Araç çubukları

Transkript

Araç çubukları

Bilgisayar Destekli Tasarım – II
Ders Notları
Öğr. Gör. Özer ŞENYURT
i
İÇİNDEKİLER
1.
2.
3.
4.
5.
KULLANICI ARA YÜZÜ ....................................................................................................................... 1
1.1. Ultiboard Arayüzüne Giriş ............................................................................................................... 1
1.2. Araç Çubukları ................................................................................................................................. 2
1.3. Tercih ayarları .................................................................................................................................. 6
1.4. PCB tercihleri ayarları (Setting PCB properties) ........................................................................... 10
1.5. Tasarım araç kutusu (design toolbox) ........................................................................................... 13
1.6. Elektronik tablo (spreadsheet) görünümü ..................................................................................... 14
1.7. Arayüzü özelleştirme ..................................................................................................................... 20
BİR TASARIMA BAŞLAMA ............................................................................................................... 22
2.1. Tasarımlar ve projeler hakkında .................................................................................................... 22
2.2. Bir proje oluşturma ........................................................................................................................ 22
2.3. Bir tasarım oluşturma .................................................................................................................... 22
2.4. Ağlistesi (Netlist) dosyasından bir tasarım oluşturma ................................................................... 22
2.5. Projelerle çalışma .......................................................................................................................... 24
2.6. Mevcut dosyayı açma .................................................................................................................... 24
2.7. Kaydetme ve kapatma ................................................................................................................... 25
2.8. Tasarımdan Teknolojik tanımlamalar kaydetme ........................................................................... 25
2.9. Teknoloji dosyalarının yüklenmesi ................................................................................................ 25
2.10. Seçilen ve seçilmeyen elemanlar .................................................................................................. 25
2.11. Yerleştirme ve seçim durumu ........................................................................................................ 26
2.12. Tasarım elemanlarını aramak ....................................................................................................... 26
2.13. Tasarım görünümü seçenekleri ..................................................................................................... 26
BİR TASARIM KURMA ...................................................................................................................... 28
3.1. Katmanlarla çalışma ...................................................................................................................... 28
3.2. Kart kenarları ile çalışma ............................................................................................................... 30
3.3. Kartın referans noktasını (reference point) ayarlama .................................................................... 33
3.4. Tasarım kural hataları.................................................................................................................... 33
3.5. Grup düzenleyici ile çalışma .......................................................................................................... 34
PARÇALARLA ÇALIŞMA .................................................................................................................. 38
4.1. Parçaları yerleştirme...................................................................................................................... 38
4.2. Görüntüleme ve düzenleme özellikleri .......................................................................................... 46
4.3. Diğer elemanları yerleştirme ......................................................................................................... 49
4.4. Veritabanından parçalar yerleştirme ............................................................................................. 53
4.5. Elemanların ve şekillerin düzenlenmesi ........................................................................................ 54
4.6. Elemanları arama ve yeniden yerleştirme ..................................................................................... 58
4.7. Çapraz problama (Cross probing) ................................................................................................. 59
4.8. Yeni bir parça oluşturma................................................................................................................ 59
BAKIR YOLLAR VE BAKIRLA ÇALIŞMA .......................................................................................... 60
5.1. Bakır yollar yerleştirme .................................................................................................................. 60
5.2. Diğer bakır elemanlarla çalışma .................................................................................................... 64
5.3. Bakır özelliklerini görüntüleme ve düzenleme ............................................................................... 66
5.4. Vialarla çalışma ............................................................................................................................. 67
5.5. SMD yayılımı yerleştirme............................................................................................................... 68
5.6. Ağlarla çalışma .............................................................................................................................. 69
5.7. Uçlar ve kapıların değiştirilmesi ..................................................................................................... 80
– NI Ultiboard 10 Kullanım Kılavuzu – Özer ŞENYURT
www.ozersenyurt.net
1
BÖLÜM 1
1.
KULLANICI ARA YÜZÜ
Bu bölüm Ultiboard grafiksel ara yüzünün temel bileşenlerini açıklar ve PCB özellikleri ve kullanıcı
tercihlerinin nasıl ayarlandığını gösterir.
1.1.
Ultiboard Arayüzüne Giriş
National Instruments devre tasarım takımının baskı devre kartı (PCB Printed Circuit Board) uygulaması
Ultiboard’dır. Devre tasarım akışında ilk adımları uygulamaya yardım eden EDA’nın (Elektronik Tasarım
Otomasyon) aracıdır. Ultiboard baskı devre kartı tasarımında kullanılır, belli temel mekanik CAD
işlemlerini yapar ve üretim için hazırlar.
Birds Eye; bir bakışta tasarımınızı görüntüler ve çalışma alanında kolaylıkla dolaşılmasına izin verir.
3D preview; kartın üç boyutlu görünümü görebilirsiniz.
Design Toolbox; tasarımınızdaki elemanları gösterebilir, gizleyebilir ve görüntülenen elemanları
azaltabilirsiniz.
Spreadsheet View; referans tasarımcısı, tasarım sınırlandırma, bacak bağlantısı gibi elemanların
parametre içeriklerini düzenleme ve hızlı gelişmiş görüntülemeye izin verir.
Durum çubuğu; önemli ve faydalı bilgileri görüntüler.
www.ozersenyurt.net
2
Çalışma alanı; tasarımın yapıldığı yerdir.
Menüler ve araç çubukları; Ultiboard bileşenlerine erişimi gösterir.
1.2.
Araç Çubukları
Araç çubukları Ultiboard’ın çoğu ortak işlevlerine erişim için çabukluk ve kullanışlılık sağlar. View /
Toolbars menüsünden kullanılacak araç çubuklarını açıp kapatabilirsiniz.
1.2.1. Standard Araç Çubuğu
Standard araç çubuğu temel düzenleme işlemleri için düğmeler içerir ve Ultiboard çalıştırıldığında
varsayılan olarak görüntülenir. Standard araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Yeni dosya
Açıklama
Yeni bir proje veya bir proje doğrudan açılırsa yeni bir tasarım oluşturulur.
Aç
Mevcut proje açılır.
Örnek aç
Örnek klasörleri açılır.
Kaydet
Aktif tasarımı geçerli isim ve klasöre kaydeder.
Yazdır
Yazdırma penceresi görüntülenir.
Kes
Seçilen elemanı Tasarımdan keser ve ekleme penceresine yerleştirir.
Kopyala
Seçilen elemanı tasarımdan kopyalar ve ekleme penceresine yerleştirir.
Yapıştır
Ekleme penceresinden elemanı tasarıma yerleştirir.
Geri al
Son eylemi geri alır.
İleri al
Son eylemi yeniden yapar.
1.2.2. View Araç Çubuğu
View araç çubuğunda görüntülenmiş ekranı değiştirmek için düğmeler içerir ve Ultiboard çalıştırıldığında
varsayılan olarak görünür. View araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Ekranı yenile
Açıklama
Aktif tasarım çalışma alanını doğrudan yeniden çizer.
Tam ekran
Bütün tasarımı görüntülemek için çalışma alanının boyutlarını ayarlar.
Yakınlaştırma
Tasarımı yaklaştırır, yakın bir görünüm sağlar.
Uzaklaştırma
Yakınlaştırma
penceresi
Kartı sığdırma
Tasarımı uzaklaştırır, geniş görünüm sağlar.
Tasarımın seçilmiş bir kısmını büyütür.
Bütün tasarımı görüntüler, kart kenarlarının dışında olan nesneleri de içerir.
1.2.3. Main Araç Çubuğu
Main araç çubuğu ortak kart tasarım işlevleri için düğmeler içerir. Main araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki
tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Seçme butonu
Design Toolbox’u göster
gizle
Tablo göster gizle
Veritabanı yöneticisi
Açıklama
Herhangi bir seçimi iptal eder, kart üzerinde eleman seçmeye izin
verir.
Tasarım araç çubuğunu gösterir veya gizler.
Tablo gösterir veya gizler.
Veritabanı yöneticisini gösterir.
www.ozersenyurt.net
3
Kart sihirbazı
Kart sihirbazını başlatır.
Eleman sihirbazı
Veritabanından parça
yerleştir
Eleman sihirbazını çalıştırır.
Bir parça yerleştirmek için veritabanında seçmeye izin verir.
Beni takip et
Tasarıma düz bir çizgi yerleştirir (aktif katman bir bakır ise bir trace
yerleştirir).
Beni takip et yöntemi ile trace yerleştirir.
Via yerleştir
Tasarıma bir via yerleştirir.
Bakır alan yerleştir
Tasarıma bakır alan yerleştirir.
Güç düzlemi oluştur
Metin yerleştir
Tasarıma güç düzlemi yerleştirir.
Tasarım kural kontrolünü çalıştırır ve Results alanında sonuçları
yerleştirir
Tasarıma metin yerleştirir.
3D göster
Geçerli tasarımı üç boyutlu görüntüler.
Yardım
Yardım dosyası içerik sayfasını görüntüler.
Bakır yol çiz
Tasarım kural kontrol
1.2.4. Select Araç Çubuğu
Select araç çubuğu kontrol seçme filtreleri kullanmak için işlevler içerir ve Ultiboard çalıştırıldığında
varsayılan olarak görüntülenir. Select araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Parça seçimini
yetkilendir
Bakır yol seçimini
yetkilendir
Bakır alan seçimini
yetkilendir
Via seçimini
yetkilendir
Pad seçimini
yetkilendir
SMD pad seçimini
yetkilendir
Nitelik seçimini
yetkilendir
Diğer nesnelerin
seçimini yetkilendir
Açıklama
Elemanların seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
Bakır yol seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
Bakır alanların seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
Via seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
Pad’ların seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
Yüzey çerçeveli eleman pad’larının seçimini engellemek veya izin
vermekte kullanılır.
Niteliklerin seçimini engellemek veya izin vermekte kullanılır.
PCB üzerindeki diğer nesnelerin seçimini engellemek veya izin
vermekte kullanılır.
1.2.5. Draw Settings Araç Çubuğu
Draw Settings araç çubuğu, katman seçimine, çizilmiş nesnelerin veya çizgilerin ölçüm biriminin ve
kalınlığının seçilmesine izin verir. Draw Settings araç çubuğu, bakır katmanlar dışındaki diğer katmanlar
üzerine çizilmiş şekil ve çizgilerin görünümlerini kontrol eden işlevler için düğmeler içerir. Draw Settings
araç çubuğu elemanları aşağıda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Açıklama
Çizilen nesne veya çizgiler için katman seçer.
Nesne kenarlarının veya çizilen çizgilerin ölçüm
birimi ve kalınlığı ayarlanır. Burada saklanabilen
değerlerin maksimum sayısı Preferences iletişim
kutusunun General Settings sekmesinin çizgi
genişliği boyutlarında ayarlanır.
www.ozersenyurt.net
4
Dolgu Rengi
Dolgu biçimi
Çizgi rengi
Çizgi türü
Dolgu rengi düğmesi, Katmanların dolgularının
renkleri ayarlanır.
Dolgu biçimi düğmesi, saydam veya katı dolgu biçimi
ayarlanır.
Çizgi rengi düğmesi, katman çizgilerinin renkleri
ayarlanır.
Çizgi tipi düğmesi, çizgi biçimi ayarlanır (örneğin
parçalı, düz).
1.2.6. Edit Araç Çubuğu
Edit araç çubuğu belirli elemanları düzenlemek için kullanılan alanda düzenleme yönlendirme içeren
işlevleri içerir. Edit araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Alanda parça
düzenleme
Alanda metin veya
nitelikleri düzenleme
Saat ibresinde
döndürme
Saat ibresi tersinde
döndürme
Katman değiştirme
Açıklama
Yerleştirilmiş PCB elemanlarını alanda düzenleme için aktif eder.
Seçilmiş metni düzenlemeye izin verir.
Seçilmiş parçayı saat ibresi yönünde döndürür.
Seçilmiş parçayı saat ibresi tersi yönünde döndürür.
Bir elemanı aynı katmana yerleştirir.
1.2.7. Align Araç Çubuğu
Align araç çubuğu elemanı diğerleri ile hizalamakta kullanılan işlevleri içerir. Align araç çubuğu düğmeleri
aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Sola hizala
Açıklama
Seçilmiş elemanları sol kenara hizalar
Sağa hizala
Seçilmiş elemanları sağ kenara hizalar
Üste hizala
Seçilmiş elemanları üste hizalar
Alta hizala
Karşılıklı mesafe
Seçilmiş elemanları alta hizalar.
Seçilmiş elemanları yatay olarak diğer merkeze hizalanmış olanlara
göre kaydırır.
Seçilmiş elemanları düşey olarak diğer merkeze hizalanmış olanlara
göre kaydırır.
Üç veya daha fazla nesneyi diğerlerinin yanına düz olarak aralar.
Karşılıklı mesafe artır
İki veya daha çok nesne arasında yatay aralık artırır.
Karşılıklı mesafe azalt
İki veya daha çok nesne arasında yatay aralık azaltır.
Aşağı mesafe
Üç veya daha çok nesneyi diğerlerinin üstüne düz olarak aralar.
Aşağı mesafe artır
İki veya daha çok nesne arasında düşey artırır.
Aşağı mesafe azalt
İki veya daha çok nesne arasında düşey azaltır.
Yatay merkeze hizala
Düşey merkeze hizala
1.2.8. Place Araç Çubuğu
Place araç çubuğu tasarımdaki bakır yol, çizgi ve çokgenler gibi elemanları yerleştirmekte kullanılan
işlevleri içerir. Place araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Açıklama
www.ozersenyurt.net
5
Açıklama yerleştir
Tasarıma bir açıklama yerleştirir.
Tutma alanı
Yay yerleştir
Ekranın bir bölümünü tutar ve sistem ekleme panosuna yerleştirir.
Herhangi bir seçilmiş durumun (örneğin bakır yol yerleştirme için)
aktifliğini iptal eder ve kart üzerinde bir eleman seçmeye izin verir.
Tasarıma bir çizgi (bir bakır katman kullanıldığında bir bakır yol
yerleştirir) yerleştirir.
Tasarıma bir yay yerleştirir.
Eğri yerleştir
Tasarıma bir eğri yerleştirir.
Çember yerleştir
Tasarıma bir çember yerleştirir.
Elips yerleştir
Tasarıma bir elips yerleştirir.
Dilim yerleştir
Yuvarlatılmış dörtgen
yerleştir
Dörtgen yerleştir
Tasarıma bir dilim şekli yerleştirir.
Çokgen yerleştir
Tasarıma bir çokgen yerleştirir.
Bakır alan yerleştir
Tasarıma çokgen bir bakır alan yerleştirir.
Beni takip et bir bakır yol yerleştirir, bir bakır yol seçilmiş iki nokta
arasında otomatik olarak çizilir.
Entegre gibi çok uçlu aygıtlar arasında çoklu bakır yol bağlamakta
kullanılır.
Seçme
Çizgi yerleştir
Takip et
Bus gibi çoklu bakır
yol yerleştir
Grup sıralama kutusu
yerleştir
Metin yerleştir
Standart bir boyut
yerleştir
Yatay boyut yerleştir
Köşeleri yuvarlatılmış bir dörtgen yerleştirir.
Tasarıma bir dörtgen yerleştirir.
Bir grup kutusu bir gruptaki elemanları yerleştirmekte kullanılır.
Tasarıma bir metin yerleştirir. Amaç notu eklemek için faydalıdır.
Şeçilmiş iki nokta arasında bir boyut yerleştirir.
Seçilmiş iki nokta arasında yatay olarak boyut yerleştirir.
Düşey boyut yerleştir
Seçilmiş iki nokta arasında düşey olarak bir boyut yerleştirir.
Ağ köprüsü yerleştir
Bir ağ köprü bağlantısı yerleştirir.
Delik yerleştir
Baskı devre kartı (PCB) üzerine bir delik yerleştirir.
Via yerleştir
Çokgen bölücü
Tasarıma bir via yerleştirir.
Bacak bağlantı düzenleme veya konum düzenleme durumunda bir
parça oluşturulduğunda veya düzenlendiğinde tasarıma bir uç
yerleştirir.
Güç alanı veya bakır alanı böler.
Bakır adayı kaldır
Bakır ada kaldırır.
Uç yerleştir
1.2.9. Wizard Araç Çubuğu
Wizard araç çubuğu Ultiboard tarafından desteklenmiş sihirbaz işlevlerini içerir. Wizard araç çubuğu
düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
Simge
Simge Adı
Kart sihirbazı
Açıklama
Kart sihirbazını çalıştırır.
Eleman sihirbazı
Eleman sihirbazını başlatır.
1.2.10. Autoroute Araç Çubuğu
Autoroute araç çubuğu ultiboard tarafından desteklenen otomatik kablolama ve yerleştirme işlevlerini
içerir. Autoroute araç çubuğu düğmeleri aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
www.ozersenyurt.net
6
Simge
Simge Adı
Otomatik yerleştirmeye başla
Açıklama
Elemanları otomatik olarak yerleştirmeye başlar.
Seçilmiş busları otomatik kablola
Bus otomatik diyaloğu görüntülenir.
Bakır yol kullanmaya başla
Bakır yol kullanmaya başlar.
Otomatik kablolamaya başla/geri al
Otomatik olarak bakır yol yerleştirmeye başlar.
Otomatik kablolamayı durdur/ara ver
Otomatik kablolayıcıyı geçici veya sürekli durdurur.
1.3.
Tercih ayarları
Bu bölüm tercih ayarları için genel süreci açıklar. Özel işlem ayarlarının ayrıntıları sonraki bölümde
açıklanır.
Kullanıcı tercihlerinizi ayarlamak için;
1. Options menüsünden Global Preferences seçin. Aşağıdaki sunulan sekmeler Preferences iletişim
kutusunda görüntülenir.
a) General Settings sekmesi
b) Paths sekmesi
c) Colors sekmesi
d) PCB Design sekmesi
e) Dimensions sekmesi
f) 3D Options sekmesi
2. İstediğiniz sekmeyi seçin.
3. İstediğiniz özelleştirme seçeneklerini ayarlayın. Özel seçenekler ve sekmelerde kullanılabilir ayarlar
bu bölümün takip eden kısımlarında açıklanmıştır.
4. Değişikliklerinizi kaydetmek için OK düğmesine tıklayın.
1.3.1. General Settings sekmesi
Çalışma alanı seçeneklerini değiştirmek için;
1. Options menüsünden Global Preferences seçin ve General Settings sekmesini seçin.
2. İstediğiniz Fullscreen mode, View, Crosshair ve Mouse wheel behavior ayarlarını ayarlayın.
3. Aşağıda istediğinizi ayarlayın.
 Auto save settings; otomatik olarak kaydetme değişikliklerini yapmayı mümkün kılar (belirlenmiş
Time Interval’de).
 Control point size; Köşeler ve diğer nesneler üzerinde kontrol noktası boyutu.
 Line width cache size; Ultiboard en son kullanılan çizgi genişliklerini hafızada tutar. En az seçim
boyutu 5’tir.
 Undo buffer size; birkaç hareketin geri alınmasına izin verir.
 Load last file startup; önceki Ultiboard oturumunda açık olan son dosya üzerinde çalışmak
istediğinizde etkinleştirin.
4. Değişikliklerinizi uygulamak ama açık Preferences iletişim kutusundan çıkmak için Apply’i tıklayın.
Değişikliklerinizi uygulamak ve Preferences iletişim kutusunu kapatmak için OK’a tıklayın.
Değişikliklerinizi iptal etmek için Cancel’ı tıklayın.
1.3.2. Paths sekmesi
Ultiboard kurulumu belirli konumlarda belirli dosyalar yerleştirir. Eğer gerekli ise yeni bir dosyayı bulmak
için (örneğin eleman kütüphaneleri) Ultiboard’u yönlendirebilirsiniz. Bütün seçenekler için bireylerin
tercihlerini içeren kullanıcı ayar dosyalarını belirlemek ve oluşturmak için bu iletişim kutusunu
kullanabilirsiniz.
Dosya konumlarını ayarlamak için;
1. Options menüsünden, Global Preferences seçin.
2. Paths sekmesini seçin ve farklı elemanlar için ilgili yerlere gidin.
www.ozersenyurt.net
7
3. Farklı düzen dosyalarını kullanmak için, ayrı kullanıcı ayar dosyalarına gönderin. Yeni kullanıcı düzen
dosyası oluşturmak için şablondan New user configuration file from template’e tıklayın. Bir şablon gibi
kullanmak için düzen dosya seçimine yönlenin, sonra yeni düzen dosyasına isim girin. Preferences
iletişim kutusundaki değiştirilen bütün seçenekler yeni düzen dosyasında saklanır.
4. Language kutusunda kullanılabilir dili seçin.
5. Değişikliklerinizi uygulamak, ama açık Preferences iletişim kutusundan çıkmak için Apply’i tıklayın.
Değişikliklerinizi uygulamak ve Preferences iletişim kutusunu kapatmak için OK’e tıklayın.
1.3.3. Renkler sekmesi
Ultiboard çalışma alanı arka planı için renk düzenini ayarlamanıza izin verir.
Renk düzenini ayarlamak için;
1. Options menüsünden Global preferences’ı seçin. Preferences iletişim kutusu görüntülenir.
2. Colors sekmesini seçin.
www.ozersenyurt.net
8

Varsayılan veya oluşturduğunuz mevcut renk düzenini eklemek için color scheme açılır liste
kutusundan seçiniz.
 Mevcut renk düzenini düzenlemek için Color scheme açılır liste kutusundan seçiniz. Color
element açılır liste kutusundan düzenlemek istediğiniz renk elemanını seçiniz. Renk düğmesini
(etiketlenmemiş) tıklayın ve eleman için yeni bir renk seçiniz. Appl’iy veya OK düğmesine
tıkladığınızda renk düzeni ile ilgili değişiklikleriniz saklanacaktır.
 Bir renk düzeni oluşturmak için new scheme tıklayın ve düzen ismi verin. Eleman renkleri en son
yüklenmiş düzendeki değerde kalır. Yukarıda açıklandığı gibi eleman renklerini düzenleyin,
değişikliklerinizi Apply’i veya OK ‘i tıklayarak kaydedin.
 Renk elemanı eklemek için new element tıklayın ve bir isim girin. Eleman Color element
listesinde görüntülenir ve eleman için bir renk seçebilirsiniz.
3. Değişikliklerinizi uygulamak ama açık Preferences iletişim kutusundan çıkmak için Apply’i tıklayın.
Değişikliklerinizi uygulamak ve Preferences iletişim kutusunu kapatmak için OK’i tıklayın.
1.3.4. PCB Design sekmesi
PCB tasarımı ile bütün akla gelen eylemleri farklı tanımlamak için Preferences iletişim kutusunun PCB
Design sekmesi kullanın.
Varsayılan eylemleri tanımlamak için;
1. Options menüsünden ayrıntılı Global preferences seçin. Preferences iletişim kutusu görüntülenir.
2. PCB design sekmesi seçiniz.
3. View alanında görünen seçenekleri ayarlayın.
 Show pin 1 mark – aygıtın tek bir izle 1 numaralı ucunu göstermek için etkinleştirilir.
 Show Copper Areas – bakır alanları göstermek için yetkilendir. Bu yalnızca bakır alanlara
uygulanır, bakır olmayan katmanlar üzerinde düzenli çokgen şekillere değil.
 Show pin info in pin – yakınlaştırıldığında uç numaraları ve delik boyutlarını görüntülemek için
etkinleştirilir.
4. On select entire trace alanında:
 Select across layers – Edit menüsünde bütün Select entire trace seçilerek yetkilendirdiğinizde
sadece aktif katman yerine bakır yol bütün katmanlarda seçilecektir.
5. Component drag alanında:
 Re-route after move – bir elemana bakır yol eklenirse eleman hareketlendirdiğinizde yeniden
bakır yol rotasını oluşturmak için etkinleştirilir.
6. Default pin diameter alanında:
 Units – aşağı açılır listeden ölçüm birimini seçin.
 Jumpers – atlayıcı için varsayılan uç çapını girin.
 testpoints – test noktaları için varsayılan uç çapını girin.
www.ozersenyurt.net
9
7. DRC eylem hatası alanında, Ultiboard DRC – Design Rule Error ile karşılaştığında alınacak olan
eylemi ayarlayın.
 Cancel the current action – geçerli işlemin tamamlanmadan önlemek için etkinleştirilir. Örneğin,
farklı bir ağlistesinin bir parçası olan bir pad üzerine bir bakır yol yerleştirilmesine izin
verilmeyecektir.
 Ask for Confirmation – eğer geçersiz bir işlem denendiğinde hazır “eğer tasarım kuralı
bozulmasına rağmen işlemi tamamla” sorusu vermek vermek istenirse etkinleştirilir.
 Overrule – bir işlemin tamamlanmasına izin vermek vermek istenirse etkinleştirilir
8. On trace deletion alanında:
 Auto delete Via (standard) – bir via ile birbirine bağlanmış bakır yol silindiğinde otomatik olarak
viaları silmek için etkinleştirilir.
 Auto delete teardrop – bir bakır yola bağlanmış teardrop silindiğinde otomatik olarak teardropların
silinmesi için etkinleştirilir.
9. On trace placement alanında:
 Autoteardrop – bir bakır yol yerleştirildiğinde teardrop eklemek için etkinleştirilir.
 Auto trace narrowing – bakır yolları gerekli yol boyunca daraltmaya izin vermek için etkinleştirilir.
10. DRC & Net check alanında:
 No Realtime Check – örneğin parça gibi nesne yerleştirdikçe gerçek zamanlı ağ kontrolü ve DRC
engellemek için etkinleştirilir.
 Check on action end– örneğin bir parça yerleştirmede her eylemden sonra ağ kontrolü ve DRC
yapmak için etkinleştirilir.
 Full realtime Check – gerçek zamanlı çalışırken ratnest güncelleme ve DRC kontrolü yapmak için
etkinleştirilir (nesne yerleştirdikçe örneğin parçalar).
11. Follow me router alanında:
 Continuous place – “follow me” bakır yol yerleştirirken önceki bakır yolun son noktasından
sonraki bakır yola başlamak için etkinleştirilir. Eğer bu seçilmezse yeni bakır yola başlamak için
tıklamalısınız.
12. Crosshair alanında:
 Trace snap – en yakın bakır yolu işaretçinin yakalaması için etkinleştirilir.
13. Post processing alanında:
 Show fiducial Marks – bu tasarımda işlemini sonlandırdığınızda güvenilen izleri göstermek için
etkinleştirilir. Güvenilen izler katmanları diğerleri ile hizalamakta kullanılan işaretlerdir.
Ultiboard’da tasarım yazdırıldığında veya Gerber’e gönderildiğinde dört köşeden üçü üzerine
yerleştirilen merkezleme çemberlerinin üç farklı biçimi vardır.
14. Değişikliklerinizi uygulamak ama açık tercihler iletişim kutusundan çıkmak için Apply’ı tıklayın.
Değişikliklerinizi uygulamak ve tercihler iletişim kutusunu kapatmak için tamam OK’i tıklayın.
1.3.5. Dimensions sekmesi
Kartta herhangi bir boyut yerleştirmek için kullanılan karakteristikleri tanımlamak için Preferences iletişim
kutusunun ölçüler sekmesini kullanın.
1. Options menüsünden Global Preferences seçiniz. Preferences iletişim kutusu görüntülenir.
2. Dimensions sekmesini tıklayın.
www.ozersenyurt.net
10
3. Ölçü üzerinde gösterilen ölçüler parçasının uzunluğu, metin ve okların biçimi, hizalama, pozisyon,
yönlendirme ve kullanılmakta olan ölçümün birimini seçiniz. Seçimlerinizin sonucu sekme üzerinde ön
görünümdedir.
4. İletişim kutusunu kapatmadan değişikliklerinizi uygulamak için Apply’i tıklayın. Mevcut ölçüler
etkilenmez. Değişikliklerinizi uygulayın ve OK’i tıklayın, iletişim kutusunu kapatın. Değişikliklerinizi
iptal etmek için Cancel’ı tıklayın.
1.3.6. 3D Options sekmesi
3D görüntüleyici seçeneklerini ayarlamak için:
1. Options menüsünden Global Preferences seçin ve 3D Options sekmesini seçin.
2. 3D görüntüleyicide arka plan rengini değiştirmek için, Background color yanındaki gölgeli dörtgeni
tıklayın. Color iletişim kutusu görüntülenir.
3. Arzuladığınız rengi seçin ve Color iletişim kutusundaki OK’i tıklayın.
4. Show Copper and Silkscreen while moving onay kutusunu yetkilendir.
5. Internal View Options’larını ayarlayın.
Tavsiye
Katmanlar arasında daha çok boşluk ayarlayın, 3D durumunda PCB üzerinde yakınlaştırdığınızda daha
kolay görünecektir.
6. Değişikliklerinizi uygulamak ama açık Preferences iletişim kutusundan çıkmak istiyorsanız Apply’ı
tıklayın. Değişikliklerinizi uygulamak ve Preferences iletişim kutusunu kapatmak için OK’i tıklayın.
----------------------------------------1.4.
Setting PCB properties
Tasarım kurallarını, ızgara ayarları ve katmanların sayısını içeren PCB tercihleri iletişim kutusunda PCB
tasarımınızın çoğu karakteristiklerini kontrol edebilirsiniz. Bu ayarlar tasarımla saklanır ve tasarım yeniden
açıldığında etkin olacaktır.
Kartın PCB tercihleri iletişim kutusunu görüntülemek için aşağıdakilerden birisini yapın:



Kart üzerinde hiçbir şey seçmeksizin kartın boş bir kısmında sağ tıklayın ve görüntülenen içerik
menüsünden properties’i seçin.
Kartın boş bir kısmına tıklayın ve edit menüsünden Properties’i seçin.
Kartın boş bir kısmı üzerinde çift tıklayın.
1.4.1. Attributes sekmesi
Tipik olarak bir PCB tasarımının bütün nitelikleri olmamasına rağmen attributes sekmesinin bütün tasarım
elemanları için bütün özellikler iletişim kutuları vardır.
1.4.2. Grid & Units sekmesi
PCB özellikler iletişim kutusunun Grid & units sekmesinde Ultiboard ızgaralarını kontrol etmek için
kullanın ve tasarımınızın ölçüm birimlerini ayarlayın.
Izgara özelliklerini ayarlamak için;
1. Ultiboard’ta varsayılan olarak kullanılan ölçüm birimini ayarlayın, Design Units listesinden seçiniz.
2. Grid alanında, arzuladığınız aşağıdaki elemanları ayarlayın.
 Grid Type– dörtgen bir ızgara için standart standart grid veya çember ızgara için Polar grid’i
seçin.
 Visible grid style – visible grid için biçimi buradan ayarlayın. (visible grid görsel olarak elemanların
ve bakır yolların hizalanması için görsel referans sağlar).
 Visible grid – ızgara elemanları (dots, lines veya çapraz) arasındaki görülebilir visible grid style
alanından ayarlanan mesafedir.
 Grid step name – bu alan ızgara elemanları arasındaki mesafeyi değiştirmekte kullanılır.
İstediğiniz ızgarayı seçiniz: Component grid, Copper grid, via grid, SMD grid ve sonra grid step
Value alanında istediğiniz artışı giriniz.
 Degree step – bu alan grid type alanında polar grid seçildiğinde aktif olur. Izgara elemanları (dots,
lines veya crosses) arasındaki arzuladığınız mesafeyi giriniz.
www.ozersenyurt.net
11

Grid start offset – bu alan grid type alanında polar grid seçildiğinde aktif olur. Polar grid
merkezine ofsetlemek için mesafeyi girin: X yatay ofset; Y düşey ofsettir.
3. İletişim kutusunu kapatmak için OK’i tıklayın.
Görülebilir ızgarayı gizleme veya görüntülemek için view menüsünden grid’i kullanın.
1.4.3. Copper Layers sekmesi
Körleştirme, gizleme veya micro via’lar gibi kabul edilebilir katman çiftlerini belirlemek için, PCB properties
iletişim kutusunun bakır katmanlar sekmesini kullanın. Bir via yerleştirmeyi denediğinizde kullanılır.
Tercihleriniz kartın maliyetini belirleyecektir ve kart üreticisi ile doğrulanmalıdır.
Bu sekme kartın varsayılan clearance (diğer herhangi bir elemanın serbest olarak tuttuğu kartın
köşelerinden mesafesi) ayarlamanıza izin verir. Clearance arasından bir bakır yolu eklemeyi deneyin
veya clearance içine bir pad koyulan bir parça yerleştirmeyi deneyin, tasarım kural hatası ile sonuçlanır.
Eğer kart sihirbazını kullanırsanız, katman bilgisi ve clearance daha önce ayarlanmalıdır.
1. Layer pairs alanında değer girerek veya yukarı-aşağı okları kullanarak kullanmayı planladığınız
katman çiftlerinin sayısını ayarlayın.
2. Üst ve alt her ikisi için single layer build-ups sayısını ayarlayın. Bir nüve gibi davranan en az bir
katman çifti olmalıdır.
3. Tasarımda kullanmak için microvias, buried vias, blind vias onay kutularını seçin.
4. Katman ayarları değiştirildikçe kör, gömülü veya micro vialar için kabul edilebilir katman birleşimleri
Allowed vias panosunda görünür. Tasarımınızda izin vermek istediğiniz katman birleşimlerini seçmek
için onay kutularını kullanın.
5. Allow routing alanında copper layer aşağı açılır listesinden rota özelliği atamayı istediğiniz bakır
katmanı seçin ve copper layer properties iletişim kutusunu görüntülemek için properties ‘itıklayın.
 Seçilen katmanda rotalamaya izin vermek için routable onay kutusunu yetkilendirin. Bakır trace
bias açılı listeden yatay, düşey veya hiçbirini seçin.
 copper layer properties iletişim kutusunu kapatmak için OK ‘i tıklayın.
6. Board alanında istenen board outline clearance ve board thickness girin.
7. İletişim kutusunu kapatmak için OK’i tıklayın.
1.4.4. Pads / Vias sekmesi
Aşağıdaki kısıtlamaları ayarlamak için PCB properties iletişim kutusunun Pads/Vias sekmesini kullanın.
 Delikli halka şeklinde pad
 Vialar
www.ozersenyurt.net
12



Mikro vialar
Ağ başına maksimum via
Aşırı büyük yüzey montajlı pad’ler
Delikli halka şeklinde pad
Üretici tavsiyesine uygun olan pad boyutları ile veritabanında bacak uçları tasarlayabilirsiniz. Bu ayarları
değiştirmek için veritabanında veya direk olarak tasarımınızda In-place part edit komutunu kullanarak
bacak uçlarını düzenleyebilirsiniz. Alternatif olarak bütün tasarıma veya belirli bacak uçlarına tasarım
kurallarının bir ayarını uygulayabilirisiniz.
Halka çember ayarı (bir pad veya vianın delik boşluğu etrafında bakırın çemberi) delik boşluğunun çapına
bağlı olan göreceli bir değer veya tam değeri belirlemeye izin verir. Örneğin 50mil delik boşluğu (çapı
25mil) göreceli değerin %60’şı 15mil (25milin %60’ı) halka çember oluşturacaktır. Göreceli ayarlar
kullanıldığında halka çemberin hiçbir zaman sınırın ötesine gitmemesini sağlamak için minimum ve
maksimum değer seçimi önemlidir.
Halka çember ayarını girmek için:
1. Pad/Via sekmesinde istediğiniz alan (top, inner, bottom) yanındaki düğmeyi tıklayın. Through hole
pad properties iletişim kutusu görüntülenir.
2. Fixed seçin ve sabit değer girin veya Relative’yi seçin ve göreceli ayar girin. Minimum ve maksimum
değerleri seçtiğinizden emin olun.
Bir bacak ucuna tasarım kuralı eklemek için:
1. Bacak ucunu seçin ve Edit menüsünden In-place part edit’i seçin.
2. Kural uygulanacak pad’ları seçin.
3. Sağ tıklayın ve Context menüsünden properties seçin.
4. Özellikler iletişim kutusunun pad sekmesinde Use design rules seçeneğini etkinleştirin.
Via’lar
Via’ları ayarlama ile bir via bakır yol yerleştirme süresince yerleştirildiğinde kullanılan varsayılan via
boyutları ayarlanır. Bu ayarlama tasarımda yerleştirilmekte olan via’ları uygulayacaktır.
Microvia’lar
Mikrovia alanında ayarladığın varsayılan via boyutları bakır yol yerleştirme süresince bir mikrovia
eklendiğinde kullanılmaktadır. Bu ayarlama tasarımda yerleştirilmekte olan mikrovia’ları uygulayacaktır.
target land diameter çaptaki mikrovia sonu belirlerken, Capture land diameter alanında mikrovia’nın
başladığı alan çapı belirlenir. Bu terimler IPC/JPCA-2315 yüksek yoğunluklu bağlantılar ve microvialar
standartıyla ilgili IPC ve JPCA gereğincedir.
Ağ başına maksimum vialar
Nets ağ başına izin verilen viların maksimum sayısını ayarlanan alandır.
Aşırı büyük yüzey montajlı padlar
Üretim sürecine bağlı olarak kullanılan sabit miktarlı bütün yüzey montajlı pad’ların boyutunu büyütmek
isteyebilirsiniz. Bu Top ve Bottom katmanlar için bağımsız olarak ayarlanabilir. Bu ayar pad’a eklenecek
olan miktarı gönderir. Çember pad durumunda bu miktar yarıçapa eklenir. Dörtgen veya kare pad
durumunda miktar uzunluk ve genişliğe eklenecektir.
1.4.5. General Layers sekmesi
Kart üzerindeki kullanılabilir katmanları kontrol etmek için PCB properties iletişim kutusunun General
Layers sekmesini kullanın.
Karttaki katmanların sayısını kontrol etmek için aşağıdaki yapın:
 Katman ismi yanında seçili onay kutusu ile karta katman ekleyin.
 Katman ismi yanında temizlenmiş onay kutusu ile karttan katman kaldırın.
Not: kart üzerinde geçici olarak sönükleştirilmiş veya gizlenmiş elde edilebilir bir katman olabilir.
Not: PCB tasarımında 10 mekanik CAD katmanı yapılır. Bu katmanlar PCB ile doğrudan ilgili bilgiyi
sağlamanıza izin verir. Tasarımınızın mekanik elemanlarını göstermek için onların üzerine elemanları
yerleştirin. Örneğin, kabin çerçevesi veya dirsek çerçevesi.
www.ozersenyurt.net
13
Katmanları yeniden isimlendirmek için:
1. Layer names alanında rename’i tıklayın. Select layer for renaming iletişim kutusu görüntülenir.
2. Yeniden isimlendirmek istediğiniz katmanı seçin ve OK’i tıklayın. layer iletişim kutusu görüntülenir.
3. Yeni layer name girin ve OK’i tıklayın.
1.4.6. design rules sekmesi
PCB tasarım kurallarını ayarlamak için:
1. Design rules sekmesi üzerine tıklayın.
2. Aşağıdaki parametreleri istendiği gibi ayarlayın:
 Trace width settings – bakır yol genişliğini, minimum ve maksimum bakır yol genişliğini ayarlayın.
 Trace length settings – minimum ve maksimum bakır yol uzunluğunu ayarlayın.
 Trace neck settings – minimum ve maksimum bakır yol boyun uzunluğunu ayarlayın.
 Clearance settings – bakır yollara, padlare, vialara ve bakır alanlara açıklık ayarlayın. Bütün bu
Clearance’lerin etkin olması ve tablo görünümünde gösterilmesi için, use multiple clearances
onay kutusu seçilmelidir. Aksi durumda clearance yalnız bakır yollara işletilecektir.
 Component spacing settings – elemanlar arasındaki minimum mesafeyi ayarlayın.
 Pin & gatesswapping settings uç ve kapı değiştirme için parametreleri ayarlayın.
 Thermal relief – ısıl kurtarma şeklini ayarlayın.
1.4.7. Favori katmanları ayarlama
Favorite layers sekmesini kullanarak 10’dan fazla kısayol atayabilirsiniz. Bu kısayollar katmanı aktif
yapmakta kullanılabilir. Aktif katman yeni elemanlar yerleştirilen veya silmeler yapılacak katmandır.
Katmana kısayol sayısı atamak için:
1. Favorite layers sekmesi üzerine tıklayın.
2. Her katman sayısı yanında açılır liste kutusundan istediğiniz katmanı seçin. Örneğin alt bakır
katmana katman 2’yi atamak isteyebilirsiniz.
3. OK’i tıklayın.
Bir katmanı aktif yapmak için, klavyenizde CTRL+ALT+<katman numarası> basın. Katman aktif olur ve
tasarım design toolbox layers sekmesinde yüksek parlaklıkta olur. Yukarıdaki örnekte klavyenizde
CTRL+ALT+2 basılırsa alt bakır katmanı aktif yapacaktır.
1.5.
Design Toolbox
Design Toolbox kullanıcı ara yüzünün çok önemli bir parçasıdır.
Ultioard’ın işlevselliğinin esas kontrol kısmı tasarım çalışmalarınızı yönetmekte sık sık kullanacaksınız.
Geçişi açıp kapamak için View menüsünden tasarım Design Toolbox kullanın.
www.ozersenyurt.net
14
Tasarım araç kutusu aşağıdaki gibi kullanılan iki sekme yapılmıştır.
 Projects sekmesi projelerinizi direk olarak açarak görüntülemenize izin verir. Her bir tasarım bir
veya daha çok tasarım içerir. Özel tasarımı direk görüntülemek için çift tıklama yapın.
 Layers sekmesi tasarımınızda katmanlar arasında hareket etmenize, katman görüntülerini kontrol
etmenize ve diğer birkaç eylemi yapmanıza izin verir.
1.6.
Spreadsheet görünümü
Spreadsheet View bacak uçları, simgeler ve tasarım içerikleri gibi, eleman ayrıntı içerik parametrelerinin
hızlı gelişmiş görüntülenmesine ve düzenlenmesine izin verir.
Varsayılan olarak Spreadsheet View bir proje açılana kadar görüntülenmez. Spreadsheet View açıp
kapama geçişi için View menüsünden Spreadsheet View seçin.
Spreadsheet View aşağıdaki düğmeler kullanılabilir.
Not: düğmeler bütün tablolarda görüntülenmez.
Simge
Simge Adı
Yukarı sıralama
Açıklama
Bir metin dosyası gibi seçiminizin saklandığı standart
Windows Kayıt iletişimu gösterir.
Virgül ile bölünmüş değer dosyası gibi seçiminizin
saklandığı standart Windows Kayıt iletişimu gösterir.
Seçilmiş veri görüntüleme için Microsoft Excel tablosu
açmak için tıklayın. Bu fonksiyonu kullanmak için Excel
kurulmuş olmalıdır.
Seçilmiş sütunu yukarı dizide sıralar.
Aşağı sıralama
Seçilmiş sütünu aşağı dizide sıralar.
Yazdır
Seçilmiş sekmedeki veriyi yazdırır.
Kopyala
Seçimi panoya kopyalar.
Parça bul ve seç
Seçilmiş parça üzerine yaklaştırır.
Seçilmiş kilitsiz parçayı kilitler veya seçilmiş kilitli parçayı
kilitsiz yapar.
Metin dosyasına gönder
CSV dosyasına gönder
Excel’e gönder
Seçilmiş parçayı kilitle
Konumsuz parçayı
yerleştirmeye başla
Öngörünüm
Spreadsheet View geçişinin öngörünüm fonksiyonunun açıp
kapatır.
Not: Ayrıca Spreadsheet View’de sağ tıklayarak gelen menüden yukarıdaki komutlara erişebilirsiniz.
1.6.1. Spreadsheet View: DRC sekmesi
DRC sekmesi hataları görüntüler ( örneğin tasarım kural hatları) ve siz çalışırken meydana gelen hataları
uyarır. Hatalar üzerine sağ tıklarsanız çalışma alanı üzerinde hataya ulaşırsınız.
DRC sekmesi üzerinde bir parçaya sağ tıkladığınızda aşağıda elde edilebilir seçimler bir menüde
görüntülenir:
 Copy – DRC sekmesindeki bütün parçaları kopyalar ve panoya yerleştirir.
www.ozersenyurt.net
15




Go to Error/tag – çalışma alanı üzerinde vurgulanmış hataya gitmek için tıkla.
Add to fitler– seçilmiş hata uyarı türü dışındakileri filtrelemek için tıkla. Hata/uyarının bu türü DRC
sekmesinde uzun gösterilmeyecektir.
Remove all filters – filtreden bütün hata/uyarı türlerini kaldırmak için tıkla. Bütün hatalar ve
uyarılar DRC sekmesinde şimdi gösterilmeyecektir.
Start filter manager – filtre yöneticisini başlatmak için tıklayın.
1.6.2. Spreadsheet View: Results sekmesi
Tasarımda aranan elemanların sonuçları Results sekmesinde görüntülenir. Bir de yapılmış bağlantı
kontrolünün sonuçlarını gösterir.
Not: Yeni bir veri içerdiğinde Results sekmesi kırmızı yanıp söner.
1.6.3. Spreadsheet View: Parts sekmesi
Tasarımınızdaki parçalar ile çalışmak için Parts sekmesini kullanın.
Sütun
Etiketsiz
Refdes
Açıklama
Kart çerçevesine bir parçanın yerleştirilip yerleştirilmediğini renklendirilmiş
çember (parlak yeşil) ile yerleştirmeyi bekleyen kart çerçevesinin dışındaki parça
(koyu yeşil) ile gösterir. Parça kilitli ise portakal renkli gösterir.
Elemanların referans yöneticisi (tek tanımlayıcı)
www.ozersenyurt.net
16
Value
Shape
Locked
Trace
clearance
Component
spacing
Pin swap
Gate swap
Part group
Elemanların değeri örneğin 150pF kondansatör
Elemanların fiziksel bacak uçları
Taşınamayan elemanı için YES gösterir. Eleman taşınabilir ise NO gösterir.
Herhangi bir bakır yol ile eleman arasında izin verilen minimum boşluktur.
Buradan veya Group editor kullanarak bir değer girebilirsiniz.
Elemanlar arasındaki izin verilen minimum boşluktur. Buradan veya Group editor
kullanarak bir değer girebilirsiniz.
Eğer yetkilendirilmişse kablolama işlemi süresince uçları değiştirmeye izin verir.
NO, YES veya Use Group Settings seçebilirsiniz.
Eğer yetkilendirilmişse kablolama işlemi süresince kapıları değiştirmeye izin
verir. Aynı entegre içinde kapılar değiştirmek için yalnızca iç kapılar “Internal
Gates only”, entegreler arasında kapıları değiştirmek için değiştirme yok “No
swapping”, Gelişmiş değiştirme “Advanced swappimg” (her iki aygıt “Advanced
swapping”e ayarlanmalıdır)veya “Use Group settings” seçebilirsiniz.
Yerleştirilmiş parça içinde grup. Açılı listeden mevcut grup veya “No group”
seçebilirsiniz. Parça grupları Group editor’de oluşturulabilir.
1.6.4. Spreadsheet View: Parts Groups sekmesi
Aşağıdaki tabloda ifade edildiği gibi parça gruplar ile çalışmak için Parts Groups sekmesini kullanın.
Sütun
Part Group
Trace
Clearance
Component
Spacing
Pin swap
Gate swap
Locked
Açıklama
Parça içeren bir gruptur.
Herhangi bir trace ve grupta elemanlar arasında izin verilen minimum boşluktur.
Buraya değer girebilir veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Grupta elemanlar arasında izin verilen minimum boşluktur. Buraya değer girebilir
veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Eğer etkinse, aynı bileşenler için izin verilen pinler kablolama işlemi süresince
değiştirilebilir.
Eğer etkinse izin verilen aynı kapılara kablolama işlemi süresince değiştirilebilir.
“Yalnızca iç kapıları” seçerseniz aynı IC’de kapıları değiştirecek, “Değiştirme yok”
veya “Gelişmiş Değiştirme” seçerseniz Entegreler arasında kapıları değiştirirsiniz
(her iki aygıt gelişmiş değiştirmeye ayarlanmış olmalıdır).
“Evet” işaretli ise elemanlar taşınamaz, “Hayır” işaretli ise elemanlar taşınabilir.
1.6.5. Spreadsheet View: Nets sekmesi
Tasarımınızda ağ listesi ile çalışmak için Nets sekmesini kullanın.
Sütun
Etiketsiz
Nets name
Locked
Trace width
Max width
Min width
Topology
Trace length
Max length
Min length
Açıklama
Ağ için bakır kablolanıp kablolanmadığını renklendirilmiş daire gösterir. Parlak yeşil
ise kart çerçevesine yerleştirilmiş, koyu yeşil ise yerleştirmeye hazırdır. Portakal
renkli ise kilitlenmiş olan ağ için bakırı gösterir. Kablolanana kadar ağ kilitlenemez.
Ağın tek tanımlayıcısı
Taşınamayacak olan ağı YES gösterir. Taşınabilen ağı NO gösterir. Kablolanana
kadar ağ kilitlenemez.
Kablolama süresince varsayılan bakır yol genişliği yerleştirilir. Buraya değeri girebilir
veya Group Editor kullanabilirsiniz.
Kablolama süresince yerleştirilecek bir bakır yol için maksimum genişlik. Buraya
değeri girebilir veya Group Editor kullanabilirsiniz.
Kablolama süresince yerleştirilecek bir bakır yol için minimum genişlik. Buraya
değeri girebilir veya Group Editor kullanabilirsiniz.
netlist Editor ağ haritası ayarlanır. shortest, Daisy Chain ve Star seçiniz.
Kablolanmış ağın uzunluğu
Bir ağda bakırın izinverilebilir maksimum uzunluğu. Eğer topology Shortest
ayarlanırsa uygulanamaz (N/A).
Bir ağda bakırın izinverilebilir maksimum uzunluğu. Eğer topology Shortest
ayarlanırsa uygulanamaz (N/A).
www.ozersenyurt.net
17
Trace
clearance
Routing layers
Routing Priority
Net group
Bus group
Differential pair
Shield net
Shield width
Show rastnest
Max via count
Via drill
diameter
Via pad
diameter
Herhangi bir bakır yol ve gruptaki elemanlar arasında izin verilen minimum
boşluktur. Buraya değeri girebilir veya Group Editor kullanabilirsiniz.
Kablolama katmanları bu ağ grubuna atanır. layers Appl’ iletişim kutusunu
görüntülemek için tıklayın. Kablolama bakırı kullanmak için katmanları burada
ayarlayın.
Seçilmiş ağ için kablolama önceliği. En yüksek öncelik 1’dir. İkinci öncelik 2’dir. Eğer
öncelikli kablolama gerekmiyorsa “None” seçiniz. Bu özellik Ultiboard’ın bütün
sürümlerinde kullanılamaz.
Ağ içeren gruptur. Buraya grup ismi girebilirsiniz veya Gorup Editor kullanın.
Ağ içeren bus grubudur. Buraya grup ismi girebilirsiniz veya Gorup Editor kullanın.
Ağa ait farklı çiftlerdir.
Bu ağı korumalı kullanmak için, açılır listeden bu ağı seçmek için kullanın.
Ağın koruma genişliği. Bu özellik Ultiboardın bütün sürümlerinde kullanılamaz..
Seçilmiş ağın geçici bağlantılarını gösterebilir veya gizleyebilirsiniz.
Seçilmiş ağ için izin verilen viaların maksimum sayısıdır. Grup ayarlarını veya genel
ayarları kullanabilirsiniz.
Via pad’in deliğinin çapıdır.
Via pad’in toplam çapıdır.
1.6.6. Spreadsheet View: Via Nets Group sekmesi
Net Groups sekmesi ağ grupları ile çalışırken kullanılır.
Sütun
Net group
Trace width
Max width
Min width
Max length
Min length
Trace
clearance
Routing layers
Routing priority
Locked
Max via count
Açıklama
Ağ içeren gruptur. Grup ismini buraya girebilirsiniz veya Group Editor
kullanabilirsiniz.
Kablolama süresince yerleştirilen gruptaki bakır yolların varsayılan genişliği. Buraya
değer girebilir veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Grupta kablolama süresince yerleştirilecek bir bakır yolun maksimum genişliği.
Buraya değer girebilir veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Grupta kablolama süresince yerleştirilecek bir bakır yolun minimum genişliği. Buraya
değer girebilir veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Bir ağ grubundaki bakırın izin verilebilir maksimum uzunluğu. topology shortest
ayarlanırsa uygulanamaz.
Bir ağ grubundaki bakırın izin verilebilir minimum uzunluğu. topology shortest
ayarlanırsa uygulanamaz.
Herhangi başka bakır yol ve gruptaki bakır yollar arasında izin verilmiş minimum
boşluktur. Buraya değer girebilir veya grup düzenleyiciyi kullanabilirsiniz.
Kablolama katmanları bu ağ grubuna atanmıştır. Kablolama bakırı kullanmak için
ayarladığınız Layers to Appl’i iletişim kutusunu görüntülemek için tıklayın.
Seçilmiş ağ grubu için kablolama önceliği. En yüksek öncelik 1’dir, ikinci en yüksek
öncelik 2’dir. Eğer kablolama önceliği gerekmiyorsa “None” olarak bırakın. Bu özellik
ultiboard2’nin bütün sürümlerinde elde edilemez.
Taşınamayacak olan ağı YES gösterir. Taşınabilen ağı NO gösterir.
Ağ grubunda izin verilen viaların maksimum sayısıdır.
1.6.7. Spreadsheet View: SMT pads sekmesi
Yüzey birleşimli elemanların pad bilgisi ile çalışmak için SMT Pads sekmesini kullanın.
Sütun
Pad name
Pad shape
Pad radius
Pad width
Açıklama
Pin numarası ve tasarlayıcı Refdes ile Pad için tek tanımlayıcıdır. Örneğin U1,P1
Refdes U1 ile elemanın bir numaralı ucudur.
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlanan pad şekli.
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlanan pad yarıçapı.
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlandığı gibi padın genişliği.
www.ozersenyurt.net
18
Pad height
Trace
clearance
Neck length
Neck max
Neck min
Min width
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlandığı gibi padın yüksekliği
Bakır yolun elemana boşluğu. Ağ ayarlarını kullanabilirsiniz veya SMT pin properties
iletişim kutusunda ayarlayabilirsiniz.
Uça eklenen bakır yol boyunun varsayılan uzunluğu. SMT pin properties iletişim
kutusunda ayarlanır.
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlanan uça eklenen bakır yol boyunun izin
verilen maksimum uzunluğu
SMT pin properties iletişim kutusunda ayarlanan uça eklenen bakır yol boyunun izin
verilen minimum uzunluğu
İzin verilen minimum bakır yol genişliği.
1.6.8. Spreadsheet View: THT Pads sekmesi
Through-hole kart teknolojisi elemanları pad bilgileri ile çalışmak için THT pads sekmesini kullanın.
Sütun
Pad name
Top pad shape
Inner pad
shape
Bottom pad
shape
Annular ring
Pad diameter
Drill diameter
Trace
clearance
Açıklama
Pin numarası ve tasarlayıcı Refdes ile Pad için tek tanımlayıcıdır. Örneğin U1,P1
Refdes U1 ile elemanın bir numaralı ucudur.
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan üst katman padinin şekli.
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan iç katman padinin şekli.
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan alt katman padinin şekli.
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan pad için halka yüzük
boyutu.
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan padin çapı
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan padin matkap deliğinin çapı
through hole pin properties iletişim kutusunda ayarlanan pad ve bakır yollar
arasında izin verilen minimum boşluk.
1.6.9. Spreadsheet View: Vias sekmesi
Via bilgileri ile çalışmak için Vias sekmesini kullanın.
Sütun
Assume net
Board side
Pad diameter
Drill diameter
Trace
clearance
Locked
Soldermask
Açıklama
Via bağlanmış ağ için tek tanımlayıcı. Açılır liste kullanılarak değiştirilebilir.
Via görüntülenen kartın kenarı
Via properties iletişim kutusunda ayarlanan vianın çapı.
Via properties iletişim kutusunda ayarlanan viadaki matkap deliğinin çapı
Via properties iletişim kutusunda ayarlanan via ve pad arasında izin verilen
minimum boşluk.
Via bulunan lehim maskesi üzerinde kartın kenarı. Her ikisi, alt, hiçbiri, üst seçin.
1.6.10. Spreadsheet View: Copper areas sekmesi
Bakır alanlar bilgisi ile çalışmak için bakır alanlar Copper areas sekmesini kullanın.
Sütun
Layer
Locked
Net
Trace
clearance
Termal
relief
style
Açıklama
Copper areas proterties iletişim kutusunda ayarlandığı gibi bulunan bakır alan
katman
Bakır alana bağlanan ağın tek tanımlayıcısı.
copper areas proterties iletişim kutusunda ayarlandığı gibi bakır alan ve bakır yollar
arasında izin verilen minimum boşluk
copper areas proterties iletişim kutusunda ayarlandığı gibi bakır alan için ısısal
kabartmanın türü
www.ozersenyurt.net
19
1.6.11. Spreadsheet View: Keep Ins/Outs sekmesi
İçte tut veya dışta tut alanları bilgisi ile çalışmak için Keep Ins/Outs sekmesini kullanın.
Sütun
Name
Type
Locked
Layers to
Appl’iy
Net group
Component
group
Heights bigger
than
Açıklama
İçte tut veya dışta tutun ismi. İçte Keep-in/keep-out iletişim kutusundan veya buradan
girebilirisiniz.
Alanın bir içte tut veya bir dışta tut olup olmadığını gösterir. Buradan veya İçte Keepin/keep-out iletişim kutusundan ayarlanabilir.
“YES” işaretli ise İçte tut/dışta tut alanı taşınamaz veya düzenlenemez. “NO” işaretli
ise İçte tut/dışta tut alanı taşınabilir.
İçte/dışta tutmayı uygulamak istediğiniz katmanları seçtiğiniz layers to Appl’i iletişim
kutusunu görüntülemek için çift tıklayın. Keep-in/keep-out iletişim kutusundan
ayarlanabilir.
İçte/dışta tut uygulamak istediğiniz ağ grubunun seçildiği select groups iletişim
kutusunu görüntülemek için çift tıklayın. Keep-in/keep-out iletişim kutusundan
ayarlanabilir.
İçte/dışta tut uygulamak istediğiniz eleman grubu seçtiğiniz select groups iletişim
kutusunu görüntülemek için çift tıklayın.
İçte/dışta tutma z-ekseni yükseklik değeri atayın. Doğrudan veya Keep-in/keep-out
iletişim kutusundan girilebilir.
1.6.12. Spreadsheet View: Layers sekmesi
Katman bilgileri ile çalışmak için Layers sekmesini kullanın.
Sütun
Layer name
Routable layer
Trace bias
Type
Açıklama
Katmanın ismi. Örneğin bakır üst kat
Katman üzerinde bakır yola kablolamaya izin vermek için “YES” seçin. Katman
üzerinde bakır yol kablolamayı önlemek için “NO” seçin.
Bakır yol eğilimini yatay için “H”yi, düşey için “V”’yi veya “hiçbiri”’ni ayarlayın.
Katman türü. ground, power, signal seçin veya işaretlemeyin.
1.6.13. Spreadsheet View: parts position sekmesi
Parça pozisyon bilgilerini göndermek veya görüntülemek için parts position sekmesini kullanın.
Sütun
RefDes
Position X
Position Y
Side
Rotation
Açıklama
Parça referans tasarlayıcı
Parçanın X ekseninde pozisyonu
Parçanın Y ekseninde pozisyonu
Parça görünümü üzerinde PCB’nin kenarı
PCB üzerinde parçanın yönlendirmesi
1.6.14. Spreadsheet View: Statistics sekmesi
Bu sekme aşağıda görünen istatistikleri görüntüler.
www.ozersenyurt.net
20
1.7.
Arayüzü özelleştirme
Ultiboard kullanıcı ara yüzü yüksek derecede özelleştirilebilir. Araç çubukları değişik pozisyonlarda veya
yönlendirmelerde kesilebilir. Araç çubuğunun içerikleri özelleştirilebilir. Yeni araç çubukları oluşturulabilir.
Farklı nesne türleri için bütün menüleri içeren menü sistemi tam olarak özelleştirilebilir.
Ayrıca klavye kısayol sistemi özelleştirilebilirdir. Araç çubukları üzerinde veya menülerde yerleştirilmiş
herhangi bir komut için atanmış olan bir tuş veya tuş bileşimlerine izin verir.
Arayüzü özelleştirmek için:
1. Options menüsünden Customize user interface seçin.
2. Aşağıdaki bölümlerde ayrıntılandırıldığı gibi customize iletişimu sekmesinde değişiklikleri yapın.
 Commands sekmesi,
 Toolbars sekmesi,
 Keyboard sekmesi,
 Menu sekmesi,
 Options sekmesi.
1.7.1. Commands sekmesi
Customize iletişim kutusunda Commands sekmesi araç çubukları ve menülere komutlar eklemek için
kullanılır.
Bir menüye veya araç çubuğuna komut eklemek için:
1. Commands listesinden istediğinizi menüye veya araç çubuğuna komutu sürükleyin. commands
listesinde bir komut seçildiğinde description alanında açıklama görüntülenir.
2. İhtiyaç olmayan komutu görmek istemiyorsan daha çok komutu göstermek için categories listesinde
başka bir seçim üzerine tıklayın.
3. Eğer görünmöeyen bir araç çubuğuna bir düğme eklemek istiyorsanız, Toolbars sekmesine tıklayın
ve görülebilir yapmak istediğiniz araç çubuğu yanındaki onay kutusunu tıklayın.
4. Özelleştirmeyi tamamladığınızda close’u tıklayın.
Bir menüden veya araç çubuğundan bir komutu kaldırmak için, üzerinde sağ tıklayın ve görüntüden
delete seçin. Bu yaptığında Customize iletişim kutusu açık olmalıdır.
Bir menü veya araç çubuğundaki bir komutun yerini değiştirmek için onu yeni bir yere sürükleyin. Bu
yaptığında Customize iletişim kutusu açık olmalıdır.
1.7.2. Toolbars sekmesi
Customize iletişim kutusunda Toolbars sekmesi araç çubuklarını göstermek, gizlemek veya yeni bir özel
araç çubuğu eklemek için kullanılır.
Bu sekmedeki özellikleri kullanmak için:
1. Bir araç çubuğu görüntülemek için Toolbars listesindeki istediğiniz araç çubuğunun kenarındaki onay
kutusunu seçin.
2. Bir araç çubuğunu gizlemek için onay kutusunda seçimi iptal edin.
Not: menü çubuğunun seçimini iptal edemezsiniz.
3. Bu sekmede düğmeler aşağıdaki işlevdedir:
 Reset All – Bütün araç çubukları veya direk olarak seçilmiş araç çubuklarını yeniden yerleşip
yerleşmeyeceğini seçtiğin yeniden yerleştir Reset Toolbars iletişim kutusu görüntülenir.
Kullanmak istediğin Configuration dosyasını seçmek için yöneltirsin. Örneğin; “default.excfg”.
 New – yeni bir araç çubuğuna isim girdiğiniz (toolbar name iletişim kutusunu gösterir). OK
tıkladığında isim girdiğin yeni araç çubuğu oluşturulur.
 Renamed – kendi oluşturduğun bir araç çubuğunu yeniden isimlendirmede kullanılır. Ultiboard’da
varsayılan olarak bulunan araç çubukları yeniden isimlendirilemez.
 Delete – seçilmiş araç çubuğunu silmek için kullanın. Ultiboard’da varsayılan olarak bulunan araç
çubukları silinemez.
 Show text labels – araç çubuğundaki komutun simgesi ile birlikte metin etiketlerini görüntülemek
için onay kutusunu seçin.
4. Özelleştirmeyi tamamladığında Close’u tıklayın.
www.ozersenyurt.net
21
1.7.3. Keyboard sekmesi
Keyboard sekmesi klavye kısa yolları ayarlamak için kullanılır.
Klavye kısa yollarını ayarlamak için:
1. Aşağı açılır Kategori listesinden bir menü ve commands listesinden istediğiniz komutu seçin. Eğer bir
kısayol önceden atanmışsa Current keys alanında görüntülenir.
2. Press new shortcut key alanında yeni kısa yolu girin.
3. Özelleştirmeyi tamamladığında Close’u tıklayın.
1.7.4. Menu sekmesi
Menu sekmesi Ultiboard’ın farklı kısımlarında sağ tıklama yaptığında görünen çeşitli içerikli duyarlı
menüleri değiştirmekte kullanılır.
İstenen menüyü görüntülemek için:
1. Select context menu açılır listesinden ayarlamak istenen menüyü seçin.
2. Görüntülenen menü üzerine sağ tıklayın ve istediğiniz gibi düzenleyin.
3. Menu animations açılır listesini ve Menu Shadows onay kutularını kullanarak istenilen menü etkilerini
seçin.
1.7.5. Options sekmesi
Customize iletişim kutusundaki Options sekmesi menü ve araç çubukları seçeneklerini ayarlamada
kullanılır.
Menü ve araç çubukları seçeneklerini ayarlamak için, onay kutularını istenildiği gibi açık veya kapalı
yapın.
1.7.6. Pop-up menus özelleştirilmesi
Araç çubuğu düğmelerinin ve menü parçalarının görünümlerini özelleştirmek için Customize iletişim
kutusu açıldığında bir Pop-up menu elde edilebilir.
Bir pop-up menu görüntülemek için:
1. Customize iletişim kutusunu açtığınızdan emin olun.
2. Bir menü parçası veya araç çubuğu üzerine sağ tıklayın ve istediğiniz seçenekleri seçin.
3. Button Apperance seçtiğinizde, seçilmiş araç düğmeleri görünümünü değiştirebileceğiniz Button
Apperance iletişim kutusu görünür.
www.ozersenyurt.net
22
BÖLÜM 2
2.
BİR TASARIMA BAŞLAMA
Bu bölüm Ultiboard’da bir tasarıma nasıl başlandığını açıklar.
2.1.
Tasarımlar ve projeler hakkında
Tasarımlar kolay erişim için birlikte gruplamanıza izin veren projelerin içine saklanır. Bu şekilde arasında
mantıklı bağlantı olan bütün tasarımlar (yani hepsi belli bir proje ile ilgili olabilir) bir dosyada uygun olarak
yerleştirilir.
Ultiboard’ın sürümlerine bağlı olarak açmak istediğiniz çok proje ve tasarımlar olabilir.
2.2.
Bir proje oluşturma
Yeni bir proje dosyası oluşturmak için:
1. file menüsünden new Project’i seçin. new Project iletişim kutusu görüntülenir.
2. Project name alanına proje ismi yazın.
3. Tasarım türü açılır listesinden PCB design seçin. Diğer seçenek Ultiboard’un mekanik CAD
yeteneğini (ön paneller, kutular gibi) kullanmanıza izin verir.
4. Dosyanın tutulduğu klasörü gösterin. location alanında varsayılan gösterileni kabul edebilir veya
farklı bir yer seçmek için göz atma düğmesine tıklayın.
5. OK’i tıklayın. new Project iletişim kutusu kapanır ve proje dosyasının ismi ile aynı boş bir tasarım
açılır. Dosya oluşturduğunda aynı zamanda tasarım aynı olduğu sürece design toolbox projects
sekmesinde görünür.
Not: bir tasarıma yeni bir isim vermek için, üzerinde sağ tıklayın ve rename’i seçin.
2.3.
Bir tasarım oluşturma
Bir proje dosyası oluşturduğunda otomatik olarak bir tasarım oluşur. Bir tasarım oluşturabilir ve mevcut
proje dosyası içine gönderebilirsiniz. Bir tasarımın her zaman bir proje ile ilgili olduğunu unutmayın.
Bir tasarım dosyası oluşturmak için:
1. file menüsünden open seçin ve eğer açılmamışsa tasarımı eklemek için proje açılır.
2. file menüsünden new design seçin. new design iletişim penceresi görüntülenir.
3.
4.
5.
6.
design name alanında tasarım ismi yazın.
design type açılır listesinden PCB Design seçin.
Tasarım içeren açık projeyi seçin. add to Project açılır listesi yalnızca açık projeleri gösterir.
OK’i tıklayın. new design iletişim kutusu kapanır ve belirlediğiniz isimle boş bir tasarım açılır.
projects sekmesinde proje dosyasının belirlediğiniz bir parçası yeni tasarımı gösterir.
2.4.
Netlist dosyasından bir tasarım oluşturma
Ağ listesi dosyasına dayanan bir tasarım oluşturabilirsiniz. Ağ listesi elemanlar ve kartın ağlarını (uçlar
arasındaki elektriksel bağlantılar) gösteren bilgileri içerir. Multisim Ultiboard içine şemayı yüklemek için
gereken bütün ayrıntıların olduğu “.EWNET” dosyası oluşturur.
www.ozersenyurt.net
23
Not: Bu dosya, eğer multisimde analiz yapılırken “set node trace widths using the results from this
analysis” onay kutusunu onaylamışsanız Trace Width Analysis sonuçlarını içerir. Eğer PCB kısıtlamaları
Multisim dosyasında ayarlanırsa onlar da netlist dosyasına eklenecektir.
Bir ağ listesi dosyası eklemek için:
1. file menüsünden import seçeneğinden UB Netlist seçiniz. İstenilen dosya seçin ve open tıklayın.
Aşağıdaki pencere görünür.
2. İstediğiniz parametreleri girin ve OK’i tıklayın.
www.ozersenyurt.net
24
3. İstediğiniz eylemleri seçin (varsayılan hepsidir) ve OK’i tıklayın. Yerleştirilmiş hazır elemanlar
çalışma alanı üzerinde kartın dış kenarına yerleştirilir.
2.5.
Projelerle çalışma
Tasarımlar ve projeler design, toolbox projects sekmesinde görüntülenir.
Projects sekmesinde görülen tasarım ve projeleri açmak için, üzerine tıklayın veya sağ tıllayın ve
içerik menüsünden open window’u seçin.
Bir tasarımı yeniden isimlendirmek için üzerinde sağ tıklayın ve içerik menüsünden rename seçin.
Sonra tasarımınıza yeni bir isim girebilirsiniz.
projects sekmesinde gösterilen bir tasarımı silmek için üzerinde sağ tıklayın ve içerik menüsünden
remove design’i seçin. (bir proje dosyası silmek için sistem üzerinde geçerli yerden onu silin.)
2.6.
Mevcut dosyayı açma
Mevcut bir dosyayı açmak için:
1. file menüsünden open seçin. Dosya türünde varsayılan Ultiboard dosyalarının bulunduğu
Standart dosya seçim iletişim kutusu görüntülenir.
2. Dosya türü listesinde açmak için dosyanın türünü seçin. Aşağıdakileri açabilirsiniz:
Ultiboard files (*.ewprj)
Orcad files (*.max, *.llb)
Protel files (*.pcb, *.ddb)
Gerber files (*.g)
DXF files (*.dxf)
Ultiboard 5 design files (*.ddf)
Ultiboard 5 libraries (*.l55)
Netlist files (*.ewnet, *.net, *.nt7)
Calay netlist files (*.net)
www.ozersenyurt.net
25
Not: electronics workbench yazılımı tarafından oluşturulan klasördeki bütün dosyaları ve diğer yazılımları
görüntülemek için *.* seçin.
3. Görüntülenen listeden bir dosya seçin ve OK’i tıklayın. İlişkili projeler ile birlikte dosya açılır.
Ultiboard proje dosyası açılırsa projects sekmesinde proje içinde tasarımları görürsünüz.
Eğer sürüm5 “.ddf” dosyası açılmışsa, çalışma alanında görünen tasarımı görürsünüz. Bir dosya otomatik
olarak aynı isimle oluşturulur.
2.7.
Kaydetme ve kapatma
Bir dosyayı kaydetmek için projects sekmesinde dosya ismi üzerinde sağ tıklayın ve içerik
menüsünden save seçin veya file menüsünden save seçin. Bir dosya saklanıyorken dosyada tasarımlar
da saklanır. projects sekmesinde bir dosya seçebilir ve save düğmesi tıklayabilirsiniz. Bir tasarım
kaydediyorken dosyayı da (dosyadaki diğer tasarımları da) kaydeder.
Bir dosyayı yeni bir isim veya yere kaydetmek için file menüsünden save as seçin ve yeni isim ve yeri
girin. Dosyadaki bütün tasarımlar yeni yere kaydedilir.
Bütün açık dosya ve tasarımları kaydetmek için file menüsünden save all’ı seçin.
Geçerli dosya ve tasarımı kapatmak için file menüsünden close’u seçin. Eğer dosya veya tasarımlardaki
kaydedilmemiş değişiklikler varsa dosya veya tasarımları kaydetmek için yönlendirin.
Bütün açık projeler ve tasarımları kapatmak için file menüsünden close all’ı seçin. Eğer dosya veya
tasarımlardaki kaydedilmemiş değişiklikler varsa dosya veya tasarımları kaydetmek için yönlendirin.
2.8.
Tasarımdan Teknolojik tanımlamalar kaydetme
Geçerli tasarımdan bir teknoloji dosyasına teknolojik tanımlamalar kaydedebilirsiniz.
Tasarımın teknolojik tanımlamalarını kaydetmek için:
İstediğiniz tasarımı ultiboard’da açınız.
file menüsünden save technology seçin. technology file settings iletişim kutusu görüntülenir.
Kaydetmek istediğiniz teknoloji parametrelerini seçin ve OK tıklayın. Standart Windows kayıt iletişimu
görüntülenir. Teknoloji dosyası için arzu ettiğiniz dosya yolunu seçin, file name alanına isim girin ve save
tıklayın.
2.9.
Teknoloji dosyalarının yüklenmesi
Daha önce kaydedilmiş olan bir teknoloji dosyasından teknolojik tanımlamaları yükleyebilirsiniz.
Aktif dosyaya teknoloji yüklemek için:
file menüsünden load technology’i seçin. Standart Windows aç iletişimu görüntülenir.
İstediğiniz klasöre gidin, istenen teknoloji dosyasını vurgulayın ve open’ı tıklayın. Teknoloji aktar iletişimu
görüntülenir.
Açık tasarım dosyanıza yüklemek için istenilen parçaları seçin ve OK’i tıklayın.
2.10. Seçilen ve seçilmeyen elemanlar
Parçalar, delik, bakır yollar gibi tasarımdaki tek veya bir çok elemanı seçebilir veya seçimi iptal
edebilirsiniz.
Kart üzerinde tek bir eleman seçmek için elemana tıklayın. Seçilmiş olan eleman etrafındaki belirleme
çizgisi veya bakır yolu işaret edilir.
Kart üzerinde birçok eleman seçmek için: seçmek istediğiniz elemana tıklarken SHIFT düğmesine basılı
tutun veya tıklayın ve seçilmiş olan elemanın etrafında sürükleyerek bir kutu çizin. Farenin düğmesini
bıraktığınızda elemanlar seçilmiş kutu içerisindedir.
Kartın bütün elemanlarını seçmek için edit menüsünden select all’ı seçin veya CTRL+A basın.
Bir parça bakır yol değil bütün bakır yolu seçmek için:
Seçmek istediğiniz bakır yola ait parçayı seçin.
edit menüsünden bütün select entire trace’i seçin. Bütün bakır yol seçilmiştir.
Bir elemanın seçimini iptal etmek için başka bir eleman seçin. İlkinin seçimi iptal edilir.
Seçilmiş bir grup elemandan bir tanesinin seçimini iptal etmek için, seçimi iptal edilecek elemana
tıklanırken CTRL düğmesine basılı tutun.
www.ozersenyurt.net
26
Seçim filtresi kullanma
Bir karta bakır yollar ve daha çok elemanlar eklendikçe, kullanmak istediğinizi seçmek çok daha zor
olabilir. Ultiboard kontrollü seçime izin veren seçim filtresi sağlar. Seçim filtreleri edit menüsünden
selection filter ve seçim araç çubuğundan bulunmaktadır. Varsayılan olarak seçim filtreleri herhangi bir
elemanı seçebileceğiniz hepsinin üzerindedir. Belirli elemanları seçmek veya seçimi iptal etmek için
filtreler açık veya kapalı yapılabilir. Örneğin, sadece bakır yolları seçmek için diğer seçim filtrelerini
geçersiz kılar ve sadece bakır yolları geçerli kılar. Tasarımınızda çalıştıkça seçim filtrelerinin elemanları
yanlışlıkla seçmeyi (ve muhtemel düzenlemeyi) önlemek için faydalı farklı bileşimleri bulacaksınız.
2.11. Yerleştirme ve seçim durumu
Ultiboard kart üzerinde yerleştirilen şekiller, parçalar veya bakır yollar eylemlerini muhtemelen
tekrarlayacak olduğunuzu varsayar. Sonuç olarak, kart üzerine bir parça yerleştirdiğinizde parçanın aynı
biçimde tekrarlı olarak yerleştirmeye devam edebileceğiniz için “yerleştirme durumunda (fare işaretçisine
yerleştirme olduğunu işaret eden küçük bir simge eklenmiştir) kalırsınız. Kart üzerine bir şekil, parça veya
bakır yol yerleştirmeden sonra işaretçi resmi taşımaya devam eder ve diğer bir nesne yerleştirmeniz için
hazırdır. Diğer işlemler için seçim durumuna dönmeli ve bu durumdan çıkmalısınız.
Seçim durumuna dönmek ve yerleştirme durumundan çıkmak için: sağ tıklayın veya ESC düğmesine
basın veya place menüsünden select seçin.
2.12. Tasarım elemanlarını aramak
Açık bir projedeki mevcut bir elemanı öğrenmek için düzen (edit) menüsünden bul (find) komutu ile
arayabilirsiniz. Bu komut diğer uygulamalardaki bul işlemi gibi çalışırken bir de bir elemanın isim, numara,
şekil, değer veya bütün değişkenleri aramanıza izin verir.
Açık bir tasarımda bir eleman bulmak için:
1. edit menüsünden find seçin. find iletişim kutusu görüntülenir.
2. find what alanında aramak istediğiniz ne ise giriniz. Joker olup olmaksızın bir elemanın herhangi
bir öznitelik değerleri (örneğin isim, numara, şekil) belirtilerek arayabilirsiniz. Eğer bu alan boş
bırakılırsa tasarımdaki bütün elemanları bulacaksınız.
Not: find what açılır listesi bu oturumda yapılan bütün aramaları gösterir.
3. Sadece belirli nitelikleri aramaya mecbur etmek için find specialaçılır listesinden seçiniz. Örneğin,
find what alanında “test” girerseniz, bütün elemanların herhangi bir niteliğindeki “test” dizisi
bulacaksınız. Ama eğer find special açılır listesinden name seçilirse isminde “test” olan
elemanları sadece bulacaksınız.
4. Seçenek olarak bütün kelimelerle eşleşme veya durumla eşleşme seçeneği yetkilendirilir.
5. find tıklayın. Araştırma sonuçları spreadsheet view, results sekmesinde görüntülenir.
6. results sekmesinin üzerine tıklayın.
7. Bulunan herhangi bir elemana bakmak için results sekmesinde onun üzerine çift tıklayın veya
istediğiniz elemanın üzerinde sağ tıklayın ve görüntülenen menüden Go to seçin. Eleman
seçilmiş ve çalışma alanında görüntülenmiştir.
results sekmesindeki bilgileri silmek için results sekmesinde herhangi bir yere sağ tıklayın ve
görüntülenen menüden clear results seçin.
2.13. Tasarım görünümü seçenekleri
Düzenlerken yapılan şeyleri daha kolay görmek için tasarım görünümünüzü birkaç yolla kullanabilirsiniz,
hem de bitmiş tasarımın nasıl görüneceğini görebilirsiniz.
2.13.1. Tam ekranın kullanılması
Ultiboard ilk kez açıldığında program menü ve araç çubukları, kuş bakışı görünümü ve tasarım araç
kutusu ile çalışma alanı görüntüler. Çalışma alanının en iyi görünümünü elde etmek için büyütmek veya
çalışma alanını tam ekrana alma, yakınlaştırma işlemlerini kullanabilirsiniz.
Bir tasarımı tam ekran görüntülediğinizde tasarım dışında her şey gözden kaybolur (kaydırma çubuğunun
görünüp görünmeyeceği tercihler “preferences” iletişim kutusundaki ayarlarınıza bağlıdır). Çoğu işlevler
klavye eşitlikleri ile hala kullanılabilirler (örneğin yaklaştırma için F8 kullanabilirsiniz, uzaklaştırma için F9
kullanabilirsiniz). Yine, preferences iletişim kutusundaki ayarlarınıza bağlı olarak dış kenarlar üzerinde
imleçi hareket ettirerek tasarımda kaydırmanız mümkün olabilir.
www.ozersenyurt.net
27
Tam ekran görünümüne çalışma alanı değiştirmek için view menüsünden full screen seçin. Tam
ekran görünümünden çok ekran görünümüne dönmek için:
full screen close düğmesine tıklayın. Tasarıma dönülecektir.
Çoklu ekran görüntüsüne dönmek için full screen close düğmesine tıklayın.
2.13.2. Büyütme ve küçültme görünümü
Tasarımın bir parçası veya tamamında büyütme veya küçültme için kayırma işlevlerini kullanabilirsiniz.
Tasarımın bir kısmını büyütme için view menüsünden zoom in seçin veya F8’e basın. Kaydırma
çubuklarını kullanarak büyütülmüş tasarım görünümünüzü ayarlamanız gerekebilir.
Tasarım üzerinde seçilmiş bir alanı büyütme için:
view menüsünden zoom window seçin veya F6’ya basın, sonra tıklayın ve yakınlaştırma alanını
tanımlamak için kart üzerinde dikdörtgen alan çizin veya bird eye view üzerinde sürükleme ve tıklama ile
bir alan tanımlayın.
Tasarım görünümünü küçültme için view menüsünden zoom out seçin veya F9’a basın.
Yakınlaştırıp veya uzaklaştırdıktan sonra tasarımın tam görünümüne dönmek için F7’ye basın.
2.13.3. Tasarım tazeleme
Elemanları ekleme ve değiştirmeden sonra tasarım çok az karışmış gibi görünmeye başlayabilir. Örneğin
taşındıktan sonra tasarımın arkasında kalan elemanın parçaları gibi görünenler örneğin. Tasarımda etkin
olmamasına rağmen kullanılan bilgisayarın monitörünün sınırlandırmalarını içeren bir çok sebepten
olabilir.
Tasarımda olmayan resimleri kaldırmak, tasarımı temizlemek için:
view menüsünden ekranı redraw screen seçin veya view araç çubuğunda redraw tıklayın veya F5’e
basın.
2.13.4. Araç ipucu etiketi
Nesne bilgisini gösteren araç ipucu etiketi içeren imlecinizi değiştirmek için çalışma alanı üzerinde farenizi
hareket ettirdikçe CTRL düğmesine basılı tutun. Etiketteki bilgi nesne üzerinde hareket etmesine bağlı
olarak değişecektir.
www.ozersenyurt.net
28
BÖLÜM 3
3.
BİR TASARIM KURMA
Bu bölüm kartı ayarlamak için yapmanız gereken temel işlevleri açıklar. Bu görevler bakır yollar veya
elemanlar yerleştirmeden önce yerine getirilmelidir.
3.1.
Katmanlarla çalışma
3.1.1. Bakır katmanları belirlemek
Ultiboard 2 kattan 64 kata kadar kalınlıkta kart tanımlanmasına izin verir. Çok katmanlı kart oluşturmadan
önce üretimlerinin nasıl olduğunu bilmeniz gerekir. Tasarımı değiştirmek zor olacağı için ilk tasarım
kararlarınız önemlidir. Örneğin tasarımı normal bir besleme için kör ve gömülü vialı 6 katmandan sonra
kart tamamlanır. Kararlarınız üretim maliyeti dönemlerinde önemlidir. Kör ve gömülü via’lı 6 katmanlı kart
üretmek via yoluyla normal beslemeli 4 katmanlı kartı üretmekte maliyet çok daha önemli olacaktır.
Bakır katmanların sayısı ayarlandığında seçilen tabaka ayarları kart üretildiğinde kullanılacaktır. Bu
ayarlar kör ve gömülü vialar veya mikroviaları yerleştirirken Ultiboard’ın iç tasarım kuralı ile kullanıldığı
için önemlidir.
Bir PC (baskı devre) kart üretiminin iki yöntemi vardır (her iki yöntem birleştirmede kullanılabilir):
Birinci yöntem ki asitle oyulmakta olan ve sonra kısmî olarak iyileştirilmiş fiberglas /reçine yüzey ile birlikte
ince tabakalandırılmış yüzey üzerinde çift katmanlı bakır kullanılır. Katman çiftleri ile diğer katman çiftleri
bağı ve ön prepreg etkinleştirmek için ısı ve mekanik basınç kullanılır.
Diğer yöntem tipik olarak kartı yapmak için eklenmiş bakır folyonun tek katmanlı nüveli bir katman çifti
kullanılır. Ön prepreg katmanları birleştirmede kullanılır. Son ürünün eğrilmesini önlemek için genellikle
nüvenin üstüne ve altına eşit sayıda katman inşası eklenir.
Bir via baskı devre kartında kaplanmış bir deliktir, iki veya daha çok katmanın hem de kartın üst ve alt
yüzeylerin bağlanmasında kullanılır.
Blind via – kartın üst veya alt katmanına kartın iç katmanının bağlanan viadır.
Buried via– iç katmanları bağlayan viadır.
normal through hole via – bütün katmanları (üst, alt, ara) bağlayan viadır.
micro via – 5milden daha az çaptaki viadır. Sadece en fazla iki katmanı bağlar.
Tabaka dizisi Kör ve gömülü vialar veya microviaları yerleştirme için kabul edilebilir katman birleşimleri
belirlemede kullanılır. Örneğin bütün katmanlar katman çiftleriyse sonra kör vialar sadece dıştaki katman
arasında ve katman çiftleri arasında tamamen yerleştirilebilir. Bir kez katman dizisi belirlenince Ultiboard
kör ve gömülü vialar ve mikrovialar için kabul edilebilir katman birleşimlerini hesaplayacaktır. Sonra
mümkün olan birleşimlerden tasarımınızda kullanmak için birini seçersiniz.
Karttaki bakır katmanların sayısı board wizard ile ayarlanabilir.
3.1.2. Katmanlara erişme
design toolbox, layers sekmesi PCB tasarımınızın katmanları arasında dolaşmanıza ve görünümlerini
kontrol etmenize izin verir.
layers sekmesini görüntülemek için layers tıklayın (“design toolbox”). Sekme buradaki gibi görüntülenir:
www.ozersenyurt.net
29
Katmanlar sekmesi dört kısım içine bölünmüştür:
PCB – tasarımınızda çalışılan katmanlardır.
Assembly– kartınızın üretimi ile ilgili olan katmanlardır.
Information –faydalı tasarım bilgisi sağlayan ama kartın kendisinin fiziksel parçası olmayan gayri resmi
katmanlardır.
Mechanical layers – mekanik CAD ile ilgili diğer özellikler veya belgeleme için kullanılan katmanlardır.
Mekanik CAD bilgisi içeren dosyalar ve projeleri kurabilirsiniz.
Kırmızı aydınlatılmış katman aktif katmandır. Seçtiğiniz işlevlerden biri etkin olacaktır. Önce belirli bir
katman üzerinde çalışabilirsiniz, katmanın etkin olduğundan emin olmalısınız. Aktif katmana bağlı olarak
komutları elde edebilirsiniz ve araç çubukları değiştirilebilirsiniz.
İpucu
Ultiboard yalnızca geçerli katman için uygun olan bu işlevleri sunar. Örneğin tutkal maske katman
üzerindeyseniz, bakır alan yerleştirmede Place menüsünü kullanamazsınız.
Bir katmanı aktif katman yapmak için tasarım design toolbox katmanın ismi üzerinde çift tıklayın.
Katmanları görünür, sönükleştirilmiş veya gizli yaparak Katmanın görülebilirliğini etkileyebilirsiniz.
Çalışma alanında bir katmanı sönükleştirerek diğer katmanların üzerinde elemanları daha kolay görmek
için yapın, katmanın onay kutusunu tıklayın. Onay kutusu griye döner ve bu katmanın elemanı sönükleşir.
Çalışma alanında bir katmanı gizlemek için katmanın onay kutusuna iki kez tıklayın. Onay işareti kaybolur
ve katman üzerindeki elemanlar gizlenmiştir.
Not: bu işlem katmanların elemanlarını görünümünden kaldırırken, ne katman ne de elemanlar
tasarımdan silinir.
İpucu
spreadsheet view, nets tabında geçici show ratsnest sütunundan ve bir de ağ düzenleme iletişim
kutusundan (Net edit) geçici bağlantıları bireysel olarak gizleyebilir veya gösterebilirsiniz.
www.ozersenyurt.net
30
Bir katmandaki elemanların renklerini değiştirmek için katman ismi yanındaki renk kutusunu tıklayın ve
görünen iletişim kutusundan bir renk seçin. Bu katman üzerindeki bütün mevcut elemanlar ve bu katmana
eklenecek elemanlar bu renkte görünür. Şekillerin dışında onları yerleştirmede önceki araç çubuğundan
dolgu veya çizgi rengi seçebilirsiniz.
3.2.
Kart kenarları ile çalışma
Eğer yeni bir tasarım oluşturursanız kart kenar katmanı boş olacaktır. Aşağıdaki yollardan biriyle kart
kenarı oluşturabilirsiniz:
Çizim araç çubuğunu kullanarak kart kenarlarını çizin.
DXF dosyası ithal edin.
Veritabanından önceden tanımlı bir kart kenarı yerleştirin.
Kart sihirbazını kullanın.
3.2.1. Bir kart çerçevesi oluşturmak için çizim araç çubuğunu kullanma
Çizim araç çubuğunu kullanarak yeni bir kart kenarı oluşturmak için:
design toolbox, layers sekmesinde board outline katmanını çift tıklayın.
place / shape kullanarak kart kenarlarınız için istediğiniz şekli çizin. Örneğin, place / shape / rectangle
seçin ve dörtgen istediğiniz yükseklik ve uzunluğa kadar fareyi sürükleyin. Yerinde iken çapraz işarete
tıklayın.
Not:
Kesin koordinatlarda şekil çizmek için klavye üzerinde nümerik tuş takımındaki yıldız işaretine (*) tıklayın.
Giriş koordinat iletişim kutusu görüntülenir. X ve Y koordinatlarını girin ve OK’i basın. Bitiş noktası için
yıldız işaretini kullanmaya devam edin. Yıldız işaretinin kullanımını karıştırabilirsiniz ve her köşe durumu
için tıklayın.
Yerleşik kart çerçevesinin özelliklerini düzenlemek için, edit menüsünden properties seçin (board outline
katmanı üzerinde olmalısınız).
3.2.2. Bir DXF dosyası ithal etmek
Örneğin AutoCAD gibi bir CAD programından DXF kart çerçevesi ithal etmek için;
file / import / DXF seçin. Standart dosya seçici görüntülenir.
Dxf dosyası Doğru konum için dolaşın, seçin ve OK’i tıklayın.
DXF import settings iletişim kutusu görüntülenir.
3.2.3. Önceden tanımlı kart çerçevesini kullanmak
Ultiboard’un veritabanında önceden bulunan yaygın olarak kullanılan kart çerçevelerinden birini
kullanmak için;
Veritabanı yöneticisini başlatmak için place menüsünden from database seçin.
Kart çerçevesi kısmında dolaşın ve kullanmak istediğiniz çerçeveyi seçin.
www.ozersenyurt.net
31
Bitirmek için OK’i tıklayın.
3.2.4. Kart sihirbazını kullanmak
Kart sihirbazını kullanmak için;
1. tools menüsünden board wizard seçin. Kart sihirbazı –Board wizard – board technology iletişim
kutusu görüntülenir.
2. Katman teknolojisini değiştir seçeneğini etkinleştirin. Kart teknolojisini seçin ve ileriyi tıklayın.
Sihirbazın sonraki adımı seçeceğiniz teknoloji çeşidine bağlıdır.
3. Eğer multi-layers constructed with double sided board – layer pairs seçerseniz, kartın tabaka
ayarlarını tanımlayın.




layer pairs alanında yukarı aşağı okları kullanarak veya değer girerek kullanmayı planladığınız
katman çiftlerinin sayısını ayarlayın. Katmanlardan en az biri merkez gibi davranmalıdır.
Tasarımınızda kullanmak için Micro vialar, gömülü vialar veya kör vialar onay kutularını seçiniz.
Katman ayarlarında değişiklik yapmak gibi, Bilgi penceresi Micro vialar, gömülü veya kör vialar
için kabul edilebilir katman birleşimleri gösterir. Bu pencerede tasarımınızda izin vermek
istediğiniz katman birleşimlerini seçin.
İleriyi tıklayın.
4. Eğer Multi layer constructed with double sided boards and single layer stack-ups seçerseniz,
tabaka ayarlarını aşağıdaki gibi tanımlayın.
www.ozersenyurt.net
32





layer pairs alanında yukarı aşağı okları kullanarak veya değer girerek kullanmayı planladığınız
katman çiftlerinin sayısını ayarlayın. Katmanlardan en az biri merkez gibi davranmalıdır.
Üst ve alt her ikisi için tek katmanın yapımın sayısını ayarlayın. Katmanlardan en az biri merkez
gibi davranmalıdır.
Tasarımınızda kullanmak için Micro vialar, gömülü vialar veya kör vialar onay kutularını seçiniz.
Katman ayarlarında değişiklik yapmak gibi, bilgi penceresi Microvialar, gömülü veya kör vialar için
kabul edilebilir katman birleşimleri gösterir. Bu pencerede tasarımınızda izin vermek istediğiniz
katman birleşimlerini seçin.
İleriyi tıklayın.
5. Eğer tek veya çift kenarlı kart seçerseniz çok katmanlı kart için tabaka ayarlarını tanımladıktan
sonra next’i tıklayın.



Tasarımınız için varsayılan ölçüm units tanımlayın.
Kartın reference point tanımlayın.
board shape and size tanımlayın.
www.ozersenyurt.net
33


Kartın varsayılan clearance – diğer elemanlara uzak tutulan kartın kenarlarından mesafe
ayarlayın. Bir clearance arasından bir bakır yol çizmeyi deneyin veya bir clearance içine bir pad
gibi bir parça yerleştirmeyi deneyin. Tasarım kural hatası ile sonuçlanır.
finish tıklayın. Kart çerçevesini tasarımınıza yerleştirin.
3.3.
Kartın reference point ayarlama
Kartın referans noktası PCB düzeni ile alakalı fiziksel boyutlar için önemlidir. Bütün ölçümler orjinle ilgili
olarak gösterilir. Eğer kart sihirbazını kullandıysanız referans noktası zaten ayarlanmıştır.
Referans noktası bunun gibi görünür.
Referans noktasını ayarlamak için;
design menüsünden set reference point’i seçin.
İşaretçiniz bunun gibi değişir.
Referans noktasını yerleştirmek için tıklayın.
Farklı bir şekilde kesin X,Y koordinatlarında referans noktasını ayarlayarak girmek için yıldız işaretine
basın. Ölçüm birimini ve koordinatları girin. Referans noktasını en yakın gride yaklaştırmak için Snap to
grid seçin.
3.4.
Tasarım kural hataları
Tablo görünümünün DRC sekmesinde meydana gelen tasarım kural hataları görüntülenir ve düzeltilmiş
gibi kaybolur.
www.ozersenyurt.net
34
Kart üzerinde ne yaptığınıza bağlı olarak çalışırken eğer DRC sekmesini açık tutarsanız hataların
aşağıdaki türlerini görebilirsiniz:
Component “[refdes]” (value) has an unknown shape (shape name) – verilen eleman veritabanında
olmayan bir şekil tanımlanmıştır.
Component “[refdes]” is Not On the design – referans numarası ile verilen eleman ağ listesinde
belirtilmiştir, ama tasarımda mevcut değildir.
Pin “[Pin number]” from Component “[refdes]” (value) in Net “[Net name]” is missing from shape “[shape
name]” – belirli elemana ait bir pin ağ listesinde verilmiş, ama eleman için verilen şekilde mevcut değildir.
Unused Pin [Pin name] is {close to, connected to} {Unused Pin, Copper} – bir ağa atanmamış verilen bir
pin kapalıdır veya diğer kullanılmayan pine veya bakıra (bakır yol, güç alanı, bakır alanlar gibi olabilir)
bağlanır.
Design rule error: Net [Net name] {connected to} {Net2 name, Unused pin, copper, Board outline} –
gösterilen ağ diğer ağa, kullanılmayan pine, bakıra veya kart çerçevesine bağlanmıştır.
Design Rule Error: Net Gnd Close to Net [Net name] [RefID:PIN#netname] – gösterilen ağ diğer ağa çok
fazla yakındır.
Gerçek zamanlı tasarım kural kontrolü çalışıp çalışmayacağını ayarlayabilirsiniz ve Ultiboard bir tasarım
kural hatası ile karşılaştığında akış eylemi iptal etme, doğrulama için sorma, hata iptal etme gibi yapılacak
eylemleri tanımlayabilirsiniz.
3.5.
Grup düzenleyici ile çalışma
Grup düzenleyici ağ grubu, parça grubu, bus grubu ve farklı çiftler düzenlemenize, oluşturmanıza izin
verir.
Bir grup oluşturmak için:
1. Araçlar menüsünden group editor seçin.
www.ozersenyurt.net
35
2. Aşağıdaki sekmelerden birini seçin.
Net Groups – seçilmiş ağlardan meydana gelen gruplar.
Part Groups – seçilmiş parçalardan meydana gelen gruplar.
Bus Groups – seçilmiş ağlardan meydana gelen bus grupları.
Differential pairs – seçilmiş ağ çiftlerinden meydana gelen gruplar
3. Add tıklayın. Add group iletişim penceresi görüntülenir.
4. İstediğiniz ismi girin ve OK’i tıklayın.
Eğer bir Net, Part veya Differential Pairs grupları giriyorsanız, Change group settings iletişim penceresi
görüntülenir. Group Settings alanındaki bilgiyi istediğiniz gibi değiştirin ve OK’i tıklayın.
www.ozersenyurt.net
36
5. Edit Groups iletişim kutusu Groups alanında görüntülenen yeni grup ismi ile görünür.
6. Gruba ekleyebileceğiniz elemanların bir listesini görüntülemek için yeni grubu seçin.
7. İstenen elemanların yanındaki onay kutularını tıklayın ve onu gruba eklemek için Appl’i tıklayın.
8. Edit Group iletişim kutusunu kapatmak için OK ‘i tıklayın.
İpucu
www.ozersenyurt.net
37
Part Group bir eleman eklediğinizde çalışma alanı üzerinde elemanları seçebilirsiniz ve sonra Add
selected’ı tıklayın.
Bir grubu düzenlemek için:
1. Tools/Group Editor , Edit Groups iletişim kutusunu görüntülemek için seçin.
2. Düzenlemeyi istediğiniz grup türü için sekmeyi seçin.
3. Groups listesinde istediğiniz grubu vurgulayın.
4. İstendiği gibi ağ veya parça atamaları değiştirin ve Apply’i tıklayın.
5. Ağ veya parça grupları için Groups listesinde istenen grubu vurgulayabilirsiniz ve Change group
settings iletişim kutusunu görüntülemek için properties düğmesini tıklayın.
Group settings alanında gerekli değişiklikleri yapın ve OK tıklayın.
Bir grubu silmek için:
1. Tools/Group Editor, Edit Groups iletişim kutusunu görüntülemek için seçin.
2. Düzenlemeyi istediğiniz grup türü için sekmeyi seçin.
3. Groups listesinde istediğiniz grubu vurgulayın ve Delete’i tıklayın.
www.ozersenyurt.net
38
BÖLÜM 4
4.
PARÇALARLA ÇALIŞMA
Bu bölüm tasarımları düzenleme ve oluşturma gibi parçalarla nasıl çalışılacağını açıklar. Kart üzerinde
parçaları yerleştirebileceğiniz yolları kapsar, hem de parça konumu ve yerleştirmenize yardım etmek için
araçları içerir. Ultiboard’un parçalar veritabanı üzerinde ve kart üzerinde ve veritabanındaki parçaları
düzenlemeyi bilgiler içerir.
Parçaları yerleştirme
4.1.





Tasarım üzerine parçaları yerleştirebilirsiniz:
Kart kenarları dışından onları sürükleyerek,
spreadsheet view kullanarak,
Bir netlist ithal ederek,
Veritabanından parçaları seçerek
Not: bir parçayı yerleştirmeden önce parçayı yerleştireceğiniz katman üzerinde olduğunuzdan emin olun.
4.1.1. Kart kenarları dışından elemanların sürüklenmesi
Varsayılan olarak Multisim veya diğer şema çizim programlarından bir netlist açıldığında elemanlar kartın
dış kenarına yerleştirilir. Kartın uygun olan kısmına sürüklenebilir.
Kartın dış kenarlarından bir elemanı sürüklemek için:
Eleman üzerine tıklayın ve uygun konuma onu sürükleyin.
Yerleştirilmiş eleman seçili kalır. Yeniden eleman seçmek için çalışma alanı üzerinde başka bir yere
tıklayın veya sağ tıklayın.
4.1.2. spreadsheet view, parts sekmesini kullanmak
Tasarımınızdaki bütün parçaların bir listesi spreadsheet view, parts sekmesinde görünür. Parça yanındaki
renk göstergesi kartın dış kenarı üzerinde parçanın yerleştirildiğini (parlak yeşil) işaret eder, yerleştirmeye
hazır olan kapalıdır (koyu yeşil). Portakal renk alanda parçanın kilitlendiğini işaret eder.
Parts sekmesi seçilen parçalara izin verir, böylece kilitlenen parçalar tesadüfen taşınamaz ve kart üzerine
parçalar yerleşir. Kart üzerinde parçaları bulmaya ve seçilmiş parçaları önizlemeye yardım eden
fonksiyonları içerir.
4.1.2.1.
Parçalar yerleştirme için parts sekmesinin kullanılması
Kart üzerine tek bir parçanın yerleştirilmesi için:
1. Tıklayın ve listeden tasarıma bir parça sürükleyin. Seçilen parça kart üzerine taşıyana kadar
işaretçiye eklenecektir.
2. Kart üzerine parçayı yerleştirmek için fare düğmesini bırakın. Parça sonra ayarlanabilir veya eğer
gerekirse daha başka pozisyona taşınabilir.
Parça dizilerini kullanarak karta bir parça serisini yerleştirmek için:
www.ozersenyurt.net
39
1. Listede seçilmemiş bir parçaya tıklayın. Start Placing the unpositioned Parts düğmesi parçalar
sekmesi üzerinde etkinleşecektir.
2. Start Placing the unpositioned Parts düğmesine tıklayın.
3. Kart üzerine işaretçiyi hareket ettirin. Seçilmiş parça kart üzerine onu taşıyana kadar işaretçiye
eklenecektir.
4. Bir parça yerine geldiğinde kart üzerine parçayı bırakmak için tıklayın. Listedeki sonraki parça
fare işaretçisinde görünür. Parçayı bırakmak için tıklamaya devam edin ve istediğiniz gibi
yerleştirene kadar sonrakini alın.
Not: son parçayı bırakmak için veya eylemi iptal etmek için sağ tıklayın.
Bu yolla yerleştirilen parçalar sonra gerekirse ayarlanabilir veya taşınabilir.
4.1.2.2.
Diğer işlemler için parçalar sekmesini kullanmak
spreadsheet view, parts sekmesi bir parçayı seçmek için kullanılabilir, geçerli pozisyonda parça kilitlenir,
bir parça bulunur ve seçilir veya bir parça önizlenir.
Parts sekmesini kullanarak bir parça seçmek için:
Listede parçaya çift tıklayın. Parça tasarımda seçilmiş görünür.
Parçaları kilitlemek ve açmak için:
1. Seçmek için listede bir parçaya tıklayın. Fazla parça seçmek için tek parçaya tıklayın, SHIFT
düğmesine basılı tutun, sonra seçmek istediğiniz son parçaya tıklayın. Tıkladığınız iki parça ve
onların arasında listelenen diğer parçalar şimdi seçilmiştir.
2. Bütün seçilmiş kilitlenmemiş parçaları kilitlemek için veya seçilmiş kilitli parçaları çözmek için
Lock the selected Part düğmesine tıklayın.
Tasarımda bir parça bulmak için:
1. Listede parçaya tıklayın.
2. Find and select the part düğmesini tıklayın. Görüntü parça üzerine yaklaşır, seçilmiş görünür.
Bir parçayı ön izleme için:
1. Eğer gerekliyse, önizleme fonksiyonuna geçiş yapmak için önizleme düğmesine tıklayın.
2. Listedeki parçaya tıklayın. Parçanın bir resmi görüntülenir.
Kart üzerinde olmayan ama Parts sekmesinde listelenmeyen parçaları yerleştirmek için Parts sekmesini
kullanabilirsiniz. Kart üzerine diğer yerleştirilmiş parçalar veya ithal edilmiş ama kart çerçevesi içerisine
henüz yerleştirilmemiş parçalar sekmede listelenir. Kart üzerine yerleştirilmekte olan parçalar parlak bir
düğme ile işaretlenirken, Parts sekmesinde listelenmiş ama kart üzerinde olmayan parçalar sönük bir
buton ile işaretlenir.
4.1.3. Parça yerleştirmeye yardım eden araçlar
Aşağıdaki bölümler tasarımdaki parçalar ve diğer elemanların yerleştirilmesine yardım etmeyi sağlayan
Ultiboard araçları nasıl kullanacağınızı anlatır.
4.1.3.1.
Ratsnestlerle ile çalışma
Bir ratsnest padler arasında onların bağlantılarını gösteren düz çizgidir. Rastnest ağ listesine göre
bağlanabilen padleri tanımlar, ama bakır yollar ile henüz bağlanmamışlardır. Gösterdiği mantıklı
bağlantılar için ve Ultiboardda bakır yol olarak adlandırılan fiziksel bakır bağlantılar olmayan, diğer
rastnest çizgileri ve elemanların üst üste olabilen düz çizgi bağlantılarıdır.
Ultiboard’da rastnestler renkli çizgilerle ifade edilir, sönükleştirilebildiklerinde gri görünürler. Varsayılan
olarak görünürler, kendi katmanlarında mevcutturlar ve tasarım design toolbox, layers sekmesinin
information bölümünden kontrol edilebilirler.
İpucu
spreatsheet view, nets sekmesinde Show rastnests sütunundan ve Net edit iletişim kutusundan
rastnestler görüntülenebilir veya gizlenebilir.
Aşağıdaki diyagramda rastnestler elemanlar arasından geçişlere bakılmaksızın tasarımdaki pad’lere
bağlanmaları göstermektedir.
www.ozersenyurt.net
40
4.1.3.2.
force vectors ile çalışma
Force Vector PCB üzerine elemanları yerleştirmenize yardım eden güçlü yardımcılardır. Kart üzerine el ile
elemanları yerleştirdiğinizde elemanlardan gelen kuvvet vektörlerine dikkat etmeniz yararınıza olur.
Elemanı aynı ağın parçası olan diğer elemanlara mümkün olan en yakına yerleştirmenize izin verir.
Elemandan kart üzerindeki diğer elemanlara rastnest mesafesini en küçük yapmayı denemelisiniz. Kuvvet
vektörleri, her elemandan gelen bir vektör toplamı gibi onların toplama ve sonuç vektör üreten kuvvet
vektör çizgileri gibi davranarak çalışır. Sonuç vektörün yön ve uzunluğu vardır. Kuvvet vektörünün
yönünde elemanlar taşıyarak ve kuvvet vektörünün uzunluğunu en küçük yapmayı deneyin. Rastnest
çizgilerinin mümkün olan en kısa birleşimlerindeki sonuçlanan bir yere elemanları taşıyın.
Not:
Kuvvet vektörleri bir kılavuz gibi aşırı derecede değerlidir, ama onları kör gibi takip etmemelisiniz.
Algoritmanın doğası olarak, bütün kuvvet vektörlerinin kartın en merkezinde diğer elemanların üzerinde
direk olarak bütün elemanlar yerleştirilirse rastnestler onların en kısa bağlantıları olacağı için, kartın
merkezine doğru bir noktaya doğal bir eğilimi vardır.
Ultiboard’da kuvvet vektörleri sönükleştirilebilmelerine rağmen renkli çizgiler ile ifade edilmektedir.
Varsayılan olarak görüntülenirler ama tasarım design toolbox, layers sekmesinin information bölümünden
kontrol edilebilirler.
Aşağıdaki diyagramda elemanlardan gelen kuvvet vektörleri gösterilmiştir.
4.1.3.3.
Elemanları sürükleme
preferences iletişim kutusunun PCB design sekmesinde ayarlamanıza bağlıdır, sürüklerken tasarım kural
kontrolünü etkinleştirebilirsiniz. Olası kısa devreler ve clearance hataları için bu izlenir. Eğer taşıma kısa
devrelere veya clearance hatalarına sebep olursa, bağlantılar yapılmaz. Eğer bağlantılar kaybolursa,
elemanın padini ait olduğu bakır yol üzerine geri koyarak yenileyebilirsiniz (aynı ağ ismine).
www.ozersenyurt.net
41


Bir elemanı sürüklemek için, taşımak istediğiniz eleman üzerine tıklayın, yerleştirmek istediğiniz
yere onu sürükleyin ve fare düğmesini bırakın.
Taşımak istenen parça belirli x/y koordinatları için, sayısal tuş takımı üzerinde * düğmesine basın
veya işaretçinin konumu üzerinde kesin okuma yapmak için durum araç çubuğu üzerinde x/y
koordinatlarını kullanın. Elemanın gerçek konumu üzerindeyseniz, fare düğmesini serbest
bırakın.
Rubber Banding
Bakır yol bağlı bir elemanı hareket ettirdiğinizde Rubber Banding olarak bilinen bağlantıları korunacaktır.
Bir bakır yol taşındığında lastik bandın işleyeceğinden emin olmak için:
Track Properties iletişim kutusunun general sekmesinin Autorouter Settings alanında trace can be moved
seçin.
Preferences iletişim kutusunun PCB design sekmesinin Component drag alanında Re-route after move
seçin.
Bakır yol üzerinde sağ tıklayarak kilitli bakır yolları çözün ve açılan görüntüden çözü seçin.
4.1.3.4.
Elemanları itme
Eleman itme bir elemanı taşımanıza izin verir ve Ultiboard otomatik olarak eleman için yeterli elde
edilebilir boşluk oluşturmak için kart üzerinde diğer elemanları iter.
Not: Eğer elemana bağlı herhangi bakır varsa itme çalışmaz.
 İtme komutu açıp kapama geçişi için design/part shoving seçin.
 Bir parça etrafında itme boşluğunu ayarlamak için:
1. Parça seçin.
2. Edit/Properties seçin. Parça için component properties iletişim kutusu görünür.
3. component sekmesine tıklayın. Bu sekme elemanın itme boşluğunun mesafesini
ayarlamanıza izin verir:
 Seçilmiş elemanın parametrelerini değiştirmek için:
1. Elemanlar sekmesinin değiş-tokuş alanında:
 Pin– açılır listeden yes, No veya Use Group settings’i seçin.
 gate – aynı elemanda kapılar arasının değiş tokuşuna izin vermek için Internal Gates
only seçin. Elemanın kapı değiş tokuşunu yasaklamak için No swapping seçin. Eleman
ve diğerleri arasında kapı değiş tokuşuna izin vermek için Advanced swapping
(elemanlar arasında gelişmiş değiştokuş seçilmiş olmalıdır) seçin. Grup değiş tokuş
seçeneklerini kullanmak için Use group settings’i seçin.
İtme boşluğu ve clearances ayarlarında yardım etmek için, ölçüler görüntüsü ile seçilen elemanların
dimensions alanı görüntülemek:
 Ölçüler alanında görüntülenen boyutları değiştirmek için:
1. Çıkan menüyü görüntülemek için ok üzerine tıklayın ve istediğiniz ölçüleri seçin veya
seçimi iptal edin.
www.ozersenyurt.net
42
2. Öngörünüm alanında seçimleriniz gösterilir.
3. Parçanın görünümünü değiştirmek için, dimensions alanında tıklayın ve aşağıdakilerden
birini kullanın:
zoom in düğmesi –
F8’e basabilirsiniz.
zoom out düğmesi –
basabilirsiniz.
daha fazla ayrıntı için eleman üzerinde yakınlaştırmaya tıklayın. Bir de klavyeden
zoom out tıklayın. Bütün elemanları ve daha az detayı gösterir. Klavyeden F9’a
zoom windowdüğmesi –
düğmeye (veya F6’ya basın) tıklayın ve büyütmek istediğiniz parça etrafında
sürükleyerek bir dörtgen seçin. Dörtgen içindeki alan öngörünüm panosu doldurularak büyütülür.
zoom full düğmesi –
bütün parçayı görüntülemek için tıklayın. Bir de CTRL + F7’ye basabilirsiniz.
Mouse Wheel – eğer farenizde bir merkez tekerlek varsa onu parça üzerinde yankınlaştırma ve
uzaklaştırma yaparak kullanabilirsiniz.
Kaydırma çubuğu – öngörünüm alanının kenarlarından fazla parçayı büyüttüğünüzde kaydırma çubuğu
görünür. Elemanın istenen kısmını yerleştirmede olağan şekilde hareket ettirebilirsiniz.
4.1.3.5.
Cetvel çubuğu ve kılavuzun kullanılması
Tasarımınız üzerinde kılavuzu yerleştirmede veya mesafeleri ölçmede cetveli kullanın.
Tasarımınızdaki elemanlar tasarım üzerinde kılavuzlar kesik çizgilerle gösterilecektir.
Cetvel çubuğu açıp kapama geçişi için View / ruler bars seçin.
Çalışma alanı üzerine bir cetvel kılavuz yerleştirmek için kılavuz yerleştirmek istediğiniz ölçüde cetvel
çubuğuna tıklayın.
Kılavuzu taşımak için cetvel çubuğu üzerindeki kısımda üzerine tıklayın ve yeni yere sürükleyin.
Not: Eğer tasarımda elemanlar kılavuza çaprazsa taşınan kılavuz elemanları taşıyacaktır.
Kılavuzu kaldırmak için cetvel çubuğu üzerindeki yerde sağ tıklayın ve clear (tek kılavuz için) veya Clear
all (çoklu kılavuz için) seçin.
Ölçümde kılavuzu kullanmak için cetvel çubuğu üzerindeki yerde kılavuza tıklayın. Ölçümler pencerenin
kenarından ve diğer kılavuzlardan görünür ve kılavuzu taşırsanız değişir.
www.ozersenyurt.net
43
4.1.3.6.
Elemanları yönlendirme
Elemanlar belirli yönlendirmede kart üzerine yerleştirilmektedir, ihtiyacınız olduğunda yönlendirme
olmayabilir. Onları döndürdüğünüzde veya diğer katmanlara değiştirerek yönlendirebilirsiniz.
Bir elemanı yönlendirme için:
1. Yönlendirilecek parçayı seçin.
2. Edit / Orientation menüsünden aşağıdaki komutlardan birini seçin:
Flip Horizontal– elemanı soldan sağa döndürür.
Flip vertical – Elemanı yukarıdan aşağıya döndürür.
90 Clockwise – elemanı 90 saat yelkovanı yönünde döndürür.
(90 CounterCW – elemanı 90 saat yelkovanı tersine döndürür.
Angle – tanımlanan açıda elemanı döndürür.
swap layer – seçilmiş elemanı ayna katmana değiştirir (örneğin silkscreen üst katmandan silkscreen alt
katmana).
4.1.3.7.
Elemanları hizalamak
Şekiller ve elemanlar diğer şekil ve elemanlara hizalanabilir.
Elemanları veya şekilleri hizalamak için:
1. Hizalamak için elemanları seçin.
2. Edit / Align menüsünden aşağıdaki komutlardan birini seçin:
 Align Left – seçilmiş elemanları sol kenara hizalar.
 Align Right – seçilmiş elemanları sağ kenara hizalar.
 Align Top – seçilmiş elemanları üst kenara hizalar.
 Align Bottom – seçilmiş elemanları alt kenara hizalar.
 Align Center Horizontal – seçilmiş elemanları yatay olarak ortaya hizalayana kadar
kaydırır.
 Align Center Vertical – seçilmiş elemanları düşey olarak ortaya hizalayana kadar kaydırır.
4.1.3.8.
Elemanları aralama
Şekiller ve elemanlar kart üzerinde diğeri ile ilgili olarak aralanabilir.
Elemanları ve şekilleri aralamak için:
1. Aralamak için elemanları seçin.
2. Elemanları aralamak için edit / Align menüsünden aşağıdaki komutları seçin.
 space across – üç veya daha fazla nesneyi birbirinin yanına bir düzeyde aralar.
 space across plus – iki veya daha fazla nesne arasında boşluğu yatay olarak artır.
 space across min – iki veya daha fazla nesne arasında boşluğu yatay olarak azaltır.
 Space down üç veya daha fazla nesneyi birbirinin yukarısına bir düzeyde aralar.
 space down plus – iki veya daha fazla nesne arasında boşluğu düşey olarak artır.
 space down min – iki veya daha fazla nesne arasında boşluğu düşey olarak azaltır.
4.1.3.9.
Grup dizi kutusu yerleştirme
Grup dizi kutusu hafıza yongaları gibi bir dizi elemanları yerleştirmede kullanılır. İlk olarak dizi kutusu
oluşturun ve sonra parçaları yerleştirin.
Bir grup dizi kutusu yerleştirme için:
1. Place / Group array box’ı seçin.
Eğer x-y boşluğu yerine satırların ve sütunların sayısını girmeyi isterseniz Enter number of columns and
rows etkinleştirin.
www.ozersenyurt.net
44
2. OK ‘i tıklayın ve istenildiği gibi dizi yerleştirmek için fareyi sürükleyin ve tıklayın.
3. Elemanları seçmeye ve sürüklemeye başlayın. Yerleştirme gibi elemanları dizmeye başlayın.
Sol üst hücreye parçayı yerleştirin. Diğer parçalar sol üst satırdan başlayarak ve sağa doğru çalışarak
diğer hücrelerde aynı göreceli konuma yerleştirilir.
4. Elemanları yerleştirmeye devam edin.
www.ozersenyurt.net
45
4.1.3.10. Bir grubu kopyalama
Group replica place fonksiyonu elemanların bir gruptan diğer gruba göreli otomatik olarak
yerleştirilmesine izin verirsiniz. Bu çoklu kanallı PCB’lerin kanallarının katmanları kopyalandığında çok
faydalı bir özelliktir.
Bu örnek aşağıdaki tasarımda kullanılır.
Elemanların bir grubunu kopyalamak için:
1. Select Groups for Replica Place iletişim kutusunu görüntülemek için Group replica Place seçin.
2. Primary Group açılır listesinde kopyalanacak olan konumlandırma grubunu seçin.
3. Kopyalanmış olan grubun açılır listesinde Primary Group ile eşlemek için değiştirmeyi istediğiniz
konumlandıracak grubu seçiniz.
4. OK’i tıklayın. İletişim kapanır ve Group to be Replicated (bu örnekte grup 2) Primary Group
şeklinde işaretçiniz üzerinde yerleşir.
www.ozersenyurt.net
46
5. İstediğiniz yere fareyi sürükleyin ve grubu yerleştirmek için tıklayın.
4.1.4. Parçaları kaldırma
Kilitli olmayan bütün elemanları kaldırmak için:
Place / Unplace Components seçin. Kaldırma komutundan sonra bakır artıkları kaldırmayı isteyip
istemediğinizi soran bir iletişim kutusu görüntülenir.
Yes veya No’yu seçin. Kilitli olmayan bütün parçalar kart çerçevesinin dışında konumlanmış ve PCB’den
kaldırılır.
Eğer iletişim kutusu üzerinde Yes seçerseniz kaldırılan elemanlara bağlanmış bakırlar da kaldırılır. Eğer
No’yu seçerseniz bakır alanda artakalır.
4.2.
Görüntüleme ve düzenleme özellikleri
Bir şekil veya bir parça bir kez oluşturulduğunda özellikleri görüntülenebilir veya düzenlenebilir. Bu bölüm
elemanların, niteliklerin ve şekillerin iletişim kutuları özelliklerinin nasıl görüntüleneceğini ve eleman
hakkında diğer söylenecekleri açıklar.
4.2.1. Attributes
Bütün elemanlar için bütün özellikler iletişim kutuları Nitelikler (Attributes) sekmesindedir. Genellikle
parçalar sadece nitelikleri tipik olarak bir isim, bir değer ve bir şekil içeren elemanlardır. Diğer elemanlar
için nitelikler eklenebilir. Bütün nitelikler değiştirilebilir veya eklenebilir.
Attributes sekmesinde nitelikleri değiştirebilirsiniz:
 tag (nitelikler için isim)
 value (niteliklerin değeri)
 visibility (görünmez, değeri göster, değer ve etiketi göster).
Not: sütun başlığı üzerine tıklayarak nitelik bilgilerini kısaltabilirsiniz.
Multisim’den ithal edilen elemanların niteliklerine bakarsanız ve elemana farklı atamalar olan sekmede
aşağıda gösterildiği gibi farklı nitelikler olacaktır.
Not: farklar üzerine bilgi tamamlamak için Multisim kullanıcı Rehberine başvurun.
Nitelik eklemek veya değiştirmek için:
1. Değiştirmek istediğiniz niteliği seçin ve Change’i tıklayın veya new’i seçiniz.
Select layer for attribute iletişim kutusu görüntülenir. İstediğiniz katmanı seçin ve OK ‘i tıklayın.
2. Nitelik iletişim kutusu görüntülenir.
3. Aşağıdakilerin hepsini veya bazısını yapın:
 tag listesinden seçerek niteliklerin etiketini ayarlayın veya değiştirin.
 value alanında girerek nitelik değerini ayarlayın veya değiştirin.
 İstenilen seçenekleri etkinleştirerek niteliklerin görünürlüğünü seçiniz. İletişim kutusunun
alignment alanında görünür nitelikler önizlenir.
 Eleman bacak uçları ile ilgili olarak niteliklerin hizalamasını (görünürken) ayarlamak için
alignment alanını kullanın.
 Nitelik görüntülemekte kullanılan fontun etkisini belirlemek için bu iletişim kutusunun Line
font alanını kullanın. Öngörünüm alanında seçtikleriniz yansıtılır.
 Veya
 Eğer tek kodlu karakter kullanmak istiyorsanız Windows font seçenek düğmesini
etkinleştirin, font düğmesini tıklayın ve görüntülenen font iletişim kutusundan istediğiniz
www.ozersenyurt.net
47
fontu seçiniz. PCB üzerinde bakır nitelikler için sağdan sola fontlarını desteklemediğinin
farkında olun.
 Niteliklerin (görünürken) dönmesi ve yüksekliğini ayarlayın. Öngörünüm alanında
seçtikleriniz yansıtılır.
 Belirli katman üzerinde görüntülendiğinde niteliklerin rengini seçiniz. Layer açılır
listesinden katmanı, Color’ı tıklayarak rengi seçiniz.
4. Değişikliklerinizi kaydetmek için OK’i tıklayın. İptal etmek için Cancel’ı tıklayın.
Nitelikleri silmek için attribute sekmesinde onu seçin ve remove tıklayın.
4.2.2. Eleman özelliklerini düzenleme ve görüntüleme
Elemanın özelliklerini düzenlemek ve görüntülemek için:
Parçayı seçin
1. edit / porperties seçin. Parçaların Component properties iletişim kutusu görüntülenir.
2. edit/properties seçtiğinizde position sekmesi varsayılan olarak görünür. Seçilen parçanın
koordinatları görüntülenir.
3D Data sekmesi seçilen parçaların 3D resimlerinin özelliklerini kontrol etmenize izin verir. 3D
özelliklerindeki herhangi bir değişme preview alanında yansıtılır. 3D görünümde görüntülemek ve bu
enable 3D for this object onay kutusu seçilmiş olmalıdır.
İpucu
Genel, materyal, uçlar ve silindir sekmesinde değişiklikler yapıldığında öngörünüm yapmak için Automatic
preview update onay kutusunu etkinleştirin. Yavaş bilgisayarlar için onay kutusundan onayı kaldırın ve
öngörünümü yenilemek istediğinizde update düğmesine tıklayın.
preview alanında resmi döndürmek için, farenin sol düğmesine basıl tutun ve sürükleyin.
General sekmesi
Kart ve elemanlar arasında mesafeyi belirlemek için:
1. height alanında kartın önyüzünden elemanın üstüne mesafeyi girin.
2. offset alanında elemanın alt kenarından karta mesafeyi girin.
Eleman için belirli yükseklik ve ofsete göre tasarlanan serigrafi bilgisi ile 3D resmi oluşturulur:
1. use 2D data tocreate 3D shape seçeneğini etkinleştirin.
2. Aşağıdakileri oluşturmak için nesnenin türünü seçin:
Bir delik için, hole seçeneğini etkinleştirin (ofsetten yüksekliğe deliği uzatır). – eğer 3D görünümde bir
deliği seçilmiş bir parça yapmak istersen, parçayı tam olarak çevirmelisin (çember veya dörtgen gibi) ve
diğer daha büyük nesne içine kapsamalıdır. Örneğin, bu bir DIP’de (doğrultuda ikili paket) çentik veya
çukur oluşturmak için kullanılabilir. Bu ayarlar ilk düzenleme elemanı tarafından uygulanmalıdır (in place
edit veya veritabanı yöneticisini (database manager) kullanın) veya nesneye uygulanacak ayarları seçin.
Bir küre için create sphere seçeneğini etkinleştirin ve radius alanına bir değer girin.
material sekmesi
www.ozersenyurt.net
48
Elemanı görüntülemeye renkleri seçin aşağıdaki alan etiketlerinin yanında renk kutusu üzerine tıklayın ve
görüntülenen iletişim kutusundan bir renk seçiniz:
 Component – görüntüleyiciden elemana bir çizgiyle dik açıda elemanın yüzü göründüğünde renk
kullanılır.
 Backlight – ışık kaynağı doğrudan olay olmadığı için herhangi bir elemanın yüzü üzerinde renk
kullanılır.
 Reflection – yansıma ışığı için renk kullanılır. Surface ayarı ile birlikte çalışır. Daha çok parlama
daha fazla elemanı yansıyan ışığı görüntülenecektir.
 İllumination – eleman ışığı yaydığında renk kullanılır, örneğin bir ışık yayan diyot.
pins sekmesi
3D durumuna getirmede kullanılan uç modeli seçimi type listesinden seçiniz. Varsayılan uç elemanın
gövdesinin orta noktasına eklenecektir. hight seçeneğini etkinleştirin ve varsayılandan başka bir diğer
kullanmak için bir yükseklik değeri girin.
Silindir sekmesi
Direnç veya diyot gibi silindir paketli bir eleman modeli seçmek için:
1. Cylinder between pins seçeneğini seçin.
2. Eğer eleman bir dirençse color code seçeneğini etkinleştirin.
3. Kutuplama gösteren bir bant yerleştirmek için (diyot gibi) polarization marking seçeneğini
etkinleştirin ve etiketlemek için uç seçin.
4. Bir silindir için ofset ayarlamaya use custom cylinder ofsetlerini etkinleştirin ve başlangıç ofset ve
bitiş ofset değerlerini girin.
component sekmesi eleman itme boşluğunun mesafesinin ayarladığınız yerdir, uç ve kapı değiş tokuş
ayarlarını girin ve bakır yol clearance’i girin.
4.2.3. Nitelikleri düzenleme ve görüntüleme
Nitelikler çalışma alanı üzerinde görünür özellikleri olan elemanlar ile ilişkilidir (tipik olarak elemanın
referans cihazı). Bu üç sekmeden oluşmaktadır: general, position ve attribute.
Niteliklerin özelliklerini görüntülemek için:
1. Nitelikleri seçin (örneğin referans cihazı).
2. Edit / properties seçin. attribute properties iletişim kutusu görünür.
Niteliklerin görüntü biçimini düzenlemek için general sekmesini kullanın:
Niteliklerin koordinatlarını, açı ve katmanı düzenlemekte position sekmesini kullanın:
www.ozersenyurt.net
49
Nitelik görünürlüğünü, hizalamayı vb düzenlemek için attribute sekmesini kullanın.
4.2.4. Şekil / grafik özelliklerini düzenleme ve görüntüleme
Elemanları ve bakır trace olduğu gibi şekillerin özellikleri görüntülenebilir ve düzenlenebilir.
Tasarımınız üzerine yerleştirdiğiniz şekillerin özelliklerini düzenlemek için:
Şekli seçin.
Edit / properties seçin veya sağ tıklayın ve görünen içerik menüsünden properties seçin.
Şekillerin niteliklerini düzenlemede attribute sekmesini kullanın:
Seçilen şekil / grafiğe bağlı olarak general sekmesi seçilen elemanların boşluğu ve genişliğini
değiştirmenize ve ölçüm birimini tanımlamanıza veya çizgi biçimini, rengini ve genişliğini değiştirmenize
izin verir.
Herhangi bir şekil olan katmanı değiştirmek için position sekmesini kullanın.
Dördüncü ve son sekme seçilmiş şeklin boyutunu değiştirmek için kullanılır. Bu sekmenin içeriği ve ismi
seçilen şekle bağlıdır.
4.3.
Diğer elemanları yerleştirme
4.3.1. Montaj delikleri ve konnektörleri yerleştirme
Montaj delikleri ve konnektörler veritabanından eklenir.
4.3.2. Delikleri yerleştirme
Çalışma alanı üzerine veritabanını kullanmaksızın doğrudan delikleri yerleştirebilirsiniz.
1. place / hole seçin. through hole pin properties iletişim kutusu görünür.
2. Tamamı için istenen Shape seçin. hole preview ona göre değişir. Eğer custom seçerseniz
veritabanında istediğiniz parça için dolaşmanız gereken get a part from the database iletişim
kutusu görünür.
3. Delik için istenen units, length, adius ve width girilir.
4. İsteğe bağlı olarak kaplama olan bir delik isterseniz matkap seçeneği (drill option) alanında
kaplanmış (plated) etkinleştirin.
5. OK’i tıklayın. İletişim kapanır ve fare işaretçisi üzerine bir delik yerleşir.
6. İstediğiniz yere fare işaretçisini taşıyın ve çalışma alanı üzerine onu yerleştirmek için tıklayın.
7. Aynı deliğin daha fazla yerleşmesi için tıklayarak devam edebilirsiniz veya yerleştirmeyi iptal
etmek için sağ tıklayın.
www.ozersenyurt.net
50
4.3.3. Şekiller ve grafikler yerleştirme
Ultiboard tasarımınız üzerine farklı şekiller ve grafikler yerleştirmenize ve yerleştirdiklerinizi taşımanıza
izin verir. Aktif katmana bağlı olarak yerleştirme için elde edilebilir şekilleri ve grafikleri ayarlama ve onları
gösterme farklı olabilir.
Şekil ve grafik yerleştirmede aşağıdaki komutları seçiniz:
Düğme
Açıklama
İki nokta arasında bir çizgi çizmek için sol tıklayın. aynı çizginin
diğer kısımlarını çizmek için tıklamaya devam edin veya
durmak için sağ tıklayın.
Elipsin odaklamasının tanımlandığı iki noktaya sol tıklayın,
sonra elipsin boyutunu tanımlamak için işaretçiyi taşıyın.
Komut
Yerleştir/ çizgi
Komut
Place/line
Yerleştir/şekil/eli
ps
Place/shape/
Ellipse
Yerleştir/şekil/yu
varlatılmış
dörtgen
Yerleştir/şekil/çe
mber
Place/shape/
rounded
rectangle
Place/shape/
çember
Dörtgenin karşı köşelerini tanımlamak için sol tıklayın, sonra
köşelerin yuvarlamasını tanımlamada dörtgenin ortasına doğru
işaretçiyi taşıyın.
Çemberin çapının tanımlandığı iki noktaya sol tıklayın.
Yerleştir/şekil/pa
rça dilim
Place/shape/
pie
Yerleştir/şekil/dö
rtgen
Place/shape/
rectangle
Parçanın çapını tanımlandığı iki noktanın belirlenmesi için sol
tıklayın, sonra işaretçiyi geri taşıyın ve tek dilimli parça veya
eksik dilimli parçaya benzeyen şekili tanımlamak için dışarı
doğru taşıyın.
Dörtgenin karşı köşelerini tanımlamak için sol tıklayın.
Yerleştir/şekil/ço
kgen
Place/shape/
polygon
Çokgeni tanımlayacak bütün noktalara sol tıklayın, başlangıç
noktası ile sonlandırın.
Yerleştir/grafik/çi
zgi
Place/graphics/
line
Yerleştir/grafik/y
ay
Place/graphics/
arc
Çizmek istenen çizginin iki noktası arasında sol tıklayın. Aynı
çizginin diğer kısımlarını çizmekte tıklamaya devam edin,
durmak için sağ tıklayın.
Yayın çizilecek noktaları arasında sol tıklayın, sonra işaretçiyi
yayın derecesini değiştirmek için taşıyın.
Yerleştir/grafik/b
ezier eğrisi
Place/graphics/b
ezier
Bezier eğrisinin iki noktası arasında sol tıklayın, sonra yayın
derecesini değiştirmek için işaretçiyi sürükleyin.
Bir şekil veya grafik oluşturduktan sonra place komutunu iptal etmek için sağ tıklayın.
Not:
Şekiller ve grafikler taşınabilir, yönlendirilebilir ve elemanlar gibi sıralanabilir ve özellikleri görüntülenebilir
ve düzenlenebilir. Çizgi rengini, biçimini, genişliğini ve uygulanabilirse dolgu rengi ve biçimi değiştirmek
için özellikleri kullanın.
4.3.4.
Jumper ile çalışma
4.3.4.1.
Jumper’ları yerleştirme
preferences iletişim kutusunun PCB design sekmesinde varsayılan jumper uç ayarları tanımlanmaktadır.
Varsayılan pad ayarları PCB properties iletişim kutusunun pads/vias sekmesinde tanımlanan ayarlar
üzerine dayanır. Onlar dairesel halka özelliklerini kullanmak için veya tasarıma jumper yerleştirildiğinde
padlarin özelliklerini ayarlayarak pad çapı ayarları manüel olarak ayarlanabilir.
Bir jumper yerleştirmek için:
1. Bir bakır katman seçtiğinizden emin olun.
2. place/jumper seçiniz.
3. Tasarım üzerinde işaretçiyi taşıyın. İşaretçiye jumper’ın ilk sivri ucu eklenmiştir.
4. Jumper’ın ilk sivri ucunu bırakmak için tıklayın, sonra ikinci sivri ucu yerleştirilecek yere işaretçi
taşınır.
www.ozersenyurt.net
51
5. Jumper’ın ikinci sivri ucunu bırakmak için tıklayın.
6. Diğer jumper’ın ilk sivri ucunu bırakmak için tıklayın veya place/jumper komutunu iptal etmek için
sağ tıklayın.
Sivri uçların her ikisi yerleştirilir yerleştirilmez jumper’lar taşınabilir, yönlendirilebilir ve parçalar gibi
sıralanabilir.
4.3.4.2.
Jumper özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Jumper özellikleri üç sekmeden meydana gelir: attributes, line ve jumper.
Jumper’ın niteliklerini düzenlemek için, attributes sekmesini kullanın.
Jumper’ların başlangıç ve son noktalarının koordinatlarını denetlemek için çizgi (line sekmesini kullanın.
Bir jumperin teli ve uç türünü denetlemek için jumper sekmesini kullanın:
4.3.5.
Test noktaları ile çalışma
4.3.5.1.
Test noktaları yerleştirme
preferences iletişim kutusunun PCB design sekmesinde varsayılan test noktası pin ayarları tanımlanır.
Varsayılan pad ayarları PCB properties iletişim kutusunun pads/vias sekmesinde tanımlanmış ayarlara
dayanır. Onlar dairesel halka özelliklerini kullanmak için veya tasarıma test noktası yerleştirildiğinde
pad’ın özelliklerini ayarlayarak pad çapı ayarları manüel olarak ayarlanabilir.
Bir test noktasını yerleştirmek için:
Bir bakır katman seçtiğinizden emin olun.
place/test point seçin.
Tasarım üzerine işaretçiyi taşıyın. İşaretçiye şimdi test noktası eklenmiştir.
Tasarıma test noktasını bırakmak için tıklayın.
Test noktaları taşınabilir, yönlendirilebilir ve parçalar gibi sıralanabilir.
Test noktası özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Bir test noktasının özelliklerini düzenlemek için:
Silkscreen katman üzerinde test noktası seçin ve Edit/properties seçin. testpoint properties iletişim kutusu
görüntülenir.
www.ozersenyurt.net
52
test point sekmesini seçin.
wire alanında aşağıdan istediğiniz gibi ayarlayın:
Drill diameter
Board side – test noktasının göründüğü kartın kenarıdır. Top veya bottom seçin.
Rotation – test noktasının döndürme açısıdır.
pin type, alanında through hole technology veya surface mount technology seçin.
OK ‘i tıklayın.
Not:
Test noktalarının niteliklerini düzenlemek için attributes sekmesini kullanın.
4.3.6.
Ölçülerle çalışma
4.3.6.1.
Ölçüler yerleştirme
Ölçülendirmeler (serigrafi) silkscreen katman üzerine yerleştirilebilir.
Ölçülendirme parametrelerini, ok biçimini, metin biçimini, konumunu, yönlendirme ve sıralamayı
ayarlamak için General/Preferences seçin ve dimensions sekmesini seçin.
Kart üzerinde bir ölçü yerleştirmek için:
1. silkscreen katmanı seçtiğinizden emin olun.
2. place/dimension seçiniz ve yerleştirilecek olan ölçünün türünü seçin.
Standart – eğer ölçü bir açıda yerleştirilecekse
Horizontal – eğer ölçü yatay olarak yerleştirilecekse
Vertical – eğer ölçü düşey olarak yerleştirilecekse.
3. Ölçünün başlangıç noktasını tanımlamak için tıklayın.
4. Ölçünün son noktası için işaretçiyi taşıyın. Ultiboard işaretçiyi taşırken ölçülendirir.
5. Son noktayı işaretlemek için tıklayın. Ultiboard uzunluk ölçmeyi durdurur ve başlangıç ve bitiş
noktaları arasında bir ok çizer.
6. Arta kalan çizgi durumu için işaretçiyi taşıyın ve bitirdiğinizde tıklayın. Örneğin:
4.3.6.2.
Ölçü özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Ölçü özellikleri beş sekmeden oluşur: attributes, general, position, line ve dimension.
Ölçülendirmenin özelliklerini düzenlemek için ölçüyü seçin ve edit/properties seçin.
Ölçü niteliklerini düzenlemek için attributes sekmesini kullanın.
Ölçünün görünüm türünü düzenlemek için general sekmesini kullanın:
www.ozersenyurt.net
53
Bir ölçü içeren katmanı değiştirmek için position sekmesini kullanın.
Ölçülendirmenin başlangıç ve son noktalarının koordinatlarını kontrol etmek için line sekmesini kullanın.
Ölçünün farklı görünüşlerini kontrol etmek için dimensions sekmesini kullanın.
4.4.
Veritabanından parçalar yerleştirme
Veritabanından parçalar yerleştirmek için:
1. place/from database seçin. Get a Part from the database iletişim kutusu görünür.
2. database panosunda parçanın kategorisini bulana kadar kategorileri genişletin. Parçalar available
parts panosunda görüntülenir.
3. available parts panosunda gerekli parçayı seçin. Parça Preview panosunda görünür. Parça
görünümünü kullanmak için preview alanında tıklayın ve aşağıdakilerden herhangi birini kullanın:
 show dimensions düğmesi – parçanın seçilmiş ölçüleri görüntülenir (ölçü birimini units
açılır liste kutusundan ayarlayın). Görüntülenen ölçüleri değiştirmek için show dimensions
düğmesi kenarındaki açılır ok üzerine tıklayın.
www.ozersenyurt.net
54






zoom in düğmesi – daha fazla ayrıntı için eleman üzerinde yakınlaştıra tıklayın. Klavyede
F8’e basabilirsiniz.
zoom out düğmesi – uzaklaştırmak için tıklayın. Elemanın tamamını ayrıntısız gösterir.
Klavyeden F9’a basabilirsiniz.
zoom window düğmesi – pencereye sığdırma düğmesine veya F6’ya basın ve sonra
büyütmek istediğiniz parçanın etrafında bir kere tarayın. Dörtgen içerisindeki alan
preview panosu doldurarak büyütülür.
zoom full düğmesi – parçanın tamamını görüntülemek için tıklayın. Klavyeden
CTRL+F7’ye basabilirsiniz.
Farenin tekerleği – eğer farenizin orta tekerleği varsa parçaya yakınlaşıp uzaklaşmada
onu kullanabilirsiniz.
scroll bars – preview alanının kenarlarından fazla parça büyütüldüğünde elemanın
istenen kısmını belirtmede olağan şekilde taşıyabilmeniz için kaydırma çubukları görünür.
4. OK tıklayın. get a part from the database iletişim kutusu görünür ve enter reference designation
for component iletişim kutusu görünür.
5. Parçanın REFDES ismi ve değerini girin ve OK’i tıklayın.
6. Kart üzerinde işaretçiyi taşıyın. Seçilen parça işaretçiye eklenmiştir.
7. Parça bir konumdayken kart üzerine parçayı bırakmak için tıklayın.
8. Eğer gerekliyse sonra parçayı ayarlayabilir veya konumunu daha öteye taşıyabilirsiniz.
İpucu
Veritabanından parçaları yerleştirdiğinizde ağ listesine onları eklemelisiniz.
4.5.
Elemanların ve şekillerin düzenlenmesi
4.5.1. Yerleştirilmiş bir parçayı düzenleme (yerinde düzenleme)
Yerinde parça düzenlemeye bir parçayı eklemeye, silmeye veya değiştirmeye olanak sağlar ve parçaları
oluşturabilirsiniz. Padları ekleyebilir, silebilir veya bir parçayı tanımlayan çizgileri taşıyabilirsiniz veya
değiştirebilirsiniz. Parçada çizgiler veya yeni şekiller yerleştirebilirsiniz.
Bir parça in place edit kullanmak için:
1. Parçayı seçin ve edi/in place part edit seçin.
Düzenleme penceresi açılır, seçilmiş parça görünür. Pencere kartın etrafındaki alanı ve düzenleme
yapılamayan diğer elemanları sönükleşmiş görüntüler.
2. Bir uç eklemek için place/pins seçin. place pins iletişim kutusu açılır.
www.ozersenyurt.net
55
Pad türünü (THT veya SMT) ve ölçülerini ve boşluğunu işaretleyin. Pad’ın bir öngörünümü preview
panosunda görünür. Gerekli ayarları yaptığınızda tamamı OK’i tıklayın. Pad işaretçiye eklenir. Parça
üzerine yerleştirmek için tıklayın.
3. in place edit işlevini sonlandırmak için edit/in place part edit tekrar seçin. Parça değişiklikleri ile
görünür.
Not:
Gelecekte kullanmak için düzenlenmiş parçayı saklayabilirsiniz.
4.5.2. Bir çokgeni düzenleme
Bir çokgenin noktaları tepelerdir. Bakırlı veya bakırsız çokgenden tepeleri ekleyebilir veya kaldırabilirsiniz.
Bir çokgenin bir parça çizgisine bir tepe eklemek için çizgiyi seçin (Çokgende diğer seçim kutuları
açılırken seçilmiş çizgi parçası seçim kutuları ile dolacaktır) ve edit/vertex/add vertex seçin. Bir tepe
parçanın ortasında eklenir ve şimdi çokgenin şeklini değiştirmek için tepe taşınabilir.
Bir tepeyi kaldırmak için kaldırılacak nokta üzerine tıklanır ve edit/vertex/ remove vertex seçilir. Tepe
kaldırılır ve diğer kenarlar üzerinde köşeler düz çizgi olarak birleşir.
Tasarımın köşelerinin boyutlarını değiştirmek için preferences iletişim kutusunun general settings
sekmesinde control point size alanını düzenleyin.
4.5.3. Delik uç özellikleri görüntüleme ve düzenleme
Delik uç özelliklerini düzenlemek için:
1. İstediğiniz delik ucu seçin ve edit/properties seçin.
2. through hole pin properties beş sekmeden meydana gelen iletişim kutusu görüntülenir: attributes,
general, pad, katmanları autorouting layers ve thermal relief.
Bir delik uç niteliklerini düzenlemek için attributes sekmesini kullanın.
Bir delik ucun görüntü biçimini düzenlemek için general sekmesini kullanın:
www.ozersenyurt.net
56
Delik ucun şekil ve boyutunu kontrol etmek için pad sekmesini kullanın. Bu sekmenin shape alanındaki
öngörünüm pad oluştuğunda görünür; selection preview çalışma alanı üzerinde pad’ın nasıl görüneceğini
gösterir.
Katmanlara delik uç bağlama seçeneği için Autorouting layers kullanın:
www.ozersenyurt.net
57
Uç bir bakır alana veya güç alanına bağlandığında kullanılacak ısıl kurtarmanın türünü seçmek için
thermal relief kullanın:
4.5.4. SMT uç özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Surface Mount Technology özelliklerini düzenlemek için:
1. İstediğiniz SMT ucu seçin ve edit/properties seçin.
2. SMT Pin Properties beş sekme içeren iletişim kutusu görünür: Attributes, General, Pad, Thermal
Relief ve pin neck.
SMT ucun niteliklerini düzenlemek için attributes sekmesini kullanın.
SMT ucunun görünme biçimini düzenlemek için general sekmesini kullanın.
SMT ucun boyutunu ve şeklini kontrol etmek için pad sekmesini kullanın. Bu sekme üzerinde pad preview
SMT uç oluşturulduğunda görüntülenir. selection preview çalışma alanı üzerinde SMT ucun nasıl
görüntüleneceğini gösterir.
www.ozersenyurt.net
58
SMT pad’de kullanılacak ısıl kurtarmanın türünü seçmede Thermal relief kullanın.
Uç boynu ölçülerini girmek için Pin neck sekmesini kullanın.
4.6.
Elemanları arama ve yeniden yerleştirme
Ultiboard parçaları aramak için iki yola olanak tanır:
Açık tasarımda parçaları arama. Bu yöntem doğrudan açık olan bütün tasarımlarda mevcut belirli bir
parça varsa söyler.
Tasarımda bir parça bulma. Bu yöntem halen çalışılan tasarımda belirli bir parçayı bulur ve o parça
üzerine yakınlaşır.
Ayrıca bir veritabanından bir parça yeniden yerleştirebilirsiniz.
4.6.1. Açık tasarımlarda bir parçayı arama
Açık tasarımlarda mevcut bir parçayı bulmak için edit/find komutu ile onu arayabilirsiniz. Bu komut diğer
çalışmalardaki bul fonksiyonu gibi çalışırken parçanın ismi, şekli, değeri veya bütün değişkenlerde
aramanıza olanak sağlar.
Açık bir tasarımda bir parçanın varolduğunu öğrenmek için:
edit/find seçin. find iletişim kutusu açılır.
Aşağıdaki seçimlerden arama ölçütü girin:
Find what – parça refrerans ismini veya tümünü girin ya da parçayı tanımlayan değişkenleri; isim,
numara, şekil veya değeri girin.
find special – ALL TAGS, NUMBER, referans ismi REFDES, VALUE.
Match whole word only
Match case
Find’i tıklayın. spreatsheet view results arama sonuçları görüntülenir.
Çalışma alanındaki parçayı görüntülemek ve yaklaşmak için spreatsheet view, results sekmesinde
parçaya çift tıklayın.
4.6.2. Tasarımda bir parça yerini belirleme
Açık tasarımda belirli parçalar bulmanıza yardım etmek için Parts sekmesini kullanın:
www.ozersenyurt.net
59
parts sekmesini görüntülemek için spreadsheet view altında parts sekmesini tıklayın.
Tasarımda bir parça bulmak için:
Spreadsheet, view parts sekmesini tıklayın.
Listede parçaya tıklayın.
find and select the part düğmesini tıklayın. Seçilen görünümdeki parça üzerine görüntü yaklaşır.
4.6.3. Parçaları yeniden yerleştirme
Veritabanından bir parça ile tasarım üzerine bir parçayı yeniden yerleştirmek için:
Parçayı seçin
tools/change shape seçin. get a part from the database iletişim kutusu açılır.
database panosunda parça olan kategoriyi bulana kadar kategorileri genişletin. available parts
panosunda görünür.
available parts panosunda ihtiyacınız olan parçayı seçin. Parça seçildiğinde preview panosunda
öngürünümlenir.
Veritabanından seçilen parça ile tasarım üzerine seçilmiş parçayı yeniden yerleştirmek için OK’i tıklayın.
4.7.
Cross probing
Cross probing Multisim’de elemanların grubu veya seçilmiş bir elemanı vurgulama için yetenektir.
Cross probing kullanmak için
1. Multisim’i başlatın ve Ultiboard’da açık olan tasarıma benzer dosyayı açın.
2. Ultiboard’da Multisim’de vurgulamak istediğiniz elemanı seçin.
3. tools/highlight selection in Multisim seçin. Elemanlar multisim’de vurgulanmıştır.
4.8.
Yeni bir parça oluşturma
Eğer gerekliyse database manager
tasarlayabilirsiniz.
veya
component
wizard
kullanarak
parçanızı
kendiniz
4.8.1. Bir parça oluşturmak için veritabanı yöneticisini kullanmak
Hazırlanacak.
4.8.2. Bir parça oluşturmak için eleman sihirbazını kullanmak
Hazırlanacak.
www.ozersenyurt.net
60
BÖLÜM 5
5. BAKIR YOLLAR VE BAKIRLA ÇALIŞMA
Bu bölüm Ultiboard’da bakır yollar ve diğer bakır elemanlar ile nasıl çalışılacağını açıklar.
5.1.
Bakır yollar yerleştirme
Burada açıklanan yöntemlerden birini kullanarak, kart üzerine bakır yollar ya da autoplacement ve
autorouting kullanarak yerleştirebilirsiniz.
Bakır yol yerleştirmede bu manuel yöntemler kullanılır:
Manuel trace – bu yöntem bakır yol yerleştirmede en fazla kontrole izin verir. Bağlanacak via ve pad’ları
seçin ve sonraki bağlantıya bakır yol yolunu belirleyin.
Follow me router – bu yöntem bir bakır yol yerleştirme gibi fare hareketinin Ultiboard tarafından takip
edilerek bağlanacak olan sonraki pad veya via seçmeye olanak sağlar. Ultiboard daha çok engel
etrafında sonuç bakır yolu rotalandırır.
Connection machine – bu yöntem iki pad veya viayı otomatik olarak engeller etrafında rotalanmış bir bakır
yola bağlar.
Bakır yol yerleştirmenin bütün yöntemleri ratsnest seçim yöntemi destekler. Bu yöntem rastnest
seçildiğinde bakır yol başlar ve en yakın pada bakır yolu otomatik bağlar.
connection machine dışında bütün yöntemler sürekli bakır yol yerleştirmeyi destekler; iki pad arasına bir
bakır yol yerleştirildiğinde bakır yol yerleştirme son pad bağlanana kadar devam edecektir.
Bir bakır yol yerleştirirken ve onu yerleştirmek için tıkladığında üzerinde geri alarak bir parçayı
kaldırabilirsiniz. Her zaman elle bir bakır yol yerleştirirken tıklayın veya her zaman bir Connection
machine bakır yol yönünü değiştirir. Oluşan bir bakır yolun bölünen bir parçasının yönünü değiştirir. Bakır
yollar üzerine işlemler yapıldığında uygun parçayı veya isterseniz bütün bakır yolları seçtiğinizden emin
olun.
Clearance kartın kenarından padlar ve bakır yolların etrafındaki uzaklıktır. Diğer elemanların boş
bırakılmış mesafesidir. Bir clearance içinden bir bakır yol geçirmeyi denediğinizde veya padi bir clearance
içine alınan bir parça yerleştirmeyi denediğinizde hata ile sonuçlanır. Kart kenar boşluğu PCB properties
iletişim kutusunda tanımlanır. Diğer bakır elemanlar için clearance elemanın özelliklerinin general
sekmesinde tanımlanır.
Clearance’ları görüntülemek için view/clearances seçin. Clearance’lar padlar ve bakır yollar etrafında ince
mavi çizgilerle gösterilir.
5.1.1. Bakır yollarla çalışma
Ultiboard’ın varsayılan bakır yolu 10mil (0,254mm) genişliğindedir ve 10mil clearance vardır.
Clearance’lar nesnenin dış kenarından ölçüdür: 10mil bakır yol ile 5mil clearance kenardan kenara 20mil
ölçüde olmaktadır (bir kenar üzerinde 5mil clearance, 10mil bakır yol ve 5mil diğer kenar üzerinde
clearance).
5.1.2. Bir bakır yol yerleştirme: elle yerleştirme yöntemi
Bir bakır yol elle yerleştirildiğinde pad’lar ve vialar tıklanır ve bakır yolun eksen noktalarına tıklanmalıdır.
Bakır yolların uzandığı en kontrol olduğu yer anlamına gelir, ama parçalar ve diğer bakır yollar arasına
yerleştirmekten kaçınılmalıdır. Bir parça içinden veya diğer bakır yoldan geçen elle bakır yol yerleştirmeyi
denerseniz spreadsheet view DRC sekmesinde bir hata oluşur.
Elle bir bakır yol eklemek için:
1. Bakır katmanı seçin.
2. draw settings araç çubuğunda istenen bakır yol boyutunu girin veya seçin.
3. place/line seçin.
4. Kartta bir pad tıklayın. Ağda pad vurgulanan bir parçadır ve padların her biri ağda X ile
etiketlenmiştir.
5. Ağda sonraki pad’e bir yol yapılır. Parçalar veya diğer bakır yollardan kaçınmak zorunda
olduğunuzu hatırlayın. Kartta yönü değiştirdiğiniz her sefer bakır yolu eklemek için tıklayın.
6. Ağda sonraki pad’e tıklayın. Pad’den pad’e bu şekilde, engeller etrafında bakır yolu döndürmeniz
gereken yerde kart üzerindeki noktalarda tıklayarak devam edin.
7. Ağda son bakır yolu yerleştirdiğinizde ESC’ye iki kez basın veya sağ tıklayarak ve açılan iki defa
görünen menüden ESC’yi seçerek bakır yol yerleştirmeyi iptal edin.
Çizim sırasında bakır yol genişliğini daraltma veya genişletme
www.ozersenyurt.net
61
Bu durum bir bakır yol parçasının genişliğinin değiştirilmesi için gerekli olabilir (örneğin uçlar arasındaki
dar bir alanda yerleştirmede). Aşağıdaki ayrıntılandırıldığı gibi çizim sırasında bakır yolun bir parçasının
genişliğini değiştirebilirsiniz.
Çizim sırasında bakır yol genişliğini değiştirmek için:
1. Yukarıda ayrıntılandığı gibi bakır yol yerleştirmeye başlayın.
2. Bakır yolun bir parçasını yerleştirmek için tıklayın, sağ tıklayın ve açılan görüntüden widen veya
narrow seçin.
3. Bakır yolu yerleştirmeye devam edin ve bakır yolun parçasını sabitlemek için sol’a tıklayın. Bakır
yolun parçalarının genişliği, widen veya narrow seçip seçmediğinize bağlı olarak önceki bakır
yolun parçasının genişliğini %10 kadar artacak veya azalacaktır.
İpucu
Eğer sonraki parçanın %10’dan daha fazla artmasını veya azalmasını isterseniz sağ tıklayın ve widen
veya narrow çok kez seçin.
Not:
spreadsheet view, nets sekmesinde ayarlandığı gibi ağ için Max width değeri aşılamayacaktır.
5.1.3. Bir bakır yol yerleştirme: “Beni takip et” yöntemi
Elle bir bakır yol yerleştirildiğinde diğer bakır yollardaki gibi engellerden kaçılmalı iken, “beni takip et”
bakır yolu, bakır yolun rotası boyunca uzanan engellerin çoğundan kaçınır.
“Beni takip et” bakır yolu yerleştirmek için:
1. Bir bakır katman seçin
2. Place/follow me seçin.
3. Kart üzerinde bir pad’a tıklayın. Ağda pad vurgulanan bir parçadır ve padların her biri ağda X ile
etiketlenmiştir.
4. Ağda sonraki pade bir yol yapılır. Bakır yol çoğu engel etrafından kendisi yol bularak işaretçiyi
takip eder.
5. Ağdaki son bakır yolu yerleştirdiğinizde sağ tıklayarak veya ESC’ye basarak bakır yol
yerleştirmeyi iptal edin.
5.1.4. Bir bakır yol yerleştirme: bağlantı makinesi yöntemi
connection machine iki padın bağlanmasının en hızlı ve en basitidir, ama aynı zamanda iki padden daha
fazlasının bağlanmasında kullanılamaz.
Varsayılan kablolama ile “Bağlantı makinesi” bakır yolu yerleştirme için:
1. Bir bakır katman seçin.
2. place/connection machine seçin.
3. Kart üzerinde rastnest’in bir parçası üzerine tıklayın. Rastnest’in parçasına bağlı iki pad’ın
engeller etrafından yol bularak bir bakır yol ile bağlanır.
4. Bakır yol yerleştirmeyi sonlandırmak için ESC’ye iki defa tıklayın.
Özel kablolama ile bağlantı makinesi bakır yolu yerleştirme için:
1. Bakır bir katman seçin.
2. place/connection machine seçin.
3. Kart üzerinde rastnest’in bir parçası üzerine tıklayın. Rastnestin parçasına bağlı iki pad’ın
engeller etrafından yol bularak bir bakır yol ile bağlanır.
4. Engeller etrafından varsayılan yol bulmayı değiştirme için bakır yol parçasını sürükleyin. Bakır yol
iki belirli pada bağlı kalmasına rağmen bakır yolun ortası hareketlenecektir.
5. Alanda taşınan bakır yolun parçasını kilitlemek için tıklayın.
6. Bakır yol yerleştirmeyi sonlandırmak için ESC’ye iki defa tıklayın.
5.1.5. Bir Bus yerleştirme
Entegre gibi çok uçlu aygıtlar arasında çoklu bakır yol bağlamak için kullanın.
Yöntem aşağıdaki örnekte kullanılır.
www.ozersenyurt.net
62
Yukarıdaki örnekte bus ve bakır yerleştirmek için:
1. Herhangi bir ucu seçmediğinizden emin olun.
2. place/Bus seçin. İşaretçi bir bus sembolüne dönüşür. Bus’a yerleştirmeyi istediğiniz her ağın
üzerinde bir pin üzerine tıklayın ve sonra hedef entegreye doğru işaretçiyi taşıyın.
3. Bus’un hedef ucuna doğru işaretçiyi taşıyın ve bakır yerleştirmeyi tamamlamak için çift tıklayın.
5.1.6. Yoğunluk çubuğu ile çalışma
Yoğunluk çubukları kartınızın çapraz bölümlerinde pad’lar ve uçların yoğunluklarını işaret etmek için
renkler kullanılır. Herhangi çapraz kısımda verilen yüksek yoğunluklar kartın bu kısımlarında bakır yolların
kablolanmasında ve bu alanda daha çok bakır kullanılmasında daha çok zorluklar olacaktır. Parçaları
www.ozersenyurt.net
63
yerleştirirken kablolama alanlarında zorluklardan kaçınmada nispeten eşit yoğunlukta dağılımlar elde
etmek için gayret gösterilmelidir.
Tasarımın uç ve pad yoğunluğu aldığı ağırlığı kadar, yoğunluk çubuğunun renkleri yeşilden kırmızıya
değişir.
Ultiboard başladığında yoğunluk çubuğu varsayılan olarak geçişi kapalıdır. Eğer yoğunluk çubuğu geçişi
açılmak istenirse tasarım altında ve sağ kenarında görüntülenir.
Yoğunluk çubuğu geçişini açmak veya tekrar kapamak için view/density bars seçin.
5.1.7. İçeride / dışarıda bırakma alanları ile çalışma
Bir içeride bırakma alanı, nesneler onun dışına taşındığında bir DRC hatasının oluşturulduğu sizin
ayarladığınız bir çokgen’dir. Aksine bir dışarıda bırakma alanı nesne onun içine taşındığında DRC hatası
oluşturur.
5.1.7.1.
İçeride / dışarıda bırakma alanları yerleştirme
İçeride / dışarıda bırakma özellikleri iletişim kutusu içeride bırakma veya dışarıda bırakma alanı gibi
davranacak olan bir çokgen yerleştirmeye izin verir. Varsayılan olarak dışarıda bırakma alanı yerleştirilir.
İçeride bırakma alanı olarak değiştirmek veya diğer özellikleri değiştirmek için içeride bırakma / dışarıda
bırakma sekmesini kullanın.
Sınırlandırılmış bir alan eklemek için:
place/keep-in/keep-out arena’yı seçin.
Çokgeni tanımlamak için başlangıç noktası ile sonlandırarak bütün noktalara sol tıklayın.
5.1.7.2.
İçeride / dışarıda bırakma özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Keep-in/keep-out properties iletişim kutusunu görüntülemek için, içeride/dışarıda bırakma istediğinizi
seçin ve edit/properties seçin (Kepin/out katmanı aktif olmalıdır).
Dışarıda bırakma alanı özellikleri iki sekme içerir: attributes ve keep-in/keep-out.
attribute sekmesi seçilmiş alanın özelliklerini düzenlemenize izin verir.
keep-in/keep-out sekmesi belirli parametreleri ayarlamanıza olanak sağlar.
Gelişmiş seçenekleri ayarlamak için:
1. advanced options alanında aşağıdaki onay kutularının birini tıklayın ve sonra aktif olduğunda
options düğmesini tıklayın:
Ağ grubu (net group) – içeride/dışarıda uygulamayı istediğiniz ağ gruplarını seçilen grupları seç (select
groups) iletişim kutusu görüntülenir.
component height – component height ranges uygulama istediğiniz içeride/dışarıda alanı elemanlarının
yüksekliği girilen iletişim kutusu görüntülenir.
component group – içeride/dışarıda alanı uygulamak istediğiniz eleman grupları seçilen iletişim kutusu
görüntülenir.
2. keep-in/keep-out properties iletişim kutusunda OK’i tıklayın.
Eğer advanced options ayarlı değilse:
 Eğer nesne içeride alanının dışına taşınırsa bir DRC hatası rapor edilir.
 Eğer nesne dışarıda alanı iç tarafındaysa bir DRC hatası rapor edilir.
 Eğer çok içeride veya dışarıda alanları varsa takdirinizle faklı alanlar içinde nesne
bölünebilir. Çoklu alanlar sonra tek bağlantısız alan gibi davranır.
Eğer gelişmiş seçenekler ayarlanırsa:
www.ozersenyurt.net
64


Eğer nesne içeride alanının dışına taşınırsa bir DRC hatası rapor edilir.
Eğer nesne dışarıda alanı içindeyse bir DRC hatası rapor edilir.
5.1.8. Bakır Traces eşit aralama
Bu seçenek bakır yollar arasında eşit boşluk olacak şekilde ayarlamanızı sağlar.
Eşit aralıklı bakır yollar için:
1. Biri en az diğer bakır yolda çevreleyen iki bakır yol seçin.
2. tools/equi-space traces’i seçin. Bakır yolların aralıkları eşit yapılır.
Not: seçilmiş bakır yollar iki nesne (iki uç, iki bakır yollar) arasında olmalıdır. Bakır yollar arasındaki ilk
boşluk eşit olmamalıdır, bakır yollar aynı katmandaki bir ağa ait olmalıdır. Lastik bant bu özelliklerle
çalışamaz, bu nedenle bazı bakır yollar bağlantısı olabilir.
5.1.9. Bir bakır yolu silme
Diğer nesneler gibi bakır yollar silinebilir. Bir bakır yolu sildiğiniz zaman, silmeyi teyit etmenizi
sormayacaktır, ama silinme yapıldıktan sonra hemen edit/undo seçerek silinmeyi geri alabilirsiniz.
Not:
preferences iletişim kutusunun PCB design sekmesindeki ayarlarınıza bağlı olarak bir bakır yol silinince
bakır yol ile bağlı vialarda silinecektir.
Şimdi yerleştirlmiş bir bakır yolu silmek için:
edit/undo place trace segment’i seçin.
Mevcut bir bakır yolu silmek için:
1. Bakır yolu seçin.
2. edit/delete seçin.
Veya
1. Bakır yolu seçin.
2. DELETE düğmesine basın.
5.2.
Diğer bakır elemanlarla çalışma
5.2.1. Bakır alanlar yerleştirme
place/copper area kullanın.
Bakır alan yerleştirme için:
1. Bir bakır katman seçin
2. place/copper area seçin. İşaretçiye bir çokgen şekil bağlı bulunmaktadır.
3. Bakır alan tanımlamak için bütün noktalara sol tıklayın. Başlangıç noktası ile sonlandırın.
4. place komutunu iptal etmek için sağ tıklayın.
Bakır alan silmek için, edit/copper delete/copper island seçin ve sonra silmek istediğiniz bakır alan
üzerine tıklayın.
www.ozersenyurt.net
65
5.2.2. Güç alanları yerleştirme
Güç alanları bütün düzlemi kaplayan bakır alanlardır.
Bir güç alanı yerleştirmek için:
1. layers sekmesinde bir güç alanı olarak kullanılacak katmanı seçin.
2. place/powerplane seçin. choose net and layer for powerplane iletişim kutusu görüntülenir.
3. Güç alanı için net ve layer belirtin.
4. OK’i tıklayın. choose net and layer for powerplane iletişim kutusu kapanır ve güç alanı
belirttiğiniz katman üzerine yerleştirilir.
5.2.3. Bakır bölünme
Çokgen bölücü bakır alanlar veya güç alanlarını bölmekte kullanılır.
Bir bakır alan veya güç alanını bölmek için:
1. design/polygon splitter’ı seçin.
2. Bölmek istediğiniz çokgen için işaretçiyi taşıyın.
3. Bölmeyi başlatmak istediğiniz yerdeki noktada tıklayın.
4. Çokgen üzerinde işaretçiyi taşıyın. Bölmenin meydana geleceği yeri işaretlemek için bir çizgi
görüntülenecektir. İstediğiniz yerde bölmeyi bitirmek için tıklayın.
5. Çokgen bölücüyü iptal etmek için sağ tıklayın.
5.2.4. Bir bakır şekli bir alana dönüştürme
Bağlantısız ağlar etrafındaki boş destek çokgenleri dönüştürmek için kullanın.
Bir bakır şekli bir alan yapmak için
1. Çalışma alanınızdaki bir bakır şekli seçin.
2. design/shape to area’yı seçin.
5.2.5. Bütün bakırları silme
Eğer bütün bakır elemanları (bakır yollar, bakır alanlar ve güç alanları) silmek ve yeniden başlamak
istiyorsanız edit/copper delete/all copper’ı seçin. Tasarımdaki bütün bakır elemanlar silinir.
www.ozersenyurt.net
66
5.2.6. Damla ekleme ve kaldırma
Bir damla pada bakır yol bağlandığı yerde bakır yol ekleyebilme yeteneğidir. Bu tipik olarak çok küçük
boyutlu bakır yollarda pad ve bakır yol arasında bakırda mümkün kırılmayı önlemek için kullanılır.
Bir damla eklemek için:
1. design/add teardrop’u seçin. teardrop iletişim kutusu görünür.
2. İstediğiniz gibi seçeneklerinizi ve uzunlukları ayarlayın ve OK’i tıklayın. Damla eklenecektir.
Bütün damlaları kaldırmak için /copper delete/all teardrops seçin.
5.3.
Bakır özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Bütün bakır elemanlar (bakır yollar, bakır alanlar ve güç alanları) aynı üç özellikler sekmesini (attributes,
general ve position) paylaşır. Bakır yollar için dördüncü sekme line ve bakır alanlar ve güç alanları için
dördüncü sekme copper area. General sekmesi varsayılandır ve edit/properties seçtiğinizde görünür.
Aşağıda gösterildiği gibi seçilmiş bakır elemanın özellikleri düzenlemenize olanak sağlar.
Kullanıcının yerleştirdiği bakır yollar (varsayılan ayarlar) otomatik kablolama yerine getirildiğinde
taşınmayacağı için sabittir.
attributes sekmesi seçilmiş bakır elemanın niteliklerini düzenlediğiniz yerdir.
position sekmesi seçilmiş bakır elemanın katmanını değiştirmenize olanak sağlar. Katman üzerinde bakır
elemanları kilitlemek için bu sekmeyi kullanabilirsiniz.
line sekmesi seçilmiş bakır eleman bir bakır yol olduğunda varsayılandır. Bakır yolun başlangıç ve bitiş
noktaları için koordinatları kontrol etmenize olanak sağlar.
www.ozersenyurt.net
67
Bir bakır alan seçildiğinde copper area properties iletişim kutusu bir copper area sekmesi içerir. Bir bakır
alanın ağ ve parametrelerini ayarlamak için bu sekmeyi kullanın.
5.4.
Vialarla çalışma
5.4.1. Vialar yerleştirme
Kartın üst ve alt yüzeyleri gibi iki veya daha çok katmanı bağlamak için kullanılan baskı devre kartında
kaplanmış delik bir viadır.
Bir defa yerleştirildikten sonra bir via bir parça gibi taşınabilir.
Bir via yerleştirmek için:
1. place/via seçin ve viayı yerleştirmek istediğiniz kart üzerindeki yere tıklayın. Kart üzerinde elde
edilebilir bütün bakır katmanları listeleyen bir iletişim kutusu görüntülenir.
2. Arasına via işleyecek katmanları seçin.
3. OK’ tıklayın. İletişim kutusu kapanır.
4. Via yerleştirme komutunu iptal etmek için sağ tıklayın veya başka via yerleştirmek için başka bir
yerde tıklayın.
Not:
Tercihler iletişim kutusunun PCB design sekmesinde ayarlarınıza bağlı olarak bir bakır yolu sildiğinizde
bir bakır yol ile bağlantılı vialar silinecektir.
5.4.2. Via özelliklerini görüntüleme ve düzenleme
Via özellikleri beş sekme içerir: attributes, general, via, katmanları autorouting layers ve thermsal relief.
attributes sekmesi seçilmiş vianın özelliklerini düzenlemenize izin verir.
General sekmesi varsayılandır ve edit/properties seçtiğinizde görünür. clearance’ın boyutunu, X/Y
koordinatlarını, via açısını, via’nın bulunduğu kartın tarafını ve ölçü birimini değiştirmenize olanak sağlar.
www.ozersenyurt.net
68
Via sekmesi aşağıda gösterilen parametrelerin ayarlandığı yerdir.
Katmanlarda via bağlantılarını seçmek için autorouting layers kullanın.
Bir via için kullanılan ısıl kurtarmanın şeklini ayarlayın, relief type alanında istediğiniz seçme düğmesini
etkinleştirin.
Eğer via için ısıl kurtarmayı kullanmak istemiyorsanız no thermal relief seçin.
5.5.
SMD yayılımı yerleştirme
Fanout SMD komutu kart üzerindeki bütün SMD’ler veya seçilmiş bir SMD’nin (yüzey montaj aygıtı) her
bir ucuna bir via ekler.
SMD elemanından bir yayılım yerleştirmek için:
www.ozersenyurt.net
69
Tercihen yayılım uygulamak istediğiniz elemanları seçin.
Design/Fanout SMD seçin. Fanout Options iletişim kutusu görünür.
İstediğiniz gibi seçenekleri girin ve start fanout tıklayın. fanout optionsiletişim kutusu kapanır ve tasarım
üzerinde fanout viaları yerleştirilir.
5.6.
Ağlarla çalışma
5.6.1. Ağlar sekmesinin kullanılması
spreadsheet view, nets sekme düğmesi kart hakkında bir ağın öngörünümüne, bir ağ bulma, seçilmiş ağı
vurgulama, kilitleme ve kilidi çözmek, seçilmiş bir ağın clearance’sini ve genişliğini ayarlama ve seçilmiş
bir ağın bakırını kaldırmaya olanak sağlar.
www.ozersenyurt.net
70
Bir ağın öngörünümü için:
1. previewfonksiyonuna geçiş için show or hide the preview) tılayın.
2. Listeden bir ağ seçin. Kart üzerindeki ağ yolunun bir resmini öngörünüm alanında görüntüler.
Tasarımda bir ağ bulmak için:
1. Seçmek için listede bir ağa tıklayın.
2. find the selected net düğmesine tıklayın. Görüntü ağ üzerine yaklaşır ve onu seçer.
Seçilmiş bir ağı vurgulamak için:
2. highlight selected nets düğmesini tıklayın. Tasarım üzerindeki seçilmiş ağ vurgulanmıştır.
preferences iletişim kutusunun colors sekmesindeki color element açılır listesinden vurgulama
renklerini değiştirebilirsiniz.
Bir ağ için yerleştirilmiş herhangi bir bakırın kilitleme veya kilidi açmak için:
2. Kilitsiz bir ağı kilitleme veya kilitli bir ağı çözmek için lock the selected net düğmesini tıklayın.
Seçilmiş bir ağın bakırını kaldırmak için:
1. Listede ağı tıklayın.
2. remove copper tıklayın. Kaldırmayı onaylamaya yönlendirilirsiniz.
3. Bakırı kaldırmak için Yes tıklayın. Bakır silinir ve rastnest yeniden görünür.
5.6.2. Ağlistesi düzenleyiciyi kullanma
netlist Editor tasarımdaki ağları görüntülemekte ve ağdaki uçları görüntülemekte kullanılır. Tasarımdan
ağları kaldırmak ve eklemek için, mevcut bir ağdan eleman silme ekleme, bir ağda bakır yol genişliklerini
ayarlama, yüksek hız parametrelerini ayarlama ve bir ağın via çapını ve via matkap delik boyutunu
ayarlamada kullanabilirsiniz.
netlist editor açmak için Tools/netlist editor’ü seçin. Net edit iletişim kutusunu açılır.
Yerinde bir ağı kilitlemek için:
www.ozersenyurt.net
71
1. net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. lock net) düğmesini tıklayın.
Kilitli bir ağa yeni uçlar eklemek için:
1. net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Kilitsiz bir ağ için lock net düğmesini tıklayın.
3. Gerekli uçları ve bağlantıları ekleyin.
4. Yeni ağı kablolayın.
5. lock net düğmesi ile ağlistesini kilitleyin.
5.6.2.1.
Bir ağ ekleme
Bir ağ eklemek için:
1. tools/netlist editor’ü seçin ve pins sekmesini tıklayın.
2. new tıklayın. Add net iletişim kutusu görüntülenir.
3. Bir isim girin ve OK’i tıklayın. Yeni ağ ismi net listesinde görüntülenir.
Ağa bağlanmamış uçlar açık yeşil lamba işaret edilir. Uçlar sekmesinin ortasındaki alan yeni ağda
bağlanmamış uçlar olduğundan boştur. Bir ağa uçlar eklemek için aşağıya bakın.
Önceden mevcut veya yeni bir ağa bir uç eklemek için:
1. Tools/netlist editor seçin ve pins sekmesini tıklayın.
2. net edit iletişim kutusundan net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
Açılır listenin sağındaki düğme üzerine tıklayarak ağı seçebilirsiniz ve sonra çalışma alanındaki ağdan
uçlardan birine tıklayın. Bunu yapmak için ağa bağlanmış uçlar olmalıdır.
Bu kısmın kalıntısı aşağıda örnek elemanları kullanır:
3. Add pins düğmesine tıklayın ve çalışma alanında istediğiniz uca tıklayın. Pins alanında bütün
uçlar ağda listelenene kadar devam edin.
www.ozersenyurt.net
72
Veya Add tıklayın. Add Pins to the Net iletişim kutusu görüntülenir.
Eklenecek uçları vurgulayın ve Add’i tıklayın. İletişim kutusu kapanır ve net edit iletişim kutusu
görüntülenen ağlar için pad’ların listesinde eklenmiş uçları gösterir.
4. net edit iletişim kutusunda OK’i tıklayın. İletişim kutusu kapanır ve ağ bilgisi çalışma alanına
eklenir.
Ağın topolojisini değiştirmek için:
1. Tools/netlist editor’ü seçin ve Net edit iletişim kutusunda Net açılır listesinden ağı seçin.
2. Topology alanında Shortest, Daisy chain ya da yıldız star seçin ve OK’i tıklayın. Çalışma alanı
üzerinde rastnest yerleşimi yeni topoloji yansıması için değişir.
www.ozersenyurt.net
73
shortest – bağlantı yapıldığında mümkün olan en kısa mesafe sağlanacaktır. Bağlantı için sıra
düşünülmez.
daisy chain – uçlar arasındaki bağlantı seçilmiş uçlardaki sıraya dayanmaktadır. Uçlar arasındaki bağlantı
mesafesi düşünülmez.
star – uçlar ilk seçilmiş uç olan bir referans noktası ile bağlıdır. Diğer uçlar referans kaynağa yalnızca
bağlanacaktır. Etkisi diğer uçlara fırlayan bağlantılar ile bir yıldız gibidir. Seçilmiş uçlarda sıralar veya
uçlar arasındaki mesafe düşünülmez. Eğer ilk uç ağdan silinirse, referans noktası aşağısındaki uç kaynak
olacaktır.
5.6.2.2.
Bir ağı yeniden adlandırma
Bir ağı yeniden adlandırmak için:
1. Araçlar/ağlistesi düzenleyici (Tools/netlist editor) seçin ve ağ düzenle (Net edit) iletişim kutusunda
ağ (Net) açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Ağ düzenle (Net edit) iletişim kutusunda yeniden adlandır (rename) tıklayın. Yeni ağ ismi için
yönlendirin.
3. Ağ için yeni bir isim yazın.
4. Yeni ismi kaydetmek için tamamı (OK) tıklayın veya işlemi iptal etmek için iptali (cancel) tıklayın.
Yeni ağ ismi ağ düzenle (net edit) iletişim kutusunda ağ (Net) açılır listesinde ve tablo görünümünde
(spreadsheet view) ağlar (nets) sekmesinde görüntülenir.
5.6.2.3.
Bir ağı kaldırmak
Bir ağı kaldırmak için:
1. Tools/netlist editor seçin ve Net edit iletişim kutusunda remove’e tıklayın. Select the net to delete
iletişim kutusu açılır.
2. Silinecek ağı seçin.
3. Ağı silmek için delete’e tıklayın. Select the net to delete iletişim kutusu kapanır ve net edit iletişim
kutusunun net açılır listesinde veya spreadsheet view, nets sekmesinde artık görünmez. Ağ
karttan kaldırılır, ama ağ kaybolurken kart üzerinde bakır yollar kalır.
Not:
Silme onayı yoktur. delete tıklamadan önce silmeyi iptal etmek için close’u tıklayın.
www.ozersenyurt.net
74
5.6.2.4.
Bir ağdan bir uç silme
Bir ağdan bir uç silmek için:
1. Tools/netlist editor seçin. pins sekmesine tıklayın ve net edit iletişim kutusunda net açılır
listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Silmek istediğiniz ucu vurgulayın ve remove tıklayın.
Uç görüntülenen ağda uçlar listesinden kaybolur.
Not:
Silme onayı yoktur.
3. net edit iletişim kutusunu kapatmak için OK’i tıklayın.
5.6.2.5.
Ağ genişliklerini ayarlama
Ağ genişliğini ayarlamak için:
1. Tools/netlist editor seçin. Net edit iletişim kutusunda net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. width sekmesini tıklayın.
www.ozersenyurt.net
75
3. Değişiklikleri kaydetmek için OK’i tıklayın.
5.6.2.6.
Yüksek hız parametreleri ayarları
Bir ağda yüksek hız parametrelerini ayarlamak için:
1. Tools/netlist editor’ü seçin. net edit iletişim kutusunda net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. high speed sekmesini tıklayın.
Aşağıdakileri gerektiği gibi girin:
Parallelism check – onay kutusunu tıklayın ve paralel çalışacak bakır yolların Maximum length girin.
Same layer ve Adjacent layer üzerinde paralel bakır yollar arasındaki Gap boyutunu girin. against net
alanında paralellik kontrolünün yapılacağı karşı ağı seçin.
Route length check – onay kutusunu tıklayın ve Daisy chain ve Star topolojileri için bağlı uçlar arasındaki
bakırın uzunluğu için minimum ve maksimum uzunlukları girin.
www.ozersenyurt.net
76
3. OK’i tıklayın iletişim kutusunu kapatmak ve değişiklikleri kabul etmek için OK’i tıklayın.
5.6.2.7.
Çeşitli ağ parametrelerini ayarlama
Bir ağ çeşitli parametreleri ayarlamak için:
1. Tools/netlist editor seçin. net edit iletişim kutusunda net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Misc. sekmesine tıklayın.
3. layers alanında:
Seçilmiş ağda bakır kablolamada kullanmak için katmanları seçin.
4. priority alanında:
Seçilmiş ağda kablolama önceliğini girin. En yüksek öncelik “1”, ikinci öncelik “2” gibi. Eğer öncelikli
kablolama gerekmiyorsa None bırakın.
5. Net Shielding alanında:
Koruma için hangi Net kullanıldığını seçin. width aktif olur, istendiği gibi değiştirilir.
Not:
Korumalar sinyal parazitlerinden ağı koruma veya bir tampon gibi davranma için seçilmiş bir ağ etrafında
bakır yerleştirmek için kullanılır.
6. İstenilen parametreleri girin ve OK’i tıklayın.
5.6.2.8.
Grup parametrelerini ayarlama
Bir ağda grup bilgilerini girmek için:
1. Tools/netlist editor seçin. Net edit iletişim kutusunda net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Groups sekmesine tıklayın.
3. İstediğiniz grup parametrelerini girin ve OK’i tıklayın.
5.6.2.9.
Via parametrelerini ayarlama
Bir ağda via bilgilerini düzenlemek için:
1. Tools/netlist editor’ü seçin. Net edit iletişim kutusunda net açılır listesinden istediğiniz ağı seçin.
2. Via sekmesine tıklayın.
3. via drill diameter ve via pad diameter istediğiniz gibi ayarlayın ve OK’i tıklayın.
5.6.3. Bir ağı vurgulamak
Bir ağı vurgulamak için:
1. Vurgulamak istediğiniz ağın bir parçası üzerinde tıklayın.
2. Design/Highlight selected net seçin. Çalışma alanı üzerinde bütün ağ ve spreadsheet view, Nets
sekmesinin preview alanında vurgulanmıştır.
İpucu:
www.ozersenyurt.net
77
preferences iletişim kutusunun colors sekmesinde color element açılır listesinden vurgu rengini
değiştirebilirsiniz.
5.6.4. Ağları koruma
Bir ağı koruma için:
1. design/shield net seçin. Net shielding iletişim kutusu görüntülenir.
2. İstediğiniz ayarları girin.
3. Advanced net Shielding Options iletişim kutusunu görüntülemek için Advanced’ı tıklayın.
4. Shield net alanında korumayı kullanmak için ağı seçin.
use net settings – spreadsheet view koruma ayarlarını kullanmak için seçin. Net edit iletişim kutusunda
ayarlanır.
“GND” – korumada kullanmak için ağı seçtiğiniz açılır listeden etkin yapmak için seçin.
5. On DRC Erroralanında DRC hatası olduğunda yapılacak eylemi seçin.
6. On Other Failures alanında diğer hatalarda yapılacak eylemi seçin.
7. Nets alanında korumayı istediğiniz ağı seçin.
8. layers alanında koruma yerleştirmek istediğiniz katmanları seçin.
9. OK’i tıklayın. net shielding iletişim kutusuna geri dönülür.
10. OK’i tıklayın.
Koruma aşağıda resimlendiği gibi görünür.
11. Spreadsheet view, results sekmesinde sonuçlar görünür. Sorunlu alana gitmek için hatanın
üzerine tıklamalısınız.
www.ozersenyurt.net
78
5.6.5. Ağ köprüleri
Bir ağ köprüsü işlevsel olarak diğer bir ağın özelliklerini kaybetmeden farklı ağlar (örneğin dijital ve analog
topraklar) arasında bağlantılara izin verir.
5.6.5.1.
Bir ağ köprüsü oluşturma
Bir ağ köprüsü oluşturmak için:
1. Tools/Database/Database Manager seçin.
2. Parts alanında create new part düğmesini tıklayın. (Net Bridge seçin ve OK’i tıklayın. Çalışma
alanınız üzerinde Net Bridge Edit Layer görüntülenir.
3. Place Net Bridge Pin iletişim kutusunu görüntülemek için Place/Pins seçin.
4. Ağ köprüsünün ilk ucu için istenilen parametreleri girin, OK’i tıklayın ve çalışma alanı üzerinde
ucu yerleştirin.
5. Place/Pins yine seçin, ağ köprüsünün ikinci ucu için parametreleri girin. OK’i tıklayın ve çalışma
alanı üzerinde istediğiniz yerde ucu yerleştirin.
6. Place/Shape/Rectangle seçerek iki ucu bağlayın ve üst üste iki ucun bindiğinden emin olarak
onların arasında bir dörtgen çizin.
7. Net Bridge Edit Layer kapanır. Yöneltildiğinde aşağıda gösterildiği gibi yeni bir ağ köprüsü
kaydedilir.
www.ozersenyurt.net
79
5.6.5.2.
Bir ağ köprüsü yerleştirme
Bu örnekle biri “Toprak” ağı üzerinde ve diğeri “GND” üzerinde iki bakır yolu bağlar.
Bir ağ köprüsü yerleştirmek için:
1. Place/Net Bridge’i seçin. Place Net Bridge iletişim kutusu görünür.
2. Select Net Bridge From Database’i tıklayın. Get a part from the database iletişim kutusu
görüntülenir.
3. Available Parts alanında istediğiniz ağ köprüsünü seçin ve OK’i tıklayın. Place Net Bridge iletişim
kutusuna geri dönülür.
4. Pin1 ve Pin2 alanında istenilen ağlar için ağ köprüsünün uçlarını haritalayın.
5. OK’i tıklayın ve aşağıdaki örnekteki gibi iki ağın karşısında ağ köprüsünü yerleştirin.
www.ozersenyurt.net
80
5.6.6. Bir bakır yolu kopyalama
Group Replica komutunu kullanarak ayarlanmakta olan iki özdeş parça grupları arasında bakır yolların
kablolamasını kopyalayabilirsiniz.
Gruplar arasında bakır yolları kopyalamak için:
1. İki özdeş parça grubu oluşturun.
2. Gruplardan biri için bakır yolları kablolayın.
3. Design/Copy Route seçin. Copy Route iletişim kutusu görüntülenir.
4. Source Group alanında kablolamış olduğunuz grubu ve Hedef grup Destination Group alanında
aynı kablolama olmasını istediğiniz grubu seçin ve tamamı OK’i tıklayın. Yollar hedef grup için
kopyalanmıştır.
5.7.
Uçlar ve kapıların değiştirilmesi
Bir ağa verilen yolda ihtiyaç olan bakır miktarının azaltılması için uç ve kapılar arasında uç ve kapı değiş
tokuşu yapılır.
Aşağıdaki bölümlerde uçları elle değiştirme, kapıları elle değiştirme ve otomatik olarak uç/kapıları
değiştirme verilmiştir. Bu fonksiyonların çalışması için Ultiboard’da devre ihraç edilmeden önce,
Multisim’de Component Properties iletişim kutusunun footprint sekmesinde uç grupları kurulmuş olmalıdır.
5.7.1. Uçları değiştirme
Bu özellik aynı kapıda (bir IC’nin parçası)izin verilen uçlar arasında çalışır. Aynı IC’de kapılar arasındaki
uçların değiştirilmesi veya benzer IC’ler arasında izin verilmez.
Aşağıdaki tasarım bu örnekte kullanılmıştır.
Kapılar arasında uçları değiştirmek için:
1. Design/Swap Pins’i seçin.
2. Değiştirmek istediğiniz ilk uç üzerine tıklayın.
www.ozersenyurt.net
81
3. Eylemi tamamlamak için ikinci uca tıklayın.
Not:
Eğer seçilmiş uçlar değiştirilemezse veya eğer bir uç için PINGROUP bilgisi yoksa hata mesajları
görüntülenecektir.
5.7.2. Kapıları değiştirme
Bu özellik benzer kapıları değiştirmenize izin verir ve PCB Properties iletişim kutusunun design rules
sekmesinin Pin & Gate Swapping Settings alanında ayarlanan aşağıdakiler için çalışır:
Internal Gates Only – Yalnızca aynı IC’lerde kapı değiştirmeye izin verir.
Advancced Swapping – benzer IC’ler arasında ve dâhili kapı değiştirmeye izin verir.
Değiştirilebilir kapılar grup ayarları Ultiboard’da eleman gruplarında ayarlanabilir. Yeni her eleman
grubunun Ultiboard’ın izleyeceği kendi değiştirme bilgileri olacaktır.
Bu örnekte aşağıdaki tasarım kullanılır:
Elemanlar arasında kapıları değiştirmek için:
1. design/Swap Gates seçin. Çalışma alanında kapıların yansımaları değişir.
2. Karşılık harfler üzerine tıklayarak değiştirmek istediğiniz ilk kapıyı seçin.
www.ozersenyurt.net
82
3. Yukarıda seçtiğiniz, değiştirmek istediğiniz kapı ile kapıya karşılık gelen harf üzerine tıklayın.
Değişikliğin yansıması için rastnest değişir.
5.7.3. Otomatik uç/kapı değiştirme
Bu özellik çalışma alanı üzerinde elemanlar taşındıktan sonra uçları veya kapıları değiştirmenize izin
verir.
Not:
Bu özelliğin çalışması için Spreadsheet view ve PCB Properties iletişim kutusunun Design Rules uç/kapı
değiştirmeye izin vermelisiniz.
Bir elemanı taşıdıktan sonra otomatik olarak uçlar ve kapıları değiştirmek için:
1. Çalıma alanı üzerine istediğiniz elemanları taşıyın.
2. Design/Automatic Pin Gate Swap’ı seçin. Ağın mümkün olan en etkin kablolamasını sağlamak
için uçlar ve kapılar değiştirilir.
5.7.4. Gerçek zamanlı uç/kapı değiştirme
Bu özellik çalışma alanı üzerinde elemanları taşımanız gibi gerçek zamanlı otomatik olarak uçları veya
kapıları değiştirmeniz için Ultiboard izin verir.
Not:
Bu özelliğin çalışması için Spreadsheet view uç/kapı değiştirmeye izin vermelisiniz ve PCB Properties
iletişim kutusunun Design Rules sekmesinde gerçek zamanlı uç/kapı değiştirmeye izin vermelisiniz.
www.ozersenyurt.net

Araç çubukları

Transkript

Benzer belgeler

[email protected] uzantılı mail adresinizi herhangi bir xxxx

Outlook Express 6.0 - Boğaziçi Üniversitesi Bilgi İşlem Merkezi

Teknik Sorunlar SSS

Öğrenciler için Hızlı Başlangıç Kılavuzu

D-Link 500G Modem Port Açma Ayarları

Title Yurtdışına para havale etmek [bağlantısız]

MPO Student Quick start Turkish.indd