Bizim Kelimelerimiz(Alucra Yöresinde Kullanılan Kelimeler Deyimler.)

Transkript

www.alucra.biz
Bizim Kelimelerimiz(Alucra Yöresinde Kullanýlan Kelimeler Deyimler.)
Onaylayan Administrator
Cuma, 21 Mart 2008
<< Bizim Kelimelerimiz >>
Alucra ve Yöresi
(Ön çalýþma)
Bizim Kelimelerimiz konulu bir araþtýrma ile Alucra ve Yöresi için kültürel bir çalýþma baþlatmýþ bulunmaktayýz. Çalýþmamýz K
Kavram, Deyim ve Atasözleri bölümlerinden oluþmaktadýr. Çalýþmamýzýn Bizim Kelimelerimiz bölümü tamamlanmýþ bulunmak
Çalýþmamýz 6 aylýk bir süreden beri devam etmektedir. Deyim ve Atasözleri bölümleriyle, Yemeklerimiz, Meyvelerimiz, Horan ve
Halaylarýmýz, Aylarýmýz ve Günlerimiz gibi daha bir çok özelliklerimiz çalýþmamýzýn kapsamý içindedir. Bu çalýþmalar devam e
1.
Yöreye ait kaynak eserler incelenmiþ ve bir çok yöre insaný ile bað kurulmuþ, araþtýrmaya katkýda bulunmalar
2.
Bunu yanýnda, Giresun ve sýnýr komþusu iller Trabzon, Gümüþhane, Erzincan, Sivas ve Ordu illerinin kaynakl
3.
incelenmiþtir.
Giresuna komþu ikinci kuþak iller, Rize, Bayburt, Erzurum, Tunceli, Elazýð, Yozgat, Çorum gibi illerin kaynaklar
4.
Araþtýrma ve çalýþmalarýmýzda köy ve kasaba kökenli oluþumuzun büyük yararýný görmüþ bulunmaktayýz.
5.
Bu özelliðimizden dolayý bilimsel kaynaklara dayanarak akademik sayýlacak bir eser meydana çýkacaðýndan u
6.
Dil biliminin belli baþlý kurallarýndan olan ; Etimoloji / Kökenbilim, Epistemoloji / Bilgi Teorisi ve Semantik / Anla
kurallarý, her kelimenin seçilmesi ve anlamlandýrýlmasýnda esas alýnmýþtýr.
7.
Arapça, Farsça ve Batý dillerinden alýnan kelimeler, yöre aðzýna ve Türkçeye halk tarafýndan uyarlandýðý için
Kelimelerimiz olmuþtur. (Bu kelimelerin sayýlarý çalýþmamýzda % 3-5 oranýndadýr.)
8.
Yöre insaný Müslüman Türk olduðu için ; Arapça ve Kuran kaynaklý birkaç kelime ve kavram bilerek ve isteyere
(Amentü, Kulhü, Elham, Kelime-i Þehadet, Kelime-i Tevhid, Sela, Ezan vd. gibi)
9.
Namaz vakitleri zaman bildirdiði ve yörede buluþma (randevu) saatleri olarak kullanýldýðý için, özellikle kayda g
10. Ýslam Dininde sonradan ihdas (icat) edildiði, bidat olduðu halde ; Cumalýk, Yedinci Gün, Kýrk ve Elliikinci Geceler,
faydadan uzak olmadýðý, sosyal hayata yararlý olduðu, fakirlerin karnýnýn doyduðu, komþuluklarý pekiþtirdiði için çalýþmaya alý
11. Ayrýca ve yine sonradan din ve sosyal hayatýmýza girdiði, büyük yararlarý görüldüðü, bir çok insanýn dinini öðrendiði
de çalýþmaya alýnmýþtýr.
12. Anlam ve maksat bakýmýndan hiçbir yararý olmadýðý, Kuran, sünnet ve ibadette yeri bulunmadýðý halde ; Iskat ve D
örneklik olarak alýnmýþtýr.(Son zamanlarda bu âdetlerin terk edildiði görülmektedir)
13. Öz Türkçe kelimeler, Türkçenin ilk yazýlý kaynaklarý olan; Orhun Kitabeleri, Divan-ý Lügat-üt Türk, Kudadgu Bilig, Di
gibi eserler incelenerek test edilmiþtir. (Daha bir çok metod çalýþmamýzýn planlanmasýnda yer almýþ ve uygulanmýþtýr.)
14. Türkçeyi en iyi yazan ve söyleyen Yesevi, Hacý Bektaþ Veli, Yunus Emre ve diðer eser býrakan bilge kiþilerin eserleri
incelenmiþtir.
15. Bu çalýþma kitap haline getirilecektir.
16.fÇalýþmaya katýlanlar Araþtýrma ve Çalýþmaya Katkýda Bulunanlar bölümünde ismen yer alacak ve yöre tarihine ge
17. Ekte sizlere sunulan (71) sayfalýk Bizim Kelimelerimiz bölümü, bir ön çalýþmadýr. Bu çalýþmayý inceleyecek ve vars
yanlýþlarýný tamamlayýp düzeltecek ve bize geri vereceksiniz.
18.Deyimler ve Atasözleri bölümleri için tarafýmýzdan ön çalýþma yapýlmýþ olup, halen devam etmektedir. Bu bölüme s
katkýlarýnýzdan sonra son þekil verilecektir.
http://www.alucra.biz
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 13 October, 2016, 00:27
www.alucra.biz
19. Yemeklerimiz, Meyvelerimiz, Sebzelerimiz, Aðaç ve Bitkilerimiz, Horan ve Halaylarýmýz, Oyun, Karþýlama ve Oturak
Havalarýmýz, Ay ve Günlerimiz ve daha bir çok yöresel özelliklerimiz bu çalýþma içinde ayrý bölümlerde yer alacaktýr.
20. Bu çalýþma yöresel olduðu halde, bölücü deðil, bütünleþtiricidir. Kültürümüzün yazýlý ilk kaynaklarýndan baþlayýp, g
arasýnda bað kurulmaya çalýþýlmýþtýr. (Araþtýrmamýzda Güneydoðu Anadoluda yer yer kullanýlan ve Kürtçe dediðimiz Kurman
incelenmiþ, bu aðýzda % 40 a varan Öz Türkçe kelimeler bulunmuþtur.)
21. Çalýþma, Giresun Ýlinin Alucra Ýlçesi merkez alýnarak ; 6 sýnýr il ve 17 çevre il olarak 23 il araþtýrmasý þeklinde pl
plana giren en az 100-110 ilçe bulunmaktadýr. Çalýþma her ne kadar geniþ kapsamlý ise de ; Alucra, Çamoluk ve Þebinkarahisa
insanýný ve onun Yöresel Aðzýný esas almýþtýr.
Çalýþmamýzýn ekte sunulan Bizim Kelimelerimiz bölümünü kontrol etmenizi, yöreye has Deyim ve Atasözlerini yazýp biz
ulaþtýrmanýzý en geç 1 Ay içinde sizlerden bekler, en derin saygý ve sevgilerimizi sunarýz.
(15.12.2008)
Ýhsan TEKOÐLU
<< Bizim Kelimelerimiz >>
(Alfabetik)
-AAâ ! ünl.: Aða ! , büyük ve yaþlý adam (Hitap / çaðrý
)
Aânamak(h) f.:Anlamak
Aârý zm.:Þu yönden, þuradan, þu taraftan, aðrý (Yön göstermek)
is.: AazAðýz
Aba aba !is. :Abla (Çocuk dilinde)
Abasýzis.: Garip, kimsesiz, çulsuz
Abeceis.:Alfabe
s.: Abos Beleþ, bedava , parasýz, avanta
Abrul Ayý is.:Nisan, 4. ay
Acal is.:Ölüm aný, acel, ecel
Acamý s.:Deneyimsiz, genç adam, acemi
Acap zf.:Acaba, acep
Acar s.: 1. Atýlgan, gözü pek, yiðit. 2.Yeni, göz alýcý, çok saðlam
Acuh(k) s.:Az, çok az, biraz, azýcýk, accuk
Acumuk(h) is.:Kýrlarda yetiþen ve yenilen acý bir ot
Aga is. : Büyük erkek kardeþ, aðabey, âbi, arkadaþ
Að s.:Ak, beyaz
Aðarmak f.:1.Güneþin gelmesi, havanýn ýþýmasý.2.Beyazlaþmak
Aðartý is.:Süt, yoðurt, ayran, peynir gibi yiyecek ve içecekler
Aðartmakf.:1.Beyazlatmak, rengini açmak.2.Yüz güldürmek,baþarmak
Aðca s.:Beyaza yakýn, beyazýmsý, beyazýmtýrak
Aðdý f.:Gün ýþýdý, hava açýldý(Hava aðdý)
Aðýz is.:1.Yöresel söyleyiþ.2.Kesici aletin keskin tarafý.3. Yeni doðuran
memeli hayvanlarýn ilk sütü, aðuz, avuz
Aðlaz s.:Her þeye itiraz eden, tutarsýz, mýzmýz
Aðmakf.:1.Havanýn ýþýmasý, güneþin görünmesi.2.Sarkmak,meyil etmek
Aðnamak f.:Anlamak, ânamak(h)
Aðnatmak f.:Anlatmak
Aðrý zm.:Þu yönden, þuradan, þu taraftan, aarý (Yön göstermek)
Aðu is.:Zehir, avu
Aðulanmak f.:Zehirlenmek, avlanmak
Aðustos Ayý is.:Orak Ayý, 8. Ay
Aðuz is.:Memeli hayvanýn ilk sütü, aðýz, avuz
Aha zm.:Ýþte, iþte bu, iþte burada
Ahaca zm.: Ýþte bu kadar
Ahacukzm. :Çok yakýn, þuracýk
Ahaliis. :Halk, insan topluluðu
www.alucra.biz
Ahbunis. :Sýðýr gübresi
Ahbunlamak f. :Gübrelemek
Ahýris. :1.Ahur, hayvan barýnaðý. 2.Son (Ahýrzaman)
Ahýrzamanis. :Kýyamete yakýn dönem, insanlýðýn son günleri
Ahlatis. :Yaban armudu
Ahretlikis. :Kadýnlarýn kan kardeþliði
Ahþamis. :1.Akþam namazý.2.Akþam vakti
Ahtarýçis. :Fýrýn küreði, aktarýç
Ahtarmak f. :Altýný üstüne getirmek, aktarmak
Ahuris. :Ahýr
Ahurukis. :Balgam, tükürük, tükrük
Akýnduruk(h)is. :Çam sakýzý, reçine, akýndýrýk
Alaçuk(h)is. :Çardak, bostan kulübesi, örtme, gölgelik, alaçýk
Alais. :Ela, kýrmýzýmsý, alaca
Alafis. :Ot, saman, hayvan yemi
Âlamakf. :Aðlamak
Âlaþmakf. :Topluca aðlamak
Alaþaðýis. :Horonda bir ritim(Alaþaðý vur dizi !)
Alayýis. :Hepsi, tümü, tamamý, topu(Alayý gelsin !)
Albastýis. :Yeni doðan bebeðin veya annenin kýrký çýkmadan ölmesi
Aldanguçis. :Tuzak, örtülü çukur
Alýçis. :Gülgillerden çiçekli ve meyveli bir aðaç ve aðacýn meyvesi, aluç
Alýngaçs. :Alýngan, kýrýlgan, çok duygulu, hassas
Alkarýsýis.:Kýrk gün içinde loðusa anne ve bebeði boðduðuna inanýlancadý
Almais. :Elma
Alucrais. :Giresun Ýline baðlý ilçe, Kasaba, Merkez
Aluþguns. :Alýþýk, alýþkýn
Amelis. :Ýshal
Amentüis. :Ýslam Dininde iman esaslarý (Bakara Suresi, 2/177)
Ancazf. :1.Biraz önce.2. Bu kadar
Andýrs. :Ýþe yaramaz, kötü, iðrenç
Andýr kalsýnf/s. :Uzak dursun, ölüden kalan giyecek olsun ! demektir
Andýrmak f. :Anýmsatmak, anýmsamak, benzetmek
Angazis. : Ahþap bina kalýntýsý, yýkýk, enkaz
Angutis. :1.Yaban ördeði.2. Aptal, ahmak, þaþkýn, angýt
Anþa is.:Ayþe
Anuh (k) is.:Dað nanesi, nane
Anuris.:Vakar, ciddiyet, gurur, onur
Anurlu s.:Onurlu, vakarlý, ciddi, gururlu insan
Arafais.:Arefe
Aralýk Ayýis.:Karakýþ Ayý, 12. Ay
Arasta(h)is.:Tavan arasý, çatý aralýðý, arýstak
Arhais.:1.Sýrt, art, peþ. 2. Destekçi
Artuk gelmekf.:1.Fazla gelmek. 2. Ýleri gitmek
Arudais.:Toprak damlarda toprak altýna serilen dal ve yaprak
Arustah(k)is.:Toprak tavan
Arzuhalis.:Dilekçe
Aþis.:Yemek
Aþçýis.:Lokantacý
Aþhanýis.:Yemek yenilen yer, lokanta
Aþlýkis.:Yemeklik buðday, tahýl
Aþlamak f. :1.Eklemek, yemeðe su katmak.2.Aðaç aþýlamak
Aþþa is.:Aþaðý, alt
Aþuk(h) is.:Aþýk kemiði, bu kemikle oynanan oyun
Ataþis.:Ateþ
Attýrmak f.:Küçük erkek çocuklarýn sidik yarýþý, çöðdürmek
Avaras.:Ýþsiz, boþ gezen, aylak, avare
Avara Ayýis.:Ekim Ayý, 10. Ay
Avuzis.:Memeli hayvanlarýn ilk sütü, aðýz, aðuz
Ayah yoluis.:Evin dýþýndaki tuvalet, kenef, hela
Ayalis.:Kadýn, eþ, karý
Ayamis.:Hava
Ayama s.:Lakap takma, takma isim
Ayýn oyun f.:Döküp saçmak, zayetmek
Ayýtlamak f.:Seçmek, ayýrmak, ayýklamak
www.alucra.biz
Ayleis.:Aile
Aynýgelmek f.:Mektuba cevap gelmesi
Ayruksu s.:Uyumsuz, anormal, ayrýksý
Azdýrýh(k)is.:Azgýn, saldýrgan, þýmarýk
Azýrgamak f.:1. Az bulmak, azýmsamak.2.Küçük görmek
Azýrgans.:1. Az bulan, aç güzlü, doymak bilmez.2.Küçük gören
-BBâ zm.:Bana, baða
Bâ bak(h) ! ünl.:Bana bak !(Hitap / çaðrý)
Babaçýha d.:Yediðin zehir olsun !
Babalanmak f.:Zýkkýmlanmak
Bacýis. :Kýz kardeþ
Bacýlýk(h) is. :Kadýn kadýna arkadaþlýk, kan kardeþliði
Bad(t) is. :Bahçe ve bostan korunaðý aðaç çit
Badal is. :Merdiven
Badýç is. :Meyve ve sebze kabuðu
Bað is. :Buðday destelerinin baðlanmýþ hali
Bað baðlamak f. :Buðday destelerinin bað haline getirilmesi
Baðcý is. :Erkek ýrgat, bað baðlayan iþçi
Baðýrtlak is. :1.Bir çeþit ötücü kuþ. 2. Çok konuþan adam
Baha is. :Bedel, kýymet, deðer, fiyat, paha
Bahalý s. :Çok deðerli, fiyatý yüksek, pahalý
Baharýn is. :Baharda
Bakraç is. :Kulplu, metal süt ve yoðurt kabý
Bal dudak is. :Herkese mavi boncuk daðýtan, eyyamcý
Barabar zf. :Birlikte, topluca, beraber
Bardabaþ s. :Baþýna buyruk, keyfince davranan, savruk
Barmah(k) is. :Parmak
Barmah basmakf.:Sol elin baþ parmaðý ile imza yerine parmakbasmak
Basdýrma is. :1. Tuzlanan dolmalýk yaprak.2.Pastýrma
Basuk is. :Geliþmemiþ, kavruk kalmýþ
Baþak is. :Buðday demeti
Batýrmak f. :Sert bir cismi yumuþak cisme hýzla daldýrmak
Bayah zf. : Önce
Bayahdan zf. :Biraz önce, demin
Bayam is. :Bir çeþit ahlat, payam
Bazar is. :1. Pazar günü, haftanýn 7. günü. 2. Çarþý, Pazar
Bazarörtesi is. :Pazartesi, haftanýn 1. günü
Bazlama is. :Mayasýz saç ekmeði
Bee(ð) is. :Bey, beð
Becit s. :Yeni, çok yeni, hiç kullanýlmamýþ
Beh is. :Kaparo, pey akçesi
Bek s. :Saðlam, sert, katý, pek
Bekitmek f. :Hýzlý ve sertçe yumruk vurmak
Bekirtmek f. :Saðlam ve sýký baðlamak, saðlamlaþtýrmak
Bel is. :Toprak delici kürek
Bel baðý is. :Gelinin bakirelik kuþaðý, bekaret kemeri, kemer
Bellemek f. :1.Topraðý bel ile kazmak. 2.Unutmamak için iþaretkoymak
Beliðlemek f. :Uyku sersemliði, þaþkýn hale gelmek, korkmak
Beniminen zf. :Benim ile, benimle, birlikte
Benimki is. :Kadýn için kocasý demek
Bennem is. :Ben ne bileyim, bilmezlik anlamýna
Berhudar is. :Mutlu (El öpene berhudar ol ! denir)
Beri is. :Buraya, yakýna (Beri gel !)
Beri bah(k) ! ünl. :Buraya bak, dikkat et
Beri benzer zf :1. Üstün körü, öylesine.2. Benzeri zor görülür
Berilik is. :Ýdarelik, yoktan iyi
Bertilmek f. :El ve ayak bileðinin burkulmasý
Besdil is. :Pestil
Beslek is. :Hizmetçi kýz
Besmeleis. :Bismillahirrahmanirrahiym (Acýyan ve esirgeyen Allahýn adý ile
anlamýna)
www.alucra.biz
Beþerleme is. :Ekin baðlarýnýn beþli sýra ile yýðýn yapýlmasý
Beþik is. :Kundak çocuðunun sallamalý özel karyolasý
Beþik kertmesi is. :Kýz ve erkek çocuklarýnýn beþikteniþanlanmasý
Beþtaþ is. :Beþ taþ ve elle oynana çocuk oyunu
Beyle s. :Böyle
Beyhude zf / s. :Boþuna, boþu boþuna, yok yere
Býcý býcý yapmak f. :Küçük çocuðu yýkamak
Býcýk(h) s. :Mýzmýz, mýzýk
Býçýlgan is. :El, ayak ve yüzde çýkan sulu yara
Býçký is. :Testere, hýzar
Býdýk(h)s. :Küçük, küçücük
Býhýn is. :Böðür, böðür boþluðu, býkýn
Býldýr is. :Geçen yýl
Býldýrki is. :Geçen yýlki
Býyýl is. :Bu yýl, bu sene
Bibaþýna s. :Tek baþýna
Bibi is. :Babanýn kýz kardeþi, hala
Bicýndýh(k) zf. :Biraz, bir parça
Bicik is. :Buzaðý
Bicimcik zf. :Çok az, iki parmak arasý
Bidutam zf. :Bir el dolusu
Bihal olmak f. / s. :Aklý gitmiþ, sevdaya tutulmuþ, karasevda
Bikoþam zf. :Ýki el dolusu
Bildik is. :Meþe meyvesi, yabani kestane, palamut, bilik
Bile zf. : Birlikte, beraber, dahi
Biri zm. :Tanýnmayan insan, yabancý, soyut insan, birisi
Biþi is. :Tavada yað ile kýzartýlmýþ hamur iþi yemek, piþi
Bitecük s. :Biricik
Bitek s. :Yalnýz, eþsiz
Bitike s. :1. Az.2.Küçük, çocuk kadar
Boduç s. :Kýsa boylu, ufak tefek kadýn
Bohça atmak f. :Niþan bozmak
Bolham s. :Cömert
Boyah is. :Boya
Boyahlý s. :Boyalý, çok süslenmiþ
Boydah(k) s. : Tek baþýna, yalnýz, eþsiz
Boylamak f. :1. Boy ile suyun derinliðini ölçmek.2. Yola düþmek
Boyunduruh(k) is. :Kaðný ve sabana koþulan hayvanlarýn baðlandýðý
iki baþlý aðaç araç
Boz s. : 1. Gri, soluk renk.2. Sürülmemiþ toprak, bozkýr
Bozaltý s. :1. Alacakaranlýk, ýþýðýn gitmesi.2. Görünür görünmez varlýk
Bozarmak f. / s. :Rengi atmak, yüzü kýzarmak, suçluluk hali
Böcü is. :Hayalet, hortlak, korkutucu varlýk(Çocuk için)
Böcük is. :Böcek
Böðrek is. :Böbrek
Böðün is. :Bugün
Böðür is. :1. Göðsün yan tarafý.2.Tepenin öbür yüzü
Böðürlenmek f. :Göðüs geçirmek
Böðürmek f. :1. Sýðýrlarýn acý acý melemesi.2. Ýnsanýn aðlamasý
Bölemekis. :Kundak çocuðunu kundaklamak
Börülce is. :Fasulye, böðrülce
Bûis. :Buð, buðu, buhar
Buðasak is. :Döllenme dönemine girmiþ öðürsek inek ve diþi manda
Buðasamak f. :Diþi hayvanýn döllenme arzusu, boða istemek
Buðda is. :Buðday
Bulak is. :Göze, kaynak, pýnar
Bulama is. :Ýkinci aðýz sütten yapýlan unlu ve yumurtalý yemek,tohuratma
Bunbar is. :Barsak dolmasý
Burmak f. :Tosunlarý kýsýrlaþtýrma eylemi
Burulgan is. :Girdap
Buymak f. :Üþümek, donmak
Büðelek is. :Sýðýr sineði, büvelek
Büðelek tutmak f. :Sýðýr sineðinin ýsýrdýðý hayvanýn delice koþmasý
Bük is. :Dað sýrtý, dönemeç, tepenin arkasý
Bükük s. :Kambur, beli bükük, yaþlý
www.alucra.biz
Büngüldemek f. :1. Yerinde duramamak.2. Fokurdamak, kaynamak
Bürük is. :Kadýn atkýsý, iþlemeli baþ ve omuz örtüsü
Bürümcek is. :Beyaz yemeni, baþ örtüsü
-CCahal s. :Bilgisiz, deneyimsiz, genç, cahil
Camadan is. :Yünden örülmüþ sýrt heybesi
Camý is. :Cami
Camýþ is. :Manda, kömüþ
Caplamais. :Uzunluðuna yarýlmýþ ince aðaç, kereste
Cavramak f. :Çabalamak, didinmek, debelenmek
Cazuis. :Geçimsiz ve huysuz kadýn, cadý
Cecim is. :Yatak örtüsü, cicim
Cemek is. :Saban demirindeki çamurlarý kazýyan aygýt
Cenderme is. :Kolluk kuvveti, jandarma
Cenikis. :Giresun, Ordu ve Samsun bölgesinin sahil kesimi
Cýba is. :Sempatik ve küçük çocuk
Cýbýk(h) is. :Alkýþ, cýbbýk, cýbban
Cýbýk çalmak f. :Alkýþlamak
Cýbýl is / s. :1. Çýplak.2.Çok fakir
Cýcýh(k) s. :Güzel, yeni ve süslü çocuk giysisi
Cýcýhana is. :Büyükanne
Cýfýtis. :Karýþtýrýcý, ikiyüzlü, kurnaz, yahudi
Cýfýt çarþýsýis. :Dedikodu meclisi, karýþtýrýcý topluluk
Cýðýzis. :Sözünden dönen, oyunbozan, mýzýkçý
Cýðýzlýk f. :Oyun bozmak, caymak, döneklik ve mýzýkçýlýk yapmak
Cýh cýhis. :Kuþ sesi, cik cik
Cýlgais. :Keçi yolu, dar ve kestirme yol, su yolu
Cýncýh(k)is. :Cam parçasý, süslü taþ(Cýncýk boncuk)
Cýndýk s. :Az, bir parça, parçacýk
Cýngýrdamak f. :Çýnlamak, çýngýrak sesi çýkarmak
Cýngýrdatmak f. :Çalgý çalmak, zil çalmak
Cýngýr is. :Kavga, gürültü, cýngar
Cýrcýr böceði is. :Aðustos Böceði
Cýrlak is. :Dýrdýrcý, çok konuþan
Cýrlamak f. :Dýrdýr etmek, çok ve boþ konuþmak
Cýrnah(k) is.. :Týrnak, kedi ve köpek pençesi
Cýrtýbozuk is. :Cibilliyetsiz, soysuz, cinsi bozuk
Cýrtlýk is. :1.Bir çeþit serçe kuþu.2. Çok konuþan kadýn
Cýrtmýh(k) is. :1.Tekme, tekmük, tepük.2.Çifte
Cýrtmýhlý is. :1.Saða sola saldýran insan.2.Çifte atan hayvan
Cýz ünl. :Ateþ ve kötü anlamýna çocuklarý uyarý sözü
Cýzgý is. :Çizgi
Cýzýh(k) is / s. :Yazý, çizik, çizgi
Cýzýh çekmek f. :Anlaþarak hesap kapatmak, uzlaþmak
Cicik is. :Meme
Cicim is. :Ýnce kilim, yaygý, sergi
Ciðerli is. /s. :Yürekli, cesur
Ciðersiz is. /s. :Yüreksiz, korkak
Cil is. :1.Filiz, bitki kökü. 2. Saz. 3. Tohumun yeþermesi
Cilcil is. :Çok küçük bir darý türü, cicil
Cimcik s. :Çimdik
Cimciklemek f. :Çimdiklemek
Cinci s. : Üfürükçü, muskacý
Cindili s. : Zeki, kurnaz, cingöz
Cirim s. :Güç, kuvvet
Cudam is. :Adamdan sayýlmayan, insan müsfettesi, adamcýk
Culuh(k) is. :Hindi
Cuma is. :1.Cuma Namazý vakti. 2. Haftanýn 5. günü
Cumalýk is. :Ölen insan için ilk Cuma Günü yedirilen yemek ve duasý
Cücük is. :1.Civciv. 2.Soðanýn içi
Cümörtesi is. :Cumartesi, haftanýn 6. günü
Cüz is. :Geometrik karelerde taþ ile oynanan bir çeþit oyun
-Çhttp://www.alucra.biz
www.alucra.biz
Çað is. : Eski evlerde yýkanma yeri, banyo, çaðlýk
Çaðýrgan is. :Çaðýrýcý, davetçi, Alucralý yedi Alperen
Çakçak is. :Deðirmenin döndüðünü belirten sesli aparat
Çakýrdiken is. :Dikenleri kalýn ve yakýcý bir diken türü
Çal is. :Çalýlýk, makilik, sorgunluk
Çalgan is. :Yüksekten çaðlayarak akan su, çaðlayan
Çalhama is. :Yaðsýz yoðurt ayraný, çalpama
Çalhut is. :1.Hýrsýz.2.Çok gezen.3.Cadý kadýn
Çalmak f. : 1.Yoðurt çalmak(Mayalamak).2.Boya çalmak(Boyamak).
3. Kara çalmak, karalamak(Ýftira atmak).4.Hýrsýzlýk yapmak
Çalpama is. :Yoðurttan yapýlan ayran
Çaluk is. :1.Çalýnmýþ eþya.2.Çarpýlmýþ, felç olmuþ, çalýk
Çan is. :Koyunlarýn boynuna takýlan çýngýrdak
Çangal is. :Fasulye sýrýðý
Çapa çapa is. / f. :Koþa koþa, çabuk çabuk, çabucak
Çapmak f. :Hýzlý hýzlý koþmak
Çapula is. :Tabaný çivili kösele ayakkabý
Çaput is. :Deðersiz bez parçasý, bez
Çara is. : Akýntý
Çaruk(h) is. :Kalýn deriden yapýlan eski tip ayakkabý, çarýk
Çat is. :1.Yol ve dere kavþaðý.2.Çatýnýn anlýndaki çatma
Çatak is. :Dere yataðý, sulu aðaçlý arazi
Çatma is. :Kýr evi, alaçuk, çardak
Çaytaþý is. :Suda sürüklenip ovalleþmiþ sert bir taþ türü
Çebiç is. : Yaþýný doldurmuþ oðlak
Çec is. :Harmandaki samanlý samansýz tahýl yýðýný, çeç
Çece is. :Aðabey
Çecik is. :1.Vida, cývata, burgu. 2.Kazan ve tencere aðzý.3.Eklem yeri
Çedik is. :Terlik
Çekim is. / f. :1.Tartý, tartmak. 2.Öðürseyen diþi hayvanýn döllendirilmesi
Çeltük is. :Ýri sap saman
Çember is. :Bir çeþit oyalý baþörtüsü
Çemiç is. :Dut kurusu
Çemiççi is. :Dut kurusu üreten ve satan, Gareysarlý, Þebinkarahisarlý
Çemkürmek f. :1.Fino köpeðin havlamasý.2.Ahlaksýzlarýn saldýrmasý
Çente is. :Çanta
Çentik is. :Ýþaret, iz, kertik
Çepük is. :Alkýþ, el çýrpma
Çepük çalmak f. :Alkýþlamak, el çýrpmak
Çerçi is. :Pýrtýcý, seyyar satýcý
Çerþenbe is. :Çarþamba, haftanýn 3. günü
Çetik is. :Kýsa yün çorap, terlik
Çetmi is. :Giresun sahil kesimi insaný, Çepni
Çýðýrmak f. :1.Baðýra baðýra aðlamak, çýðlýk atmak.2.Türkü söylemek
Çýhý is. :Küçük bohça veya sandýk, çýkýn, çýký
Çýngýrdak is. :Zil, beþiklere takýlan ve çýn çýn ses çýkaran oyuncak, çan
Çýrpý is. :1.Sýnýrlarý belirlemek için çekilen ip.2.Çalý parçasý(Çalý çýrpý)
Çýtýl is. :Sinirli, öfkeli, pire için yorgan yakan adam
Çýtýr is. :Karýþýk iþ, tuzak
Çýtlak is. :Ateþ yanarken çýkan kývýlcým
Çýtlatmak f. :Ýpucu vermek
Çibban is. :1.El çýrpma, alkýþ, cýbban. 2.Elle çaðýrma
Çiçeklik is. :Odalarda gaz lambasý konulan oymalý yer
Çiçeklenmek f. :Küflenmeye baþlamak
Çiðin is. :1.Omuz.2.Damat evinde gelin ve güvey için yapýlan taký töreni
Çiðit is. :1.Çekirdek, tohum.2.Bir çeþit fasulye
Çiftehase is. :Seyrek dokunmuþ beyaz bez, bu bezden yapýlan baþörtüsü
Çimmek f. :Yýkanmak
Çimdirmek is. :Yýkamak
Çit is.:1.Bahçe sýnýrlarýný çevreleyen korunak. 2.Yazma, yemeni, baþörtüsü
Çocuklu is. :1.Gebe, yüklü.2.Çocuðu olan
Çor is. :Çapak, hastalýk, yara
Çorlu is. :Hastalýklý, çapaklý göz
Çort is. :Çalýlýk, dikenli arazi
www.alucra.biz
Çoruþ is. :Kaðný ve sabanda öne koþulan acemi tosun
Çoruþbozan is. :Yeraltýnda kök salmýþ sabana takýlan ve öküzleri
durduran,saban kýran, çoruþlarý geriye düþüren çok
saðlam bitki kökü
Çöðen is. :Kökleri yaðlý bitki, hayvan yemi, geven, keven
Çöðdürük is. :Küçük abdest, idrar, sidik
Çöðdürmek f. :Küçük abdest yapmak, iþemek, attýrmak
Çöðmek f. :Çökmek, çömelmek, oturmak
Çöðür is. :Çalý dikeni
Çökelik is. :Yaðsýz ayran peyniri, çükelik, çökelek
Çökelekli is. :Ýçine çökelek konulan fýrýn pidesi
Çömmek f. :Topuk üzerine oturmak
Çöpür is. :Çöplü ve kirli yün artýðý
Çördükis. :Bir çeþit tatlý ahlat meyvesi
Çulluis. :Varlýklý, zengin, efendiden adam, iþ adamý
Çulsuz is. :Varlýksýz, fakir, berduþ, serseri, baþýboþ
Çü ! ünl. :Deh ! Binek hayvanýný yürütme komutu
Çüþ ! ünl. :Dur ! Binek hayvanýný durdurma
-DDadah(k) is. :Çocuk yemeði, mama
Daðun is. :Zehir, zýkkým, aðu, kötülük, veba
Daðunun kökü d. :Zýkkýmýn kökü, kargýþ, beddua
Dal is. :1.Omuz, omuz baþý.2. Odunluk aðaç, aðaç dalý
Dalamak f. :1.Isýrmak.2.Sözle sataþmak
Dalap is. :Kýzýþmýþ hayvan
Dalaþmak f. : Atýþmak, laf söz kavgasý, it kavgasý
Dalbacak is. :Zayýf, ince ve uzun adam
Dam is. : 1.Baca, toprak düz çatý.2.Ahýr
Danacý is. :Dana çobaný
Danalýk is. :Ahýrlarda ineklerden danalarý ayýran bölme
Dandik is. :Kalýbýnýn adamý olmayan, boþ, uydurma
Dangýr dungur is. / s. :Kaba saba, patavatsýz, dangalak
Daralmak(h) f. :Ýç sýkýntýsý
Darý is. : Mýsýr
Darýhmak(h) f. :Darda kalmak, zora düþmek
Dasdar is. :Ýnce kilim, yaygý, sofra altýna serilen bez, dastar
Daþ is. :Taþ
Daþlýk is. :1.Kuþ kursaðý. 2.Taþlý arazi, kayalýk
Daul is. :Davul
Davar is. :Koyun ve keçi sürüsü
Davulun dibi d. :Saçma, saçmalama, öllünün körü
Dayah(k) is. :1.Destek, payanda, kapý dayaðý.2.Kötek, sopa,dayak
Debertmek f. :Karýþtýrmak
Debül debül d. :Paytak paytak, ördek yürüyüþü
Dede is. :Büyükbaba
Deel zf. :Deðil
Deðirmi s. :Yuvarlak
Delibaþ is. :Huysuzluk yapan hayvan ve insan
Delimso(ð) is. :Deli dolu, yarým akýllý, uçuk
Dem is. :Kan
Demin is. :Az önce
Demirkýrat is. :Demokrat
Den is. :Buðday, tahýl
Dene is. :Buðday tanesi, tane
Depmek f. :1.Ayakla vurmak.2.Ýçine itmek, tepmek
Deprenmek f. :Kýmýldamak
Depük is. :Tekme, tepük
Depüklemek f. :Tekmelemek, tepüklemek
Dêri is. :1.Akarca, kaplýca.2.Þenlik
Desde is. :Bir tutam buðday baþaðý, deste
Desde tutmak f. :Ekin biçilirken yoldan geçenlere ekin destesi tutup
www.alucra.biz
bahþiþ isteme geleneði.(Buðdayýn kutsallýðýný ödüllendirme)
Desinlere gitmek d. :Gösteriþ için hareket etmek
Deþmek f. :Yarmak, açmak, içini dýþýna çýkarmak
Devedikeni is. :Dikenleri sert ve acýtýcý bir diken türü
Devir is. :Ölenin ibadet borçlarý için ayrýlan ve dua okuyucularý tarafýndan
paylaþýlan para. (Bidat ve hurafe)
Deydaha zf. :Ýþte karþýda
Deyha zf. :Orada, ora, orasý.(Elle iþaret edilerek yer tarifi)
Deynek is. :Sopa, deðnek
Deyneklemek f. :Sopa ile vurmak, dövmek
Dýga is. :Yaramaz küçük çocuk veya adam
Dýgýl is. :Kýsa boylu, ufak tefek, cüce adam, býdýk
Dýman is. :Duman
Dýndýk is. :Küçük, bir parça
Dýndýklamak f. :Gereksiz yere elle yoklamak, karýþtýrmak
Dýrçýk is. :Dýrdýrcý, sürekli konuþan kadýn
Dýrýh tutturmak d. :Kabullendirmek, yer ve yöre tutmak, baþarmak
Dýrlanmak f. :Sürekli söylenmek, dýr dýr etmek
Dýrnak is. :Týrnak, dýnnak
Dýþlýk is. :Dýþ giyim, palto veya pardesü
Dýzýk(h) s. :Sabýrsýz
Dýzýkmak f. :Sabýrsýzlaþmak, sýkýþmak
Dibek is. :Tahýl dövülen oyuk taþ
Diblee is. :Lahana kavurmasý, bir çeþit mýhla, dibleð
Didon is. :Alafranga, Ýstanbul görmüþ, fötr þapkalý adam
Dið is. :Dedikodu
Dið dinlemek f. :Gizlice dinleyip koðuculuk yapmak
Dikelmek f. :1.Ayakta durmak, dikilmek.2.Kafa tutmak, dikleþmek
Dikeltmek f. :Ayaða kaldýrmak, doðrultmak, dik tutmak
Dikhoran is. :Yöreye ait bir halk oyunu adý.(Alucra diki)
Dikmeis. :Yeni dikilmiþ fidan
Dilik is. :Dilim
Dilleþmek f. :Atýþmak, dýrlaþmak, sövüp saymak
Direme is. :Büyük ve uzun çuval, harar
Diremek f. :Dikine dayamak, duvara dayamak
Direnmek f. :Ayakta durmak
Dirgon is. :Demir harman yabasý
Diril is. :Çizgili gömleklik kumaþ
Diþemek f. :1.Diþ çýkarmak.2.Testere bileylemek
Diþ hediði is. :Diþ çýkaran çocuða yedirilen haþlanmýþ buðday
Diþlek is. :Diþleri dýþarý çýkýk insan
Ditmek f. :Yünleri taramak için ayýrmak
Diz baðý is. :Dizge çorabý dize baðlayan püsküllü bað
Dizge çorap is. :Dize kadar uzanan nakýþlý erkek çorabý
Doðuz is. :Domuz
Dolak is. :Kadýnlarýn baþýna doladýðý renkli bez, bezek
Dolama is. :Týrnak çevresinde oluþan aðrýlý iltihap
Dolma is. :Ahþap karkas arasý kagir dolgu duvar
Domuzluk is. :Su deðirmeninde çarkýn bulunduðu yatak
Donak is. :Süs, donaným
Donaklý s. :Süslü, donanýmlý
Donanmak f. :Giyinip kuþanmak, takýp takýþtýrmak
Doruk is. :Yüksek tepe, aðacýn tepesi
Doyumluk is. :Bir öðün karýn doyuracak yiyecek
Döðen is. :Harman sürme aleti, düðen
Döðen sürmek f. :Döðenle buðday saplarýný baþaktan ayýrmak
Döðme is. :Ahlatýn dövülerek kurutulmuþ parçalarý
Döl is. :1.Yavru.2.Soy, sop, zürriyet
Döl tutmak f. :1.Gebe kalmak.2.Soyu çoðalmak
Dönük is / s. :Dönmüþ, vefasýz, dönek insan
Dönüklük is :Vefasýzlýk, sözünden dönmek, döneklik
Döþ is. :Göðüs, baðýr
Döþek is. :Yatak, þilte
Döþürmek f. :Meyve veya sebze toplamak
Dulda is. :Gölgelik, kuytu yer, korunak, siper, dumda, dunda
www.alucra.biz
Duldalanmak f. :Korunmak, saklanmak, dinlenmek
Dutamah(k) is. :1.Belge, evrak, dayanak. 2.Ateþ tutuþturucu çalý çýrpý
Duz is. :Tuz
Duz taþý is. :Sýðýrlara tuz verilen yaygýn düz taþ
Düðen is. :Harman sürme aleti, döðen
Düðü is. :Bulgur parçasý, cicil darýsý
Düðür is. :Gelin alayý
Düllüdüdük is. :1.Söðüt ve kavak dallarýnýn kabuðundan yapýlan düdük
2.Çok konuþan, dilbaz
Dürmeç is. :Ekmek arasý, dürüm, tost
Dürmek f. :Katlamak
Dürü is. :Düðüne çaðýrýlanlara götürülen hediye
Düþgün s. :1.Yaþlý, güçsüz, hastalýklý 2.Yoksul.3.Tutkun, sevdalý, tiryaki
Düþgünlük is. :Yaþlýlýk, güçsüzlük, yoksulluk, tiryakilik
Düve is. :Yaþýný doldurmuþ diþi dana, düðe
Düz is. / s. :1.Ova, yazý, düzlük. 2.Düzgün, doðru, saf ve temiz adam
Düzhoran is. :Yöreye ait davul zurna ile oynanan bir halk oyunu
-E-
Ebemkuþaðý is. :Gökkuþaðý (Yedi renkli bu kuþaðýn altýndan geçen cennete gider (!)
Eceis. :Ana, anne
Eçeis. :Büyük kýz kardeþ
Ecinliis. :Cin
Ecüks. :Azýcýk, çok az, ecik
Edik is. :Bir çeþit kar ayakkabýsý, hedik
Efendi þapkasý is. : Fötr þapka, didon þapkasý
Eferimünl. :Aferin, beðenme ve takdir etme anlamýna
Eðiþ is. :Tekne kazýma aracý
Eðrekis. :Hayvanlarýn eðlenip dinlendiði yer, eyrek
Eðrek tuzuis. :Eðrekte hayvanlara verilen tuz
Eðretis. :Üstünkörü, geçici
Ehels. :Yetenekli, uzman, ehil
Ehmed(t) is. :Ahmet
Ehzan is. :1.Baðýþlama, iyilik etme, cömertlik. 2. Allahý görür gibi olma hali.
3.Yörede erkek ismi, Ýhsan
Eke is. : Ergenlik çaðýna gelmiþ, büyümüþ, yaþlý insan
Ekeç is. : Akýllý küçük kýz
Ekelemekf. :Tohumluk buðdayý tarlaya serpmek, ekin ekmek
Ekenek is. : Ekin ekilebilir tarla, arazi
Ekim Ayý is. :Avara Ayý, 10. Ay
Ekinciis. :Buðday eken, çiftçi (Sahil insanýna göre; Alucra, Çamoluk ve
Þebinkarahisarlý anlamýna kullanýlýr.)
Ekin yaymakd. :Gizlice baþkasýnýn yeþil ekininde hayvan otlatmak
Ekisis. :Sitem
Ekizis. / s. :Ýkiz
Eksüðetek is. :Kimsesiz kadýn, eksüketek, kadýn
Ekti is. / s. : Gözü doymaz, dilenci huylu, cimri
Ekzükis. / s. :Yarým, noksan, eksük, eksik
Ekzük görmek d. :Kýz çeyizini tamamlamak, alýþ veriþ yapmak
Eldeçis. :Dibek tokmaðý
Elemeþkeres. :Apaçýk, aleni, ortada
Elesefiyes. :Yalan yanlýþ veya geliþi güzel yapýlan iþ, rasgele
Eldeðirmeniis. :Tahýl öðütülen altý sabit, üst elle çevrilen taþ aygýt
Elham is. :Fatiha Suresi, Kuranda 1. Sure
Elifba is. :Kuran Alfabesi
Elikis. :Dað keçisi, yabani keçi, ellik keçisi
Elkýzýis. :Gelin, üvey kýz, eþ, kadýn
Elleme is. :Dokunma, iliþme, karýþma
Ellemek f. :1. El ile dokunmak. 2. Karýþtýrmak
Elli ikinci geceis. :Ölen için elli ikinci gece verilen yemek ve duasý
Elleþmekf. :Ýliþmek, karýþmak
Ellik is. :Eldiven
Elti is. :Erkek kardeþlerin eþleri
www.alucra.biz
Elvecreis. :Alucranýn ilk isimlerinden olduðu söylenen kelime
Elverirs. :Yeter, yeterli
Eme is. :Babanýn kýz kardeþi, hala
Emerike is. :Amerika
Emi is. :Babanýn erkek kardeþi, amca
Emiceis. :Amca çocuklarý, amcazade
Emmebað. :Ama, fakat, lakin
Ene is. :Babaanne, nene, ana
Enee ! ünl. :Anaa ! (Hayret ifadesi / Enee kýz þuna bak !)
Enekeis. :Bilye, misket (Çocuk oyunu)
Enelikis. :Analýk
Enteri is. :1.Kadýn entarisi. 2. Erkek gömleði, frenk gömleði
Enük is. :Köpek yavrusu, enik
Epizf. :Epey, epeyce, hayli
Erincek s. :Tembel, uyuþuk, iþten kaçan
Erinmek f. :Üþenmek
Eriþteis. :Ev makarnasý, erüþte
Erkiþi is. :1.Kiþilikli erkek. 2. Erkeðin cenaze namazýnda Erkiþi niyetine
diyerek alýnan tekbir öncesi söz
Ersiz is. :Kocasýz kadýn, dul
Erzingan is. :Erzincan
Erzürüm is. :Erzurum
Esbapis. :Çamaþýr, esvap
Eseletten zf. :Aniden, ansýzýn (Gizlice yaklaþýp arkadan vurmak)
Esger is. :Asker
Esgerlik is. :Askerlik
Esgüðetek is. :Kimsesiz kadýn, kadýn, eksüðetek
Essah s. :Sahi, doðru, gerçek
Esürük is. :Aklý karýþýk, sarhoþ
Eþkere s. :Açýk, aþikar
Eþki s. :Limoni, ekþi
Eþki çalmak d. :Diþ kamaþmasý
Eþkili fetir is. :Mayalý sac ekmeði
Eþþek is. :Eþek
Etlik is. :Semiz hayvan, kavurmalýk, mezbahalýk
v ! ünl. :Acele et !
Evcülük is. :Evcilik (Çocuk oyunu)
vedi is. / s. :Acele, ivedi
Evelik is. :Yemeði ve sarmasý yapýlan geniþ yapraklý bitki
Ev kýzý is. :Evlenmemiþ kýz, kýz çocuðu, öz kýz
Evlek is. :Tarlayý ekerken ayrýlan bölümler, hevlek
vmek f. :Acele etmek
Eyle zf / s. :Öyle (Eyle olmaz !)
Eylenmek f. :1. Eðlenmek, durmak. 2. Alay etmek
Eyleþmek f. :Durmak, beklemek, dinlenmek
Eylül Ayý is. :Harman Ayý, 9. Ay
Eze is. :Tiyeze, teyze
Ezen is. :Namaza çaðrý, ezan
Eziz is. / s. :1. Erkek ismi. 2. Üstün insan. 3. Ermiþ, eren
-FFadime is. :Fatma, Fedime
Fahý is. :Din hocasý, imam, faký
Fan fin fonis. :Anlaþýlmayan konuþma ve peltekler için söylenir
Farýmakf. :Rahatlamak, serinlemek, içi açýlmak
Fart furts. :Atýp tutmak, palavra, zart zurt
Faþýrtýis. :Kaynama sesi, parazit ses
Fedik is. :Karda batmayý önleyen ayakkabý, edik, hedik
Fer is. : 1.Ateþ.2.Güç, kuvvet
Ferikis. :Piliç
Ferimek f. :Hafifleyip rahat etmek
Fetiris. :Sac ekmeði
Fýrahtýis. :Ahþap kafesli bahçe korunaðý, çit, fýraktý
Fýrfýrýkis. :Fýrýldak, pervane, vantilatör
www.alucra.biz
Fýrfýrokis. / s :Dönek insan
Fýrýç is. :Armut (ahlat) ve elma kurusu
Fýrtlak s. / is. : Yersiz ve zamansýz davranan insan
Fýsýrýk is. :Yetersiz, iþe yaramaz
Fýsýrtýis. :Güçlükle duyulan ses, fýsýltý
Fýþký is. :At, katýr ve eþek gübresi
Fýtý is. : Bulgur veya yarma ufaðý, kýrýntý
Fýtýrýkis. :Sümük
Fýtýrýklý s. :Sümüklü
Fýtýrmakf. :Sümkürmek
Fýtýramakf. :Bozulup kokmak
Fidelik is. :Bostanlarda fide yetiþtirilen bölüm
Fið is. : Baklagillerden hayvan yemi
Firfirikis. :Topaç, tendürük, fýrdöndü
Fiske is. : 1.Tenekeden yapýlmýþ fitilli gaz lambasý, idare lambasý.
2. Parmakla hafifçe vurulan þamar
Fistanis. :Kadýn entarisi
Fiþne is. : Viþne
Fizahis. :Yüksek sesle aðlamak, feryat etmek, çýðlýk, þivan
Fol is. :Kümeste býrakýlan tek yumurta
Folluk is. : Kümes
Fotuçis. :Bacaðý kýsa kadýn
-GGabal s. / zf. :Götürü, toptan yapýlan iþ
Gabala bazar is. :Tek ve toptan fiyat
Gabara is. :Ayakkabý tabanýna çakýlan baþlý çapula çivisi
Gabran s. :Kaba, anlayýþsýz, gaspçý, nobran
Gaçah is. :Eþkýya, terörist, kaçak
Gaçgöç is. :Kadýnýn yabancý erkekten kaçmasý, kaçgöç
Gada is. :Dert
Gadit s. :Bir deri bir kemik, çok zayýf
Gaga is. :Çocuklar için þeker anlamýna söz
Gagiliç s. :Biçimsiz, þekilsiz, yamuk yumuk
Gaðýrmak f. :Karganýn ötmesi
Gaðýrtmak f. :Yerinden oynatmak, kanýrtmak
Gavþak s. :Gevþek, yýkýlmak üzere olan
Gah is. :Kabuklu elma veya armut kurusu
Gahýrdak is. :Kýkýrdak
Galuh(k) is. :Evde kalan kýz
Gamga is. :Kýymýk, yonga, odun kabuðu
Ganayaklý is. :1. Kimsesiz kadýn. 2. Korkak erkek, kan ayaklý
Gancýh(k) is. :Diþi köpek, kancýk
Ganýrtmak f. :Kaldýraç ile yerinden oynatmak, kanýrtmak
Gapcuk is. :Meyvelerin dýþ kabuðu
Gara s. :Kara
Garagura is. :Kabus, korkulu rüya, karabasan
Garagýþ Ayý is. :Aralýk Ayý, Karakýþ, 12. Ay
Garamet is. :Dert, sýkýntý, zorluk, yokluk
Garar bazar is. :Göz kararý, aþaðý yukarý, biçilen tek fiyat
Gardaþ is. :Kardeþ
Gardof is. :Patates
Gargýþ is. :Ýlenme, kötü dua, kargýþ
Garh(k) is. :Su yolu, hendek, hark
Garý is. :Kadýn, karý
Garýk(h) is. :Bostan bölmeleri
Garþuki is. :Karþýki
Gart is. :1.Yaþlanmýþ, yaþlý. 2. Sert kabuklu
Gasmuh(k) is. : Çam filizinin iç zarý, sýyýrtma, kasmuk
Gasmuhçu is. :Kasmuk yiyen, Alucralý
Gaþuh(k) is. :Kaþýk
Gatgu is. :Yardým, katký
Gatýh(k) is. :Ayran, katýk
Gatýhlý çorba is. :Ayranlý soðuk çorba
www.alucra.biz
Gatýr is. :Katýr
Gatma is. :Kalýn ve saðlam iplik
Gavat is. :Pezevenk
Gavuk is. :Kavuk
Gâvur s. :Ýslam Dinine karþýt, inancý bozuk, müslüman olmayan
Gâvurluk is. :Acýmasýzlýk, insafsýzlýk, gaddarlýk ve alçaklýk
Gavut is. :Yaðda kavrulmuþ tahýl unundan yapýlan yemek
Gaygana is. :Yumurta yemeði, omlet, kaygana
Gaygu is. :Endiþe, kaygý
Gayhý is. :Kýzak, kayak, kayký
Gayým s. :Saðlam, sýký, dayanýklý
Gayýn is. :Evlilikle elde edilen akrabalýk, kayýn (kayýnbaba)
Gaymak is. / f. :1. Sütün yaðlý üst tabakasý, kaymak. 2. Kýzak kaymak
Gazel is. :Sonbaharda dökülen aðaç yapraklarý
Gebeþ is. :Karný þiþ erkek, göbekli
Gebre is. :Týmarlýk kýl kese, kaþaðý
Gecgere is. :Omuzda yük taþýmak için kullanýlan kollu ahþap araç
Geçe is. :Dere kenarý, yaka, taraf (o geçe, bu geçe)
Geçi is. :Keçi
Gedek is. :Manda yavrusu, malak
Gelberi is. :Fýrýn küreði, el týrmýðý
Gelecoþ is. :Peskütan, et ekmek karýþýmý sarýmsaklý sýcak yemek
Gelinbacý is. :Aðabeyin eþi, yenge
Gelin göçürtmek d. :Gelini þenlik içinde damat evine götürmek
Gelin havasý is. :Gelinin baba evinden ayrýlmasý sýrasýnda davul-zurna
veya kemençe ile çalýnan hüzünlü ayrýlýk havasý
Gelinlik tutmak f. :Gelinin söyletmelik almak için bir süre konuþmamasý
Gendüme is. :Dibekte zarý alýnmýþ keþgeklik buðday
Gergef is. :Oya ve nakýþ iþlemeye yarayan çember, gergi
Gerilik is. :Düðün veya bayramlarda giyilen giysi
Germicek is. :Deðirmen üst taþýnýn çevrilmesini saðlayan aparat, araç
Get ! ünl. :Haydi git, býrak, boþ ver
Geven is. :Kökleri yaðlý bir ot, hayvan yemi
Gevelemek f. :Kem küm etmek
Geviþ getirmek f. :Hayvanýn yediklerini yeniden çiðnemesi
Gevmek f. :Aðýzda çiðnemeye çalýþmak
Gevremek f. :Kolay kýrýlýr hale gelmek, olgunlaþmak (meyve)
Gevþek is. / s. :Sýr saklamaz
Gevük is. :Diþsiz, aðzý eðik bükük
Gezeðen is. :1. Soðuk algýnlýðý, grip. 2. Uçuk, kabarcýk
Gý ! ünl. :Kýz ! (Kadýn kadýna hitap, seslenme sözü)
Gýbal s./ is. :Yüz göz, boy bos, tip, görünüþ
Gýbalsýz s. :Yüzü gözü, boyu bosu bozuk, tipsiz
Gýcý is. :Küçük kýz çocuðu
Gýcýh(k) is. :1.Kuzu. 2. Sinir bozucu, antipatik
Gýcýr s. :Yepyeni, pýrýl pýrýl, gösteriþli
Gýç atmak f. :Hayvan tepmesi
Gýdýh(k) is. :1. Çene altý, gerdan. 2. El sepeti
Gýdýhlanmak f. :Gülmeyi saðlayan deri ürpermesi, gýdýklanmak
Gýdýhlamak is. :Gýdý gýdý diyerek koltuk altýný parmakla okþamak
Gýldýrgýcýk s. :Ufak tefek ve iþe yaramaz þeyler
Gýlýh(k) is. :Üst baþ, giyim kuþam, kýlýk
Gýlýhsýz is. :Üstü baþý, giyim kuþamý bozuk, kýlýksýz
Gýpranmak f. :Kýpýrdamak
Gýrað is. :1. Yüksek tepe. 2. Sabah saatlerinde ýslak topraðýn buz tutmasý
Gýraan is. :1.Yüksek ve düzlük arazi. 2. Saçkýran
Gýrbo(ð) is. :Kurbaða
Gýrkayak is. :Yengeç
Gýrkmak f. :Koyun ve keçi yününü kesmek (Koyun kýrkmak)
Gýrkýç is. :Koyun kýrkma makasý, gýrgýç, kýrkýç
Gýrnap is. :Sicim, ince ip, kýnnap
Gýský is. :Gergi, kýskaç
Gýþýn is. :Kýþýn
Gýt etmek f. :Diþ ile ýsýrmak (çocuk)
Gýymýh(k) is. :Aðaç parçacýðý, ince tahta, kýymýk
www.alucra.biz
Gýz is. :Kýz
Gýzanbuh is. :Ekþimsi ve tatlý küçük çalý meyvesi
Gýzcuðaz is. :Kýzcaðýz
Giciþmek f. :Tatlý tatlý kaþýnma isteði
Gidik is. :Keçi yavrusu, oðlak
Gil is. :Aile köken bildirir isim eki (Mehmetgil)
Gilar is. :Kiler
Gildan is. :Ýnce, kýrmýzýmtýrak göze veya su kurdu
Gildik is. :Davar gübresi
Gilik is. :Sac altýnda ýsý ile piþen içli ekme, kömbe
Girebi is. :Kargaburunlu el baltasý
Giresin is. :Alucranýn baðlý olduðu il, Giresun
Giriþmek f. :Kýyasýya kavga yapmak, acýmasýzca vurmak
Giþi zm../ is. :Kiþi, kiþilik (Er giþi / Her giþi)
Giyo(ð) is. :Güvey, damat
Gocaarý is. :Yaþlý kadýn eþ, kocakarý
Gocaman is. :1. Kocamýþ erkek eþ, koca. 2. Ýri yarý, çok büyük, kocaman
Gocunmak f. :Alýnmak, pirelenmek
God is. :Tahýl ölçeði, gödük
Godoþ is. :Deyyus, pezevenk, gavat, kodoþ
Goðuk is. :Derin oyuk, aðaç kovuðu, kovuk
Goður s. :Tipi ve rengi bozuk, ters, inatçý hayvan ve insan
Golcu is. :Orman bekçisi, kolcu
Goley s. :Kolay
Gopça is. :Düðme, ilik
Gor is. :Mezar, kabir
Goru is. :Aðaçlýk yer, koru
Goþan is. :Avuç ölçüsü
Goya zf. :Yani, sanki, güya
Gozalak is. :Çam aðacýnýn konik meyvesi, kozalak
Göbek is. :Tarla içindeki ekilemeyen taþlý bölüm, yer
Gödük is. :Silindirik ahþap tahýl ölçeði, god
Göð s. :1. Sema, gök. 2. Yeþil ekin, olmamýþ ham meyve
Göðermek f. :Yeþermek, güvermek
Göðnük is. :Olgunlaþmýþ yumuþak meyve, göðnü
Göðnümek f. :Meyvelerin olgunlaþmasý, göynümek
Göðüþ is./ s. :Gök mavisi, mavimsi
Gön is. :Büyükbaþ hayvan derisi
Gölermek f. :Akarsuyun göllenmesi
Göresimek f. :Göresi gelmek, özlemek
Görsetmek f. :Göstermek
Görükmek f. :Gözükmek
Göze is. :Kaynak, suyun çýkýþ yeri
Gözcek is. :Gözlük
Guba is. :Tütünlük, baca
Gubarmak f. :Çalým satmak, böbürlenmek, kubarmak
Guc is. :Kucak
Gudalak is. :Çam kozalaðý, kozalak
Guduruk is. :1. Yaramazlýk yapan çocuk, kuduruk.2.Kudurmuþ köpek
Gulah vermek f. :Önemsemek, dinlemek, ciddiye almak
Gullep is. :Büyük menteþe, dýþ kapý kilidi, sürgü
Guma is. :Ortak kadýn, kuma
Gursak is. :1. Gýrtlak, boðaz, kursak.2.Uçucu hayvanlarýn taþlýðý
Gursaklý s. :Onurlu, yürekli, cesur
Gursaksýz s. :Onursuz, yüreksiz, korkak
Guþhana is. :Küçük tencere, kuþhana
Guþ lastiði is. :Sapan
Guþluk is. :Kuþlarýn uyandýðý, güneþin yükseldiði sabah vakti
Guvah(k) is. :Saçta oluþan kepek, kuvak
Guytak is. :Kuytu
Guz is. :Güneþ almayan yer, kuzey, gölgelik, kuz
Gücük is. :Kýsa boylu adam
Gücük Ayý is. :Þubat Ayý, 2. Ay
Güççük s. :Küçük
Güdük is. :Kuyruðu kopmuþ hayvan
www.alucra.biz
Güðüm is. :Büyük ibrik
Gülesi tutmak f. :Gülme krizine tutulmak
Güleþ is. :Güreþ
Gülük is. :Ýþi boþ ve yuvarlak çopur meþe meyvesi
Gülük oynamak f. :Gülük ile misket oynamak
Gümenli is. :Gebe
Gündöndü is. :Ayçiçeði
Gündük s. :Kuyruksuz kümes hayvaný
Günülemek f. :Kýskanmak
Gütmek f. :Hayvan otlatmak, çobanlýk yapmak
Güvermek f. :1. Küflenmek. 2. Yeþermek
Güvez s. :Sabýrsýz, dýzýk
Güz is. :Sonbahar
Güzlük is. :Sonbaharda ekilen ekin
Güzün zf. :Sonbaharda, güz vaktinde
-Ð-
Ð Harfi : Türk dilinde, Ð / Yumuþak Ge harfi ile baþlayan Türkçe kelime
bulunmamaktadýr.
-HHabu s. / zm. :Bu
Habura s. / zm. :Bura, burasý
Hacar is. :Buðdaygillerden bir çeþit iri ve parlak tahýl
Hacar pilavý is. :Yöreye has özel ve güzel bir pilav
Hacat is. :Takým taklavat, edevat, alet
Haflanmak f. :Ürpererek korkmak
Haðu s. / zm. :O
Hahlu is. :Haklý
Hakk is. :Allah (c)
Hala is. :Babanýn kýz kardeþi, eme
Halbur is. :Geniþ delikli büyük elek, kalbur
Halbur tatlýsý is. :Kalbur yüzeyi ile þekillendirilen unlu bir çeþit tatlý
Hâli s. :Terk edilmiþ, ýssýz, boþ
Halleþmek f. :Bir konuda dertleþmek, anlaþmak ve helalleþmek
Ham yapmak f. :Mama yemek (Çocuklar için)
Hameyli is. :Boyuna asýlan gümüþ kaplý kolye, muskalýk
Hapahap nsz. :Yüz yüze gelmek, aniden karþýlaþmak
Hapak is. :Yollarýn birleþtiði yer
Haphap is. :Çocuk için kullanýlan ye,yut anlamýna gelen hap et ! sözü
Hapeng is. :1. Kepenk.2.Tepenin arkasý
Har is. :Sýcaklýk, alev, ateþ
Harar is. :Büyük çuval, telis
Hareket is. :Yer sarsýntýsý, zelzele, deprem
Hark is. :Su yolu, ark
Harman is. : Tahýllarýn taneden döðen ile ayrýldýðý düz ve yuvarlak alan
Harman Ayý is. :Eylül Ayý, 9. Ay
Harman savurmak f. :Yaba ile buðday ve samaný havaya atýp ayýrmak
Hartama is. :Kiremit yerine kullanýlan ince çatý tahtasý
Harus is. :Ekilip biçilemeyen bakýmsýz arazi
Hasýl etmek f. :Araziyi verimli hale getirme, bakým, nadas
Hasut s. / is. :Kýskanç, günücü, haset
Hasüktür ! ünl. :Defol anlamýna gelen kovma sözü
Haþgil is. :Haþýlý çok yiyen, doymak bilmeyen, obur
Haþhaþ is. :Yemeði de yapýlan yapraklý bir çeþit sebze
Haþýl is. :Buðday (gendüme) kýrýðýndan yapýlan bulamaç, keþgek
Haþlak s. :Rüzgar ile kavrulmuþ, tanesi boþ tahýl, ekin
Haþlýk is. :Harçlýk
Haþu s. / zm. :Þu
Hatun kiþi Ýs. :Seçkin ve kiþilikli kadýn
Haura(da) s. / zm.:Ora, orada
Havas is. :Heves
Havaslanmak f. :Hoþlanmak, göz koymak, sevmek, heveslenmek
www.alucra.biz
Hay hay zf. / ünl. :Olur, pekey anlamýna söz
Hayâ is. :Utanma duygusu, edep, terbiye (Utanmýyorsan istediðini yap)
Haya is. :Erbezi, testis
Hayat is. :Ev önündeki üstü kapalý, yanlarý açýk yer, taraça
Hayýf is. :Öç, intikam
Hayýflanmak f. :Esef etmek, üzülmek
Hayýn is./ s. :Alçak, hain
Hayva is. :Ayva
Haziran Ayý is. :Kiraz Ayý, 6. Ay
H zf. :Peki, olur, evet
Heç zf. :Boþ, deðersiz, yaramaz, hiç
Hedik is. :1. Bir çeþit kar ayakkabýsý. 2. Haþlanmýþ buðday
Hekâ is. :Hikaye
Helâ is. :Ayak yolu, apteshane, kenef
Helâl is. :Nikahlý eþ
Helbet zf. :Elbet
Hele ho de ! ünl. :Öküzleri harekete geçir, sür anlamýna söz
Helik is. :Taþ duvardaki küçük taþ parçalarý
Hemi ? zf.. :Emi ? Öyle mi ? Evet mi ? anlamýna soru sözü
Herek is. :Zayýf koyun
Heri ünl. :Yürü, git, iþin mi yok anlamýna (Heri sende ! Ýþine bak !)
Herif is. :Kaba saba görgüsüz adam, erkek
Herk is. :Ekilmeyip dinlendirilen, sürülerek hasýl edilen tarla, nadas
Herle is. :Un çorbasý, helle
Herslenmek f. :Kýzmak, sinirlenmek, hýrslanmak
Hevlek is. :Tarla sürülürken ayrýlan her bir bölüm, evlek
Heyiklemek f. :Gizli gizli gözlemek, izlemek, takip etmek
Heylemek f. :Hayvanlara sesleniþ sözü (Ho, çü, çüþ, vd.)
Hý zf. :Peki, evet
Hýdrellez is. :Hýzýr Ýlyas efsanesi, 6 / 7 Mayýs günleri
Hýldýrhýþ s. :Daðýlmýþ, parçalanmýþ, bozulmuþ
Hýlhýþýr s. / is. :Eli ayaðý tutmaz, periþan, yaralý bereli
Hýlt is. :Hile, hileli iþ
Hýltah(k) is. :Bol gelme, gevþek olma
Hýmýh(k) is. :Burun ve genizden konuþan insan
Hýmkýrýk is. :Sümük
Hýmkýrmak f. :Sümkürmek, burun temizlemek
Hýnç is. :Öç, intikam
Hýnik is. :Sümük
Hýnkirmek f. :Sümkürmek, burun temizlemek
Hýnzýr is. :1. Domuz. 2. Pis, arsýz, hayasýz, kötü insan
Hýr is. :Kavga, gürültü patýrtý, dalaþ
Hýrhýz is. :Hýrsýz, uðru
Hýrýt is. :Zayýf ve güçsüz hayvan veya insan
Hýrlamak f. :1. Hýrýltýlý ses çýkarmak. 2. Köpeðin hýrlamasý
Hýrlaþmak f. :Aðýz kavgasý yapmak
Hýrlý is. : Ýki anlama kullanýlýr : 1. Ýyi, doðru,uslu, güvenilir. 2.Yaramaz,kötü,
þýmarýk, güvenilmez kimse. (Ýnsan bu, hýrlý mý, hýrsýz mý bilinmez ?)
Hýrtaboz s./ is. :Þaþkýn, sersem, zýpýr
Hýrtlak is. :Boðaz, hýrtloð, gýrtlak
Hýþýr s. :Yýrtýk pýrtýk, çok eski, kullanýlamaz
Hýþýr olmak f. :Yara bere içinde kalmak, yorgun argýn olmak
Hýyanetlik is./ s. :Ýhanet etme, hainlik, hýyanet hali
Hýzan is. :Çoluk çocuk, ev halký
Hicab is. / s. :Utanç, sýkýlma, haya etme, hicap
Hicap is. :Yüz ve gözü örten örtü, peçe
Hilaf is./ s. :Yalan, yanlýþ
Hilafsýz s. / is. :Yalansýz, doðru
Him is. :Duvar temeli
Hoo(o) ünl. :Sýðýrlarý yürütme komutu
Hobuþ ! ünl. :Omuz veya sýrta alýnacak çocuða bin anlamýna söz
Hoçur s./ is. :Kýsa boyunlu insan
Ho de ! ünl. :Kaðný veya sabaný sür anlamýna söz
Hoð s. :Öfke, þiddet, hiddet, aþýrý haz
Hola s. :Ayar, düzgünlük, denge
www.alucra.biz
Hôlamak f. :Öküzleri sürmek, hareket ettirmek
Holasýz is. / s. :Ayarsýz, düzensiz, dengesiz
Homurmak f :Homurdanmak
Homzur is. :Kötü ve baþ belasý insan
Homzur kesilmek d. :Topluma alçakça zulüm yapmak
Hon is. :Buðday biçerken tarlanýn ayrýlmýþ her bir bölümü
Hon kesmek f. :Buðday tarlasýný biçmek üzere bölümlere ayýrmak
Hor is. :Deðersiz, aþaðý, iþe yaramaz
Hora geçmek d. :Ýþe yaramak, makbule geçmek
Horan is. :Yöre halk oyunlar, halay (Alucra Diki)
Hor görmek f. :Aþaðýlamak, küçük görmek, dýþlamak
Horum is. :Ot yýðýný, ot balyasý
Horuz is. :Horoz
Hoþab is. :Komposto, hoþaf, hoþap
Hoþirik is. :Sulanmýþ ve iltihaplanmýþ yara
Hozan is. :Ekilmemiþ veya sürülmemiþ tarla
Höllük is. :Kundak çocuklarýnýn kundaðý içine bez yerine konulan ýsýtýlmýþ,
elenmiþ ince toprak
Höpürdetmek f. :Ýçecekleri sesli içmek
Höst ! ünl. :1.At ve katýrý uyarma sözü.2. Kaba ve anlayýþsýz insaný uyarma
Hu(u) ! ünl. :Kadýnlarýn birbirine seslenme ve çaðýrma sözü
Huda is. :1. Tanrý, Ýlah. 2. Hile, tuzak, düzen (Hile huda)
Hulus is. :Buðday tarlalarýnda kendiliðinden biten bir ot türü
Huma kuþu is. :Talih kuþu
Humay is. :Tanrý, Allah (c)
Huy is. :1.Ruh, karakter, sinirsel özellikler, akýl. 2. Hayvana verilen içgüdü
Huylu is. :1. Ýyi huy sahibi olmak, huylu. 2. Ruhsal problemli olmak, huysuz
Huy tutmak f. :Bayýlmak, sinir ve sara nöbeti geçirmek
-IIhbal is. :Þans, kýsmet, talih, baht
Ihlamak f. :Aðýr yük ve hastalýk sebebiyle inilemek
Irah(k) s. :Uzak, ýrak
Iraký is. :Raký
Iramazan is. :1. Ramazan Ayý. 2. Erkek ismi, Ramazan
Irazý is. :Razý olan, kabul eden
Irbýh is. :Ýbrik
Irgamak f. :Sallamak, ýrgalamak
Irganmak f. :Kýpýrdamak
Irgat is. :Buðday biçen kadýn, kadýn tarým iþçisi
Irýza s. :Erkek ismi, Rýza
Irzýkýrýh(k) is. :Namussuz
Isgat is. :Ölenlerin namaz ve oruç borçlarý için daðýtýlan ve verilirken Aldýn
kabul ettin mi ? denilerek verilen sadaka, ýskat.(Bidat, dindýþý, hurafe)
Isgatçý is. :Isgat alan, mezarlýk dilencisi, kefen soyucusu
Isýcak is. / s. :1. Isýnmýþ, sýcak. 2. Hamam
Isýrgan is. :Yapraklarý acý ve yakýcý yemeklik, ilaçlýk bitki
Isýtma is.:Sýtma hastalýðý (Isýtma, bu iti bir daha tutma diye muska yazýlan hastalýk)
Islýk is. :Parmaklar ve dudaklar arasý çýkarýlan tiz ses
Islýk çalmak d. :1. Islýkla çaðýrmak.2. Elleri cebinde boþ gezip ýslýk çalmak
Istahan is. :Tahýl parçalayýcý ve zarlarýný soyucu taþ silindir, deðirmen
Iþgýn is. :Daðlarda biten ve çið olarak yenen bir çeþit bitki
Iþýmak f. :Aydýnlanmak, güneþ açmak (Gün ýþýdý / Güneþ doðdu)
-ÝÝci is. :Büyükbaba, dede (Bazý yörelerde aðabey anlamýna)
Ýçdonu is. :Kilot
Ýçerlemek f. :Alýnmak, darýlmak, içine atmak
Ýçi is. :Büyük erkek kardeþ, aðabey, ici
Ýçlik is. :Ýç çamaþýrý, fanila
Ýdare is. :Camsýz, fitilli gaz lambasý, fiske
www.alucra.biz
Ýflah is. :Kurtulma, iyileþme, onma
Ýflah olmaz s. :Kurtulmaz, iyileþmez, onmaz
Ýflahsýz s. :Kurtuluþ umudu kalmamýþ
Ýkizler s. :Alucranýn Pirili Köyündeki ikiz tepeler
Ýlazým s. :Lazým
Ýlenger is. :Geniþ ve büyük yemek kabý, kenger, lenger
Ýlenmek f. :Beddua etmek, kargýþlamak
Ýlik is. :Düðme, kopça
Ýliþmek f. :Karýþmak, bulaþmak, takýlmak
Ýlkin zf. :Önce
Ýlkindi is. :Ýkindi Namazý vakti, akþama doðru
Ýmdek is. :Ümit
Ýmik is. :Boðaz, gýrtlak, ümük
Ýmme bað :Emme, lakin, ama
Ýndem zf. :O kadar deðil
Ýndeme zf. :Gerektiðinden fazla
Ýni is. :Küçük erkek kardeþ, kayýn kardeþ
Ýnme is. :Felç, nüzul, çalýnma
Ýnne is. :Ýnat, ýsrar, keskin karar bildirir söz ve tavýr
Ýnne de is. :Ýnadým inat anlamýna, inadýna, kesinlikle
Ýnnem is. / s. :Beklenti, beklenenden fazla
Ýnneme zf. :Hepten, tamamýyla, büsbütün
Ýreceb is. :1. Recep Ayý. 2. Erkek ismi
Ýreli zf. :Ýleri
Ýrellemek f. :Ýlerlemek
Ýreng is. :Renk
Ýrezil s. / is. :Rezil
Ýrezillik is. :Rezil olma durumu, rezalet, rezillik
Ýrilemek f. :Samanýn incesini yiyip, irisini küründe býrakmak (Sýðýr)
Ýseyin is. :Hüseyin
Ýskemi is. : Sandalye, iskemle, oturak
Ýstida is. :Arzuhal, dilekçe
Ýþgil s. :Þüphe, kuþku, vesvese, kuruntu
Ýþgillenmek f. :Þüphelenmek, kuþkulanmak
Ýþlik is. :Yelek
Ýþmar is. :Kaþ göz iþareti
Ýt is. :Köpek
Ýt dirseði is. :Arpacýk, göz hastalýðý
Ýtlik is. :Alçalma, alçaklýk, kemikçilik, yalakalýk, köpeklik, kinizm
-J-
J Harfi :Türk dilinde, J / Je harfi ile baþlayan Türkçe kelime
bulunmamaktadýr. Batý dillerinden alýnan kelimelerin
baþýna C ön eki konularak bu kelimeler dilimize uyarlanmýþtýr.
J = C için örnek: (Jandarma = Candarma, cenderme / Jilet = Cilet /
Jimnastik = Cimlastik) gibi
-K-
Kabal s. / zf. : Götürü, toptan yapýlan iþ
Kabala pazar is. :Tek ve toptan fiyat
Kaçgöç is. :Kadýnýn yabancý erkeklerden kaçmasý, gaçgöç
Kadeyif is. :Gadeyif tatlýsý, kadayýf
Kadýnkiþi is. :1. Seçkin ve aðýrbaþlý kadýn. 2. Kadýnýn cenaze namazýnda
Kadýnkiþi niyetine diyerek alýnan tekbir öncesi söz
Kadirmevla is. :Her þeye gücü yeten, Allah (c)
Kadit s. :Çok zayýf, gadit
Kafa is. :Baþ, kelle
Kafa kaðýdý is. :Kimlik, nüfus cüzdaný, nüfus kaðýdý
Kafasýz s. :Anlayýþsýz, aklý az, aptal
Kaðýrtmak f. :Yerinden oynatmak, kanýrtmak
Kaðný is. :Öküz arabasý
Kaðþak s. :Gevþemiþ ve daðýlmaya yüz tutmuþ
www.alucra.biz
Kah(k) is. :Erik, armut, elma ve kayýsý kurusu, gah
Kâhat is. :Kaðýt, kaat
Kahbe is. :1.Ýhanet eden, dönek insan. 2. Kötü kadýn
Kakýç is. :Kusur, ayýp iþ, baþa kakma, kakýnç
Kalaba is. / s. :Topluluk, çokluk, kalabalýk
Kalýk is. :Evde kalmýþ kýz, galuh
Kalu Bela is. :Ýnsanýn ruh halindeyken Allaha verdiði söz (Araf, 7/172)
Kamga is. :Odun parçacýklarý, kýymýk
Kanak is. / s. :Her söze inanan, saf, kanýcý, bön
Kancýk s. :1.Diþi köpek. 2.Dönek insan. 3.Kötü kadýn
Kandaz is./ s. :Doymak bilmeyen adam, obur
Kandil is. :1.Fitilli yað lambasý. 2.Berat, Miraç, Regaib, Mevlit geceleri
Kanýk is. :Azla yetinen, tok gözlü, kanaat eden
Kanýrtmak f. :Yerinden oynatmak, kaðýrtmak
Kanlý is. :Katil, kan davasýnda ilk öldürülmesi düþünülen kiþi
Kansýz s. :Korkak, duygusuz, ciðersiz
Kant is. :Þeker ve limonlu sýcak içecek
Kapuska is. :Etli lahana yemeði
Karakýþ Ayý is. :Aralýk Ayý, 12. Ay
Karakura is. :Korkulu rüya, kabus, garagura
Karaltý is. :Gece karanlýðýnda veya uzaktan seçilemeyen görüntü
Karamet is. :Dert, çile, sýkýntý, kaza, bela, garamet
Kardaþ is. :Arkadaþ, kardeþ, gardaþ
Kareysar is. :Þebinkarahisar Þehri, Gareyser
Kargýþ is. :Ýlenme, kötü dua, gargýþ
Kârhan is. :Çýkarcý, bedavacý, gaspçý, zorba
Karýk is. :Bahçe sulamak için açýlan su yolu ve dikim alaný
Karþýlama havasý is. :Düðün ve þenliklere katýlanlarý karþýlarken davul
zurna ile çalýnan þen ve þakrak hava
Kart is. :1.Gençliði, körpeliði ve tazeliði kalmamýþ, gart. 2. Sert kabuklu
Kartmak is. :Beden kiri
Kartol is. :Patates, gardof, gardol
Kasaba is. :Alucra Þehri, Merkez, Pazar
Kasýlmak f. :Kendini beðenmek, kasýnmak
Kasým Ayý is. :Koç Ayý, 11. Ay
Kasmuk(h) is. :Çam filizinin sütlü ve sulu iç zarý, sýyýrtma
Kasmukçu s. :Kasmuk yiyen, Alucralý
Kaþ is. :1. Raf. 2. Çatý kenarý
Kaþmer is. :Maskara, soytarý, gaþmer
Katýk is. :Ayran, gatýk
Katýklý çorba is. :Ayranlý soðuk çorba
Katmer is. :Tavada piþirilen yaðlý ekmek, kete
Katuaz is./ s.. :Kaba saba, yontulmamýþ sert ve inatçý insan
Kavil is. :Karþýlýklý söz verme, anlaþma, sözleþme
Kavlak is. :Güneþten veya soðuktan derisi soyulmuþ insan
Kavrak is. :Kurumuþ ve kolay yanan dal, çalý çýrpý, yaprak
Kavram is. :Tutam, demet
Kavurga is. :Kavrulmuþ tahýl, gavurga
Kavut is. :Yaðda kavrulmuþ tahýl unundan yapýlan yemek, gavut
Kayhý is. :Ýki ayak üzerine oturtulmuþ kollu kýzak, kayký
Kayýntý is. :Açlýk gideren atýþtýrýlacak yiyecek
Keçileþmek f. :Ýnatlaþmak, inadý tutmak
Kef is. :Kalýn ve katý köpük
Kefin is. :Kefen
Kehle is. :Bit
Keke is. :Kekeme, peltek, laluh(k)
Kekük is. :Kokulu bir bitki, dað nanesi
Kekül is. :Perçem
Kelam-ý Kadim s. :Kuran, Mushaf
Kelek is. :Koyunlarýn boynuna asýlan çan
Kelem is. :Lahana
Kelep is. :Sarýlmýþ kol boyu ip çilesi, çile
Keleþ is. :Yörede kavruk kalmýþ, geliþememiþ, çelimsiz insan anlamýna
Kelik is. :Ayakkabý eskisi
Kelime-i Þehadet is.:<
www.alucra.biz
Muhammeden abduhu ve resuluh >>Yâni Türkçesi : Ben þahitlik
ederim ki Allahtan baþka ilah yoktur ve yine þahitlik ederim ki ;
Muhammed Onun kulu ve elçisidir anlamýna gelir.
Kelime-i Tevhid is. :<<Lâ ilâhe illallah, Muhammeden resûlulllah >>
Yâni Türkçesi : Allahtan baþka ilah yoktur, Muhammed Allahýn
elçisidir. anlamýna gelir.
Kelle is. :1. Baþ, kafa. 2. Buðday baþaðý
Kellebaþ is. :Hayvanýn kelle ve paçasýndan yapýlan yemek
Kem is. :1. Ottan yapýlmýþ bað ipi, ken. 2. Kötü, kötü söz
Kem çalmak f. :Ottan bað ipi yapmak, ken çalmak
Kemçük s. :Yamuk, eðri (Kemçük aðýzlý)
Kemre is. :Sýðýr gübresi, ahbun, tezek
Kemrelik is. :Ahbunluk, gübrelik
Kemük is. :Kemik
Kemükçü is. / s. :Kemik peþinde koþan, köpek huylu, satýlýk adam
Kenef is. :Ev dýþýndaki ayak yolu, hela
Kenef böcüðü is. :Keneflere toplanan bir tür arsýz sinek sürüsü
Kenef böceði is. :Çýkarlarý için alçaklaþan insan
Kenet is. :Menteþe
Kenger is. :Pilav kabý, büyük tepsi, lenger, ilenger
Kepenek is. :Kelebek, pervane
Kersen is. :Hamur yoðrulan ahþap yarým daire tekne
Kerti s. :Bozulmuþ gýda, bayat
Kertik is. :Aðaca vurulan iþaret, iz, kesik, kertük
Kese is. :Kestirme yol, keçi yolu
Kesek is. :1. Parçalanmýþ toprak parçasý. 2. Kesilen ekmek parçasý
Kesmük is. :1. Mýsýr koçaný. 2. Saman irisi. 3. Maya tutmayan süt
Kesmüklemek f. :Samaný irilemek
Kesmüklük is. :Ev ve ahýr önlerindeki örtme, sundurma
Keþ is. :Yaðý alýnmýþ, kurutulmuþ ayran çökeleði, kurut
Keþik is. :Sýra, nöbet
Keþkek is. :Etli buðday (gendüme) yemeði
Keþlek s. :Ufak tefek adam, yavþak
Kete is. :Sacda yapýlan bir çeþit yaðlý közleme
Kevgür is. :Ýrice süzgeç
Kevük s. :Diþsiz
Kýcý is. :1. Küçük kýz, gýcý. 2. Küçük kuzu
Kýpýk is. :Yarý kapalý göz
Kýraðý is. :1. Tepenin baþý, dað boynu, geçit. 2. Topraðýn buz tutmasý
Kýran is. :Dað sýrtý, düzlük, tepe baþý
Kýrik is. :Yeni doðmuþ tay
Kýrkýç is. :Koyun kýrkma makasý, gýrgýç
Kýrkýncý gece is. :Ölen için kýrkýncý günde verilen yemek ve yapýlan dua
Kýrkýný kutlamak f. :Kýrk gününü dolduran çocuk ve anne için tören
Kýrlent is. : Anadolu evlerinde divan arkasýna konulan iþlemeli, oyalý yastýk
Kýþgýlemek f. :Saldýrtmak
Kýþlatmak f. :Hayvanlarý kýþ mevsiminde bakýp besletmek
Kýtlama is. :Þekeri aðýzda tutarak çay içme, Erzurum iþi çay içme
Kýyýk(h) is. / s. :Aralýk, yarý açýk
Kýyýklamak f. :Aralamak
Kýzaðan is. :Erkek arayan diþi hayvan, köpek
Kýzambuk(h) is. :Bir çeþit ekþi ve tatlý çalý meyvesi, gýzanbuh
Kikirdemek f. :Kýzlarýn kesik kesik gülüþmesi
Kil is. :1. Yaðlý köpüren ince toprak. 2. Sabun yerine kullanýlan kil
Kipi s. :Sýký
Kiraz Ayý is. :Haziran Ayý, 6. Ay
Kirez is. :Kiraz
Kirli çýký is. / s. :Eli sýký, gizli mal biriktiren, tutumlu
Kirman is. :Çatallý büyük yün eðirme aleti, terþi
Kirtik is. :Sabun artýðý, parça sabun
Kiþmiþ is. :Kuru üzüm
Kitlemek f. :Kilitlemek
Kocaarý is. :Yaþlý kadýn eþ, kocakarý, gocaarý
Kocaman is. :1. Kocamýþ erkek eþ, koca. 2. Ýri yarý, çok büyük, gocaman
Koç Ayý is. :Kasým Ayý, 11. Ay
www.alucra.biz
Koç katýmý is. :Koyun ve keçilerin öðür almasý dönemi
Koð is. : Dedikodu
Koðcu s. :Dedikoducu, söz taþýyan, münafýk huylu
Koð dinlemek f. :Konuþanlarý gizlice dinleyip baþkalarýna taþýmak
Koður s. :Rengi bozuk, inatçý, ters, goður
Kokmuþ is. :Dedikoducu kadýn veya erkek
Kom is. :Davar aðýlý, köm
Konak is.:1.Gösteriþli Türk evi. 2. Konaklanan yer. 3.Kundak çocuklarýnýn
baþýndaki kepek, guvak
Konsol is. :Çekmeceli küçük dolap, komidin, bahü
Koþam zf. :Ýki avuç dolusu
Kozalak is. :Çam aðacýnýn konik çiçek kurusu, kudalak, kozak
Kök is. :1.Þeker pancarý. 2. Yer elmasý
Köleçehre is. :Yüzü gözü pek güzel olmayan insan
Kölük is. :1. Boynuzsuz hayvan. 2. Ucu künt ve yuvarlak býçak
Kömbe is. :Tepside piþirilen büyük ve içi üzümlü ekmek
Kömsük is. :Ýçilmiþ sigara artýðý, kösmük
Kömüþ is. :Manda, camýþ
Köp is. :Kaðnýda öküz gübresinin toplandýðý yer
Körpü is. :Köprü, geçit
Köso(ð) is. :Ucu yanýk odun parçasý, köseði
Köstü is. :Köstebek
Kösüre is. :Kolla çevrilen bileði taþý
Kötülemek f. :Zayýflamak, güçsüzleþmek, hasta olmak
Kuba is. :Ocak ve ateþ bacasý, koba, guba
Kubat s. :Kaba saba, biçimsiz, gubat
Kudurmak(h) f. :Yaramazlýk yapmak (çocuk için)
Kuduruk is. :1. Yaramazlýk yapan çocuk, guduruk.2.Kudurmuþ köpek
Kufa is. :Aðaç su kabý, kofa
Kulhü is. :Kuranda 112. Ýhlas Suresi (Üç kulhü, bir Elham okumak)
Kulun is. :At ve eþek yavrusu
Kulunlu s. : Gebe kalmýþ at veya eþek
Kurdalamak f. :Karýþtýrmak, kurcalamak, elle yoklamak
Kursaklý s. :Onurlu, kiþilik sahibi, ciðerli
Kursaksýz s. :Onursuz, kiþiliksiz, ciðersiz
Kurt kapmak f. :Kurdun alýp kaçmasý ve yemesi
Kuru is. :Fýrýnda kurutulmuþ somun, fýrýn kurusu
Kuþburnu is. :Gülgillerden reçel, çay, ilaç yapýlan, meyvesi yenilen aðaç
Kuz is. :Gölgelik yer, kuzey taraf
Kuzu kulaðý is. :Ekþimsi, yayvan yapraklý yenilen bir ot, roka
Kuzulamak f. :Gebe hayvanlarýn doðum yapmasý
Kuzuluk is. :Kuzu aðýlý
Küçüklenmek f. :1. Ýt yavrusunun kuyruk sallamasý, yaltaklanmasý.
2. Ýnsanýn korku ve çýkar için yalvarýp yaltaklanmasý
Külek is. :Ahþap, kollu süt, yoðurt ve yað kabý
Külfet is. :Bakýlmasý zorunlu insanlar, aile bireyleri
Künde is. :Büyük hamur parçasý
Küpül is. / s. :Kýsa ve þiþman insan, þiþko
Kürt kürt s. :Kütür kütür (Bir þeyi ses çýkararak yemek)
Kürtük is. :Kar yýðýný, erimeyen dað karý
Kürün is. :1. Su ve yem için aðaçtan oyulmuþ yalak. 2. Ahþap su taþýma
kabý, bir çeþit su tanký
Küskü is. :Büyük demir veya aðaç levye, kaldýraç
Küþül is. / s. :Karný þiþik, güçsüz ve zayýf adam
-LLa ! ünl. :Lan, ulan, ula
Laluk is. / s. :Peltek, kekeme
Lavaþ is. :Bir çeþit ince pide
Lavanta is. :Gül suyu, çiçek suyu, kolonya
Lavlak is. :Konuþmasý anlaþýlamayan adam
Leçber is. :Çiftçi, rençber
Leçberlik is. :Çiftçilik
www.alucra.biz
Lenger is. :Geniþ ve büyük yemek kabý, kenger, ilenger
Loð is. :Silindirik toprak dam sýkýþtýrma aracý, loð taþý
Loðkeþ is. :Loð taþýnýn kolu
Loðlamak f. :Loð ile toprak damýn topraðýný sýkýþtýrmak
Lohusa is. :Yeni doðum yapmýþ kadýn, loðusa
Löküs is. :1. Modern insan. 2. Fitilli lüks gaz lambasý
-MMâda s. :Baþka, gayri
Mada is. :Mide
Madýmak(h) is. :Ufak, yeþil yapraklý, yemeði yapýlan bir bitki türü
Mahna is. :Sebep, bahane, dayanak
Mahrem is. :Yakýn ve helal olan kadýn, yakýnlar
Mahsustan is. :Þakadan bilerek söylenen yalan söz ve yapýlan eylemler
Makat is. :Minderli, yastýklý, sýralý alçak sedir
Mal is. :Büyükbaþ hayvanlar
Malak is. :Manda yavrusu, gedek
Malcýlýk is. :Hayvancýlýk
Manut s. :Ýnatçý
Maran is. :Kaðný tekeri
Mart Ayý is. :Mart Ayý, 3. Ay
Martaval is. :Palavra, yalan söz
Martavalcý is. :Palavracý, halk dalkavuðu
Mart Dokuzu is. :21 Mart Nevruz veya Ergenekon Bayramý
Maskara is. :Gülünç ve utanmaz adam, kaþmer
Masta is. :Hayvan sürmek için ucu sivri ve demirli uzun sopa, mostul
Mayasýl is. :Basur
Maþala is. :Bahçe bölümleri, maþlak
Mayhoþ s. :Ekþimsi
Mayýs is. : Taze ve cývýk sýðýr gübresi
Mayýs Ayý is. :Mayýs Ayý, 5. Ay
Maza is. :Olay, kaza, bela, kavga, gürültü
Mazý(u) is. :Kaðnýnýn aðaç dingili
Meðsimek f. :Önemsemek, adam yerine koymak
Meðsimemek f. :Önemsememek, adam yerine koymamak
Mê is. :Kuzu melemesi
Meh ! ünl. :Al, buyur
Meh Meh ! ünl. :Yem verir gibi yapýp hayvanlarý kandýrýp çaðýrmak
Mehel s. :Uygun, münasip, hak etme
Meheldir s. :Uygundur, haktýr, yerindedir
Mehle is. :Mahalle
Melemez is. / s. :Sessiz, sakin, utangaç, zavallý insan veya hayvan
Memiþ is. :Mehmet
Mengür is. :Samý, sýðýrlarý ahýra baðlayan araç, mengürüf
Menþür is. :Meþhur, tanýnmýþ
Merek is. :Samanlýk
Merkez is. :Alucra, her hafta kurulan halk pazarý
Mertek is. :Toprak damýn iç kýsmýna döþenen ahþap
Mesel is. :Kýssa, masal, hikaye, destan
Meymenet is. :1.Surat, yüz, çehre, kýlýk. 2. Uður, bereket, hayýr, iyilik
Meymenetsiz is. :Suratsýz, hayýrsýz
Mýdara s. :Dayanýksýz, zayýf, güçsüz, mudara
Mýh is. :Çivi
Mýhla is. :Yumurtalý, soðanlý, kýymalý, patatesli, sebzeli yemek
Mýhsýçtý s. :Cimri, eli sýký
Mýndar is. :Haram, bozulmuþ yiyecek, kesilmeden ölen hayvan, murdar
Mýsmar is. :Büyük çivi
Mýsmýl is. :1. Uyuþuk, beceriksiz. 2. Eti haram olmayan hayvan
Mýstýk(h) is. :Mustafa isminin kýsaltýlmýþ þekli
Mýrýh(k) is. :Harmanda uçuþan ince saman, toz
Mýtý s. :Ýþe yaramaz, zevzek, boþ konuþan
Mýymýntý s. :Uyuþuk, tembel, iþe yaramaz
Mýzýk is. / s. :Sözünden dönen, güvenilmez, vefasýz
Mýzýmak f. :Caymak, sözünden dönmek, vefasýzlýk yapmak
Mýzýrýh(k) is. :Mýzmýz, mýzýkçý, dönek
www.alucra.biz
Mitil is. :Yatak, yorgan, döþek
Mô ! ünl. :Sýðýr melemesi, böðürme
Modul is. :Mastanýn veya öðenderenin ucundaki çivi
Mostul is. :Masta, öðendere, modul
Mö ! ünl : Küçük sýðýr melemesi
Möhgem s. :Saðlam, muhkem
Möhim s. :Önemli, mühim
Möhlet is. :Süre, müddet, mühlet
Mucmuruh(k) is. :Dev
Mucuruh(k) is./ s. :Obur, doymak bilmeyen
Mucur is. :Tahýl ölçeði
Muhanet s. :Alçak, korkak, hain, namert, iyi gün dostu
Muhatara s. :Gevþek, geçici, zayýf
Mumbar is. :Barsak dolmasý
Murç is. :Taþ ve ahþap oymak için kullanýlan delici alet
Mücber is. :Yumurta, kabak ve yoðurttan yapýlan yemek
Müðet olmak f. :Göz kulak olmak, korumak
Mühür basmak f. : Ýmza yerine mühür basmak
Mühür kazdýrmak f. :Ýmza bilmeyenin adý yazýlý-kazýlý mühür yaptýrmak
-NNabal is. :Günah, vebal
Nabal almak f. :Günah almak, vebal almak
Nahýr is. :Sýðýr sürüsü
Nalet is. :Lanet
Nalet okumak f. :Lanet etmek, lanetlemek
Namahrem is. :Birbirine helal olmayan kadýn ve erkekler
Namaz is. :Günde beþ vakit kýlýnan Allah buyruðu
Namazlýk is. :1. Seccade. 2. Beyaz baþ örtüsü
Nâpýsýn ? ünl. :Ne yapýyorsun ?
Nar is. :1. Kýzgýn ateþ. 2. Cehennem
Nassýn ? ünl. :Nasýlsýn ?
Ne ? ünl. :Ne diyorsun ? anlamýna soru
Nebri is. :Huyu bozuk, inatçý, tipsiz Rum genci
Nedecen ? ünl. :Ne yapacaksýn ?
Nedisin ? ünl. :Ne iþ yapýyorsun ?
Ne gerek ? s. :Gereksiz, yararsýz
Nenni is. :Ninni
Neme zm. :Neyime
Neme gerek zm. :Bana ne
Nemrut is. / s. :Asýk suratlý, meymenetsiz
Nene is. :Nine
Nesihat is. :Öðüt verme, nasihat
Netameli s. :Uðursuz, tehlikeli, ters, sakar
Nevri dönmek f. :Yüzü al al olmak, mor kesilmek, morarmak
Nevruz is. :1. Nevruz / Bahar çiçeði. 2. Yeni gün, Bahar Bayramý,
Ergenekon Bayramý, Mart Dokuzu (Eski Tarih), 21 Mart
Nevür is. :Bet beniz, yüz rengi, nevir
Nezük s. :Nazik, kibar, görgülü
Nifi is. :Oynak ve hafif meþrep Rum kadýný
Nisan Ayý is. :Abrul Ayý, 4. Ay
Nohda is. :Nokta
Nüzul is. :Felç, inme
-OOcaðýna þivan düþsün d. :Evin ocaðýn yýkýlsýn, ölesin anlamýna
Ocak is. :1.Ev, hane, oba, soy, boy. 2. Yatýr
Ocak Ayý is. :Zemheri Ayý, 1. Ay
Ocakbaþý is. :Evde ateþ yakýlan bacalý yer
Ofalamak f. :Ovmak, ovalamak
Oða zm. :Ona
Oðlak is. :Bir yaþýndaki keçi
Oðlak kebabý is. :Oðlaðýn bütün olarak fýrýnda kýzartýldýðý yöresel kebap
Oðmak f. : Zengin ve güçlü olmak, onmak
www.alucra.biz
Oðmasýn is. :Onmasýn, sürünsün, el açsýn anlamýna beddua
Oha ! ünl. :Hayvanlarý ve anlayýþý kýt insanlarý uyarmak ünlemi
Ohlo(ð) is. :Hamur açmak için kullanýlan silindirik araç, oklava
Ok is. :1. Kaðnýnýn uç kýsmý. 2. Çatýnýn anlý
Omaç is. :Ayran ve undan yapýlan bir tür çorba
Orak is. :Ekin biçme aleti
Orak Ayý is. :Aðustos Ayý, 8. Ay
Orakçý is. :Ekin biçen kadýn ýrgat
Oralý olmamak d. :Görmezden gelmek
Osmak f. :Yorulmak, pes etmek, býkmak, usanmak
Ot Ayý is. :Temmuz Ayý, 7. Ay
Otlak is. :Mera, yaylým yeri, çayýr çimen, otluk
Oturak havasý is. :Davul zurna ile çalýnan, dinlendirip düþündürücü ezgi
Oyalý is. :Kenarlarý iþlemeli baþörtüsü
Oynak is. / s. :1.Göçük. 2. Hafif meþrep kadýn. 3. Dönek insan
Oyun is. :Hile, tuzak
-ÖÖcü is. :Çocuklarý korkutmak için uydurulan hayali yaratýk
Ödlek s. :Korkak, tabansýz, üfürük adam
Öðez is. :Küçük sinek, üvez
Öðür almak f. :Ýneklerin döl tutup gebe kalmasý
Öðürsemek f. :Ýneklerin boðaya gelmesi, buðasamak
Öke is. :Ana, analar, atalar
Öküz arabasý is. :Kaðný
Öküz boncuðu is. :Öküzün boynuzlarý arasýna takýlan mavi boncuk
Öküz koþmak f. :Öküzleri saban veya kaðnýya baðlamak
Öllüðün körü d. :Yanlýþ ve yersiz laf edenlere söylenen tepki sözü
Örk is. :Hayvanlarý otlaða baðlayan ipli demir kazýk
Örklemek f. :Hayvanlarý örkle yaylým yerine baðlamak
Örtme is. :Üstü kapalý, yanlarý açýk ev ve ahýr önü yer, sundurma
Örtü is. :Yatak, döþek
Örük is. :Örülmüþ kadýn saçý
Örüzger is. :Rüzgâr, yel
Öttürmek f. :Düdük çalmak, nefesli çalgýlarý üflemek
Ötürük is. :Ýshal, sürgün, amel
Övmeç is. :Kavrulmuþ un yað ve þekerden yapýlan bulamaç, yemek
Öylen is. :1.Öðle vakti. 2. Öðle namazý
-PPahýl is. :Kýskanç, hasetçi, hasut
Pahlava is. :Baklava
Pâla is. :Bakla, paðla
Pala is :Çaput kilimi
Palak is. :Ayý yavrusu
Palaz is. :Keçi kýlýndan dokunmuþ kilim
Pambuh(k) is. :Pamuk, beyaz
Pancar is. :Karalahana, çetmi lahanasý
Pank is. :Park, bahçe
Papah(k) is :Bere
Papara is. :1.Azar, uyarý dayak. 2. Et suyu, soðan ve ekmek yemeði
Parduç is. :Bez fýrýn süpürgesi
Parpu is. :1.Azar. 2.Ateþi kýzdýrma, odun atma
Parpulamak f. :1.Azarlamak, paylamak. 2.Ateþi alevlendirmek
Partal is. :Martaval, yalan dolan, palavra
Partalcý is :Yalan dolanla toplumu kandýran
Pasa s. :Devamlý, boyuna, durmadan, sürekli
Patates föðüllemek f. :Patates külbastýsý yapmak
Pat çat zf. :Az çok
Patos is. :Harman makinesi
Pat sat zf. :Ara sýra
Payam is :Kokulu ve tatlý bir çeþit ahlat
www.alucra.biz
Peð is. :Yýkýk bina arsasý, virane
Pelik is. :Örülmüþ kýz saçý, örük
Pelüt is. :Meþe, pelit
Penpe is. :1. Pembe. 2.Kadýn ismi
Perçem is. :Alýna düþen saç, kakül
Peri is :1. Çok güzel kýz, peri kýzý, melek. 2. Kadýn adý
Perili s. :Tekin olmayan yer, ev
Peri kýzý is. :Rüyalara giren, delikanlýlara görünen çok güzel kýz
Perþenbe is. :Perþembe günü, haftanýn 4. günü
Pervane is. :Kelebek, kepenek, ýþýða koþan küçük kelebek
Peskütan is. :Torbada saklanan sulandýrýlmýþ yoðurt
Peþ is. :Arka
Peþine düþmek f :Çocuklarýn annenin arkasýna düþmesi
Peþkir is. :El, yüz havlusu
Peþtembal is. :Peþtamal, kadýnlarýn dýþ eteði
Peydahlamak f. :Gayri meþru çocuk edinmek
Peydahlanmak f. :Aniden ortaya çýkmak
Peyke is. :Evlerde duvara dayalý sedir
Pezemek is. :Pezevenk
Pezük is :Yaban pancarý, pazu, pazý
Pýrtý is. :Bez, manifatura, kumaþ
Pýrtýk is. :Eskimiþ bez parçasý, çaput
Pýskýrýk is. :Aksýrýk
Pýtlak is. :Patlamýþ mýsýr
Piç is. :1. Gövdeden ayrý biten bitki dalý. 2. Gayri meþru çocuk
Piltik is :Eskimeye ve parçalanmaya yüz tutmuþ giysi
Pimpirik is. :Kuþkulu, vesveseli, sinirli insan
Pin is. :Kümeste býrakýlan tek yumurta, kümes
Pirpirim is. :Semiz otu, pürpürüm
Pisik is. :Kedi yavrusu, kedi
Pisik balý is. :Meyve aðaçlarýnýn tatlý ve koyu akýntýsý, kedi balý
Piþi is :Tavada kýzartýlan yaðlý hamur iþi, ekmek
Piþmancalýk is. :Kaparo, beh, pey
Porit is. :Boz renkli it
Poþa is. :Sepetçi, çingen, elekçi
Pöçük is. :Kuyruk sokumu, uç
Pöhrenk is. :Aðaç su borusu
Pörtlek is :Gözleri ve dudaðý dýþa çýkýk, patlak, patlak göz
Puðar is. :Çeþme, puar, pýnar
Puhu is. : Baykuþ
Pul is. :1.Yazma ve oyalý baþörtülerinin kenarýna dikilen çok ince metal süs.
2.Eskiden dilekçelere yapýþtýrýlan 16 kuruþluk damga pulu
Pulluk is. :Demirden yapýlmýþ bir çeþit saban
Pur is. :Sert ve ince kumlu killi toprak
Pus is. :Sis, duman
Puþ is. :Puþt
Pür is :Bir tür çam, çam dalý
Pürçüklü is. :Havuç
Pürpürüm is. :Semiz otu
-R-
R Harfi : Türk dilinde, R / Re harfi ile baþlayan Türkçe kelime
bulunmamaktadýr. Genellikle R harfi ile baþlayan yabancý
kelimelerin baþýna sesli harf konularak Türkçeleþme saðlanmýþtýr.
Aþaðýda bunun bazý örnekleri verilmiþtir :
I-rahmet is. :1.Yaðmur. 2.Ahiret
I-rahmetlik is. :Rahmetli, merhum
I-rahmetlik olmak f. :Ölmek
I-rahmete gitti f. :Öldü
I-ramazan is. :1.Ramazan Ayý. 2. Erkek ismi
I-razý is. :Kabul eden, razý olan
I-rýza is. :Erkek ismi
www.alucra.biz
Ý-recep is. :1.Recep Ayý. 2.Erkek ismi
U-rum is. :Rum (Yunan olmayan eski Bizanslý)
U-rus is. :Rus
-SSâ zm. :Sana
Saban is. :Çift sürmek için kullanýlan tarým aracý (eski)
Sabý is. :Küçük çocuk, sabi, sabu
Sabun otu is. :Sabun gibi köpüklenen ve temizleyici özelliði olan bir ot
Sac is :Üstünde hamur iþi yemek ve ekmek piþirilen metal ev gereci
Sac ayaðý is. :Sacýn üstüne oturtulduðu üç ayaklý demir araç
Saçý is. :Gelinin baþýna saçýlan para, çiçek ve þeker
Sadýr is. :Küçük abdest, çöðdürük, sidik, idrar
Saðdýç is. :Gelin veya damat vekili, saðduç
Saðýz is. :Sakýz
Saðaltmak f. :Yara veya çýbaný iyileþtirmek
Saðmak f :Süt saðma iþi
Saðrak is. :Yað tulumu
Sahab is. :Koca, eþ, sahip
Sahan is. :Kalaylý bakýr tabak
Sahat is. :Saat
Sahil is. :Karedeniz kýyý þeridindeki kentler
Sahoðul is. :Ahýr süpürgesi, büyük ve saplý süpürge
Salahana is. :Boþ gezen, çalýþmayan, tembel, sorumsuz
Salmak f :1. Serbest býrakmak. 2. Yaylýma götürmek (Çayýra salmak)
Salhým is. :Salkým
Sâli is. :Salý günü, haftanýn 2. günü
Samý is. :Öküzleri boyunduruða baðlayan aðaç bað
Sambaðý is. :Samýlarý baðlayan püsküllü bað
Sap is. :1. Tutma yeri. 2. Harmanlanýp sürülmemiþ buðday yýðýný
Sapa is. :Kestirme, tenha ve kýsa yol
Sapak is :Ýki yol aðzý, yol ayrýmý
Saplý is. :Büyük bakýr kepçe
Saplýk is. :Balta, kazma ve kürek sapý için kesilen odun
Sarýðýburma is. :Bir çeþit yöre baklavasý, saroðburma
Sasuk s. :Kokmuþ, bozulmuþ, tadý gitmiþ
Satlýk s. :Satýlýk
Savak is. :Deðirmen suyunu baþka yöne çeviren düzenek, savacak
Say is. :Sarp ve kayalýk vadi, dere kenarý uçurum
Sayvan is :Çoban kulübesi, çoban barýnaðý
Sazak is. :Bataklýk, sazlýk
Sebeplenmek f. :Yararlanmak
Sef s. :Yanlýþ
Seferibirlik is. :Seferberlik (Seferibirlik seferberlikten çok daha geniþ anlamlýdýr.
Savaþ, afet ve salgýn hastalýklarda halkýn yediden yetmiþe birlik
içinde çaba gösterip insanüstü gayret göstermesi anlamýný taþýr.)
Seðirtmek f. :Çapmak, koþmak
Seksenmek f. :El veya sopa ile vurmaya kalkýþmak
Sela is. :Cenazeyi duyuran dua ve Hz. Muhammede getirilen selavat
Selek is :Küçük sepet, sele
Seme is. :Sersem, yarý uykulu insan, semehor
Semelik s. : Sersemlik, uyku hali, uyku mahmurluðu
Semend is. :Üzerinde hamur açýlan ahþap hamurluk
Sepmek f. :Serpmek
Seslenmek f. :Çaðýrmak, hitap etmek
Sevündürük s. :Çok sevinen, coþkulu
Sevündürük olmak f. :Sevinçten dili tutulmak
Sýçan is. :Fare
Sýçan eriði is. :Yabani erik
Sýfra is. :Sofra
Sýhýtmak f. :Sýkýþtýrmak
Sýnamak f. :Denemek
Sýnýkçý is. :Kýrýk ve çýkýkçý
Sýpartlamak f. :Kol ve bacak giysilerini yukarý sývamak
Sýpçýk is :Meyve sapý
www.alucra.biz
Sýrýk is. :Ýnce ve uzun odun (Fasulye sýrýðý)
Sýrtarmak f. :Sýrýtmak
Sývarmak f. :Hayvanlarý sulamak, su içirtmek
Sýyýrtma is. :Çam filizinin zarý, soymuk, kasmuk
Siðnenmek f. :Saklanmak, gizlenmek, sinmek
Siðnebit is. :Saklambaç oyunu
Silkmek f :Meyveyi devþirmek, silkelemek
Simirik is. :Cimri, êkti
Simso is. :Kurnaz, sinsi
Sini is. :Büyük metal tepsi
Sinmek f. :Saklanmak, gizlenmek, siðnenmek
Siper is. :Okul önlüðü
Sirke is :Bit yumurtasý
Sirpoþlu is. :Kapaklý metal sahan
Siron is. :Yufkadan yapýlan yoðurtlu, sarýmsaklý, þekerli yemek
Sitil is. :Büyük metal kova
Sivri is./ s. :1.Tepe, çýkýntý. 2. Ucu sivriltilmiþ sopa
Soðucak s. :Biraz soðuk
Soðukluk is :Serinlik veren içecek
Sofu is. :Din bilgisi olan, hafýz
Sohum is. :Aðýz dolusu lokma
Sokarýç is. :Soðan ve kýymanýn kavrulmasý ile yapýlan yemek, soharýç
Soluðan is. :Nefes darlýðý çeken, týknefes
Sôna is. :Sonra, soðna
Sorhun is :Sepetçi söðüdü, süpürgelik ince çubuk, sorgun
Sormuk(h) is. :Kundak çocuðunun aðzýna verilen þekerli bez, emzik
Sorutmak f. :Küzünü buruþturmak, somurtmak
Soyha is. :1.Beðenilmeyen kötü insan.2.Yararsýz ve huysuz hayvan
Soymuk(h) is. :Kasmuk, sýyýrtma, çam filizinin sulu zarý
Sozalmak f. :Suyun azalmasý, kesilmesi ve durmasý
Söhür is. :Sahur yemeði, sahur, söfür
Sökel s. :Topal, hasta
Söyletmelik is. :Gelinlik tutan geline konuþmasý için verilen hediye
Sucu is. :Çamura yatan, dönek
Su dökünmek f. :Küçük abdest yapmak
Susak s. :Susamýþ, susuz kalmýþ
Südük is. :1.Soy, sop, aile (südüðü bozuk).2.Sidik
Südüklü is. :Yataða sidik kaçýran
Sümsük is. :1.Yumruk. 2.Pýsýrýk
Sümsüklemek f. :itip kakmak, yumruklamak
Sümsük oyunu is. :Boks
Sündürme is. :Yaðda piþen sýcak peynir
Sünmüþ is./ s. :Gözleri ile süzerek bakan hafif meþrep kadýn
Süpürtmek f. :Kovalayýp kaçýrtmak
Süt çürüðü is. :Maya tutmamýþ bozulmuþ süt
Sütlü is. :Sütlaç
Süyen is. :Baþ parmak ile iþaret parmaðý arasý uzunluk
Süve is. :Kapý ve pencere kasasý, çerçeve, söve
Süzme is. :Suyu süzülmüþ yoðurt
-ÞÞak þak is. :Deðirmenin üst taþýna baðlý ses çýkaran aygýt
Þalak is. :Ýçi geçmiþ, iþe yaramaz kavun karpuz ve kabak
Þaplah(k) is. :Þamar
Þargada is. :1. Yaramaz çocuk. 2. Þerli insan. 3.Þergada
Þeher is. :Þehir, kent
Þelek is. :Sýrt sepeti, küfe
Þep is. :Þap
Þer is. :Kavga, gürültü, dövüþ, kötülük
Þergil is. :Askýntý, baþ belasý
Þeytan arabasý is. :Bisiklet
Þýh is. :Yaþlý ve bilge kiþi, dindar
Þýhýrdým is. :Çok meyveli aðaç dalý
www.alucra.biz
Þýma is. :Çimento, horasan harcý, beton
Þýngýrdak is. :Oynak ve hafif meþrep kadýn
Þýtanmak f. :Arsýzlanmak
Þývgýn is. :Sürgün, filiz
Þilte is. :Yatak, yorgan, döþek, yatak örtüsü
Þimdik zf. :Hemen, þu anda
Þindi zf. :Þimdi
Þip is. / s. : Çevik, eline ayaðýna çabuk, hýzlý
Þirpit is. :Göz çapaðý
Þiþek is. :Ýki yaþýndaki koyun
Þiþmek f. :Kendini büyük görmek, þiþinmek
Þivan is. :Feryat figan, aðýt, bela
Þoðut is. :Tükürük, salya
Þor is. :Tuz
Þubat Ayý is. :Gücük Ayý, 2. Ay
-TTârý is. :Tanrý (Yörede Allah anlamýna kullanýlýr.)
Tac is. :Yöre kadýnlarýnýn alýnlarýna taktýðý altýn ve gümüþ alýnlýk
Taht is. :Yüksek peyke, yatak serilen yer
Taflan is. :Kara yemiþ
Tafsilat is. :Ayrýntý, geniþ kapsamlý bilgi
Tahým is. :1. Araç, gereç. 2. Takým elbise
Tahtadelen is. :Aðaçkakan kuþu
Tahu is. :Taký, altýn
Talaþ is. :Heyecan, telaþ
Tamah s. :Ýstek, aç gözlülük
Tamahkâr is. :Aç gözlü
Tapan is. :1.Tarlaya ekilen tohumu örtmek için topraðý düzenleyen araç.
2. Öküz nallama aparatý
Tapan çekmek f. :1.Sürülen tarlayý düzlemek. 2.Sürülmüþ harmaný
toplamak
Tar is. :1.Kümes hayvanlarýnýn tünek yeri. 2.Kaðnýnýn yan kollarý
Taran aðýzlý is. / s. :1.Geniþ aðýzlý. 2.Aðzýna geleni söyleyen
Tas is. :Su kabý, metal bardak
Tavatur is. :1.Yaygýn söylenti. 2.Çok acayip. 3Çok fazla. 4.Tevatür
Tavlu is. / s. :Beslenmiþ, þiþman, semiz, tavlý
Tavþaniçi is. :Bir çeþit çok malzemeli yemek
Tavukalan is. :Kartal, þahin, akbaba
Tay is. :At yavrusu, kýrik
Tay durmak f. :Yük hayvanýný yüklerken yükün karþý tarafýný tutmak
Tebelleþ s. :Musallat olma, sürekli dert ve bela olma, askýntý
Tehne is. :Issýz yer, tenha
Tekir is. :Teker, tekerlek
Tekmük is. :Tekme
Tekmüklemek f. :tekmelemek
Tekne kazýntýsý is. :Son çocuk
Telek is. :Kuþ kanadý
Telis is. :Seyrek dokunmuþ büyük çuval, talas
Teltük is. :Noksan veya fazla gelen, küsurat
Temmuz Ayý is. :Ot Ayý, 7. Ay
Temsil is. :Fýkra, garip olay, hikaye
Tene is. :Dene, tane
Tendürük is. :Topaç
Tenhe is. :ýssýz yer, tenha, tehne
Tente is. :Gölgelik, saçaklýk
Tentene is. :Dantel
Tenteþ is. :Denk, benzer, eþdeðer
Tepeli is. :Alucra Merkezinin Tepe Mahallesinden olanlar
Tepik is. :Tepme, tekme
Tepir is. :Ýri taneleri ayýran tepsi, bir çeþit elek, tepür
Tepiþmek f. :Tekmeleþmek
Tepmek f. :Hayvanlarýn arka ayaklarý ile tekme atmasý
Tepük is. :Tekme, tekmük, tepik
www.alucra.biz
Tepüklemek f. :Tekmelemek, tekmüklemek
Tepük oynamak f. :Futbol topu oynamak
Terek is. :Mutfak rafý
Terezi is. :Tartý, terazi
Terki is. :Semerin arka tarafý, ikinci binicinin oturduðu yer
Terpoþlu is. :Kapaklarý kirpikli sahan
Terþi is. :Yün eðirme ve bükme aleti, teþi
Teþt is. :Sac veya bakýr çamaþýr leðeni, teþti, teþ
Teþtik is. :Çamoluk Ýlçesi Merkezi, Mindeval
Tertip is. :1. Düzen, sýralama, plan, program. 2. Ayný dönem askerler
Tevek is. :Kavun, karpuz, kabak ve hýyarýn uzunlamasýna dallarý
Tevür is. :1. Yüz rengi. 2. Deðiþik, baþka, çeþit
Teyin is. :Sincap
Tez zf. :Çabuk
Teze s. :Yeni, taze
Teze gelin is. :Yeni gelin, gelinlik tutan gelin
Tezek is. :Yakmak için kurutulmuþ sýðýr tersi, organik yakýt
Týð is. :1. Buðdaydan ayrýlmamýþ saman yýðýný. 2. Dantel þiþi
Týð çekmek f. :Buðday tanelerini samandan ayýrmak
Týð makinesi is. :Sap samaný buðdaydan ayýran harman makinesi
Týkýz s. :Boynu kýsa ve þiþman
Týk týk is. :Takunya
Týman is. :Uzun kadýn donu
Týnaz is. :Ot ve saman yýðýný
Týrabuzan is. :Trabzon Þehri
Týrýt is. :1. Bulaþýk adam. 2. Soðan, ekmek ve et suyundan yapýlan yemek
Týrmaþmak f. :Kaþýnmak
Týrmýk is. :Sürülmüþ topraktaki taþ ve çöpleri ayýklayan taraklý tapan
Týrpan is. :Ot biçme aleti
Týrtýya katmak f. :Deðer vermek, hesaba almak
Týsga is. :1. Soðan fidesi. 2. Kýsa ve küçük þey
Tiken is. :Diken
Tirendez s. :Titiz, özenli
Tirit is. :Týrýt, yemek
Tirki is. :Küçük hamur teknesi
Tirþe is. :Bez þerit
Tocak is. :Oðul torunu
Todarmak f. :Darýlmak, küsmek
Tohlu is. :Yaþýný doldurmuþ kuzu, toklu
Tohuratma is. :ineðin ikinci aðýz sütünden yapýlan yemek
Tokaç is. :Çamaþýr yýkama aleti, ucu yassý tokmak
Tokmak is. :Dibekte den döðme aleti
Tomat is. :Domates
Tomba is. / s. :Yiðit, yürekli, kavgacý, savaþçý
Toplaþmak f. :Toplanmak
Torpah is. :Toprak
Tosbaða is. :Kaplumbaða, tosbâ
Tozak is. :Ýnce ve kesik kesik yaðan kar, kar sepelemesi
Törpü is. :Eðe
Tös ! ünl. :At, eþek ve katýrlara uyarý seslenmesi, geriletme komutu
Tuç is. :Tunç, tuc
Tuluh(k) is. :Yayýk
Tumd is. :Tarla sýnýrý, tund, tump
Tunda is. :Gölgelik yer, dulda
Tura is. :Çatý, çatý arasý
Turþu mýhlasý is. :Lahana turþusundan yapýlan yemek
Tutak is. :Ellerin yanmasýný önleyen iki tutmaçlý bez, tutacak
Tutam is. :Avuç içi, parmak arasý tutulan ot veya ekin, demet
Tutarga is. :Dayanak, güvence, elde mevcut güç
Tutmaç is. :Yoðurtlu, mercimekli hamur yemeði, bir çeþit mantý
Tükan is. :Ýþ yeri, dükkan
Tülbent is. :1. Kenarý iþlemeli beyaz çiftehase baþ örtüsü.
2. Süzgeç olarak kullanýlan seyrek dokunmuþ beyaz bez
Türüdü is. :Sonradan görmüþ, türedi
Tütünlük is. :Ateþ bacasý, dumanlýk, kuba
www.alucra.biz
-UUcun ucun zf. :Azar azar
Uçkur is. :Belbaðý
Uçuk is. :Toprak kaymasý, çökük
Udurha is. :Lades
Uduþmak f. :Lades tutmak
Uðra is. :Hamurun yapýþmamasý için serpilen un
Uðunmak f. :Aðlaya aðlaya bayýlmak,soluðu týkanmak,kendinden geçmek
Uðundurmak f. :1. Acýmasýzca dövmek. 2. Topacý çok hýzlý çevirmek
Uharý is. :Yukarý
Uhlum is. :Yol yordam, ayar, yöntem
Ula ! ünl. :Ulan, lan, la (Erkeklere seslenmek)
Ulâ ! ünl. :Hayret ve þaþkýnlýk ifadesi
Ulamak f. :Eklemek, iliþtirmek, yama yapmak
Ulu is. :Bilge kiþi, yaþlý, büyük
Umma is. : Lohusanýn memelerinin þiþmesi, yemek kokusundan etkilenmesi
Ummaç is. :Ekmekli lahana yemeði
Ummak f. :1. Umut etmek. 2. Ýstemek. 3. Ýçi çekmek
Unnama is. :Unlu kara lahana çorbasý
Untaþý is. :Kolay yontulan ve bilye yapýlan bir taþ çeþidi
Uruba is. :Giyecek elbise, giysi
Urgan is. :Kalýn ip, halat
Urum is. :Bizans kalýntýsý insan, Rum
Urus is. :Rus
Uslu is. :1. Akýllý, sözü dinlenen yaþlý insan. 2. Terbiyeli
Utmak f. :Lades tutuþmakta yenmek, ütmek
Uû ! ünl. :Vah vah (Üzüntü ve hayret ifadesi)
Uyhu is. :Uyku
Uylamak f. :Boyuna ayný iþi yapmak, alýþkanlýk haline getirmek
-ÜÜçayak is. :Yörede oynanan bir halay çeþidi
Üçerleme is. :Buðday baðlarýný üçlü yýðma
Üçetek is. :Üç parçalý iþlemeli kadýn eteði
Üfürük s. :Zayýf ve çelimsiz
Ürmek f. :Köpek havlamasý
Ürüsüm is. :Nam, þan, þöhret
Ürüya is. :Rüya
Üsküre is. :Silindirik, derin metal su ve ayran tasý
Üst-baþ is. :Giyim, giysi, elbise
Üstlük is. :Dýþ giyim (Kadýn)
Üþük is. :1. Don çalmýþ, buz tutmuþ þey. 2. Aklýný kaybetmiþ
Üþümek f. :1. Soðuktan etkilenmek. 2. Kiþi veya herhangi bir iþten
soðumak, uzaklaþmak. 3. Aklýný kaybetmek
Üþüklenmek f. :Soðuktan titreyerek ürpermek
Ütmek f. :1. Oyunda kazanmak, utmak. 2. Alevden geçirmek
Ütülmek f. :Oyunda kaybetmek
Üvez is. :Bir çeþit sinek
Üzerinden saat geçmek d. / f. :Bayýlmak
-VVadesi gelmek f. :Ölmek
Vara vara s. :Aðýr aðýr, acelesiz
Vâriyet is. :Zenginlik, varlýklýlýk
Vâriyetli is. / s. :Zengin, varsýl
Vâriyetsiz is. / s. :Yoksul
Vazýrt ! ünl. :Geç git ! Yallah ! (El iþareti ile kovmak)
Vazýrtý is. :Bozuk ses, zart zurt, dengesizlik
Vazýrtýk is. / s. :Kaçýk, dengesiz
Vekil is. :1. Avukat, vekalet alan, güvenilir kimse. 2. Milletvekili, milletin
www.alucra.biz
vekaletini alan ve onun adýna çalýþacaðýný, onun haklarýný
koruyacaðýný söyleyen kimse, politikacý
Vesiyet is. :Vasiyet
Výcýh(k) s. :Cývýk, sulanmýþ
Výcýrýk is. :1. Výcýh, výcýk, cývýk. 2. Sulu adam
Výrýldamak f. :Kendi kendine výr výr söylenmek, dýr dýr etmek
-YYaba is. :Harmanda kullanýlan ucu taraklý ahþap araç
Yaban is. :Daðlýk, ormanlýk, kýrlýk yer
Yadigar is. :Hatýra verilen þey
Yaðýrný is. :Sýrt, yaðarný
Yaðlaþ is. :Mýsýr unu veya ýsýrgan otundan yapýlan yaðlý yemek
Yaðlý is. :Yaðlý fýrýn pidesi
Yaðlýk is. :Kýz mendili
Yaðnýþ is. :Yanlýþ
Yaðrý is. :Kürek kemiði
Yaðuz is. :Güçlü, kuvvetli, yürekli insan
Yahni is. :Sulu et yemeði
Yal is. :Köpek ve sýðýrlara verilen kepekli sýcak aþ
Yalak is. :Hayvanlarýn su içtiði kap, kürün
Yalaka is. :Arsýz, sýrnaþýk, yaðcý, dalkavuk
Yalama is. :Dudak þiþmesi ve acýmasý þeklinde hastalýk
Yalanguç is. :Yalancý adam
Yalap is. :Fýrýn odunu
Yalavu is. :Alevli ateþ, yalaðu
Yalbudak is. :Çýplak, yalbýrdak
Yalloz is./ s. :1.Obur, pisboðaz. 2. Yersiz, yurtsuz
Yaloðuz is./ s. :Yalnýz, kimsesiz, tek baþýna, yalavuz
Yaloðuzluk is. :Yalnýzlýk
Yamacýna gelmek f. :Yakýnýna gelmek, yaklaþmak
Yamaç is. :Bayýr, dik arazi
Yamalýk is. :Küçük bez parçasý
Yâmur is. :Yaðmur
Yar is. :Dik yer, uçurum
Yaradan is. :Allah (c)
Yaramaz is. :Ýþe yaramayan, yaramazlýk yapan, kötü
Yaramazlýk f. :Çocuklarýn kudurukluk yapmasý
Yarýmaðýz s. :Ýsteksiz, öylesine
Yarýmca is. :Yarým baþ aðrýsý, yarýmca aðrý
Yarma is. :1.Aðaç kütüðünü dikine kesip doðrama. 2. Buðday kýrýðý
Yarmaça is. :Uzunlamasýna yarýlan aðaç parçasý, dik
Yarpak is. :Yaprak
Yarpuz is. :Kýr veya dere nanesi
Yassý is. :1.Yatsý Namazý. 2. Yatsý vakti
Yaþ is. :Kesilmemiþ canlý aðaç, taze fidan, genç aðaç
Yaþar is. :Ýki yaþýndaki sýðýr, tosun
Yaþlý is. :1.Yaþlanmýþ, kocamýþ ihtiyar. 2.Yas tutan, gözü yaþlý, çok aðlayan
Yaþmak is. :Yemeni, oyalý, baþörtüsü
Yataðan is. :Yatalak, felçli, hasta
Yatýr is. :1.Türbe. 2.Yürüyemeyen, felçli
Yatuk is. :Küçük ambar, zahirelik
Yavan s. :Yaðsýz
Yavþak is. :1.Bit yavrusu, sirke. 2.Geveze ve yýlýþýk kimse
Yayak is. :Yayan, bineksiz
Yaygý is. :1.Sofra veya masa örtüsü. 2.Yere serilen sergi
Yayhamak f. :Yýkamak
Yaylak is. :Çayýr, otluk, yayla
Yaylakçý is. :Yaylaya çýkan, yaylacý
Yaylým is. :Otlak
Yayýlmak f. :Otlamak
Yaymak f. :Otlatmak
Yazma is. :Desenli ve pul iþlemeli baþörtüsü
www.alucra.biz
Yazu is. :1.Düzlük, ova. 2.Yazý. 3.Kader (Alýnyazýsý)
Yedinci gün is. :Ölünün yedinci gününde verilen yemek ve yapýlan dua
Yeðin s. :Hýzlý, çabuk
Yeðin yeðin is. :Hýzlý hýzlý
Yeðni s. :Hafif
Yeðnik is. :Hafif meþrep, hayasýz
Yeðnilik s. :Hafiflik, davranýþ bozukluðu
Yekden zf. :Birden, aniden, durup dururken
Yeke yeke zf. :Tek tek, bir bir, birer birer
Yekinmek f. :Vurmaya kalkýþmak, davranmak
Yel is. :Rüzgar, örüzger
Yemiþ is. :Meyve
Yemlik is. :1.Çið yenen bir bitki. 2. Yem kürünü, yalak.
Yenge is. :Kardeþin, arkadaþýn, dayý ve amcanýn eþi
Yeni yetme is. / s. :Toy, acemi
Yere diz vurmak f. :Horan veya halayda yapýlan coþkulu bir hareket
Yere yakýn is. / s. :1. Kýsa boylu. 2. Huyu bozuk, cin fikir
Yerden bitme s. :Kýsa boylu
Yeri ! ünl. :Yürü, haydi, git anlamýna (Yeri git !)
Yerimek f. :Yürümek
Yeriþmek f. :1. Koþup yetiþmek. 2. Tohumun topraðý delip bitmesi
Yerüklü is. / s. :Yiyecek kokusu alan, aþeren gebe kadýn
Yesir is. :Esir, tutsak
Yesyeni s. :Yepyeni, yepisyeni, yeni yapýlmýþ
Yeter is. :1.Yetiþir,tamam. 2. Son olsun anlamýna kýz çocuðu adý
Yetik is. :Yetiþmiþ, öncekileri görmüþ, gençlere göre yaþlý
Yetmek f. :Yardýma koþmak, ulaþmak, yetiþmek
Yýðýn is. :Harman kenarýna sürülmek üzere yýðýlan buðday baðlarý
Yýðrýlmak f. :Kývrýlmak, büzülmek, büzülüp yatmak
Yýkýh is. :Yýkýlmýþ bina, enkaz, yýkýk
Yýkmak f. :Güreþte tuþ yapmak
Yýlan gýrhan is./ s. :Tekeden süt çýkaran, anasýnýn gözü, eli sýký, cimri
Yýlhý is. :At sürüsü, baþýboþ at, yýlký
Yýlýk is. :Yýlmýþ, yýlgýn, yorgun, gözü korkmuþ
Yiðen is. :Kardeþ çocuklarý, yeðen
Yitik is. :1. Sürüden ayrýlan hayvan. 2. Ordudan ayrý düþen asker.
3. Kayýp mal
Yitmek f. :Kaybolmak, saklanmak
Yohlamak f. :1. Elle yoklamak. 2. Aramak
Yohluh(k) is. :Fakirlik, çaresizlik, yokluk
Yohsa bað. :Yôsa, yoðsa, yoksa
Yohsul is. / s. :Fakir, çaresiz
Yolmak f. :El ile ot, ekin ve yonca koparmak
Yoluk is. :Yolunmuþ ot, ekin ve yonca destesi
Yolyolah(k) is. :Töre
Yonga is. :Küçük aðaç dilimi
Yordam is. :Usül, kural, yöntem
Yosma is. :Güzel kadýn
Yöðrük s. :Ýyi koþan, hýzlý, becerikli, yüðrük
Yöre is. :1. Memleket, çevre, bölge. 2. Deðirmen taþlarý arasýnda kalan un.
3. Hamur altýna atýlan un
Yu(ð) is. :Yün, yun
Yuha is. :1. Derin olmayan, sýð. 2. Yufka
Yuha yürekli is. / s. :Acýyan, gönlü güzel, sevecen, yufka yürekli
Yumak f. :Yýkamak
Yumurtalý is. :Bir çeþit yumurtalý fýrýn pidesi
Yumuþ is. :Söz, emir, görev, talimat, direktif
Yumuþluk is. :Söz dinleyen, görevi yerine getiren insan
Yunak is. :Yýkanýlacak yer, banyo, hamam
Yunaklýk is. :Kadýnlarýn topluca yýkandýðý ve çamaþýr yýkadýðý yer
Yunmak f. :Yýkanmak
Yusup is. :Yusuf (Erkek ismi)
Yutmak f. :Yenmek, aldatmak, ladeste kazanmak
Yutulmak f. :Yenilmek, ladeste kaybetmek
Yuyucu is. :Yýkayýcý (Cenaze yýkayan)
www.alucra.biz
Yüðrük is. :Eline ayaðýna çabuk, becerikli, yöðrük
Yük taylamak f. :Yük hayvanýna dengeli yük yüklemek
Yüklü is. :Gebe, hamile
Yüklük is. :Yatak yorgan dolabý
Yülük is. / s. :Ustura ile saçý sakalý kesilmiþ, yülünmüþ
Yülümek f. :Ustura ile týraþ etmek
Yürek yarmak f. :1. Üzmek. 2. Düþman çatlatmak
Yüzbar etmek f. :Yüzleþtirmek
Yüz görümlüðü is. :Temiz çýkan gelin kýza verilen armaðan
Yüzlük is. :Baþý ve yüzü soðuktan koruyan yün veya tiftik bere
-ZZaar is. :Kocamýþ, kapý kapý gezen ve havlamayan köpek
Zabah is. :1. Sabah Namazý vakti. 2. Sabah
Zahmet is. :1.Sýkýntý, güçlük, yorgunluk, eziyet. 2. Zahmet etme, lüzum yok
Zahra is. : Buðday, tahýl, zahire
Zalým is. :Acýmasýz, gaddar, zalim
Zallah(k) is. :Zart zurt eden, boþ konuþan, dengesiz
Zangil is. :Her iþe burnunu sokan
Zavzu is. :Bahçede ekili yenilecek yeþillikler, sebze
Zeklenmek f. :Konuþmalarý alaylý bir þekilde taklit etmek
Zelve is. :Boyunduruk kayýþýný sýkýþtýran aðaç çivi
Zelzele is. : Yer sarsýntýsý, hareket, deprem
Zemheri is. :Ocak Ayý, 1. Ay
Zencir is. :Zincir
Zerzavat is. :Her türlü sebze
Zevzek is. :Boþ ve çok konuþan, geveze
Zýbarmak f. : Hayvan ve kötü insan için ölmek anlamýna, gebermek
Zýbýn is. :Çocuk iç çamaþýrý
Zýhým is. :Aðu, zehir
Zýhýmýn kökü d. :Haram yiyenlere beddua yerine söylenir
Zýlgýt is. :Azar
Zýndýh(k) is. : Allah ve ahiret inancý olmayan, Allah tanýmaz, ateist
Zýpka is. :Þalvar þeklinde pantolon, zýba
Zýrlah(k) is. :Durmadan aðlayan çocuk
Zýrlamak f. :Ýnce bir sesle hem konuþmak hem aðlamak
Zýrza is. :Sürgülü kapý kilidi, zerze
Zýrzýba s. :Týka basa yeme, doyma
Zibil is. :1.Süprüntü, çer çöp. 2. Çok bol ve deðersiz mal
Zilif is. :1. Zülüf. 2. Erkek ismi
Zirzop is. :Bilinçsiz, yaþý büyük aklý küçük
Zonkir is. :Kaba adam
Zopa is. :Sopa (Sopa atmak)
Zulum is. :Ýþkence, eziyet, eza cefa, acý çektirme, haksýzlýk, zulüm

Bizim Kelimelerimiz(Alucra Yöresinde Kullanılan Kelimeler Deyimler.)

Transkript

Benzer belgeler

Gazetemizim PDF formatında okumak için Tıklayınız

Teşekkür ediyorum Sayın Başkan. Şimdi ben bir açıklama

Mezuniyet 2014 Konuşması

Yaşadığın yer, seni sen yapar!

Su borcu susuz bıraktı

PDF Versiyonu - Kahve Molası

Tam metin