketteki yüzde 13,18 Genel Denizcilik
hissesinin Fon ad›na devir ve tesciline iliflkin 3 Nisan 2008 tarihli Fon Kurulu
karar›n›n ve bu karar uyar›nca tesis edilen ifllemlerin iptali talebiyle 10 dava
aç›lm›flt›r.
Mahkemece bir davada ret karar› verilmifl, karar Aks Televizyon taraf›ndan
temyiz edilmifltir. Yarg›tay, karar›n flirketin yönetim ve denetim kurullar›na üye
atanmas›na iliflkin k›sm› için yürütmeyi durdurma karar› vermifltir. Dosyan›n
temyiz incelemesi devam etmektedir.
‹KT‹SAT BANKASI 125
Di¤er 9 davada ise yarg›lamaya devam edilmektedir.
• Erol Aksoy’un maliki oldu¤u ‹stanbul Sar›yer’de bulunan kay›tl› bir tafl›nmaz›n
Fon ad›na tesciline iliflkin 25 Aral›k 2008 tarihli karar›n iptali talebiyle tafl›nmaz›
ihaleden sat›n alan flah›s taraf›ndan dava aç›lm›flt›r. Davada yarg›lama devam
etmektedir.
4.4.3.4. 6183 Say›l› Kanun Kapsam›nda Yap›lan ‹fllemler ve Fon ile Erol
Aksoy Aras›nda ‹mzalanan Protokolün ‹ptaline ‹liflkin Davalar
Fon taraf›ndan 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda gereklefltirilen ifllemlere afla¤›da yer
verilmifltir.
• Hâkim ortak borçlular ve borçlu flirketlerin kanuni temsilcileri taraf›ndan,
haklar›nda tesis edilen ödemeye ça¤r› mektubu, ödeme emri, ihtiyati haciz, haciz
ve muhafaza, sat›fl ve yurt d›fl› ç›k›fl yasaklar›n›n iptali talebiyle 48 iptal davas›
aç›lm›flt›r. Bu davalardan 45’i Fon lehine karara ba¤lanm›flt›r. Kararlardan feragat
ifllemi yap›lanlar da dahil olmak üzere 30’u kesinleflmifltir. Di¤er davalarda ise
yarg›lama devam etmektedir.
• ‹ktisat Bankas› ve di¤er Fon bankalar› taraf›ndan kredi kulland›r›lm›fl olan Grup
flirketlerinde kanuni temsilci s›fat›n› haiz, ayn› zamanda ‹ktisat Bankas›’nda
yönetim kurulu ve/veya denetim kurulu üyesi olarak görev yapan flah›slar
hakk›nda tesis edilen ödemeye ça¤r› mektubu, ihtiyati haciz, haciz ve muhafaza,
sat›fl ve yurt d›fl› ç›k›fl yasaklar›n›n iptali talebiyle 30 dava aç›lm›fl olup
davalarda yarg›lama devam etmektedir.
• Erol Aksoy taraf›ndan Fon ile Erol Aksoy Grubu aras›nda imzalanan
9 May›s 2006 tarihli protokolün temerrüt hükümlerinin uygulanmas›na iliflkin
Fon Kurulu karar› kapsam›nda tesis edilen ödeme emri iflleminin iptali talebiyle
dava aç›lm›flt›r. Davada yarg›lama devam etmektedir.
• Erol Aksoy Grubu flirketlerinin baz› mal, hak ve varl›klar› hakk›nda 5411 Say›l›
Kanunun 134. maddesi kapsam›nda ticari ve iktisadi bütünlük oluflturulmas›na
yönelik al›nan Fon Kurulu kararlar›n›n iptali ve yürütülmesinin durdurulmas›
talebiyle 2 dava aç›lm›fl olup davalarda yarg›lama devam etmektedir.
• Kablonet’in üçüncü kifli ortaklar› taraf›ndan Fon ile Erol Aksoy Grubu aras›nda
protokol imzalanmas›na iliflkin ifllem ile bu ifllemin yürürlü¤e girmesi ile ilgili
126 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
olarak al›nan kararlar›n iptali hakk›nda 2 ayr› dava aç›lm›flt›r. Davalardan biri Fon
lehine neticelenmifl, di¤erinde ise yarg›lama devam etmektedir.
• Fon taraf›ndan 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda gerçeklefltirilen haciz ve sat›fl
ifllemlerinin iptali talebiyle Fon aleyhine istihkak ve ihalenin feshi davalar›
aç›lm›fl›r. Davalarda yarg›lama devam etmektedir.
4.4.3.5. Yurt D›fl› Davalar›
‹ktisat Leasing’in Etibank’tan kullanm›fl oldu¤u krediden kaynaklanan ve 2004 Say›l›
Kanuna göre yap›lan takibe konu edilen alaca¤›n tahsiline iliflkin Mahkeme karar›n›n
tenfizi amac›yla, ABD’de New York Eyaleti Yüksek Mahkemesi’nde 7 Haziran 2004
tarihinde ihtiyati tedbir talepli dava aç›lm›flt›r.
Mahkeme taraf›ndan 21 Haziran 2004 tarihinde gerçeklefltirilecek duruflmaya kadar,
Erol Aksoy, Park Avenue Bank ve di¤er ilgili kiflilerin tasarrufu alt›ndaki veya bilgisi
dahilinde emanet alt›nda tutulan veya Erol Aksoy’un ç›kar› oldu¤unu bildi¤i
herhangi bir mülkü satmas›, devretmesi veya temlik etmesi veya kendisinin Erol
Aksoy’a olan herhangi bir borcunu ödemesi veya ç›karmas›n›n yasaklanmas›na karar
verilmifltir. Bu suretle, daha önce ertelenerek 7 Haziran 2004 tarihinde yap›lmas›
öngörülen Park Avenue Bank genel kurulu iptal edilmifltir.
ABD New York Yüksek Mahkemesinde görülen tenfiz yarg›lamas› sonuçland›r›lm›fl,
New York Mahkemesi’nin vermifl oldu¤u karar ile Erol Aksoy’un Fona borçlu oldu¤u
kabul edilmifl ve Erol Aksoy’a ait Park Avenue Bank hisseleri üzerine 2005 y›l›
içerisinde haciz konulmufltur.
Söz konusu hisseler New York ‹cra Dairesine yap›lan baflvuru ile sat›fla ç›kar›lm›fl ve
yap›lan aç›k art›rma sonucu 1,1 milyon USD üzerinden Fon taraf›ndan tenfiz edilen
alaca¤a mahsuben sat›n al›nm›flt›r.
4.4.4.Tahsili Gecikmifl Kurumsal Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler
‹ktisat Bankas›’ndan devir al›nan tahsili gecikmifl kurumsal kredilerle ilgili olarak
316 icra dosyas› ile 73 dava dosyas› temlik al›nm›flt›r.
Fonun devrald›¤› kurumsal alacaklar›n çözümlenmesi kapsam›nda birinci ve ikinci
alacak sat›fl ihaleleri yap›lm›fl, dosyalar varl›k yönetim flirketlerine devir ve temlik
edilmifltir. Dosya konusu alacaklar›n temlik ifllemlerinin tamamlanmas›n› takiben
hukuki takipler de varl›k yönetim flirketleri taraf›ndan yürütülmeye bafllanm›flt›r.
‹KT‹SAT BANKASI 127
Alacak sat›fl ihaleleri kapsam› d›fl›nda kalan ve 2004 Say›l› Kanununa göre yürütülen
icra takiplerinin; Fon Kurulunun 19 Temmuz 2007 tarihli karar› kapsam›nda Fon
alaca¤›n›n daha etkili takibinin sa¤lanmas› için 2004 Say›l› Kanun uyar›nca yap›lan
takiplere kald›¤› yerden devam etmek kayd›yla 6183 Say›l› Kanuna göre takip
edilmesine karar verilmifl ve bu kanun kapsam›nda takip ve tahsil ifllemlerine
bafllanm›flt›r.
4.4.5. Tahsili Gecikmifl Bireysel Alacaklara ‹liflkin Dava ve Takipler
‹ktisat Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl bireysel kredi alacaklar›n›n takip ve
tahsil ifllemlerine 2001 y›l›ndan itibaren bafllanm›flt›r.
Bu dosyalar›n büyük bölümünü Bankan›n taflra flubelerine ait sorunlu kredilerin
oluflturmas› sebebiyle, hukuki ifllemlerin takibi de Türkiye’nin farkl› yerlerindeki
sözleflmeli avukatlar arac›l›¤› ile yap›lmakta olup tahsili gecikmifl kurumsal kredi
dosyalar› ile ba¤lant›l› olan dosyalar haricinde, Fon avukatlar› taraf›ndan fiilen takip
edilen bireysel kredi dosyas› bulunmamaktad›r.
4.5. BANKANIN YÖNETSEL OPERASYONEL FAAL‹YETLER‹ VE VARLIKLARI ‹LE
‹LG‹L‹ DAVA VE TAK‹PLER
‹ktisat Bankas›ndan devral›narak; takip edilmekte olan toplam 37 kredi d›fl› dava
bulunmaktad›r. Bu davalar; alacak, istirdat, itiraz›n iptali, menfi tespit, idari ifllemin
iptali ve ifl davas› gibi muhtelif konular içermektedirler.
‹ktisat Bankas› ve Fon aleyhine aç›lan davalar›n büyük bölümü faize iliflkin
davalard›r. Bahse konu davalar; fiubat 2001 krizinde banka müflterilerine vaad edilen
ve gecelik yüzde 7000’lere ulaflan yüksek faiz oranlar›ndan aç›lan mevduat
hesaplar›na iliflkin faiz oranlar›n›n Bankan›n Fona devrinden sonra revize edilerek,
daha düflük oranlardan ödeme yap›lmas› üzerine, eksik ödenen k›s›m için mevduat
sahipleri taraf›ndan aç›lan alacak davalar›d›r.
128 ÇÖZÜMLEMEN‹N HUKUK‹ SÜREC‹
Mahkemeler taraf›ndan Banka hakk›nda talep edilen faiz oran›n›n fahifl ve ahlaka
ayk›r› olmas› ve Bankan›n zor durumda olmas› gerekçeleriyle esas yönünden, Fon
aç›s›ndan ise husumet yönünden davalar›n reddine karar verilmifltir. Yarg›tay›n
yerleflik içtihatlar› da bu do¤rultuda oluflmufltur.
‹KT‹SAT BANKASI 129
1927 y›l›nda Denizli ‹ktisat Bankas› ad›yla kurulan Banka, 1984 y›l›nda Erol Aksoy
taraf›ndan sat›n al›nm›fl ve unvan› “‹ktisat Bankas› Türk Anonim fiirketi” olarak
de¤ifltirilmifltir.
1994 y›l›nda yaflanan ekonomik kriz sonucu kaynak bulmakta zorlanan Bankan›n
özkaynaklar›n›n yetersiz kald›¤› ve ilave kaynak ihtiyac›n›n önemli boyutlara ulaflt›¤›,
yüksek faiz karfl›l›¤› temin edilen mevduata yöneldi¤i, bu y›l içerisindeki h›zl›
mevduat çekiliflleri sonucunda Bankan›n likidite krizine girdi¤i, döviz kurlar›
art›fl›n›n Banka aleyhine kambiyo zararlar› ile sonuçland›¤›, Grup firmalar›na
do¤rudan ve dolayl› yollardan kulland›r›lan krediler nedeniyle Banka aktif yap›s›n›n
ciddi biçimde donuklaflt›¤› tespit edilmifl ve Banka, 2 May›s 1995 tarihinde yak›n
izlemeye al›nm›flt›r.
Hâkim orta¤a kaynak aktar›lmas›na son verilmesi, hâkim ortak kredilerinin teminat›
niteli¤indeki depolar›n tasfiyesi, 30 Haziran 1997 tarihine kadar Erol Aksoy
Grubuna do¤rudan ve dolayl› olarak kulland›r›lan kredilerin asgari yüzde 10
oran›nda azalt›lmas›, yabanc› kaynaklar›n ortalama vadesinin uzat›lmas›, sermayenin
nakit girifli sa¤layacak flekilde art›r›lmas›, 1996 y›l› sonunda oluflacak kâr›n bünyede
b›rak›lmas›, fon yönetiminde emniyet ve seyyaliyet ilkelerine uyulmas› gibi
önlemlerin yürürlü¤e konuldu¤unun saptanmas› halinde ‹ktisat Bankas›’n›n yak›n
izleme kapsam›ndan ç›kar›labilece¤i karar› verilmifltir. Bu karar do¤rultusunda,
Banka 20 fiubat 1997 tarihinde yak›n izleme kapsam›ndan ç›kar›lm›flt›r. Ancak söz
konusu önlemlerin yerine getirilmemesi sebebiyle 28 Kas›m 2000 tarihinde tekrar
yak›n izlemeye al›nm›flt›r.
‹ktisat Bankas› kaynaklar› do¤rudan veya KKTC’de Off-Shore Bankac›l›k Kanununa
göre kurulan ve kurucu hissedarlar› Erol Aksoy ve ‹ktisat Bankas› yöneticileri olan
Trade Deposit Bank arac›l›¤›yla dolayl› olarak Grup firmalar›na aktar›lm›flt›r. Ayn›
zamanda yurt içinde ve yurt d›fl›ndaki bankalarda depo yapmak ve lehlerine kefalet
veya garanti vermek gibi her türlü dolanl› yöntemle Grup firmalar›n›n finansman›
sa¤lanm›flt›r. Bu kaynak aktar›mlar› Bankan›n mali yap›s›n› ciddi biçimde
bozmufltur. Bu konuyla ilgili olarak verilen talimatlar dikkate al›nmam›fl ve
ekonomik konjonktürün de etkisiyle Banka mali yap›s›ndaki bozulma giderek artm›fl
ve bu durum Bankan›n, temettü hariç ortakl›k haklar› ile yönetim ve denetiminin
15 Mart 2001 tarihinde Fona devredilmesiyle sonuçlanm›flt›r.
Bankan›n Fona devirdeki gerçek mali durumunun tespiti amac›yla yap›lan
çal›flmalarda, Bankan›n zarar rakam› 2 milyar YTL olarak tespit edilmifltir.
132 GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE SONUÇ
Banka kaynaklar›n›n Bankan›n emin bir flekilde çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek
flekilde hâkim ortak lehine kullan›ld›¤›n›n bir teyidi de, takipteki alacaklar hesab›n›n
yüzde 74’ünün Erol Aksoy Grubu firmalar›na ait risklerden oluflmas›d›r.
Bu risklerin 272 milyon YTL’sinin Trade Deposit Bank’tan devral›nan tutarlardan
kaynakland›¤› göz önüne al›nd›¤›nda, Bankan›n Fona devredilmesinde rol oynayan
as›l faktörlerin, Trade Deposit Bank taraf›ndan Türkiye’den toplanan mevduat›n
Grup firmalar›na kredi olarak kulland›r›lmas› ile Trade Deposit Bank’ta yaflanan
mevduat çekiliflinin Bankaca yap›lan depolarla finanse edilmesi oldu¤u
anlafl›lmaktad›r.
Bankan›n sermaye yeterlili¤i standart rasyosu Fona devir tarihi itibar›yla negatif (-)
yüzde 396 düzeyinde oluflmufltur. Rasyonun asgari düzeyi olan yüzde 8’in
tutturulabilmesi için gereken ilave özkaynak ihtiyac› yaklafl›k 2 milyar YTL olarak
hesaplanm›flt›r.
Görüldü¤ü üzere, devir bilânçosu rakamlar›na göre Bankan›n özkaynaklar› son
derece yetersiz düzeydedir. Bu problemin temel nedeni; hâkim ortak kredilerinin
donuklaflmas› ve 2000-2001 y›llar›nda mali piyasalarda yaflanan dalgalanma
nedeniyle, donuklaflan bu kredilerin artan fonlama maliyetidir. Aktifteki bu bozulma
telafi edilebilir boyutlar› aflm›fl ve Bankan›n yükümlülüklerini aktifindeki varl›klar ile
karfl›lamas› imkâns›z hale gelmifltir.
Fon taraf›ndan atanan yöneticilerce, rehabilitasyon çal›flmalar› sonras›nda hâkim
ortak alacaklar› tahsil edilmeye çal›fl›lm›fl, mevduat›n bir bölümü ile baz›
demirbafllar, menkuller ve tafl›t araçlar› sat›lm›fl, kültür varl›klar› Fona devredilmifltir.
Bu süreçte Bankan›n da sat›fl› haz›rl›klar›na bafllanm›fl ve Banka iki kez sat›fla
ç›kar›lm›fl, ancak bir sonuç al›namam›flt›r.
Sat›lma imkân›n›n kalmamas› ve mali yap›s›n›n bozuklu¤u dikkate al›narak
28 Kas›m 2001 tarihinde; Bankan›n bankac›l›k ifllemleri yapma ve mevduat kabul
etme izninin 7 Aral›k 2001 tarihi itibar›yla kald›r›lmas›na ve tasfiyenin Fon
taraf›ndan yürütülmesine karar verilmifltir.
Söz konusu karar do¤rultusunda 14 Aral›k 2001 tarihinde Bankan›n tasfiye süreci
bafllat›lm›flt›r. Tasfiye sürecinde, 38 milyon YTL’lik mevduat ödenmifl, Banka swift ve
EFT line’lar› kapat›lm›fl, takas sisteminden ç›k›lm›fl, bütün hesaplar özel bir bankada
aç›lan hesaplarda toplanm›fl, 23 flube ve 2 ifltirak sat›lm›fl, 39 flube kapat›lm›fl, yat›r›m
fonlar› ‹ktisat Yat›r›m’a devredilmifl kalan varl›klar ise 9 Kas›m 2001 tarihli Fon
Yönetim Kurulu karar›na istinaden Fona ve Bay›nd›rbank’a devredilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 133
Tasfiye süreci devam etmekte iken bu kez, ‹ktisat Bankas›’n›n tüm aktif ve pasifiyle
Bay›nd›rbank bünyesinde devren birlefltirilmesine karar verilmifltir. Banka tüzel
kiflili¤inin terkini karar› 11 Nisan 2002 tarihli Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmifl
ve Bankan›n fiili devir ifllemleri tamamlanm›flt›r.
‹ktisat Bankas›’n›n Fona devredildi¤i 15 Mart 2001 tarihiyle, sat›fl›n›n
gerçeklefltirilememesi üzerine 14 Aral›k 2001 tarihinde bafllat›lan tasfiye süreci
aras›ndaki dönemde Banka bünyesinde kontrollü bir flekilde devam ettirilen varl›k
çözümleme çal›flmalar›na, Bankan›n tasfiye sürecinde h›z verilmifltir. Bu amaçla Fon
taraf›ndan al›nan kararlarla, varl›klar›n bir bölümü Fon aktifine al›nm›fl,
Bay›nd›rbank’a devredilen k›s›mla ilgili olarak da ad› geçen bankada etkin
çözümleme faaliyetlerine devam edilmifltir.
30 Haziran 2009 itibar›yla menkul ve gayrimenkul çözümlemelerinden elde edilen
gelir 31,6 milyon USD, ifltirak çözümlemelerinden elde edilen gelir ise
25,4 milyon USD’ye ulaflm›flt›r. Böylece gayrimenkul, menkul ve ifltirak portföyünün
önemli bölümü çözümlenmifltir.
Bankan›n Fona devrinin akabinde gerek BYM ve gerekse Fon taraf›ndan
gerçeklefltirilen incelemeler sonucunda hâkim ortak grubu taraf›ndan istismar
edildi¤i tespit edilen Banka kaynaklar›n›n iade ve tazmini talep edilmifltir. ‹ade ve
tazmin talebinin sonuçsuz kalmas› nedeniyle, bahse konu zararlar›n minimize
edilmesi için h›zl› bir geri kazan›m sürecine girilmifltir.
Yap›lan çözümleme faaliyetleri sonucunda Erol Aksoy Grubundan alacaklara iliflkin
olarak, alacaklar›n Fon aktifine al›nmas›ndan önceki dönemde Banka taraf›ndan
44 milyon USD, sonraki dönemde ise Fon taraf›ndan 157,6 milyon USD olmak
üzere toplam 202 milyon USD tahsilat sa¤lanm›flt›r.
Fon taraf›ndan ‹ktisat Bankas›’na ait tahsili gecikmifl kurumsal alacaklar›n geri
kazan›m› için gerçeklefltirilen faaliyetler neticesinde, devral›nan 288 adet firmadan
tahsili gecikmifl alacaklar›n 47’si tasfiye edilmifl, 220’si alacak sat›fl ihaleleri
kapsam›nda varl›k yönetim flirketlerine sat›lm›flt›r. 14 adet firma 6183 Say›l› Kanun
kapsam›nda takip edilmekte, 7 adet firman›n çözümlemesi devam etmektedir.
‹ktisat Bankas›’ndan toplam 7.849 adet tahsili gecikmifl bireysel kredi alaca¤›
devral›nm›flt›r. Yap›lan çözümleme faaliyetleri ve hukuki takipler sonucu, ‹ktisat
Bankas›’ndan devral›nan tahsili gecikmifl bireysel kredi alacaklar› ile ilgili
3,1 milyon USD tahsilat sa¤lanm›flt›r. Halihaz›rda Fon bünyesinde çözümlemesi
134 GENEL DE⁄ERLEND‹RME VE SONUÇ
devam eden 1,2 milyon YTL anapara muhasebe devir bakiyeli alacaklar›n tasfiyesine
çal›fl›lmaktad›r.
Banka hâkim ortak ve yöneticilerine karfl› 726 milyon YTL tutarl› 1 iade ve tazmin,
1,1 milyon YTL tutar›nda 8 flahsi iflas, 2,6 milyar YTL ve 123 milyon USD tutar›nda
6 mali sorumluluk davas› aç›lm›flt›r. Ayr›ca Banka hâkim ortaklar› ve Grup
firmalar›ndan, 2004 Say›l› Kanun kapsam›nda 177 milyon YTL ve 12 milyon USD
tutar›nda alacak talep edilmifl ve bilahare takiplere 6183 Say›l› Kanun kapsam›nda
kald›¤› yerden devam edilmifltir.
Fonun, yönetim ve denetimini devrald›¤› bankalarla ilgili misyonu, tasarruf
sahiplerinin hak ve menfaatlerini koruyarak, kamuya en az maliyetle ve en k›sa
sürede bu bankalar› çözümlemektir.
‹ktisat Bankas›’n›n çözümleme süreci Fona devredilmesiyle bafllam›fl, Bankan›n mali
bünyesinin rehabilite edilerek sat›fla haz›rlanmas›yla devam etmifl ve daha sonra
Bay›nd›rbank’a devriyle sonlanm›flt›r. Varl›klar›n çözümleme ifllemleri ise halen
devam etmektedir.
‹KT‹SAT BANKASI 135
136
TANIMLAR VE KAVRAMLAR
iKTiSAT BANKASI 137
15/7-a Maddesi Uygulama Yetkisi: Mülga 4389 Sayılı Kanunun 15/7-a maddesi ile
Fona, alaca¤ının tahsili bakımından yarar görmesi halinde ve kendisine borçlu olup
olmadıklarına bakılmaksızın, hisseleri kısmen veya tamamen kendisine intikal eden
bir bankanın;
a. Yönetim ve denetimine sahip oldu¤u ifltiraklerinin,
b. Yönetim ve denetimini do¤rudan veya dolaylı olarak tek baflına veya birlikte
elinde bulunduran tüzel kifli ortaklarının,
c. Gerçek ve tüzel kifli ortaklarının yönetim ve denetimini do¤rudan ya da dolaylı
olarak tek baflına veya birlikte elinde bulundurdukları flirketlerin ortaklarının, bu
flirketlerde sahip oldukları hisselerinin tamamına ve/veya bir kısmına iliflkin
temettü hariç ortaklık hakları ile bu flirketlerin yönetim ve denetimini devralma
yetkisi verilmifltir.
Fon, belirtilen flirketlerin yalnızca temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve
denetimini devralmaktadır, flirketlerin hisselerinin mülkiyeti Fona geçmemektedir.
Fon, 15/7-a maddesi kapsamında yönetim ve denetimini devraldı¤ı flirketleri veya
varlıklarını satarak kendisine olan borcundan mahsup etme yetkisine sahiptir.
15/7-b Maddesi Uygulama Yetkisi: Mülga 4389 Sayılı Kanunun 15/7-b maddesi
ile, hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bir bankanın hâkim
ortaklarının veya yöneticilerinin, yönetim kurulu, kredi komiteleri, flubeler, di¤er
yetkili ve görevliler aracılı¤ıyla veya sair suretlerle,
a. Banka kaynaklarını ve varlıklarını do¤rudan veya üçüncü kiflilere rehnetmek,
teminat göstermek,
b. Ekonomik gücü olmayan kiflilere kredi vermek,
c. Karflılı¤ında kredi temin etmek amacıyla kredi kullandırmak,
d. Yurt içi veya yurt dıflı banka ve mali kurulufllar nezdinde depo veya sair
adlarla hesap açtırmak veya bu hesapları teminat göstermek ve sair flekillerde
kullanmak suretiyle
veya baflkaca dolanlı ifllemlerle edindikleri veya bu suretle üçüncü kiflilere
edindirdikleri para, mal, her türlü hak ve alacakların temininde kullanılan banka
kaynakları ve varlıkları nedeniyle do¤an alacak “Fon Alaca¤ı” olarak düzenlenmifltir.
138 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
“Fon Alaca¤ı” olarak kabul edilen bu alacaklar hakkında, 6183 Sayılı Kanun
hükümleri uygulanması öngörülmüfltür.
Fon, bu para, mal, her türlü hak ve alacaklara ihtiyati haciz koymaya, muhafaza
altına almaya ve alaca¤ına veya bu bankaların Fon tarafından devralınan zararlarına
mahsuben bu alacakları devralmaya yetkili kılınmıfltır.
Di¤er taraftan anılan bentte, Fona devredilen bankaların kaynaklarının kullanılması
sonrasında, yukarıda sayılan kiflilerin edindikleri ve edindirdikleri mal, hak ve
alacaklar da “Fon Alaca¤ı” olarak kabul edilmifl, bunların üçüncü kiflilere devri Fona
karflı hükümsüz sayılmıfltır.
Ayrıca, Kanunda sayılan kiflilerin emir ve talimatı altında çalıflan kiflilerin ortak ve
yönetici olarak göründü¤ü flirketlere aktarılan kaynaklar da “Fon Alaca¤ı” olarak
kabul edilmifltir.
3182 Say›l› Kanunun 64/1 Maddesi: 3182 Sayılı Kanun, 2 Mayıs 1985 tarihinde
Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlü¤e giren Bankalar Kanunudur. 3182 Sayılı
Kanunun 538 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile de¤iflik 64. maddesinin 1
numaralı fıkrası, denetlemeler sonucunda bir bankanın mali bünyesinin ciddi bir
flekilde zayıflamakta oldu¤unun tespit edilmesi halinde, Bakana, banka yönetim
kurulundan belirli tedbirleri almasını isteme, bankanın yönetim kurulu, müdürler
kurulu veya denetim kurulu üyelerini kısmen veya tamamen görevden alarak veya
yönetim ve denetim kurulu üye sayısını artırarak bu kurullara üye atama, kanunî
karflılık yükümlülüklerini TCMB'nin de görüflünü alarak cezai faizlerini kaldırmak
suretiyle erteleme veya düflürme de dahil olmak üzere mali bünyenin takviyesi için
gerekli tüm tedbirleri alma yetkisini veren bir düzenlemedir.
3182 Say›l› Kanunun 64/2 Maddesi: 3182 Sayılı Kanunun 538 sayılı Kanun
Hükmünde Kararname ile de¤iflik 64. maddesinin 2 numaralı fıkrası, Bakana, mali
durumu ciddi bir flekilde bozulan bankanın yönetimini TCMB'nin de görüflünü
alarak Fona devretme veya bankanın mevduat kabul etme ve bankacılık ifllemleri
yapma yetkisinin kaldırılmasını Bakanlar Kurulu'ndan isteme yetkisi veren bir
düzenlemedir.
4389 Say›l› Kanun ile Fona Verilen Yetkiler: 23 Haziran 1999 tarih ve
23734 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlü¤e giren Bankalar Kanunudur.
4389 Sayılı Kanun ile Fona tanınan temel yetkiler sınırlayıcı olmamak kaydıyla
afla¤ıda belirtilmifltir.
‹KT‹SAT BANKASI 139
1- Kendisine devredilen bankalar ile ilgili;
a. Hisselerini devralma,
b. Mali bünyesini güçlendirme ve yeniden yapılandırma,
c. Satıflı, devri ve baflka bir banka ile birlefltirme,
d. Devraldı¤ı alacakları paraya çevirme,
e. Devraldı¤ı varlıklarını çözümleme.
2- Banka kaynaklarının istismarı durumunda;
a. Banka hâkim ortaklarından lehlerine kullandıkları banka kaynaklarının
iade ve tazminini isteme,
b. Kanunda sayılan kiflilerden mal beyanı talep etme,
c. Bu kifliler hakkında ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz ve yurt dıflına çıkıfl
yasa¤ı uygulanmasını talep etme.
3- Kendisine devredilen bankadan devraldı¤ı ya da Kanundan kaynaklanan
alacaklarının tahsiline iliflkin;
a. 6183 Sayılı Kanun hükümlerini uygulama yetkisi baflta olmak üzere,
Kanunda belirtilen özel nitelikte yetkileri kullanma,
b. Kanunda belirtilen kiflilerin hissedarı oldu¤u flirketlerin temettü hariç
ortaklık hakları ile yönetim ve denetimlerini devralma, bu flirket varlıklarının
satıflı baflta olmak üzere, Kanunda belirtilen yetkileri kullanma,
c. Banka kayna¤ının dolanlı kullanımı durumunda, bundan kaynaklanan Fon
alacaklarını Kanunda belirtilen özel nitelikli yetkileri de kullanarak tahsil
etme.
4- Bankalar nezdindeki tasarruf mevduatını sigortalama, sigorta primlerini
tahsil etme ve risk gerçekleflti¤inde bu türden mevduatı hak sahiplerine ödeme.
5- Bankacılık ifllemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bankaların
iflasını talep etme, iflas kararı verilmesi halinde Kanunda belirtilen özel nitelikte
yetkileri de kullanarak bankanın iflas tasfiyesini yürütme.
140 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
4389 Say›l› Kanunun 14/1 Maddesi: Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme
Kurumunun, denetlemeler sonucunda Kanuna ve Kanuna dayan›larak al›nan
kararlara ve yap›lan düzenlemelere, bankac›l›k ilke ve teamüllerine ayk›r› ve
bankan›n emin bir flekilde çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek nitelikte ifllemlerin tespit
olunmas› halinde, verece¤i süreler içinde söz konusu ifllemlerin düzeltilmesi ve
tekrar›na meydan verilmemesi için gerekli tedbirlerin al›nmas› hususunda ilgili
bankay› uyarmas›, istenen tedbirlerin al›nmamas› veya bankan›n emin bir flekilde
çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek nitelikteki ifllemlerin tekrar› halinde BDDK,
ifllemlerin mahiyeti ve önemine göre;
a. Yönetim kurulu üyelerinin tamam›n› veya bir k›sm›n› görevden alarak veya
üye say›s›n› art›rarak bu kurula üye atamak,
b. Bankan›n faaliyetlerini, faaliyet türleri itibar›yla tüm teflkilat›n› veya gerekli
görülecek flubelerini veya muhabirlerle iliflkilerini kapsayacak flekilde
k›s›tlamak,
c. Bankan›n mevduat sigortas› primlerini yükseltmek veya kabu etti¤i mevduat›
yüzde 100 oran›na kadar karfl›l›¤a tabi tutmak
da dahil olmak üzere bankan›n emin bir flekilde çal›flmas›na ve mevduat sahiplerinin
korunmas›na yönelik her türlü tedbiri alma yetkisini içermektedir.
4389 Say›l› Kanunun 14/3 Maddesi: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumunun, bir bankanın;
a. 4389 Sayılı Bankalar Kanununun 14. maddesinin 2 numaralı fıkrası
kapsamında alınması istenen tedbirleri kısmen ya da tamamen almadı¤ını, bu
tedbirlerin kısmen veya tamamen alınmıfl olmasına ra¤men mali bünyesinin
güçlendirilmesine imkan bulunmadı¤ını ya da mali bünyesinin bu tedbirler
alınsa dahi güçlendirilemeyecek derecede zayıflamıfl oldu¤unu,
b. Yükümlülüklerini vadesinde yerine getiremedi¤ini,
c. Bu madde hükümlerinin uygulanmasında BDDK tarafından belirlenecek
de¤erleme esasları çerçevesinde yükümlülüklerinin toplam de¤erinin
varlıklarının toplam de¤erini afltı¤ını,
d. Faaliyetine devamının mevduat sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven
ve istikrarı bakımından tehlike arzetti¤ini
‹KT‹SAT BANKASI 141
tespit etti¤i takdirde, BDDK'nın en az befl üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan
kararla temettü hariç ortaklık hakları ile bankanın yönetim ve denetimini Fona
devretme veya bankacılık ifllemleri yapma ve/veya mevduat kabul etme iznini
kaldırma yetkisini içermektedir.
4389 Say›l› Kanunun 14/4 Maddesi: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumunun, bir bankanın yönetim ve denetimini do¤rudan ya da dolaylı olarak, tek
baflına veya birlikte elinde bulunduran ortakların, banka kaynaklarını bankanın
emin flekilde çalıflmasını tehlikeye düflürecek biçimde do¤rudan veya dolaylı olarak
kendi lehlerine kullandıklarını veya bankayı bu suretle zarara u¤rattıklarını tespit
etti¤i takdirde BDDK'nın, en az befl üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla
bunların temettü hariç ortaklık hakları ile bankanın yönetim ve denetimini Fona
devretme yetkisini içermektedir.
5020 Say›l› Kanun: 12 Aral›k 2003 tarihinde kabul edilen ve 26 Aral›k 2003
tarihinde Resmi Gazetede yay›nlanarak yürürlü¤e giren, Bankalar Kanunu ile Baz›
Kanunlarda De¤ifliklik Yap›lmas›na ‹liflkin 5020 Say›l› Kanun ile Fonun ba¤›ms›z ve
özerk bir kurum haline getirilmesi baflta olmak üzere, özellikle Fon alacaklar›n›n
tahsiline iliflkin yetkiler konusunda 4389 Say›l› Kanunda önemli de¤ifliklikler
yap›lm›flt›r.
5411 Say›l› Kanun: 1 Kasım 2005 tarih ve 25983 (1. Mükerrer) sayılı Resmi
Gazete'de yayınlanarak yürürlü¤e giren Bankacılık Kanunudur. 5411 Sayılı Kanun
genel itibarıyla yürürlükten kaldırdı¤ı 4389 Sayılı Kanuna paralel düzenlemeler
içermekle birlikte, Fon açısından bazı önemli yenilikler de getirmifltir.
6183 Say›l› Kanun Uygulamas›: 6183 Sayılı Kanun esasen, devlete, il özel
idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait
mahkeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer'i
kamu alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan do¤anlar
dıflında kalan ve kamu hizmetleri icrasından do¤an di¤er alacakları ile bunların takip
masrafları hakkında uygulanan bir kanundur.
Anılan Kanun, belirtilen alacakların tahsiline iliflkin özel takip usulleri ve özel
yetkiler içermektedir. Bu Kanunda düzenlenen en önemli yetki ise, kamu
kuruluflunun takip ifllemlerini icra dairesi aracılı¤ıyla de¤il do¤rudan kendisinin
yürütmesidir. 6183 Sayılı Kanunda, kamu kurulufllarına, Kanun kapsamındaki
alacaklarının tahsiline iliflkin, borçlunun malları üzerine ihtiyati haciz uygulama,
142 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
haczetme ve nihai olarak da satarak alaca¤ını tahsil etme imkânı tanınmıfltır. Di¤er
bir ifadeyle, 6183 Sayılı Kanun, kamu kurulufllarına tahsil sürecini hızlandırıcı ve
etkinlefltirici bir takım yetkiler tanımaktadır.
6183 Sayılı Kanunda, Fon alacakları Kanun kapsamında sayılmamıfl olmakla
birlikte, 4389 ve 5411 sayılı kanunlarda, Fonun bir kısım alacaklarının tahsili
amacıyla Fona 6183 Sayılı Kanun hükümlerini uygulama yetkisi verilmifltir. Fon bu
yetkiye istinaden, anılan Kanun kapsamında yer alan alacaklarının tahsiline yönelik
do¤rudan takip bafllatabilmekte, anılan Kanunda belirtilen, ihtiyati haciz, haciz, satıfl
gibi yetkileri kullanarak alaca¤ını daha etkin bir flekilde tahsil etmeyi
amaçlamaktadır.
Alacak Sat›fl›: Temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona
devredilen bankalardan devralınan tahsili gecikmifl alacakların ihale yoluyla satıfla
çıkarılması ve satıfl iflleminin gerçeklefltirilmesi sürecidir.
Kesin Sat›fl Yöntemiyle Alacak Sat›fl›: Alıcı (varlık yönetim flirketi) ile satıcı (Fon)
arasında imzalanan bir sözleflme kapsamında, satıcı tarafından satıfl portföyünü
oluflturan kredi alacaklarının, her türlü faiz ve fer'ileri (komisyon, masraf vb.) ile
birlikte bir satıfl bedeli mukabili alıcıya devir ve temlik edildi¤i bir satıfl yöntemidir.
Bu yöntemde, alıcının satın aldı¤ı portföyden elde edece¤i tahsilatın satıcı ile
paylaflımı sözkonusu olmayıp, sadece sözleflme kapsamında alıcının belirlenen
koflullar dahilinde satın aldı¤ı bazı alacak kalemlerini süresi içinde iade etme hakkı
olabilir.
Has›lat Paylafl›m Yöntemiyle Alacak Sat›fl›: Alıcı (varlık yönetim flirketi) ile satıcı
(Fon) arasında imzalanan bir sözleflme kapsamında, satıcı tarafından satıfl
portföyünü oluflturan kredi alacaklarının, her türlü faiz ve fer'ileri (komisyon,
masraf vb.) ile birlikte bir bedel karflılı¤ında alıcıya devir ve temlik edildi¤i ve
alıcının satıfl portföyündeki alacaklardan elde edece¤i tahsilatın (gider ve masraflar
tahsilat tutarından düflülmeksizin) alıcı ile satıcı arasında paylaflıldı¤ı bir satıfl
yöntemidir.
Alaca¤›n Temliki: Alaca¤ın temliki, bir alaca¤ın alacaklı tarafından baflka bir
kimseye devredilmesidir. Bu devir ifllemi ile eski alacaklının (temlik edenin)
yerini yeni alacaklı (temellük eden) almakta, böylece temlik edilen alacak eski
alacaklının mamelekinden çıkarak yeni alacaklının mamelekine dahil olmakta,
alaca¤ı talep etmek hakkı da yeni alacaklıya intikal etmektedir.
‹KT‹SAT BANKASI 143
Ayni Tahsilat: Arsa, tarla, daire, muhtelif tafl›t arac›, makina ve bunun gibi
gayrimenkul ve menkullerin borca karfl›l›k Fona devredilmesi veya bankac›l›k
mevzuat› gere¤ince bu varl›klar›n Fon ad›na tescillerinin yap›lmas› yolu ile sa¤lanan
tahsilatlar› ifade etmektedir.
Davadan Feragat: Davacının, dava dilekçesinde istemifl bulundu¤u haktan
tamamen veya kısmen vazgeçmesidir. Feragat halinde davalının rızasına gerek
bulunmamaktadır.
Davadan Sarf›nazar: Açılmıfl bir davanın, davacı tarafından davalının da rızası
alınarak geri alınmasıdır. Davadan sarfınazar edilmesi halinde, davanın açılmadı¤ı
dönemdeki flartlara dönülür, di¤er bir ifadeyle dava hiç açılmamıfl sayılır.
Depo: Bir bankanın di¤er bir banka nezdindeki mevduatına “depo” denilmektedir.
Durulaflt›rma: Fona devredilen bankaların devir tarihindeki gerçek mali
durumunun ortaya çıkarılması amacıyla, bilanço kalemleri üzerinde yapılan çalıflma
neticesinde, aktif ve pasif kalemlerin de¤erinin do¤ru olarak belirlenmesi ve mali
tabloların buna göre yeniden düzenlenmesi ifllemidir.
Fiduciary Kredi: Anlamı itibar›yla bir inançlı ifllem çeflidi olup bankacılıkta belli bir
amaca yönelik kredi kullandırma fleklinde oluflmaktadır. Bu yöntem Türk
bankacılı¤ında, yasal sınırlar dahilinde kredi alma imkanını kaybetmifl olan,
özellikle banka hâkim orta¤ı kifli ve gruplara, banka kaynaklarından kredi aktarmak
üzere uygulanmıfltır. ‹lgili flahıs veya gruplara kredi kullandıracak olan banka, yurt
dıflında kurulu bir banka ile anlaflarak, bu bankada bir mevduat hesabı (depo
hesabı) açmakta ve bu hesabın kullanılacak kredinin teminatı oldu¤una dair
sözleflme imzalamaktadır. Bankanın açtı¤ı teminat niteli¤indeki depo hesabının
tutar, vade ve faizleri ile karflı bankaca ilgili flahıs veya gruplara açılan kredinin tutar,
vade ve faizlerinin uyum içinde oldu¤u görülmektedir.
Fiduciary ‹fllem: Türkiye'de kurulmufl bankaların, yabancı bankalar veya yurt
dıflındaki kendi flubeleri adına yurt içinden veya havalelere aracılık yoluyla yurt
dıflından mevduat kabulü kapsamında gerçeklefltirdikleri ifllemlerdir.
Fon Yönetim Kurulu: Fonun BDDK tarafından temsil edildi¤i 31 A¤ustos 2000 29 Ocak 2004 döneminde, Fon adına karar alma yetkisine sahip organdır.
Fon Kurulu: 5020 Sayılı Bankalar Kanunu ile Bazı Kanunlarda De¤ifliklik
Yapılmasına ‹liflkin Kanunla ba¤ımsız bir kurul olarak kurularak 29 Ocak 2004
144 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
tarihinde göreve bafllayan ve 5411 Sayılı Kanunda da bu özelli¤ini devam ettiren
Fonun en üst karar alma organıdır.
Geri Kazan›m Faaliyetleri: Fonun, kendisine devredilen bankalara aktardı¤ı kamu
kayna¤ını, bankalardan devir ve temlik aldı¤ı tahsili gecikmifl alacakları ve
5411 Sayılı Kanundan kaynaklanan di¤er alacaklarını tahsil edebilmek ve nakde
çevirebilmek amacıyla yürüttü¤ü dava, takip, satıfl, yönetim ve denetim devralma,
indirim kampanyası düzenleme, sulh vb. faaliyetlerin bütününe geri kazanım
faaliyetleri denilmektedir.
Hâkim Ortak: Bir bankanın yönetim ve denetimini do¤rudan veya dolaylı olarak tek
baflına veya birlikte elinde bulunduran, di¤er bir deyiflle bankanın yönetimi
üzerinde esas söz sahibi olan ve banka yönetimini yönlendiren gerçek ve tüzel
kiflilerdir.
Iskat: TTK, anonim flirket yönetim kurulunu, sermaye borcunu yerine getirmeyen
ve temerrüt hali kanunda öngörülen usulle tespit edilen orta¤›, ortakl›ktan
ç›karmaya ve k›smi ödemelerinden kaynaklanan haklar›ndan mahrum etmeye
yetkili k›lm›flt›r. Buna ›skat veya ç›kar›lma da denilmektedir.
‹ade ve Tazmin:
Mülga 4389 Say›l› Kanunda: Bir bankan›n hâkim ortaklar›n›n, bankan›n emin
flekilde çal›flmas›n› tehlikeye düflürecek biçimde do¤rudan veya dolayl› olarak kendi
lehlerine kulland›klar› banka kaynaklar›ndan veya bankay› bu suretle u¤ratt›klar›
zarardan sorumlu tutulmalar› müessesesidir.
5411 Say›l› Kanunda: Türk bankacılık mevzuatında, bir bankanın hâkim
ortaklarının ve yöneticilerinin, bankanın kaynaklarını, bankanın emin bir flekilde
çalıflmasını tehlikeye düflürecek flekilde do¤rudan, dolaylı veya dolanlı bir flekilde
kendi lehine kullanması veya dolanlı olarak üçüncü kiflilere kullandırması veya
bankayı bu flekilde zarara u¤ratması ve bu surette bankanın Fona devrine sebebiyet
vermesi halinde, kullandıkları veya kullandırdıkları banka kaynaklarını ve bankanın
bu nedenle u¤radı¤ı zararı Fona ödemekle sorumlu tutulmaları müessesesine “iade
ve tazmin” denilmektedir.
Di¤er bir ifadeyle, bankanın hâkim ortak ve yöneticileri, banka kaynaklarını kendi
menfaatlerine ve üçüncü kiflilerin menfaatine kullanmaları halinde, bu kaynakları
Fona iade etme ve bankanın bu nedenle u¤radı¤ı zararı da tazmin etmekle
mükelleftirler.
‹KT‹SAT BANKASI 145
‹htilasen Zimmet: Mülga 4389 Say›l› Kanunun 22. maddesinin 3 numaral› f›kras›
uyar›nca banka yönetim kurulu baflkan ve üyeleri ile di¤er mensuplar›n›n görevleri
dolay›s›yla kendilerine tevdi olunan veya muhafazalar› denetim veya sorumluluklar›
alt›nda bulunan bankaya ait para veya sair varl›klar› bankay› aldatacak ve fiilin a盤a
ç›kmamas›n› sa¤layacak her türlü hileli faaliyette bulunmak suretiyle zimmetlerine
geçirmeleridir.
Karfl›l›kl› (Back to Back) Kredi: Bankadan yasal sınırlar çerçevesinde kredi temin
etme imkanı kalmamıfl bulunan özellikle de bankanın hâkim orta¤ı flahıs ve
grupların baflvurdu¤u bir kaynak kullanma ve kullandırma yöntemidir. Bu yöntem,
iki bankanın aralarında anlaflarak, her birinin yasal çerçevede kredi veremeyecekleri
flahıs ve
gruplara, karflı bankadan kredi verdirmeleri fleklinde uygulanmakta,
böylece her iki banka da yasal kısıtlamaları dolanmıfl olmaktadır. Bu ifllemlerde
karflılıklı verilen kredilerin tutar, vade ve faiz oranlarının genelde uyumlu oldu¤u
görülmektedir.
Külli Halefiyet Prensibi: TTK hükümlerine göre, birden fazla flirketin, flirketlerden
birinin veya kurulacak bir flirketin bünyesinde birleflmesi halinde, devralan flirketin,
ortadan kalkan flirketlerin yerine geçmesi ve bunların bütün hak ve borçlarının
devralan flirkete intikal etmesi prensibidir.
Likidite: Döviz, menkul kıymet, gayrimenkul gibi herhangi bir aktifi kısa sürede ve
sorunsuz bir flekilde (de¤er kaybına u¤ramadan) nakde çevirebilme gücünü ifade
eder.
Mali Sorumluluk: Mali sorumluluk, dayana¤ını TTK'dan alan ve bankanın yönetim
kurulu üyelerinin, kanuna ve flirket ana sözleflmesine aykırı eylem ve ifllemleriyle
flirkete verdikleri zararlardan flirkete, flirket alacaklılarına ve ortaklara karflı
müteselsilen sorumlu olmalarını ifade eden bir kavramdır.
Sorumluluk flartlarının oluflması halinde, genel kurul kararı almak suretiyle flirket
veya bu flart aranmaksızın da alacaklılar ve ortaklar tarafından, sorumlu olan
yönetim kurulu üyelerinin, flirket müdürlerinin ve bazı hallerde denetçilerin mali
mesuliyetleri talep edilebilmektedir.
Off-Shore Bankac›l›k (K›y› Bankac›l›¤›): Off-shore ya da k›y› bankac›l›¤›, serbest
bölgelerde faaliyet gösteren ve ulusal bankac›l›k sisteminin d›fl›nda tutularak baz›
muafiyetler tan›nan uluslarüstü bir bankac›l›k türüdür.
146 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
Off-shore bankalar; yerel para birimi d›fl›ndaki bir para birimi cinsinden
kurulduklar› ülkede yerleflik olmayan kifli ve kurumlarla ifllem yapar, yurtiçi
bankalar›n tabi oldu¤u s›n›rlama ve kontrollerin ço¤undan muaft›rlar. Ayr›ca bu
bankalarda, çok s›k› bir biçimde s›r saklama ilkesi uygulan›r.
Off-shore bankalarda aç›lan mevduat hesaplar›, kanuni karfl›l›¤a ve vergiye tabi
olmad›klar›ndan yüksek getiri sa¤larlar. Ancak, tasarruf mevduat›n›n bütün
niteliklerini tafl›malar›na ra¤men yurt d›fl›nda kurulu bir bankada bulunduklar›ndan
mevduat güvencesi d›fl›nda kal›rlar.
Off-Shore Firmalar: Off-shore firmalar, ana faaliyet yerinin (ülkesinin) d›fl›nda
kurulan firmalard›r. Off-shore firmalar, yurt d›fl›nda yerleflik firmalar olarak da
bilinir. Off-shore firmalar›n 3 karakteristik özelli¤i vard›r. Birincisi, kurulduklar›
ülkelerin off-shore mevzuat› dahiline kurulmufl olmal›d›rlar. ‹kincisi, off-shore
olarak kurulduklar› ülkede yerleflik olmayan kifliler taraf›ndan kurulmal›d›rlar.
Üçüncüsü, off shore olarak kurulduklar› ülkenin içinde önemli bir ifl faaliyeti
göstermemelidirler.
Ortak Yönetim Kurulu: Birden fazla Fon bankasını tek elden yönetmek, yönetimde
etkinli¤i ve uygulamada birli¤i sa¤lamak ve bu bankaların çözümlenmesine iliflkin
ifllemleri yürütmek amacıyla Fon Kurulu tarafından atanan yönetim kurulunu ifade
eder.
Ödeme Emri: Alaca¤ın tahsili amacıyla bafllatılan takip çerçevesinde, 2004 Sayılı
Kanun kapsamında ‹cra Dairesi Müdürlü¤ü, 6183 Sayılı Kanun kapsamında ise
alacaklı kamu idaresi tarafından, borcunu vadesinde ödemeyen borçlulara, belirtilen
süre içinde borçlarını ödemeleri veya mal beyanında bulunmaları gere¤ini, borcun
asıl ve fer'ilerini ve borcun ödenmemesinin hukuki sonuçlarını bildirmek üzere
gönderilen belgedir.
Ödemeye Ça¤r› Mektubu: Fonun 6183 Sayılı Kanun kapsamında yer alan
alacaklarının takibine bafllamadan önce borçlulara gönderdi¤i, borcun miktarını,
ödeme süresini ve ödenmemesinin hukuki sonuçlarını içeren belgedir.
Özkaynak A盤›: Bankanın özkaynaklarının mevcut kriter ve düzenlemelerde
öngörülen özkaynak gere¤ini karflılayamadı¤ı kısmıdır. Özkaynak açı¤ı afla¤ıdaki
flekilde hesaplanır:
Özkaynak A盤› = Özkaynak Gere¤i - (Ana Sermaye + Katkı Sermaye - Sermayeden
‹ndirilecek De¤erler)
‹KT‹SAT BANKASI 147
Özkaynak Yöntemi ile De¤erlendirme: Bu yöntemle ifltirak önce maliyet bedeli ile
muhasebelefltirilir. Daha sonra bu tutar, yat›r›m yap›lan ortakl›¤›n özkayna¤›ndan
yat›r›mc›n›n pay›na düflen k›sm› gösterecek flekile, art›r›l›r veya azalt›l›r. Bu ifllem
yap›l›rken, ana ortakl›¤›n pay›na düflen net kâr veya zarar gelir tablosunda, di¤er
özkaynak kalemlerindeki art›fllar ise niteliklerine göre sermaye yedeklerinin ilgili
hesab›nda gösterilir. Yat›r›m yap›lan ortakl›ktan al›nan kâr paylar› ifltirak tutar›ndan
düflülür.
Protokol: Fonun, kendisine devredilen bankaların hâkim ortaklarından, kurumsal
veya bireysel borçlularından olan alacaklarına iliflkin, söz konusu alaca¤ın tahsili
amacıyla imzaladı¤ı sözleflmeler protokol olarak adlandırılmaktadır.
Sermaye Benzeri Kredi: Vadesine en az 5 y›l kalan, flirketin iflas› ya da tasfiyesi
halinde hise senetlerinden bir önce di¤er tüm borçlardan sonra ödenmesi kredi
verenlerce kabul edilen, defaten kulland›r›lan ve herhangi bir flekil ve surette
do¤rudan ya da dolayl› olarak teminata ba¤lanmam›fl, hiçbir türev ifllem ve
sözleflmeyle iliflkilendirilmemifl, baflka ifllere temlik edilemeyece¤i yaz›l› olarak
belirlenmifl, flirketin do¤rudan ve dolayl› ifltirakleri d›fl›nda kalan kiflilerden sa¤lanan
kredilerdir.
Sermaye Yeterlili¤i Standart Rasyosu: Konsolide olmayan bazda hesaplanan,
“özkaynak / (kredi riskine esas tutar + piyasa riskine esas tutar + operasyonel riske
esas tutar)” standart oran›n› ifade eder
fiahsi ‹flas: Bir bankanın yöneticilerinin ve denetçilerinin, kanuna aykırı eylem ve
ifllemleri ile bankanın iflasına veya Fona devrine sebebiyet vermeleri halinde Fon, bu
kiflilerin flahsen iflaslarını mahkemeden talep edebilmektedir. Kanuna aykırı
ifllemlerin banka hâkim orta¤ına menfaat temin etmek için yapılmıfl olması halinde
hâkim orta¤ın da flahsen iflası istenebilmektedir.
Tenfiz: Bir ülke mahkemelerinden hukuk davalar›na iliflkin olarak verilmifl ve o
ülke kanunlar›na göre kesinleflmifl bulunan ilamlar›n baflka bir ülkede icra
olunabilmesini sa¤lamak amac›yla karar›n uygulanaca¤› ülkenin yetkili
mahkemeleri taraf›ndan verilen kararlard›r.
Ticari ve ‹ktisadi Bütünlük Sat›fllar›: Fon taraf›ndan 6183 Say›l› Kanun
kapsam›nda haczedilen, mal, hak ve alacaklar›n, iktisadi ve ticari bütünlük
oluflturulacak flekilde bir araya getirilerek sat›fla sunulmas›d›r. Burada amaç,
Fonun takip ve tahsil ifllemlerini etkin, süratli ve verimli bir flekilde
gerçeklefltirmesini sa¤lamakt›r.
148 TANIMLAR VE KAVRAMLAR
Yabanc› Para Net Genel Pozisyonu: Döviz varl›klar› toplam› ile döviz
yükümlülükleri toplam›n›n Türk Liras› karfl›l›klar› aras›ndaki fark›n› ifade eder.
Yönetici:
5411 Say›l› Kanunda: Yönetim kurulu baflkan ve üyeleri, denetim komitesi baflkan
ve üyeleri, kredi komitesi baflkan ve üyeleri, genel müdür, genel müdür
yardımcıları, bölge müdürleri, flube müdürleri, genel müdürlük merkez teflkilatında
yer alan bölüm, kısım, grup ve bunlara eflde¤er isimler altında faaliyet gösteren
birimlerin yöneticileridir.
Mülga 4389 Say›l› Kanunda: Bir bankanın yönetim kurulu ve kredi komitesi
baflkan ve üyeleri ile genel müdür, genel müdür yardımcıları ve imzaları bankayı
ilzam eden memurlarıdır.
‹KT‹SAT BANKASI 149
150
KAYNAKÇA
151
• Ba¤›ms›z Denetim Firmalar›n›n Raporlar›
• Bakanlar Kurulu Kararlar›
• Bankac›l›k Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararlar›
• Bankalar Yeminli Murak›p Raporlar›
• Banka Yönetim Kurulu Kararlar›
• Banka Teftifl Kurulu Raporlar›
• Bilirkifli Raporlar›
• Fon Baflkanl›k Makam› Olurlar›/Onaylar›
• Fon Denetim Daire Baflkanl›¤› Raporlar›
• Fonun, Üçüncü Kifliler / Mahkemeler / ‹cra Daireleri / Resmi Kurum Ve Kurulufllar
‹le Yapt›¤› Yaz›flmalar
• Mahkeme Kararlar›
• Fon Kurulu ve Fon Yönetim Kurulu Kararlar›
• T. C. Cumhurbaflkanl›¤› Devlet Denetleme Kurulu Raporlar›
152 KAYNAKÇA