Hızlı Okuma Kitabının ilk 47 Sayfasını PDF Olarak İndirmek İçin

Transkript

HIZLI OKUMA & ALGILAMA
VE DİKKAT GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
SEFA GÜRBÜZ YÖNTEMİ
(4 AŞAMA EĞİTİMİ)
EGZERSİZ
KİTABI
©
YASAL UYARI: Sefa GÜRBÜZ Yöntemi’nin ve bu kitabın tüm
telif hakları “5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu”
kapsamında eser sahibine aittir. Eser sahibinden izin
alınmaksızın çoğaltılamaz, paylaşılamaz ve dağıtılamaz.
Sefa Gürbüz Yöntemi ve Egzersiz Kitabı,
T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından
Kayıt- Tescil altına alınmıştır.
KAYIT-TESCİL NO: IEE/2178
ISBN
: 978-605-64660-0-7
KİTABIN ADI
: Hızlı Okuma ve Dikkat Geliştirme Teknikleri
(EGZERSİZ KİTABI)
YAZARI
: Sefa GÜRBÜZ
EDİTÖR
: Adem ŞAHİN
KAPAK TASARIM
: Ayhan HARİS
BASKI EDİTÖRÜ
: Faruk ŞAHİN
BASKI SAYISI
: 4. BASKI (Haziran - 2016)
MATBAA SERTİFİKA NO : 24467
BASKI YERİ & CİLT
: ŞAHİN OFSET MATBAA / YAYINEVİ
Afyon Sk. Dinçer Apt altı No:9
Merkez / Sivas
ÖNEMLİ UYARI
Elinizdeki Hızlı Okuma, Algılama ve Dikkat Geliştirme
Teknikleri Egzersiz Kitabı’nın 10 bölümden oluşan ilk
40 sayfası teorik bilgiler içermektedir. Öncelikle teorik
bilgileri okuduktan sonra:
DİKKATİNİZİ GELİŞTİRMEK İÇİN:
Yapılması gereken çalışmalar sayfa 37’de bulunan
“Dikkat Geliştirme Teknikleri” bölümünde bulunmaktadır.
OKUMA HIZINIZI ARTIRMAK İÇİN:
Günlük yapılması gereken çalışmalar sayfa 303’de bulunan
EK-8: Çalışma Planı’nda açıklanmıştır.
SEFA GÜRBÜZ KİMDİR?
Sivas doğumlu olan Sefa GÜRBÜZ ilk, orta ve lise eğitimini memleketi Sivas’ta,
Lisans Eğitimini ise dört yılını Konya Selçuk Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi Bilgisayar
Sistemleri Öğretmenliği’nde olmak üzere; bir yılını da Polonya’da Krosno Üniversitesi
“Bilgisayar Bilimleri”nde tamamlamıştır.
Halen Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Bilişim Teknolojileri Rehber Öğretmeni olarak
görev yapmaktadır. “Eğitime” olan sevdası, onu “her yerde ve her yaşta eğitim” sloganıyla
ulaşabildiği kadar insana öğrendiklerini paylaşma hedefini benimsetmiştir. Bu kapsamda
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü bünyesinde “Girişimcilik Eğitici
Eğitmeni” olarak görevlendirilerek öğretmenlere yönelik “Girişimcilik Eğitici Eğitimleri”
düzenlemiştir.
Avrupa Birliği Komisyonu tarafından desteklenen projeler kapsamında bugüne kadar
Amerika, Almanya, Fransa, Portekiz, İtalya ve İspanya başta olmak üzere 17 farklı ülkedeki
eğitimlere ve çalışma ziyaretlerine katılarak yenilikçi eğitim tekniklerini öğrenme fırsatı
bulmuştur.
Türkiye Hızlı Okuma Şampiyonu Cahit ŞİMŞEK’in Hızlı Okuma Eğitici Eğitimine
katılarak “Hızlı Okuma Eğitmenliği” sertifikasını almaya hak kazanmıştır. Ayrıca, Türkiye’nin
önde gelen Hızlı Okuma Uzmanları’ndan biri olan Murat Tunalı’dan “Okuma Psikolojisi”
eğitimi ve Dikkat Geliştirme alanında da uygulamalı eğitimler alarak bu alandaki bilgi ve
tecrübesini artırmıştır.
“Yapılandırmacı Yaklaşım Uygulamaları” ile öğrencilere yönelik “Okuma ve Algılama
Hızını Artırma”, “Sınavlara Hazırlık Motivasyonu”, “Dikkat Geliştirme Teknikleri”, “Bilinçaltı
Değişim Teknikleri”, “Hedef Belirlemenin Gücü”, “Teknoloji’nin Dikkat Dağınıklığına Etkisi”,
“Öğrenme Stilleri” gibi konularda bu alanda yapılan bilimsel araştırmaları esas alarak aktif
araştırma ve çalışmalar yapmaktadır.
“Hızlı okuma, Algılama ve Dikkat Geliştirme” alanında bir yıl süren yoğun bir
çalışmayla geliştirmiş olduğu özgün yönteme ait kitabı bulunmaktadır. Kendi geliştirmiş
olduğu yöntemi ve yazdığı egzersiz kitabı, Kültür Bakanlığı tarafından tescil altına alınmıştır.
Sefa GÜRBÜZ, kendi yöntemini kullanarak öğretmenlere, yetişkinlere ve öğrencilere yönelik
“Hızlı Okuma, Algılama ve Dikkat Geliştirme” seminerleri düzenlemektedir. Hızlı okuma ve
Dikkat Geliştirme Egzersiz kitabının yeni baskısının yanı sıra farklı konulardaki kitapları da
yayına hazırlanmaktadır.
Eğitim felsefesinin temelini oluşturan düşüncesi: “İnsanların çoğu, Yaratıcının
bahşettiği algılama hızı ve gücünün çok az bir kısmını kullanır. İsteyen herkes algılama hızını,
içsel motivasyonunu ve dikkat gücünü, özel teknikler kullanarak artırabilir.”
İleri düzey İngilizce ve orta düzey Polonya Dili (Lehçe) bilmektedir.
Evli ve bir çocuk babasıdır.
İÇİNDEKİLER
Önsöz……………………………………………………………………………………………………………………………. 1
Okumak Şart mıdır?…………………......................................................................................... 2
Yazarın Önsözü……………………………………….......................................................................... 3
Teşekkür……………..………………………………….......................................................................... 5
Amaç / Hedef Belirleme……………………................................................................................ 6
1. BÖLÜM
MACERA BAŞLARKEN…
Hızlı Okuma ve Algılama Nedir?.......................................................................................... 9
Sefa Gürbüz Yöntemi’nde Kullanılan Aşama ve Teknikler……………….……………………………… 9
1. Göz Kaslarını Geliştirme…………………………………………………………………………………. 10
2. Algılama Hızını Artırma…………………………………………………………………………………… 10
3. Yatay ve Dikey Görme Alanı Genişletme………………………………………………………….10
Aktif ve Yanal Görme Alanı……………………………………………………………………... 11
Görme ve Algılama Sistemi……………………………………………………………………… 12
Okuma Esnasında Gözün Hareketleri………….……………………………………………13
4. Tarama Hızını Artırma……………………………………………………………………………………. 14
5. Dikkati Güçlendirme………………………………………………………………………………………. 14
Hızlı okuma ve Dikkat İlişkisi..…………………………………………………………………. 14
Öğrencilerdeki ve Yetişkinlerdeki Dikkat Dağınıklığı Sebepleri ve Çözüm Önerileri………… 15
Okuma Hızını Yavaşlatan Alışkanlıklar..………………………………………………………………………..… 16
Ölümcül Soru: Hızlı Okursam Anlama Oranı Düşer mi?...................................................... 17
Okuma Hızı – Anlama Oranı Gelişim Grafiği....................................................................... 18
Yeni Alışkanlık Kazanmada Reddetme Süreci…...................................................................19
Okuma Hızı ve Anlama Oranı Ölçümü Nasıl Yapılır?........................................................... 20
Ne Kadar Hızlı Okuyabiliriz?................................................................................................ 20
Okuma Hızı Analiz Tablosu – Dakikada Binlerce Kelime Okuyabilir miyiz?......................... 21
Okuma Hızı Sabit midir, Her Metin Aynı Hızda Okunur mu?...........................………………… 22
Hızlı Okuma Alışkanlığı Unutulur mu?......................................................................……….. 22
Hızlı Okuma ve Göz Sağlığı……………………..………………………………………………………….............. 23
Gözleri Dinlendirme Teknikleri………………………………………………………………………………………. 23
Lens Kullanımında Göz Kasları Egzersizleri…………………………………………..………………………… 23
Hızlı Okuma ve Algılamada Ritim Kazanma Tekniği………………………………………………………… 24
Dudak Kıpırdatma & İçten Seslendirme Alışkanlığı…………………………………………………….…… 24
Çalışma Sürecinde Neye İhtiyacım Var?..............................................................................25
Sefa Gürbüz Yöntemi’ni Nasıl Uygulayabilirim?..................................................................25
Okuma Hedefi Belirleme…………………...………………………………………………………………………….. 26
Okuma Motivasyonu ve Psikolojisi………………………….……………………….……………………………. 26
2. BÖLÜM
HIZLI OKUMA ALANINDA YAPILAN BİLİMSEL ÇALIŞMALAR
Bilimsel Çalışma - 1……………………………………………………………………………………………………….. 27
3. BÖLÜM
NEDEN HIZLI OKUMA VE ALGILAMA?
Daha Fazla Okumak İçin Hızlı Okuma ve Algılama………………………………………………………….. 29
ÖSYM Sınav Stratejisini Değiştirdi!..................................................................................... 30
4. BÖLÜM
ENGELLER ZİHİNDEDİR!
Engeller Aşmak İçindir!....................................................................................................... 31
İnanç-Başarısızlık Döngüsü…………………………………………………………………………………………….. 32
İnanç-Başarı Döngüsü………………………………………………………………………………………………….… 32
5. BÖLÜM
HIZLI OKUMA BECERİSİNİ KAZANMADA “İÇSEL MOTİVASYONUN” ÖNEMİ
İçsel motivasyonun önemi..…………………………………………………………………………………….…..... 33
Motivasyon Cümleleri…......…………………………………………………………………………………….…..... 33
6. BÖLÜM
7/24 HIZLI OKUMA VE ALGILAMA
Hızlı Okuma ve Algılama Egzersizlerini Her Gün Düzenli ve Sürekli Yapmanın Önemi….…. 34
Hızlı Okuma ve Algılama Egzersizlerini “Her An Her Yerde” Uygulamanın Önemi…………… 34
7. BÖLÜM
SAĞ-SOL BEYİN YARIM KÜRELERİ
Sağ-Sol Beyin Yarım Küresi Özellikleri …………………….……………………………………………….…… 35
Sağ - Sol Beyin Yarım Küresi İletişimi ve Çapraz Bağlantı……………………………………………..… 36
8. BÖLÜM
DİKKAT GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
Dikkat Geliştirme Teknikleri…………………………………………..…………………………………………….… 37
9. BÖLÜM
HIZLI OKUMA HURAFE(Cİ)LERİ
1. Grup Hızlı Okuma Hurafecileri ……………………………………….………………………………….……... 38
2. Grup Hızlı Okuma Hurafecileri ……………………………………….………………………………….…...... 38
Hızlı Okuma Hurafeleri……………….……………………………………….………………………………….…..... 39
10.BÖLÜM
SIK SORULAN SORULAR
Sık Sorulan Sorular ve Cevapları...……………………………………….………………………………….…..... 40
ÖN OKUMA EGZERSİZİ
Ön Okuma: Kılavuz Hareketler ile Gözden Geçirme Egzersizi ……………....……….…………...... 42
GÖRME ALANI GENİŞLETME EGZERSİZİ
Görme Alanı Genişletme Egzersizi…….……….……………………….………………………………….….....44
GÖZ KASLARINI GELİŞTİRME EGZERSİZLERİ
Okuma Sürecinin Aşamaları..……………………………………………..……………………….………….…..... 46
Göz Kaslarını Geliştirme Egzersizi……………………………………………………………………..….…….…. 47
Gözün Sıçrama Hızını ve Ritmini Artırma Egzersizi…..………………………………………..….…….…. 48
GÖRME VE ALGILAMA HIZINI ARTIRMA EGZERSİZLERİ
Görme ve Algılama Hızını Artırma Egzersizi -1……………..…….……………………….………….…..... 52
KILAVUZ OKUMA EGZERSİZİ
Kılavuz Okuma Egzersizi…..……………………………………..…………………………………..……….…….…. 59
KILAVUZ İLE BLOK OKUMA EGZERSİZLERİ
Kılavuz ile Blok Okuma Egzersizleri……..…..……………..…………………………………..……….…….…. 61
OKUMA - ANLAMA TESTLERİ VE GELİŞİM GRAFİKLERİ
Okuma Testleri Yaparken Dikkat Etmeniz Gereken Konular……………………………………….….. 71
İlk Okuma Testi………………………………………………………………………………………………………….….. 73
Okuma Testi - 1………………………………………………………………………………………………………….…..75
Okuma Testi - 2………………………………………………………………………………………………………….…..77
Okuma Testi - 3………………………………………………………………………………………………………….…..80
Okuma Testi - 4………………………………………………………………………………………………………….…..83
Okuma Testi - 5………………………………………………………………………………………………………….…..86
Okuma Testi - 6………………………………………………………………………………………………………….…..90
Okuma Testi - 7………………………………………………………………………………………………………….…..95
Okuma Hızı ve Anlama Oranı Gelişim Grafikleri….…….……………………………………………….….. 101
ULUSAL SINAVLARA HAZIRLIKTA BİRKAÇ ALTIN TEKNİK & ÖNERİ
Ulusal Sınavlara Hazırlıkta Birkaç Altın Teknik & Öneri ……….……………………….…………….…..105
Hızlı Okuma Teknikleriyle Paragraf Soruları Çözüm Teknikleri……….…………….…………….….. 108
AŞAMA EGZERSİZLERİ VE EKLER
1.AŞAMA EGZERSİZLERİ……….…………………………………………………………………………………….….. 125
Yararlanılan Kaynaklar & Bilimsel Çalışmalar……………………………….…………………………….….. 289
EKLER….……………………………………...................……………………………….…………………………….…..291
Uygulama Egzersizi Açıklaması……………..………………………………….......……………..….………..…. 297
Mum Çalışması için Uygulama Çizelgesi…….…………………………….......……………..….………..…. 301
Saat Çalışması için Uygulama Çizelgesi…………………………………….......……………..….………..…. 302
SEFA GÜRBÜZ YÖNTEMİ ÇALIŞMA PLANI…………………………….……...........……………………..…. 303
SON SÖZ……………….…………………………………...…..……………………….......……………..….………..…. 304
- ÖNSÖZ HEM ÖZEL HEM GÜZEL…
Güzel bir dünyanın kapılarını mutluluğa aralamanın yolu okumaktan geçer…
Önsözünü yazmakla hayatımın güzel işlerinden birine imza attığıma inandığım
bu kitap, genç ve çalışkan eğitimci Sefa Gürbüz’ün muhteşem bir çalışması. Hem güzel hem
özel bir emek ürünü. Güzel diyorum, çünkü satırlarının arasında gezinirken mutlu oldum.
Özel diyorum, çünkü bu kitap kopyala yapıştır mantığının ötesinde bir değer taşıyor.
Sefa GÜRBÜZ, çok kıymetli kaynaklardan yararlanmanın ötesinde kendine özel olarak
geliştirdiği birçok metodu bizlerle paylaşmış.
Üniversite imtihanlarında başarılı olmak ve hayalinizdeki fakültenin kapısından içeri
girmek istiyorsanız okumaya ve tabii ki mümkün olduğunca hızlı okumaya ihtiyacınız olacak.
Sayısalcı ya da sözelci olmanız asla fark etmez. Şunu çok net olarak söylemek isterim ki,
bir matematik ya da fizik problemini çözmek için size rakamlardan çok harfler gerekir. Soruyu
çok hızlı okuyup anlamını saniyeler içinde kavrayamazsanız formüllerin elinizden tutmasını
beklemeyiniz. Rakamlar sizi yanıltacak formüller doğru sonuca ulaştıramayacaktır.
Başarılı bir doktor olmayı amaç edinmişseniz, okuyacaksınız. Hem de çok ve hızlı
okuyacaksınız. Çünkü sizin en değerli hazineniz zamandır ve tıp alanında yayımlanan onca
makale okumanız için emrinize amade.
Başarılı bir siyasetçi olmak ve meydanların nabzını elinizde tutmak arzusundaysanız
yine elinizden tutacak olan kelimelerdir. İnsanların tercihleri sizin kullanacağınız kelimeler
göre şekillenecektir.
Başarılı bir iş adamı olmayı hedeflemişseniz, ürününüzü pazarlayacak ve onu layıkıyla
tanıtacak cümlelere ihtiyacınız var. Ürününüzün ve hizmetinizin güzel olması onun
mükemmel anlatımıyla taçlanabilir ancak. Ne kadar okumuşsanız o ölçüde ifade gücü
kazanacaksınız.
Ve şu güzelim dünyada barış tesis etmek gibi bir hayaliniz mi var? Yine okuyacaksınız.
Çünkü kitabın okunmadığı yerlerde kan dökülüyor. Dünya savaşlarının en büyük nedenleri
her zaman insanların ve devlet adamlarının birbirlerini anlamamaları olmuştur.
Bu kitabın istikbalini görür gibiyim; çok konuşulacak ve periyodik aralıklarla
genişletilmiş baskıları yapılacak. Sefa GÜRBÜZ kardeşimi, bu güzel eserinden dolayı
kutluyorum. Yarınlara attığı imza çok parlak. Bu imza mutlaka kalıcı bir iz bırakacak.
Ahmet Mahir PEKŞEN
Şair - Yazar
1
OKUMAK ŞART MIDIR?
Günün birinde böyle bir soru sorulsa ne cevap veririz acaba? Düşünür müyüz şöyle?
Tartar mıyız içimizden geçenleri? Lüzumlu bulur muyuz? Yahut da “nereden çıktı bu soru?”
sıkıntısıyla, vaziyeti kurtarmak maksadıyla bir şeyler söyleyerek geçiştirir miyiz? Kanaatimce
çoğumuz verecek cevabı buluruz. Lüzumlu olduğunu söyleriz hemen.
Kitap okumak, öğretmene göre, anne babaya göre, toplumun çoğu bireyine ve bana
göre şarttır; lüzumludur. Olması gerekendir. İhtiyaçtır. Pekâlâ, insan ne için okur?
İnsan bilgilenmek için okur, eğlenmek, zevklenmek için okur, işi, mesleği gereği okur,
inceleme, araştırma yapmak için okur, fikri yapısının gelişmesi için okur, estetik ve sanat
tarafını güçlendirmek için okur, bilgi tekrarı için okur, genel kültürünü artırmak için okur,
tarih bilincini, çevre bilincini geliştirmek için okur.
Not kaygısı için, iyi bir üniversiteyi garantilemek için, entel görünmek için, zaman
değerlendirmek için okur. Dilini mükemmel öğrenmesi için okur. Ki listeyi uzatmak
mümkündür. Pekâlâ, “Zamanı ve mekânı var mıdır bu okumaların?” diye sorunun devamı
getirilse, cevabımız ne olur?
Bana göre ne zamana, ne de mekâna ihtiyaç vardır kelimelerle buluşmak için.
İnsanoğlu, harfleri tanıdığı günden, ömrünü noktalayacağı son güne kadar okuyup, ilmini,
irfanını artırıp, hayatına renklerin en güzelini katabilir.
“İnsan okumamak için bahane bulabilir mi?” dense sorunun devamında, elbette buna
da verecek cevabımız olur. “Zamanım yok, onca işin arasında nasıl okuyayım, kitabı elime
alınca ağırlık basıyor, uykum geliyor, kendimi toparlayamıyorum” bunlardan bir kaçı.
Okuma alışkanlığının arzu edilen seviyede olmadığı sık sık dile getirilen bir mevzuu.
Anne babalarının, ninelerinin ve dedelerinin, hatta öğretmenlerinin elinde kitap, gazete,
dergi görmeyen bir çocuğu/genci okumaya teşvik etmek güçtür. Biz büyükler bu güçlüğü
kendimizce yenmeye çalışır, hatta onları zorlarız. Lâkin zorlamadan önce okuma alışkanlığı
edinilmeyişin sebepleri üzerinde fazla durmaz, çözüm yolları aramaya gitmez.
İşte, bahanelerin arkasına sığınmamak için bir fırsat! Okumayı sevmek, hızlı okumak,
kavramak üzerine ihtisas yapmış Sayın Sefa GÜRBÜZ’ün uzun uğraşlar neticesinde ortaya
koyduğu bu eser ile tanıştıktan sonra, sanırım okumalar daha da zevkli hale gelecektir.
Artık sayfalar serçe hafifliğinde çevrilecek, ikinci üçüncü sayfalar birbiri ardına
devrilecek, kavrama yeteneğinin artmasıyla soluklar yeni kitaplarda dergilerde alınacaktır.
Bunu umuyor, buna inanıyoruz. Değerli, araştırmacı-eğitimci yazarımız Sefa Gürbüz’ün de
vurguladığı gibi, “hızlı okuma becerisi, düzenli kitap okuma alışkanlığı ile kazanılır ve gelişir”
Teşekkürler Sefa Gürbüz; biz okurlara böyle bir hizmeti sunduğunuz için. Sonsuz teşekkürler.
Fatma PEKŞEN / Yazar
2
- YAZARIN ÖNSÖZÜ Merhaba,
Okuma ve algılama hızınızı artırabileceğiniz, dikkatinizi geliştirebileceğiniz profesyonel
bir çalışma sürecine başlamak üzeresiniz. Elinizdeki bu kitapta amaçlarınıza en uygun teorik
bilgileri, en etkin egzersizleri ve mükemmel uygulamaları bireysel çalışarak hedeflerinize
ulaşmanız çok kolay…
Okuma hızını artırmak isteyen insanlar genelde “Hızlı Okuma” kitapları satın alırlar ve
sadece o kitaptaki teorik bilgileri okuyarak okuma hızlarını artıracaklarını düşünürler.
Teorik bilgileri okuyup, kitapta önerilen teknikleri ve egzersizleri tam olarak
uygulamadıklarından dolayı hızlı okumanın “ne” olduğunu öğrenmekle yetinen çoğu kişi bu
beceriyi kazanamaz ve motivasyonlarını kaybederler. Hatta hızlı okumaya karşı önyargıları
bile oluşur. Bazıları da internetten indirdikleri “Hızlı Okuma Bilgisayar Programları” ile
bilgisayar başında kendi kendilerine çalışarak okuma hızlarını artırmaya çalışırlar. Bu grubun
da hedeflerine ulaşmaları yöntem yanlışlığından dolayı çok zor olur. Çünkü bilgisayar
programıyla hızlı okuma eğitimi, deneyimli eğitmenler gözetiminde yapılması gereken özel
bir eğitimdir ve bilgisayar ekranında yapışan egzersizler çok verimli olmayabilir.
Sefa GÜRBÜZ Yöntemi’nde ise klasik hızlı okuma tekniklerinin yanı sıra başka hiçbir
yerde bulamayacağınız yepyeni ve özgün teknikler de size sunulmuştur. Bu Yöntem;
basılı materyaller (kâğıt, dergi, gazete ve kitap) üzerinde yapılan egzersizleri ön plana
çıkarmaktadır. Böylece göz ve beyin koordinasyonu basılı materyal üzerinde daha iyi sağlanır.
Ayrıca bu yöntemde algılama hızını artıran, görsel&işitsel dikkati geliştiren ve dikkat
dağınıklığını en aza indiren egzersizler ve teknikler de mevcuttur.
Diğer yandan bu yöntem tasarlanırken, bilimsel veriler etkin şekilde kullanılmış;
bu alanda yazılmış yerli ve yabancı tez, makale, kitap vb. kaynak taramaları oldukça kapsamlı
bir şekilde yapılmıştır.
Bu yöntemin tasarlanma amacı: İnsanların gizli kalmış potansiyellerini açığa
çıkarmalarını sağlayacak teknikleri bilimi esas alarak bir araya getirmektir.
Çalışmalarınız süresince egzersizleri sabırla uygulamanız başarıya ulaşmadaki
en büyük yardımcınız olacaktır. Okuma ve algılama hızını artırmak ortalama zekâya sahip her
insanın başarabileceği bir beceridir.
Unutmayın ki hızlı okuma becerisi, düzenli kitap okuma alışkanlığı ile kazanılır ve gelişir…
“Başarabilirsiniz.”
Sefa GÜRBÜZ
Hızlı Okuma ve Dikkat Geliştirme Uzmanı
3
4
TEŞEKKÜR
Bana bu yöntemi geliştirmemi nasip eden Yüce Yaratıcı’ya…
Disiplini, sabrı ve birçok güzel şeyi öğrendiğim Anne ve Babama…
Bir yıl süren ve bazen günde 16 saati bulan yoğun çalışmalarımda
her an beni destekleyen ve büyük bir sabır gösteren biricik Eşime…
Yöntemi geliştirme sürecinde iken henüz dünyaya gözlerini açan ve
ilk duyduğu sözcükler, “Hızlı Okuma” olan sevgili oğlum Haktan Alp’e…
Müthiş fikirleriyle beni aydınlatan can dostum Hüseyin Alp’e…
İlkokuldan üniversiteye kadar eğitim-öğretim hayatımda emeği geçen
bütün öğretmenlerime…
Bu güzel eğitimi isteyen herkese ulaştırmam için %100 destek veren
Sivas Halk Eğitim Merkezi Müdürü Sayın Nihat MAZLUM’a…
Eğitimlerim sırasında geri dönütleriyle bu yöntemi daha da verimli hale
getirmemde bana ışık tutan tüm öğrencilerime…
Bilgi ve tecrübeleriyle destek veren tüm dostlarıma…
Ve insanlara yararlı bilgiler öğretmemi teşvik eden içimdeki çocuğa…
Sonsuz Teşekkürler…
5
AMAÇ VE HEDEF BELİRLEME
Bir işe başlamadan evvel; amaçlarınızı ve hedeflerinizi belirlemek,
o işi başarılı bir şekilde devam ettirmek ve sonuçlandırmakta çok
etkilidir. Amaçlarınızı ve okuma hızı hedefinizi belirledikten sonra
dikkat enerjisi o işe daha fazla yoğunlaşır. Amaçlarınız ve hedefleriniz
belli değilse, dikkat enerjisi dağılır.
NEDEN HIZLI OKUMA, ALGILAMA VE DİKKAT GELİŞTİRME?
Bu becerileri kazanmadaki en az 3 amacınızı aşağıya yazınız.
1. Amacım:_______________________________________________
2. Amacım:_______________________________________________
3. Amacım:_______________________________________________
HEDEFİM
Hızlı okuma ve Algılama becerisini kazanma sürecinde, okuma hızınızı
en az 2-3 kat artırabileceğinizi gibi dakikada 400 - 1000 kelime hıza da
ulaşabilirsiniz. Peki sizin hedefiniz kaç kelime?
MEVCUT OKUMA HIZIM : ________________
Kelime / 1 Dakika
OKUMA HIZI HEDEFİM : ________________
Kelime / 1 Dakika
BİR HAFTADA BİTİRMEYİ HEDEFLEDİĞİM KİTAP SAYISI __________
ÖNEMLİ OLAN HIZLI OKUMA TEKNİKLERİ SAYESİNDE DAHA FAZLA
KİTAP OKUMAKTIR. TEK BAŞINA HIZLI OKUMAK NE İŞE YARAR Kİ?
İSTER BAŞARACAĞINIZA, İSTERSENİZ BAŞARAMAYACAĞINIZA
İNANIN; HER İKİ DURUMDA DA SİZ HAKLI ÇIKARSINIZ…
6
HIZLI OKUMA & ALGILAMA
VE DİKKAT GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
SEFA GÜRBÜZ YÖNTEMİ
(4 AŞAMA EĞİTİMİ)
©
GENEL
AÇIKLAMALAR
7
8
BÖLÜM 1: MACERA BAŞLARKEN…
A. HIZLI OKUMA VE ALGILAMA NEDİR?
Hızlı okuma ve algılama tam bir dikkat meselesidir! Evet, işte aynen böyle…
Hızlı okuyan insanların ortak özelliği metin üzerine tam ve diri bir dikkatle
yoğunlaşabilmeleridir. Hızlı okuma ve algılama, uygulama düzeyinde bir
davranıştır ve eski okuma davranışını değiştirme sürecidir. Yeni davranışları
kazanma sürecinde dönüm noktası, eski davranışın yerine yenisini koyabilmektir.
Bu durum değişime açık insanlar için çok kolay olurken, kapalı olanlar için zorlu
bir süreçtir. Hızlı okuma davranışını öğrenirken, ilkokuldan bu yana güçlü bir
alışkanlık haline gelmiş kelime kelime okuma davranışının yerine görme alanının
genişliğinden yararlanarak bir bakışta en az 2 en fazla 5 kelimeyi birden blok
okuma, göz kaslarını daha çevik kullanarak göz sıçrama sayısını artırma ve
algılama sürecini hızlandırma becerilerinin kazanılması hedeflenmektedir.
Sefa GÜRBÜZ Yöntemi’nin temelini oluşturan eğitim teorilerinden
“Yapılandırmacı Yaklaşıma” göre hızlı okuma, yazı denilen şekillerin gözler
aracılığıyla hızlı bir şekilde anlamlandırma işlemini yapmak üzere beyne
gönderme işlemidir. Hızlı okumada gözlerin görevi, en kısa sürede daha fazla
yazıyı beyne göndermektir. Beynin görevi ise gözlerden gelen yazı denen şekilleri;
en kısa sürede anlamlandırma, keşfetme, yorumlama ve zihinde yapılandırmaktır.
Okuma ve kavrama işlemini yapan beyindir, gözler sadece yazıların fotoğrafını
çeker ve anlamlandırma işlemini yapması için beyne iletir.
OKUMA SÜRECİ 3 AŞAMADAN OLUŞUR:
1. GÖRME
: Kelimelerin algılanması (Göz)
2. TANIMA
: Algılanan kelimelerin tanınması (Beyin)
3. ANLAMA
: Tanınan kelimelerin anlamlandırılması (Beyin)
B. SEFA GÜRBÜZ YÖNTEMİ’NDE KULLANILAN AŞAMA VE TEKNİKLER
Bu yöntemde 4 Aşama mevcuttur, her aşamada kullanılan ve giderek seviyesi
artan teknikler 5 başlık altında toplanabilir:
1. GÖZ KASLARINI GELİŞTİRME
2. ALGILAMA HIZINI ARTIRMA
3. GÖRME ALANI GENİŞLETME (Kelime gruplarını okuma)
4. TARAMA HIZINI ARTIRMA
5. DİKKATİ GÜÇLENDİRME(Dikkat dağınıklığını en aza indirme)
9
B.1. GÖZ KASLARINI GELİŞTİRME
Gözün metin üzerindeki hareketi yani sıçrama hızı göz kaslarının hızlı
hareketlerine bağlıdır. Göz kaslarının geliştirilmesi sayesinde metin üzerindeki
hareket hızı artar ve beyne bilgi gönderme süresi azalır. Nasıl ki bir atletizm
sporcusu düzenli bir fiziksel çalışmayla bacak kaslarını güçlendirmek zorunda ise,
hızlı okumayı öğrenen bir kişi de göz kaslarını çevik hareketleri yapabilecek
düzeye gelinceye kadar güçlendirmelidir.
B.2. ALGILAMA HIZINI ARTIRMA
Teknoloji çağının insan hayatına birçok yenilik ve kolaylık sunmasına rağmen
zihin gücüne ve algılama hızına olumsuz etkileri vardır. Uzun süre TV izleyen ve
bilgisayar oyunlarıyla vakit geçiren insanların beyinlerinin çalışma sistemi ve
algılama hızı değişmektedir. Çünkü TV’de ve bilgisayar oyunlarında bilişsel
öğrenme süreci çok azdır. Algılama sistemi hazır bilgiye alışır ve yüzeysel çalışır.
Ancak günlük hayatta zihinsel çaba gösterilerek öğrenilmesi gereken birçok bilgi
ve üzerinde dikkatle çalışılması gereken işler mevcuttur. Algı sistemi TV ve
bilgisayardaki gibi yüzeysel çalışmaya alışmış insanlar yeni bilgiler öğrenirken ve
dikkatlerini sabit bir işe toplamaları gerektiğinde zorluk yaşarlar. Ders çalışmakta
zorlanan öğrencilerin çoğunda algılama sistemi, doğal yapısının dışında çok
yüzeysel ve verimsiz çalışmaktadır. İşte bu problemlere çözüm olarak
Sefa GÜRBÜZ Yöntemi’nde algılama sistemini doğal haline getirmeyi ve
hızlandırmayı amaçlayan oldukça etkili teknikler kullanılmaktadır.
B.3. YATAY VE DİKEY GÖRME ALANI GENİŞLETME
Gözün satır üzerindeki görme alanı elips şeklindedir. Yani okuma sırasında elipse
benzer (dairemsi) bir alan içerisindeki kelimeler görülür. Yavaş okuyan insanlar
bu dairemsi alan içerisine sadece bir kelimeyi yerleştirirler. İşte görme alanı
genişletme egzersizleri sayesinde tek kelimeye odaklanma alışkanlığımızı
bırakarak kelime gruplarına odaklanmaya başlarız. Artık gözün satır üzerinde
baktığı dairemsi alan içerisine birden fazla kelime sığmaya başlar.
Genişleyen yatay ve dikey görme alanı sayesinde bir bakışta en az 2 en fazla 5
kelime birden görmek mümkündür bu durum kelimelerin uzunluğuna göre
değişir. Böylece bir kitabın satırında ortalama 10-11 kelime olduğunu farz
edersek satırın durumuna göre okuma sırasında satır boyunca 2-3 göz
sıçraması(bakış) yeterlidir.
10
Örnek üzerinde inceleyelim:
KELİME KELİME OKUMA
(6 göz duruşu)
Hızlı okuma tam bir dikkat meselesidir.
2’lİ Kelime Grupları
(3 göz duruşu)
Hızlı okuma
tam bir
1
2
3’lü Kelime Grupları
(2 göz duruşu)
Hızlı okuma tam bir
TEK BAKIŞ
(1 göz duruşu)
1
2
3
4
5
6
dikkat meselesidir.
3
dikkat meselesidir.
2
1
1
1 Dakikada ortalama 150 kelime okuyan bir okuyucu, kelime kelime okuduğu için
ortalama 150 göz duruşu yapıyor demektir. Yani her göz duruşunda bir kelime
okuduğundan 150 göz duruşunda 150 kelime okur. Aynı okuyucu göz kaslarını
güçlendirerek 1 dakikadaki göz sıçrama sayısını artırdığında ve kelime gruplarıyla
okumayı öğrendiğinde okuma hızı değişimi şu şekilde olacaktır:
150 göz duruşu X 2’li Kelime Grubu
150 göz duruşu X 3’lü Kelime Grubu
300 göz duruşu X 5’li Kelime Grubu
=
=
=
=
=
=
Dakikada
Dakikada
Dakikada
Dakikada
Dakikada
Dakikada
300 Kelime
450 Kelime
600 Kelime
800 Kelime
1000 Kelime
1500 Kelime
B.3.1. AKTİF VE YANAL GÖRME ALANI
İnsan gözü iki farklı görme alanına sahiptir. Bunlardan “Aktif Görme Alanı”,
bakış sırasında net olarak görülen alanlardır. “Yanal Görme Alanı” ise,
aktif görme alanının dışında kalan ve net olarak görülemeyen alanlardır.
Aktif görme alanını genişleterek okuma esnasında kullanmaya başlamak,
hızlı okumak için dönüm noktasıdır. Çünkü ilkokuldan bu yana çok dar bir görüş
alanıyla kelimeleri tek tek okumaya alıştık. Aktif görme alanınızı genişleterek
en az 2 kelime okumaya başladığınız ilk zamanlarda kelime grubunu tam olarak
göremeyebilir ve anlayamayabilirsiniz. Pes etmeyin! Yeterli çaba gösterdiğinizde
hızlı okuma ve anlama beceriniz zamanla gelişecektir.
11
GÖZ DURUŞU (BAKIŞI)
Net Olmayan
Yanal Görme Alanı
DAİREMSİ (ELİPS)
Aktif Görme Alanı
Net Olmayan
Yanal Görme Alanı
B.3.2. GÖRME VE ALGILAMA SİSTEMİ
Gözlerimizin bir tanesinin retina tabakasında 125 milyona yakın Fotoreseptör
(ışık alıcı hücreleri) bulunmaktadır. Fotoreseptör hücreleri görünür ışığı dalga
boyuna yani rengine uygun olarak elektrik enerjisine çevirir. Bu uyarılar da
retinanın en iç tabakasında yer alan ganglion hücreleri uzantıları tarafından
oluşturulan optik sinir ile beyindeki görme merkezlerine ulaştırılır.
Okuma sırasında gözler metin üzerinde sürekli kayarak değil, sıçramalarla ilerler.
Kelimeleri algılayabilmek için kısa bir süre durur ve ardından sıradaki kelimelere
doğru sıçrama yapar. İşte bu duruşlar sırasında kelimeler göz tarafından
algılanıp beyine gönderilir. Özetle okuma işlemi sırasında göz hareketi:
Duraklama + Sıçrama + Duraklama …. şeklinde devam eder.
GÖRSEL ALGILAMA İŞLEMİNİ YAPAN FOTORESEPTÖRLER 2 ÇEŞİTTİR:
1. KONİ FOTORESEPTÖRLERİ: Retina tabakasında ortalama 5 milyon
Koni Fotoreseptör bulunur. Aktif görme alanını oluşturan hücrelerdir.
Koni Fotoreseptörler retina üzerinde “fovea” denen sarı renkli bir alanda
toplanmışlardır. Bir noktada toplanmaları neticesinde, aktif görme alanını
oluştururlar. Aktif görme alanı, bakış sırasında net olarak görülen alanlardır.
Okuma esnasında satır üzerinde Koni Fotoreseptörleri ne kadar aktif ve geniş
alanda kullanılırsa, gözün bir bakışta gördüğü kelime sayısı artar.
2. ÇUBUK FOTORESEPTÖRLERİ: Retina tabakasında ortalama 120 milyon
Çubuk Fotoreseptör bulunur. Çubuk Fotoreseptörleri retina üzerinde dağınık
halde bulunur. Bu sebeple yanal görme alanını oluştururlar. Yanal görme alanı,
aktif görme alanının dışında kalan ve net olarak görülemeyen alanlardır.
12
B.3.3. OKUMA ESNASINDA GÖZÜN HAREKETLERİ
Okuma sırasında gözler metin üzerinde sürekli kayarak değil, sıçramalarla ilerler.
Kelimeleri algılayabilmek için kısa bir süre durur ve ardından sıradaki kelimelere
doğru sıçrama yapar. İşte bu duruşlar sırasında kelimeler göz tarafından
algılanıp beyine gönderilir.
*Aşağıda yavaş ve hızlı okuyucuların göz hareketleri görülmektedir:
YAVAŞ OKUYUCUNUN GÖZ HAREKETLERİ
HIZLI OKUYUCUNUN GÖZ HAREKETLERİ
* Şekillerin Kaynağı: Hızlı Okuma Eğitiminin 10. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Hızlarına Ve Anlama
Düzeylerine Etkisi Yüksek Lisans Tezi - Aliye BOZAN, Çanakkale-2012
13
B.4. TARAMA HIZINI ARTIRMA
Metin üzerinde istenilen bir bilgiyi hızlıca bulma esasına dayanır. Bazı durumlarda
ihtiyacımız olan bilgiyi metnin tümünü okumaya gerek kalmadan, tarama işlemi
yaparak buluruz. Hızlı okuyucular aynı zamanda hızlı tarama becerisine sahip
olmalıdır. Hızlı taramayla birlikte dikkatin bir metin üzerinde artırılması da
sağlanmış olur.
B.5. DİKKATİ GÜÇLENDİRME
Dikkat, zihin enerjisinin herhangi bir işe yoğunlaştırılmasıdır.
Genel olarak 2 çeşit dikkat vardır: Görsel Dikkat ve İşitsel Dikkat.
Günümüz insanı teknolojinin baş döndürücü hızla değişmesi karşısında belki de
en büyük zararı dikkatini belirli bir işe toplayamama olarak görmüştür. Terimsel
adıyla “Dikkat Eksikliği”, “Dikkat Bozukluğu” olan probleme; cep telefonu,
bilgisayar, televizyon gibi sıklıkla maruz kalınan uyarıcılar sebep oluyor. Yapılan
bilimsel araştırmalarda sıklıkla bilgisayar oyunu oynayan, bilgisayar ve
televizyonlarda sürekli aksiyon&şiddet filmleri izleyen kişilerde “Dikkat Eksikliği”
sorununun görülme olasılığı çok daha yüksek. Dikkat bozukluğu, ilerleyen
yaşlarda yerini geç kalınan önemli randevular, unutulan işler, düzensizlik,
huzursuzluk, uykusuzluk, dengesizlik gibi şikâyetlerle mesleki ve sosyal hayatı
etkilemeye başlıyor. Kadınlarda ve erkeklerde benzer özellikler sergilese de kimi
zaman önemli farklılıklar içerebiliyor. Dikkat bozukluğu probleminin erkeklerde
hızlı araba kullanma, bağımlılıklara yatkınlık, çabuk sıkılma, sabırsızlık; kadınlarda
ise alışveriş bağımlılığı, duygusal olarak aşırı hassasiyet, tepkisel davranışlar gibi
şekillerde kendini gösteriyor.
B.5.1. HIZLI OKUMA VE DİKKAT İLİŞKİSİ
Hızlı okuma becerisinde dikkat çok önemlidir. Dikkat dağınıklığı önlenmeden
yapılacak hızlı okuma, meyvesiz ağaca benzer. İşte bu sebeple Sefa GÜRBÜZ
Yöntemi içerisinde dikkat geliştiren birçok egzersiz mevcuttur:
- Görsel Dikkati artırmak için tek mum çalışması(Bakınız: Sayfa 37)
- İşitsel Dikkati artırmak için şarkı dinleme çalışması ile egzersizlerin yoğun müzik
eşliğinde ve sakız çiğneyerek yapılması oldukça verimli sonuçlar alınması sağlar.
Dikkat Eksikliği’nin psikolojik bir rahatsızlık düzeyinde olup olmadığına dair tanı
ve tedavi mutlaka bir psikolog ve hekim işbirliğinde yapılmalıdır. Bu kitaptaki
teknikler herhangi bir tedavi niteliği taşımamakla beraber, tıp tedavisiyle
birlikte dikkati güçlendirme amaçlı kullanılabilir.
14
B.5.2. ÖĞRENCİLERDEKİ VE YETİŞKİNLERDEKİ DİKKAT DAĞINIKLIĞI
SEBEPLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Dikkat dağınıklığı, özellikle son 10 yılda daha belirgin bir şekilde yaşanan sorun
haline gelmeye başlamıştır. Çünkü son 10 yılda teknolojinin baş döndürücü hızda
ve her geçen gün gelişmesiyle özellikle yoğun görsel&işitsel uyarıcılar olan
televizyonlar, bilgisayarlar ve akıllı telefonlar aracılığıyla hayatımızın neredeyse
her anını doldurmuştur. Bu cihazlardaki görsel uyarıcıların yoğun etkisi altında
kalan insan beyni; sıra öğrenmeye, kitap okumaya ve zihinsel aktivitelere
geldiğinde aynı yoğunlukta görsel uyarıcı göremeyince tam kapasite
çalışamamaktadır. Bu yüzden uzun süre televizyon izleyen, bilgisayar başında
vakit geçiren; sıklıkla aksiyon ve şiddet içeren filmleri izleyen kişilerde dikkatini
sabit bir işe toplayabilme becerisi zayıflamaktadır.
Teknik olarak açıklamak gerekirse: Bilgisayar ve televizyon ekranlarındaki
görüntüler aslında resimlerin peş peşe görüntülenmesiyle meydana gelir.
Ekranlarda 1 sn’de gösterilen resim sayısı görüntünün kalitesini belirler ve
Hertz(Hz) cinsinden ölçülür. Örneğin 60 Hz hızda çalışan bir bilgisayar ekranında
saniyede 60 resim oluşturulur. Ekranda oluşturulan resim sayısı dakikada 3600,
saatte ortalama 200 Bin’dir. Üstelik ekranlardaki görüntüler izlenirken insan
beyni gelen hazır bilgileri işlerken zihinsel performans yoktur. Yani bireysel
öğrenme süreci gerçekleşmediğinden zihin tembelleşmeye başlamaktadır.
1 saat boyunca 200 bin adet hazır resim görmeye alışan beyin, zihinsel
performans gerektiren sabit bir iş üzerinde çalışırken dikkat dağılır, kişinin canı
sıkılır, başlanılan birçok işin devamı gelmez… İşte dikkat dağınıklığı olan
öğrencilerin okul başarılarının düşük olmasının ve ders çalışmaya başladıktan
kısa süre sonra hayal âlemine girmesinin temel sebebi budur. Çünkü hazır
görüntülere alışan beyin yeni bir bilgi öğrenirken zorlanmaya başlar. Algılama hızı
düşer, zihin hantallaşır, unutkanlıklar başlar ve kişinin öğrenme süreci yavaşlar…
Hızlı okuma ve dikkat geliştirme teknikleriyle bu sorun aşılabilir böylece ders
çalışma ve kitap okuma alışkanlığı kazanmak kolaylaşır.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:
1. Uzun süre TV izlemekten, bilgisayar başında günlük 2 saatten fazla vakit
geçirmekten uzak durunuz.
2. Dikkat geliştirme egzersizleri yapınız. Örneğin düzenli kitap okumak zihin
tembelliğini giderir ve dikkati güçlendirir.
3. Aksiyon ve şiddet içeren filmleri olabildiğince az izleyiniz.
4. Koşuşturmaca ile geçen hayatımızda kitap okumaya da günlük en az 30 dk.
ayırabilmek için Hızlı Okuma Tekniklerini öğrenerek kısa zamanda daha fazla
sayfa kitap okumayı alışkanlık haline getiriniz.
15
C. OKUMA HIZINI YAVAŞLATAN ALIŞKANLIKLAR
Okuma hızını ve anlama oranını düşüren okuma frenleri vardır.
Hızlı Okuma Tekniklerini uygularken bu frenlerin farkında olmak ve çözüm
stratejilerini uygulamak gerekir. Aksi halde okuma hızını artırmak zorlaşır.
1. HECE HECE - KELİME KELİME OKUMAK
Nedeni : Okumanın parçadan bütüne doğru öğretilmesi (harf, hece, kelime)
Sonucu : Okuma hızı düşer, anlama zorlaşır, geri dönüşler artar
Çözümü : Blok okuma egzersizleri, göze ritm kazandıran egzersizler
2. İÇTEN VE DIŞTAN SESLENDİRME YAPMAK(Dudaktan ve gırtlaktan)
Nedeni : Tekrarlayarak öğrenme anlayışı (Ezbercilik)
Sonucu : Okuma hızını yavaşlatmasının yanı sıra, anlamayı da zorlaştırır.
Çözümü : Blok okuma egzersizleri, göze ritm kazandıran egzersizler
3. BİLİNÇSİZ OKUMAK
Nedeni : Bir amaç gütmeden, gayri ihtiyari ve plansız okumak.
Sonucu : Bilgilerin akılda kalmasına engel olduğu gibi sıkılmalara neden olur.
Çözümü : Okuma ve öğrenme yöntemlerini öğrenmek.
4. VERİMSİZ OKUMA ORTAMI
Nedeni : Işıklandırma ve havalandırma dengesizliği. Çalışma yerinin verimsizliği.
Sonucu : Göz çabuk yorulur. Dikkat dağınıklığı yaşanır ve okuyucu sıkılır.
Çözümü : Öğrenmeye uygun okuma ortamı oluşturmak.
5. OKUDUĞUNU ANLAYAMAMAK VE YAVAŞ OKUMAK
Nedeni : Okuma alışkanlığının olmayışı/Kelime hazinesinin az oluşu
Sonucu : Okuma iştahını olumsuz etkiler. Okuma ve öğrenme verimini düşürür.
Çözümü : Daha çok okumak. Kelime bilgisini geliştirmek. Öğrenmeyi öğrenmek.
6. GÖZ İDMANSIZLIĞI
Nedeni : Göz kaslarının zayıf düşmesi ve göz tembelliği.
Sonucu : Okuma sürecinde gözler çabuk yorulur, ağrır ve uyku gelir.
Çözümü : Göz kondisyonunu yükseltici egzersizler yapmak.
7. PSİKOLOJİK NEDENLER / DİKKAT EKSİKLİĞİ
Nedeni : Okuma sürecinde konsantre olamamak.
Sonucu : Okunan bilgi anlaşılmaz ve öğrenme düzeyi düşer.
Çözümü : Okuma ritüelleri geliştirmek ve buna uygun okumak.
8. HIZLI OKURSAM ANLAYAMAM İNANCI
Nedeni: Önyargılara bağlı kaygı ve endişeler.
Sonucu : Sürekli evham yaşayıp okumayı ve öğrenmeyi zorlaştırır.
Çözümü : Mantığa dayalı “hızlı okuma tekniklerini” kararlı biçimde uygulamak.
16
D. ÖLÜMCÜL SORU: Hızlı okursam anlama oranı düşer mi?
Hayır düşmez, tam tersine artar. Fakat okuma hızını artırmaya çalıştığınız ilk
zamanlarda amaç algı sistemini hızlandırmak ve beyni yüksek hızda okumaya
alıştırmak olduğu için ilk etapta okuduklarınızı tam olarak anlamakta zorluk
yaşayabilirsiniz. Gerekli egzersizleri uyguladıkça gözlerimizi blok okumaya ve
beyni yüksek okuma hızına alıştırdıktan sonra artan dikkatiniz sayesinde anlama
oranınız her geçen gün daha yükselir. Bu konuda sabırlı olmanız çok önemlidir.
DİKKAT! Hızlı okuma tekniklerini öğrenme sürecinin ilk 2-3 haftasında
egzersizleri çok iyi derecede anlama kaygısını bir kenara bırakarak
uygulamamız gerekir. Yani kendinizi anlamak için çaba gösteriniz ancak
elinizden geldiği kadarıyla…
Hızlı okuma tekniklerini uygulayan bir okuyucunun anlama oranının daha
yüksek olmasının genel olarak 3 sebebi vardır:
1. İnsan beyni çok hızlı çalışır. Yavaş okuyan bir insanın göz kasları çevik olmadığı
için beyne gönderdiği bilgi az olur, bu yüzden beyin kalan boşluğu başka şeylerle
doldurur. Ortalama zekâya sahip her insan dakikada 600-800 kelime okuyabilecek
göz ve beyin sistemine sahiptir. Eğer okuma hızı 150 kelime/dakika okursa beyin
kalan zihin kapasitesini hayallerle, dışarıdan gelen seslerle doldurur, bu sebeple
yavaş okuyan bir insanın uykusu gelir, sıkılır ve okuduğunu tam olarak anlayamaz.
2. Gözlerin bütüne odaklanması ile anlama oranı artar. Yani bir sıçrayışta yalnızca
bir kelime okuyan bir okuyucu 6 kelimelik bir cümleyi 6 sıçrayışta okuyabilir. 6
sıçrayış demek veriyi 6 defa, “alma-uyarıya çevirme-gönderme-anlamlandırma”
sürecini tekrar tekrar yapmak demektir. Beyine gelen 6 birimlik verinin işlenmesi
daha uzun sürer. Hâlbuki 6 kelimelik bir cümleyi 1 ya da 2 sıçrama ile okuyarak
algılama sürecini kısaltmış oluruz.
3. Uzun cümlelerde ya da paragraflarda kelimeler tek tek okunduğunda cümlenin
başlangıcı unutulur. Bu sebeple okuyucu için geri dönüş yapma ihtiyacı doğar.
Çünkü insandaki kısa süreli belleğin kapasitesi 7±2 birim ilkesiyle çalışır yani en az
5 en fazla 9 bilgi parçacığını hafızada tutabilir. 15 kelimeden oluşan uzun bir
cümlenin kelimeleri tek tek okunduğunda ilk kelimeler unutulur, anlama azalır.
ÖNEMLİ UYARI: Okuma hızını artırma egzersizlerini uygularken ilk zamanlarda
okuduğunuzu tam olarak anlamakta zorluk yaşarsanız, “ANLAYAMIYORUM”
yerine “ZAMANLA DAHA İYİ ANLAYABİLİRİM” cümlesini kullanınız.
Eğer “ANLAYAMIYORUM” derseniz, beyniniz tüm gücünü anlaMAmanız için
seferber eder ve kendini bloke eder! Zamanla daha iyi ANLAYABİLİRSİNİZ…
17
E. OKUMA HIZI - ANLAMA ORANI GELİŞİM GRAFİĞİ
Hızlı okuma becerisini kazanma sürecinin ilk başlarında hedeflenen kazanımlar:
Gözün ritmik hareketlerini hızlandırmak, görme alanını genişletmek ve algılama
hızını artırmaktır. İşte ilk etapta okuduğunuzu tam olarak anlamakta zorluk
yaşamanız doğaldır, çünkü öncelikle gözlerin blok okuma becerisini kazanması
gerekir. Ardından zamanla beyin de hızlı okuma ve anlamaya uyum sağlar.
Özetle hızlı okuma becerisini kazanma sürecinde, ilk zamanlarda egzersizleri
yaparken okuduğunuz her şeyi tam olarak anlamasanız da “ZAMANLA DAHA İYİ
ANLAYABİLİRİM” düşüncesiyle öğrendiğiniz hızlı okuma tekniklerini düzenli kitap
okuyarak uyguladığınız sürece anlama oranınız her geçen gün artacaktır.
GRAFİĞİN YORUMU:
Yukarıdaki grafikte sürekli çizgi okuma hızını; kesik çizgi ise anlama oranını
göstermektedir. Okuma hızı eğitim sırasında ve düzenli çalışma ile artış gösterir.
Ancak anlama oranı ilk başlarda düşerken; hızlı okuma teknikleri kullanarak her
gün düzenli kitap okunduğunda anlama oranı, hızlı okuma hızıyla birlikte artış
göstermektedir. Bu da sabırla ve azimle kitap okumaktan geçer.
DİKKAT! Hızlı okuma kursu sonrasında kursta öğrenilen teknikleri kullanarak
düzenli kitap okumayan kursiyerlerin okuma hızı ve anlama oranı çok yüksek
seviyelere çıkaMAmaktadır. ( Eğitimden önceki hıza göre 2-3 kat artış gözlenir
ancak çok yüksek hızlara ulaşmak için kitap kurdu olmaktan başka yol yok…)
18
F. YENİ ALIŞKANLIK KAZANMADA “REDDETME” SÜRECİ
Alışkanlıkları değiştirme sürecinin başlangıcında çoğu insanda “reddetme” tepkisi
oluşur. Hızlı okuma ve algılama alışkanlığını kazanma sürecinde de çoğu kişide
“reddetme” davranışları gözlenir. Bu aslında doğal bir süreçtir. Çünkü yıllardır
alışılagelmiş kelime kelime okuma alışkanlığının yerine kelime gruplarıyla ve daha
hızlı okuma becerisi kazanmak ilk zamanlarda bilinçaltı tarafından reddedilir.
Reddetme sürecini hızlandıran temel etken hızlı okuma becerisini kazanma
sürecinin ilk zamanlarında kişinin okuduğunu tam olarak anlayamamasıdır.
Anlama oranı, öğrenilen hızlı okuma tekniklerini 40 gün boyunca her gün kitap
üzerinde uygulayarak artar. Bu durumun farkında olmanız ve sabır göstermeniz
reddetme sürecini kolayca atlatıp “değişime” ayak uydurmanıza vesile olur.
Ayrıca her alışkanlık kazanma sürecinde olduğu gibi kişinin başarı inancı tam
ise zamanla “reddetme” duygusu yerini “değişime” bırakır.
GRAFİĞİN YORUMU:
Başlangıçta çok güçlü olan reddetme oranı zaman geçtikçe azalmaktadır.
Ortalama 40 gün sonra “reddetme” yerini “değişime” bırakır. İşte önemli olan
ortalama 40 gün sabrederek ilgili davranışı kazanacak çalışmaları yapmaktır.
19
G. OKUMA HIZI VE ANLAMA ORANI ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILIR?
Okuma hızı ölçümünden önce bilmeniz gereken şeyler var: Okuma hızı metnin
yapısına, türüne ve zorluğuna göre değişir. Metin içerisinde de önemli-önemsiz
bilgilere göre değişen hızlarda okunur. Önemli bilgilerin olduğu satırlarda hız
yavaşlarken genel bilgilerin olduğu satırlarda ise hız artar. Yani, hızlı bir okuyucu
roman okurken hızının en yüksek değerlerine çıkabilirken, teknik bilgilerle dolu bir
makaleyi ya da edebi şiiri aynı hızda okuyamaz. Elbette o makaleyi hızlı okuma
becerisiyle normalden daha hızlı okur ve anlar ama yüksek hıza ulaşamaz.
Bu durumu dikkate alarak okuma hızı ve anlama oranı ölçümüne göz atalım:
Okuma hızı bir dakikada okunan kelime sayısıdır ve Anlama oranı 10 soruluk bir
teste göre yüzde olarak hesaplanacaktır.
OKUMA HIZI = ( Toplam Kelime Sayısı / Okuma Süresi ) X 60
ANLAMA ORANI(%) = Doğru Cevap Sayısı X 10
H. 1. NE KADAR HIZLI OKUYABİLİRİZ?
Her şeyden önce şunu bilmek gerekir ki: Hızlı okumakla beraber ne kadar çok
okuduğumuz önemlidir. Aksi halde okuma hızı sadece sınavlarda bize yardımcı
olur ancak kitap okuma alışkanlığı olmadan geliştirilmesi mümkün değildir.
Yetişkin bir okuyucu dakikada ortalama 150 kelime okur. Hızlı okuma eğitimi
sonrasında ise dakikada 300-500 kelime hıza ulaşanlar olduğu gibi 600-800
kelime hızına erişenler de olabilmektedir. Yani okuma hızını en az 2 kat
artırabilenler olduğu gibi 3 kat ve üstüne erişenler de olabilmektedir.
Bu başarı şu kriterlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir:
1. İstek + İnanç + Motivasyon + Sabır = Başarı
2. Dakikadaki göz sıçrama sayısını artırma
3. Kelime gruplarıyla okuma becerisini kazanabilme
4. Kitap okuma alışkanlığı
Bu beceriyi isteyen ve egzersizlere düzenli çalışan herkes başarabilir.
Ancak 1000 kelime ve üzeri okumak daha fazla çaba ve zaman gerektiren bir
beceridir. Fotoğrafik (Görsel) hafızası güçlü yaratılmış ve bu yeteneği kullanabilen
kişilerin teknikleri uygulayarak yüksek hızlara ulaşma ihtimali daha yüksektir.
Örneğin, 9. Cumhurbaşkanımız Süleyman DEMİREL Hızlı Okuma Eğitimi almıştır;
okuma alışkanlığı sayesinde de dakikada ortalama 1000 kelime okumaktadır.
ABD Başkanlarından John Kennedy de okuma hızı ortalama 1500 kelime/dk. dır.
20
OKUMA HIZI ANALİZ TABLOSU
DÜZEY
OKUMA HIZI
(1 dakikada okunan kelime sayısı)
ANLAMA
YÜZDESİ
100 - 150
% 30 - 50
150 - 250
% 30 - 70
250 – 400
İdeal Okuma Hızı
% 50 - 80
400 - 1000
% 30 - 50
1000 - 1500
% 30 - 50
ÇOK ZAYIF
Göz Tembelliği,
Görme Bozukluğu ya da
Zihin Tembelliği kaynaklı
ORTALAMA
Türkiye Ortalaması
HIZLI
Basit Tekniklerle
Ulaşılabilecek Hız
ÇOK HIZLI
Profesyonel Eğitimle
Ulaşılabilecek Hız
MÜKEMMEL
Profesyonel Eğitim
ve yoğun çaba gerekir
H.2. DAKİKADA BİNLERCE KELİME OKUYABİLİR MİYİZ?
Hızlı okuma teknikleri eğitimleri sırasında belki de zihinleri en fazla meşgul eden
soru budur. Maddeler halinde bu önemli sorunun cevabını verelim.
1. Yapılan bilimsel çalışmalarda insan beyninin dakikada ortalama 400-600 kelime
okuma gücüne sahip olduğu tespit edilmiştir. İstisnai olarak Görsel hafızası güçlü
insanların bu hızı okunması kolay metinlerde 1500 kelime/dakika hıza ulaştırdığı
bilinmektedir. (Ayrıca okuma hızı sabit değildir, metnin yapısına göre değişir.)
2. Seçmeli okuma veya ön okuma adı verilen okuma türleri mevcuttur.
Bu okuma türlerinde metnin tüm kelimelerini okumak yerine, çok önemli
bilgilerin bulunduğu kısımlar geniş görme alanı sayesinde kısa sürede taranabilir.
Bu tür okumada anlama oranı oldukça düşüktür ve “okuma zevkinden”
bahsedilemez. Seçmeli (ön okuma) esnasında sadece birkaç kelime
okunduğundan kısa sürede metindeki kelimelerin tamamı okunmuş zannedilir.
3. Ülkemizde bu işin ticari anlamda değer kazanması, meseleyi abartılı reklam
malzemesi konumuna getirdiğinden; bu durum hızlı okuma tekniklerine karşı
önyargılar oluşturmakta ve insanımız önyargıları sebebiyle bilimi temel alan hızlı
okuma eğitimlerinden mahrum kalmaktadır.
ÖNEMLİ OLAN: Okuma hızını abartısız ve makul seviyede (2,3 ya da 4 kat) artırıp,
bu sayede okunan kitap sayısını artırmaktır. Çok yüksek hızlarda okuma zevki
azalır; insan okuduğundan zevk almaz ve okuduklarını hayatında uygulamaz ise
gerçek okuma yapmış olamaz.
21
İ. OKUMA HIZI SABİT MİDİR, HER METİN AYNI HIZDA OKUNUR MU?
Okuma hızı metnin yapısına, türüne ve zorluğuna göre değişir. Metin içerisinde
de önemli-önemsiz bilgilere göre değişen hızlarda okunur. Önemli bilgilerin
olduğu satırlarda hız yavaşlarken genel bilgilerin olduğu satırlarda ise hız artar.
Yani, hızlı bir okuyucu roman okurken hızının en yüksek değerlerine çıkabilirken,
teknik bilgilerle dolu bir makaleyi ya da edebi şiiri aynı hızda okuyamaz.
•
Özetleyecek Olursak:
Okuma hızı her metnin yapısına ve zorluğuna göre değişir.
•
Bir metin içerisinde de bilgilerin yoğunluğuna göre okuma hızı değişir.
•
Edebi şiirler hızlı okunamaz. Hızlı okuma tekniklerini bilen okuyucular aynı
zamanda yavaş da okuyabildikleri için şiirleri edebi üslupla okuyabilirler.
J. PARAGRAF SORULARI HIZLI OKUNABİLİR Mİ?
Elbette! Sınavlardaki paragraf soruları hızlı okuma teknikleri kullanılarak
daha kısa sürede ve doğru olarak çözülebilir. Ancak zihin tembelliği olan kişiler
hızlı okuma teknikleriyle bol bol kitap okuyarak öncelikle algı sistemini
hızlandırmalı ve okuduğunu anlama oranını yükseltmelidir. Kitap okumadan
kavrama gücünü artırmak un olmadan ekmek yapmaya benzer…
K. HIZLI OKUMA ALIŞKANLIĞI UNUTULUR MU?
Hızlı okuma alışkanlığı; araba sürmek, yüzmek, gitar çalmak gibi “psikomotor”
yani beden-zihin ilişkisi olan bir beceridir. Sürücü ehliyetine sahip olup araba
sürmeme ya da yüzmeyi öğrendikten sonra uzun yıllar yüzmeme durumunda
bu becerileri yapabilme yetisi azalır. Hızlı okuma ve algılama tekniklerini öğrenen
birinin unutmanın önüne geçebilmesi için öğrendiklerini devamlı olarak
uygulayarak alışkanlığa dönüştürmesi gerekir. Böylece hızlı okuma becerisi
gelişerek devam eder.
Hızlı okuma becerisini sürdürebilmek için en önemli üç aktivite:
1. Düzenli Kitap Okuma Alışkanlığı (En önemlisi)
2. Hızlı okuma tekniklerini her zaman ve her yerde uygulamaya devam etmek
3. Hızlı okuma alışkanlığını istikrarla sürdürme, kelime kelime okuma alışkanlığını
terk etmek(2-5 kelime grubuyla okumaya devam etmek)
22
L. HIZLI OKUMA VE GÖZ SAĞLIĞI
Gözlerin aktif kullanıldığı her işte olduğu gibi egzersizleri uygularken de
göz sağlığına dikkat etmek gerekir. Çalışmalar sırasında bir sonraki başlıkta
açıklanacak olan “Gözleri dinlendirme tekniklerini”nden en az birini her 10’dk da
bir uygulayınız.
Bunun yanı sıra göz doktorları tarafından da tavsiye edilen “göz kaslarını
güçlendirme egzersizlerinin” göz sağlığına şu açıdan yararı bulunmaktadır:
1. Televizyon, bilgisayar ve akıllı telefonlara sürekli bakmaktan kaynaklanan
“Göz Kasları Tembelliği” ne sahip kişilerde göz kasları zayıflar. Göz egzersizleri
sayesinde göz kasları daha iyi çalışır ve güçlenir. Böylece göz kaslarının tembelliği
sorunu ortadan kalkar ve gözler okuma esnasında daha hızlı hareket eder.
2. Hızlı okumayla birlikte zamandan tasarruf sağlanır. Böylece okuma için ayrılan
süre kısalacağı için gözler daha az yorulur.
3. Hızlı okuyan bir insanın göz sıçramaları daha az sayıdadır. Çünkü bir bakışta
birden fazla kelimeye odaklanılır. Böylece daha az sayıda sıçrama yapan gözler
hemen yorulmaz ve uzun süreli okumalarda problem yaşamaz.
Yukarıda bahsedilen “Göz Kasları Tembelliği” ile kastedilen, bir göz hastalığı
olarak bilinen göz tembelliği değil, uzun süre TV ve Bilgisayar ekranına sabit
bakmaktan dolayı göz kaslarının çevikliğini yitirmesiyle ortaya çıkan durumdur.
“Göz Tembelliği Hastalığı” ise tanı ve tedavisi mutlaka bir göz doktoru
tarafından yapılması gereken ciddi bir hastalıktır.
M. GÖZLERİ DİNLENDİRME TEKNİKLERİ
1. Avuç içlerini birbirini sürtüp ısıtınız ve gözlerinizi üzerlerine bastırmadan
kapatınız. En az 10 sn bekleyiniz.
2. Göz masajı yapınız. Parmak uçlarınızla, kaş altına, gözlerin etrafına hafif
vuruşlar yapınız.
3. Gözlerinizi kapatıp “zihinsel canlandırma”lar yapınız. Örneğin, başarmak
istediğiniz herhangi bir şeyi “başarmış olduğunuz halinizi” canlandırabilirsiniz.
N. LENS KULLANIMINDA GÖZ KASLARI EGZERSİZLERİ
Lensler göz hareketinin çevikliğini ve sıçrama hızını düşürebilir.
Hızlı okuma egzersizleri yaparken lenslerin çıkarılarak, yerine gözlük kullanılması
yerinde olacaktır. Egzersizlerden sonra lensler tekrar takılıp kullanılabilir.
23
O. HIZLI OKUMA VE ALGILAMADA RiTiM KAZANMA TEKNİĞİ
Okuma ve anlamlandırma sürecinde algılama sistemimizde kelimeler üzerindeki
göz sıçramaları arasında bir ritim mevcuttur. Hızlı okuma esnasında algı ritmini
hızlandırmak en önemli becerilerden biridir. Bu ritim “metronom” adı verilen
bilgisayar programı yardımıyla hızlandırılabilir. Metronomun periyodik vuruş
seslerinin yanı sıra çeşitli müzikler de dinleyerek birçok uyarıcı içerisinde işitsel
dikkatinizi güçlendirebilirsiniz.
Bir yandan müzik dinlerken, bir yandan metronomun ritmik sesi ile okuma
egzersizleri yapmanız, algı sisteminizi birçok uyarıcı içerisinde aktif olarak
kullanabilmeniz için etkili bir tekniktir. (Algıda Seçicilik Kuramı)
P. DUDAK KIPIRDATMA & İÇTEN SESLENDİRME ALIŞKANLIĞI
Okuma sırasındaki iç sesi 3 farklı açıdan ele almak gerekir:
1. Dudaktaki ve dildeki iç ses
2. Boğazdaki iç ses
3. Zihindeki iç ses.
Okurken dudak kıpırdatmak, dili oynatmak ve boğazdan seslendirme yapmak
ilkokuldan kalan ve okuma hızının artmasına en büyük engel olan alışkanlıklardır.
Dolayısıyla, eğer okurken sizi yavaşlatan bu alışkanlıklardan herhangi biri varsa
bunu terk etmeniz gerekiyor. (Ancak ezber yaparken dudak iç sesi kullanılabilir)
Okurken sakız çiğnemek, hem dudak kıpırdatmayı engeller hem de dikkati artırır.
Diğer yandan zihinde yapılan iç ses ise okuduğumuzu anlamamız için önemlidir.
Dolayısıyla okuduğumuz kelimeleri zihnimizde tekrarlamak gerekir. Ancak çok
yüksek hızlara ulaşabilmek için hızlı okuma sırasında zihinsel içsel ses bazen çok
hızlanırken bazı yerlerde yapılmaz. (Zihinsel iç ses yok edilemez ama azaltılabilir
veya çok hızlandırılabilir). Bu beceriye sahip olmak için okuyucunun kelime
hazinesi çok zengin olmalıdır yani kelimeleri çok iyi tanımalıdır.
KELİME HAZİNESİNİ GELİŞTİRMENİN ÖNEMİ:
Kelime hazinesini geliştirmenin en etkili yolu düzenli kitap okumaktır.
Kelime hazinesi geliştikçe artık kelimeler bir resim gibi algılanmaya başlar
ve zamanla tanınan kelimeler için zihinsel içten seslendirmeye gerek duyulmaz.
Metin içerisinde zihinsel iç seslendirmeyi ortadan kaldırmak mümkün değildir
ancak kelime hazinesi geliştikçe sadece belli yerler rap şarkıcıları gibi çok hızlı
bir şekilde zihin boyutunda içten seslendirilerek yavaşlama engellenmiş olur.
24
R. ÇALIŞMA SÜRECİNDE NEYE İHTİYACIM VAR?
Hızlı okuma ve algılama alışkanlığı, egzersizlerin tam ve istenilen düzeyde
yapılmasıyla yerleşen bir beceridir. Bu süreçte öğrencilerin bir kısmı daha ilk
başta pes ederler. Açıkçası hemen pes eden bir kişiye dünyadaki hiçbir hızlı
okuma eğitmeni ya da tekniği, hızlı okumayı alışkanlık düzeyinde öğretemez.
Sefa Gürbüz Yöntemi’nde bulunan egzersizler, eksiksiz ve istenilen sıklıkla
yapıldığında ortalama zekâya sahip her insan okuma ve algılama hızını artırabilir.
Hızın artış oranı ise şu 4 faktör doğrudan etkilemektedir:
1. İSTEK: Hızlı okumayı ve algılamayı öğrenmeyi gerçekten istiyor musunuz?
2. İNANÇ: Başaracağına dair inancınız yeterli düzeyde mi?
3. MOTİVASYON: Çalışma motivasyonunuz yeterli mi?
4. SABIR: Egzersizleri uygulama sürecinde göstereceğiniz sabır yeterli mi?
S. SEFA GÜRBÜZ YÖNTEMİ’Nİ NASIL UYGULAYABİLİRİM?
Sefa GÜRBÜZ Yöntemi’nde 4 aşama bulunmaktadır. Kolaydan zora doğru
aşama aşama ilerlersiniz. Uygulama sürecinde şu noktalara dikkat ediniz:
1. Dikkatinizi Geliştirmek için: Her aşamadaki dikkat geliştirme egzersizlerini bir
hafta içerisinde 3 farklı gün, günde en az 1 saat süreyle çalışınız. Bir aşamaya 1
hafta zaman ayırdıktan sonra sonraki aşamaya geçiniz. Yani 4 aşamayı her hafta
bir aşama olmak üzere toplam 4 haftada bitiriniz.
2. Okuma Hızınızı Artırmak için: Günlük yapılması gereken çalışmalar kitabın
sonunda bulunan ekler bölümündeki “Günlük Çalışma Planı’ nda açıklanmıştır.
(Bakınız: Sayfa 303’te bulunan EK-8)
4. Görme Alanı Genişletme Egzersizleri ve Göz Açıp Kapatma Tekniği:
“Görme alanı genişletme egzersizlerini” uygularken gözlerinizi açıp-kapattıktan
sonra o nesneye tekrar odaklanabilirsiniz. Göz açıp kapatma, görüntüyü
netleştirir, tekrar odaklanmayı sağlar.
5. Çalışma Sayfasını Biraz Uzak Mesafeden Okuma ve Görüş Alanı İlişkisi:
Çalışma sayfasına normalden biraz uzak ve sayfanın tam karşısından bakarak
çalışmak, aktif görme alanından en yüksek seviyede yararlanmayı kolaylaştırır.
25
T. OKUMA HEDEFİ BELİRLEME
Okumaya başlamadan önce hangi amaçla okunduğunu, ne kadar süre ya da kaç
sayfa okunacağının belirlenmesidir. Hedef belirlemenin bir enerjisi vardır ve bu
enerji, motivasyonu artırır. Hedef belirlenerek yapılan okumaların amacı belli
olduğu için, insan zihni o amaca göre çalışmaya başlar. Örneğin bir kişi okumaya
başlamadan önce “ne için okuduğunu, ne kadar okuyacağını, vb. belirlerse
okuma süreci daha verimli tamamlanır.
•
•
•
Örnek Hedef Cümlesi 1: Hedefim kitabın 50 sayfasını okumaktır…
Örnek Hedef Cümlesi 2: Hedefim yarım saat kitap okumaktır…
Örnek Hedef Cümlesi 3: Hedefim günde en az 300 soru çözmektir…
U. OKUMA MOTİVASYONU
Okunması planlanan kitabı sonuna kadar zevkle okuyabilmek için okuma
motivasyonu adımlarını uygulayabilirsiniz. Yeni bir kitap okumaya başlandığında
ilk olarak “Ön Okuma” yapmak yani kitapla tanışmak çok önemlidir.
OKUMA MOTİVASYONU ADIMLARI
1. Adım: Okuma Hedefi Belirle: Hangi amaçla, kaç sayfa okuyacağınızı ve
kaç dakika okuyacağınızı belirleyiniz.
2. Adım: Ön Okuma: Okuyacağınız sayfalardaki başlıklara, resimlere göz gezdirip
kılavuz hareketleri kullanarak konu hakkında ön bilgi alınız
3. Adım: Tam Okuma: Hızlı Okuma Tekniklerini kullanarak tam okuma yapınız
4. Adım: Hatırlama & Tekrar etme: Okuduğunuz metne dönüp hatırlama yapınız
V. OKUMA PSİKOLOJİSİ
Okuma’nın da bir psikolojisi vardır. Okuma psikolojiniz şu durumlarda bozulur:
1. Işık açısının ve kalitesinin uygun olmadığı ortamlarda
2. Yatarak ve televizyon karşısında
3. Uyumadan hemen önce yatağınızda
4. Eğik oturarak
Bu tür ortamlara kitap okursanız okuduklarınız bir süre sonra size ninni gibi gelir.
Ve en kötüsü de okuma davranışıyla uyku arasında zararlı bir ilişki oluşur.
Bu nedenle yukarıda sıralanan durumların aksine televizyondan uzak, uygun ısı
ve ışığın olduğu bir ortamda dik oturarak okumanız verimi artırır.
26
BÖLÜM 2: HIZLI OKUMA ALANINDA YAPILAN
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR
“Hızlı okuma Teknikleri” konusunda Türkiye’de ve yabancı ülkelerde birçok
araştırmalar yapılmaktadır.
Aşağıda araştırma ve bilimsel çalışma örnekleri verilmiştir.
Sefa GÜRBÜZ Yöntemi, işte bu bilimsel çalışmaları esas alarak gerçekçi ve verimli
bir hızlı okuma teknikleri - öğrenme sistemini oluşturmak amacıyla tasarlandı.
BİLİMSEL ÇALIŞMA 1:
TEZ ADI
: Hızlı Okuma Tekniğinin Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma
Hızlarına ve Okuduğunu Anlama Düzeylerine Etkisi
HAZIRLAYAN
: Nurhak Cem DEDEBALİ, Aydın-2008
TEZ DANIŞMANI : Prof. Dr. Asuman Seda SARACALOĞLU
ONAY KURUMU : T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER
ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI (EĞİTİM PROGRAMLARI VE
ÖĞRETİMİ) EPÖ-YL-2008-0005
TEZ ÖZETİ
Bu araştırmanın temel amacı, hızlı okuma tekniklerinin ilköğretim
sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma hızlarına ve okuduğunu anlama düzeyine
etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 2007-2008 eğitim
öğretim yılın ilk yarıyılında İzmir ili Karşıyaka ilçesindeki bir devlet ilköğretim
okulunun dört sınıfında öğrenim gören 48 farklı sekizinci sınıf öğrencisi
oluşturmaktadır. İki deney iki kontrol grubunun yer aldığı çalışmada deney
gruplarında ilköğretim Türkçe ders programında yer alan etkinliklerin yanı sıra
hızlı okuma teknikleriyle, kontrol gruplarında ilköğretim Türkçe ders
programında yer alan etkinlikler işlenmiştir. Deney gruplarına 6 haftalık
uygulama yapılmıştır.
Araştırma verileri okuma hızı ölçümleri ve okuduğunu anlama testi
aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama araçları deneysel işlemler öncesi öntest
olarak, deneysel islemler sonrası sontest olarak ve deneysel islemlerin
tamamlanmasından on iki hafta sonra kalıcılık testi olarak uygulanmıştır.
Yapılan analizler sonucunda hızlı okuma tekniklerinin öğrencilerin okuma
hızlarına ve okuduğunu anlama düzeylerine olumlu etkilerinin olduğu bilimsel
testlerle ispatlanmıştır.
27
TEZ ADI
: Hızlı Okuma Eğitiminin 10. Sınıf Öğrencilerinin Okuma
Hızlarına Ve Anlama Düzeylerine Etkisi
HAZIRLAYAN
: Aliye BOZAN, Çanakkale-2012
TEZ DANIŞMANI : Yrd. Doç. Dr. Yusuf AVCI
ONAY KURUMU : T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM
BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRKÇE EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
TEZ ÖZETİ
Bu çalışmanın amacı, hızlı okuma eğitiminin 10. sınıf öğrencilerinin
okuma hızlarına ve anlama düzeylerine etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın
çalışma grubunu 2011-2012 eğitim öğretim yılının ilk yarıyılında Çanakkale ili Biga
ilçesindeki Biga Anadolu Öğretmen Lisesinin üç sınıfında öğrenim gören kırk
10. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Kontrol grubuna ortaöğretim müfredatında
yer alan etkinlikler uygulanırken deney grubuna bu etkinliklerin yanı sıra hızlı
okuma eğitimi verilmiştir. Deney grubuyla 5 haftalık uygulama yapılmıştır.
Araştırma verileri, okuma hızı ölçümleri ve okuduğunu anlama testleri
aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama araçları deneysel işlemler öncesi öntest
olarak, deneysel işlemler sonrası sontest olarak uygulanmıştır. Uygulama
sonrasında grupların okuma hızı ve okuduğunu anlama öntest - sontest puanları
arasında anlamlı farkın meydana gelip gelmediğini belirlemek için T- Testi.
Sonuçların yorumlanmasında *p= .05 anlamlılık düzeyi kabul edilmiştir. Yapılan
analizler sonucunda hızlı okuma eğitiminin öğrencilerin okuma hızlarına ve
okuduğunu anlama düzeylerine olumlu etkilerinin olduğu görülmüştür.
ARAŞTIRMA ADI : A Preliminary Analysis of PhotoReading: No Sign of Magic
ÜLKE
: Amerika
HAZIRLAYAN
: Danielle S. McNamara (University of Memphis)
ARAŞTIRMA KONUSU : Dakikada 10 Bin – 25.Bin kelime okumayı öğrettiğini iddia
eden bir eğitim şirketinde eğitim sırasında bizzat öğrenciler üzerinde okuduklarını
anlama, kavrama ve yapılandırma becerilerinin ölçülmesi
ARAŞTIRMA SONUCU: İnsan beyni dakikada ortalama 600 kelime hızda
okuduğunu kavrayabilir. Bu eğitimde belirtilen okuma hızı rakamlarının amacı
reklam faaliyetidir ve insanları aldatmaktadır.
Yapılan okuma testi analizlerinde, dakikada 10 Bin – 25 Bin kelime
okuyabildiğini iddia eden kurs eğitimcisi ve öğrencilerinin okuduğunu anlama
derecelerinin ciddi derece düşük olduğu bilimsel olarak tespit edilmiştir.
28
BÖLÜM 3: NEDEN HIZLI OKUMA VE ALGILAMA?
Herkesin nedeni farklı olmakla birlikte genel olarak:
Yetişkinler için: Daha fazla kitap, dergi, gazete vs. okumak
Öğrenciler için: Okuma, bir öğrencinin ciddi zaman ayırdığı ve temel
ihtiyaçlar(yemek, su, oksijen vb.) kadar önemli olan bir aktivitedir.
Bu denli önem arz eden bir becerinin birçok öğrenci tarafından göz ardı edilmesi
kimin işine yarıyor, tahmin edebilir misiniz? Ö-S-Y-M’nin. Ne ilgisi var? diyenleri
bir sonraki sayfadaki istatistiksel bilgileri dikkatle incelemeye davet ediyorum.
Şimdi, Neden hızlı okuma? Sorusunun cevabına genel olarak göz atalım:
A. DAHA FAZLA OKUMAK İÇİN HIZLI OKUMA VE ALGILAMA
Kitap, bilgi birikiminin vazgeçilmez bir parçası olup, insan gelişimine en
çok katkı sağlayan araçtır. Geçmişte birçok büyüklerimiz başarılarının birçoğunu
kitap okuma sayesinde kazanmışlardır. Osmanlı devletinin birçok hükümdarı
kitap okuma sayesinde çoklu zekâ alışkanlığı kazanmış olup, pratik zekâları
sayesinde birçok başarıya ulaşmışlardır.
Diğer yandan bilgiye ulaşmanın en geçerli yolu okuma işlemidir. Çünkü teknoloji
çağında yaşasak da bilgilerin %80’ini okuyarak elde ediyoruz.
Bilimsel olarak yapılan onlarca araştırma sonucuna göre, zihin gelişiminin en
kestirme yolu okumaktır. Okumanın; insanın ruh ve beden sağlığına, yaşam
kalitesine, düşünce gücüne, düşünce hızına, yorumlama gücüne, zekâ gelişimine,
kelime hazinesinin artmasına, özgüvenine, özsaygısına ve birçok alana olan etkisi
şüphesizdir. Kitap okumak dikkati artıran mükemmel bir aktivitedir.
Almanya’da yapılan bilimsel bir araştırma sonucuna göre düzenli kitap okuma
alışkanlığına sahip öğrencilerin okuma, algılama ve düşünme hızının, olmayan
öğrencilere göre %60 daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca kitap okuma
alışkanlığına sahip öğrencilerin beyinlerinin fiziksel yapısının, ruhsal ve duygusal
zekâlarının da hiç kitap okumayan öğrencilere göre daha gelişmiş olduğu
saptanmıştır. Hızlı okuma teknikleri sayesinde daha fazla kitap okuyabilirsiniz!
Kitap okumak en faydalı beyin geliştirme yöntemidir. Kitap okumak sağ ve sol
beyin yarım kürelerini beraber geliştirir. Çünkü kitap okurken sol tarafla takip
edilen ve kavranan kavramlar sağ tarafta hayal edilir. Sağ lobun pasif kalması
demek, insanın düşünce ve hayal gücünü verimli olarak kullanamaması demektir.
Bu durum da “zihin tembelliğine” sebep olur.
29
B. ÖSYM SINAV STRATEJİSİNİ DEĞİŞTİRDİ!
Bilindiği üzere Üniversite Giriş Sınavları, Lisansüstü Eğitim Sınavı, Kamu Personeli
Seçme Sınavı ve diğer sınavlara ülkemizin artan nüfusu sonucu her yıl daha fazla
aday katılmaktadır. Artan aday sayısı karşısında soru çeşidi üretmekte zorlanan
ÖSYM, ölçme ve değerlendirme kriterlerine “verilen bilgileri en kısa sürede
yorumlama, analiz etme ve değerlendirme” becerisini de eklemiştir. Bu durum
gizli saklı değildir. 2009 yılından sonraki sınav soruları incelendiğinde meselenin
ciddiyeti açık bir şekilde görülmektedir.
Gelelim istatistiksel bilgilere:
SON DÖRT YILIN YGS TÜRKÇE TESTİ
TOPLAM KELİME SAYILARI
2010 YGS
3.430 Kelime
2011 YGS
3.710 Kelime
2012 YGS
4.120 Kelime
2013 YGS
4.010 Kelime
Tablodan anlaşılacağı üzere, YGS’ deki soruların kelime sayısı artmaktadır.
Tabloda verilen sadece Türkçe Testi’ne ait kelime sayısıdır. Diğer testleri de
hesaba katınca: Bir öğrencinin sınavda; Okuması + Anlaması + Yorumlaması
+ Analiz etmesi + Değerlendirmesi gereken binlerce kelime, yüzlerce cümle
ve onlarca soru vardır… Üstelik tüm soruları verilen kısıtlı süre içerisinde
cevaplaması gerekmektedir.
Bu bilgiler ışığında şunu kesin olarak ifade etmek gerekir ki: Artık ÖSYM, sadece
öğrendiklerini test sorularında doğru cevaplayabilen değil; hızlı algılama, hızlı
düşünme, hızlı karar verme, yorumlama, analiz, sentez, değerlendirme,
bilgiyi farklı alanlarda kullanabilme gibi üst düzey becerilere sahip öğrencileri
yani hem sınav konularına iyi çalışmış hem de “kitap okuma alışkanlığı” olan
“okuma ve algılama hızı yüksek ” öğrencileri seçmektedir.
ZİHİN TEMBELLİĞİ: Kitap okuma alışkanlığı olmayan birçok insanda zihin
tembelliği vardır. Zihin tembelliği, öğrenme sürecini yavaşlatır ve zorlaştırır.
İşte sınavlara çok çalıştığı halde kazanamayan öğrencilerin yaşadığı problem
zihin tembelliğinden kaynaklanır. Öğrenci çok çalışıp konulara hakim olduğu
halde algılama hızı düşük olduğundan bilgileri istenen hızda işleyememektedir.
ÇÖZÜM: Zihin Tembelliği’nin bilinen en kolay ve etkili çözümü, düzenli kitap
okuma alışkanlığıdır. Hızlı okuma ve Dikkat Geliştirme teknikleri sayesinde
-eğer yoksa- kitap okuma alışkanlığı edinebilirsiniz. Evet, bunu başarabilirsiniz!
30
BÖLÜM 4: ENGELLER ZİHİNDEDİR!
İnsanların hedeflerine ulaşma sürecindeki en büyük engelleri zihinlerindeki
başarısızlığa dair düşünce ve inançlardır. Davranışlarımızı ve alışkanlıklarımızı
zihnimizde yer etmiş inançlar belirler. Hızlı okuma ve algılama, uygulama
düzeyinde bir davranış olduğundan dolayı aktif çalışmalar gerektirir. Hızlı Okuma
egzersizleri her gün disiplinli ve düzenli bir şekilde yapıldığında başarıya ulaştırır.
Aksi halde, düzenli yapılmadığı durumda ilerleme kaydedilemediğinden kişide
hızlı okumaya karşı önyargılar oluşur. Bu önyargı, Hızlı Okuma Kitapları’ndan hızlı
okumayı öğrenme beklentisi içinde olan kişilerde de olur. Kitap satın alınır,
okunur ama kitapta verilen teknikler uygulanmaz ise Hızlı Okuma hakkında
sadece teorik bilgiler öğrenilir ve beceri düzeyinde öğrenme gerçekleşmez.
Hızlı okuma seminerine katıldıktan sonra, egzersizleri her gün düzenli yapma
motivasyonuna sahip olmayan kişilerde de şu ön yargı oluşur: Hızlı okuma bir işe
yaramaz! Bu kişilerin çoğu, eksikliği ilk önce kendilerinde aramadıkları için
başkalarını da etkileyerek kendi önyargılarını onlara da yüklerler. Önyargıları
kendilerini engellediği gibi başkalarına da sınırlar, engeller.
Zihnimizdeki engelleri aşabilmek gerçekten zorlu bir iştir. Ancak Yüce Yaratıcı
her insana engelleri aşabilecek irade ve zihin gücü bahşetmiştir…
Hızlı okuma ve algılama becerisini kazanma sürecinde yapılan çalışmalar, etkisini
zamanla göstermektedir. Çünkü Hızlı okuma ve algılama, davranış düzeyinde
öğrenilen bir beceridir. İşte sabır bu noktada devreye girer. Aceleci davranan
kişiler, çalışmaların hemen etkisini görmek ister. Göremeyince de motivasyonları
düşer, pes eder, vazgeçerler...
ENGELLER AŞMAK İÇİNDİR!
Zihinsel engellere sahip olmayan insan yoktur. Engellerini aşabilen ya da
aşamayanlar vardır. Siz artık, okuma ve algılama hızınızı artırma sürecinde
yapmanız gerekenleri çok iyi biliyor ve sizi engelleyen düşüncelerin farkına
varıyorsunuz ve onları değiştirebiliyorsunuz.
Bu satırları okudukça okuma hızınızı artırma isteğiniz gittikçe artıyor, artmaya
devam ediyor. Siz artık, okumanın önemini daha iyi anlıyor ve her geçen gün
daha fazla kitap okuma isteği duyuyorsunuz.
Bu kitap içerisindeki hızlı okuma egzersizlerini uyguladıkça:
Birkaç kelimeyi, bir defada görüyor ve anlamaya başlıyorsunuz.
Her geçen gün okuma hızınız artıyor ve bu sizi heyecanlandırıyor.
Kitap okumak sizin için günlük bir alışkanlığınız haline geliyor
Kitap okudukça daha fazla okuma isteği duyuyorsunuz.
31
32
BÖLÜM 5: HIZLI OKUMA BECERİSİNİ
KAZANMADA “İÇSEL MOTİVASYONUN” ÖNEMİ
Davranış düzeyinde öğrenilen her yeni bilgide olduğu gibi hızlı okuma ve algılama
alışkanlığını edinme sürecinde, egzersizleri düzenli olarak uygulayabilmek için
“içsel motivasyon” çok önemlidir. “İçsel Motivasyon”, her insanın kendi içinde
oluşturduğu hayat enerjisidir. Bu enerji sayesinde zor gibi görünen hemen her
bilgi ve beceri, sabır ve azimle üzerine düşüldüğünde kolayca öğrenilebilir.
İçsel motivasyonunuzu yüksek tutabilmenizi sağlayacak olan aşağıdaki
“Motivasyon Cümleleri” nin birer tanesini her gün akşam yatmadan hemen önce
ya da gün içinde zihinsel olarak sakin olduğunuz anlarda 5 defa tekrar ediniz.
Düzenli ve sistematik olarak tekrarlanan düşünceler alışkanlığa dönüşür.
İlk başlarda saçma ya da komik gelebilir ancak etkisini fark edince hayatınızda
başarmak istediğiniz her şeyde bu tür motivasyon cümleleri kullanabilirsiniz.
MOTİVASYON CÜMLELERİ

Hızlı okumayı öğrenebilecek güce sahibim.

Ben değerliyim, kendimi ve insanları seviyorum.

Sahip olduğum her şey için şükrediyorum.

Artık okurken kelime gruplarına odaklanıyorum.

Her gün düzenli olarak hızlı okuma ve algılama egzersizleri yapıyorum.

Aktif görme alanım genişliyor.

Birkaç kelimeyi, bir defada görüyor ve anlıyorum

Kendimi olduğum gibi kabul ediyorum.

Okumayı seviyorum.

Okumak benim günlük alışkanlığım haline geliyor.

Ders çalışırken daha iyi odaklanıyorum ve dikkatim artıyor.

Yeni şeyler öğrenmek beni heyecanlandırıyor.

Hedeflerimi yazılı hale getiriyorum.

Okumak benim için çok zevkli bir tutku haline geliyor.

Okuduklarımı anlıyor ve kolayca hatırlıyorum.

Hızlı okuma alışkanlığını geliştirmek için düzenli kitap okuyorum.
33
BÖLÜM 6: 7/24 HIZLI OKUMA VE ALGILAMA
A. HIZLI OKUMA VE ALGILAMA EGZERSİZLERİNİ
HER GÜN DÜZENLİ VE SÜREKLİ YAPMANIN ÖNEMİ
Yeni bir alışkanlığı yerleştirmek için en az 40 gün boyunca hiç ara vermeden
o alışkanlığın çalışmalarını tekrar etmek gerekir. Çünkü yeni alışkanlığın zihinde
ve hücresel bellekte kalıcı olarak yerleşmesi tekrar ile mümkündür. Alışkanlıklar
tekrarlana tekrarlana kazanılır. Yeni alışkanlığın da zihinde kalıcı sinir ağı yani
nöronlar (beyin hücreleri) arasında yeni bağlantılar oluşturması için en az 40 gün
boyunca her gün disiplinli ve düzenli bir şekilde alışkanlığı kazanmayı
kolaylaştıracak egzersizleri uygulamak gerekir.
Zihin ve kaslar tekrar edilen bir şeyi otomatiğe bağlar. Örneğin, araba sürmeyi ilk
öğrenirken, insanın eli ayağına karışır: Vitesi karıştırır, arabayı aniden durdurur
vs. Ancak ilerleyen dönemlerde (ortalama 40 gün sonra), eğer o kişi her gün
düzenli olarak araba kullandıysa, artık beyninde “araba sürmeyle” ilgili yeni beyin
hücreleri ve bu hücreler arasında yeni bağlantılar oluşturulur. Böylece alışkanlık
kazanılmış olur.
B.HIZLI OKUMA VE ALGILAMA EGZERSİZLERİNİ “HER AN HER YERDE”
UYGULAMANIN ÖNEMİ
Hızlı okuma ve algılama becerisini vazgeçilmez alışkanlıklarınızdan biri haline
getirmekte son derece kararlısınız. O halde aşağıda belirteceğim uygulamaları
yapabilirsiniz. Ayrıca kendi bulduğunuz yeni uygulamaları da deneyebilir,
sonuçlarını
aşağıdaki
listeye
eklemem
için
bana
iletebilirsiniz!
Yaşamınızın her anında uygulayabileceğiniz örnek uygulamalar:
•
Çarşıda, pazarda, bilgisayar ekranında, işte, okulda, telefonda mesaj okurken
vb. okuma işlemi yaptığını her yerde; gördüğünüz metinleri tek bakışta
kelime gruplarına odaklanarak algılamaya çalışınız. Örn: Asansör 4 kişiliktir…
•
Göz kasları geliştirme egzersizlerini her yerde yapabilirsiniz
•
Yolda yürürken araçların plakalarına saniyenin dörtte biri gibi çok çok kısa bir
süre baktıktan sonra gözlerinizi başka tarafa çevirin, içinizden tekrar edin ve
doğruluğunu kontrol edin. Bu teknik görme ve algılama hızını artırır.
•
Televizyon izlerken haber yazılarını, filmlerdeki alt yazıları, reklam yazılarını
vs. tek bakışla algılamaya çalışın. Önemli olan 3-4 kelime grubuna tek bakışta
odaklanmanız ve tek bakışta okumanızdır.
34
BÖLÜM 7: SAĞ-SOL BEYİN YARIM KÜRELERİ
A. SAĞ-SOL BEYİN YARIM KÜRESİ ÖZELLİKLERİ
Beyin genel olarak bir bütün olsa da sağ ve sol yarım kürelerinin üstlendikleri
misyonlar farklıdır. Örneğin, konuşma merkezi soldadır. Sağ beyin de mühendislik
yeteneklerini ön plana çıkarır. Sağ beyin özellikle boyut ve hacim
değerlendirmelerinde ön plana çıkar, bilgiyi şekil ve hayal gücü ile işleme de sağ
beyin önemli görev üstlenir. Yani estetik zekâ için sağ beyine ihtiyaç vardır. Buna
karşılık matematik işlemleri için de sol beyine ihtiyaç duyulur. Ünlü mimar ve
mühendislerin sağ beyinlerinin çok gelişmiş olduklarını söyleyebiliriz.
Müzikle uğraşan, müzik icra eden ya da enstrüman çalan müzisyenlerde de “ritim
özelliğinden dolayı” sağ beyin daha iyi gelişmiştir. Aynı şekilde şairlerde ve
ressamlarda da sağ beyin özellikleri baskın durumdadır.
SOL BEYİN
SAĞ BEYİN
Mantıksal
Matematiksel
Parçadan Bütüne
Ayrıntıya odaklanır
Sözcüklerle düşünür
Akılcı düşünce, mantık
Kavrama
Dil, hesaplama
Yazma,konuşma
Planlar
Analiz ile çözümleme
Ayrıntılarla ilgilenir
Literal (kelime anlamı)
Gerçekçidir
Duyguları kontrol eder
Adım, adım çalışır
Zihinsel ağırlıklıdır
Bilinç
Soyutlama
Sözlü talimatlara uyar
İsimleri hatırlar
Zamana yönelimlidir
Duygusal
RİTİM
Bütünden Parçaya
Bütüne Odaklanır
Görüntülerle düşünür
Hayal etme
Rüyalar
Yaratıcılık
Boyut, hacim
Müzik,sanat,renk
Yapılandırır
Sentez ile çözümleme
Bütün ile ilgilenir
Duygusal hareket eder.
Duyguları serbest bırakır
Eş zamanlı çalışır
Sezgisel ağırlıklıdır.
Üç boyutlu kavrama
Yüzleri hatırlar
Mekâna yönelimlidir
Sanat ve Estetik
Sıra dışı Fikirler
35
B. SAĞ - SOL BEYİN YARIM KÜRESİ İLETİŞİMİ VE ÇAPRAZ BAĞLANTI
Beyinin her iki yarım küresini birbirine bağlayan “Korpus Kallosum” denen ve
sinir liflerinin yaptığı köprüsel bir yapı vardır. Bu sinir ağları vasıtasıyla her iki
yarım küre birbiri ile bağlantı içindedir ve sürekli bilgi alış verişi olur.
“Korpus Kallosum” ne kadar iyi gelişmiş ise insanın bir bütün olarak beyinsel
yeteneklerini sergilemesi ve beynini bir bütün olarak maksimum performansta
kullanması o kadar artar ve üst düzeye çıkar. Eğer “Korpus Kallosum” iyi
gelişmemişse o zaman sağ ve sol beyinden hangisi baskın ise kişi o özellikleri ön
plana çıkararak hayatını sürdürür.
Toplumda lider kişilerin, beynini global olarak iyi kullanmayı beceren kişiler
olduğunu söyleyebiliriz. Bunlarda Korpus Kallosum iyi gelişmiştir. Bu kişilerin
hangi ellerini iyi kullanıyor olması çok da önemli değildir. Çünkü bunlar her iki
beyin kürelerini, her durumda çok iyi kullanabilirler.
Beyin ve vücut ilişkileri çapraz yürür. Beyin korteksinden hareketlerimizle alakalı
motor lifler üst boyun bölgesinde çapraz yaptığı için, sağ beyin, vücudun sol
tarafını; sol beyin ise vücudun sağ tarafını idare eder. Bu nedenle beyninin sağ
tarafında ki damarları tıkananların sol taraflarında felç olur ya da tersi olur.
İşte bu nedenden dolayı günlük hayatında sol elini kullanan ve solak olanların sağ
beyinleri baskın durumdadır. Eğer kişi sağ elini kullanıyorsa o zaman da sol yarım
küre baskındır.
Sol beyin mantıksal; sağ beyin ise duygusaldır. Sol beyin “parçadan bütüne”,
sağ beyin ise “bütünden parçaya” ilkesiyle çalışır. İşte hızlı okuma ve algılama
becerisinde sağ beyni de daha baskın kullanarak onun “bütüne odaklanma”
özelliğinden faydalanırız.
36
BÖLÜM 8: DİKKAT GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
Günlük hayatta, öğrenme sürecinde ve sınavlarda ihtiyaç duyulan en önemli
beceri yoğun dikkattir. Dikkat becerisi geliştirilebilir ve kalitesi artırılabilir
niteliktedir. Bu amaçla aşağıdaki etkili ve verimli egzersizleri uygulayabilirsiniz:
1. KİTAP İÇERİSİNDEKİ 4 AŞAMALI EGZERSİZLER
Egzersiz kitabınızın 125. Sayfasında başlayan dikkat geliştirme egzersizlerini
açıklama kısmında anlatılan kurallara uyarak uygulayabilirsiniz. 1. Aşamadan
başlayarak 4. Aşamaya kadar tüm egzersizleri çalışınız.
2. ÇALAR SAAT İLE KONSANTRASYON ÇALIŞMASI
Bu çalışma aktif konsantrasyon ve içsel disiplinin sağlanması açısından
oldukça verimli ve etkili bir çalışmadır.
ÇALAR SAAT İLE KONSANTRASYON ÇALIŞMASI NASIL YAPILIR?
1. ADIM: Rahatsız edilmeyeceğiniz sessiz bir ortama geçiniz.
(Cep telefonu, TV gibi dikkat dağıtıcıları kapatınız&uzaklaştırınız)
2. ADIM: Saniye çubuğuna sahip bir kol veya alarm saatinden 1 metre uzağa
oturunuz. Saniye çubuğu 12’nin üzerine geldiği andan itibaren tüm
dikkatiniz ile gözlerinizi başka yere kaydırmaksızın ve sadece geçen
dakikayı aklınızda tutacak şekilde onu izleyiniz. Bu esnada olabildiğince
az hareket etmelisiniz. (Hareketsiz durmaya çalışınız)
3. ADIM: İlk gün 1 dk, ikinci gün 2 dk… şeklinde 15 dk kadar çalışabilirsiniz
3. İKİ MUM İLE DİKKAT VE GÖRME ALANI GENİŞLETME ÇALIŞMASI
Mum çalışması hem görsel dikkatinizi artıran hem de yatay görme alanınızı
genişleterek bir bakışta daha fazla kelime görmenizi sağlayacak mükemmel
bir tekniktir. Bu çalışmayı 40 gün boyunca günde 1 defa en az 10 dakika
uygulamalısınız. Çalışma sonrasında kılavuz okuma çalışması yapabilirsiniz.
MUM ÇALIŞMASI NASIL YAPILIR?
1. ADIM: Rahatsız edilmeyeceğiniz karanlık ve sessiz bir ortama geçiniz
2. ADIM: Oturduğunuz yerden 1 metre uzağa aralarında 15 cm mesafe
olacak şekilde iki mum yerleştirip mumları yakınız
3. ADIM: En az 10 dakika boyunca, iki mum alevinin ortasına odaklanırken,
bakışınızı sabitleyerek her iki alevi de görmeye çalışınız
ÖNEMLİ: Çalışma esnasında hiç kırpmadan sürekli bakış olmamalıdır ve
gözlerinizde yorulma hissederseniz gözlerinizi dinlendiriniz.
(Gözleri Dinlendirme Tekniği için Bakınız: Sayfa 23)
37
BÖLÜM 9: HIZLI OKUMA HURAFE(Cİ)LERİ
Ülkemiz insanına “hızlı okuma” denince söyleyecek kesin bir bilgisi(!) vardır.
Üstelik bu bilgilerin çoğu da hurafeden ibarettir. Aşağıda belirteceğim hurafelerin
yayılmasına sebep olan kişileri 2 gruba ayırıyorum:
1. GRUP HIZLI OKUMA HURAFECİLERİ: Bu kişiler genelde her şey hakkında
söyleyecek sözü olan ve başkalarının motivasyonunu dibe vurduracak etki gücüne
sahip kişilerdir. Her konuda yalan yanlış bilgilerini paylaşmayı(!) alışkanlık haline
getirmiş bu kişiler, “Hızlı Okuma” konusunda kalıplaşmış olan “Hızlı okuyup nasıl
anlayacaksın ki!” düşüncesini öne sürerek bilerek veya bilmeyerek diğerlerinin de
isteklerini yok ederler. Bu kişilere ben hep “Motivasyon Hırsızları” derim…
2. GRUP HIZLI OKUMA HURAFECİLERİ: Bu kişiler de geçmişte “Hızlı Okuma”
becerisiyle az çok ilgilenmiş ve başaramadıkları için kökleşmiş önyargıları olan
kişilerdir. Bu kişiler ya bir hızlı okuma kitabı satın alıp egzersizlerini uygulamamış,
ya internetten indirdiği hızlı okuma bilgisayar programına gelişigüzel çalışarak
ya da herhangi bir hızlı okuma kursuna katılarak hızlı okumayı öğrenmeye
çalışmış ancak başaramamış kişilerdir. Bu kişilerin başarısızlıklarının nedenleri:
Hızlı okuma kitabı okuyarak öğrenememişlerdir, çünkü:
Hızlı okuma kitaplarındaki sadece teorik bilgileri okumak bu beceriyi
kazandırmaz. Teorik bilgileri öğrendikten sonra, hızlı okuma kitaplarında tavsiye
edilen teknikleri disiplinli bir çalışmayla uygulamak gerekir.
Bilgisayar programıyla çalışarak öğrenememişlerdir, çünkü:
Basılı materyal(kitap, dergi, gazete) üzerindeki egzersizleri uygulamamışlardır.
Ayrıca bilgisayar ekranı ile basılı materyal üzerindeki okuma ve algılama hızı
farklılık göstermektedir.
Hızlı okuma kursuna katılmasına rağmen öğrenemeyen kişiler de:
Ya kurs dışında gerekli bireysel çalışmaları yapmamışlardır, ya katıldıkları kurs
profesyonel değildir, ya da kursta öğrendikleri teknikleri kurs sonrasında düzenli
kitap okuyarak tekrar etmediklerinden unutmuşlardır.
38
HIZLI OKUMA HURAFELERİ
Aşağıda yazılan hurafelere cevap verirken kullandığım ironik üslup hurafelerin
derin inançlara dönüşmesini engelleme amacından kaynaklanmaktadır!
HURAFE 1: Hızlı okuyan hiçbir şey anlayamıyormuş, Anlasa da
okuma zevkini öldürüyormuş…
CEVAP 1: Bu hurafeye cevabımız “Ölümcül Soru: Hızlı Okursam Anlama Oranı
Düşer mi?” başlığı altında verilmiştir. Okuma zevkini asıl öldüren, yavaş okuma
yüzünden okunan kitabı yarıda bırakmaktır. Okuma hızının ölçülü şekilde
artırılması sayesinde ise okunulan metnin bütünü daha zevkli ve dikkatli okunur.
HURAFE 2: Hızlı okuma hemencecik unutuluyormuş…
CEVAP 2: Bu hurafe, Hızlı okuma becerisini öğrenmiş ve sonrasında tek sayfa
kitap okumamış, bilgiç(!) kişilere aittir… Hızlı okuma, sistematik süreç ile
öğrenilen bir beceridir. Bu beceriyi öğrendikten sonra düzenli kitap okuyarak
kullanımına devam edildiği sürece unutulmaz ve tam tersi daha da gelişir.
HURAFE 3: Hızlı okuma kitabı okudum, bir işe yaramıyormuş!
CEVAP 3: Eğer hızlı okuma kitabındaki teorik bilgilerle yetinip, bu kitaplarda
önerilen egzersizleri düzenli bir çalışmayla uygulamadıysan, evet senin için
bir işe yaramaz…
HURAFE 4: Hızlı okuma kursuna gittim, bir işe yaramadı ki!
CEVAP 4: Kurs esnasında ve sonrasında istenilen egzersiz ve uygulamalara yeterli
düzeyde zaman ayırmadıysan ya da katıldığın kurs etkili ve verimli değilse, evet
senin için bir işe yaramaz… Suçu hızlı okumaya atmayıp, kendini sorgula…
HURAFE 5: Bazı insanlar dakikada binlerce kelime okuyormuş(!)…
CEVAP 4: Bu tür okuma “seçmeli okuma” dediğimiz bir okuma türüdür. Seçmeli
okumada metnin bütününe odaklanarak konu hakkında genel bir özet çıkarılabilir
ve okuma zevkinden bahsedilemez… Abartmayalım! Bilimsel olarak insan beyni
bir dakikada ortalama 600 kelime hızında okuduğunu kavrayabilir.
HURAFE 6: Hızlı okuyan hızlı mı konuşur? Hızlı Okumayı öğrendikten
sonra artık yavaş okuyamaz mıyız?
CEVAP 4: Hızlı okuma zihinsel bir beceridir. Bu sebeple konuşma hızıyla herhangi
bir bağlantısı yoktur. Hızlı okumayı öğrenen bir kişi, istediğinde yavaş istediğinde
çok hızlı okuyabilir. Son model bir araba, 5 km hızla da gidebilir, 250 km hızla da…
39
BÖLÜM 10: SIK SORULAN SORULAR
Bu bölümde Hızlı Okuma eğitimlerim sırasında en çok sorulan soruları ve
cevaplarını bulacaksınız. Dikkat! Burada açıklanan soruları tekrar sormanız
bu kitabı etkili ve verimli bir şekilde okumadığınızın kanıtı oluyor…
SORU 1: Hızlı Okuma ve Dikkat Geliştirme eğitimi sonrasında
öğrenme süreci hızlanır mı yani daha verimli ders çalışabilir miyim?
CEVAP 1: Dikkat dağınıklığı yaşayan bir öğrenci ders çalışırken dikkatini uzun süre
sabit bir işe toplamakta zorluk yaşayabilir. Sefa Gürbüz Yöntemi’nde kullanılan
egzersiz ve teknikleri her gün düzenli uygulayan öğrencilerin ders çalışma
alışkanlıklarının değiştiği hem kendileri hem de aileleri tarafından
belirtilmektedir. Çünkü bu tekniklerin eğitim sırasında ve sonrasında düzenli
uygulanması ile katılımcıların görsel ve işitsel dikkat eşiği yükselmekte,
“Sistematik Duyarsızlaşmaya” tabi tutularak artık birden çok uyarıcı içerisinden
bir tanesine olan aktif dikkat geliştirilebilmektedir. Diğer yandan kitap okuma
alışkanlığı kazanmaya başlayan katılımcıların “Zihin Tembelliği” problemi
azaldığından; etkili öğrenme becerileri, hafıza gücü ve algılama hızı artmaktadır.
SORU 2: Hızlı okuma teknikleriyle okuduğumu anlayamıyorum.
Ne yapmalıyım?
CEVAP 2: Kitap okuma alışkanlığı olmayan kişilerde bu problemin görülme
olasılığı çok yüksek. Çünkü kitap okumayan insanlarda “Zihin Tembelliği” vardır.
Bu sebeple önce kitap okuma alışkanlığı edinerek bu sorunu aşmak gerekir.
Ardından hızlı okuma becerisiyle az zamanda daha çok kitabı daha iyi anlayarak
okumaya başlarsınız. Sabır ve azimle blok okuma tekniğini kullanarak kitap
okumaya devam etmelisiniz.
ÇÖZÜM: Hızlı okuma becerisini kazanma sürecinde yeni öğrenilen blok okuma
tekniğinin alışkanlık düzeyinde öğrenilebilmesi için kılavuz eşliğinde okuma
çalışmaları yapmak gerekir. Kitap okudukça ilk zamanlarda metinleri tam olarak
anlamasanız da ortalama 40 gün sonrasında anlama oranınız günden güne
artacaktır.
SORU 3: Eğitim bittikten sonra yapmam gereken çalışmalar neler?
CEVAP 3: Eğitimi bitirdikten kılavuz eşliğinde okuma çalışmaları yapmak,
hızlı okuma alışkanlığını kazanmayı hızlandırır ve kolaylaştırır.
40

Hızlı Okuma Kitabının ilk 47 Sayfasını PDF Olarak İndirmek İçin

Transkript

Benzer belgeler

DTA200 Tanıma sistemleri DTSLF MCRWASUS01 1: LED sarı

İÇM305 Mobilya Tarihi

Etkili ve Hızlı Okuma Teknikleri

Avrupa`da Okuma Eğitimi: Bağlam, Politika ve - EACEA

Oxx Serisi

1. sınıf ders bilgileri

Türkiye Okuma Kültürü Haritası

Verimli ders çalışma teknikleri

Akademik Yetersizliklerin Değerlendirilmesi

Tetikleme - Indico