EKONOMİK GÖRÜNÜM | HAZİRAN 2016

Transkript

EKONOMİ  AYLIK
EKONOMİK GÖRÜNÜM  HAZİRAN 2016
Serdar Şenol
[email protected]
Tel: +90 212 315 70 15
TÜRKİYE
•
2016 yılı ilk çeyreğinde büyük ölçüde tüketim kaynaklı olmak üzere %4.4’lük GSYH büyümesi sağlanmasını
bekliyoruz. İkinci çeyrekten itibaren ise büyüme daha sınırlı düzeylerde kalarak %3’lü seviyelere ve altına doğru bir
eğilim gösterebilecek. Bu beklentilerimize paralel olarak yılın tamamı için büyümenin %3.7’de kalabileceğini
düşünüyoruz.
•
Mayıs ayında ihracat %10 artışla 12.14 milyar dolara çıkarken ithalat ise %3.8'lik daralmayla 17.2 milyar dolara indi.
Yıllık dış ticaret açığı ise 59.4 milyar dolardan 57.6 milyar dolara indi.
•
Nisan ayında 3.2 milyar dolar düzeyinde beklediğimiz cari açığın, Mayıs ayı dış ticaret dengesi gerçekleşmesi ve
turizm gelirlerinde de azalma beklentimize paralel 3.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Cari açık
yılın son çeyreğinde ivmelenerek yılın sonlarında 32-33 milyar dolar düzeylerine kadar çıkabilecek.
•
Bütçe dengesi ilk dört ayı sonunda 5.4 milyar dolar fazla verirken, faiz dışı denge ise %22’lik artışla 24.6 milyar
dolara kadar yükseldi. Yılın ilk aylarına göre Nisan ayında daha da belirginleşen bütçe görünümündeki bozulma
manşet bütçe dengesi ve faiz dışı denge tarafında görülmese de, yılın devamında faiz dışı bütçe gelirlerindeki olası
güç kaybı ve sonraki yıllara devam edecek olumsuz eğilim mali disiplin anlamda önceki yıllara göre zayıflama
olduğunu göstermekte.
•
TÜFE, Mayıs ayında beklentilerin bir miktar altında kalarak %0.58 olarak gerçekleşti. "I" çekirdek TÜFE endeksiyse
aylık bazda %1.36'lık gerçekleşmesiyle, yıllık bazda %9.41'den %8.77'ye düşüş görüldü. Temmuz ayında çekirdek
TÜFE'nin %8'lerin altına gerilemesinin mümkün olduğunu düşünüyoruz. Mayıs ayından itibaren enflasyon tarafında
başlayacak yükseliş eğilimi Haziran ayından itibaren belirginleşecek. TÜFE’nin yıl sonunda %7.8 olmasını bekliyoruz.
•
Mayıs çekirdek TÜFE’sindeki gerileme ve manşet verinin de ılımlı kalması yanında, ABD istihdam sektörüne dair
gelen Mayıs verisinin oldukça güçsüz kalmasıyla FED faiz artırımının öteleneceği algısı, TCMB’nin Haziran
toplantısında faiz koridoru üst bant indiriminin 50 baz puana yükseltilmesi ihtimalini oldukça yükseltti.
•
Mayıs faiz indirimi sonrasında yeni indirimlerin 25 baz puanda tutulmasını bekliyoruz. TCMB’nin faiz koridoru üst
bandını %8.50 düzeylerine doğru indirmesi halinde tek faiz oranı olarak %8.00-8.50 bandında bir seviye belirlenmesi
sadeleşme sürecinin sonu anlamında yüksek bir olasılık olmaya başladı.
2
GSYH BÜYÜME
GSYH BÜYÜME KAYNAKLARI - DETAY
15.0
9.2
%
8.8
10.0
3.1
4.3
4.6
5.2
3.7
2.4
1.8
3.0
2.5
3.9
5.7
2.1
3
2015 Ç4
2015 Ç3
2015 Ç2
Kamu Yatırım
2015 Ç1
2014 Ç4
2014 Ç3
2014 Ç2
Özel Yatırım
GSYH
2014 Ç1
Stok Değişimi
Özel Tüketim
2013 Ç2
2013 Ç1
-10.0
2011
Net Dış Tic.
Kamu Tüketim
2013 Ç4
-4.8
2013 Ç3
0.0
-5.0
4.7
0.7
2012
5.0
2010
•
2009
•
2015 yılı son çeyrek GSYH’sı önceki yılın aynı çeyreğine göre %5.7'lik büyüme göstererek %5 seviyesindeki beklentileri aştı.
Sektör bazında baktığımızda, imalat sanayinde %7.8 ve inşaat sanayindeki %5.4'lük büyümelerin önceki çeyreklere göre ivme
kazandığını gördük. Sektörel katkı olarak baktığımızda, %5.7'lik büyümenin 1.9 puanı imalat sanayinden, 1.5 puanı finans
sektöründen gelirken, ticaret ve ulaştırma sektörlerinden sırasıyla 0.6 ve 0.7'lik destekler geldi.
Harcamalar yöntemiyle bakıldığındaysa, tüketimde %4.7'lik artışla daha güçlü bir performans görülürken, kamu
tüketiminde %8.1 artışla güçlü seyir devam etti. Yatırımlar tarafındaysa özel sektör yatırımlarında görülen %1.7’lik artış , özel
eksimin mevcut ortamı halen yatırım yapmaya uygun bulmadığına işaret ediyor. Harcamalar yöntemiyle baktığımızda,
%5.7'lik büyümenin 3.2 puanı tüketimden gelirken, devletin tüketiminin ise 1.1 puanlık etkisi oldu. Yatırımların toplam
etkisi 0.98 puanda kalırken, dış ticaretten 1.3 puanlık destek geldi.
2015 yılının tamamındaysa %4’lük büyümenin 3 puanı tüketimden sağlanırken, yatırımların desteği sadece 0.9 puanda
kaldı. Devlet tüketiminin 0.7 puanlık desteğine karşın, dış ticaretin ise 0.3 puan daraltıcı etkisi gözlendi. Dolayısıyla 2015’te
temel büyüme temelde iç tüketimden sağlanmış oldu.
2008
•
GSYH BÜYÜME
10.0
9.2 8.8
2015
4.0%
8.0
6.0
4.7 4.3 4.6
2.4
2.1
2016
3.7%
5.7
5.2
3.1
4.0
2.0 0.7
3.0
1.8
3.7 3.9
2.5
4.4
3.2 3.73.5
-2.0
-4.0
2008
2009
2010
2011
2012
2013 Ç1
2013 Ç2
2013 Ç3
2013 Ç4
2014 Ç1
2014 Ç2
2014 Ç3
2014 Ç4
2015 Ç1
2015 Ç2
2015 Ç3
2015 Ç4
2016 Ç1
2016 Ç2
2016 Ç3
2016 Ç4
0.0
-4.8
-6.0
SANAYİ ÜRETİMİ DEĞİŞİMİ - yıllık
8
%
6
2014
5.9
2015
2016
5.5
4
2.9
2
-4
4
Aralık
Kasım
Ekim
Eylül
Ağustos
Temmuz
Haziran
Mayıs
Nisan
-2
Mart
0
Şubat
•
GSYH BÜYÜME TAHMİNLERİ
2016 yılının ortalarına gelirken 10 Haziran’da açıklanacak
olan ilk çeyrek GSYH büyümesine dair öncül göstergelerde
desteğin güçlü kaldığını görüyoruz. 2015 son çeyreğinde
ortalamada %7.4’lük artış görülen sanayi üretiminde 2016
yılı ilk çeyreğinde ortalama %5.6’lık büyüme geldi. Buna ek
olarak, tüketici kredileri tarafında baktığımızda da 2015 yılı
son çeyreğinde görülen güç kaybı ardından 2016 yılı ilk
çeyreğinde de dönemsel olarak dipten dönüş sinyalleri
geldiği görülüyor. Bu anlamda, her ne kadar yıllık bazda
güç kaybı ortaya çıksa da, ilke çeyreğin tüketim artış eğilimi
de büyüme alt göstergesi olarak büyümenin belirleyicisi
olmaya devam edecek. Beklentimiz2016 yılı ilk çeyreğinde
büyük ölçüde tüketim kaynaklı olmak üzere %4.4’lük
büyüme sağlanacağı şeklinde. İkinci çeyrekten itibaren
ise büyüme daha sınırlı düzeylerde kalarak %3’lü
seviyelere ve altına doğru bir eğilim gösterebilecek. Bu
beklentilerimize paralel olarak yılın tamamı için
büyümenin %3.7’de kalabileceğini düşünüyoruz. Yılın son
çeyreğinde FED’in olası faiz artırımına dair belirsizlikler,
riskleri artırıp büyüme beklentimizde aşağı yönlü riskleri
artırabilecektir. Bu anlamda, piyasanın %3.5’ler düzeyinde
yoğunlaşan ortalama beklentilerinde son çeyrek risklerini
de dikkate alarak makul görmekteyiz.
Bankacılık sektöründe büyüme eğiliminin sınırlanmaya
başlaması ve tüketim eğilimini finanse etmekte yeterli
ivmeyi kazanmaması, büyüme yönlü süreci
desteklemekte kademeli olarak daha da zorlanıldığını
ortaya koymakta. Bu nedenle, 2017 yılı büyüme
potansiyelinin daha sınırlı kalma şansı yükseliyor.
Ocak
•
ÖNCÜ GÖSTERGELER
KAPASİTE KULLANIM ORANI
REEL SEKTöR GÜVEN ENDEKSİ – mevs. arınd.
76
112
76
Kap. Kull. Oranı ma
Kap. Kull. Oranı ma 6 ay ort.
75
75.4
110
75.1
108
110.2
105.7
106
75
104
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
77
75
69
70
Tüketici Güven Endeksi
60
59
Oca.16
Eyl.15
May.15
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
May.12
Kredi Büyümesi - kur.arınd.13h.yıllıkl.
10.3%
Oca.12
Mar.12
Haz.12
Ağu.12
Kas.12
Oca.13
Nis.13
Haz.13
Eyl.13
Kas.13
Şub.14
May.14
Tem.14
Eki.14
Ara.14
Mar.15
May.15
Ağu.15
Eki.15
Oca.16
Mar.16
May.16
Oca.16
Eyl.15
May.15
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
May.12
55
Oca.12
99.7
Reel Sektör Güven Endeksi - ma.
KREDİ BÜYÜMESİ – kurdan arınd. 13 h. yıllıklandırılmış
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ
80
65
104.1
Oca.12
May.16
Oca.16
Eyl.15
May.15
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Eyl.13
98
May.13
73
Oca.13
100
Eyl.12
74
May.12
102
Oca.12
74
May.16
%
5
DIŞ TİCARET DENGESİ
58
33
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
Oca.14
Nis.14
Tem.14
Eki.14
Oca.15
Nis.15
Tem.15
Eki.15
Oca.16
Nis.16
May.16
Mayıs ayında ihracat %10 artışla 12.14 milyar dolara
DIŞ TİCARET AÇIĞI
çıkarken ithalat ise %3.8'lik daralmayla 17.2 milyar dolara
110
indi. İhracat tarafında özellikle altın ihracatındaki artış
milyar USD
100
100
önemli yer tutarken, aylık altın ihracatı 1.4 milyar dolara
90
(2015 Mayıs 90 milyon dolar)belirgin bir yükseliş gösterdi.
85
İthalat tarafındaki daralmadaysa yaklaşık 1.2 milyar dolarlık 80
gerileme görülen enerji ithalatına bağlı olarak gerileme
70
Dış Ticaret Açığı 12 aylık
belirleyici oldu. Altın etkisi dışında bakıldığındaysa
60
53
ihracatta %1.4'lük, ithalatta ise %4.1'lik daralmalar
Dış Açık - enerji ve altın dışı 12 aylık
50
görülmekte. Aylık bazda dış ticaret açığı %26.1'lik azalışla
38
40
5.05 milyar dolara inerken, yıllık dış ticaret açığı ise 59.4
milyar dolardan 57.6 milyar dolara indi. Enerji
30
faturasındaki azalma eğilimi kademeli olarak azalsa da, yılın
son çeyreğine kadar etkilerini göstererek dış açıktaki
azalmaya destek verebilecek.
DIŞ TİCARET MİKTAR ENDEKSLERİ
145
140
135
130
125
120
115
110
105
İHRACAT - İTHALAT DEĞİŞİMİ (altın dışı)
30%
136
135
20%
10%
-1.4%
-4.1%
0%
-20%
-30%
Oca.16
Mar.16
Eyl.15
May.15
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
May.12
İhracat Hacmi ma
İthalat Hacmi ma
6
İhracat Değişimi
İthalat Değişimi
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
Oca.14
Nis.14
Tem.14
Eki.14
Oca.15
Nis.15
Tem.15
Eki.15
Oca.16
Nis.16
May.16
-10%
Oca.12
•
CARİ DENGE
10
milyar dolar
Cari Denge - Altın & enerji hariç
5
0
3
Net Altın İthalatı
Net Enerji İthalatı
-10
-29
-20
-46
-30
-40
-3
29.5 milyar USD
43.1 milyar dolar
-2
-50
Mart 2015
01.01.2015
Mart 2016
01.01.2016
CARİ AÇIK / GSYH (%)
0.0
-2.0
-3.6
-4.4 -4.3
-4.5
-6.0
-5.4
-6.0 -5.8
-8.0
-7.9
2016*
2015
2014
2012
2010
2009
2008
2007
2011
-9.7
-10.0
7
-5.4
-6.2
-6.2
2013
-4.0
-2.0
2006
•
CARİ DENGE – 12 ay küm.
2005
•
2015 yılını 32.1 milyar dolar düzeyinde bitiren cari açık,
Mart ayı sonunda 29.5 milyar dolara kadar geriledi. Enerji
faturasındaki azalma eğilimi cari açığın gerilemesindeki
belirleyici etken olurken, yaz ayları öncesinde turizm
gelirlerinin sınırlı kalmasıyla buradan gelecek olumsuz etki
ise henüz belirgin şekilde hissedilmiyor. Altın ve enerji
dışındaki cari açıktaysa 2015 yılı Temmuz ayından bu yana
2-3 milyar dolarlık açık düzeyi korunmakta. Diğer yandan,
turizm gelirlerindeki olumsuz trendin belirginleşmesi yaz
aylarından itibaren buradaki cari açık artış eğilimi daha
belirgin hale gelebilecek.
Ödemeler dengesi hesaplarına göre 2015 yılı sonunda
turizm gelirleri toplamı 26.6 milyar dolar düzeyinde
bulunmaktaydı. Mart ayında 26 milyar dolara inen bu gelir
kaleminde yaz ayları sonuna kadar en azından 5-4 milyar
dolara kadar bir kayıp görülebilecek. Buna karşın, enerji
faturasındaki gerileme eğiliminin de son çeyreğe kadar
sürmesi, turizm gelirlerindeki kaybın bir kısmını kompanse
edebilecek.
Nisan ayında 3.2 milyar dolar düzeyinde beklediğimiz cari
açığın, Mayıs ayı dış ticaret dengesi gerçekleşmesi ve
turizm gelirlerinde de azalma beklentimize paralel 3.4
milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Bu
durumda, yıllık cari açık Nisan ayında 28.8 milyar dolara
indikten sonra, Mayıs ayında da 28 milyar dolara kadar
inebilecek. Cari açık tarafında Haziran ayından sonra
turizm gelirlerindeki azalmanın etkileri daha da belirgin
olacak ve bu düzeyden itibaren yükselmeye başlayan cari
açık yılın son çeyreğinde ivmelenerek yılın sonlarında
32-33 milyar dolar düzeylerine kadar çıkabilecek.
2004
•
CARİ AÇIK FİNANSMANI
•
•
SERMAYE HAREKETLERİ – 12 ay küm.
60
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
milyar USD
Doğrudan Yatırım
Portföy Yatırımı
Krediler
17
11
-11
-18
Ara.04
Tem.05
Şub.06
Eyl.06
Nis.07
Kas.07
Haz.08
Oca.09
Ağu.09
Mar.10
Eki.10
May.11
Ara.11
Tem.12
Şub.13
Eyl.13
Nis.14
Kas.14
Haz.15
Oca.16
Mar.16
2016 yılının ilk üç ayında finansman tarafında 2015 yılının
aksine olarak portföy yatırımlarından gelen desteğin
kademeli olarak yükseldiği bir süreç yaşandı. İlk üç ayda
verilen 7.9 milyar dolarlık cari açığın 2.84 milyar dolarlık
kısmı net hata ve noksan kaleminden gelen kaynakla finans
edildi. Bu bağlamda ilk üç ayda yaklaşık 5 milyar dolarlık bir
finansman gereksinimi oluştu. Bu gereksinimin 1.3 milyar
dolarlık kısmı doğrudan yatırımlar tarafından finanse
edilirken, doğrudan yatırımlarda geçtiğimiz yıla göre
nispeten daha zayıf bir performans öne çıkıyor. 2.6 milyar
dolarlık finansman portföy yatırımlarından geldi. İlk
çeyrekte 2.2 milyar dolarlık borç senetlerinde yapılan
yatırımlar ve hisse senetlerindeki 1.23 milyar dolarlık
yatırım girişine karşın çıkan 780 milyon dolarlık portföy
yatırımı görüldü. Finansman tarafında, efektif ve
mevduatlar tarafında 2.3 milyar dolarlık finansman öne
çıkarken, kredilerden ise net 1.5 milyar dolarlık ek
finansman sağlandı. Yılın ilk çeyreğindeki finansmanın
yaklaşık 2.1 milyar dolarlık kısmı ise TCMB rezervlerinin
güçlenmesine destek verdi.
TCMB’nin öncül verilerine göre Nisan ve Mayıs aylarında
hisse senetleri tarafında bir sermaye girişi gözlenmezken,
kamu borçlanma senetlerine gelen yaklaşık 1 milyar
dolarlık portföy yatırımı cari açık finansmanı etkili oldu.
Yılın devamında küresel likidite süreçlerine bağlı olarak
kredi imkanlarının seyri önemli olacak. Geçtiğimiz
dönemde cari açık finansmanında öne çıkan bu kalemin
güç kaybetmesi halinde cari açık finansmanı yanında,
tüketim eğiliminin de güçsüzleşmesi kaçınılmaz olabilecek.
UZUN VADELİ KREDİ ÇEVRİM ORANI
350%
329%
300%
250%
Banka Borç Çevrim Oranı
Reel Sektör Borç Çevrim Oranı
200%
150%
157%
100%
50%
0%
Oca.08
May.08
Eyl.08
Oca.09
May.09
Eyl.09
Oca.10
May.10
Eyl.10
Oca.11
May.11
Eyl.11
Oca.12
May.12
Eyl.12
Oca.13
May.13
Eyl.13
Oca.14
May.14
Eyl.14
Oca.15
May.15
Eyl.15
Oca.16
•
8
BORÇLULUK GÖSTERGELERİ
9
35%
2015 Ç3
2015 Ç4
2015 Ç1
2014 Ç3
2014 Ç1
2013 Ç3
30%
2013 Ç1
2012 Ç3
2012 Ç1
2008 Ç1
2016
2018
2015Q2
2014 Q3
2013 Q4
2013 Q1
2012 Q2
2011 Q3
2010 Q4
2010 Q1
2009 Q2
2008 Q3
8.2%
2011 Ç3
37%
32%
30%
2011 Ç1
AB Tanımlı Kamu Borcu / GSYH
2010 Ç3
Brüt Kamu Borcu / GSYH
2010 Ç1
Net Kamu Borcu / GSYH
2009 Ç3
TÜRKİYE NET BORÇ STOĞU (% GSYH)
36%
34%
32%
TR Net Dış Borç / GSYH %
30%
28%
26%
24%
22%
20%
2009 Ç1
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
00%
2008 Ç3
KAMU BORÇ GÖSTERGELERİ (% GSYH)
2007
•
2004
•
Kamu borcunda 2015 yılı içinde dış borcun kademeli olarak azalması ve iç borçtaki artış hızının düşük kalmasıyla kamu brüt
borç stoğunun GSYH’ya oranı %37.0’ye inerken, TCMB rezervlerindeki gerilemeye karşın, kamu mevduatı, işsizlik fonu
varlıklarındaki artışla kamu net dış borç stoğu 2015 sonunda %8.2 düzeyine geriledi. 2015 yılında özel kesim borçluluğunun ise
yılın genelindeki yükselişe karşın, son çeyrekte görülen gerilemeyle yılın sonunda Türkiye net dış borç stoğunun GSYH’ya oranı
%35.3’e yükseldi. Özel kesim içindeyse finansal kesimde dış borç stoğu %3.8’lik azalış gösterirken, reel kesim dış borcu yılı %6.3
artışla tamamladı.
2015 yılında Hazine’nin ortalama iç borç çevrim oranı %84.4 olurken, 2016 yılı için hedeflenen düzey de %85’le 2015 yılına
benzer bir iç borç çevrim döngüsüne işaret etti. 2016 yılının ilk iki ayında iç borç çevrim oranının %84.6’ya yükseldiği
görülürken, Temmuz ayına kadar iç borç geri ödemeleri oldukça sınırlı düzeyde kalacak. Kamunun 2016 yılının kalanında 56.3
milyar TL’lik iç borç servisine ek olarak, 3.5 milyar dolar da dış borç geri ödemesi bulunuyor.
Özel sektör içinde özellikle reel kesimin borçluluğu 2015 yılında artsa da, 2016’ya geçerken borçlulukta azalma görülüyor. 2016
ilk çeyreğinde net açık döviz pozisyonu 188.3 milyar dolara, kısa vadeli net açık döviz pozisyonu 7.4 milyar dolara çıktı.
2001
•
BORÇ GÖSTERGELERİ
DIŞ BORÇ STOĞU - KAMU - ÖZEL
300
ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORÇ DAĞILIMI
284
milyar dolar
180
160
250
KAMU
ÖZEL
milyar dolar
ÖZEL FİNANS
ÖZEL REEL KESİM
140
200
157
126
120
TÜRKİYE DIŞ BORÇ GERİ ÖDEMELERİ - aylık
KAMU AYLIK İÇ BORÇ GERİ ÖDEMELERİ
12.0
14
2.9
Ara.16
Kas.16
Eki.16
Eyl.16
Ağu.16
Tem.16
Haz.16
May.16
Nis.16
Mar.16
0.0
1.9
*Ticari Krediler Hariç
10
4
2015 Ç4
2015 Ç1
4.2
2.9
3.0
2.0
2
2.1
0
Oca.17
3.9
4.5
Ara.16
3.2
3.7
0.5
1.4
6.5
Kas.16
4.8
6
Eki.16
6.0
0.4
1.0
0.3
2.7
Eyl.16
2.0
7.7
8
11.3
10.8
Ağu.16
4.0
0.2
2.1
0.4
2.3
Tem.16
0.6
1.0
10
Finansal
0.4
1.3
0.4
0.3
1.0
1.1
4.9
3.3
3.0
Haz.16
2.1
Finansal Olmayan
11.5
May.16
6.0
0.4
1.0
Nis.16
8.0
2.0
12
13.3
milyar TL
Mar.16
10.0
Kamu
Oca.17
milyar dolar
2014 Ç1
2013 Ç1
2012 Ç1
2008 Ç1
2015 Ç3
2015 Ç4
2015 Ç1
2014 Ç3
2014 Ç1
2013 Ç3
2013 Ç1
2012 Ç3
2012 Ç1
2011 Ç3
2011 Ç1
2010 Ç3
2010 Ç1
2009 Ç3
60
2009 Ç1
50
2008 Ç3
80
2008 Ç1
100
2011 Ç1
100
2010 Ç1
114
2009 Ç1
150
BÜTÇE DENGESİ
•
•
2016 yılının ilk dört ayında gelirler tarafında ithalde alınan
verginin kademeli olarak gerilemesine bağlı olarak vergi
gelirlerinde de nispeten daha güçsüz bir seyir görüldü. İlk
dört ayda bütçe gelirleri önceki yılın aynı dönemine göre
%16.2 artarken, vergi gelirlerindeki artış ancak %10’da
kaldı. Vergi dışı gelirler tarafındaysa 9 milyar TL’yi aşan
Merkez Bankası kar transferi ve diğer vergi dışı gelirlerin
katkısıyla %45’e yakın belirgin bir artış gerçekleşti.
Harcamalar tarafındaysa, toplam harcamalar %9.9, faiz dışı
harcamalar ise %15.3’lük artış gösterdi. Bütçe
gelişmelerinin sonucu olarak bütçe dengesi ilk dört ayı
sonunda 5.4 milyar dolar fazla verirken, faiz dışı denge ise
%22’lik artışla 24.6 milyar dolara kadar yükseldi.
Bütçe göstergeleri açısından bakıldığında vergi dışı
gelirlerin desteği dışında bakıldığında, performansın
kademeli olarak bozulduğu net şekilde görülmekte. Bütçe
dengesinde her ne kadar fazla verilmiş olsa da, faiz dışı
harcamalardaki artış potansiyelinin güçlü şekilde sürmesi ve
vergi tahsilatlarında yaşanan oylamaya bağlı olarak gerçek
bütçe performansın tatmin edici olmaktan uzak kaldığını
görüyoruz.
Yılın ilk aylarına göre Nisan ayında daha da belirginleşen
bütçe görünümündeki bozulma manşet bütçe dengesi ve
faiz dışı denge tarafında görülmese de, yılın devamında faiz
dışı bütçe gelirlerindeki olası güç kaybı ve sonraki yıllara
devam edecek olumsuz eğilim mali disiplin anlamda önceki
yıllara göre zayıflama olduğunu göstermekte.
11
BÜTÇE DENGESİ (12 ay küm.)
60
Bütçe Açığı 12 aylık
40
Faiz Dışı Denge 12 aylık
34.8
28.1
20
13.5
0
-34.5
-40
-60
-13.1
-17.6
-20
-30.5
milyar TL
Oca.00
Oca.01
Oca.02
Oca.03
Oca.04
Oca.05
Oca.06
Oca.07
Oca.08
Oca.09
Oca.10
Oca.11
Oca.12
Oca.13
Oca.14
Oca.15
Oca.16
•
BÜTÇE DENGESİ (% GSYH)
6.0
%
5.5
Bütçe Açığı / GSYH
5.0
Faiz Dışı Denge / GSYH
4.0
3.6
3.5
3.0
2.0
1.8
0.8
1.0
0.0
2.0
1.9 2.0
1.5
1.4 1.2 1.31.6 1.3
1.3
1.8
0.7
1.9
0.6
2.0
0.4
0.0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
ENFLASYON
•
Mayıs ayında TÜFE beklentilerin bir miktar altında kalarak %0.58 olarak gerçekleşti. TÜFE'nin beklentilerin altında
kalmasındaki temel etken giyim sektörü fiyatlarında mevsimsel fiyat artışlarının altında kalan %8'lik fiyat gerilemesi
olurken, ev eşyası sektöründeyse kur etkilerine bağlı olarak %0.28'lik bir düşüş görüldü. Aylık bazda gıda sektörü fiyatlarında
gelen destek devam ederken, aylık bazda beklentimize paralel %1.64'lük gıda fiyat düşüşü gerçekleşti. Gıda fiyatlarının aylık
bazda ılımlı kalmasına karşın baz etkileriyle yıllık bazda %1.38'den %2.47'ye yükseliş görüldü. Giyim fiyatlarındaysa yıllık bazda
%9.3'den %7.3'e gerileme görüldü. Manşet TÜFE’de beklentilerin sınırlı ölçüde altında bir gerçekleşme olurken, "I" çekirdek
TÜFE endeksiyse aylık bazda %1.36'lık gerçekleşmesiyle, yıllık bazda %9.41'den %8.77'ye düşüş görüldü. Çekirdek TÜFE’deki
bu düşüşte hizmet sektörü fiyatlarındaki sınırlı gerileme yanında, ev eşyası sektöründe yıllık bazda % 10.38'den %9.18'e
görülen düşüş etkili oldu. Temmuz ayında çekirdek TÜFE'nin %8'lerinaltına gerilemesinin mümkün olduğunu düşünüyoruz.
ÜFE'deyse rafine petrol ürünlerindeki aylık %15.39'luk artış ve ana metal sektöründeki %5.93'lük artışla, emtia fiyat artışlarına
bağlı olarak aylık bazda %1.48'lik artışla yıllık bazda %2.87'den %3.25'e yükseliş görüldü. ÜFE tarafında beklentilerin üzerine
çıkan bu artışın gelecek aylarda emtia fiyatları artmaya devam ederse TÜFE'yi kademeli olarak yükseltmeye devam etmesi
beklenebilir..
ENFLASYON – SEKTÖR BAZINDA (yıllık)
0.0
I
8.77
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
Oca.13
Nis.13
Tem.13
Eki.13
Oca.14
Nis.14
Tem.14
Eki.14
Oca.15
Nis.15
Tem.15
Eki.15
Oca.16
Nis.16
ENFLASYON GÖSTERGELERİ (yıllık)
16
TÜFE
ÜFE
14 %
3.25
6.58
12
10
8
6
4
2
0
May.16
•
12
Genel
Gıda
Alkol ve Tütün
Giyim
Konut
Ev eşyası
Sağlık
Ulaştırma
Haberleşme
Eğl. - kültür
Eğitim
Lokanta- otel
Çeş. Mal-Hizm.
2.0
4.0
2.5
6.0
8.0
10.0
12.0
6.6
14.0
%
12.8
7.3
6.5
May.16
9.2
9.6
5.7
2.9
9.0
7.6
10.6
11.9
ENFLASYON
12
TÜFE
12 aylık Beklenti
24 Aylık Beklenti
11
10
9
8
7.89
7.46
7.23
7
6
Oca.16
Eyl.15
May.15
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
May.12
5
9.6
ABank Tahmin
7.8
Ara.16
Kas.16
Eki.16
Eyl.16
Ağu.16
Tem.16
May.16
Nis.16
Mar.16
Şub.16
Oca.16
Kas.15
Eki.15
Ara.15
13
Haz.16
6.6
TÜFE
Eyl.15
Ağu.15
Tem.15
Haz.15
May.15
Nis.15
Mar.15
Şub.15
ENFLASYON – 2015 ABANK TAHMİNLERİ
10.0
10%’luk Fiyat Hareket, TÜFE Etkileri
9.5
Alkol,tütün:
%0.50
Benzin:
%0.50
9.0
Kur:
%0.80
8.5
8.0
7.5
7.0
6.8
6.5
6.0
ENFLASYON VE BEKLENTİLER (TCMB Beklenti Anketi)
Oca.12
TÜFE'de Nisan ayına paralel gelen yıllık gerçekleşme ardından
dip seviyelerin büyük ölçüde sona erdiğini düşünüyoruz. Yaz
aylarıyla birlikte mevsimsel ortalamalar üzerine çıkması
beklenen hava sıcaklıklarıyla TÜFE kademeli olarak yükselmeye
başlayacak. Beklentimiz yaz aylarının ardından ise FED etkileriyle
yıl sonunda artış eğiliminin sürmesi ve yıl sonunda %7.8'lere
yakın bir TÜFE ile yılın kapatılması şeklinde. Mayıs ayından
itibaren enflasyon tarafında başlayacak kademeli yükseliş
eğilimi Haziran ayından itibaren belirginleşecek. Beklentimiz
yaz aylarında sıcaklıkların ortalama düzeylerin 2-3 derece
üzerinde kalmasıyla yükselebilecek gıda fiyatlarına bağlı olarak
yaz sonlarında %7.5’ler doğru bir enflasyon yükselişi
görülebileceği şeklinde.
Oca.15
•
TCMB PARA POLİTİKASI
TCMB POLİTİKA FAİZLERİ – BANKALAR ARASI REPO FAİZİ
14
Bankalararası Repo Faizi
TCMB Borç Verme
TCMB Borçlanma
TCMB Repo Faizi
12
12
11.25
10
10.5
10
10.75
10
9.5
8.25
8
8
7.75
7.5
7.25
7.5
6
4
14
May.16
Mar.16
Oca.16
Kas.15
Eyl.15
Tem.15
May.15
Mar.15
Oca.15
Kas.14
Eyl.14
Tem.14
May.14
Mar.14
Oca.14
Kas.13
Eyl.13
Tem.13
May.13
2
Mar.13
•
Küresel risk göstergelerindeki gerilemeye ek olarak TL’nin daha istikrarlı düzeylere gelmesi ve enflasyon görünümünde
düzelmeyle birlikte, TCMB’nin faiz indirimi yapma yönünde elinde daha fazla destek oluştu. Bu kapsamda, Mart ayında
başlayan faiz indirimlerinin devamında Mayıs ayı sonlarında faiz koridoru üst bandı %10.75’ten %9.50’ye kadar indirmiş oldu.
Manşet enflasyonda özellikle gıda fiyatlarına bağlı gerileme eğilimin getirdiği belirsizliklerle TCMB’nin faiz indirimlerinde
Mayıs ayıyla birlikte daha sınırlı indirim tercihleri öne çıkabilecek. Bununla birlikte, düşük Mayıs enflasyonu ardından
piyasada yeniden 50 baz puanlık indirim olasılığı gündeme alınmaya başlandı. TCMB’nin son toplantısı ardından yaptığı
açıklamaya bağlı olarak faiz indirimlerinin artık 25’er baz puan düzeyinde kalabileceği beklentileri artmıştı. Mayıs ayına dair
gelen oldukça güçsüz ABD istihdam verisi ardından FED faiz artırımı beklentilerinin Temmuz ayından yeniden yılın sonlarına
doğru ötelendiğini görüyoruz. Bu durum TCMB’yi faiz indirimleri konusunda cesaretlendirebilir.
Oca.13
•
TCMB PARA POLİTİKASI
REEL EFEKTİF KUR ENDEKSİ
130
125
120
115
110
105
100.53
100
95
TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru
90.5
Oca.03
Tem.03
Oca.04
Tem.04
Oca.05
Tem.05
Oca.06
Tem.06
Oca.07
Tem.07
Oca.08
Tem.08
Oca.09
Tem.09
Oca.10
Tem.10
Oca.11
Tem.11
Oca.12
Tem.12
Oca.13
Tem.13
Oca.14
Tem.14
Oca.15
Tem.15
Oca.16
90
TCMB REZERVLERİ
140
50
134
130
45
117
40
114
120
114 41.0
110
111
98
35
100
90
80
Oca.16
Eyl.15
May.15
Net Rezerv
Oca.15
Eyl.14
May.14
Oca.14
Brüt Rezerv
Eyl.13
May.13
Oca.13
Eyl.12
Döviz Rezervi
70
30
26.3
25
May.16
94
May.12
•
TCMB’nin Mayıs toplantısında geniş faiz koridoruna duyulan
ihtiyacın azaldığı şeklindeki yorumunu metinden çıkartması,
faiz indirimlerinde daha sınırlı düzeylere gerileme olacağına
dair bir işaret olmuştu. Bununla birlikte, Mayıs çekirdek
TÜFE’sindeki gerileme ve manşet verinin de ılımlı kalması
yanında ABD istihdam sektörüne dair gelen Mayıs verisinin
160 bindeki tarım dışı istihdam artışına karşın 38 binde
kalmasıyla faiz artırımının öteleneceği algısı TCMB’den faiz
indirimi beklentilerini yeniden canlandırabilecek. Bu
anlamda, 25 baz puanda olmasını beklediğimiz faiz
koridoru üst bant indiriminin 50 baz puana yükseltilmesi
ihtimali oldukça yükseldi. 21 Haziran’daki TCMB Para
Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz indirimi beklentimizi
50 baz puana revize ediyoruz. Bununla birlikte, TCMB’nin yaz
aylarında yükselmeye başlayacak manşet TÜFE nedeniyle,
Mayıs faiz indirimi sonrasında yeni indirimlerin 25 baz
puanda tutulmasını bekliyoruz. TCMB’nin faiz koridoru üst
bandını %8.50 düzeylerine doğru indirmesi halinde tek faiz
oranı olarak %8.00-8.50 bandında bir seviye belirlenmesi
sadeleşme sürecinin sonu anlamında yüksek bir olasılık
olmaya başladı.
TCMB’nin rezervlerindeyse son dönemde görülen sınırlı
yükseliş eğilimine karşın, yine de halen oldukça zayıf
düzeylerde kaldığını düşünüyoruz. TCMB son olarak
%8.40’lara indirdiği ortalama fonlama faizini kademeli olarak
%8.25’lere doğru gevşetebilecek.
Oca.12
•
NİSAN AYI TAKVİMİ
6 Haziran
FED Yellen Konuşması
8 Haziran
AMB Özel Sektör Tahvil Alımı
10 Haziran
Türkiye GSYH Büyüme 1. çeyrek
15 Haziran
FED Faiz Kararı
16 Haziran
Japonya Merkez Bankası Faiz Kararı
16 Haziran
İngiltere Merkez Bankası Faiz Kararı
21 Haziran
TCMB Faiz Kararı
21 Haziran
FED Yellen Senato Sunumu
23 Haziran
İngiltere AB Katılım Oylaması
30 Haziran
Türkiye Dış Ticaret Dengesi (Mayıs 2016)
16
MERKEZ BANKALARI TOPLANTI TAKVİMİ - 2016
Oca.16
Şub.16
Mar.16
Nis.16
May.16
Haz.16
Tem.16
Ağu.16
Eyl.16
Eki.16
Kas.16
Ara.16
ABD
26-27
15-16*
26-27
14-15*
26-27
20.21*
1-2
13-14*
Avrupa İngiltere
21
14
4
10
17
21
14
12
2
16
21
14
4
8
15
20
13
3
8
15
Türkiye
19
23
24
20
24
21
19
23
22
20
24
20
Japonya İsviçre Kanada
28-29
20
14-15
27-28
17
15-16
28-29
16
20-21
31
1
19-20
9
13
25
13
15
15
Rusya
29
18
29
10
29
7
19
16
28
7
16
17
Avustralya
2
1
5
3
7
5
2
6
4
1
6
Y. Zelanda Brezilya
28
19-20
10
28
1-2
26-27
9
7-8
19-20
30-31
G. Afrika
26-28
15-17
17-19
11
22
10
19-21
20-22
18-19
29-30
22-24
Polonya Macaristan
13-14
26
2-3
23
1-2
22
5-6
26
12-13
24
7-8
21
5-6
26
23
6-7
20
4-5
25
8-9
22
6-7
20
İsrail
25
22
28
25
23
27
25
29
26
23
28
26
ABANK HAZİNE
Zeki Aydemir
Medine Bayav
Serdar Şenol
Aktif-Pasif Yönt. Bölümü
Alım Satım Bölümü
Ekonomist
+90 212 315 70 25
+90 212 315 70 14
+90 212 315 70 15
YASAL UYARI
Bu bültende yer alan bilgi ve yorumlar, kamuya açık, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan derlenmiştir. Bununla beraber, gerek bu
bültendeki gerekse bu bültende kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden olduğu gibi bu yayındaki bilgi ve yorumların kullanılması
sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, maddi ve manevi zararlardan ve
üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Alternatifbank A.Ş., iştirakleri ve bunların her türlü çalışanı hiçbir şekilde sorumlu
tutulamaz ve bu tüzel veya gerçek kişilere karşı her ne nam altında olursa olsun alacak ve tazmin talebinde bulunulamaz. Burada yer alan
yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından
kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu
tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak
yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. İşbu bülten üzerinde Alternatifbank A.Ş. telif hakkı olup,
Alternatifbank A.Ş.’nin yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz,
dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Alternatifbank A.Ş.’nin tüm hakları saklıdır.
18

EKONOMİK GÖRÜNÜM | HAZİRAN 2016

Transkript

Benzer belgeler

Günlük Bülten 31 Aralık 2014

Günlük Bülten 18 Kasım 2015

Günlük Bülten 2 Eylül 2016

Günlük Bülten 1 Eylül 2016

Günlük Bülten 4 Nisan 2016

Günlük Bülten 21 Nisan 2016

Günlük Bülten 18 Nisan 2016

Günlük Bülten 6 Nisan 2016

İsmail ÜNVER - Kalkınma Uzmanı • Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

Günlük Strateji Bülteni

Enflasyon Gelişmeleri – Temmuz 2016