0 kapak - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Transkript

DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü YAYIN ORGANI
2011/1
‹Ç‹NDEK‹LER
YEfi‹L MAV‹
Do¤a Koruma ve Milli Parklar
Genel Müdürlü¤ü’nün Yay›n Organ›d›r
‹ki Ayda Bir Yay›nlan›r
2. ‹STANBUL ULUSLARARASI SU FORUMU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2
22 MAYIS ULUSLARARASI B‹YOLOJ‹K ÇEfi‹TL‹L‹K GÜNÜ
BÜYÜK COfiKUYLA KUTLANDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
Genel Müdürlü¤ü ad›na sahibi
Yaflar DOSTB‹L
(Genel Müdür)
2. TÜRK‹YE YABAN HAYATI FOTO⁄RAF YARIfiMASI SERG‹S‹ . . . . . . . . . . . . . . .6
Genel Yay›n Yönetmeni
Mustafa AKINCIO⁄LU
(Genel Müdür Yard›mc›s›)
ORMAN VE B‹YOLOJ‹K ÇEfi‹TL‹L‹K
Erdo¤an ERTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü
M. Sinan DEL‹DUMAN
(E¤itim Tan›t›m ve Halkla ‹liflkiler fiube Müdürü)
Yay›n Kurulu
Mustafa AKINCIO⁄LU
(Genel Müdür Yard›mc›s›)
Haluk ÖZDER
(Milli Parklar Dairesi Baflkan›)
Turgut BALIK
(Mesire Yerleri Dairesi Baflkan›)
Cemal AKCAN
(Av ve Yaban Hayat› Dairesi Baflkan›)
Nurettin TAfi
(Do¤a Koruma Dairesi Baflkan›)
M. Sinan DEL‹DUMAN
(E¤itim Tan›t›m ve Halkla ‹liflkiler fiube Müdürü)
Bülten Haz›rl›k
Mete ÖZER
(Haber- Redaksiyon -Bülten Yap›m)
Gülser ‹VGEN
(Haber)
‹brahim Ethem AVfiAR
(Redaksiyon)
Murat ÖZKAN
(Foto¤raf-Arfliv)
Muhsin ATA⁄
(Foto¤raf)
Da¤›t›m
fieref ÇEV‹K
Yönetim Yeri
Çevre ve Orman Bakanl›¤›
Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü
Sö¤ütözü/Ankara
Tel: (0312) 207 60 30 Faks: (0312) 207 59 30
www.milliparklar.gov.tr
Tasar›m-Bask›
ICT Bas›n Yay›n
Organizasyon Dan›flmanl›k A.fi.
Biflkek Caddesi No: 83/4 Emek/Ankara
Tel: (0312) 212 50 00 Faks: (0312) 212 20 25
www.ictyayin.com.tr - www.ict-media.com.tr
Bültende yer alan yaz›larda sunulan fikirler yazarlara aittir.
Redaksiyon Kurulu, yay›n tekni¤ine uygun olmayan yaz›lar
üzerinde de¤ifliklikler yapabilir. Bültenin ad›, yazar› ve
kayna¤› verilmek flart›yla yaz›, haber ve resimler iktibas
edilebilir.
Kapak : Köprülü Kanyon Milli Park› (A.‹nce)
KEKL‹KLER TAB‹‹ YAfiAM ALANLARINA KAVUfiTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
NUH’UN GEM‹S‹ ULUSAL B‹YOLOJ‹K ÇEfi‹TL‹L‹K VER‹TABANI . . . . . . . . . . . . . .8
FOTO SAFAR‹ VE FOTO⁄RAF YARIfiMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
26 A⁄USTOS TAB‹AT PARKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
YABAN HAYVANLARINI AÇ BIRAKMAYALIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
MES‹RE YERLER‹
Can Hayat ÖZYURT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
ANKARA KED‹S‹
Nihal YÜKSEK SARIÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
KELAYNAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
KÖPRÜLÜ KANYON M‹LL‹ PARKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR
GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü’NDEN B‹R ‹LK
“YABAN HAYVANLARINA ‹LK YARDIM VE NAK‹L ARACI” . . . . . . . . . . . . . . . . .25
Sunufl
eflil Mavi Bültenimiz, Genel Müdürlü¤ümüzün türler ve alanlar üzerinde
yapmakta oldu¤u tüm koruma çal›flmalar›n› kamuoyuna duyurmak, kamuoyunda tabii kaynak de¤erlerimizin korunmas› ve onlara sahip ç›k›lmas› konular›nda bilinç oluflturmak, ülkemize has zenginli¤imizi ve bu
zenginli¤imizin korunmas›nda izledi¤imiz metodlar› siz de¤erli okurlar›m›zla
paylaflmak ve sizleri de bu etkin koruma anlay›fl›n›n bir parças› haline getirmek
gayesiyle yeniden yay›n hayat›na “merhaba” diyor.
Ülkemiz bu güne dek yapt›¤› çal›flmalarla do¤al alanlar›n› büyük ölçüde koruyabilmifltir. Pek çok ülkede özel tedbirlerle yapay bir flekilde varl›¤›n› sürdürebilen birçok de¤er, hala ülkemizde tüm güzelli¤i ve do¤all›¤›yla yaflam›n› sürdürmektedir. Bu nedenle Ülkemiz tabii kaynak de¤erleri bak›m›ndan Avrupa ve Ortado¤u’nun en zengin ülkelerinden birisidir.
Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü olarak bizlerin üzerine düflen
vazife de, Ülkemizin tabii kaynak de¤erlerinin ve buna ba¤l› olarak sahip oldu¤u
ekolojik ve biyolojik zenginli¤inin ve çeflitlili¤inin korunmas› ve gelecek kuflaklara aktar›lmas› maksad›yla gereken çal›flmalar› yürütmektir.
1950’li y›llardan bu yana yaflanan sanayileflme, tar›mda modernizasyon, kentleflme, alt yap› yat›r›mlar› gibi baz› nedenlerle do¤al alanlar›m›z›n zamanla azalma tehlikesiyle karfl› karfl›ya kald›¤› günümüz koflullar›nda gerek biyolojik çeflitlilik bak›m›ndan sahip oldu¤umuz zenginlik, gerekse milli park, tabiat park›, tabiat an›t›, tabiat› koruma alan› gibi tabii ve kültürel miras›m›z› oluflturan de¤erlerimiz ile yaban hayat› zenginli¤imiz sahip ç›k›lmas› gereken ve varl›¤›yla övünç
duyulan zenginliklerimizdir.
‹flte varl›¤› bize emanet olan bu zenginli¤i Yeflil Mavi’nin her say›s›nda yeniden keflfe ç›kacak, Genel Müdürlü¤ümüzün, oldukça hassas bir öneme sahip de¤erlerimizin korunmas› konusunda kurdu¤u koruma zincirini görecek ve eminiz
ki sizler de bu zincirin bir halkas› olmak için u¤rafl vereceksiniz.
Ülkemizi atalar›m›zdan miras ald›¤›m›z zengin ve tabii yap›s›yla gelece¤e miras b›rakmak hepimizin öncelikli vazifesidir. Gelin hep beraber bu de¤erleri koruyup, ço¤altmak için çal›flal›m.
Y
Yaflar DOSTB‹L
Genel Müdürü
DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü
1
2. ‹STANBUL ULUSLARARASI SU FORUMU
F
Prof. Dr. Veysel Ero¤lu:
''Türkiye olarak, suyun,
bar›fl, istikrar ve kardefllik
elçisi olmas› için büyük
çaba gösteriyoruz''
2
orum’un aç›l›fl›nda konuflan
Çevre ve Orman Bakan› Prof.
Dr. Veysel Ero¤lu, bu y›l ikincisi gerçeklefltirilen forumun,
2012 y›l›nda Fransa'da yap›lacak 6. Dünya Su Forumu'na önemli katk›lar sa¤layaca¤›n› kaydetti.
‹stanbul'da 2009 y›l›nda gerçeklefltirilen 5. Dünya Su Forumu'na 192 ülkeden 33 bin kiflinin bizzat, 18 bin kiflinin
de internet üzerinden rekor bir kat›l›m
sa¤lad›¤›n› vurgulayan Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu, forumun yeni köprüler kurulmas›na, su de¤erlerinin bütün insanlara
ulaflmas›na vesile oldu¤unu ifade etti.
Mevlana'n›n ''Sevgide günefl gibi ol,
dostluk ve kardefllikte akarsu gibi ol'' sözüne vurgu yapan Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, ''Türkiye olarak, suyun, bar›fl, istikrar
ve kardefllik elçisi olmas› için büyük çaba
gösteriyoruz'' dedi.
Türkiye'nin ve bulundu¤u bölgenin
su durumu hakk›nda bilgi veren Çevre
ve Orman Bakan› Prof. Dr. Veysel Ero¤lu Türkiye'nin su kaynaklar› aç›s›ndan
zengin olmad›¤›n›, ancak fakir de say›lamayaca¤›n› belirterek, bu suyun ak›ll›
bir flekilde tek elden yönetildi¤i takdirde yeterli olaca¤›n› söyledi.
Bütün Dünyada k›t olan tatl› su kaynaklar›n›n ülkemiz ve bölge aç›s›ndan
da çok de¤erli oldu¤unu ifade eden
Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, Türkiye'nin yar›
kurak bir iklime sahip oldu¤unu, ya¤›fl
da¤›l›m›n›n oldukça düzensiz oldu¤unu
bu sebeple ya¤›fll› mevsimlerdeki suyun biriktirilmesi ve kurak zamanlarda
kullan›labilmesi için baraj ve göletlerin
yap›lmas›n›n zorunlu oldu¤unu belirtti.
‹stanbul'da 1994 y›l› öncesinde büyük su s›k›nt›s› yafland›¤›n› ve baz› yerlere 15 günde bir su verilebildi¤ini, su flebekesindeki kay›plar›n yüzde 65'lere
vard›¤›n› hat›rlatan Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, su flebekesinin tamamen yenilendi¤ini ve yeni su kaynaklar› ilave edilerek,
flehrin su meselesinin 2040 y›l›na kadar
kökünden çözüldü¤ünü söyledi.
‹stanbul Büyükflehir Belediye Baflkan› olan Erdo¤an'›n Baflbakan olmas›ndan
sonra flehrin, 2060 y›l›na kadarki su meselesinin çözüldü¤ünü anlatan Prof. Dr.
Veysel Ero¤lu, flehirlerde su sorununun
kal›c› olarak çözülebilece¤ine en güzel
örne¤in ‹stanbul oldu¤unu ifade etti.
Bütün köylerin içme suyu meselesinin çözülmesi için 5 milyar dolarl›k bir
fon ayr›ld›¤›n› anlatan Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu, ''Türkiye'de suyu olmayan köy hemen hemen kalmad›. Suyu olmayan flehir
yok. Hedefimiz bütün flehirlerin ve köylerin 2060 y›l›na kadar olan su meselesini
kökünden çözmektir'' dedi.
Sulaman›n modern tekniklerle yap›lmas›n›n önemini vurgulayan Prof. Dr.
Veysel Ero¤lu, Dünyadaki su talebinin
yaklafl›k yüzde 70'inin sulamada kullan›ld›¤›n›, bütün Dünyada sulamada ya¤murlama, damla sulama gibi ileri teknolojilerin kullan›lmas› durumunda önemli
ölçüde su tasarrufunun sa¤lanaca¤›na
dikkat çekti.
Türkiye'de bu hususta çok h›zl›
ad›mlar at›ld›¤›n› belirten Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, sulama sistemlerinin tamamen ›slah edildi¤ini böylece yüzde 40
nispetinde bir su tasarrufunun sa¤land›¤›n› söyledi.
2. ‹stanbul Uluslararas› Su Forumu 3 - 5 May›s tarihleri aras›nda
Haliç Kültür ve Kongre Merkezi'nde gerçeklefltirildi.
Çevre ve Orman Bakan› Prof. Dr.
Veysel Ero¤lu, Türkiye'de her y›l sulama için 42 milyar metreküp su sarfiyat›
oldu¤unu bunun 30-32 milyar metreküpünün sulamada kullan›ld›¤›n› ifade
ederek, sadece yüzde 20'lik bir tasarruf
neticesinde neredeyse bütün Türkiye'nin içme suyu ihtiyac›n› karfl›layacak
olan 6 milyar metreküp rakam›na ulafl›laca¤›n› dile getirdi.
‹stanbul'un flu anda Dünyan›n en ileri içme suyu ar›tma tesislerine ve ileri
biyolojik ar›tma tesislerine sahip oldu¤unu kaydeden Prof. Dr. Veysel Ero¤lu,
Türkiye'de içme suyu teknolojisinde çok
büyük geliflmenin oldu¤unu vurgulad›.
Suyun komflu ülkeler aras›nda dostluklar›n geliflmesine de vesile olmas›
gerekti¤inin alt›n› çizen Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu, Türkiye'nin Dicle ve F›rat için
Suriye ile çok büyük iliflki içinde oldu¤unu, suyun dostlu¤un pekiflmesine vesile oldu¤unu bizzat gösterdi¤ini kaydetti.
Veysel Ero¤lu, Türkiye ve Suriye s›n›r›nda infla edilecek Dostluk Baraj› ile bu
dostlu¤un daha da pekifltirilece¤ini ifade etti. ''Su meselesini çözmek istiyorsan›z mutlaka büyük düflünmeniz gerekiyor'' diyen Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, Türkiye'nin özellikle Afrika ülkelerinin su
meselelerini çözmelerinde büyük destek verdi¤ini belirtti.
Küresel iklim de¤iflikli¤i ve s›cakl›k
art›fl›n›n da önemli oldu¤unu ve bununla
mücadele edilmesi gerekti¤ini anlatan
Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, bu hususta yap›lacak en önemli ad›m›n a¤açland›rma
oldu¤unu söyledi.
Veysel Ero¤lu, Türkiye'nin bu çerçevede, 2008 y›l›nda büyük bir a¤açland›rma
seferberli¤i bafllatt›¤›n› ve 2012 y›l› sonuna kadar 2,3 milyon hektarl›k alanda
a¤açland›rma ve bozuk alanlar›n ›slah›n›n yap›laca¤›n› söyledi.
Fidan üretimi konusunda komflu ülkelere
destek verildi¤ini kaydeden Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu, forumdaki her kat›l›mc› için ‹stanbul'da bir fidan dikilece¤ini ifade etti
Çevre ve Orman Bakan› Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu, forumun aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan bas›n mensuplar›n›n Kanal ‹stanbul projesine iliflkin sorular›n› cevaplad›. Projenin ekolojik dengeyi bozup bozmayaca¤›na iliflkin
bir soru üzerine Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, bu
elefltiriyi yapanlar›n araflt›rma yapmadan ve
bilgi sahibi olmadan konufltu¤unu söyledi.
Prof. Dr. Veysel Ero¤lu, bu proje için
a¤aç kesilecekse, bunun 5 kat› kadar a¤aç
dikimi yapabileceklerini ifade ederek, ''Bunu
incelemeden baz›lar›n›n tenkit etmesini de anlamakta zorlan›yorum. Bu hususta Say›n Baflbakan›m›z uzun bir çal›flma yapt›. Geçmiflte Kanal
‹stanbul gibi bir ç›lg›n projeyi düflünmek mümkün de¤ildi. Ama Türkiye çok büyüdü, ekonomik durumu çok güçlü, firmalar›m›z var kapasitemiz yeterli. Bu gibi projeler yapmak büyük
Türkiye için zor de¤il'' fleklinde konufltu.
3
22 MAYIS ULUSLARARASI B‹YOLOJ‹K ÇEfi‹TL‹L‹K
GÜNÜ BÜYÜK COfiKUYLA KUTLANDI…
22 May›s Dünya Biyolojik Çeflitlilik Günü,
Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nce
Ankara Sö¤ütözü Mesire Yeri'nde Ankara ‹l Milli
E¤itim Müdürlü¤ü'nün de katk›lar›yla ilkö¤retim
ö¤rencilerine yönelik olarak yap›lan bir flölenle
kutland›.
4
irleflmifl Milletler, Dünya üzerinde
193 ülkenin taraf oldu¤u "Biyolojik
Çeflitlilik Sözleflmesinin" kabul edildi¤i tarih olan 22 May›s'› "Dünya
Biyolojik Çeflitlilik Günü" olarak kutlanmas› karar›n› alm›flt›r.
Ülkemizde de 1997 y›l›nda söz konusu
sözleflme yürürlü¤e girmifltir. Biyolojik çeflitlili¤in korunmas›, biyolojik kaynaklar›n sürdürülebilir kullan›m› ve genetik kaynaklardan
sa¤lanan faydalar›n adil ve hakkaniyetli paylafl›m›n› ön gören sözleflme dünyan›n çeflitli ülkelerinde de çeflitli etkinliklerle kutlanmaktad›r.
Çocuklar›m›za ve kamuoyuna Biyolojik
Çeflitlili¤in önemini anlatma ve onlar›n biyolojik çeflitlili¤imizin korunmas› hususunda bilinçlendirilmesinin ve bu konulara kat›l›mlar›n›n
sa¤lanmas›n›n hedeflendi¤i kutlama merasiminde Çevre ve Orman Bakanl›¤› Müsteflar
Yard›mc›s› Mustafa Eldemir ve Do¤a Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil
birer konuflma yapt›.
Müsteflar Yard›mc› Eldemir özellikle çocuklara seslendi¤i konuflmas›nda biyolojik çeflitlili¤in unsurlar›ndan olan flora ve fauna tan›mlar›ndan ve bunlar›n birleflmesiyle biyolojik çeflitlili¤in olufltu¤undan bahsetti. “Bu çeflitlilik büyük bir mana ifade ediyor, bu çay›rlar, çimenler, a¤açlar ve bunlar›n içindeki canl›lar
müfltereken bu dünyada yaflad›¤›m›z paydafllar›m›z. Bu çeflitlilik ne kadar zenginse insan s›hhati, hayat› da o kadar zengindir. Bunlar insan
hayat›n›n vazgeçilmez unsurlar›d›r” fleklinde
konuflan Eldemir; “2011 y›l› temas›n›n ‘biyolojik
B
Çevre ve Orman Bakanl›¤›
Müsteflar Yard›mc›s›
Mustafa ELDEM‹R:
“Sizlerin gelece¤i için sizlere
yaflan›labilir bir yurt emanet
etmek bizim vazifemiz.
Bu güzelli¤i artt›r›p sizlere
emanet edece¤iz.”
Do¤a Koruma ve
Milli Parklar Genel Müdürü
Yaflar DOSTB‹L:
“Biyolojik çeflitlilik bir
taraftan insanlar›n temel
ihtiyaçlar›n› karfl›larken,
bir taraftan da uygun yaflama
ortam› oluflturur.”
çeflitlilik ve ormanlar’ oldu¤unu hat›rlatarak, pek çok ülkedeki azalmaya nazaran
ülkemizin orman varl›¤›n›n artt›¤›n› ve bunun müjdeyle ifade edilecek bir geliflme
oldu¤unu” vurgulad›.
“Sizlerin gelece¤i için sizlere yaflan›labilir bir yurt emanet etmek bizim vazifemiz. Bu güzelli¤i artt›r›p sizlere emanet
edece¤iz” diyen Müsteflar Yard›mc› Eldemir, Uluslararas› Biyolojik Çeflitlilik
Günü’nün dünyaya ve gelecek nesillere
hay›r getirmesini dileyerek sözlerine
son verdi.
Törende konuflan Do¤a Koruma ve
Milli Parklar Genel Müdürü Yaflar Dostbil ise orman varl›¤›m›za vurgu yapt›¤›
konuflmas›nda ”Ormanlar dünyam›z›n en
enerjik ekosistemlerini bar›nd›r›r. Pek çok
kufl, hayvan ve bitki türüne ev sahipli¤i
yapar. Dünya ormanlar›, aromatik ya¤lar,
t›bbi bitkiler, yak›t, g›da, mobilya, giysi
gibi 5000’den fazla ürünü insanlar›n kullan›m›na sunmaktad›r. Ormanlar toprak
erozyonunu önler, iklimi düzenler, temiz
su sa¤lar. Yani ormanlar ve bar›nd›rd›¤›
biyolojik çeflitlilik insan yaflam›nda vazgeçilmez bir yere sahiptir” dedi.
Ayr›ca biyolojik çeflitlili¤in ve bu
zenginli¤in önemine de de¤inen Dostbil, “Biyolojik çeflitlilik canl›lar›n ve yaflad›klar› ortamlar›n çeflitlili¤ini ifade eder.
Bu çeflitlilik insanlara sa¤l›kl› bir çevre ve
g›da güvencesi sunar. ‹nsanlar›n baflta g›da olmak üzere temel ihtiyaçlar›n› karfl›lamas›nda vazgeçilmez bir yeri olan canl›
kaynaklar›n temeli biyolojik çeflitliliktir.
Canl›lar›n yaflad›¤› yaflam ortamlar› sahip
oldu¤u bütünlük ve çeflitlilik, iklim, ya¤›fl
rejimi gibi do¤al dengelerin devam›nda
önemli görevler üstlenir. Yani biyolojik
çeflitlilik bir taraftan insanlar›n temel ihtiyaçlar›n› karfl›larken, bir taraftan da uygun yaflama ortam› oluflturur. Biyolojik
çeflitlilik demek, hastal›klara karfl› dirençlilik, de¤iflen iklim ve çevre flartlar›na
uyum kabiliyeti, verimli toprak, temiz su
ve hava demektir” fleklinde sözlerine
devam etti.
“Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürlü¤ü olarak ülkemizin sahip oldu¤u
zengin biyolojik çeflitlili¤i korumak ve gelecek nesillere sa¤l›kl› bir do¤a b›rakabilmek için tüm imkânlar›m›z› kullanmaktay›z” diyen Dostbil, herkesin Uluslararas›
Biyolojik Çeflitlilik Günü’nü kutlayarak
sözlerine son verdi.
Ö¤rencilerin haz›rlad›¤› fliir sunumu, tiyatro ve folklor gösterilerinin yan›s›ra Ankara Büyükflehir Belediyesi Kent
Orkestras› taraf›ndan verilen konserin
ard›ndan yap›lan piknik ile Uluslararas›
Biyolojik Çeflitlilik Günü kutlamalar› son
buldu.
5
2. TÜRK‹YE YABAN HAYATI
FOTO⁄RAF YARIfiMASI SERG‹S‹
G
enel Müdürlü¤ümüz taraf›ndan düzenlenen, Foto¤raf Sanat› Kurumu deste¤iyle,
Sponsorlu¤u Borusan A.fi. taraf›ndan yap›lan 2. Türkiye Yaban Hayat› Foto¤raf Yar›flmas›
Sergisinin aç›l›fl› Çevre ve Orman Bakan› Prof. Dr.
Veysel Ero¤lu taraf›ndan gerçeklefltirildi.
Serginin aç›l›fl›nda konuflan Bakan Prof. Dr.
Veysel Ero¤lu, bu sergiyle Türkiye'nin yaban hayat› türlerinin tabii yaflama ortamlar›nda çekilmifl
iyi kalitedeki foto¤raflar›n› tan›tmay› hedeflediklerini söyledi. Türkiye'nin yaban hayat›n› tan›tmaya yönelik etkinliklere büyük önem verdiklerini
belirten Prof. Dr. Ero¤lu, bu foto¤raf yar›flmas›n›
da uluslararas› boyuta tafl›may› düflündüklerini
söyledi.
Ülkemizde 11 bin bitki, 132 memeli, 457 kufl,
106 sürüngen, 345 bal›k türü bulundu¤unu kaydeden Prof. Dr. Ero¤lu, maksatlar›n›n bu zenginli¤i
yaflatmak oldu¤unu vurgulayarak, "Biz bu türleri,
zenginli¤i yaflatmazsak Türkiye'ye yaz›k olur. Bizim hedefimiz bu zenginliklerin tahrip edilmesini,
yok olmas›n› önlemek ve bu zenginlikleri bütün
dünyaya tan›tmak" fleklinde konufltu.
Aç›l›flta Genel Müdür Yaflar Dostbil de bir konuflma yaparak; Türkiye Yaban Hayat› Foto¤raf
Yar›flmas›’na bu y›l 140 kat›l›mc›n›n 494 eserle
kat›ld›¤›n›, yap›lan de¤erlendirmeler neticesinde
birincilik ödülüne Ümit Malkoço¤lu, ikincilik ödülüne Veysel Karakullukçu, üçüncülük ödülüne H.
Yalç›n Diker ve mansiyon ödülüne ise Bar›fl Koca’n›n eserinin lay›k görüldü¤ünü kaydetti ve ;
6
“Bu yar›flma neticesinde ödüle lay›k görülen arkadafllar› ve di¤er tüm kat›l›mc›lar› yaban
hayat›na gösterdikleri yak›n alakadan dolay›
tebrik ediyorum” diyen Dostbil, sözlerine “her
y›l düzenlemeyi planlad›¤›m›z “Türkiye Yaban
Hayat› Foto¤raf Yar›flmas›”ndaki gayemiz bu
yar›flmay› uluslar aras› boyuta tafl›yarak, Türkiye Yaban Hayat› zenginli¤imizin dünyada ne
kadar ayr›cal›kl› bir konumda oldu¤unu göstermektir” fleklinde devam etti. Dostbil “Bizler, yaban hayat› zenginli¤ini ve miras›n›, sanatla iflbirli¤i halinde ölümsüzlefltiren foto¤raflarla,
Türk Foto¤raf Sanat› ve Sanatç›lar›n›n da deste¤iyle gelece¤e tafl›yaca¤›z” dedi.
Konuflmalar›n ard›ndan dereceye giren foto¤raf sanatç›lar›na ve eme¤i geçenlere teflekkür belgeleri verildikten sonra kurdele kesilerek sergi aç›ld›.
DO⁄A
KORUMA
VE M‹LL‹
PARKLAR
GENEL
MÜDÜRLÜ⁄Ü
KAZAN’DA
KEKL‹K
SALIMI YAPTI
KEKL‹KLER TAB‹‹ YAfiAM ALANLARINA KAVUfiTU
evre ve Orman Bakanl›¤›’n›n
2011 y›l› Do¤aya Keklik ve Sülün
Yerlefltirme Eylem Program›
çerçevesinde 29.04.2011 tarihinde Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü’nce Afyonkarahisar fiuhut K›nal› Keklik Üretme ‹stasyonu’ndan
Ankara ‹l Çevre ve Orman Müdürlü¤ü’ne tahsis edilen 500 adet k›nal› keklik, daha önceleri do¤al yaflama ortam›
olan Ankara ‹li Kazan ‹lçesi’ne ba¤l›
Da¤yaka Köyü’nde 17 May›s tarihinde,
Çevre ve Orman Bakanl›¤› Müsteflar
Yard›mc›s› Mustafa Eldemir’in ifltirakiyle
do¤aya sal›nd›. Yaklafl›k on gündür tabiata adaptasyon süreçlerinin tamamlanmas› gayesiyle voliyerlerde tutulan
kekliklerin do¤aya sal›m› s›ras›nda, “gerek yanl›fl tar›msal ilaçlama, gerek bilinçsiz avc›l›k gibi nedenlerle nesli tükenmek-
Ç
te olan keklikler için Bakanl›¤›m›z›n koruma ve üretme projeleri haz›rlad›¤›n› ve
proje kapsam›nda Bakanl›k çal›flanlar›n›n
büyük bir özveriyle çal›flt›klar›n›” söyleyen Eldemir; Do¤aya Keklik ve Sülün
Yerlefltirme Eylem Program› içerisinde
2011 y›l›na kadar 62 ilde, tabiata yaklafl›k 226.000 kanatl› yaban hayvan› sal›nd›¤›n› sözlerine ekledi.
2011 y›l› içerisinde de,
tabiata 47.000 keklik sal›nmas›
hedeflenmektedir.
Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürü Yaflar Dostbil, Kazan Kaymakam› Veysel Beyru, Do¤a Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlü¤ü Av ve Yaban
Hayat› Daire Baflkan› Cemal Akcan, Ankara ‹l Çevre ve Orman Müdürü Zeki
fialtu ile Ankara Avc›l›k ve At›c›l›k Spor
Kulübü, Baflkent Avc›lar ve At›c›lar Kulübü gibi baz› avc›l›k kulüplerinin de haz›r
bulundu¤u do¤aya keklik sal›m› merasiminde avc›lar›n taleplerini de dinleyen
Müsteflar Yard›mc›s› Eldemir, “Do¤aya
sal›nan bu kekliklerin avc›lar›n sermayesi
oldu¤unu, o nedenle bilinçsiz avlanmak
yerine kekliklerin ço¤almas›na f›rsat vermeleri gerekti¤ini ve ilerleyen y›llarda
kekliklerin say›lar›ndaki art›fl neticesinde
kontrollü avlanma gayesiyle belli kotalarla bunlar›n av›na izin verilebilece¤ini ve
bundan elde edilecek gelirin yine yöre
halk›na verilece¤ini ” kaydetti.
Eme¤i geçen herkese teflekkür ettikten sonra, hay›rl› olsun dilekleriyle
keklikleri do¤aya salan Eldemir,
“Önemli olan bu tür çal›flmalar›n ülkemizde yayg›nlaflmas›n› sa¤lamakt›r. Da¤yaka
Köyü sakinleri gibi tabiat gönüllülerinin
aras›nda bulunmak mutluluk verici” diyerek, köylülere de bu konudaki destek ve
hassasiyetlerinden ötürü teflekkür etti.
Kekliklerin do¤aya sal›m› s›ras›nda
Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürü Yaflar Dostbil’de “Genel Müdürlük olarak, nesli azalma gösteren keklik, sülün gibi türlerimizin üretilip, tabii
yaflama ortamlar›na yeniden yerlefltirilmesi konusunda büyük bir gayret sarf ettiklerini ve Da¤yaka Köylüleri gibi tüm
vatandafllar›m›z›n bu konuda ayn› hassasiyeti göstermelerini beklediklerini” söyledi. Eme¤i geçen herkese gayretlerinden dolay› teflekkür eden Dostbil, bu flekilde tabiata hayvan sal›mlar›nda yeniden görüflme temennilerini iletti.
7
NUH’UN GEM‹S‹ ULUSAL B‹YOLOJ‹K ÇE
Türkiye
biyolojik çeflitlilik
aç›s›ndan küçük bir
k›ta özelli¤i
göstermektedir.
8
T
ürkiye, Biyolojik çeflitlilik bak›m›ndan Avrupa ve Ortado¤u’nun en zengin ülkelerinden
birisidir. Türkiye biyolojik çeflitlilik aç›s›ndan küçük bir k›ta özelli¤i göstermektedir. Anadolu, kendi bafl›na ayr›
bir k›ta olmamakla birlikte, bir k›tan›n
sahip olabilece¤i tüm ekosistem ve habitat özelliklerine tek bafl›na sahiptir. Ülkenin 7 co¤rafi bölgesinin her biri ayr›
iklim, topo¤rafik yap›ya, flora ve fauna
çeflitlili¤ine sahiptir. Topo¤rafik, jeolojik, jeomorfolojik ve toprak çeflitlilikleri
ile deniz, göl, akarsu, tatl›, tuzlu ve sodal› göller gibi de¤iflik sulak alan tiplerinin
varl›¤› ülkemizin biyolojik çeflitlili¤ini
zenginlefltirmifltir.
Flora kelimesi bir bölgede yetiflen
bitkilerin ortak ad›, di¤er bir deyimle
bitki örtüsü anlam›na gelmektedir. Endemik Tür ise yaflam alanlar› belirli bir
ülke veya bölgeye ait, yerel olan türleri
ifade etmektedir. Latince endemos (indigenous) kelimesinden gelir ve “yerli”
anlam›nda kullan›l›r.
Türkiye, özellikle tohumlu bitkiler
aç›s›ndan bulundu¤u iklim kufla¤› göz
önüne al›nd›¤›nda bitki türleri aç›s›ndan
oldukça zengin say›labilecek bir konuma sahiptir. Avrupa’da toplam 12.000
bitki türü bulunmaktayken, Türkiye’de
toplam 11.000 civar› bitki bulunmaktad›r. Ülkemiz 4000’e yak›n endemik bitki
türü ile bitki biyoçeflitlili¤i aç›s›ndan özel
bir ülkedir. Yurdumuzun siyasi hudutlar›
içerisinde do¤al olarak yetiflti¤i halde
baflka hiçbir yerde yetiflmeyen, di¤er
bir deyiflle dünyada yaln›z ülkemizde
yetiflen bitkiler Türkiye endemikleri ola-
rak adland›r›l›r. Say›lar› da ülkemizin sahip oldu¤u türlerin yaklafl›k %34’üne tekabül etmektedir. Bu tür zenginli¤i Avrupa’n›n hiçbir ülkesinde yoktur.
Fauna belli bir bölgede yaflayan hayvanlar›n tümü anlam›na gelmektedir.
Türkiye, flora aç›s›ndan zengin ve ilginç
oldu¤u gibi fauna aç›s›ndan da bulundu¤u kuflak itibariyle zengin ve ilginçtir. Bunun bafll›ca sebebi Anadolu’nun Avrupa
ve Asya k›talar› aras›nda köprü oluflturmas› ve dolay›s› ile Anadolu’nun göç yolu üzerinde bulunmas›, farkl› iklim ve
ekosistem tiplerine sahip olmas›, floras›n›n zengin olmas› ve dolay›s› ile besin ihtiyac› olan birçok hayvan türünün kendisine uygun yaflam alan› bulabilmesi say›labilir. Bütün bu zengin ekolojik faktörler
faunan›n zenginli¤ine de yans›m›flt›r.
Türkiye Omurgal› faunas› üzerine birçok
çal›flma yap›ld›¤› için fauna büyük oranda ortaya ç›km›flt›r. Son verilere göre
Türkiye’de 460 kufl, 161 memeli, 141 sürüngen, 480 deniz bal›¤› ve 236 tür de
tatl› su bal›¤›n›n yaflad›¤› tespit edilmifltir.
www.nuhungemisi.gov.tr
fi‹TL‹L‹K VER‹TABANI
Ülkemizin floras› ve fauna yönünden
tür çeflitlili¤i tablolardaki gibidir.
Flora Çeflitlili¤i
Bitki Gruplar›
Tan›mlanm›fl Türler
Algler
Likenler
Karayosunu
E¤reltiler
Aç›k Tohumlular
Tek Çenekliler
Çift Çenekliler
2.150
1.000
910
101
35
1.765
9.100
Fauna Çeflitlili¤i
Omurgas›zlar: ~ 19 000
• 4000 endemik tür/alttür
Omurgal›lar: ~1500
• 70 endemik bal›k türü
• 37 endemik memeli hayvan
• 16 sürüngen
Endemik Türler
ve Alt Türler
2
3
5
420
3.500
Tablolarda verilen ülkemizin biyoçeflitlili¤i hakk›nda bilgilerden de anlafl›laca¤› gibi, ülkemiz bu bak›mdan oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Ülkemiz biyolojik çeflitlili¤ine dair mevcut kaynaklar›m›z›n envanterinin toplanmas›, mevcut durumlar›n›n ortaya konmas›, izlenmesi ve bu tabii kaynaklar›n üzerindeki tehditlerin belirlenmesi yoluyla karar
vericiler için acil önlemler al›nmas›n› sa¤lamaya yönelik bir mekanizma olan Biyolojik Çeflitlilik ‹zleme
Sistemi içerisinde Biyolojik Çeflitlilik ‹zleme Birimi
(B‹B), GEF-II Projesi kapsam›nda potansiyel korunan
alanlar›n belirlenmesi maksad›yla Sistematik Koruma
Planlamas› çal›flmalar› ve Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban› konusunda çal›flmalar yürütmüfltür.
Baflar›l› çal›flmalar› sebebiyle Birim, Çevre ve Orman Bakanl›¤› Makam›n›n 10.02.2009 tarihli olurlar› ile
Do¤a Koruma Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü Koordinasyonunda, Bakanl›k Bilgi ‹fllem Dairesi Baflkanl›¤›
alt›nda yasal olarak yap›land›r›lm›flt›r.
www.nuhungemisi.gov.tr adresinde hizmet
veren “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban›” ile Türkiye’nin biyolojik çeflitlili¤inin izlenmesi, Nuh’un Gemisi Biyolojik Çeflitlilik Veritaban›’na
yeni ara yüzler gelifltirilmesi ve di¤er veritabanlar› ile
uyumun sa¤lanmas›, internet tabanl› Nuh’un Gemisi
Biyolojik Çeflitlilik Veritaban›’n›n gelifltirilmesi, tüm
kamuoyuna aç›k, üyelerinin kendilerine özgü s›n›rl›
haklarla verilere eriflebilmesi, biyolojik çeflitlilik, sulak alan, yaban hayat›, yabanc› ve istilac› yay›lmac›
türlerin izlenmesi, Co¤rafi Bilgi Sistemi altyap›s›n›n
Kurumun yap›s›na uygun hale getirilmesi hedeflenmifltir.
Nuh’un Gemisi Biyolojik Çeflitlilik Veritaban›’na
omurgal›lardan: memeliler, kufllar, sürüngenler, iki
yaflaml›lar ve bal›klar; omurgas›zlardan biyoçeflitlili¤in göstergesi olan kelebekler, k›zböcekleri ve bitkiler kaydedilmektedir.
Buradaki veriler; Türkiye’nin tabii de¤erlerinin
korunmas›na katk›da bulunmak isteyen vatandafllar›n,
sivil toplum kurulufllar›n›n, bilim adamlar›n›n, araflt›rmac›lar›n, her kifli ve kurumun kullan›m›na, veri girifline ve sorgulamas›na aç›kt›r. Girilen bütün gözlem kay›tlar›, Veritaban›’na kabul edilir, ancak veriler Biyolojik Çeflitlilik ‹zleme Birimi (B‹B) taraf›ndan belirlenen
Uzman Gruplar› ve Bilimsel Dan›flma Kurulu kararlar›
do¤rultusunda onay süzgecinden geçerek sisteme
kaydedilir.
“Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Veritaban› 18 Ekim 2007 tarihinde Çevre ve Orman Bakan›
Prof. Dr. Veysel Ero¤lu taraf›ndan hizmete aç›lm›fl ve
“Eber Sar›s›” (Thermopsis turcica) olarak adland›r›lan
türü bizzat kendisi bu veritaban›na girmifltir.
2010 y›l›nda 160.000 veri giriflinin yap›ld›¤› sistemde flu an 321.528 biyolojik çeflitlilik verisi bulunmaktad›r. Aktif kullan›c› say›s› ise 3200 civar›ndad›r.
9
Erdo¤an ERTÜRK
Orman Yük. Mühendisi
ORMAN VE B‹YOLOJ‹K ÇEfi‹TL‹L‹K
D
ünyadaki orman alanlar› yaklafl›k 4 milyar
hektar› kapsamakta ve bu oran toplam dünya
karasal alan›n›n yaklafl›k % 31’i’ne tekabül etmektedir. Toplam 1.6 milyar’dan fazla insan
geçim kaynaklar› için ormanlara ba¤›ml› olarak yaflamaktad›r.
Yeryüzündeki orman alanlar›n›n %53’ü befl ülkede bulunmaktad›r (Brezilya, Çin, Kanada, Rusya Federasyonu ve Amerika Birleflik Devletleri). Dünya
üzerindeki orman alanlar›n›n da¤›l›m› de¤iflken olmakla beraber 229 ülkenin 43’ünde orman varl›¤› ülke yüzölçümünün %50’sini geçmifl iken, 64 ülkede %
10’un alt›nda kalm›flt›r.
Ormans›zlaflma ve orman bozulmas› biyolojik
çeflitlili¤i tehdit eden en önemli faktör olup, her dört
saniyede bir futbol sahas› büyüklü¤ünde orman alan›
bozulma sonucu yok olmaktad›r. 2000 y›llar› öncesi
y›ll›k yaklafl›k 16 milyon hektar olan orman bozulma-
10
s› 2000-2010 y›llar› aras›nda y›ll›k 13 milyon hektara
düflmüfltür. Bu rakam yap›lan a¤açland›rma çal›flmalar› dikkate al›nd›¤›nda y›ll›k yaklafl›k 5.2 milyon hektara kadar gerilemifltir.Bu rakama göre ormans›zlaflma ve orman bozulmas›ndan kaynaklanan emisyon
y›ll›k küresel sera gaz› emisyonunun yaklafl›k %15
artmas›na sebep olabilmektedir. Yaklafl›k 1 milyar
hektar orman›n ekosistem hizmetlerinin verimlili¤inin
artt›r›lmas› gerekmektedir. Ormans›zlaflma oran› son
on y›lda yavafllayarak devam etmekte ve dünya ormanlar›n›n yaklafl›k % 13’ü yok olmakta veya bozulmaktad›r.
1998 y›l›nda yay›nlanan “Dünya Tehdit Alt›ndaki A¤aç Türleri Listesi”ne göre dünya üzerindeki a¤aç türlerinin %10’nuna tekabül eden yaklafl›k
8,000 a¤aç türü tehdit alt›nda ve yok olma tehlikesi ile
karfl› karfl›yad›r. Çam, mefle, göknar, sedir ve maun
gibi ekonomik öneme sahip bir çok önemli a¤aç türü
sürdürülebilir olmayan kullan›mlardan dolay› tehdit
alt›ndad›r.
Orman biyolojik çeflitlili¤i üzerinde tehdit oluflturan di¤er önemli etkenler ise orman yang›nlar›,orman alanlar›n›n tar›m arazisine dönüfltürülmesi,orman alanlar›ndaki istilac› türler, afl›r› otlatma, asit ya¤murlar›, üretim ve altyap› yollar›n›n inflas›, artan orandaki do¤al felaketler, enerji üretimi için oduna talebin
artmas›, biyoyak›ta olan talebin artmas›, savafllar, iklim de¤iflikli¤inin olumsuz etkileri, kaçak ve usulsüz
avc›l›k ve sürdürülebilir bir orman yönetimi için yeterli finansman kayna¤›n›n bulunmamas› olarak say›labilir.
Küresel ölçekte 460 milyon (toplam orman alan›n›n %12’si) hektardan fazla orman alan› birincil amaç
olarak biyolojik çeflitlili¤in korunmas› için ayr›lm›flt›r.Yeryüzündeki karasal türlerin üçte ikisi ormanlarda bulunmaktad›r. Bugün itibariyle bilimsel anlamda
toplam› yaklafl›k 1.75 milyon olan bilimsel bitki, hayvan ve mantar türlerinin varl›¤› bilinmektedir.
Orman biyolojik çeflitlili¤i taraf›ndan sa¤lanan ekosistem hizmetlerine örnekler:
KÜLTÜREL
H‹ZMETLER
1- Ruhsal zenginlik
2- Rekreasyon
3- Bilimsel keflif
4- Estetik deneyim
TEDAR‹K
H‹ZMETLER‹
1-Genetik kaynaklar
2-Kereste
3-Yiyecek ve tekstil
4-Eczac›l›k ürünleri
5-Biyokimyasal ürünler
6-Enerji
7-Tatl› su
DÜZENLEY‹C‹
H‹ZMETLER
1- Suyun temizlenmesi
2- Havan›n temizlenmesi
3- ‹klim düzenlemesi
4- Haflere ve salg›n
kontrolü
DESTEKLEY‹C‹ H‹ZMETLER
1- Biyokütle üretimi
2- Atmosferik oksijen üretimi
3- Toprak oluflumu ve muhafazas›
4- Besin döngüsü
5- Su döngüsü
6- Habitat temini
Ormanlar, biyolojik çeflitlili¤in korunmas›, toprak koruma, su kalitesi ve temini, sel
kontrolü, iklim düzenleme ve rekreasyon gibi sürdürülebilir kalk›nma için ihtiyaç duyulan önemli ekosistem fonksiyonlar›n›n ve servislerinin devaml›l›¤› aç›s›ndan önem arz etmektedir.
“Ekosistem ve Biyolojik Çeflitlilik
Ekonomileri (EBÇE)” raporuna göre ortalama 1 hektar tropik orman y›lda 6,120 ABD
dolarl›k ekosistem hizmeti sa¤lamaktad›r
(EBÇE ‹klim Konular› 2009). “Ekosistem
Hizmet Bedeli” yaklafl›m› ekosistemin
fonksiyonlar›n›n devaml›l›¤›n›n sa¤lanmas›
için gerekli olan finansal kaynaklar›n ekosistemin faydalan›c›lar›ndan temin edilmesi anlam›na gelmektedir.
Türkiye, Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve
‹ran-Turan olmak üzere üç Biyoco¤rafik Bölge’den oluflmakta olup, yüksek biyolojik çeflitlilik de¤erlerlerine sahiptir. Ekosistem, habitat ve tür çeflitlili¤i bak›m›ndan ülkenin de¤iflik bölgelerinde farkl› flora ve fauna zenginli¤ine rastlanmaktad›r. Özellikle orman
ekosistemi dünyada oldu¤u gibi ülkemizde
de biyolojik çeflitlili¤in en yo¤un oldu¤u ekosistemlerdir.
Ülkemizdeki orman ekosistemi toplam
21.537 hektar olup, bu miktar toplam ülke yüzölçümünün % 27.6’sine tekabül etmektedir.
Orman ekosistemi içinde yaprakl› (%61) ve
2011 y›l›n›n
“Uluslararas› Orman
Y›l›” olmas›
sebebiyle Dünya
Biyolojik Çeflitlilik
Günü’nün bu y›lki
konusu Birleflmifl
Milletler Biyolojik
Çeflitlilik Sözleflmesi
Sekretaryas›
taraf›ndan
“Orman ve Biyolojik
Çeflitlilik” olarak
ilan edilmifltir
i¤ne yaprakl› (%39) a¤aç türleri mevcut olup,
yaprakl› a¤açlar daha genifl bir yay›l›ma sahiptir (Kaynak: OGM-2011).
Avrupa-Sibirya Biyoco¤rafik Bölgesinde
Kay›n, Gürgen, Kestane, Mefle yaprakl› ormanlar ile Karaçam, K›z›lçam ibreli ormanlar
ve Maki bitki türleri; Akdeniz Biyoco¤rafik
Bölgesinde Sandal, Sak›z, Mersin a¤ac› gibi
çal› formasyonu ile K›z›lçam, Sar›çam, Karaçam, Göknar, Sedir ve Ard›ç ibreli ormanlar
ve Kestane, Kay›n, Ihlamur, F›nd›k, Mefle,
Gürgen yaprakl› ormanlar; ‹ran-Turan (Anadolu) Biyoco¤rafik Bölgesi: Mefle yaprakl› ormanlar ile Karaçam, Ard›ç, Sar›çam ibreli ormanlar yer almaktad›r.
Ülkemizin sahip oldu¤u bu zengin orman
ekosistemleri çok say›da endemik bitki türüne, önemli kufl türlerine ve bir çok yaban hayat› türüne habitat sa¤lamaktad›r. Yine bu
ekosistemlerde tar›msal biyolojik çeflitlilik
bak›m›ndan önemli olan pek çok kültür bitkisinin yabani akrabalar› bulunmaktad›r.
Türkiye endemik bitkiler aç›s›ndan çok
zengin olmas›na ra¤men, zenginli¤i oluflturan bu türlerin baz›lar› ciddi tehditlerle karfl›
karfl›yad›r. IUCN (Dünya Do¤ay› Koruma Birli¤i) 2001 kriterlerine göre endemik türlerimizin yaklafl›k 600 kadar› “Çok tehlikede
(CR)”, 700 kadar› da “Tehlikede (EN)” kategorisinde yer almaktad›r.
Türkiye floristik aç›dan oldu¤u gibi fau-
11
nistik aç›dan da çok zengindir. Omurgal› hayvanlar üzerine birçok çal›flma yap›lm›fl ve yap›lmaya devam etmektedir.
Bu nedenle omurgal› hayvanlara ait endemizm durumu, tehlike s›n›flar› ve koruma alt›na al›nan türlerle ilgili sa¤l›kl›veriler bulunmaktad›r. Buna göre Türkiye’de yay›l›fl gösteren 141 sürüngen ve
amfibi türünden16’s› endemik olup bunlardan 10’u tehdit alt›ndad›r. Kufllardan
Türkiye’ye endemik tür yoktur. Bununla
birlikte memelilerden 5 tür, 32 alt tür,
sürüngenlerden 16 tür ve/veya alt tür,
tatl› su bal›klar›ndan ise 70 tür/alt tür bal›k endemiktir.
Türkiye’deki büyük memelilerin ço¤u orman ekosisteminde yaflar. Örne¤in; ormanlar ay›, tilki, kurt, çakal, vaflak,
s›rtlan, geyik, çengel boynuzlu da¤ keçisi, yaban keçisi, yaban domuzu, porsuk, a¤aç sansar›, kirpi, tavflan, gelincik,
sincap gibi memeliler; y›lan, bukalemun, kertenkele, kaplumba¤a türleri gibi sürüngenler ile sülün,ürkeklik, da¤
horozu, a¤açkakan, kartal türleri, atmaca türleri, tuygun türleri, flahin türleri,do¤an türleri, alaca baykufl, kulakl› orman baykuflu, paçal› baykufl ile çok say›da ötücü kufl türüne yaflama ortam›
oluflturmaktad›r.
Bu türlerden Çengel Boynuzlu Da¤
Keçisi (Rupicapra rupicapra), Yaban Kedisi (Felis silvestris), Kara Akbaba
(Aegypius monachus), fiah Kartal (Aquila
heliaca), Büyük Orman Kartal› (Aquila
clanga) ve Küçük Orman Kartal› (Aquila
pomarina) gibi türler uluslararas› sözleflmelerle koruma alt›na al›nm›fl orman faunas› türlerindendir.
Ülkemizde yasal olarak koruma alt›na al›nm›fl olan bir çok “Korunan
Alan” bulunmaktad›r. Bunlar, milli
parklar, tabiat parklar›, tabiat an›tlar›, tabiat› koruma alanlar›, uluslararas› öneme sahip sulak alanlar (Ramsar alanlar›),
yaban hayat› gelifltirme sahalar›, muhafaza ormanlar›, gen koruma sahalar›, tohum bahçeleri ve özel çevre koruma
alanlar›d›r. Bu korunan alanlar içindeki
orman ekosistemlerinin toplam› yaklafl›k
2,000,000 hektar olup, bunun ülke yüzölçümüne oran› % 2,5’dir. Avrupa’da
belirlenen 100 orman s›cak noktas›ndan
dokuzu Türkiye’de yer almaktad›r. Bu
dokuz orman s›cak noktas› toplam
1.422.747 hektarl›k bir alan› kaplamaktad›r. Bu alanlar›n %30’u farkl› koruma
statüleri ile koruma alt›ndad›r.
Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Stratejisi ve Eylem Plan›’na göre (UBSEP)
Türkiye’deki orman ekosistemlerinin
yar›dan fazlas› tahrip edilmifltir. Ülkemizdeki korunan alanlarda biyolojik çeflitlili¤in azalmas›na yol açan faktörlerin
belirlenmesi amac›yla 2005 y›l›nda gerçeklefltirilen “Korunan Alanlarda
H›zl› De¤erlendirme ve Önceliklendirme (RAPPAM)” çal›flmas› sonuç raporundan elde edilen veriler ülkemizdeki orman korunan alanlar›ndaki
önemli tehditlerin s›ras›yla kontrolsüz turizm, afl›r› hayvan otlatma,arazi kullan›m
de¤iflikli¤i (tar›m amaçl›), usulsüz ve kaçak avc›l›k ve orman yang›nlar› olarak
ortaya ç›km›flt›r. 2009 y›l›nda gerçeklefltirilen di¤er bir RAPPAM çal›flmas› raporundan, turizmin özellikle Beyda¤lar›
Sahil Milli Park›, Kaçkar Da¤lar› Milli
Park› ve Uluda¤ Milli Park›’nda; otlatman›n Alada¤lar Milli Park›’nda; tar›m alanlar›na dönüfltürmenin Dilek Yar›madas›Büyük Menderes Milli Park›’nda; Usulsüz
ve kaçak avc›l›¤›n Güllük Da¤› Milli Park›’nda ve orman yang›nlar›n›n Beyda¤lar› Sahil Milli Park› ve Güllük Da¤› Milli
Park›’nda önemli bir tehdit oldu¤u veya
olaca¤› belirtilmektedir.
Yeryüzündeki karasal biyolojik çeflitlili¤in en az %80’inin ormanlarda bulundu¤u bugün birçok uluslararas› dokümanlarda ifade edilmektedir. Türkiye
kapsam›fl oldu¤u üç önemli biyoco¤rafik
bölgeden dolay› bitki ve hayvan çeflitlili¤i, habitat çeflitlili¤i ve ekosistem çeflitlili¤i aç›s›ndan zengin bir yap›ya sahiptir.
Ülkemizin % 27’sinin orman alan› ile kapl› olmas› bu zenginli¤in önemli bir k›sm›n›n orman ekosistemlerinde oldu¤unun
bir göstergesidir. Bu zengin yap› ülke
içinde yasal olarak koruma alt›na al›nm›fl
orman korunan alanlar›nda mevcudiyetini sürdürmektedir. Ancak korunan orman alanlar›n›n toplam ülke yüzölçümüne mukayesesi yap›ld›¤›nda bu miktar›n
çok düflük oldu¤u aç›kça görülmektedir
(yaklafl›k %2,5). Ülkemiz biyolojik çeflitlili¤inin korunmas› ve sürdürülebilir yönetiminin sa¤lanmas› için bu oran›n daha
yukar› seviyelere çekilmesi hiç flüphesiz
ulusal düzeyde oldu¤u kadar küresel düzeyde de önem tafl›maktad›r. Bu yüzden
orman alanlar›ndaki biyolojik çeflitlili¤in
koruma alt›na al›nmas› için ilgili kurumlar›n gerekli çal›flmalar› bafllatmas› gerekmektedir. Çevre ve Orman Bakanl›¤›
bünyesindeki ilgili kurulufllar taraf›ndan
orman alanlar›ndaki biyolojik çeflitlilik
envanter çal›flmalar›n›n h›zland›r›lmas›
ve korunan alan niteli¤ine sahip bulunan
potansiyel orman alanlar›n›n gerekli yasal yap›ya kavuflturulmas› için ad›mlar
at›lmas› orman biyolojik çeflitlili¤inin korunmas›na önemli destek sa¤layacakt›r.
Kaynaklar
1) Forest Biodiversity-Earth’s Living Treasure,
Secreteriat of the Convention on Biological
Diversity, 2010.
2) Policy Brief-Making forest work for people
and nature,International Union of Forest
Research Organizations (IUFRO),2010
3) Of Forest and Men ,GoodPlanet
Foundation,2011.
4) United Nations Forum on Forests-Eighth
Session, May 2009
5) Türkiye Ulusal Biyolojik Çeflitlilik Stratejisi ve
Eylem Plan›,Çevre ve Orman Bakanl›¤›, 2007
6) Türkiye’de Korunan Alanlarda H›zl›
De¤erlendirme ve Önceliklendirme Raporu,
Çevre ve Orman Bakanl›¤›, 2005 ve 2009
12
FOTO SAFAR‹ VE FOTO⁄RAF YARIfiMASI
‹SMA‹L DEVEL‹O⁄LU
2
MEHMET UÇAR
Gelenekselleflen ve bu y›l 6.s›
düzenlenen Foto safari ve
Foto¤raf Yar›flmas› 22-23-24
Nisan 2011 tarihlerinde Sultan
Sazl›¤›’nda yap›ld›. Sultan
Sazl›¤› Çevre Belediyeler
Birli¤i ile ortaklafla
gerçeklefltirilen
organizasyona 70 foto¤raf
sanatç›s› kat›ld›. “Genel
Do¤a- Yerel Yaflam”
konular›nda, Sultan Sazl›¤›’nda
çekilen foto¤raflar içinden
yap›lan de¤erlendirme sonucu
‹smail Develio¤lu do¤al
yaflam konulu foto¤raf› ile
birincili¤i al›rken,
Mehmet Uçar ikinci,
Yusuf Karabacak da üçüncü
oldu. Ayr›ca 20 foto¤raf da
sergilenmeye de¤er bulundu.
1
3
YUSUF KARABACAK
Kayseri Sultan Sazl›¤›
Milli Park› ve Ramsar
Alan›nda 6. Foto safari
ve Foto¤raf Yar›flmas›
Gerçeklefltirildi
13
26 A⁄USTOS TAB‹AT PARKI
fyonkarahisar 26 A¤ustos Tabiat Park› arazisi Trakit, Tüf, Anglomera jeolojik
formasyona sahip kuaterner (Karasal ayr›lmam›fl) zamanda oluflmufl, deprem bölgesi haritas›na göre 2. derece deprem kufla¤›nda yer almaktad›r.
68,34 hektarl›k alan 02.06.2009 tarihli Bakanlar Kurulu Karar› ile 26 A¤ustos
Tabiat Park› olarak ilan edilmifltir.
Afyonkarahisar - ‹zmir - Antalya kavflak noktas›nda bulunan 26 A¤ustos Tabiat
Park›, çok say›da bitki türünü bünyesinde bar›nd›rmas›n›n yan› s›ra k›fl mevsiminde
ve erken baharda su ile dolan ve çeflitli kufl türlerinin u¤rak noktas› olan Akören Gölü gibi tabii kaynak de¤erleri ile halk›n aç›k havada dinlenme ve e¤lenmesine imkan
verecek, tabiat sevgisi ve çevre bilinci oluflturulmas›na katk› sa¤layacak bir alan
özelli¤ine sahiptir.
A
14
Flora - Fauna
‹çerisinde yer alan 140 adet
de¤iflik bitki türü ile tabiat
park›n›n bir k›sm› ayn›
zamanda rekreasyonel
kullan›mlara aç›k bir
aland›r. Bir çok flora ve
fauna elemanlar›na yaflama
ortam› sunan Akören Gölü
ile ziyaretçi kullan›mlar›
aç›s›ndan potansiyel
oluflturan tabiat park›
önemli bir peyzaj kaynak
de¤erine sahiptir.
Sosyal Tesisler
Aç›k havada dinlenme ve e¤lenmeye imkan sa¤layan yap›, tesis ve saha düzenlemeleri ziyaretçilerin hizmetindedir. Tabiat Park›, girifl kulübeleri,
spor kompleksi, soyunma kabini, tenis kortu, hal› saha, basket sahas›, tribün, yer satranc›, otopark, büfe,
alt›gen kameriye, bank, oturma grubu, seyir teras›,
ahflap köprü, hayvan bar›na¤›, midilli at bar›na¤›,
piknik masas›, yönlendirme, wc, flelale düzenlemeleri ile ziyaret hizmeti vermektedir.
Mutlak Koruma Bölgesi
ile en yo¤un ziyaretçi sirkülasyonunun yaflanaca¤› kontrollü kullan›m alan› aras›ndaki yer, tabii özellikleri ve
göle yak›nl›¤› nedeniyle s›n›rl› kullan›m alan› olarak
ayr›lm›flt›r. Alanda bisiklet
ve fayton yolu ile koruma
kontrol hizmetlerine iliflkin
faaliyetler yer almaktad›r.
Tan›t›m ve teflhir birimlerinin yan› s›ra, tabiat park›,
tabiat›n ve tabii kaynaklar›n
incelenmesi, korunmas› ve
kamuoyu bilincinin oluflmas› aç›s›ndan önemli bir fonksiyonu da yerine getirmektedir.
26 A¤ustos Tabiat Park›
kaynak de¤erleri ile halk›n
aç›k havada dinlenme ve
e¤lenmesine imkan verecek, tabiat sevgisi ve çevre
bilinci oluflturulmas›na katk›
sa¤layacak bir alan özelli¤ine sahiptir.
Nas›l Gidilir ?
Afyonkarahisar’a 17 Km.
mesafededir. Afyonkarahisar Antalya - ‹zmir Karayolu kavfla¤›nda
bulunmaktad›r.
AFYONKARAH‹SAR VAL‹L‹⁄‹
‹L ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜ⁄Ü
DO⁄A KORUMA ve M‹LL‹ PARKLAR
fiUBE MÜDÜRLÜ⁄Ü
Telefon
: (0272) 214 74 42 (Santral)
Faks
: (0272) 214 74 41
15
YABAN HAYVANLARINI
AÇ BIRAKMAYALIM…
A⁄AÇLANDIRMA
ÇALIfiMALARINDA
YABAN HAYVANLARINI
UNUTMAYALIM…
K›fl aylar›nda yaban keçisi, karaca, geyik, ay› gibi büyük memeli türlerin k›fl
beslenmelerinde hayati öneme sahip
olan yaprakl› ve meyveli türdeki a¤açlar›n dikimi ve bu nevi a¤açlar›n tahribinin engellenmesi yaban hayat› habitatlar›n›n tahribini ve yaban hayat› türlerinin yerleflim yeri merkezlerine
yaklaflmalar›n› engelleyecektir.
16
v ve yaban hayat›n› koruyarak
sürdürülebilirli¤ini sa¤lamak,
yaban›l kaynaklar› gelecek
kuflaklara aktarmak Çevre ve
Orman Bakanl›¤› Do¤a Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlü¤ü’nün ana hedefleri aras›nda yer al›yor.
Genel Müdürlükçe yap›lan çeflitli
araflt›rma ve tespitlerle Ülkemizde yaban hayat›n›n azalmas› ya da olumsuz
etkilenmesinin sebeplerinin bafl›nda,
yaban hayvanlar›n›n yaflama alanlar›n›n
tahrip edilmesi, plans›z ve çarp›k kentleflme, usulsüz avc›l›k gibi konular geliyor. Genel Müdürlük ise yaban hayat›
popülasyonunun art›r›lmas› için çeflitli
projeler gelifltirip ve bu projelerin uygulanmas› aflamas›nda köy tüzel kiflilikleri, avc› dernekleri, kamu kurum ve kurulufllar› ve sivil toplum kurulufllar› ile iflbirli¤i yoluna gidiyor.
Yap›lan bu iflbirli¤i çerçevesinde Ülkemizde yaban hayat›n›n gelifltirilmesi
maksad›yla yürütülmekte olan çal›flmalar›n bafl›nda; habitatlar›n rehabilitasyonu geliyor. Çünkü çeflitli nedenlerle bozulmufl olan habitatlar›n rehabilitasyonu,
yaban hayvanlar›n›n beslenme ve bar›nmas› bak›m›ndan büyük önem arz ediyor. Özellikle k›fl aylar›nda yiyecek s›k›nt›s› yaflayan yaban hayvanlar›n›n yerleflim merkezlerine inmesi ve insanlarla
olan iliflkilerinin s›k›nt›l› hale gelmesinin
önüne geçmek için Genel Müdürlü¤e
ba¤l› Av ve Yaban Hayat› Daire Baflkanl›¤› taraf›ndan ‹l Çevre ve Orman Müdürlükleri’ne talimat verilmifl ve yaban
hayat› yemleme çal›flmalar› yap›lmaya
bafllanm›flt›r. Ancak uzun vadede yaban
hayvanlar›na fayda sa¤lamak için yem
takviyesi yapman›n yan›nda, bu bozulmufl habitatlar›n yaban hayat› aç›s›ndan
yaflan›labilir hale getirilmesi gereklidir.
Ülkemizin sahip oldu¤u tabii kaynak
de¤erlerinin en hassas ve ihtimam isteyen alanlar›ndan birinin “Yaban Hayat›”
oldu¤u bir gerçektir. Yaban Hayat›’n›n
korunmas›, gelifltirilmesi, bu alanlardan
fluurlu, planl› faydalan›lmas›, bu miras›n
sürdürülebilir bir yönetim anlay›fl› ile
gelecek nesillere intikalinin sa¤lanmas›
Çevre ve Orman Bakan› Prof. Dr. Veysel
Ero¤lu’nun üzerinde hassasiyetle durdu¤u çal›flmalar›n bafl›nda geliyor.
Özellikle 2008 senesinden bu yana, Ba-
A
kan Prof. Dr. Ero¤lu’nun yaban hayat›
konusunda Bakanl›¤›m›z›n ilgili birimlerine verdi¤i talimatla, bu rehabilitasyon
çal›flmalar› bünyesinde, her y›l yüzbinlerce hektar alanda yap›lan a¤açland›rma çal›flmalar› içerisinde, yaban hayvanlar›n›n beslenme ve bar›nma ihtiyaçlar› için gerekli olan türlerin toprakla buluflturulmas› ve ülkemiz genelinde yaban hayat› habitatlar›n›n korunmas› için
çal›fl›l›yor.
K›fl aylar›nda yaban keçisi, karaca,
geyik, ay› gibi büyük memeli türlerin k›fl
beslenmelerinde hayati öneme sahip
olan yaprakl› ve meyveli türdeki a¤açlar›n dikimi ve bu nevi a¤açlar›n tahribinin
engellenmesi yaban hayat› habitatlar›n›n
tahribini ve yaban hayat› türlerinin yerleflim yeri merkezlerine yaklaflmalar›n›
engelleyecektir. Yap›lan bu bilinçli rehabilitasyon çal›flmalar› ve vatandafllar›m›z›n yaban hayat› konusundaki hassasiyeti ile, Ülkemiz zengin co¤rafyas›nda
tabii ortamlar›nda yaflama, bar›nma ve
beslenme imkan› bulan canl›lar, bu zenginli¤in ço¤almas›nda büyük rol oynayacakt›r.
Ayr›ca yaban hayat› habitatlar›n›n
rehabilitasyonu, hem habitatlar hem de
ormanlar›m›z›n biyolojik çeflitlili¤inin art›r›lmas› bak›m›ndan büyük önem arz
ediyor. Bakanl›¤›m›z d›fl›nda yap›lan ya
da yap›lacak olan a¤açland›rma faaliyetlerinde yaban hayat› habitatlar›n›n korunmas› için gerekli f›nd›k, ahlat, yabani
armut, yabani kiraz, al›ç, da¤ muflmulas›, badem, üvez, dut….vs gibi meyveli
türlerin de dikiminin yap›lmas› konusunda, a¤açland›rma çal›flmas› yapan vatandafllar›m›za, yukar›da bahsedilen sivil toplum kurulufllar›na ve tüm do¤a severlere ça¤r› yap›yoruz. Bu konuda halihaz›rda çal›flmalar yapan A¤açland›rma
ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlü¤ü’nden de fidan temini yap›labiliyor.
Böylelikle yaban hayat›-insan iliflkilerinde bozulmalar en aza indirilebilecek ve yaban hayat› türleri tabii yaflam
alanlar›nda rahatça yaflama imkan› bulabilecektir.
17
Can Hayat ÖZYURT
Orman Endüstri
Mühendisi
Mesire Yerleri
Dairesi Baflkanl›¤›
MES‹RE YERLER‹
akanl›¤›m›za ba¤l› Do¤a Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlü¤ü sorumluluk ve yetki alan›nda; Nisan 2011 itibar› ile 68 ‹limizde
294 adet mesire yeri mevcuttur.
Mesire Yeri; Rekreasyonel ve estetik kaynak de¤erlerine sahip alanlarda halk›n günübirlik ve/veya geceleme ihtiyaçlar›n› karfl›layan ve arazi kullanma özelliklerine göre gerekli yap›, tesis ve donat›larla kullan›ma
aç›lan veya aç›lmak üzere Genel Müdürlükçe ayr›lan
orman ve orman rejimine tabi sahalar ile Orman Genel
Müdürlü¤ü’nün özel mülkiyetinde olup, iflletilmesi Genel Müdürlü¤e verilmifl sahalar olarak tan›mlanmaktad›r.
Mesire Yerleri A ve B olmak üzere 2 tipte s›n›fland›r›l›rlar. A Tipi mesire yerleri konaklama ve günübirlik kullan›mlar›, B Tipi mesire yerleri ise sadece
günübirlik kullan›m› içermektedir. 294 adet olan mesire yerlerinin 103 adedi A Tipi, 191 adedi B Tipidir.
B
18
Mesire Yerleri iflletmeciliklerinin özellikle 2003
y›l›ndan günümüze özel sektörce iflletilmesi sonucunda; Bakanl›¤›m›z›n denetim yaparak ziyaretçilere kaliteli hizmetin sunulmas›, kamunun personel ve bak›m
onar›m giderlerinin azalt›lmas› amaçlanmaktad›r.
Mesire Yerlerinin belirlenen yönetim politikalar›na uygun olarak, kuruluflu tamamlanan alanlar›n bekletilmeden hizmetin özellefltirilmesinin gerçeklefltirilmesi için gerekli idari öngörülerle hareket edilmesine karfl›n illerden ayn› hassasiyetin olmad›¤› baz›
alanlar›n hala daha ‹darede kalmas›n› ve hizmet verememesi sonucunu do¤urmaktad›r.
Bu amaç do¤rultusunda süren çal›flmalar neticesinde yine Nisan 2011 itibar› ile 294 adet mesire yerinden 55 adedi ‹daremiz uhdesinde olup, 239 adedinin iflletmecili¤i özel sektöre ihale edilmifl durumdad›r. Burada yüzde 80 i aflan bir oranda iflletmecili¤in
özel sektöre verildi¤i ortaya ç›kmaktad›r. Mesire
Yerlerinin flu an itibar› ile 55 olan ‹dare uhdesindeki
say›s›n›n k›sa süre içinde daha da azalarak iflletmeciliklerinin özel sektöre verilece¤i öngörülmektedir.
S›k›nt›lar› ve olumsuzluklar› paylaflman›n, geliflen
iletiflim araçlar›yla daha da kolaylaflt›¤› günümüzde,
Genel Müdürlü¤ümüze kayda de¤er bir oranda
olumsuz geri dönüflün olmamas›, oldukça iyi bir noktaya gelindi¤inin göstergesi olarak alg›lanabilir.
Mesire Yerlerinden kay›tlar›m›za göre en eskisi
1958 y›l› tescilli olan Bolu Gölcük olarak görülmekle
birlikte ‹stanbul’da Belgrad Ormanlar› içinde yer alan
mesire yerlerinin yaklafl›k 200 y›ld›r ziyaretçilerini
a¤›rlad›¤› bilinmektedir.
Mesire Yerleri; ahflap piknik masalar›, çeflmeler,
ya¤mur bar›naklar›, k›r kahveleri, k›r gazinolar›, yürüyüfl yollar›, çocuk oyun gruplar› v.b. do¤al yap›
elemanlar› ile donat›lm›fl tesisleri ile özellikle flehir
yaflam›n›n yorucu ortam›ndan bunalan ziyaretçilerini
beklemektedir.
Dr. Veteriner Hekim
Nihal YÜKSEK SARIÖZ
Av ve Yaban Hayat›
Hayvanlar› Koruma
fiube Müdürlü¤ü
Çizen:
Bünyamin ALTUN
Ziraat Müh.
Av ve Yaban Hayat›
Etüt Envanter
fiube Müdürlü¤ü
Turkish Angora
ANKARA KED‹S‹
D
ünyan›n en sevilen safkan kedi ›rklar› aras›nda yer
alan Ankara kedisi nesli tehlike alt›nda olan ›rklar
içerisinde yer almaktad›r. Bu konunun milli duygular›m›z›n öne ç›kart›lmas› ve ülke standartlar› kapsam›nda ele al›nmas› gere¤i bir kez daha karfl›m›za ç›kmaktad›r. Ankara kedisi ülkemizin ulusal hazinelerinden biri say›lmakta olup, Türkiye’de üretilmifl do¤al ve saf bir kedi ›rk›d›r.
Ankara AOÇ Hayvanat Bahçesi’nde 1962 y›l›nda gerçeklefltirilen bir üretim program› kapsam›nda fark edilen bu kediler, dünyan›n birçok yerinde de üretilmektedir. Nesiller boyu “Ankara” her zaman uzun tüylü kediyi nitelendirmek için
kullan›lan bir terim olmas›na ra¤men tek safkan Ankara, atalar› Türkiye’den ç›km›fl olan Türk Ankara’s›d›r.
Di¤er yandan Ankara kedisinin kökeni ile ilgili olarak farkl› görüfller olmakla birlikte Ankara kedisinin uzun tüylü olmas›, kökeninin so¤uk bölgelerde yaflayan bir
vahfli kediden gelmifl olma ihtimalini düflündürmektedir.
Fiziksel özelliklerine bak›ld›¤›nda genel vücutyap›s›; dengeli,
uzun tüylü ve kasl›d›r. Kulak; büyük, dik, birbirine yak›n ve bafltan
yukar›da yer al›r. Tüylü ve d›fl yüzü çok k›sa tüylü olmakla beraber
pembe renktedir.
Gözleri; büyük, aç›k, badem
fleklinde ve etkileyicidir. Göz rengi ile postunun rengi aras›nda herhangi bir iliflki yoktur. Belirgin ve
zengin göz renklerine sahiptir.
Mavi, kehribar sar›s› ya da yeflil
renkte olabilir. Erkekleri diflilere
göre daha büyüktür. Kuyru¤u,
uzun, uzun tüylü ve uca do¤ru kal›nlaflan ponponlu ve yürüyüfl halinde s›rta paralel olarak büküktür.
Pek çok kifli Türk Angoras›’n›n beyaz oldu¤unu düflünür, ancak hibridizasyon sonucu; çikolata, krem, sar› siyah gümüfli ya da kar›fl›k renklileri de de
vard›r. Ayr›ca uzun tüylü kedilerin k›sa tüylü kedilere göre
hareketsiz oldu¤u söylense bile Ankara kedisi bunun tam
tersi bir örnektir.
Yavru kedilerin tüyleri daha k›sad›r ve bu durum 9 haftal›kken de¤iflmeye bafllar. Ancak yavrular›n uzun tüylü kedi yap›s›na bürünmeleri için iki y›l kadar bir süreye ihtiyaç
vard›r. En iyi tüylere sahip Ankara kedileri genellikle üç yafl›n› geçmifl olanlard›r.
Sahibini çok seven ve onu her yerde takip eden Ankara
kedisi enerjik, oyuncu, zeki, merakl› ve bazen de çabuk sinirlenen bir kedidir. Evine oldukça düflkün olan Ankara kedileri insanlarla iliflkilerinde oldukça yak›n ve uyumludur.
Di¤er kedilerle tuvaletini paylaflmak istemezler, al›flt›klar› yerde yatmak isterler. Çocuk gibi sevilmek ve ilgi görmek çok hofllar›na gider.
Ankara kedisi halk aras›nda sa¤›r olarak bilinir. Oysa bu
kedilerde yüzde 30 oran›nda bir sa¤›rl›k mevcuttur. Mavi
gözleri ve beyaz tüyleri belirleyen genlerin ayn› bireyde
topland›¤› baz› kedilerde sa¤›rl›¤a rastlanmaktad›r. Bu nedenle ›fl›k oyunlar›na düflkündür.
Bugün Amerika ve Avrupa’ da saf Ankara kedisi olarak
üretim yap›lmaktad›r. Ankara kedileri uzun y›llar boyunca
‹ran kedisi ile melezlenmifl ve farkl› renklerde uzun tüylü
kediler elde edilmifltir. Bu nedenle soyu tükenme tehlikesi
yaflayan Ankara kedilerinin saf ›rk özelli¤i olan beyaz renginin korunmas› ve neslinin tükenmemesi için son y›llarda
üretimine özen gösterilmektedir.
Kedi severler, Türkiye’nin önemli ad›mlar›yla Ankara
kedisinin yeniden gündeme geldi¤ini görünce mutlu olmaktad›rlar.
19
KELAYNAK
(Geronticus eremita)
GENEL B‹LG‹
Efsaneye göre Nuh Peygamberin bereket
sembolü olarak Tufanda gemisine ald›¤› Kelaynaklar Türkiye’den Kuzey Afrika’ya, Arap Yar›madas›’ndan Fas’a kadar genifl bir alanda yaflamakta
idi. Üremek için geldikleri Birecik’te gökyüzünün
bu kufllarla kapland›¤› bilinir. Yok olma tehlikesi
alt›ndaki bu türümüzü yaflatma çal›flmalar› devam
etmektedir.
Göçmen bir kufl olan Kelaynaklar; Üreme Dönemleri olan fiubat-Temmuz (6 ay) aylar›n› Birecik’te, K›fl Dönemi olan A¤ustos-Ocak (6 ay) aylar›n› Eritre, Etiyopya, Yemen ve Suudi Arabistan’da
geçirirler.
Ortalama ömürleri 25-30 y›l olan Kelaynaklar
3-4 yafllar›nda erginleflir, 1.0-1.5 kg. a¤›rl›¤a ulafl›r
ve Kertenkele, Küçük memeliler, Çekirge, Akrep,
Örümcek, Danaburnu ve benzeri canl›larla beslenir. Y›lda bir defa ve 1-3 yumurta yapar, kuluçka
süreleri 4 hafta kadard›r. Erkek ve diflilerin belirgin özellikleri bulunmamakta ve ayn› davran›fllar›
göstermektedirler.
20
DÜNYADAK‹ DA⁄ILIM
Birecik’te 112 adet, Fas’ta iki koloni halinde 450 adet ve Avrupa ile
Amerika’daki hayvanat bahçelerinde
Fas orijinli 2000 adet Kelaynak kuflu
bulunmaktad›r. Fas orijinli Kelaynaklar yerleflik olup sadece Birecik Kelaynaklar› göçmen kufl özelli¤ine sahiptir. 2002 y›l›ndan itibaren ise Suriye’de de Kelaynak görülmüfltür.
YOK OLUfi NEDENLER‹
1- Do¤al yaflam alanlar›n›n (HAB‹TAT) tar›mda mekanizasyon ve yerleflim yerlerinin genifllemesi sonucu daralmas›.
2- Tar›mda ilaç kullan›m› sonucu
beslendi¤i türlerin azalmas› ve zehirlenme.
B‹REC‹K KELAYNAK ÜRETME ‹STASYONU
‹stasyon; Dünyada yok olma sürecine girmifl ve sadece Birecik’te varl›klar›n› sürdüren Göçmen Kelaynak kufllar›n›n tamamen yok olmamas› amac›yla bir k›sm›n›n göç öncesi kafeslere al›nmas› ve göçe gidenlerin dönüflüyle
birlikte tekrar do¤aya b›rak›larak yar› vahfli olarak varl›klar›n› sürdürmeleri
amac›yla Orman Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan 1977 y›l›nda kurulmufltur.
1990 y›l›na kadar y›l›na kadar göçe giden Kelaynaklar›n dönüflleri devam
etmifl ve en son bu y›l bir kufl dönmüfltür.
1997 y›l›na kadar kafeslere al›nan Kelaynaklar›n göçe b›rak›lmas›na devam edilmifl ve en son bu y›l 25 adet kufl b›rak›lm›flt›r. Ancak dönüfl olmay›nca b›rak›lmaya 1998 y›l›ndan itibaren son verilmifltir.
Suriye’deki koloniye destek olmak amac›yla 15 Haziran 2010 tarihinde
2 adet üreyen çift ve 2 adet yavru olmak üzere toplam 6 adet Kelaynak kuflu
Suriye Arap Cumhuriyeti yetkililerine teslim edilmifltir.
2011 y›l› üreme dönemi için 24 fiubat’a 112 adet Kelaynak kuflu do¤aya
b›rak›lm›fl ve May›s 2011 ay› itibariyle 30 adet yavru gözlenmifltir.
‹stasyondaki kufllar›n beslenmesi:
‹stasyonda kufllar; çekilmifl k›rm›z› et, tuzsuz peynir, hafllanm›fl yumurta,
civciv yemi ve rendelenmifl havuç ile beslenmektedir.
21
KÖPRÜLÜ KANYON M‹LL‹ PARKI
1
973 y›l›nda Milli Park olarak ilan Köprülü
Kanyon Milli Park›, Antalya ‹li, Manavgat
‹lçesi s›n›rlar›nda olup toplam yüzölçümü
35.777 hektar’d›r. Deniz seviyesinden yüksekli¤i 150 m. ila 2500 m. aras›nda de¤iflmektedir. Milli park›n ana kaynak de¤erini oluflturan Köprüçay Irma¤›’n›n oluflturdu¤u yarma
vadi, 14 km uzunlu¤u ve 100 metreyi aflan derinli¤i ile ülkemizin en uzun kanyonudur.
Alanda karstik yap›lar, ma¤aralar, dik kayal›klar, dolinler, p›narlar “adam–kayalar”
veya “fleytan kayalar›” denilen kireçtafl› sütunlar› ve kuleleri bulunmaktad›r.
Köprülü Kanyon Milli Park›, rak›m farklar›
ve yerel iklim yelpazesi içinde birbiriyle iliflkili çok çeflitli do¤al ekosistemlere sahip olmas›ndan dolay› özel öneme sahip bir aland›r.
22
ARKEOLOJ‹K VE
TAR‹HSEL DE⁄ERLER‹
Selge Antik fiehri
MÖ ‹kinci Biny›l›n sonuna do¤ru Dor göçleri
s›ras›nda kurulmufltur. Selge; ya¤, t›bbi ve kutsal
bitkiler ve kereste üretiminde öneme sahip büyük bir flehir haline gelmifltir. Selge, günümüzde
Antalya olarak bilinen Pisidia bölgesinde paran›n bas›ld›¤› ilk flehir olmufltur.
Tafl teraslar
Selge etraf›nda yer alan tafl duvarl› genifl teras kompleksinin flehrin kendisi kadar eski olmas› ihtimali vard›r. Antik teraslar günümüzde
de tar›m için kullan›lmakta ve korunmaktad›r.
Oluk Köprü
Bu tafltan yap›lma kemerli köprü Köprüçay
›rma¤› üzerinde Romal›lar döneminde, MS 2.
yüzy›l civar›nda yap›lm›flt›r
Bü¤rüm Köprü
Romal›lar döneminden kalma tek kemerli
köprüdür. Milli Park içinde kalan di¤er tüm kal›nt›lar geç Roma ve Bizans döneminden kalmad›r. Oluk Köprü ve Bü¤rüm Köprü aras›nda kalan
flapel (küçük kilise) MS 6.yüzy›ldan kalmad›r.
Oluk Köprü’nün 600–700 m güneyinde yer
alan garnizon yap›s›, Selge Yolu’nu, köprüleri ve
Kanyonu görebilecek bir noktada konumland›r›lm›flt›r. Garnizona su tedarik etmek için infla edilen su kemerinin bir k›sm› halen ayaktad›r.
FLORA
Milli parkta 390 tak›m ve 94 familyadan 950
takson tan›mlanm›flt›r. 230’u Türkiye endemi¤i
olan bu taksonlardan 12 tanesi bölge endemi¤idir. 14 familya ve 44 türü temsil eden 90 yosun
taksonu tespit edilmifltir. Milli park›n en önemli
do¤al kaynak de¤eri Akdeniz bölgesinin en büyük do¤al Saf servi (Cupressus sempervirens)
orman› yaklafl›k 400 hektarl›k alan› kaplamaktad›r. Sedir (Cedrus libani) ve Toros göknar›
(Abies cilicica ssp. isaurica), yafll› karaçam
(Pinus nigra) ormanlar› da do¤al yap›lar›yla
büyük ekolojik öneme sahiptir.
St. Paul Yolu
St. Paul Yolu, 500 km uzunlu¤unda St. Paul’ün
Anadolu’daki ilk misyonerlik maceras› s›ras›nda
yürüdü¤ü yoldur. Yolun yaklafl›k 45 km’lik k›sm›
Milli Park›n içinde kalmaktad›r.
FAUNA
Köprülü Kanyon Milli Park› ekosistem ve habitat çeflitlili¤inden kaynaklanan zengin bir faunaya sahiptir. Milli park kapsam›ndaki alanda
toplam 32 memeli tür kaydedilmifltir. Fauna elemanlar›na örnek olarak yaban keçisi, k›z›l akbaba, Türkiye endemi¤i olan kufllardan Anadolu s›vac›s›n› sayabiliriz.
Milli parkta 21 sürüngen türü yaflamaktad›r.
Bunlardan mahmuz bacakl› kaplumba¤a
(Testudo graeca) IUCN listesinde “zarar görebilir” kategorisinde yer almaktad›r. Milli Park alan›nda yedi bal›k türü belirlenmifltir. Yerel alabal›k türü k›rm›z› benekli alabal›kt›r (Salmo trutta
macrostigma).
23
ALANIN TEMEL
PEYZAJ UNSURLARI
Bozburunda¤›, Selge antik kenti, do¤al
servi orman›, Köprüçay› ›rma¤›, jeolojik
oluflumlar (Kanyonlar Lapyalar, Kokurdanl›k alanlar ve Adam kayalar›) ve do¤al yafll› ormanlar alan›n temel peyzaj ögeleridir.
REKREASYON
DE⁄ERLERI
Alan›n çekicili¤i ve kolay ulafl›labilirli¤i, nehrin afla¤› kesimlerinde y›lda yaklafl›k 500.000 turiste rafting ve rekreasyon
olanaklar› sa¤lamaktad›r. Milli park kapsam›ndaki de¤iflken jeolojik yap›, arkeolojik
kültürel de¤erler ekoturizm için oldukça
uygun bir kaynak de¤er durumundad›r.
ALANDA
YAPILAB‹LECEK
EKO TUR‹ZM
FAAL‹YETLER‹
Köprülü Kanyon’da baflta rafting olmak
üzere do¤a yürüyüflleri, da¤c›l›k, do¤a
gözlemleri, köy hayat› yaflamak, kamping,
geleneksel yaflam tarz›n› görmek ve kültürleri incelemek gibi faaliyetler yap›labilmektedir.
KÜLTÜREL HAYAT
Yöre halk›, Toros Da¤lar›’nda hayvan
yetifltiricili¤i konusunda (yaylac›l›k) kendine özgü bir kültüre sahiptir. Modern dünya ile temas içinde olmalar›na ra¤men geleneklerini de sürdürmektedirler. Yöredeki mimari ve inflaat formlar› halen görülebilmektedir.
YÖRESEL YEMEK
VE KÜLTÜR
Yöresel yemeklerin aras›nda Keflkek
ve Gözleme vard›r. Alanda yaflayan halk›n
kendine özgü bir kültürü vard›r. Hayvanc›l›kla birlikte yaylac›l›k hayat tarz› geliflmifltir. Yöreye özgü tafl malzeme kullan›lan
mimari de önemli kültürel de¤erdir.
KONAKLAMA
Beflkonak–Karabük-Çaltepe ve Demirciler’de köy pansiyonlar› bulunmaktad›r.
24
B ALIK K ARTALI
(Pandion haliaetus, L., 1758)
Foto: A.‹NCE
Fiziksel Özellikler
Bal›k Kartal› genellikle beyaz vücutlu, siyah kanatl›d›r. Bafl› da beyazd›r ancak gözündeki siyah maske en
dikkat çekici özelli¤idir. Boyu erkeklerde 50-55 cm, diflilerde 57-65 cm dir. Kanat aç›kl›¤› erkekte 155, diflide
165 cm, a¤›rl›¤› erkeklerde 900 gr, diflilerde 1.500 gr civar›ndad›r.
Biyoloji ve Yaflam Alanlar›
Orman içindeki sularda, göllerde ve yafll› a¤açlar›n bulundu¤u nehir ve deniz k›y›lar›nda yaflar.
Ormanl›k alanda çevresine hakim en yüksek a¤aca yuva yapar. 2-3 yumurta yapar ve 4-5 haftada ortaya
ç›kan civcivler 40 gün dolaylar›nda uçma yetene¤ini kazan›r. Bafll›ca g›das› bal›kt›r. Sivri, uzun ve esnek
pençeleri bal›k yakalamaya çok elverifllidir. Kurba¤a, su semenderi ve su y›lanlar›n› da avlar. Su üzerinde
bal›k ararken sürekli havada as›l› kal›r, suya dalarken gövdesi neredeyse tamamen suya girer. Zorunlu
kal›rsa karadaki sürüngenleri ve memelileri de yakalar. Türkiye’de yerleflik veya göçmen olarak bulunur.
Üreme kay›tlar› seyrektir. Ülkenin k›y› kesimlerinde 10-20 üreyen çift oldu¤u bilinmektedir. Bal›k kartallar›
bal›klar› tüketti¤i kan›s›yla bal›kç›lar›n sürekli avlamalar› yüzünden say›ca çok azalm›flt›r.
www.milliparklar.gov.tr
DO⁄A KORUMA VE M‹LL‹ PARKLAR
GENEL MÜDÜRLÜ⁄Ü’NDEN B‹R ‹LK...
lkemizde Yaban Hayat› Kurtarma ve Rehabilitasyonu için yap›lan çal›flmalar çerçevesinde yaral›, hasta ve öksüz yabani hayvanlara bir an önce müdahale etmek ve
gelen ihbarlar› k›sa sürede de¤erlendirebilmek için Do¤a Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan
2010 y›l› Eylül ay›nda Yaban Hayvanlar›na ‹lk Yard›m ve Nakil Arac› hizmete sokuldu.
Araçta, konusunda deneyimli bir veteriner hekim bulunmakta olup tüm ilk
yard›m müdahaleleri için gerekli ekipman mevcut. Bu ekipmanlar içinde hayvanlar›n anestezisi için kullan›lan narkotik tüfek ve bu amaçla kullan›lan ilaçlar,
olay yerinde müdahaleye olanak tan›yan
ameliyat malzemeleri, hayvan nakilleri-
Ü
nin yap›ld›¤› tafl›ma kutular› bulunuyor.
Bu araç ve donan›m sayesinde hayvan
refah›n› gözeten, uluslararas› standartlara uygun müdahaleler gerçeklefltirilebiliyor. Ülkemizde ilk kez gerçeklefltirilen
bu uygulama ile vatandafllardan, kamu
kurumlar›ndan ve sivil toplum örgütlerinden gelen ihbarlara 24 saat yan›t verilebiliyor.
“YABAN
HAYVANLARINA
‹LK YARDIM VE
NAK‹L ARACI”
Duyarl› vatandafllar›m›z›n yapt›¤› ihbarlar neticesinde yaral› hayvanlar› teslim alan Genel Müdürlü¤ümüz ekipleri,
karaca,flahin, kerkenez, su k›lavuzu, k›z›lflahin, kafl›kgaga, karabafl mart›…. gibi pek çok yaral› hayvana müdahale
ediyor. Hizmete girdi¤i günden bu güne
yaklafl›k 200 civar›nda hayvana müdahale edip tedavilerini gerçeklefltiren
ekip, tedavisi tamamlanan yaral› hayvanlar› yeniden do¤aya sal›yor ve onlar›
tabii yaflama alanlar›na kavuflturuyor.
Ülkemizde ilk kez Genel Müdürlü¤ümüz, Av ve Yaban Hayat› Dairesi Baflkanl›¤› uzmanlar› taraf›ndan hayata geçirilen bu uygulama sayesinde ülkenin
her bölgesinden gelen ihbarlara cevap
verilerek yaban hayvanlar›na gerekli
bak›m ve iyilefltirme hizmeti sunuluyor.
Arac›n hizmetleri artarak devam
ediyor ve duyarl› vatandafllar›m›z›n,
Çevre ve Orman Bakanl›¤› Do¤a Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlü¤ü
resmi web sitesi (www.milliparklar.gov.tr) üzerinden ihbarlar›n› yapmalar› bekleniyor.

0 kapak - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

Bunları Biliyor Muydunuz?

Sizin Tesisinizde Toz Patlama Riskleri Var mı?