Eylül - Ekim 2008 Sayı:8
Transkript
Eylül - Ekim 2008 Sayı:8
‹Ç‹NDEK‹LER 6-25 ▲ ▲ HABERLER RÖPORTAJ 44 Neriman Acar: Karl›l›¤› hedeflerken özümüzü ve hizmet anlay›fl›m›z› bozmuyoruz ▲ RÖPORTAJ 46 Makromarket gülen personel ve gülen ma¤azalar›n› seçiyor ▲ ▲ RÖPORTAJ 42 Kaliteli yay›nc›l›k örne¤i: Makro FM ▲ • Makromarket’ten Konya’ya dev yat›r›m • Makromarket çocuk flenli¤i bafllad› • Makromarket’ten bir ilk daha: Hipodrom’da Makromarket çad›r ma¤aza • Makromarket’te Oktay Usta ile yemek yar›flmas› • Makromarket’in kazanç f›rsatlar› devam ediyor • Ülker ve Makromarket’ten alt›n tad›nda hediyeler • Makro lezzet, makro mutfak ile mutfa¤›n›z› flenlendirin • Ramazan’›n bereketi Makromarket’te • Makromarketlerde Rexona kazand›r›yor • Makromarket’ten alt›n hediyeler • Makro kaliteli hizmet yay›l›yor • En anlaml› Ramazan gelene¤ine Makromarket deste¤i • Makromarket’ten yeni bir marka: Nazar • Makromarket Ofis-Evim ma¤azalar›n› sat›n ald› • Ramazan’›n doyumsuz e¤lencesi Makromarket’te • Makromarket Ramazan Sokaklar›nda Ramazan bollu¤u ve bereketi • Makromarket iftarda TV ekranlar›nda RÖPORTAJ RÖPORTAJ 48 Abidinpafla’da Makromarket fark› hissediliyor 26 Mustafa Songör: Müflterilerimize odaklanarak büyüyoruz ▲ ▲ RAMAZAN 32 Çok geç olmadan tasarruf ▲ ▲ ARAfiIRMA 50 Gülben Ergen: Hayat benim de¤il evlad›m›n etraf›nda dönüyor 30 Eski Ramazanlarda yaflamak RÖPORTAJ LEZZET 54 14 as›r önce iflaret edilen mucize: Hurma ▲ RÖPORTAJ 56 Turgay Köse: Mutlaka sahura kalk›n 2 EYLÜL/EK‹M 2008 ▲ RAMAZAN 62 Bin aydan hay›rl› gece: Kadir Gecesi ▲ TAR‹H 64 Hulefa-i Raflidin: Dört Büyük Halife ▲ RAMAZAN 66 Geçmiflin zengin iftar sofralar› MAKRO V‹ZYON EYLÜL/EK‹M 2008 SAYI: 8 ▲ RÖPORTAJ 74 Stres ve ifl yo¤unlu¤u eflittir PAN‹K ATAK ▲ LEZZET 78 Çay›n keyfi her yerde ayn› 68 ▲ ▲ GÜNCEL 29 Ekim her y›l daha da coflkulu Mimar Sinan ▲ ▲ GÜNDEM B‹R PORTRE 70 LEZZET 84 88 Bar›fl›n temsilcisi sofralar›n kraliçesi: Zeytin Dünya plastik pofletle savafl›yor ▲ GIDA 92 Yaz lezzetleri k›fl sofralar›nda ▲ GÜNCEL Genel Yay›n Yönetmeni Nuray Erdo¤an Yaz› ‹flleri Müdürü Hünkar Sibel Görel Yaz› ‹flleri Bikem Ö¤ünç Grafik Tasar›m Numan ‹lhan Mustafa Özen Reklam Tasar›m Zafer Mert Ayd›n Güdüllü Cenk Atarer Mücahit Aktafl Foto¤raf Salih Y›lar Yay›na Haz›rl›k 98 Ankara, baflkent oluflunun 85. y›l›n› kutluyor ▲ GEZ‹ MAKROMARKET Ad›na Sahibi Mustafa Songör 100 En sevgiliye kavuflmak için yap›lan yolculuk ▲ ▲ ▲ ▲ PRAT‹K B‹LG‹LER 102 RAFIN KONUKLARI 104 MAKRO TAR‹F 106 BULMACA 110 Kocatepe Mah. 12. Sok. C32 Blok Kat: 9 Mega Center-Bayrampafla/‹stanbul Tel: (0212) 640 60 11 (pbx) Renkayr›m/Bask› ve Cilt Impress Yay›n Türü Yerel Süreli Yönetim Yeri fieref Makromarket A.fi. Saray Mah. G›dac›lar Cad. No: 11 06980 Sarayköy - Kazan / Ankara www.makromarket.net [email protected] EYLÜL/EK‹M 2008 64 3 MAKRO editör Çok geç olmadan tasarruf Dünya do¤al kaynaklar›n› giderek yitiriyor. ‹nsanl›k kaç›n›lmaz sona do¤ru h›zla sürüklenmeden bu gidifle dur dememiz gerekiyor. Do¤al kaynaklar›m›z› mümkün oldu¤unca tüketmemeye çal›flmal›, çevre kirlili¤ine karfl› önlem almal›, plastik her türlü maddeyi kullanmaktan sak›nmal› ve basit yöntemlerle bile olsa enerji tasarrufu yapmal›y›z. Çevremize karfl› çok daha duyarl› olmam›z gereken bu dönemde, bizden sonra yaflayacak olan her türlü canl›y› da düflünerek hareket etmemiz gerekiyor. Bu nedenle biz de enerji tasarrufu ve plastik kullan›m›yla ilgili çarp›c› gerçekleri, yeni say›m›zda gözler önüne seriyoruz. Yaflam›m›zda gereksiz tüketime ve israfa hay›r! Gelece¤imiz için tasarrufa hep birlikte “evet” diyelim ve yaflan›lan tek dünyam›za sahip ç›kal›m. 11 ay›n sultan› Makro Vizyon'da Toplum olarak birlik ve beraberlik duygusunu yo¤un olarak hissetti¤imiz, yard›mlaflma ve dayan›flma gibi olgular›n daha da önem kazand›¤› Ramazan ay›nda, Makro Vizyon yine çok özel bir say›yla karfl›n›zda. Ramazan ay›nda yard›mlaflman›n önemini her seferinde vurgulad›¤›m›z Makro Vizyon'da birbirimizi önemsemenin, dini de¤erlerin yan› s›ra insanl›k ad›na da ne kadar önemli oldu¤una de¤indik. Hoflgörü, sevgi ve sayg›n›n son derece önemli oldu¤u, ‹slam alemi için çok özel bir ay olan Ramazanda, Makro Vizyon ekibi olarak sizler için çok özel sayfalar haz›rlad›k. Her y›l daha s›cak günlere rastlayan Ramazan ay›, bu y›l okullar›n aç›ld›¤› döneme denk geldi. Bu nedenle de anneleri hem sahur ve iftar telafl› sard› hem de minikleri okula haz›rlama heyecan› bafllad›. Makromarket de her iki aç›dan annelerin imdad›na yetiflti. Makromarket hem haz›rlad›¤› Ramazan paketleriyle iftar sofralar›na zenginlik kat›yor hem de dopdolu k›rtasiye reyonlar›nda her türlü okul ihtiyac›n› uygun fiyatlarla sunuyor. Makro Vizyon'da özel bir konuk Güncel konular›n ve olaylar›n yan› s›ra Makro Vizyon sevdi¤iniz sanatç›larla sizleri buluflturmay› da ihmal etmiyor. fiimdilerde Atlas bebekle anneli¤in tad›n› ç›karan ama f›k›r f›k›r flark›lar›yla tüm sevenlerini coflturan Gülben Ergen ile sizin için çok özel bir söylefli gerçeklefltirdik. Televizyon ekranlar›n›n sevimli dad›s›, katk› sa¤lad›¤› sosyal sorumluluk projeleriyle toplumsal olaylara karfl› son dönemlerin belki de en duyarl› annesi ve flark›lar›yla her yaz ortal›¤› kas›p kavuran müzik piyasas›n›n güzel sanatç›s› Gülben Ergen, samimi yan›tlar›yla kalbinizi yeniden fethedecek. Her ülkenin kendi varl›¤›n› temsil eden ulusal bir bayram› vard›r. Bizim de en önemli ulusal bayram›m›z olan ve dergimizde de önemli bir yer ay›rd›¤›m›z 29 Ekim Cumhuriyet Bayram›n›z› kutluyorum. 11 ay›n sultan› mübarek Ramazan ay›n›n bitiminde, hep birlikte eriflmeyi umut etti¤imiz Ramazan Bayram›'n›z› da flimdiden kutluyor ve yine dopdolu bir Makro Vizyon ile keyifli dakikalar geçirmenizi diliyorum. 4 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO haber Konya’ya dev yat›r›m Uyum Al›flverifl Merkezi ve Makromarket muhteflem bir törenle aç›ld› ▼ Uyum Al›flverifl Merkezi ve Makromarket'in aç›l›fl› Bay›nd›rl›k ve ‹skân Bakan› Faruk Nafiz Özak'›n kat›ld›¤› bir törenle gerçeklefltirildi. Anadolu'nun yerli markas› Makromarket, “Hizmet Tüm Türkiye'ye” slogan›yla sürdürdü¤ü yat›r›m a¤›nda Konya Niflantafl› Mahallesi'ne yapt›¤› dev yat›r›m›yla perakende sektöründeki istikrarl› büyüme sürecine devam ediyor. Afra ma¤azalar›n›n sat›n almas›yla birlikte, Türkiye genelinde, 7 ilde bafllayan “Afra ma¤azalar›n›n Makromarket konseptine dönüflüm projesi” kapsam›nda en büyük halka olan Konya Merkez Ma¤aza, 15 A¤ustos Cuma günü düzenlenen muhteflem bir aç›l›fl töreniyle resmi olarak Konyal› müflterilerin hizmetine sunuldu. Aç›l›fla Bay›nd›rl›k ve ‹skân Bakan› Faruk Nafiz Özak, Konya milletvekilleri, Konya Valisi Osman Ayd›n, Konya Büyükflehir Belediye Baflkan› Tahir Akyürek ile çok say›da davetli kat›ld›. 6 EYLÜL/EK‹M 2008 Törende konuflan Bakan Özak, bir baflar› öyküsüne tan›k olduklar›n› ifade etti. Bu baflar› öyküsünde karar, azim, ifl ve afl konusunda ülkeye hizmet etme iste¤i oldu¤unu anlatan Bakan Özak, “Hz. Mevlana'n›n bereketi Konya'n›n üzerinde. Konya de¤ifliyor, gelifliyor ve bir dünya flehri oluyor. Baflar›l› ifladamlar› da buraya geliyor. Çünkü Konya, bir cazibe merkezidir. Bizim anlay›fl›m›z halka hizmet, hakka hizmettir. Türkiye'de istihdam ve ihracat artt›ysa bunu genç giriflimcilerimizle yapt›k” dedi. Makromarket Yönetim Kurulu Baflkan› fieref Songör ise, flu an 4 bini aflan çal›flanlar› oldu¤unu, bu say›y› 40 bine ulaflt›racaklar›n› söyledi. Dünyan›n her yerine hizmet götüren bir market olmay› hedeflediklerini belirten Songör, ma¤azalar›n›n gerçek sahibi olarak nitelendirdi¤i müflterilerine verdikleri destekten dolay› teflekkür etti. Sahnede aç›l›fl kurdelesini kesen Bakan Özak ve beraberindekiler, daha sonra 7 bin metrekarelik sat›fl alan›na sahip ma¤azay› gezdi. Uyum Al›flverifl Merkezleri bünyesinde yer alan Makromarket, 7 bin metrekarelik modern ve ferah müflteri sat›fl alan›nda, 55 bini aflk›n ürün çeflidiyle A'dan Z'ye tüm g›da ve ihtiyaç ürünlerini 210 nitelikli personeli ve 38 kasas›yla bölge halk›n›n be¤enisine sunuyor. Böylece Konya, perakende sektöründe iddial› oldu¤u makro kaliteyi mikro fiyatlarla sunma ilkesini yayg›nlaflt›r›yor. Makromarket, 2008 y›l›nda, Ankara, Samsun, K›r›kkale, Malatya, Konya, Karaman, Mersin, Antalya ve Kayseri illerinde 105 ma¤aza ve 130.000 metrekarelik sat›fl alan›na ulaflt›. Makromarket Konya'n›n da deste¤iyle bugün ve gelecekte Türkiye'nin öz sermayesiyle geliflen en büyük yerli markas› olmay› hedefliyor. Konser öncesi Konyaspor Baflkan› Mehmet Kurto¤lu taraf›ndan Makromarket Yönetim Kurulu Baflkan› fieref Songör'e forma ve atk› hediye edildi. Hediye takdiminden sonra bundan böyle Konyal› ve Konyasporlu oldu¤unu ifade eden Songör, beyaz ve yeflil renkleri de çok sevdi¤inin belirtti. Al›flverifl ve e¤lenceyi bir arada sunan Uyum Al›flverifl Merkezleri bünyesinde, Makromarket'in yan› s›ra Nazar, LCWaikiki, Nanotech, Flo, Bolulu Hasan Usta, Bücürük, Crispino, Dry Center, ‹xora, Özboyac› Kuyumculuk, Samanyolu Playland Çocuk E¤lence Merkezi, Seden Triko, SevenHill, Som Alt›n, Sultanahmet Köftecisi gibi ünlü markalardan oluflan 30 ma¤aza yer al›yor. Sosyal ve kültürel etkinliklerle de faaliyet gösterecek olan Uyum Al›flverifl Merkezleri bünyesinde, Makromarket d›fl›nda di¤er hizmet sahalar›nda ortalama 200 personel görev yap›yor ve yaklafl›k 450 araç kapasitesine sahip aç›k ve kapal› otopark da bulunuyor. Makromarket Konya Merkez ma¤aza aç›l›fl›nda, yerel sanatç›lar ve halk oyunlar›n›n yer ald›¤› tören kapsam›nda, ünlü sanatç› ‹brahim Tatl›ses de coflkulu bir konser verdi. Uzun süre sahnede kalan Tatl›ses, sevilen flark›lar›n› seslendirirken konser gecesi, Makromarket'in müflterilerine görkemli bir havai fiflek gösterisiyle sona erdi. Makromarket'ten bilgilendirme toplant›s› ▼ Makromarket Yönetim Kurulu Baflkan› fieref Songör, Konya Niflantafl› Mahallesi'nde bulunan Konya Merkez ma¤azas›n›n yenilenen ve de¤iflen yüzüyle ilgili ve Kayseri'de bünyelerine katt›klar› 14 flubeli Ofis-Evim ma¤azalar›yla yapt›klar› ticari anlaflma durumunu kamuoyuyla paylaflmak üzere, Konya Dedeman Otel'de bir bas›n toplant›s› düzenledi. fieref Songör, Konya Merkez ma¤azan›n yeni yap›s›yla ilgili bas›n mensuplar›na bilgi verdi. Bununla beraber bas›n toplant›s›nda, Ofis-Evim Market Grubu'nun sahibi Bekir Garan, “Ofis-Evim olarak perakende piyasas›ndan çekilmeye karar verdik ve bu çerçevede Makromarket ile anlaflt›k. Sektöre hay›rl› olsun” dedi. Bas›n toplant›s›nda hem Konya Merkez ma¤azay› Konyal›lar›n hizmetine açman›n mutlulu¤unu paylaflan Makromarket Yönetim Kurulu Baflkan› fieref Songör, hem de yeni bir zincir sat›n ald›klar›n›n müjdesini verdi. EYLÜL/EK‹M 2008 7 MAKRO haber Makromarket Çocuk fienli¤i bafllad› ▼ Makromarket, 15 A¤ustos Cuma günü gerçeklefltirdi¤i muhteflem Konya Merkez Ma¤aza aç›l›fl›ndan sonra düzenledi¤i Çocuk fienli¤i ile, müflterilerine hizmet vermeye devam ediyor. Makromarket, 2008-2009 e¤itim ve ö¤retim dönemi bafllamadan önce, çocuklar›n bol bol e¤lenmeleri ve hoflça vakit geçirmelerini sa¤lamak için, dünyan›n oyuncaklar›n›n ve renkli e¤lencelerinin yer ald›¤›, çocuklara özel bir flenlik düzenledi. 17-23 A¤ustos tarihlerinde, 16.00-22.00 saatleri aras›nda bir hafta süren Makromarket Çocuk fienli¤i kapsam›nda, kayd›rak, penalt› at›fllar› için kale, t›rmanma gibi oyunlardan oluflan özel dev fliflme oyun park alanlar›, profesyonel bir tiyatro ekibi taraf›ndan haz›rlanan palyaço, animasyon ve kukla gösterileri yer ald›. Makromarket Çocuk fienli¤i'nde, çocuklara özel yar›flmalar ve sürpriz hediyeler de vard›. Makromarket müflterileri, özellikle de çocuklar, 17 A¤ustos Pazar günü bafllayan Çocuk fienli¤i'ne büyük bir ilgi gösterdi. Makromarket, y›l içerisinde düzenleyece¤i farkl› içerikli aktivitelerle, müflterilerine sosyal, kültürel ve e¤lence içerikli hizmet vermeye devam edecek. Makromarket'te Oktay Usta ile yemek yar›flmas› Makromarket’ten bir ilk daha: Hipodrom’da Makromarket çad›r ma¤aza ▼ Ankara Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan düzenlenen Büyük Ankara Festivali, 1-9 A¤ustos tarihleri aras›nda Atatürk Kültür Merkezi'nde (Eski Hipodrom Alan›) gerçeklefltirildi. Festivalde müzik, sanat ve gösteri dünyas›ndan pek çok sanatç› sahne ald›. Makromarket de Büyük Ankara Festivali kapsam›nda ilk defa bir çad›r market kurdu. Ankara Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan düzenlenen Büyük Ankara Festivali'nde ‹brahim Tatl›ses, Aliflan, Sibel Can, Ferhat Göçer, Özcan Deniz, Gülben Ergen, Ebru Gündefl ve ‹zzet Y›ld›zhan hayranlar›yla bulufltu. Ayr›ca bir lunapark›n da bulundu¤u festivalde pek çok farkl› etkinlik gerçeklefltirildi. Makromarket, bu büyük organizasyonda açt›¤› ve 9 gün boyunca hizmet verdi¤i çad›r marketiyle bir ilke imza att› ve müflterilerinden çok olumlu tepkiler ald›. Bu olumlu tepkilerin sonucunda Makromarket'in ikinci çad›r marketi, Yenimahalle Belediyesi'nin düzenledi¤i Ramazan etkinlikleri kapsam›nda Yenimahalle Havac›lar Sitesi'nde Ramazan boyunca hizmet veriyor olacak. 8 EYLÜL/EK‹M 2008 ▼ Makromarket müflterileri, Lale Restaurant'›n sponsorlu¤unda, yöresel ve hamur ifli lezzetlerinde, Oktay Usta'n›n ve birçok de¤erli gurmenin bulundu¤u jüri önünde yar›flt›. Müflterilerin yo¤un ilgi gösterdi¤i yar›flmada, iddial› yemekler Oktay Usta'dan tam puan al›rken yar›flmac›lar da Makromarket'ten de birbirinden de¤erli hediyeler kazand›. Yemek yar›flmas›ndan sonra, son kitab›n› imzalayan Oktay Usta, Makromarket müflterileri taraf›ndan gösterilen yo¤un ilgiden son derece memnun kald›. MAKRO haber Makromarket’in kazanç f›rsatlar› devam ediyor ▼ Makromarket, “makro kalite hizmet, mikro fiyat” slogan›yla sürekli olarak müflterilerinin kazanc› için yeni kampanyalar düzenlemeye devam ediyor. Makromarket, mübarek Ramazan ay› öncesinde bafllatt›¤› 5 yeni ve farkl› kampanyayla al›flveriflleri kazanç f›rsatlar›na dönüfltürüyor. Ülker, Lipton, Knorr ve Rexona markalar›yla yürütülen kampanyalar›n yan› s›ra 25 adet Renault Symbol kazanma flans› sunan “Makromarket'ten 365 Alt›n Gibi Hediyeler” kampanyas› büyük bir h›z ve yo¤un ilgiyle sürüyor. Ülker ve Makromarket'ten alt›n tad›nda hediyeler ▼ Makro Kart Gold ile Ülker ürünlerinden 23 A¤ustos-23 Eylül tarihleri aras›nda en çok al›flverifl yapan ilk 33 kifli tam alt›n, sonraki 333 kifli de 100 YTL'lik Makromarket Al›flverifl Çeki kazan›yor. Baby Star, Bic, Rozi, Komili, Hero Baby, Bizim Mutfak, Bizim Ya¤, Alt›n Hasat, Kalbim, Kalbim Benecol, Teremya¤, Çokomel, Caramio, Metro, Dido, Piko, Rodeo, Alpella Krem, Kellogs, Coco Pops, Ülker King Top, Ülker Çokokrem, Çikolatal› Gofret, Ülker Golden, Dankek, Cafe Crown, Ülker ‹çim, Krispi, Albeni, Coco Star, Hobby ve Halley ürünlerinden en çok al›flverifl yapan müflteriler, alt›n tad›nda hediyelere kavufluyor. Ramazan'›n bereketi Makromarket'te “Ramazan'›n Bereketi Makromarket'te” slogan›yla 15 A¤ustos'ta bafllayan bu kampanyada, Makromarket, Makro Kart Gold ile 15 YTL ve üzeri her Lipton al›flveriflinde, müflterilerine 1 adet ‹stikbal Regina Ankastre Mutfak, 3 adet ‹stikbal oturma grubu, 10 adet Sony Home Theatre, 20 adet Sony DVD Player, 200 adet de Sinbo Çay makinesi hediye edecek. Kampanya, tüm Lipton ürünlerinde geçerli olup 15 Eylül 2008'de sona erecek. Makro lezzet, makro mutfak ile mutfa¤›n›z› flenlendirin ▼ Makromarket'ten Makro Kart Gold ile en yüksek tutarda Knorr ürünlerinden sat›n alan ilk 175 kifliye, Philips mutfak malzemeleri hediye ediliyor. 15 A¤ustos-15 Eylül 2008 tarihleri aras›nda Makro Kart Gold ile Knorr ürünlerinden en az 5 YTL olmak üzere en yüksek tutarda al›flverifl yapan ilk 175 Makromarket müflterisi, Philips mutfak malzemelerinden birini kazanma hakk›na sahip olacak. Makromarket'ten en yüksek tutarda Knorr al›flverifli yapan ilk 175 kifliden ilk 25 müflteriye Philips Cucina El Mikseri, ikinci 75 müflteriye Philips Comfort Tost Makinesi ve üçüncü 75 müflteriye de Philips ekmek k›zartma makinesi hediye edilecek. 10 EYLÜL/EK‹M 2008 Makromarket'lerde Rexona kazand›r›yor Makromarket'ten 15-30 A¤ustos tarihleri aras›nda Makro Kart Gold ile tek seferde 2 adet Rexona alan her müflteri, 175 hediyeden birini kazanma flans›n› yakal›yor. Rexona kampanyas› kapsam›nda, 25 kifliye Philips SA 2110 MP3 çalar, 50 kifliye güzellik paketi ve 100 kifliye de Gülben Ergen CD'si hediye edilecek. MAKRO haber Makromarket’ten ALTIN HED‹YELER ▼ Makromarket bu yaz da muhteflem bir kampanyaya imza at›yor. Arabadan plazma televizyona, dizüstü bilgisayardan dijital foto¤raf makinesine kadar 365 Alt›n Hediye, Makromarket'in bol hediyeli kampanyas› sayesinde Makromarket müflterileriyle buluflacak. Hediye almak, her insan› mutlu eder. Bu düflünceyle hareket eden Makromarket, art›k Makrokart Gold sayesinde, müflterilerine her an hediyeler veriyor. Makro Kart Gold arac›l›¤›yla, müflterilerinin al›flverifl al›flkanl›klar›n› ve tercihlerini tespit edip, onlara daha sa¤l›kl›, daha kaliteli ve daha iyi bir hizmet sunmay› amaçlayan Makromarket, büyük bir kampanyaya imza at›yor. Makromarket, “Makrokart Gold'dan Alt›n Hediyeler” ad›yla sundu¤u kampanyada 365 Alt›n Hediye da¤›tacak. Makrokart Gold ile zaten sürekli kazançl› ç›kan Makromarket müflterileri, bir de bu hediyelerle yaz›n keyfini yaflayacak. Makromarket'ten Makrokart Gold ile, 12 Temmuz-2 Ekim tarihleri aras›nda 50 YTL ve üzerinde al›flverifl 12 EYLÜL/EK‹M 2008 yapan Makromarket müflterileri, çekilifle kat›lma hakk› elde edecekler. Noter ve Milli Piyango yetkilileri huzurunda gerçeklefltirilecek olan çekilifl sonucunda 365 talihli Makrokart Gold kullan›c›s›, 365 muhteflem hediyeye sahip olacak. Çekilifl sonucunda, 25 adet Renault Symbol, 100 adet Datron 106 ekran Plazma TV, 115 adet Datron Notebook ve 125 adet Samsung Dijital Foto¤raf Makinesi, Makromarket müflterilerine arma¤an edilecek. Makromarket müflterileri, her zaman oldu¤u gibi, bu kampanyayla da hediye alman›n mutlulu¤unu ve heyecan›n› yaflayacaklar. 2007 y›l›n›n yaz aylar›nda düzenledi¤i “21.Yüzy›l›n Büyük Yaz Kampanyas›”yla, müflterilerine yine arabadan dizüstü bilgisayara, yüzlerce hediye veren Makromarket, bu y›l da müflterilerini unutmad› ve alt›n hediyelerini tek tek s›ralad›. MAKRO haber Makro kaliteli hizmet yay›l›yor Makromarket Beyflehir’de Anadolu'nun yerli markas› Makromarket, 19 Temmuz Cumartesi günü, Konya Beyflehir ma¤azas›n› ‹lçe Emniyet Müdürü Osman Bilgin, ‹lçe Belediye Baflkan Vekili Halim Gümüflel, Yeflilda¤ Belediye Baflkan› Yüksel Ergun ve Makromarket Genel Müdürü Mustafa Songör'ün kat›l›m›yla açt›. Perakende sektöründe Beyflehir'e güleryüz ile birlikte makro kaliteli hizmet ve mikro fiyatlar› da sunan Makromarket, bölge halk› taraf›ndan memnuniyetle karfl›land›. Türkiye'nin her bölgesine iddial› oldu¤u hizmeti yaymaya devam eden Makromarket, Beyflehir'de 800 metrekare net sat›fl alan›nda 5 kasas› ve 30 nitelikli çal›flan›yla keyifli al›flverifl imkan› sunmaya devam ediyor. Beyflehir Makromarket ma¤azas›nda, 35 bini aflk›n ürün çeflidi, makro kalite hizmet fark› ve mikro fiyatlarla bölge halk›n›n hizmetine sunuldu. 2008 y›l›nda yeni illerde ma¤aza açmay› planlayan Makromarket, Türkiye'nin yerli sermaye ile hizmet veren ve büyüyen tek markas› olmak için, çal›fl- 14 EYLÜL/EK‹M 2008 malar›na devam edecek. Müflteri memnuniyetini her platformda ön planda tutan Makromarket, Türk halk›n›n lay›k oldu¤u hizmeti yayg›nlaflt›racak. Makromarket Etlik'te 2. ma¤azas›n› açt› Perakende sektöründe baflar›l› çal›fl- malar›na devam eden Makromarket, ma¤aza a¤›n› istikrar çerçevesinde yayg›nlaflt›rmaya devam ediyor. Keçiören Etlik'te 2. ma¤azas›n› açan Makromarket, müflterilerine en yak›n market olmak için çal›fl›yor. Etlik 2 ma¤azas›, 3 kasa ve 15 çal›flan›yla kaliteli hizmet sunarak keyifli al›flverifl imkan› sa¤l›yor. Makromarket'ten Eryaman’a 3. ma¤aza Baflkentte ma¤aza say›s›n› yüksek talep üzerine artt›ran Makromarket, Ankaral›lara makro kaliteli hizmeti mikro fiyatlarla sunmaya devam ediyor. 12 Temmuz Cumartesi günü Eryaman 4. Etap'ta bulunan Maksimum Al›flverifl Merkezi'nde aç›lan Makromarket, 800 metrekare sat›fl alan›nda 5 kasa ve 31 çal›flan›yla, modern ve ferah ma¤azas›nda müflterilerini, bildik ve tan›d›k makro kalite hizmetle buluflturdu. Ankara'da 68, Türkiye'de 8 ilde 88 ma¤azayla çal›flmalar›na istikrar çerçevesinde devam eden Makromarket, yeni projeleriyle yeni illerde yayg›nlaflmaya devam ediyor. MAKRO haber En anlaml› Ramazan gelene¤ine Makromarket deste¤i ▼ Ramazan ay›, insanlar aras›nda yard›mlaflma duygusunun pekiflmesi aç›s›ndan son derece önemli. Aç olan›n halinden çok daha iyi anlad›¤›m›z bu kutsal ay, yoksul olan kiflilere yap›lan yard›mlarla, insanlar aras›nda gönül ba¤› kurulmas›na da yard›mc› oluyor. Kimileri yoksul olanla sofras›n› paylafl›yor, kimileriyse farkl› yöntemlerle yard›mlaflmay› tercih ediyor. ‹slami kurallar aç›s›ndan oldukça önemli olan “zekât” da yine Ramazan ay›nda büyük önem kazan›yor. Haz›rlanan kumanyalarla yoksullar›n yard›m›na kofluluyor. Makromarket de tüketicilerini unutmuyor ve Ramazan sofralar›na, haz›rlad›¤› kumanyalarla katk›da bulunuyor. Ekonomik koflullar›n giderek zorlaflt›¤› günümüz dünyas›nda, sahip oldu¤umuz imkanlar ölçüsünde baflkalar›na da mutla- 16 EYLÜL/EK‹M 2008 ka yard›m etmemiz gerekiyor. ‹nsan›n insan› düflünmesi gerekti¤ini unutmayarak yapaca¤›m›z her yard›m, maneviyat›n ötesinde daha yaflan›l›r bir dünyaya ad›m atmak aç›s›ndan da gerekli. Zekât da bu ad›m› atmak için, son derece önemli bir ibadet. ‹slam dininin 5 flart›ndan biri olan zekât, Müslümanlar›n, Allah'›n hakk› olanlara verilmesini emretti¤i belli miktarda mal›n› vermesi anlam›na geliyor. l›kl› Müslüman, özellikle Ramazan ay›nda, çevresindeki yoksul insanlara yard›m elini uzatmay› ihmal etmiyor. Birlik ve beraberlik duygusunu pekifltirmek için oldukça önemli olan zekât sayesinde, kifliler cimrilikten de kurtulmufl oluyor. Dünya mal›n›n gelip geçici oldu¤u düflünülünce, daha büyük bir anlam kazanan zekât, insanlar aras›nda eflitlik sa¤lamak için önemli uygulamalardan biri olarak kabul ediliyor. Birlik beraberlik duygusu Yard›mlaflma olgusunun ‹slam dinince de ne kadar önemli oldu¤unu kan›tlayan zekât, Kur'an-› Kerim'de en çok tekrarlanan emirlerden bir tanesi. Yoksul olan›n rahatlamas›n› amaçlayan bu emir, ayn› zamanda Müslümanlar aras›ndaki en önemli sosyal dayan›flma unsuru. Pek çok var- Zenginle fakir aras›nda denge Mal›n belli bir oran›n›n verilmesi, para veya g›da deste¤inde bulunulmas› fleklinde gerçeklefltirilen yard›mlar, zenginle fakir aras›nda önemli bir denge sa¤l›yor ve insanlar›n birbirlerini daha iyi anlamalar›na yard›mc› oluyor. Zenginle yoksulu birbirine yaklaflt›ran ve s›n›rlar› ortadan kald›ran zekât sayesinde, manevi huzur daha çok hissediliyor. Zenginlerin kalbini cimrilik hastal›¤›ndan temizleyen zekât sayesinde, yoksullar›n k›skançl›¤› da ortadan kalk›yor. Karfl›l›kl› sevgi ve sayg› oluflmas›n›n yan› s›ra zekât ile toplumda birlik sa¤lanm›fl oluyor. Hz. Muhammed (S.A.V.) de “Zekât, ‹slam'›n köprüsüdür” diyerek zekât›n ne kadar önemli oldu¤unu dile getirmifl ve soysal hayattaki farkl›laflman›n zekât gibi bir köprüyle ortadan kald›r›laca¤›na iflaret etmifltir. Makromarket'ten yard›m eli Hizmette çizgi ötesi anlay›fl›ndan bugüne kadar hiçbir flekilde taviz vermeyen Makromarket de Ramazan ay›nda tüketicileriyle yard›mlaflarak gönül ba¤›n› kuvvetlendiriyor. Yard›mlaflma duygusunun pekiflmesine de böylece katk›da bulunan Makromarket, tüketicileri için haz›rlad›¤› kumanya paketleriyle hem sofralar› hem de gönülleri zengin ediyor. Makromarket'ten bir yenilik: Makro Para Kart Makromarket, Makro Para al›flverifl kart› ile bir yenili¤e daha imza att›. Müflteriler taraf›ndan Ramazan paketlerine alternatif olarak kullan›lan al›flverifl çekleri yerine Makromarket, kart sistemini getirerek limitini müflterilerin belirleyece¤i Makro Para Kart ile ihtiyaç sahibi kiflilere on binlerce ürün çeflidi aras›ndan diledikleri gibi al›flverifl yapma imkan› sunuyor. Ramazan paketleri ve Makro Para Kart al›mlar›nda belirli tutar üzeri al›flverifllerde nakit ve tek seferdeki ödemelerde iskonto ve Ramazan paketleri al›mlar›nda da Konya flehir merkezi içerisinde ücretsiz teslimatla da müflterilere kolayl›k sa¤lan›yor. Makro Para Kart ile Türkiye genelinde bulunan tüm Makromarket ma¤azalar›ndan al›flverifl yap›labiliyor. En hesapl› Ramazan paketleri Makromarket'te Makromarket, Ramazan ay›na özel haz›rlanan Ramazan paketleri ve Makro Para Kart ile zekât vermek isteyen müflterilerine birbirinden farkl› alternatifler sunarak ihtiyaç sahibi kiflilere yard›m noktas›nda köprü vazifesi görüyor. Makromarket, Ramazan ay›nda ihtiyaç sahiplerinin sofralar›n› zengin etmek için 2 farkl› Ramazan paketi haz›rlad›. En hesapl› ve kaliteli ürünlerden oluflan birinci Ramazan paketinde 19 ve ikinci Ramazan paketinde de 13 adet ürün bulunuyor. Özel Ramazan paketi kolilerinde muhafaza edilen ürünler, Ramazan boyunca ihtiyaç sahibi kiflilerin temel ihtiyaçlar›n› karfl›layacak nitelikte. 22,49 YTL ve 37,90 YTL olarak haz›rlanan Ramazan paketleri d›fl›nda isteyen Makromarket müflterileri, içeri¤ini kendilerinin belirleyecekleri özel Ramazan paketleri siparifllerini de verebiliyorlar. EYLÜL/EK‹M 2008 17 MAKRO haber Makromarket’ten yeni bir marka: ▼ Öz sermayesi ile yat›r›mlar›na devam eden fieref Makromarket A.fi., fl›kl›k, zarafet ve güzellikte kalite üstü ürün portföyünü bir arada bulunduran Nazar ma¤azalar›yla perakende sektöründe yeni aç›l›mlarda bulunuyor. Bu çerçevede Karaman Uyum Al›flverifl Merkezi içinde 26500 metrekare net sat›fl alan›nda hizmet veren Nazar ma¤azas› faaliyete girdi. Nazar ma¤azas›n›n aç›l›fl›, Karaman'da, ünlü mankenlerin kat›ld›¤› bir defileyle gerçeklefltirildi. Manken Ece Gürsel, Danimarka Büyükelçisi'nin k›z› Eliza Hoppe, Golina Fateeva, Alena, Simge Besler, Olga Bülbül ve Kaan Aypulat, Nazar Yaz Koleksiyonu'nu tan›tt›. 2008 yaz kreasyonundan oluflan k›yafetleri tan›tan mankenler, defilenin sonuna kadar vatandafllar taraf›ndan ilgiyle izlendi. Defilenin sonunda mankenler, gösterdikleri performanslar› sonucunda müflteriler taraf›ndan uzun uzun alk›flland›. Ünlü mankenler, aç›l›fl›n sonunda davetlilere bol bol Nazar marka tiflört da¤›tt›. 2. Nazar ma¤azas›, Konya Uyum Al›flverifl Merkezi'nde Nazar Ma¤azalar›'n›n ikinci ma¤azas›, 15 A¤ustos Cuma günü Konya Merkez Uyum Al›flverifl Merkezi'nde düzenlenen aç›l›fl töreni kapsam›nda 1400 metrekare alan üzerinde hizmete aç›ld›. Toplam 40 çal›flan› bulunan Nazar ma¤azas›, Karaman'dan sonra Konya'ya da moda, güzellik, keyif ve e¤lencede kaliteyi sunmay› hedefliyor. Tekstil ve renkli kozmetik grubu ürünlerinde ünlü markalar›n yer ald›¤› Nazar Ma¤azalar›, kalite üstü ürün gruplar›yla Konyal› müflterilerine seçkin ve keyifli al›flverifl imkan› sunuyor. Konya Merkez Nazar Ma¤azas›'nda, biri müflteri hizmetleri kasas› olmak üzere toplam 5 adet kasa bulunuyor. Ürün çeflitlili¤i bak›m›ndan Nazar, A ve B grubu müflterilere hitap ediyor ve çocuk giyim, erkek klasik giyim, bayan klasik giyim, casual, aktif spor ve ayakkab›, deri ve saraciye reyonlar›n›n yan› s›ra kozmetik reyonunda da renkli kozmetik, cilt bak›m ürünleri ve ithal parfümeriyle hizmet veriyor Teknolojide yeni bir marka: ▼ Türkiye perakende sektöründe yeni bir marka do¤uyor: Nanotech. Nanotech Teknoloji Marketi'nin ilk ma¤azas›, 15 A¤ustos günü, Konya Merkez Uyum Al›flverifl Merkezi'nde aç›ld›. Nanotech ma¤azas›, 750 metrekarelik alanda, konusunda uzman kadrosu, 15 nitelikli çal›flan ve 3 kasas›yla tüketicilerine, keyifli ve ferah bir ortamda hizmet veriyor. Ürün çeflitlili¤i bak›m›ndan A, B ve C grubu müflterilere hitap eden Nanotech ma¤azas›, DVD, CD player, ses sistemleri, LCD, plazma TV, dizüstü bilgisayar, PC, cep telefonu, kiflisel bak›m ve elektrikli ev aletleri reyonlar›yla Konya'da üstün kaliteli hizmet sunuyor. Nanotech ma¤azalar›, elektronik perakendecilik alan›nda yeni marka olarak iddial› ürün yelpazesini ve kaliteli hizmet anlay›fl›n› Türkiye genelinde yayg›nlaflt›rmay› hedefliyor. 18 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO haber Makromarket Ofis-Evim Ma¤azalar›’n› sat›n ald› ▼Anadolu'nun yerli markas› Makromarket “Hizmet Tüm Türkiye'ye” slogan›yla gerçeklefltirdi¤i istikrarl› ve h›zl› büyüme hamlelerine devam ediyor. Bu yolda pek çok at›l›m gerçeklefltiren Makromarket, Kayseri'de faaliyet gösteren 14 flubeli Ofis-Evim Ma¤azalar›'n› da hizmet a¤›na katt›. Perakende sektöründe, 1991 y›l›ndan bugüne, müflteri odakl› hizmet anlay›fl›yla yat›r›mlar yaparak Türkiye'nin en büyük perakende kurulufllar›ndan biri haline gelen Makromarket, sektörde 17. y›l›n› doldurmufl bulunuyor. Binlerce çal›flan› ve makro kaliteli hizmeti, mikro fiyatlarla sunarak ortaya koydu¤u ayr›cal›kl› hizmetiyle Makromarket, büyüme trendini her geçen gün artt›rarak devam ettiriyor. Daha önce Nazar ve Afra ma¤azalar›n› hizmet zincirine dahil ederek, daha çok insana daha iyi hizmet götürme yolunda ad›mlar atan Makromarket, flimdi de Kayseri'deki Ofis-Evim Ma¤azalar›'n› sat›n ald›. Böy- 20 EYLÜL/EK‹M 2008 lece Makromarket'in hizmet a¤›, Ankara, Samsun, K›r›kkale, Malatya, Konya, Karaman, Mersin ve Antalya'dan sonra Kayseri'yi de kapsar hale geldi. Ofis-Evim marketleriyle birlikte, Makromarket'in hizmet alan› 8 ilden 9 ile, müflteri alan› 103.000 metrekareden 115.000 metrekareye, personel say›s› ise 3550'den 3950'ye ulaflt›. Böylece Makromarket'in hizmet verdi¤i günlük müflteri say›s› da, 110.000'den 125.000'e ç›kt›. Daha önceki operasyonlar›nda oldu¤u gibi, Ofis-Evim ma¤azalar›n›n da Makromarket konseptine uymayanlar› elendikten sonra, tamam› Makromarket standartlar›na uygun hale getirilip müflterilerin hizmetine sunulacak. Rekabetin çok yo¤un yafland›¤› günümüz perakende sektöründe, istikrarl› büyüme çizgisini sürdüren Makromarket, sa¤lam ve güçlü altyap›s›yla, Türkiye'nin en büyük yerli markas› olma yolunda emin ad›mlarla yürüyor. MAKRO haber Ramazan’›n doyumsuz e¤lencesi Makromarket'te ▼ Makromarket, Ramazan ay› boyunca, al›flverifl ve iftar için gelen ziyaretçilerini geleneksel e¤lencelerle a¤›rl›yor. Makromarket, Ramazan ay›n›n gelmesiyle birlikte geleneksel ve özlenen e¤lenceleri yeniden canland›rmak ve müflterilerine keyifli bir Ramazan ay› yaflatmak için “Ramazan E¤lencesi” kapsam›nda etkinlikler düzenledi. Sosyal ve kültürel aktivitelerle müflterilerine farkl› ve e¤lenceli bir al›flverifl imkan› sunmay› amaçlayan Makromarket, her akflam iftardan sonra içeri¤inin dolu dolu oldu¤u Ramazan e¤lenceleri haz›rlad›. Zamanla unutulan ve yeni nesil taraf›ndan bilinmeyen eski geleneklerimizi özel zamanlarda da olsa hat›rlatabilmek ve yaflatabilmek amac›yla haz›rlanan Ramazan e¤lenceleri kapsam›nda geleneksel kültürümüzün vazgeçilmezleri ara- s›nda yer alan ortaoyunu, meddah ve geleneksel Türk gölge oyunu Hacivat ve Karagöz yer al›yor. Ramazan e¤lenceleri kapsam›nda geleneksel oyunlar›n yan› s›ra tasavvuf, halk müzi¤i ve fas›l konserleri, palyaço, flaflk›n adam, s›rt kukla ve ateflbaz show, illüzyon, afluk-mafluk gibi gösterilerle birlikte sema gösterileri de gerçeklefltiriliyor. Makromarket içerisinde dönüflümlü olarak mani okuyan Ramazan davulcusu ve geleneksel lezzeti ikram edecek Osmanl› flerbetçisi de ziyaretçilere efllik edecek. Makromarket, Ramazan e¤lencesinde düzenlenen yar›flmalara kat›lacak her çocu¤a da hediye da¤›t›l›yor. Ramazan›n ilk günü iftardan sonra bafllayan e¤lencelere Uyum Al›flverifl Merkezleri ziyaretçileri, Makromarket müflterileri ve çocuklar, yo¤un ilgi gösteriyor Makromarket'in Ramazan Sokaklar›nda Ramazan bollu¤u ve bereketi ▼ “Makro kalite hizmet, mikro fiyat” slogan›yla yoluna devam eden Makromarket, Ramazan ay›nda tüketilen ürünleri “Ramazan Soka¤›”nda müflterilerine sunarak bir ilki gerçeklefltiriyor. “Ramazan Soka¤›”nda tel kaday›f, ekmek kaday›f›, revani, Kemalpafla, güllaç gibi tatl›lardan past›rma, sucuk, kuru kay›s›, böreklik ve baklaval›k yufka gibi hem farkl› hem de müflterilerin al›flveriflini kolaylaflt›racak ürünler sunuluyor. Ma¤azalar›nda makro kaliteli binlerce ürün çeflidini mikro fiyatlarla sunan Makromarket, Ramazanda da modern ve ferah al›flverifl mekanlar›nda binlerce ürün çeflidini hesapl› fiyatlarla müflterilerine ulaflt›r›yor. Ramazan Sokaklar›, hem geçmiflten günümüze kadar ulaflan geleneklerimizi yaflatmam›z› hem de Makromarket müflterilerinin daha rahat Ramazan al›flverifli yapmalar›n› sa¤l›yor. 22 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO haber Makromarket iftarda TV ekranlar›nda Konya’da iftarda KonTV’deyiz ▼ Birlik, beraberlik ve yard›mlaflma duygular›n›n daha da yo¤un yafland›¤› Ramazan ay›nda Makromarket de üzerine düfleni yaparak bu duygular›n yaflat›lmas›na öncülük ediyor. Tüm y›l boyunca yapt›¤› indirimleri ve promosyonlar› Ramazan ay›nda da sürdüren Makromarket, Ses TV ve KON TV'den yap›lan yay›nlarda hem kampanyalar›n› duyuruyor hem de pek çok hediye da¤›t›yor. Makromarket, Ramazan ay› boyunca kampanyalar›n› te- 24 EYLÜL/EK‹M 2008 Ankara’da iftarda SesTV’deyiz levizyon ekranlar›na tafl›yor. Her akflam iftar saatinde KON TV ve Ses TV'den tüketicilerine ulaflan Makromarket, Ramazan bereketini TV ekranlar›ndan sofralara tafl›yor. Makromarket, Ses TV ve KON TV iflbirli¤i sonucu düzenlenen Ramazana özel kampanya kapsam›nda, Ses TV ve KON TV ekipleri çat kap› evlerinize konuk oluyor. Makromarket'in hediyelerine sahip olmak içinse Makromarket'ten yap›lan al›flveriflin fiflini gösterme- niz yeterli oluyor. Bu kampanyayla Makromarket, her gün 4 flansl› kifliye 250 YTL de¤erinde Makro Para kazand›r›yor. Kampanya kapsam›nda her gün 1000 YTL de¤erinde Makro Para kazand›ran Makromarket, bununla da kalm›yor; her gün 10 aileye 100 YTL de¤erinde bir de Ramazan paketi hediye ediyor. Makromarket'in kampanyalar›, Ramazan boyunca iftar saatlerinde Ses TV'de ve KON TV'de izleyicilerle bulufluyor. MAKRO röportaj MUSTAFA SONGÖR: MÜfiTER‹LER‹M‹ZE ODAKLANARAK BÜYÜYORUZ Anadolu'nun yerli markas› Makromarket, ad›mlar›n› her geçen gün büyüterek yol almaya ve ülkenin dört bir yan›na yay›lmaya devam ediyor. En son olarak, ‹ç Anadolu Bölgesi'nin önemli illerinden biri olan Kayseri'de 14 flubesi bulunan Ofis-Evim ma¤azalar›n› da sat›n alan Makromarket, art›k 9 ilde faaliyet gösteriyor. Hem Makromarket'in son 1 y›l içerisinde yapt›¤› ciddi at›l›mlar hem de hayata geçirdi¤i projeler üzerine, Makromarket Genel Müdürü Mustafa Songör'le bir röportaj gerçeklefltirdik. ■ Makromarket'in toplam kaç flubesi oldu? fiube say›s› olarak belirlenen hedef nedir? 2007 y›l›nda, Nazar ve Afra ma¤azalar›n› bünyemize katarak ulusal bir zincir olma yolunda ilk ad›mlar›m›z› att›k. 2008 y›l›n›n bafl› itibariyle, 8 ilde (Ankara, K›r›kkale, Karaman, Konya, Antalya, Mersin, Samsun, Malatya) 100 bin metrekarenin üzerinde bir sat›fl alan›nda hizmet vermeye bafllad›k. Bilindi¤i üzere Makromarket, sat›n ald›¤› hiçbir ma¤azay›, kendi konseptini oturtmadan ve do¤ru konumland›rmadan müflterisinin hizmetine açm›yor. Bu çerçevede tüm Nazar ve Afra ma¤azalar›na, tepeden t›rna¤a en küçük ayr›nt›lar›na kadar titizlikle e¤ilip yeni, modern ve ferah bir görünüm kazand›rarak müflterilerimizin hak etti¤i hizmeti sunmaya çal›flt›k. Yak›n zamanda, ‹ç Anadolu Bölgesi'nin önemli illerinden biri olan Kayseri'de 14 flubesi bulunan Ofis-Evim ma¤azalar›n› da sat›n ald›k. Son geliflme olarak bünyemize katt›¤›m›z Ofis-Evim ma¤azalar›m›zla birlikte, 9 ilde bulunuyoruz ve sektörde geliflen ve büyüyen yap›m›z› sürdürmeye devam ediyoruz. Tek bir bireyin bile amaçs›z olarak yaflamamas› gerekti¤i inanc›nday›m. Bu felsefeyle, hedeflerimizi ortaya koyup yolumuza devam ediyoruz. 26 EYLÜL/EK‹M 2008 ■ Bu büyüme ve baflar›y› neye ba¤l›yorsunuz? Makromarket olarak büyümeye, modern perakendecilik anlay›fl›yla bafllad›k ve bu flekilde devam ediyoruz. Ma¤azalar›m›zda yeni trendlere ve tüketici e¤ilimlerine önem verdik. Müflteri odakl› hizmet ilkelerini prensip edindik. Rahat, ferah ve modern ma¤azalar›m›zda, uzman personel kadromuzla, makro kalite ürünleri mikro fiyatlarla sat›fla sunduk. Perakende sektöründe baflar›l› olman›n yolu, yenilik, cesaret ve istikrarl› olmaktan geçiyor. ■ Ne zaman, hangi amaçla yola ç›k›ld› ve Makromarket bugün hangi noktada bulunuyor? 1991 y›l›nda Ankara'da kurulan Makromarket, ad›ndan da anlafl›ld›¤› gibi çok büyük hedeflerle, sektöründe bir numara olmak üzere yola ç›kt›. ‹tibar›m›z, her zaman için ticari kayg›lar›m›z›n üstünde oldu. Temel amac›m›z, Makromarket misyonunu geçmiflten gelece¤e tafl›mak, sektörde sayg›nl›k kazand›rmak ve müflterilerimize ve tedarikçilerimize verdi¤imiz taahhütleri sonuna kadar yerine getirmektir. Makromarket Ma¤azalar Zinciri, perakende sektörünün etik iflleyifl kurallar›na uygun faaliyet gösteriyor ve toplam 9 ilde, 105 flubesiyle ve 4000'i aflan çal›flan›yla bir flirketler grubu olarak büyüyor. Makromarket olarak, kasaptan manava, bal›ktan kuruyemifle, unlu mamullerden mand›ra- ya, beyaz eflyadan k›rtasiyeye, ev tekstilden konfeksiyona, kozmetikten bijuteriye, mobilyadan zücaciyeye kadar her türlü ürünü tüketicilerimizin tercihine sunuyoruz. Bugün Makromarket, devlerin yar›flt›¤› arenada, iddial› bir noktaya geldi. ■ Makromarket olarak yeni bir proje gelifltiriyorsunuz. Bu çal›flman›n ana hatlar›n› bizlerle paylafl›r m›s›n›z? Sizlerle daha önce de paylaflt›¤›m›z gibi, sektörel bazda sistemsel alt yap›m›za 2008 y›l›nda 2 milyon YTL'nin üzerinde bir yat›r›m gerçeklefltirdik. Bu yap› kapsam›nda stok yönetiminden, firma-ürün karl›l›¤›na, ma¤aza performans›ndan verimlilik yap›s›na, mikro stratejiden, veri ambar›na kadar birçok yap›y› çok etkin bir flekilde kullan›yoruz. Ayr›ca, Makro Card Gold projesini müflterilerimizin hizmetine puan kazand›rarak sunduk. Yak›n zamanda tedarikçilerimizle birlikte sürdürece¤imiz B2B projemizle birlikte, art›k tedarikçilerimize aç›k bir sistem ortaya koyaca¤›z. K›sacas›, her anlamda ölçme-de¤erlendirme yap›labilen bir yap›ya ulaflabiliyoruz. Asl›nda bu konu, çok uzun anlat›lmas› gereken, ehemmiyeti oldukça yüksek bir konu. ■ Gelece¤e yönelik di¤er projelerinizden de bahsedebilir misiniz? K›sa ve uzun vadede ne gibi yenilikler yapmay› planl›yorsunuz? Bundan 10 y›l sonra, Makromarket'in kendini görmek istedi¤i yer neresidir? K›sa vadede, yeni illerde yeni ma¤aza zincirleri sat›n alarak veya yeni ma¤azalar açarak ülkemizin ve milletimizin lay›k oldu¤u makro kalite perakende hizmetini yayg›nlaflt›rmak istiyoruz. Uzun vadede, ülkemizin yerli sermayeyle büyüyen en büyük ulusal perakende zinciri olup uluslararas› arenada hizmet vermek istiyoruz. Bu çerçevede, kendi markam›z›n alt›nda, kendi üreticimizin üretti¤i yerli ürünleri, yeni piyasalar ve müflterilerle buluflturmak istiyoruz. Ulusal ve uluslararas› bilinirli¤i olan bir marka olarak, bu baflar›y› milletimize arma¤an etmek amac›nday›z. ■ Kampanya ve promosyon uygulamalar›n›z hakk›nda bilgi verir misiniz? Daha çok müflteriye ulaflabilmek için, kampanyalar d›fl›ndaki pazarlama teknikleriniz nelerdir? Sizlerin de bildi¤i gibi, Makromarket her yaz geleneksel olarak büyük hediye kampanyalar› düzenliyor. Bu y›l da toplam bütçesi 2 milyon YTL'nin üzerinde bir kampanya bafllad›. “365 Alt›n Gibi Hediye Kampanyas›…” Bu kampanya çerçevesinde müflterilerimize, 25 adet Renault Symbol, 100 adet 106 ekran Plazma TV, 115 adet notebook ve 125 adet Samsung Dijital Foto¤raf Makinesi hediye ediyoruz. Bununla beraber, 2008 y›l›nda müflterilerimize para ve puan kazand›ran Makro Gold Kart'› sunarak, aktivite ve promosyon anlam›nda hareket alan›m›z› daha etkin hale getirdik. Bugün itibariyle, her üründe müflterilerimize puan kazand›rman›n yan› s›ra, özel indirimler, çapraz promosyonlar ve birçok markada hediye kampanyalar›n› sürdürüyoruz. Bu anlamda Makromarket'i tercih eden müflterilerimiz, her zaman ma¤azalar›m›zdan bol bol kazanarak ayr›l›yorlar. Bu tür kazanç f›rsatlar› da sürekli müflteri memnuniyeti sa¤l›yor. Elbette ki, müflterilerimizin her zaman daha fazla kazan›m elde etmesini sa¤lamak için sat›nalma ve pazarlama birimlerimiz koordineli bir flekilde aktif olarak çal›fl›yor. Çünkü biliyoruz ki, Makromarket müflterileri, marketlerini çok seviyorlar Biz de bu sevgiye lay›k olman›n heyecan›yla onlar için daha çok çal›flaca¤›z. ■ Müflteri sadakat kart›n›z›n bambaflka bir yüzle yenilenip güçlenerek billboardlarda yer ald›¤›n› görüyoruz. Uygulaman›z› ve uygulaman›n size geri dönüflünü anlat›r m›s›n›z? Bu sorunuzun cevab›n› az önce de ifade ettim. Yüzdesel olarak dönüflüme bakt›¤›m›zda, yapt›¤›m›z aktivite ve promos- EYLÜL/EK‹M 2008 27 MAKRO röportaj yonlar›m›zda performans›m›z, yüzde 5075 aras›nda de¤ifliyor. Bunun yan›nda televizyon ve gazetelerle yapt›¤›m›z aktivite çal›flmalar›nda, yüzde 300 ila yüzde 600 aras›nda performans sa¤l›yoruz. market olarak, oryantasyon, müflteri hizmet ve ilkeleri, meslek gruplar› için sat›fl teknikleri e¤itimi, beden dili, bireysel fark›ndal›k, ‹ngilizce dil e¤itimi ve yönetim becerileri gibi e¤itimler veriyoruz. ■ Makromarket'i di¤er marketlerden ay›ran özellikler nelerdir? Farkl›laflma stratejiniz hakk›nda bilgi verir misiniz? Makromarket, öncelikle üstün cesaretle risk almay› seviyor. Bununla beraber, ald›¤› riskleri istikrar ve s›k› tedbirler çerçevesinde etkin f›rsatlara çeviriyor. Perakende sektöründe yaflanan h›zl› teknik ve alt yap› de¤iflimlerini, iflleyen sistemimize adapte ederek günün ihtiyaçlar›na uygun hareket ediyoruz. Müflteri, her zaman için bizim patronumuz diyoruz ve bu anlamda müflterimizin hak etti¤i makro kalite hizmeti tüm donan›mlar›m›zla sunmaya gayret ediyoruz. ■ Genel müdürlü¤ünüzü ele ald›¤›m›zda, art›k kemikleflmifl bir yap› gözlemliyoruz. Merkezler dahil, eleman sirkülasyonuna al›fl›k oldu¤umuz perakende sektöründe, siz çal›flan personelin süreklili¤ini nas›l sa¤l›yorsunuz? Aram›za yeni kat›lan personellerimize flirket, kurum kültürü ve yapaca¤› ifl hakk›nda bilgi vermek amac›yla düzenledi¤imiz oryantasyon e¤itimlerinde, çal›flanlar›m›za sorduk: “Neden Makromarket'i tercih ettiniz?” Personelimizden “Makromarket güven veren, güçlü, kurumsallaflma yolunda h›zla ilerleyen, verdi¤i e¤itimlerle personeline de¤er veren bir flirket ve ben de bu flirketin bir parças› olmak istiyorum” cevab›n› ald›k. Personelimiz kendisine de¤er verildi¤ini hissetti¤i için, bizimle sürekli çal›flmak istiyor. Çünkü biz onlara, Makromarket ailesi mensuplar› olarak “Hofl geldiniz” diyoruz. Onlar›, aile ortam› s›cakl›¤›yla çal›flmalar› için motive ediyoruz. ■ Faaliyet gösterdi¤iniz sektörde rakiplerinizle kendinizi k›yaslar m›s›n›z? Nas›l bir rekabet politikas› izliyorsunuz? Rakiplerimiz asl›nda, bizim sektördeki dostlar›m›z. K›yaslamak elbette yanl›fl olur. Çünkü her kurum kendi çap›nda iyi. Bu anlamda biz, müflterimize odaklan›yoruz. Elbette rekabet flartlar›n›n çok çetin yafland›¤› günümüzde, müflterimizi memnun etmek için tüm f›rsatlar› sunuyoruz. Bu anlamda gücümüz çerçevesinde mücadele veriyoruz ve sonuna kadar da verece¤iz. ■ ‹nsan kaynaklar› uygulamalar›n›z hakk›nda bilgi verir misiniz? Personelin gerek kiflisel gerek mesleki anlamda e¤itimi için ne gibi ad›mlar at›l›yor? Makromarket E¤itim Müdürlü¤ü, tüm çal›flanlar›n bilgi, beceri, tutum ve davran›fllar›n›n kurumsal performansa odakl› olarak sürekli geliflimine e¤ilen iç ve d›fl kaynakl› e¤itim programlar› düzenliyor. E¤itim Müdürlü¤ü, kurumun e¤itim ihtiyaçlar›n› belirliyor, y›ll›k ve ayl›k e¤itim planlar›n› haz›rl›yor, iç kaynakl› e¤itimlerin uygulanmas›n› koordine ediyor, e¤itim programlar›n›n sonuçlar›n› de¤erlendiriyor, e¤itim materyal ve dokümanlar›n› ve y›ll›k e¤itim bütçelerini haz›rl›yor. Makro- 28 EYLÜL/EK‹M 2008 ■ Türkiye'deki müflteri profilini de¤erlendirir misiniz? Bilinçli müflteri, bir ürün veya hizmeti sat›n al›rken temel gereksinimini ön planda tutan, sat›n alaca¤› ürün ve hizmetlerin kaliteli, güvenli, ucuz ve sa¤l›kl› olmas› için araflt›rand›r ve bu özellikleri buldu¤unda da taktir etmeyi bilendir. Teknoloji ve zaman ilerledikçe, toplumlar›n müflteri profilleri de farkl›l›k göstermeye bafll›yor. Müflterilerimizin davran›fl özelliklerini bilmek ise, sat›fl yapan kurumlar›n iflini biraz daha kolaylaflt›r›yor. Biz de bu yap›y› Analitik CRM ile sa¤l›yoruz. Sonuç olarak perakendeci de, müflteri de, art›k ne istedi¤ini biliyor ve gayet bilinçli hareket ediyor. Gerçekten de bizim milletimiz, tüm geliflmelere, bu gerek teknolojik olsun gerekse farkl› konular, çok h›zl› adapte olmay› bilen ve bunu h›zl› bir flekilde hayat›nda ve çevresinde uygulayabilen zeki bir toplum. MAKRO ramazan Eski Ramazanlarda yaflamak Ço¤u büyüklerimizin iç geçirerek and›¤› eski Ramazan günleri, kuflkusuz zaman›m›zdan çok farkl›yd›. Özellikle akraba ve aile iliflkilerinin daha s›k› oldu¤u o zamanlarda, Ramazan günleri bir baflka yaflan›rd›. Beraberce haz›rlanan iftarlar, sonras›ndaki e¤lenceler ve flenlikler, Ramazan›n her gününe farkl› tatlar katard›. Teravih namaz› sonras› yap›lan toplant›lar, sohbetler ve fas›llar, neredeyse herkese renkli günler yaflat›rd›. Kalabal›k sofralar›, baklavalar, börekler, çorbalar, flerbetler ve daha pek çok çeflit çeflit yemekler süslerdi. ‹ftarlar için haz›rlanan tatl›lar aras›nda güllaç, bafl› çekerdi. Ramazan›n gelmesiyle sofralara bereket dolard›. Birlikte aç›lan iftarlarda içilen bir bardak su, yenilen bir dilim ekmek, adeta birlikteli¤i pekifltirirdi. Ramazanlar, özellikle televizyonun hayata girmedi¤i günlerde, bir baflka yaflan›rd›. 30 EYLÜL/EK‹M 2008 SAHURUN HABERC‹S‹, DAVUL Besmeleyle ç›kt›m yola Selam verdim sa¤a sola A benim a¤alar›m Namaz›n›z mübarek ola. Ramazan ay›n›n en önemli ritüellerinden biri ramazan davulu. Maniler ve zengin özdeyifller eflli¤inde çal›nan Ramazan davuluna, yüzlerce y›ld›r çok önem veriliyor. Davul çalma gelene¤inin ‹slam dininde bir dayana¤› olmamas›na ra¤men, davul adeta Ramazan›n ve orucun bir parças› gibi alg›lan›yor. Bu gelenekle insanlar, yüzy›llard›r sahura kalk›yor ve huzur buluyor. Art›k günümüzde Ramazan davullar›ndan rahats›z olanlar›m›z var, fakat bu gelene¤i, kültürümüzün önemli bir de¤eri olarak yaflatmal›y›z. ON B‹R AYIN SULTANI RAMAZAN Dinimizde büyük yeri olan Ramazan ay›, bir anlamda bedeni ve ruhu terbiye ediyor. Sabah günün ›fl›mas›yla bafllayan oruç, akflam iftar vaktiyle son buluyor. Oruç tutan kifli, bu sürede yemek ve içmekten uzak durdu¤u gibi, kötü duygulardan da kendini ar›nd›r›yor. Bu ay, kardefllik ve yard›mlaflma özelli¤ini de içinde bar›nd›r›yor. Çevremizdeki yard›ma muhtaç insanlara bu ayda destek olmak, bu ay› daha da önemli k›l›yor. Günlük hayat›n kofluflturmas›ndan, birçok gelene¤imizi unutmaya yüz tuttuk. Neyse ki Ramazan ay›nda bir nebze de olsa ailemizle, akrabalar›m›zla bulufluyoruz, ayn› sofra- ÖRNEK B‹R ‹FTAR MEMÜSÜ ● 1 kase çorba ● 1 kibrit kutusu büyüklü¤ünde beyaz peynir ● 3-4 zeytin ● Salata ● 1-2 ince kepekli ekmek ‹ftardan 1 saat sonra da yemek yiyoruz. Kültürümüzün de önemli bir parças› olan Ramazan ay›, kuflkusuz bizi her anlamda terbiye ediyor. 30 gün tuttu¤umuz oruçla, hem ruhen hem bedenen dinleniyoruz. Bu ayda tutulan oruç sayesinde sab›r, irade ve nefsi arzulardan uzaklaflma gibi pek çok duygu terbiye ediliyor. Yüce kitab›m›z Kur'an-› Kerim bu ayda inmeye bafllad›¤› için, bu aya Kur'an ay› da deniliyor. RAMAZANDA BESLENMEYE D‹KKAT Ramazan ay›n›n gelmesiyle birlikte beslenme biçimimizde de önemli de¤ifliklikler oluyor. Özellikle ö¤ünlerin yer de¤ifltirmesi ve bilinçsiz beslenme, bu ayda çeflitli sa¤l›k sorunlar›na neden olabiliyor. Burada öncelikli olarak dikkat edilmesi gereken konu, sahur vakti. Ramazan ay›nda beslenme konusuyla ilgili dikkat edilmesi gerekenleri flöyle s›ralayabiliriz: Sahura kalk›lmadan tutulan oruç, aç kalma süresi artaca¤›ndan, halsizlik, bafl a¤r›s›, yorgunluk ve dikkatte azalmalara sebep olabilir. Bu yüzden sahura önem vermeliyiz. ● Oruç tutacak kifli, sahur vaktinde doyurucu ve hafif g›dalar tüketmeli. ● Sahuru, erken kahvalt› olarak düflünmeli, yumurta, süt, peynir, baklagiller veya hafif sebze yeme¤i gibi g›dalar› tercih etmeliyiz. ● Gün içinde susuzlu¤u çok hissetmemek için sahurda bol bol su içmeliyiz. ● ‹ftar zaman›nda yeme¤e çok yüklenilmesi, hem mideye hem de tüm metabolizmaya zarar verir. Bu yüzden iftarda yemekleri küçük porsiyonlar halinde ve ara ara tüketmeliyiz. ● ‹ftara su ile bafllamaya dikkat etmeliyiz. Ard›ndan mutlaka çorba içmeli ve di¤er yemeklere geçmek için ara vermeliyiz. ● Çok ya¤l›, a¤›r ve tuzlu yiyecekleri tüketmemeye özen göstermeliyiz. ● Bofl mideye birden yiyecek yüklemesi yapmak oldukça yanl›flt›r. Bu yüzden, iftarda olabildi¤ince yavafl yemek yemeliyiz. ● ‹ftardan 2 saat sonra sütlü ve hafif tatl› veya meyve yemeliyiz. ● 1 tabak sebze yeme¤i Veya 1 porsiyon kadar ›zgara (k›rm›z› et, bal›k, tavuk) ● Yar›m porsiyon pilav veya makarna ● 1 kase salata ● 1 kase yo¤urt veya cac›k ● 1-2 ince dilim ekmek ‹ftardan 2 saat sonra ● 1 porsiyon mevsim meyvesi VEYA ● 1 kase sütlü tatl› Yatmadan 1 saat önce ● 1 porsiyon mevsim meyvesi VEYA ● 1 kase hoflaf Örnek sahur menüsü ● 1 bardak süt ya da ayran ● 1 hafllanm›fl yumurta ● 1 kibrit kutusu kadar az ya¤l› beyaz peynir ● 3-4 zeytin ● Domates, salatal›k, biber ● 1 kase hoflaf ● Esmer ekmek VEYA ● Sebze yeme¤i ● Yar›m porsiyon makarna ya da pilav ● 1 kase hoflaf ● 1 kase yo¤urt EYLÜL/EK‹M 2008 31 MAKRO araflt›rma Çok geç olmadan ‹nsano¤lunun do¤as›n›n ona ketim al›flkanl›klar›, dizginlenemez bahfletti¤i en büyük zaaflar›ndan hale gelmesi bir yana, art›k rekbiri olan tüketim h›rs›, yüzy›llardan lamlarla pohpohlanan, bebek beri kendini çeflitli flekillerde gösyafllardan bafllayarak insanlar›n teriyor. Sanayi Devrimi gerçeklebilinçlerini zehirleyen bir yaflam flene kadar toprak kavgalar›, de¤erbiçimi halini ald›. ‹nsano¤lu, bitli madenlerin bulundu¤u bölgelerde mek tükenmez bir doyumsuzluk hisegemenlik kurmak gibi yans›malar› olan siyle bugüne kadar, bütün savafllar›n› tüketim ve sahip olma h›rs›, bugün kendini, hep daha fazlas›na sahip olmak için verdi. En nesnesi daha küçük ama sonuçlar› bak›m›ndan daha tuzu kuru zamanlar›nda bile, ket vuramad›¤› daha korkunç h›rslara b›rakt›. K›l›k-k›yafet, otomobil, cep fazlas›na sahip olma dürtüsü, her geçen gün insanl›ktelefonu gibi teknolojik cihazlar ve pahal› zevklere sa- la birlikte büyüdü. Ama art›k tasarrufa yönelmeli ve hip olma h›rs›yla, günümüzdeki yerini taçland›ran tü- dünyam›z› bu korkunç gidiflattan kurtarmal›y›z. 32 EYLÜL/EK‹M 2008 yen palyaçolar haline sokan k›l›k-k›yafet devrimleri ve daha niceleri… SU KAYNAKLARIMIZI TÜKET‹YORUZ En temel ihtiyaçlar›m›zdan biri olan su kaynaklar›m›z, böyle giderse 20 y›lda tükenecek. ‹nsanlar›n, kendi evlerinde tüketti¤i suyun miktar› bir günde 190 litre. Bir evin y›ll›k su tüketimi 400 bin litreyi geçiyor. ‹nsanl›¤›n baflka gezegenlerde hayat arad›¤› günümüzde, halen 1.5 milyon insan su ihtiyac›n› sa¤l›ks›z flartlarda gideriyor. Dünya nüfusunun yüzde 60’› akarsu boylar›nda yafl›yor ve bu kaynaklar›n birço¤u insanlar taraf›ndan h›zla kirletiliyor. Sanayi at›klar›n›n su kaynaklar›na boflalt›lmas› nedeniyle oluflan yo¤un kirlenme sonucu, ileride, içme suyu ihtiyac›n›n karfl›lanmas›nda büyük sorunlar meydana gelmesi iflten bile de¤il. Tüketim ç›lg›nl›¤›nda ön s›ralarda yer alan otomobiller için 4 adet lastik üretmek 7 bin 500 ton suya mal oluyor. Bir otomobil üretmek için 150 ton, bir kutu meyve ya da sebze konservesi elde etmek için 3 litre, bir varil ham petrolü rafine etmek için 7 ton su tüketiliyor. Evlerdeki su tüketimindeyse, banyo ve mutfakta yap›lan tüketim, ilk s›ray› al›yor. u¤raflan, açl›k yüzünden türlü ç›kar yollar arayan insanlar› görüyoruz, di¤er yandan, tonlarca ekme¤in çöpe döküldü¤ü haberlerini okuyoruz, her y›l, tekrar tekrar… Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yapt›rd›¤› Ekmek ‹sraf› ve Tüketici Al›flkanl›klar› Araflt›rmas›'na göre, Türkiye'de günde 123 milyon adet ekmek üretiliyor ve bunun yaklafl›k 6,14 milyon adedi israf ediliyor. S›rf Türkiye'de ekmek israf›n›n maliyeti, y›ll›k 900 milyon YTL'yi buluyor. Türk halk›n›n yaklafl›k yüzde 80'i ekmek seçiminde en çok tazeli¤e, sonra da iyi piflmifl olmas›na dikkat ediyor. Ekme¤in hijyenik flartlarda üretiliyor ve sat›l›yor olmas›, 2. s›rada geliyor. Ekme¤in bu kadar çok israf edilmesinin bafll›ca sebebiyse, uygun koflullarda saklanmad›¤›ndan erken bozulmas› ve bayatlamas›. Ekmek israf›n›n yüzde 70'i yemekhaneli iflyerleri, hastaneler, ö¤renci yurtlar›, oteller ve lokantalarda yap›l›yor. TÜKET‹M ÇILGINLI⁄I ARTIYOR öyle bir bakal›m, insan›n yaflamas› için neler gerekli? Karn›n› doyurmak için yiyecek, ›s›nmak için yakacak ve bafl›n› sokabilece¤i bir ev. Bir bakal›m, bugün nelerle yetinemiyoruz? Evler, arabalar, cep telefonlar›, moda kand›rmacas›yla bizi, birbirine benze- fi Her geçen gün artarak devam eden bir hastal›k olan tüketim ç›lg›nl›¤›, insan›n en temel ihtiyaçlar›ndan biri olan yiyecek sektöründe de al›p bafl›n› gidiyor. Bir tarafta ad›m bafl› çöplerden bir parça ekmek bulabilmek için EYLÜL/EK‹M 2008 33 MAKRO araflt›rma ‹LAÇ ‹SRAFINDA DA ISRARLIYIZ Türkiye'de israf›n çok oldu¤u konulardan biri de, ilaç tüketimi. Her y›l 500 milyon dolarl›k ilaç çöpe gidiyor. Sa¤l›k Bakanl›¤›, T›p Kurumu Derne¤i ve Türkiye Eczac›lar Birli¤i verilerine göre, eczanelerdeki ilaçlar›n ortalama yüzde 7'si kullan›m süresi doldu¤u için çöpe at›l›yor. Evlerdeyse ilaçlar›n yüzde 60'›n›n kutusu dahi aç›lmadan son kullanma tarihi geçmifl oluyor. Ülkemizde, en fazla antibiyotik, romatizma ilac› ve a¤r› kesiciler tüketiliyor. Reçetesiz ilaç kullan›m›n›n yayg›n oldu¤u ülkemizde, grip olanlar dahi antibiyoti¤e sar›ld›¤› için en fazla antibiyotik israf› yap›l›yor. Antibiyoti¤in yanl›fl kullan›m›, hem sa¤l›¤› tehdit ediyor hem de ekonomiye zarar veriyor. Ülkemizde ilaç harcamalar›, devletin sa¤l›¤a ay›rd›¤› bütçenin yüzde 80'ini, toplam sa¤l›k giderlerinin de yar›s›n› oluflturuyor. Türkiye'de kifli bafl›na ilaç tüketimi, di¤er ülkelere göre düflük de olsa, ilaç harcamalar›n›n milli gelire oran› bak›m›ndan Türkiye, dünyada ilk s›rada bulunuyor. SINIR YOK... Tüketim hastal›¤›na yakalanan insano¤lu, ka¤›t ve enerji israf› konusunda da oldukça baflar›l›. Dünyada her y›l ka¤›t üretiminde kullan›lmak üzere tüketilen orman alan› 40 milyon hektar. Bir ton ka¤›t üretimi esnas›ndaysa 350-450 kWh elektrik enerjisi ve 50 ton su tüketiliyor. Türkiye bir y›lda ithal edilen ka¤›d›n de¤eri, 800 milyon dolar. Oysa 1 ton kullan›lm›fl ka¤›t geri kazan›ld›¤›nda 16 adet çam a¤ac›n›n kesilmesini önleyebiliyor. Dizginlenemez tüketim güdümüz sayesinde, dünyam›z global bir tüketim çukuru haline geliyor ama biz hala daha fazlas›n› istiyoruz. Bunlar› görmez ve gerekli önlemleri almazsak dev bir çöp evde yaflamak zorunda kalabiliriz. Daha da kötüsü, kendi çöplerimizi tüketerek yaflamak zorunda 34 EYLÜL/EK‹M 2008 ENERJ‹ TASARRUFU NED‹R? Ayn› ifli daha az enerji kullanarak yapmak tasarruftur. Enerji tasarrufu, üretimde, konforumuzda ve ifl gücümüzde herhangi bir azalma olmadan, s›n›rl› enerji kayna¤›n›n en verimli biçimde kullan›lmas›, gereksiz enerji tüketiminin ve kay›plar›n›n azalt›lmas›d›r. Günlük hayat›m›z› kolaylaflt›rmak için pek çok makine kullan›yoruz. Buzdolab›, çamafl›r makinesi, elektrikli süpürge gibi hayat›m›z›n vazgeçilmezleri olan bu makineler enerjiyle çal›fl›yor. Kulland›¤›m›z ürünlerin birço¤u da fabrikalarda makineler taraf›ndan üretiliyor. Bu makinelerin düzenli ve sorunsuz çal›flmas› için de, enerjiyi verimli kullanmam›z gerekiyor. Bafll›ca enerji kaynaklar›m›z; elektrik, su, günefl, kömür ve petrol. Elektri¤i, di¤er enerji kaynaklar›ndan kendimiz üretiyoruz. Günefl ›fl›¤›ndan ve sulardan do¤al enerji olarak faydalan›yoruz. Türkiye'de yeterince petrol ç›kmad›¤› için petrolün bir k›sm›n› d›flar›dan al›yoruz. Son y›llarda kömür rezervlerimizin azalmas› sebebiyle onu da d›flar›dan ithal etmeye bafllad›k. Bütün bu enerji al›mlar›, ekonomimiz için a¤›r bir yük. Günümüzde hala, d›fl sat›m gelirimizin büyük bir bölümünü petrol al›m›na harcamak zorunda kal›yoruz. Ulusal ekonomimizin düzelmesi için, enerjiyi tutumlu kullanmak zorunda oldu¤umuz gibi, dünyada da h›zla tükenen enerji kaynaklar›ndan daha verimli faydalanabilmek için tutumlu davranmam›z da çok gerekli. Enerjinin yetersizli¤i, üretimin düflmesini, yurt ekonomisini ve günlük yaflant›m›z› derinden etkiliyor. Bu yüzden devletlerin, ileriki y›llarda daha büyük s›k›nt›lar yaflamamak için, küresel ›s›nman›n da en büyük etkileri aras›nda olan enerji kullan›m›yla ilgili politikalar gelifltirmesi hayati önem tafl›yor. Devletler, düzenledikleri yasalarla do¤al enerji kaynaklar›ndan, çevreye en az zarar verecek ve en çok fayda sa¤layacak flekilde kullan›m› artt›racak politikalar gelifltirmek zorunda. MAKRO sa¤l›k ENERJ‹ KAYNAKLARINI NEDEN VER‹ML‹ KULLANMALIYIZ? Enerjinin fazla kullan›lmas› sonucunda; ● Do¤al kaynaklar h›zla tükenir. ● Çevre kirlili¤i artar. ● Enerjiye harcanan paralar sebebiyle ülkelerin bütçelerinde s›k›nt›lar yaflan›r. ● Bütün bunlar ekolojik dengenin bozulmas›na yol açar. Enerji tüketiminin bu flekilde devam etmesi durumunda 2020 y›l›nda fosil yak›t kaynaklar›n›n yar›s›n›n tüketilmifl olaca¤› tahmin ediliyor. Fosil kaynaklar, sadece yak›t olarak de¤il ayn› zamanda baflta ilaç olmak üzere kimya sektöründe ve daha pek çok alanda kullan›l›yor. Bu kay- naklar›n tüketiminin azalmas›, sadece enerji tasarrufu aç›s›ndan de¤il, kullan›ld›klar› di¤er alanlarda da s›k›nt› yaflanmamas› bak›m›ndan son derece önemli bir durum olarak karfl›m›zda bulunuyor. Kömür veya petrol gibi fosil yak›tlar›n yanmas› sonucu oluflan karbondioksit (CO2), milyonlarca y›ld›r 180-280 ppm aras›nda de¤iflen seviyelerdeyken, karbondioksit seviyesinin günümüzde 360 ppm seviyesine ç›kt›¤›n› biliyoruz. Karbondioksit, di¤er sera gazlar›na göre yüzde 55'lik bir oranla, do¤al s›cakl›k dengelerinin bozulmas›nda en büyük etkiyi yaparak küresel ›s›nmaya neden oluyor. NELER YAPAB‹L‹R‹Z? ● Evimizde bofla yanan lambalar› söndürerek ve bozuk musluklar›m›z› onararak su ve elektri¤in bofla tüketilmesini önleyebiliriz. ● ‹zlemedi¤imiz program süresince televizyonu ve radyoyu kapatal› tutabiliriz. ● K›fl›n pencere yal›t›mlar›na daha çok özen göstererek ›s›nma için harcad›¤›m›z enerji miktar›n› azaltabiliriz. ● Buzdolab›n› soba, radyatör, bulafl›k makinesi ve ocak gibi ›s›t›c› kaynaklardan uzak bir yere yerlefltirerek enerji tüketiminizi yüzde 10-15 azaltabilirsiniz. ● Derin dondurucuda buz kal›nl›¤›n›n 7 milimetreden fazla olmas›na müsaade etmeyerek dolab›n›z›n daha verimli çal›flmas›n› sa¤lars›n›z. ● Derin dondurucudan alaca¤›n›z bir kase buz parças›n› dolab›n›z›n ortas›na koyarak 3-4 gün süreyle yüzde 5 daha az enerji harcars›n›z. ● Buzluktan ç›kard›¤›n›z yiyece¤i dolapta eritirseniz dolab›n›z›n so¤umas›na yard›mc› olur ve az enerji harcars›n›z. 36 EYLÜL/EK‹M 2008 ● Buzdolab›yla duvar aras›nda en az 10cm uzakl›k b›rak›n ki ›s› al›flverifli iyi yap›labilsin. Aksi takdirde verim düfler ve fazla enerji harcan›r. ● Bulafl›klar›, makineye koymadan önce so¤uk suda çalkalamak, y›kama s›ras›nda daha az enerji harcaman›z› sa¤lar. ● Çamafl›r makinelerinizi kesinlikle yar› veya afl›r› dolu flekilde çal›flt›rmamal›s›n›z. ● Çamafl›r makinenizi tam dolu olarak bir kez çal›flt›rmak, iki kere yar› dolu olarak çal›flt›rmaktan çok daha tasarruflu olacakt›r. ● Çamafl›rlar› y›karken s›cak su yerine ›l›k su kullanabilirsiniz. Elektrik enerjisinin yüzde 90'› suyu ›s›tmada harcan›r. 30-40 derece su s›cakl›¤›, çamafl›r için en uygun s›cakl›kt›r. ● Yiyecekleri düz tabanl› tencerelerde ve tepsilerde pifliriniz. Tencere, tava ve çaydanl›k taban›n› aflan her alev enerji israf›d›r. ● Yemek piflerken f›r›n kapa¤›n› gerekmedi¤i sürece açmay›n›z. Her kapak aç›l›fl›nda s›cakl›k 25-30 derece düfler. Kapaks›z kapta yemek piflirirken 3 kat daha fazla enerji tüketmek gerekir. ● Kapat›lm›fl panjurlar ve pencereyi kapatan perdeler, ›s›tma ve so¤utma- da ›s› geçiflini engeller ve enerji tasarrufu sa¤lar. ● E¤er odan›z› klimayla so¤utuyorsan›z, s›cakl›¤› rahat hissedebilece¤iniz en yüksek noktaya ayarlay›n›z. 24-27 dereceye kadar so¤utmak yeterlidir. Düflürdü¤ünüz her derece için yüzde 3-4 daha fazla enerji harcan›r. ● On y›ldan yafll› olan kliman›z› yenileyin. Eski klimalar, yeni üretilmifl klimalara göre ayn› so¤utma için ço¤u zaman yüzde 40'a kadar daha fazla enerji harc›yor. MAKRO araflt›rma TÜRK‹YE’DE ENERJ‹ TASARRUFU Enerji tasarrufu, devlet bütçesi için de çok önemli bir konu. Türkiye'de kulland›¤›m›z enerjinin yaklafl›k yüzde 60'›n› baflka ülkelerden ald›¤›m›z düflünülürse, do¤ru bir planlamayla yap›lacak enerji tasarrufunun, ülke bütçesine ne kadar büyük bir fayda sa¤layaca¤› tahmin edilebilir. Ekonomik üretimin ana unsuru olan ve hayat kalitemizi iyilefltiren enerjinin kullan›m›ndan vazgeçemeyece¤imiz muhakkak. ‹flte bunun için enerjiyi verimli kullanmak, günümüzde daha büyük önem kazan›yor. Dünyada, enerji tasarrufunun önem kazanmas›ysa, bundan 30 y›l öncesine dayan›yor. 1970'li y›llarda yaflanan petrol krizi sonras›nda, enerji konusuna ilgi artt› ve enerji tasarrufu konusu gündeme geldi. Nüfusu h›zla artan ve kalk›nmakta olan bir ülke olmas› nedeniyle, Türkiye'nin enerji tüketimi de h›zla art›yor. Bu da tüm dünyada oldu¤u gibi, do¤al kaynaklar›n bilinçsizce ve büyük bir h›zla tüketilmeye bafllamas›na 38 EYLÜL/EK‹M 2008 neden oluyor. Bu bilinçsizce tüketim, bir yandan enerji kaynaklar›n›n verimli kullan›m›n› gündeme getirirken, tüketim sonucunda oluflan her türlü kat›, s›v› ve gaz at›klar›n da ar›t›lmadan do¤aya at›lmas› sonucunda meydana gelen çevre kirlili¤inin önlenmesi aray›fl›n› da beraberinde getirdi. ENERJ‹ DARBO⁄AZINDAN KURTULALIM! Türkiye'de üretilen enerjinin yaklafl›k üçte biri sanayide tüketiliyor. Bu enerjinin önemli bir miktar›, ileri teknoloji ürünlerinin kullan›ld›¤› enerji tasarruf önlemleriyle geri kazan›labilir. Enerji tasarrufu sayesinde, hem ülkemiz enerji darbo¤az›ndan kurtulabilir hem de sanayicinin ayn› ürünü daha düflük bir maliyetle elde ederek, rekabet gücünü artt›rabilmesi sa¤lanabilir. Enerji tasarrufu, sadece enerji arz›n›n ve dolay›s›yla üretimin azalt›lmas› veya k›s›tlanmas› fleklinde düflünülmemeli. Enerji tasarrufu, kullan›lan enerji miktar›n›n de¤il, ürün bafl›na tüketilen enerjinin azalt›lmas›d›r. Enerji maliyetlerini düflüren üretici, ayn› miktardaki mal veya hizmetleri, daha az enerji harcayarak üretebilir ve bu sayede ulusal ve uluslararas› alanda rekabet gücünü artt›rabilir. Enerji tasarrufu yapmak, aile bütçesi için de önemli. Enerjiyi verimli kullan›rsak faturalara daha az para ödememiz mümkün hale gelebilir. MAKRO araflt›rma MAKROMARKET “‹SRAFA SON VER‹N” DED‹ Artan nüfus, do¤al alanlar›n tahribi ve mevsimsel de¤iflimler nedeniyle do¤al kaynaklar›m›z h›zla tükendi. Bu nedenle de enerji tasarrufuna ve do¤al hayat› korumaya yönelik soysal sorumluluk projelerini hayata geçirmek ve bu konuda insanlar› bilinçlendirmek, giderek önem kazan›yor. Türkiye'nin kurakl›k bak›m›ndan en riskli illerinden biri olan Karaman için de acil önlem al›nmazsa, ili çok ciddi bir kurakl›k tehlikesi bekliyor. Makromarket de Karaman Valili¤i ile bu konu çerçevesinde iflbirli¤ine giderek fark›n› bir kez daha ortaya koydu. Perakende sektöründeki çal›flmalar›n›n yan› s›ra sosyal sorumluluk projelerine de son derece önem veren Makromarket, enerji kaynaklar›n›n israf edilmesine karfl› önlem alma konusunda önemli bir ad›m att›. Bu çerçevede Karaman Valili¤i ile iflbirli¤ine giren Makromarket “Gelece¤imizi Karartmadan ‹srafa Son Verin” ad› alt›nda bir sosyal sorumluluk projesine imza att›. Do¤al kaynaklar›n tükenmesi sonucu ciddi bir kurakl›k tehdidi yaflayan Karaman'a yönelik bu sosyal sorumluluk projesi çerçevesinde Makromarket, farkl› hedef kitlelerine ulaflacak PR çal›flmalar› gerçeklefltirdi. Makromarket, bu sosyal sorumluluk projesi çerçevesinde Karaman halk›n› enerji tasarrufu konusunda bilgilendirdi. 40 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO röportaj Kaliteli yay›nc›l›k örne¤i MAKRO FM 2002 y›l›ndan bu yana yay›n hayat›nda olan Makro FM, yay›nc›l›k anlay›fl›yla dinleyenlerin bir numaral› tercihi oluyor. Kültürel programlar› ve dinleyenlerle kurdu¤u samimi diyaloglar sayesinde Makromarket ailesinin önemli bir üyesi olan Makro FM'den Yunus Meflkul ile bir söylefli yapt›k. Radyoculu¤u ve kaliteli yay›n anlay›fl›n› konufltu¤umuz bu özel söylefli, Makromarket ailesinin birbirine ne kadar ba¤l› oldu¤unun da bir göstergesi. ■ Makro FM'i kurma fikri nas›l olufltu ve Makro FM ne zamandan beri yay›n hayat›nda? Bu soruya Yönetim Kurulu Baflkan›m›z Say›n Mehmet Songör'ün ifadesiyle cevap vereyim; “Ma¤azalar›m›zda kaliteli ve standart müzik yay›n› konusunda s›k›nt› yaflan›yordu, müflteri memnuniyetine dayal› hizmet anlay›fl›m›z gere¤i bu standard› oluflturabilmek ve kurumumuzun reklam çal›flmalar›n› yürütebilmek amac›yla böyle bir düflünce ortaya ç›kt› ve Makro FM'i kurduk.” Radyomuzun kurulufl amac› özetle böyle ve Makro FM, 2002 y›l›ndan bu yana yay›n hayat›n› sürdürüyor. ■ Teknik alt yap›n›zdan ve yay›nc›l›k anlay›fl›n›zdan bahseder misiniz? Öncelikle teknik olarak Ankara'da ve ülke çap›nda en iyi teknik alt yap›ya sahip yerel radyolardan birisi oldu¤umuzu gururla söyleyebilirim. Çok iyi yal›t›lm›fl bir yay›n stüdyosuna sahip olman›n avantaj›n› yay›nlar›m›za da yans›t›yoruz. Yay›nc›l›k anlay›fl›m›z, bizi farkl› k›lan en belirgin özelli¤imiz asl›nda... Kaliteyi yakalama çabalar›m›z ve bunu yay›nlar›m›za yans›tma becerimiz, elbette dinleyicile- 42 EYLÜL/EK‹M 2008 94.8 rimizin be¤enileriyle yön buluyor. Farkl› oldu¤umuzu, kaliteli müzik yay›n›m›z, kültürel programlar›m›z ve dinleyicilerimizle kurdu¤umuz s›cak diyaloglarla belli ediyoruz. Sözün özü, “Ayinesi ifltir kiflinin, lafa bak›lmaz”. En iyi tan›m, bu olsa gerek. ■ Yay›n a¤›n›z ve hedef kitleniz hakk›nda bilgi verir misiniz? Yay›nlar›m›z internet üzerinden takip edilebiliyor. Ayr›ca Makromarket'in tüm flubelerinde müflterilerle bulufluyoruz. Konya, Alanya, Antalya, Karaman, Malat- ya, Kayseri, K›r›kkale ve Samsun ma¤azalar›m›z bizi müflterilerle buluflturuyor. Asl›nda radyonun mistik bir havas› var. Bu radyoculu¤un bafllad›¤› ilk y›llardan itibaren böyle... ‹lk radyo denemeleri yap›ld›¤›nda halk›n o kadar alicenap bir kabullenifli olmufltu ki, bu kabullenifl ilk özel radyolar 1993'te kurulurken de taraf›mca gözlemlenmiflti. Bu ba¤lamda biz, kitle ayr›m› yapmadan radyo dinleyen tüm dinleyicileri hedef kitlemiz olarak görüyoruz. Bunun meyvelerini de ald›¤›m›z› övgü telefonlar›ndan ve gelen mail'lerden takip ediyoruz. Radyo gönül iflidir; hiçbir kimseye zorla radyo diletemezsiniz. Bu nedenle biz Makromarket çal›flanlar›n›n ve müflterilerinin, ailelerine, komflular›na, arkadafllar›na bizi tavsiye ettiklerini duyuyor ve bunun hakl› gururunu onlarla paylafl›yoruz. ■ Makro FM'in Makromarket'e ne gibi getirileri oldu¤unu düflünüyorsunuz? Hayal kurmak güzeldir; insan hayallerinin büyüklü¤ünce büyük ifller yapar. Bu benim kendi ilkem. Radyoculuk da budur asl›nda. Buradan hareketle biz müflterisi, çal›flan›, dinleyicisiyle büyük bir ailenin parçalar› oldu¤umuzu görüyoruz. San›r›m en güzel getiri, hayatta dost kazanmak ve bu dostlu¤u sevgiyle perçinlemek. Makromarket'e en büyük getirimiz bu oldu, bana kal›rsa. Gerek reklam çal›flmalar›m›z, gerekse kaliteli yay›nc›l›k anlay›fl›m›zla bunu ekip olarak baflard›k. ■ Makro FM ile tüketicilere nas›l bir fayda sa¤l›yorsunuz? Do¤ru yönlendirmeler, insan hayat›n›n en önemli yap› tafllar›n› oluflturuyorsa, Radyo gönül iflidir; hiçbir kimseye zorla radyo diletemezsiniz. Bu nedenle biz Makromarket çal›flanlar›n›n ve müflterilerinin, ailelerine, komflular›na, arkadafllar›na bizi tavsiye ettiklerini duyuyor ve bunun hakl› gururunu onlarla paylafl›yoruz biz müflterilerimiz ve dinleyicilerimizi do¤ru yönlendiriyoruz. Seçici reklam portföyümüz, bunun en güzel niflanesi. Reklam veren ve tüketici aç›s›ndan bakacak olursak, iyi reklam ve kaliteli ürün iliflkisi her iki taraf için de Makro FM'in en önemli faydas› oldu. ■ Makro FM'i di¤er yerel radyolardan ay›ran farklar nelerdir? Fark, ayr›nt›n›n kaliteyi yans›tmas›yla ortaya ç›kar. Öncelikle keflmekefl radyo yay›nc›l›¤› yapm›yoruz. Dinleyicimizle sayg› eksenli bir iletiflim kuruyoruz. Her dinleyicicinin fikrini önemseyip, kaliteli müzi¤i kültürel programlarla harmanlay›p, laf kalabal›¤›ndan uzak, samimi ve içten bir yay›n çizgisiyle fark›m›z› dinleyicilerin takdirine b›rak›yoruz. Böylelikle fark, zaten kendili¤inden ortaya ç›km›fl oluyor. ■ Buradan Makro FM dinleyicilerine iletmek istedi¤iniz bir mesaj var m›? Öncelikle Makro FM'e yer verdi¤inizden dolay› derginizin tüm emektarlar›na minnet ve flükranlar›m› iletmeyi, ekibim ad›na bir borç biliyorum. Tüm dinleyicilerimizin yüreklerinin bir köflesinde yerimiz oldu¤undan, kendilerine müteflekkir oldu¤umu belirtiyor, bize bu duyguyu yans›tt›klar› için ayr›ca sevgi ve sayg›lar›m› sunuyorum. En büyük destekçimiz Makromarket ailesi ile birlikte iyi fleyler yapmaya devam edece¤iz. EYLÜL/EK‹M 2008 43 MAKRO röportaj Karl›l›¤› hedeflerken özümüzü ve hizmet anlay›fl›m›z› bozmuyoruz Son bir y›l içerisinde çok ciddi bir büyüme kaydeden Makromarket, önce yerel olarak liderlik koltu¤una oturdu, ard›ndan da ulusal arenada kendini gösterdi. Bu büyümede Makromarket'in ald›¤› do¤ru finansal kararlar›n yeri yads›namaz. Makromarket Finans Müdür Yard›mc›s› Neriman Acar'la Makromarket'in finansal altyap›s›n› ve bu altyap›n›n kazand›rd›klar› üzerine bir söylefli gerçeklefltirdik. ■ Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? Evli ve bir erkek çocuk annesi, eski bir bankac›y›m. Yo¤un bir çal›flma hayat›ndan emekli olup dört y›l ara verdikten sonra Makromarket'te çal›flmaya bafllad›m. Bafllad›¤›m günden bugüne kadar, dört y›l içinde pek çok fley ö¤rendim. Emeklilikten dört y›l sonra bafllayan yo¤un ve keyifli çal›flma hayat›, bana yeniden do¤muflum hissi veriyor. Çünkü Makromarket'te pek çok iflyerinde göremeyece¤imiz uyumlu bir aile yap›s› içinde çal›fl›yoruz. ■ Finansal kararlar, rekabet göz önüne al›nd›¤›nda, bir perakendeci için çok önemli. Finansal kararlar›n›z› hangi aflamalardan geçirerek al›yorsunuz? Finansal kararlar›m›z›, titiz bir ekip çal›flmas›yla, haz›rl›k, onay ve sonuç olarak de¤erlendirebiliriz. Haz›rl›k aflamas› 44 EYLÜL/EK‹M 2008 birimler aras› yard›mlaflma, bilgi al›flverifli ve ayn› zamanda kontrol mekanizmas› çerçevesinde gerçeklefliyor. Onay k›sm› ise yine ilgili birim yetkililerinin kontrol ve onay›ndan geçiyor. Sonuç k›sm› Genel Müdürümüzün son onay› ve de¤erlendirmesiyle somut ödeme flekline dönüflüyor. Küçüklü büyüklü bine yak›n tedarikçi firma potansiyelimiz var. Ödemede temel, çal›fl›lan firmalarla kesin mutabakat sa¤lanmas› ve her iki taraf için güvenli bir denetim kontrolü olmas›. Rekabet söz konusu olunca, elbette ki her tedarikçi firma, verdi¤i ürün karfl›l›¤›nda ödemesini, sözleflmeyle belirlenen gün sonunda almak ister. Biz de bunu, azami titizlikle, mümkün olan her flartta adil bir flekilde yapmaya özen gösteriyoruz. Bütçemizi, en yal›n haliyle “aya¤›m›z› yorgan›m›za göre uzatarak” yapmaya çal›fl›yoruz. Ekonomik flartlar›n herkes için zor oldu¤u ülkemizde, bütçe belirlemesi elbette çok büyük önem kazan›yor. Dengeli bir gelir-gider tablosu oluflturmak, ilgili birimlerin çal›flmalar›n› gerektiriyor. K›sa ve uzun vadede, planl› ve programl› çal›flmak ve ayr›nt›lara önem vermek çok gerekli. ■ Perakendecilikte operasyonel karl›l›k çok önemlidir. Bu çeflit karl›l›¤› artt›rmak için hangi yollar› izliyorsunuz? Her kurulufl kar etmek amac›yla yola ç›kar. Ama kar etmek, büyümek de¤ildir. Biz bu sektörde önce yerel, sonra ulusal olmak üzere liderli¤i üstlendik. Liderlik vas›flar› göreceli olarak kifli, kurum ve kurulufllara göre de¤iflse bile, bizim yolumuza ›fl›k tutan, liderli¤in bir de¤erler ve kültür birikimiyle oldu¤udur. Onun içindir ki karl›l›¤› hedeflerken özümüzü ve hizmet anlay›fl›m›z› bozmuyoruz. Perakendecilik, tam bir kurtlar sofras› ve zor bir sektör. Büyümek ve kal›c› olabilmek herkesin hedefi. Ama bu sert rekabet içinde, güçlü ve kal›c› olmak için istikrarl›, çok yo¤un ve etkili bir çal›ma temposu, prensiplerimizden sadece biri. Bu nedenle mükemmeli yakalamak için personel ve flirket yap›s› olarak kendimizi etkili analiz etmeliyiz. ■ Sat›fl verimlili¤inizin ölçümü için ne tür araçlar kullan›yorsunuz? Süreklili¤i sa¤lamak için göz ard› edilemez de¤erlerimizi de unutmamal›y›z. Bu sektörü zorlu bir gelecek bekliyor. Sat›fl verimlili¤ini sa¤lamak ve bu verimlili¤i kal›c› k›lmak, öncelikle kaliteli ve güler yüzlü hizmet anlay›fl›n› etkin teknik yöntemlerle güçlendirerek hiçbir nedenle kaybetmemekle mümkün. Ma¤azalar›m›z›n kap›s›ndan ad›m atan her bireyi ciddiye alan bir anlay›flla çal›flmak ve prensip ve kurallar›m›z› do¤ru yans›tabilmek önemli. Kar etmeyi planlarken, bizim sektörde insan potansiyelinin önemini çok iyi kavramak gerekiyor. Sat›fl verimlili¤imiz için ikinci önemli nokta da yaklafl›m, do¤ru metot ve tecrübeli personel temel kurallardand›r. tuyor. Günlük çal›flma hayat›m›zda strateji ve planlama temel kurald›r. Ma¤azalar›m›z›n finansal (visa, nakit ak›fl›, gider gibi) aç›dan kontrol ve denetimini günlük yapmaya çal›flarak karfl›lafl›lan sorunlar› en k›sa süre içinde çözüme ulaflt›rmaya çal›fl›yoruz. Zaman zaman birim içinde toplant›larla bilgi al›flveriflinde bulunup görüfllerimizi dile getirerek en seri ve do¤ru flekilde nas›l çal›fl›p zamandan kazanaca¤›m›z›n planlar›n› yap›yoruz. Önceliklerimizi öne ç›kartarak uygulamadaki baflar› oran›m›z› de¤erlendirmeye çal›fl›yoruz. fiirketimizin önceliklerinden biri de, yenilik anlay›fl›d›r. Bununla ilgili süreklilik gösteren e¤itim süreçleri, vazgeçilmez olmufltur. Belirli periyotlarla yap›lan yönetim ve birimler aras› toplant›lar, en iyi hizmeti, en verimli flekilde nas›l sunar›z tart›flmalar›yla geçiyor. t›r. En büyük vazgeçilmez ve istikrarl› kar, ancak müflteri potansiyeliyle ölçülebilir. Bu bizim iflimizin en do¤ru göstergesi ve gelece¤e güvenli yat›r›mlar yapmam›z›n bir numaral› kayna¤› olacakt›r. Müflteri için seçenek yelpazesi oldukça genifl oldu¤undan özen gösterilmeyi beklemelerinin en do¤al haklar› oldu¤unu düflünüyorum. Sonuç olarak Makromarket için, rakip olarak görülen firmalardan farkl› olmak ve farkl›l›¤›n› müflteri potansiyelinde fark ettirebilmek, bu ac›mas›z oyunun tek kural›d›r. ■ Daha karl› olmak için ne gibi stratejiler uyguluyorsunuz? Kendimizi karl› görebilmemiz, müflteri portföyümüzün en üst seviyede oldu¤u dönem olacak- ■ Karl›l›k elde etmek bir kurum için çok önemli. Özellikle perakendeci iflletmenin kar›n› artt›rmas›, direkt olarak tüketiciye yans›yor. Bu ba¤lamda, karl›l›k ve Makromarket'in kurum vizyonu hakk›nda neler söyleyebilirsiniz? Finans biriminin çal›flmalar›, uyumlu bir ekiple yürütülmektedir. Ekipteki uyumsuz kifli, zay›f halka gibi tüm zinciri güçsüzlefltirir. Tak›m olmak, bireysel, ekip ve yönetim olarak insan ve ifl gücünün kalitesiyle sa¤lan›r. Bugün birimimizde, s›f›rdan bafllay›p uzman olarak çal›flmas›n› yürüten tecrübeli arkadafllar›m›z var. Hepsi de son derece özverili ve titiz bir çal›flma yürütmek için gayret gösteriyor. Elbette eksiklerimiz ve hatalar›m›z var. Bunlar daha iyi organize olup çal›flmam›z› en do¤ru flekilde yürütmemiz noktas›nda ›fl›k tu- EYLÜL/EK‹M 2008 45 MAKRO haber Makromarket gülen personel ve gülen ma¤azalar›n› seçiyor Perakende sektörünün h›zla büyümesini göz önüne alan ve kaliteli hizmet, müflteri memnuniyeti gibi olmazsa olmaz ilkelerle yola ç›kan Makromarket, 2008 y›l› yaz döneminde Gülen Ma¤aza projesini bafllatt›. Bu proje, e¤itim departman›n›n slogan› olan “gülümseten hizmet” e¤itimleriyle, Makromarket çal›flanlar›n›n müflterilerine ayna olmas›n› sa¤lad›¤›n›n bir göstergesi. Gülen ma¤aza projesinde dereceye giren ma¤azalar›n ya da dereceye giren çal›flanlar›n de¤erlendirmeleri ve tespiti, çeflitli meslek dallar›na sahip gizli müflteriler taraf›ndan yap›l›yor. ‹lki Temmuz ay›nda gerçekleflen Gülen Market projesinde birincili¤i Çankaya ma¤azas› ve Ma¤aza Müdürü Özgür Çoflkun al›rken, ikincili¤i Ayranc› 2 ma¤azas›, üçüncülü¤ü Elvankent, dördüncülü¤ü ise Sincan ma¤azas› ald›. Temmuz ay›nda dereceye girememifl ma¤azalarda çal›flan olarak bireysel de¤erlendirmelerde dereceye giren Makromarket personeli de, ay›n gülen eleman› seçilerek ödüllendirildi. Çankaya Ma¤aza Müdürü Özgür Çoflkun'a, bu projede birincili¤i kazanmay› nas›l baflard›klar›n› sorduk. ■ Gülen Market projesiyle ilgili personelinizi motive edici özel bir gayret gösterdiniz mi? Her zaman özveri ve fedakarl›k erdemlerini yol gösterici olarak al›p kendi aç›mdan ve personelim aç›s›ndan titizlikle ilke edindim. Elbette ki kaliteli hizmet verebilmek için personelimin motivasyonunu üst seviyelerde tutmak benim için önem arz ediyor. Bunun için de öncelikle onlara özel ve de¤erli olduklar›n› hissettirmek gerekiyor. Ben de bir ma¤aza yöneticisi olarak, personelimin günlük sorunlar›n› ve düflüncelerini dinleyerek fikir ve düflüncelerimi paylaflarak onlara benim için de¤erli ve 46 EYLÜL/EK‹M 2008 Özgür Coflkun, Çankaya Ma¤aza Müdürü özel olduklar›n› hissettirdi¤imi düflünüyorum. San›r›m baflar› da buradan geliyor. ■ Bu projeye çal›flanlar, yani iç müflteriler ne oranda kat›l›m gösterdi? Bu kat›l›m gönüllülük ilkesine mi ba¤l›? Personelimin fikir ve önerileri, iflimizin en büyük dinamiklerinden birisi oldu. Bu anlamda iç müflteri diye nitelendirdi¤imiz personelin de kendi mutlulu¤unu fedakarl›k ve özveriyle ifline yans›tmas›, en büyük kat›l›m› yapt›klar› anlam›na geliyor ve elbette ki bu da her birinin gönlünden geçiyor. ■ Bu projede çal›flanlar›n güler yüzlü olmalar› yeterli bir kriter mi? Müflteri memnuniyetini sa¤layacak ve devaml› k›lacak farkl› davran›fl biçimleri olmas› gerekir mi? Elbette bütünleyici olmas› bak›m›ndan önemli bir etken ancak tek bafl›na yeterli bir kriter de¤il. Müflterilerimizle iletiflim kurarken nezaket kurallar›na uygun tav›r ve davran›fllarda bulunuyoruz. Düzgün bir diksiyonla iletiflim kurmak ve müflterilerimize birebir ilgi göstermek, daimi müflte- ri memnuniyeti sa¤l›yor. Çankaya ma¤azas› ekibi olarak, müflterilerimize hizmet verirken bu ayr›nt›lara titizlikle e¤iliyoruz. ■ Ödül alan personeller kendilerini nas›l hissettiler? Siz birinci olan ma¤azan›n yöneticisi olarak neler hissettiniz? Bu konuda di¤er ma¤aza yöneticilerine neler tavsiye ediyorsunuz? Bu projede ma¤azam›z›n birinci seçilmesi ve personelimin tamam›n›n ödüllendirilmesi, motivasyonlar› ve ifle ba¤l›l›klar› aç›s›ndan olumlu bir etki oluflturdu. Kurumumuz taraf›ndan bize lay›k görülen ödüller, personelimi adeta sevince bo¤du. Ortaya ç›kan bu tabloyu gördü¤ümdeyse böyle içten bir tak›mla çal›flt›¤›m için ne kadar flansl› oldu¤umu gördüm. Hepsiyle gurur duyuyorum. Personelinizi önemseyip onlara özel olduklar›n› hissettirmeniz, baflar›l› olman›z için oldukça önemli bir kriter. Ayr›ca ekip ruhunda zincirin halkalar›n›n her bir parças›n›n olmazsa olmaz oldu¤unu, ifllerindeki her bir aksaman›n da tüm ma¤azaya yans›yaca¤›n› unutmamalar›n› anlatmak gerekiyor. MAKRO röportaj Abidinpafla’da Makromarket fark› hissediliyor ■ Ürün çeflitlili¤iniz hakk›nda bilgi verebilir misiniz? Ma¤azam›zda yaklafl›k 40 bin ürün çeflidi bulunuyor. K›rm›z› ve beyaz et ürünleri, flarküteri, manav, bal›k, kuruyemifl, pasta, f›r›n, kozmetik, kiflisel bak›m, ayakkab›, elektronik, k›rtasiye, mobilya, hal›, ev tekstili, iç giyim, tekstil, zücaciye, h›rdavat, hediyelik eflya, oto aksesuar gibi birçok ürün çeflidiyle makro kalite hizmeti ve mikro fiyatlar›m›z› sürekli tercih eden de¤erli müflterilerimize hizmet veriyoruz. Makromarket'in Abidinpafla ma¤azas›, modern mimari tasar›m› ve ferah dekorasyonuyla Abidinpafla'da ikamet eden Baflkentlilerin tercih noktas› oluyor. Kaliteli çizgisini her ma¤azas›nda koruyan Makromarket, Abidinpafla'da da güler yüzlü ve çal›flkan ekibiyle hizmet sunmaya devam ediyor. 5 bin metrekare sat›fl alan›, günlük taze ürünleri, çocuk oyun alan›yla fark›n› ortaya koyan ma¤aza, kapal› otoparktan kuru temizlemeye kadar da tüketicilere pek çok imkan sunuyor. Abidinpafla Ma¤aza Müdürü Cem Atar ile Makromarket'in fark›n› ve Abidinpafla ma¤azas›n› konufltuk. ■ Makromarket'in Abidinpafla ma¤azas› hakk›nda bilgi verebilir misiniz? Abidinpafla ma¤azam›z, 9000 metrekare alan üzerinde kurulu, 5000 metrekare net sat›fl alan›na sahip ve 120 personeliyle hizmet veren bir al›flverifl merkezi. Bu merkezde günlük, taze ve zengin g›da ürünlerinin yan› s›ra, fast-food, non food sat›fl alanlar›, çocuk oyun alan› ve ekmek f›r›n› bulunuyor. Al›flverifl merkemizin bünyesinde, toplam 1600 kifliye toplant›, konferans, dü¤ün ve yemek organizasyonlar›nda profesyonel hizmet verme kapasitesine sahip Lale Restaurant ve Lale Dü¤ün Salonlar› da yer al›yor. Ayr›ca ma¤azam›z bünyesinde müflterilerimize 400 araçl›k kapal› otopark, oto y›kama, kuru temizleme ve anahtarc›l›k hizmetleri veriliyor. ■ Makromarket'in tüm ma¤azalar› çok baflar›l› performanslar gösteriyor ancak Abidinpafla ma¤azas›n›n biraz daha öne ç›kt›¤›n› görüyoruz. Bu baflar›n›n s›rr› nedir? Abidinpafla ma¤azam›z, alan yönetimi ve görsel tasar›m yönünden son derece ferah ve modern bir ma¤aza. Bu anlamda 48 EYLÜL/EK‹M 2008 Cem Atar, Abidinpafla Ma¤aza Müdürü bize, bu güzel ma¤azam›zda ma¤aza yönetimi gibi önemli bir görev yapma f›rsat› veren Makromarket Yönetim Kurulu'na flükranlar›m› sunuyorum. Bu anlamda baflar›n›n birinci ad›m›, mimari yap›s›ndan ve bulundu¤u konumdan kaynaklan›yor. Bununla beraber, bu modern ve ferah ma¤azada güler yüzlü, çal›flkan, istikrarl› ve uzman personellerin, görevlerini en yüksek performansta yerine getirmeleri de elbette baflar›y› devaml› k›l›yor. Ma¤azan›n disiplinli idari kadrosu da, ma¤aza içinde mevcut ifl kollar›na do¤ru personeli kanalize ederek ve gün içinde seyrini devam ettiren sürecin takibini yaparak bu baflar›ya katk› sa¤l›yor. Baflar›, iyi bir ekiple mümkündür. Ben bu anlamda kendimi çok flansl› görüyorum. Elde etti¤imiz baflar›da üstün gayretlerini ve emeklerini esirgemeyen tüm ekip arkadafllar›ma teflekkür ediyorum. ■ Abidinpafla ma¤azas›, müflteri yo¤unlulu¤unun çok fazla oldu¤u bir ma¤aza. Müflteri yo¤unlu¤unuzu yönetirken nelere dikkat ediyorsunuz? Müflterilerimizin rahat, keyifli, ferah ve temiz bir ortamda al›flverifl yapmalar›n› arzu ediyoruz. Bu nedenle ma¤azam›z›n her noktas›nda öncelikle sa¤l›k ve hijyen kurallar›n› uyguluyoruz. Bunun yan›nda ürün bulunurluluk çal›flmalar›m›z› yap›p ana teflhir alanlar›m›z› planlarken ürünlerimizi ma¤azan›n her noktas›na do¤ru konumland›r›p müflteri hareket yönüne göre al›flverifl kolayl›¤› sa¤lamay› amaçl›yoruz. ■ Makromarket'te teknoloji çok yo¤un olarak kullan›l›yor. Özellikle Makro Kart Gold'un katk›lar› hakk›nda neler söyleyebilirsiniz? Makromarket, teknolojiye yat›r›m yapmaktan çekinmeyen ve teknolojiyi çok yak›ndan takip eden bir kurum. Özellikle Makro Kart Gold projesi, müthifl bir çal›flman›n eseri olup flirketimizin kurumsallaflma sürecinde önemli bir mihenk tafl› oluflturuyor. Kart›n en önemli özelli¤i, koflulsuz ve flarts›z olarak al›flverifl yapan tüm müflterilere al›flverifl tutarlar›n›n bir k›sm›n› hediye etmesi. Televizyon ekranlar›n›n y›llard›r eskitemedi¤i yüzlerden biri, Gülben Ergen. Üstelik güzel, sevimli ve samimi... 1990'l› y›llarda, ekranlara merhaba diyen sanatç›, flark›lar›n›n yan› s›ra ekrana tafl›d›¤› karakterlerle de gönüllerdeki taht›n› korumay› baflard›. Gülben Ergen denilince, hepimizin akl›na hala papatyal› bornozu, süslü tokalar› ve abiye k›yafetleriyle Dad› tiplemesi geliyor. Bugüne kadar pek çok projede yer alan ve bunlar›n yan› s›ra ç›kard›¤› her albümde o sezonun hitleri aras›na girmeyi baflaran Ergen, örnek evlili¤iyle de dikkatleri üzerine çekiyor. Albümleriyle y›llarca duygular›m›z›n tercüman› olan sanatç›n›n flarkl›lar›nda küt küt att› kalbimiz, kimi zaman “Kand›ramazs›n beni” diye hayk›rd›k, kimi zaman yaln›zl›¤›m›z› dinledik. Son olarak, piyasaya sürdü¤ü f›k›r f›k›r albümle bizlere “Sürpriz” yapan güzel sanatç›, flimdilerde hem evli ve olgun bir kad›n olman›n, hem de anneli¤inin tad›n› ç›kar›yor. Gülben Ergen ile gerçeklefltirdi¤imiz bu keyifli söyleflide Gülben Ergen'i, de¤erlerini ve hayat› konufltuk. Söyleflimizde, Gülben Ergen'in sonsuz samimiyetini ve o¤luna olan sevgisini bulacaks›n›z. “Hayat benim de¤il, evlad›m›n etraf›nda dönüyor” ■ Ekranlardan asl›nda çok iyi tan›d›¤›m›z Gülben Ergen'i birkaç cümleyle sizden dinleyebilir miyiz? ‹nsan›n kendini ifade nüyle fiu anda her yö etmesindense karfl› tatakdir etti¤iniz raf›n ne alg›lad›¤› daha bir sanatç› ismi önemli asl›nda. Çal›flan, ›z? güçlü ve gülümsemeyi verecek olsan len isimlerin bilen bir Gülben var, ba■ ‹lk akl›ma ge Yücel geliyor. na göre. Dilerim karfl›bafl›nda, U¤ur l›kl›d›r hislerimiz… ■ Ekran bafl›ndakilerin sizi bu kadar seviyor olmas›n› neye ba¤l›yorsunuz? 20 y›la yaklaflan, gittikçe büyüyen, ço¤alan ve güçlenen bir ba¤ art›k aram›zdaki. Sapasa¤lam bir iliflki neyle anlat›l›r? Sevgi, sayg› ve güven. Bu üç önemli duygu da, beni seven insanlarla aram›zda karfl›l›kl›d›r. Yalans›z ve net. ■ Müzik deyince akl›n›za ne geliyor? fiark›lar elbette. Müzik, tüm dünya insanlar›n› ortak bir noktada buluflturabilecek kadar tarifsiz bir büyü. ■ Özellikle iflinizde, ayr›nt›c› ve mükemmeliyetçi oldu¤unuzu biliyoruz. Kimi zaman bu huyunuz sizi rahats›z etmiyor mu? Etmez mi!! Uzun y›llar çok ama çok yoruldum. Ama art›k eskisi kadar h›rpalam›yorum kendimi, çünkü önceliklerim de¤iflti. Hayat benim de¤il, evlad›m›n etraf›nda dönüyor. Mükemmeliyetçilik, kariyer konumlamas› yapmak için u¤rafl verirken bence gerekli. fiimdi burada kalmak, buray› korumak zaman›d›r, benim için. Kolay m›? Asla de¤il ama daha dingin ve dengeli kararlar verebiliyorum. En pahal› kozmetikleri kullansan›z da içeriden do¤ru beslenmeyen bir ten parlamaz. Topra¤›n bize sundu¤u nimetler, sebze ve meyveler en baflta olmak üzere, mutlaka su ve bitki çaylar› tüketmeliyiz. ■ Uzun süredir sanatç›lar aras›nda klifleleflen bir söz var: “Sanatç›dan dost olmaz”. Siz bu söze kat›l›yor musunuz? Kifli kendi ne ise, karfl›s›ndan da onu görür. Kesinlikle kat›lm›yorum bu söze. Rekabet, elbette ki dostlu¤un gerektirdi¤i de¤erleri zedeleyebilir, ayn› sektörde, ayn› sahnede olmak ve dost kalabilmek zordur; alk›fl› paylaflmak da zor gelebilir. Ama sanatç›dan dost olur, hem de as›l sanatç›dan dost olur. Çünkü sanatç› duygusald›r; her an bo¤az›m›za dü- EYLÜL/EK‹M 2008 51 MAKRO konuk ¤ümlenir bir fleyler, hemen dolar gözlerimiz. Yüre¤i kat›laflm›fl, sevgiden uzak insanlar söyler, sanatç›dan dost olmaz laf›n›… “Hayatta ¤iniz vazgeçemeyece k? se 3 fley nedir” dydeen vaz- fle ■ Hayatta her büyük konuflgeçebilir insan, Ama baz› demamak laz›m. onlar her fle¤erler vard›r ki ¤lum, ailem yin üstünde: O ve huzurum… ■ Biraz da Atlas'tan bahseder misiniz? Atlas nas›l bir çocuk? Her çocuk gibi, o kadar küçük ki daha yaflam› tan›m›yor; renkleri, kelimeleri yeni yeni ö¤reniyor. Herkesin evlad› neyse Atlas da o… Ben de her anne gibiyim :) ■ Uzun süredir dizilerde göremedi¤imiz Gülben Ergen'in son dönemde böyle bir çal›flmas› olacak m›? Dizi çok vaktimi al›r; bir anne olarak bu geliflim döneminde bana düflen çok fley var. Konserler haftada 2 günümü al›yor zaten, di¤er 4 gün de sette olursam içim asla rahat etmez. Haftada 1 gün ekranda olmak, daha çok iflime geliyor, do¤rusu… Atlas’a kardefl gelecek mi? Sevgi, sayg› ve güven. Bu üç önemli duygu da, beni seven insanlarla aram›zda karfl›l›kl›d›r. Yalans›z ve net. 52 EYLÜL/EK‹M 2008 ■ Gülben Ergen deyince akl›m›za bak›ml›, güzel, ›fl›l ›fl›l, sürekli imaj›n› yenileyen biri geliyor. a istek var di■ Plan yok am Kad›nlara ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz? lamas›n› düyelim… Zaman Klasik belki ama önce huzur, kendini sevme ve T›bben de, bi flünmedik bile. bedenini saymak. Bunlar çok önemli. Kendini pomuz gere¤i zim yo¤un tem seven, sayan bir kad›n kambur durmaz, hele erken oldu¤ude, flimdilerde çal›flan bir kad›nsa duramaz. E¤er çal›flmaktanz. nu düflünüyoru sa kamburu, zaten yak›fl›r. En pahal› kozmetikleri kullansan›z da içeriden do¤ru beslenmeyen bir ten parlamaz. Topra¤›n bize sundu¤u nimetler, sebze ve meyveler en baflta olmak üzere, mutlaka su ve bitki çaylar› tüketmeliyiz. Ceviz, badem, kuru kay›s›y› da sayabilirim. Az makyaj ve mutlaka temizlenen bir cilt; soda ile bile y›kanabilir. Baflka birisine ba¤›ml› kalmadan mutlu olabilmek, kendi kendine mutlu olabilme gücüne sahip olmak, en büyük güzellik bence. MAKRO lezzet 14 as›r önce iflaret edilen mucize 11 ay›n sultan› Ramazan geldi çatt›. Hemen herkesi tatl› bir Ramazan telafl› sard›. Ramazan ay›n›n vazgeçilmez yiyeceklerinden biri olan hurma da, sofralarda yerini ald›. Günümüzde, Ramazan ay›nda yaflanan baz› güzellikler maalesef unutulmaya bafllasa da hurma yerini koruyor. Ramazan ay›n›n belki de tek vazgeçilmezi, iftar sofralar›n› daha uzun y›llar taçland›racak gibi görünüyor. O, özene bezene haz›rlanan iftar sofralar›n›n bafl tac› hurman›n, sa¤l›k aç›s›ndan bilinmeyen birçok özelli¤i var. 54 EYLÜL/EK‹M 2008 SA⁄LIK DEPOSU Bilinen en eski bitki türlerinden olan hurman›n, lezzetinin yan› s›ra besin de¤eriyle de her geçen gün baflka bir faydas› ortaya ç›k›yor. Özellikle hamile ve do¤um yapan kad›nlar için pek çok faydas› olan hurman›n bu özellikleri, Kuran'da çeflitli ayetlerde dile getiriliyor. Hurma, insan vücudunun sa¤l›kl› ve zinde kalabilmesi için gerekli olan 10'dan fazla element içeriyor. Kalori de¤erinin çok yüksek olmas› sebebiyle, hastal›ktan güçsüz düflmüfl ya da yorgun kimseler için özellikle çok faydal› olan hurmada bulunan oksitosin maddesi, do¤umu kolaylaflt›r›c› bir ilaç olarak kullan›l›yor. Oksitosin, esas olarak beyinde salg›lanan, do¤um sanc›lar›n› bafllatan bir hormon. Do¤um öncesi vücudun tüm haz›rl›klar› bu hormon sayesinde bafll›yor. Bu hormon, do¤um esnas›nda ana rahminin etkili olarak kas›lmas› ve do¤umun gerçekleflebilmesi aç›s›ndan son derece önemli. Yüzde 60-65 fleker oran›yla en çok fleker içeren meyvelerden biri olan hurman›n, doktorlar taraf›ndan yeni do¤um yapan annelere de tavsiye edilmesinin nedeni, bedeni yorgun düflen annenin enerji toplamas›n› ve sütünün ço¤almas›n› sa¤lamak ve süt hormonlar›n› harekete geçirmek. meyvesine, bir ilk meyve verdi¤inde bir de tam olgunlaflt›klar› zaman bak›n! Elbette bütün bunlarda iman edecekler için al›nacak birçok dersler vard›r.” (Enam Suresi 99. Ayet) ORUÇ VE HURMA Kalori, protein, karbonhidrat, kolesterol, ya¤, lif, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, A vitamini, B1 vitamini, B2 vitamini, B3 vitamini, B6 vitamini, folikasit gibi elementler aç›s›ndan oldukça zengin olan hurmayla orucu açman›n sevap oldu¤una dair birçok hadis de mevcut. Oruç tutarken gün boyu yemek yemedi¤imiz için kan flekerimiz düflüyor ve vücudumuz halsizlefliyor. Hurmadaki fleker; tatl›, çikolata gibi yiyeceklerde bulunan ve kan flekerini h›zla yükselten glikoz türü de¤il, insan vücuduna bol miktarda hareket ve ›s› enerjisi kazand›ran, vücutta parçalanmas› kolay olan meyve flekeri fruktoz oldu¤u için, orucu hurmayla açmak, kan flekerimizin normal seviyelere gelmesini sa¤l›yor. 5 B‹N YILDIR fi‹FA KAYNA⁄I Daha çok ›l›man bölgelerde yetiflen hurma, tam 5 bin y›ld›r, Mezopotamya, Ortado¤u ve Kuzey Afrika ülkelerinde tüketiliyor. Çöllerde yaflayanlar›n hemen her ö¤ünde yedikleri bu meyvenin birçok çeflidi var. A¤ac›n›n gövdesi kahverengi olan bitkinin yapraklar› gri-yeflil renkli ve oldukça gösteriflli oluyor. Çiçekli bir bitki a¤ac› olan hurma, ancak iklim uygunsa ve d›flar›da topra¤a ekilirse çiçek aç›yor. Yaklafl›k 23 metre yüksekli¤e kadar büyüyebilen hurma a¤ac›, genellikle dikiminden 4-5 y›l sonra meyve veriyor, 15 y›l sonra en verimli dönemlerine ulafl›yor. Hurma a¤açlar› yaklafl›k 150 y›l yafl›yor. Genellikle yumurta fleklinde olan, büyüklü¤ü ve rengi yetifltirilme flartlar›na göre de¤iflen meyvenin ortas›nda sert bir çekirdek bulunuyor. Hurman›n sadece meyvesinden faydalan›lm›yor, ayn› zamanda lifleri, kumafl üretiminde kullan›l›yor, çekirdekleri de yakacak olarak de¤er- NELERE ‹Y‹ GELM‹YOR K‹? lendiriliyor. ‹ki yüz kadar çeflidi bulunan hurman›n anayurdu, Kuzey Afrika ile Arap Yar›madas› olarak biliniyor. Hurma günümüzde en çok Akdeniz havzas›n›n güneyi, Avustralya, Ortado¤u, Kaliforniya ve ülkemizde Ege ve özellikle Akdeniz bölgelerinin k›y› fleridinde yetifltiriliyor. Ayr›ca hurman›n, ülkemizde yetiflen Datça (Girit) hurmas› ve Gölköy hurmas› adl› iki alt türü var. Bu iki türün meyveleri, Arap hurmas›n›nkiyle ayn› lezzette fakat eti Arap hurmas›n›n etine oranla daha az. TEK BAfiINA B‹N DERDE DEVA Kuran'da, bir insan›n ancak birçok besini yiyerek elde edebilece¤i faydalar› tek bafl›na karfl›layan hurmay› öven birçok ayet bulunuyor. “Gökten su indiren O'dur. Sonra biz onunla her çeflit bitkiyi ç›kar›r›z. O bitkiden bir filiz, ondan da büyüyüp birbirinin üstüne binmifl taneler, baflaklar ç›kar›r›z. Hurma tomurcuklar›ndan sarkan salk›mlar, üzüm, zeytin ve nar bahçeleri yetifltiririz. Bunlardan kimi birbirine benzer, kimi benzemez. Her birinin ■ ‹çerdi¤i kalsiyum ve fosfat sayesinde iskelet oluflumu ve vücudun kemik yap›s›n›n dengelenmesini sa¤l›yor. ■ Hurmada bulunan fosfor ve kalsiyum, kemik zay›fl›¤›na karfl› bünyeyi koruyor. ■ ‹çerdi¤i magnezyum sayesinde böbrek iltihab›na ve kumlar›na iyi geliyor. ■ Vücudun yafllanmas›n› geciktiriyor, kansere karfl› koruyor. ■ Damar sertli¤i ve kolesterole karfl› koruyucu etkisi olan hurma, fliflmanlama tehlikesine yol açm›yor. ■ Cildi besliyor, hamilelik ve günefl lekelerini yok ediyor. ■ Hakiki zeytinya¤› ile kar›flt›r›larak, krem k›vam›na getirilip sürüldü¤ünde vücuttaki yara ve iltihaplar› iyilefltiriyor. ■ Lif yönünden de zengin oldu¤u için, yemek aralar›nda at›flt›r›lmas› kab›zl›¤a iyi geliyor. ■ Kandaki fleker oran›n› ayarlamaya yard›mc› oluyor. ■ Bedeni ve zihni gençlefltiriyor. ■ Zihin aç›c› ve dinlendirici etkisi de bulunan hurma, sinir bozuklu¤u ve strese de iyi geliyor. Yüksek miktarda B6 vitamini bar›nd›rd›¤› için, doktorlar taraf›ndan, stresli ve gergin yaflant›s› olanlara sabah, ö¤le ve akflam saatlerinde üçer adet hurma yemeleri öneriliyor. EYLÜL/EK‹M 2008 55 MAKRO beslenme Mutlaka sahura kalk›n Uzman Diyetisyen M. Turgay Köse'yle gerçeklefltirdi¤imiz söyleflide oruçla ilgili bildiklerimizi pekifltirdik ve bilmedi¤imiz pek çok fley ö¤rendik. Köse, fliflmanl›¤›n tan›m›n› vücuttaki ya¤ fazlal›¤› olarak yap›yor: “fiiflmanl›k kesinlikle kilo fazlal›¤› de¤ildir, ya¤ fazlal›¤›d›r. Ramazan'da ya¤dan ziyade kas ve su gibi kay›plarla karfl›lafl›yorsak bunun ad› zay›flamak de¤ildir.” Vücut, gerekmedi¤i sürece yenilen ve içilen her fleyi kenarda ya¤ olarak depoluyor. Kimse park halindeki arac›na benzin doldurmuyor. Vücudumuz da park halindeyken afl›r› yemek tüketmememiz gerekti¤inin alt›n› çizen Köse, “En uygun diyet, kiflinin adapte olabilece¤i, uygulayabilece¤i diyettir” diyor. 56 EYLÜL/EK‹M 2008 ■ Bize biraz kendinizden bahsedebilir misiniz? ‹lk, orta ve lise ö¤renimimi ‹stanbul'da tamamlad›ktan sonra Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü'nü kazand›m ve bu bölümden 2001 y›l›nda mezun oldum. Daha sonra Hacettepe Üniversitesi'nde yüksek lisans program›n› bitirerek uzman diyetisyen unvan› ald›m. 4 y›l önce Etik Diyet'i kurdum ve sa¤l›kl› beslenme konusunda dan›flmanl›k yap›yorum. ■ Ramazanda beslenme nas›l olmal›d›r? Ramazan ay›nda oruç tutan bireyler, yine y›l›n tüm dönemlerinde oldu¤u gibi, yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat etmek durumundalar. Beslenmede besinin içermifl oldu¤u protein, vitamin ve mineral gibi besin ö¤eleri, büyük önem tafl›yor. Ramazan ay›nda baz› mineral ve vitaminleri eksik alma lüksümüz yok. Bu dönemde de bu besin ö¤elerini tam olarak karfl›lamak durumunday›z. Beslenme flu aç›dan önemli; yaflamak için beslenmek gerekir, iyi yaflamak için iyi beslenmeliyiz. Simitayran da tüketsek karn›m›z doyar, kocaman bir tabak dolusu makarnayla da. Acaba vitamin, mineral, protein gibi besin ö¤eleri aç›s›ndan hangisi, ne kadar zengin? ‹nsan vücudunun ihtiyaç duydu¤u 50'ye yak›n besin ö¤esi var ve bunlar› belirli oranlarda almam›z flart. Ramazan döneminde olmam›z, besin ö¤elerini eksik alma gibi bir lüksümüz oldu¤unu göstermiyor. ‹ftar, sahur ve ara ö¤ünler fleklinde, beslenmemize Ramazan'da da dikkat etmeliyiz. ■ Kilo almamak veya kilo vermek için, Ramazan ay›nda zay›flama diyeti uygulanabilir mi? Zay›flama diyeti için Ramazan ay› f›rsat de¤il. Çünkü büyük ço¤unlu¤umuz, “Ramazan'da 3-5 kilo verdim, sonras›nda da dikkat edeyim, aç kalmaya devam edeyim, flu fazla 10 kilodan kurtulmufl olurum” diye düflü- MAKRO beslenme nürüz. Genelde Ramazan iyi bir bafllang›ç olarak görünür. Bu sene Ramazan, tam ay›n bafl›, Pazartesi ve ay›n birine denk geliyor. K›yasland›¤›nda, diyete bafllamak için iyi bir zaman. ‹nsanlar fark›nda olmadan Ramazanda kilo verse bile, o giden kilolar daha çok kas ve su kayb› olarak karfl›m›za ç›k›yor. Ya¤daki kay›plar, çok daha az oluyor. Ramazan'da diyet yapanlara iki tane temel uyar›m›z var: Sahura kalkmak ve iftarda çorba içip 5 dakika beklemek. Çorba midenin s›v›s›d›r. Ya da suyla, hurmayla veya zeytinle orucumuzu aç›p bir 5-10 dakika beklemek. Ondan sonra ana yeme¤e geçmek gerekiyor. Birden yeme¤e sald›r›p h›zl› yemek yersek, t›kanana kadar böyle devam ederiz ve 10 dakika içerisinde bir günde alamayaca¤›m›z kadar çok kalori al›r›z. Ramazan ay›nda mide problemleriyle hastaneye baflvuranlar›n say›s› hep artar. Çünkü 1415 saat sindirim sisteminde hiçbir faaliyet yokken birden yüklenilir. ■ Ramazanda hangi hastalar risk grubu alt›nda yer al›yor? Hangi hastalar oruç tutabilir, hangileri tutamaz? Kiflinin oruç tutabilmesi, dinimizde de oldu¤u gibi, herhangi bir sa¤l›k problemi olmamas›na ba¤l›. E¤er kronik bir rahats›zl›¤›m›z varsa ve sürekli ilaç kullan›lmas› söz konusuysa, oruç tutulmas›n› tavsiye etmiyoruz. Mide ve ba¤›rsak problemleri, migren ve fleker hastal›klar› bunlar›n bafl›nda geliyor. Ayr›ca emziren anneler, gebeler ve belli bir yafl›n alt›ndaki geliflme ça¤›ndaki çocuklar›n oruç tutmas›n› da tavsiye etmiyoruz. ■ Kimileri Ramazan ay›nda kilo al›rken kimi de kilo veriyor. Bu durumu neye ba¤l›yorsunuz? Daha çok karfl›m›za ç›kan sebep olarak s›v› kayb› görülüyor. Günde 10 kere tart›ya ç›k›n, 10'unda da farkl› rakam görürsünüz. Sabah 72 kilo uyand›ysan, yedi¤in, içti¤in besinlerle bu rakam akflam yatarken 74'e ç›kabilir. ‹deal tart›m, bizim için çok önemlidir. Bunu haftal›k olarak de¤erlendirmek gerekir. Ayn› gün içerindeki denemeler farkl› sonuç veri- 58 TEMMUZ/A⁄USTOS 2008 yorsa, haftada bir kere tart›ya ç›kmal›, mümkünse hep ayn› k›yafetle veya k›yafetsiz, kahvalt› öncesi ve d›flk›lama sonras› ve hep ayn› baskülle tart›m yap›lmal›d›r. Bir gün eczanede, bir gün evde, bir gün doktorda tart›lmak do¤ru sonuç vermez. Ramazan, bir ayl›k bir süreç. Bir aydaki sonuçlar, biraz daha somut verilerdir. Kimisi al›r, kimisi verir. fiöyle ki, insanlar çeflit çeflit yöntemlerle oruç tutuyor. Kimisi yatmadan önce yemek yiyerek oruç tutuyor, kimisi de sahura kalk›yor. Yiyip yat›yorsak o zaman kilo alma ihtimalimiz daha fazla. Sahura kalk›yorsak, bu s›k›nt›y› ortadan kald›r›r›z. Vücut, gerekmedi¤i sürece, yenilen ve içilen her fleyi kenarda ya¤ olarak depoluyor. Kimse park halindeki arac›na benzin doldurmuyor. Sonuç olarak, ayn› mant›¤› kendimiz için de sergilemeliyiz. ■ Ramazan ay›nda kilo almamak için ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz? Mutlaka sahura kalkmak ve iftarda da çorbayla, hurmayla, suyla, zeytinle orucu aç›p 5-10 dakika ara vermek. Sonras›nda ana yeme¤e geçmek. Yatana kadar küçük küçük ara ö¤ünler alabiliriz. Saat 20.0020.30'da orucumuzu açm›fl olduk. Saat 22.00-23.00 gibi 1-2 tane, küçük ara ö¤ün alal›m. Mesela süt, meyve, yo¤urt, peynir, ekmek, belki bir ya¤s›z tost, kuru meyve gibi at›flt›rmalar›n›z olsun. Kepekli bisküvi yiyelim ki, en az›ndan gün içerisinde almam›z gereken enerjiyi bir flekilde kapatmaya çal›flal›m. Sadece iftar ve sahur ya da sadece iftar ve gece yatarken yemek yemek, kifliyi daha fazla kilo almaya sürükler. Çünkü aç kald›¤›m›z süre içerisinde, metabolizma yavafllamaya bafllar. Metabolizmay› daha canl› tutmak ad›na, s›k aral›klarda beslenmek, iftardan sahura kadar geçen sürece 2 tane ara ö¤ün s›k›flt›rmak faydal› olur. Bol bol su içmeliyiz ve mutlaka hareket etmeliyiz. Gün içerisinde fiziksel aktiviteleri ihmal etmeyelim. K›sa mesafelerde yürüyüfller yapabiliriz. Havalar geç karar›yor. Akflam iftardan sonra ç›k›p yar›m saat yürümek bile fayda sa¤lar. Tamamen hareketsiz bir yaflam sürmemeliyiz. ■ Kifliye göre diyet listesi haz›rlarken nelere dikkat ediyorsunuz? Kiflinin yafl›, cinsiyeti, boy uzunlu¤u, vücut a¤›rl›¤›, aktivite durumu, mevcut kan tahlil sonuçlar›, antropometrik ölçümleri, yani kol çevresi, bel çevresi, kalça çevresi gibi vücut ölçümleri… Bununla birlikte, ya¤ ölçüm sonuçlar›na bakarak bireye özel listeler haz›rlar›z. Boyuna, kilosuna, ya¤ miktar›na bakarak metabolizma h›z›na göre diyetin kalorisini hesaplar›z. Kiflinin beslenme al›flkanl›klar› çok önemlidir. Bizim yazd›¤›m›z bir besini MAKRO beslenme sevmiyor olabilir. O yemek, damak tad›na hitap etmiyor olabilir. Alerjisi olabilir veya o besini o anda bulamayabilir. En uygun diyet, kiflinin adapte olabilece¤i, uygulayabilece¤i diyettir. Bizler genelde alt› ö¤ünlük beslenme flekline dayal› diyet uygular›z. Sabah, ö¤le, akflam 3 ana ö¤ün ve her ana ö¤ünü müteakip olarak 2-3 saat sonras›nda küçük bir ara ö¤ün veririz. Kifli, 3 saatte bir beslenirse, kan flekerindeki dengesizlik ortadan kalkar ve kiflinin tatl›ya olan e¤ilimi azal›r. En önemli kriter de fludur: 7-8 saatlik uyku düzenimizi oturtmal›y›z. 4-5 saat gibi k›sa bir süre uyursak, bir tak›m hormonlar›n salg›lanmas› gerçekleflmiyor. O da kilo almaya sebebiyet veriyor. 8 saatten uzun uyursak, uykuda metabolizma yavafl çal›flt›¤›ndan bu da kilo alma sebebi olarak karfl›m›za ç›k›yor. ■ Bu y›l Ramazan ay›n›n yaz mevsimine gelmesi, uzun günlerde oruç tutaca¤›m›z anlam›na geliyor. Özellikle yaz mevsiminde tutaca¤›m›z oruçla ilgili ne tür tavsiyelerde bulunursunuz ve afl›r› s›v› kayb›yla ilgili neler söylemek istersiniz? Normalde, gün içerisinde kad›nlara 10, erkeklere 14 su barda¤› su içmelerini öneriyoruz. Yani kad›nlar 2, erkekler 2,5 litre su içmeli. Çünkü idrarla, d›flk›yla, terlemeyle ve solunumla bile su kayb› söz konusu. Günde yaklafl›k olarak 22,5 litre bir su kayb› var. Havalar›n s›cak oldu¤u zamanlarda bu kay›p- 60 EYLÜL/EK‹M 2008 lar daha da artabiliyor. Özellikle terlemeyle, bu de¤erler daha yüksek rakamlara ulafl›yor. Gün içerisinde, her saat bir bardak su içmeliyiz. Gözümüzün önünde mutlaka bir pet flifle ya da bir bardak bulunsun. Sürekli suyumuzu içelim. Ama Ramazan'da böyle bir fley söz konusu olmayacak. Madem gündüz su içemeyece¤iz, iftardan gece yatana kadar her saat bafl› mutlaka ikifler bardak su içmeliyiz. Suyun ›s›s›, saati hiç önemli de¤il. Yemek öncesi, yemek esnas› veya yemek sonras› da olabilir. Kifli nas›l seviyorsa… ‹çti¤imiz çay›n, kahvenin, gazl› içeceklerin, suyun yerini tuttu¤unu söyleyemem. Tabi çorbadan, sebzelerden, meyvelerden hatta etten bile s›v› ihtiyac›m›z› karfl›l›yoruz ama o s›v›n›n 4/3'ü su olmal›. O yüzden suyu su olarak içmek önemli. ■ Sebzeleri piflmifl olarak m› çi¤ olarak m› tüketmeliyiz? Piflmifl yiyeceklerin sindirimi biraz daha kolay olur. O yüzden piflirmenin bir art›s› var. Öte yandan piflirirken yeme¤in içine ya¤ koyuyoruz. Hele bir de yeme¤in ya¤l› suyunu kafl›k kafl›k tüketiyor ve ekmek band›r›yorsak ekstra kalori al›yoruz. Piflirince, suyuna C ve potasyum minerali gibi bir tak›m ö¤eler geçiyor. Kay›plar söz konusu olabiliyor. Piflirmenin bir di¤er art›s› da, örne¤in domatesteki kan- serden koruyan madde olan “laykopen”in piflti¤i zaman vücutta emiliminin daha fazla olmas›. Böylece kanserden daha çok koruyor. Çi¤ olarak yesek, mineral ve vitamin kayb› minimum. Piflmedi¤i için suyuna bir fley geçmiyor. Ya¤ eklemedi¤imiz için de kalorisi fazla de¤il. Mümkün mertebe piflmifl olarak, en az›ndan bir tabak sebze yeme¤imiz her gün olsun. Ö¤leyin ve akflamlar› sebze yeme¤i yiyebiliyorsak bizim için daha faydal›. Gün içerisinde de mutlaka domates, salatal›k, biber veya bir yeflil salata yemeliyiz. ■ Sa¤l›kl› bir hayat sürmeleri için okurlar›m›za neler söyleyebilirsiniz? Hareketsiz yaflam, hepimizi olumsuz yönde etkiliyor. Bu, baflta kilo olmak üzere pek çok hastal›¤a davetiye ç›kar›yor. K›sa mesafelerde tafl›t kullan›lmamas›, asansör ve yürüyen merdivenden uzak durulmas›, gerekirse taksiden, servisten iki durak erken inip yürünmesi gibi yaflam tarz›nda de¤ifliklikler yap›lmas›, çok önemli. Beslenme aç›s›ndan da kesinlikle ve kesinlikle aç kal›nmamas›, medyada yer alan her habere inan›lmamas›, alt›nda uzman isminin olmas›n›n aranmas›, 2,5-3 saat aral›klarla s›k s›k beslenilmesi, ö¤ünlerin atlanmamas›, soyulmadan yenen sebze ve meyvelerin kabuklar›yla yenmesi. Soymak icap ederse, derin soymamaya dikkat edilmesi önem tafl›yor. MAKRO ramazan Bin aydan hay›rl› gece Kadir Gecesi Kuran-› Kerim ayetlerinin Hz. Muhammed'e (S.A.V.) indirilemeye baflland›¤› gün olan, bin aydan daha hay›rl› olarak kabul edilen Kadir Gecesi, dua edenleri geri çevirmeyen, günahlar› ba¤›fllayan, her fleyi bilen, gören ve duyan Yüce Allah'›n tüm dualar› kabul etti¤i mübarek bir gece. Ramazan ruhlar›m›z› flenlendirip bedenimizi terbiye ederken Ramazan›n en k›ymetli gecesi Kadir Gecesi de, Ramazan ay›n› daha anlaml› k›lar. adir Gecesi'nin hangi gece oldu¤u kesin olarak bilinmiyor ancak genellikle Ramazan'›n yirmi alt›nc› ya da yirmi yedinci gününün gecesinde oldu¤u kabul ediliyor. Hicrî takvime göre de Kadir Ge- K cesi, Ramazan Ay›'n›n son 10 gününde bulunuyor. Hz. Muhammed (S.A.V.) Kadir Gecesi'nin hangi gece oldu¤unu kesin olarak belirtmemifl fakat bir hadisinde rivayet edildi¤i üzere, “Siz Kadir Gecesi'ni Ramazan'›n son on günü içerisindeki tek rakaml› gecelerde aray›n›z” demifltir. Hadislerde, Ramazan'›n 20. gününden sonraki tek günlerde aranmas› söylenmesine ra¤men, daha sonra karmafla ç›kmamas› için Ramazan›n 27. günü 28. gecesi, Kadir Gecesi say›l›yor. Kadir Gecesi, ‹slam alemine göre çok hay›rl› bir gece olarak bekleniyor. Kuran'da Kadir Gecesi flöyle tan›mlan›yor: “Do¤rusu biz Kuran'› Kadir Gecesi'nde indirmiflizdir. Kadir Gecesi'nin ne oldu¤unu sen bilir misin? Kadir Gecesi bin aydan hay›rl›d›r. Melekler ve Ruh (Cebrail), o gecede Rablerinin izniyle her türlü ifl için inerler. O gece, tanyerinin a¤armas›na kadar bir esenliktir.” KAD‹R SURES‹ Kadir Suresi, Kuran-› Kerim'in 97. suresidir. 5 ayetten oluflan surede 30 kelime ve 120 harf bulunuyor. Fas›las› “râ” harfi olan sure, ismini ilk ayetinde geçen “kadr” kelimesinden al›yor. Kadir Suresi, insanlara Kuran'›n de¤eri ve önemi hakk›nda bilgi veren bir sure. Kadr sözcü¤ü bu surede iki anlamda kullan›lm›fl olabilir. Bunlardan biri, takdir anlam›d›r. Allah, bu gece takdirleri, yani kaderleri uygulamak üzere meleklere emir verir. Bunu, Duhân Suresi'ndeki flu ayet destekliyor: “O gece kat›m›zdan her hikmetli emir sad›r olur.” Di¤er anlam› ise, azamet ve flereftir. Bu husus, surenin “Kadir Gecesi bin aydan hay›rl›d›r” ayetinde ifade ediliyor. Nas›l daha hay›rl› olmas›n ki, Allah'›n insanl›¤a son mesaj›, bu gecede indirilmeye bafllanm›flt›r. Gece, de¤erini bu olaydan al›yor. Ve bu geceyi anmak, insanl›¤a rahmet olarak Kuran'›n inmeye bafllad›¤› bu geceyi ihya etmek, Müslümanlara tavsiye ediliyor. KURAN-I KER‹M ‹NMEYE BAfiLADI Müslümanlara bahfledilen bu mübarek gecede Kuran-› Kerim inmeye bafllad›. Bu gecedeki ibadet, içerisinde Kadir Gecesi bulunmayan bin ayda yap›lan ibadetten daha faziletlidir. Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü hadise, Allah Teala'n›n ezelî kaza ve takdiriyle ilgili meleklere bu gece bildirilir. Bu gecede yeryüzüne Cebrail ve çok say›da melek iner. Bu gece, tanyerinin a¤armas›na kadar esenliktir ve her türlü kötülükten uzakt›r diye bilinir. Yeryüzüne inen melekler, u¤rad›klar› her mümine selam verirler. 62 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO tarih Hulefa-i Raflidin DÖRT BÜYÜK HAL‹FE Hz. Muhammed'in (S.A.V.) ölümünden sonra bafllayan halifelik, özellikle dört halife döneminde alt›n ça¤›n› yaflad› ve o y›llardan bu y›llara dillere destan oldu. Halk taraf›ndan seçilen halifeler, Hz. Muhammed'n izinde ‹slamiyet'i yaymaya ve onun gereklerini yerine getirmeye devam ettiler. Hulefa-i Raflidin diye bilinen “dört halife” dönemine gidiyoruz ve sizlere ‹slamiyet'i yaymak için çal›flm›fl Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali'yi k›saca an›t›yoruz. 64 EYLÜL/EK‹M 2008 ‹LK HAL‹FE, Hz. Ebubekir Mekke'de do¤an Hz. Ebubekir, Hz. Muhammed'in ölümünden sonra gelen ilk halife olmas› nedeniyle, ‹slam dünyas› için oldukça bir önemli bir isim. Müslüman tarihçilerce tüccar oldu¤u söylenen Hz. Ebubekir, kazanc›n›n büyük bir bölümünü ‹slam'a harcad›¤› için ilk halife olarak seçildi. Hz. Muhammed'in (S.A.V.) yak›n arkadafl› olan Hz. Ebubekir, 622 y›l›nda, Hicret s›ras›nda da yine Peygamber Efendimizin (S.A.V.) yan›nda yer ald›. Bedir Savafl›'nda da, öz o¤lu Abdurrahman'a karfl› savaflmak zorunda kald›. Hz. Muhammed'in (S.A.V.) 632'de vefat etmesi sonras›nda, halk taraf›ndan halife olarak seçilen Hz. Ebubekir, haf›zlar›n bir bir öldürülmesi nedeniyle, tedbir olarak Kur'an-› Kerim'i “Mushaf” fleklinde toplatt›. 2 y›l süren halifeli¤i, hastalan›p vefat etmesiyle son buldu. ADALET‹YLE ÜNLÜ Hz. Ömer Hz. Muhammed'in (S.A.V.) ölümünden sonra oldukça önemli bir dönem olan dört halife devrinin ikinci halifesi, Hz. Ömer'dir. Hz. Ömer, Mekke'nin Ku-reyfl kabilesinin Beni Adiyy ailesindendi. Hz. Ömer'in babas›, kabileler aras›ndaki sorunlar› çözmesiyle tan›n›yordu ve o da babas›ndan ald›¤› bu görevi sürdürdü. Cesareti, yi¤itli¤i ve adaletiyle bütün dünyada nam sald›. Medine'de ‹ranl› bir H›ristiyan köle taraf›ndan öldürüldü¤ünde, ‹slam Devleti Ortado¤u, Bat› Asya ve Kuzey Asya'daki en parlak dönemini yafl›yordu. Hicret'i ‹slam tarihinin bafllang›c› olarak kabul etmesinin yan› s›ra, Hz. Ömer, halifeli¤i süresince ilk devlet örgütlenmesinin temellerini att›; adalet, maliye, ordu ve toprak yönetimine yönelik ilk düzenlenmeleri yapt›. ‹lk ‹slam paras› da yine onun döneminde bast›r›ld›. ‹K‹ NUR SAH‹B‹, Hz. Osman Osman Bin Affan, dört büyük halifeden üçüncüsü... 12 y›l boyunca halifelik yapan Hz. Osman, dört büyük halife aras›nda en uzun süre makamda kalan halifeydi. ‹slam dinine inanan ilk kifliler aras›nda yer alan Hz. Osman, Hz. Ebubekir'in de çok yak›n arkadafl›yd›. Hz. Muhammed'in iki k›z›yla evlenmesinden dolay› kendisine iki nur sahibi deniyordu. Bedir Savafl› d›fl›nda Peygamber Efendimizin (S.A.V.) hayatta oldu¤u dönemde yap›lan bütün büyük savafllara kat›lan Hz. Osman, Peygamberimizin (S.A.V.) Veda Hacc›nda da yan›ndayd›. Halife oldu¤u dönemde ‹slam devletinin s›n›rlar› oldukça geniflledi, donanma kuruldu ve birçok ekonomik reform gerçeklefltirildi. Kabe ve Mescid-i Nebevi de onun zaman›nda geniflletildi. Halifeli¤inin ilk alt› y›l› huzur içinde geçse de geri kalan zamanda pek çok kargafla yafland› ve Hz. Osman ç›kan kargaflalarda isyanc›lar taraf›ndan öldürüldü. SON HAL‹FE, Hz. Ali Hz. Muhammed'in (S.A.V.) kuzeni, damad› ve ev halk›ndan olan Hz. Ali, Müslümanlara göre cennetle müjdelenen on sahabeden biri. Hz. Ali, ayn› zamanda dört halife döneminin de son halifesi. fiii Müslümanlara göre 14 Masumdan biri olan Hz. Ali, Oniki ‹mam'›n da ilki. Hz. Muhammed'in ölümünden 25 y›l sonra makam›n bafl›na geçen Hz. Ali'nin halifeli¤i, 5 y›l sürdü. Hz. Osman'›n isyanc›lar taraf›ndan katledilmesinin ard›ndan halk, halife olarak Hz. Ali'yi tan›mak istedi. Çünkü onun ahlak›na, do¤rulu¤una ve adaletine inan›yorlard›. Yönetimi s›ras›nda Müslümanlar aras›nda yaflanan ilk savafllar bafllad›. Kufe'de bir camide namaz k›larken, Haricilerin sald›r›s› sonucu yaflama veda etti. Hz. Ali, ‹slam dünyas›nda iman›, adaleti, dürüstlü¤ü, cesareti ve ilmiyle tan›n›yor. EYLÜL/EK‹M 2008 65 MAKRO ramazan Geçmiflin zengin iftar sofralar› OSMANLI SOFRALARINDA DAVETS‹Z M‹SAF‹RLER S›cak pide kokusu ve sab›rla beklenen ezan sesi... Hemen akl›n›za Ramazan geldi de¤il mi? Yine bir Ramazan ay› geldi, çatt› sonunda. 11 ay›n sultan› diye tan›mlad›¤›m›z Ramazan, dini bir tak›m de¤erlerin d›fl›nda, kendine has gelenekleriyle farkl› bir anlam kazan›yor. Özenle haz›rlanm›fl kalabal›k iftar sofralar›, ailece bir arada yenilen yemek ve paylaflman›n önemini anlamak... ‹nsanlar aras›nda gönül köprüsü kuran Ramazan, elbette en çok da iftar sofralar›yla an›msan›yor. Günümüzde saray geleneklerini sürdürmek elbette mümkün de¤il. Ama geçmiflin de¤erlerini sofralar›m›za tafl›mak da elimizde. 66 EYLÜL/EK‹M 2008 Osmanl› döneminde oruç açmak, büyük bir tören olarak kabul ediliyordu. Bu nedenle iftarda hangi yeme¤in yenilece¤i, hangi yiyece¤in sofraya ne zaman getirilece¤i de önceden belirleniyordu. Çeflit çeflit yemeklerin ard›ndan da mutlaka Ramazanla özdeflleflen güllaç sofradaki yerini al›yordu. Bütün bunlar›n yan› s›ra, Osmanl›'da iftar sofralar›n›n en önemli özelli¤i, yabanc›lar›n da kabul ediliyor olmas›yd›. Ramazan ay› boyunca iftara davetsizce gidilebiliyor ve gelen yabanc›ya pek çok ikramda bulunuluyordu. Saraydaki kilerlerin özenle seçilmifl malzemelerle dolduruluyor olmas›, iftar sofralar›n›n zenginlik ve bereket içinde geçece¤inin habercisi oluyordu. Kilerlere getirilen malzemelerse, hiçbir ayr›m gözetilmeden, Müslüman, H›ristiyan, Musevi demeden herkesle paylafl›l›yordu. Sadece aileler aras›nda de¤il, kültürler aras›nda da köprü kuran Ramazan ay› boyunca unutulmaz sofralara tan›kl›k ediliyordu. GÜNÜMÜZ SOFRALARINDA B‹RL‹K VE BERABERL‹K Uzun y›llar boyunca k›fl mevsime rastlayan Ramazan ay›, art›k her y›l daha da s›cak günlere denk geliyor. Uzayan günler, oruç tutmay› zorlaflt›rsa da iftar sofralar› günümüzde de yine ayn› özenle haz›rlan›yor. Geçmiflten bugüne öneminden hiçbir fley kaybetmeyen iftar sofralar›, ibadeti, bereketi ve yoksullarla paylafl›m› simgelemeye devam ediyor. Zeytinli, hurmal› ve s›cac›k pideli sofralar, aile fertlerinin tatl› sohbetleri ve birlik ve beraberlikle renkleniyor. Zengin çeflitleriyle kurulan iftar sofralar›, geçmiflten bugüne unutulmayan bir gelene¤e dönüflüyor. ANADOLU’NUN BEREKETL‹ ‹FTAR SOFRALARINDA... ‹ftar sofralar›n›n zenginli¤ini Anadolu'nun yöresel lezzetleri oluflturuyordu. Günler öncesinden toplanmaya bafllayan yöresel lezzetler, özenle saraya tafl›n›yordu. Gelenekleriyle önem kazanan Ramazan ay›, Osmanl› döneminde çeflitlili¤i ve bereketi simgeliyor ve yemekler iftar sofralar›na yak›fl›r flekilde haz›rlan›yordu. Gözleri ve karn› doyuran iftar sofras›n›n yan› s›ra sahurda da mideyi yoracak yemeklerden uzak duruluyor, bütün gün karn› tok tutacak ve vücudun fleker ihtiyac›n› karfl›layacak kurutulmufl meyvelerden yap›lan hoflaflar içiliyordu. ÖZEL DAVETLERDE “D‹fi K‹RASI” Ramazan›n ilk on günü boyunca, padiflah sarayda ayanlar› ve mebusan üyelerini a¤›rl›yordu. Sadrazam›n baflköflede oturdu¤u bu sofra, daha mükellef bir sofra oluyor ve bir arada daha çok vakit geçiriliyordu. Bu sofralarda zengin yemek çeflitlerinin yan› s›ra verilen en büyük hediye ise “difl kiras›”yd›. Kahve ve flerbetler içilirken salona gelen Enderun efendisi, eline büyükçe bir tepsi al›yor ve davetlilere çeflitli hediyeler sunuyordu. MAKRO güncel 29 EK‹M HER YIL DAHA DA COfiKULU... Her ülkenin kendi varl›¤›n› temsil eden ulusal bir bayram› vard›r. Genelde ülkeler, kendi tarihlerindeki en önemli günü, resmi bayramlar› olarak ilan ederler. Bizim en önemli bayram›m›z ise, devletimizin yönetim fleklinin resmi olarak belirlendi¤i tarihte kutlad›¤›m›z Cumhuriyet Bayram›'d›r. lusumuzun Cumhuriyet Bayram›, her y›l 29 Ekim'de düzenlenen renkli gösterilerle tüm yurtta kutlan›yor. Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte kutlanmaya bafllanan Cumhuriyet Bayram›, Türkiye'nin en önemli bayram› oldu¤u için, bütün halk tek yürek olup bu önemli günü her y›l ayn› coflkuyla kutluyoruz. Bu y›l da her y›l oldu¤u gibi ülkemizi düflmanlardan kurtaran on binlerce askerimizi ve Mustafa Kemal Atatürk'ü sayg›yla anmaya haz›rland›¤›m›z 29 Ekim'de her zaman tek yürek olmam›z ve daha sa¤lam durmam›z gerekti¤ini hat›rlamal›y›z. Her y›l daha içten, her y›l daha da coflkulu kutlad›¤›m›z Cumhuriyet Bayramlar›, milletin daha da çok sahiplendi¤i günler haline geliyor. U 68 EYLÜL/EK‹M 2008 CUMHUR‹YET YÖNET‹M‹N‹N TEMELLER‹ Cumhuriyet, yurttafllar›n seçme ve seçilme hakk›n›n oldu¤u bir yönetim biçimi. Milletin seçti¤i temsilcilerin kabul etti¤i yasalarla ülkenin yönetilmesi olan Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur. Cumhuriyeti korumak, kollamak ve yaflatmak, her Türk vatandafl›n›n ödevidir. ‹flte bu bilinçle hareket eden insanlar, bu bayram› kutlamak için sabah erken saatlerde soka¤a dökülür. Ankara'da yaflayan insanlar An›tkabir'i ziyaret ederek, Ata'ya minnetlerini sunarlar. Halk›n kendi kendini yönetme biçimi olan Cumhuriyet, demokrasiden ayr› düflünülemez. Gerçek cumhuriyet rejimlerinde sistemin demokrasiyle olan iliflkisi çok önemlidir. Çünkü iç ve d›fl tehlikelere karfl› Cumhuriyet rejimini korumak için halk›n kendini yönetecek kiflileri seçme hakk›na sahip olmas› gereklidir ve bu da ancak demokrasiyle mümkündür. Mustafa Kemal Atatürk, savafl alanlar›nda Cumhuriyet u¤runa flehit düflenler kadar, erdemli ve özverili, ça¤dafl e¤itim alm›fl olan gençlerin de bu mirasa sahip ç›kaca¤›n› düflünüyordu. Ona göre hürriyet ve ba¤›ms›zl›¤›n k›ymetini bilen gençler bundan böyle, bu de¤erleri savaflarak de¤il sahiplenerek koruyacakt›. Atatürk'e göre, sadece Cumhuriyete sahip olmak yeterli de¤ildi, ona lay›k olmak da gerekliydi. Bunun için gereken en önemli fley e¤itimdi. Atatürk'ün, kültürü bir bak›ma, Cumhuriyetin temellerinden biri olarak görmesindeki neden buydu ve bu yüzden e¤itime çok önem vermiflti. Ba¤›ms›zl›k, hürriyet, cumhuriyet gibi kavramlar siyasi, ekonomik, kültürel zaferlerle taçland›r›lmal›yd›. Bugün, Cumhuriyetin temel de¤erleri üzerinde yükselen baflar›lar›n, onu daha da güçlendirece¤ini bilen ve atalar›n›n miras›n› devralan genci, yafll›s› yüzlerce insan, bu coflkulu günlerde Cumhuriyet marfl›n›, yürekten söyleyerek bu manevi duygulara sahip ç›k›yor. KAYITSIZ fiARTSIZ M‹LLET EGEMENL‹⁄‹ Cumhuriyetin ilan›, yeni devletin temellerini atan Lozan Bar›fl Antlaflmas›'n›n imzalanmas›ndan birkaç ay sonra 29 Ekim 1923'te gerçeklefltirildi. TBMM'nin varl›¤›yla egemenli¤in kay›ts›z flarts›z ulusa ait oldu¤u, insan haklar›na dayanan bir devlet sistemi kuruldu ve geriye Türk Devleti'nin siyasal yap›s›n› belirleyecek devlet fleklinin ne olaca¤› sorunu kalm›flt›. Asl›nda Mustafa Kemal'in her f›rsatta dile getirdi¤i “Tek bir egemenlik var, o da milli egemenliktir. Ülkeyi, yine ulusun kendi gücü kurtaracakt›r” ilkesi, yeni kurulacak devletin yönetim fleklinin milletin idaresine dayanaca¤›n› gösteriyordu. Kurtulufl Savafl›'n›n zaferle sonuçlanmas›ndan sonra TBMM, 1 Kas›m 1922'de saltanat› kald›rd›. Ankara'n›n baflkent ilan edilifli Cumhuriyetin ilan›n› bir ad›m daha yaklaflt›rm›flt›. Atatürk, 28 Ekim akflam› yak›n arkadafllar›n› Çankaya'da yeme¤e ça¤›rd›. Onlara, “Yar›n Cumhuriyeti ilan edece¤iz” dedi. O akflam Atatürk'ün ‹smet Pafla'yla birlikte haz›rlad›¤› “Cumhuriyet” önergesi, 29 Ekim 1923'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunuldu. Yap›lan de¤ifliklikle, devletin yönetim biçimi, “Cumhuriyet” olarak ilan edildi. Cumhuriyet'in ilan› ayn› gece, at›lan 101 pare top at›fl›yla kutland›. MAKRO gündem DÜNYA plastik pofletle savafl›yor ‹nsano¤lunun yüzy›llard›r do¤aya verdi¤i zarar, ça¤›m›zda iyice gözler önüne seriliyor. Bizlerden intikam almak istercesine üstümüze sald›ran do¤a “Art›k beni rahat b›rak›n” ça¤r›s›nda bulunuyor. Oysa sadece kendini düflünen egoist canl› insan, do¤adaki tahribat›n› sürdürüyor ve asl›nda yine en büyük zarar› kendine veriyor. Nükleer silah denemeleri, a¤aç katliam›, hayvan nesline verilen zarar devam ederken, küresel ›s›nma art›yor, nefes alacak yeflil alan kalm›yor. Pek çok yaflamsal tehditle karfl› karfl›ya oldu¤umuz günümüz dünyas›nda, sat›n ald›¤›m›z bir ekme¤i bile hala kocaman bir plastik poflette tafl›yoruz. Oysa bugün üretilen bir plastik poflet, do¤ada ancak 400 y›l sonra yok olabiliyor. Asl›nda iflin çok farkl› bir boyutu da yok de¤il. Düflünsenize, bugün sizin eve ekmek götürdü¤ünüz bir plastik pofleti, gelecekte torununuzun torunu da görmüfl oluyor. Gelece¤e daha yaflan›l›r bir dünya m›, yoksa plastik bir dünya m› b›rakmak istiyorsunuz? 70 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO gündem tik pofletlerin zararlar› anlat›l›yor. Plastik poflete karfl› bafllat›lan savafl ayn› zamanda yeni bir anlay›fl›n da göstergesi. Birçok Avrupa ülkesinde büyük ma¤azalar›n pofletlerinin üzerinde “lütfen kulland›¤›n›z pofleti, geri dönüflüm uygulamas›na dahil olan ma¤azalara verin” yaz›yor. RAKAMLARLA PLAST‹K POfiET GERÇE⁄‹ Dünya ülkeleri plastik pofletin do¤aya ve insan sa¤l›¤›na verdi¤i zarar›n fark›na vararak teker teker ülkelerindeki kullan›m›n› yasaklamaya bafll›yor. Yap›lan araflt›rmalar, plastik pofletlerin sadece yüzde birinin geri dönüfltürüldü¤ünü gösteriyor. Geri kalan yüzde 99'u ise, do¤aya zarar vermeye devam ediyor. Bir y›l içinde, sadece ABD'de, 12 milyon varil petrol, plastik poflet yap›m› için kullan›l›yor. Dört kiflilik bir ailenin bir y›lda kulland›¤› poflet say›s› ise 1460. Bu demek oluyor ki, her gün hepimiz en az bir pofleti mutlaka kullan›yor ve sonra da at›yoruz. Dünyada üretilen plastik pofletlerin say›s›, y›lda yaklafl›k 500 milyar adet ve her bir dakika yaklafl›k bir milyon plastik poflet tüketiliyor. skiden, çok de¤il bundan 30 y›l önce, hayat›m›zda bu kadar çok al›flverifl seçene¤i yokken her semte bir pazar kuruluyordu. Eline file veya bez çantas›n› alan annelerimiz, evin ihtiyac› için pazar›n yolunu tutuyorlard›. O zaman böyle renkli renkli plastik pofletler yoktu, fileler de belki biraz elleri ac›t›yordu ama dünya daha yaflan›l›r bir dünyayd›. Semt pazarlar›n›n yerini farkl› al›flverifl noktalar› al›nca, filelerin pabucu dama at›ld› ve onlar›n yerini pofletler ald› elbette. Fileler ortadan kalkt›, bez torbalar toz bezi oldu. E POfiETLER SA⁄LI⁄IMIZI TEHD‹T ED‹YOR Do¤aya verdi¤i tahribat›n yan› s›ra pofletler, özellikle kiflisel sa¤l›¤›m›z› tehdit ediyor. Dünya Sa¤l›k Örgütü'nün “evlerimizdeki düflman” slogan›yla gerçeklefltirdi¤i bilinçlendirme çal›flmalar› sonucu, birçok ülkede plastik poflet kullan›m› yasaklan›yor. Avrupa'n›n birçok ülkesinde, özellikle çocuklara “kafan›za geçirmeyin, bo¤ulursunuz” diyerek plas- 72 EYLÜL/EK‹M 2008 DÜNYA YASAKLIYOR Tüm dünya plastik poflete karfl› savafl açm›fl durumda. ABD, al›flverifl merkezleri ve eczanelerde plastik poflet kullan›m›n› yasaklad›. Fransa flimdilik yaln›zca Paris'te yasaklad› ancak yasak 2010 y›l›ndan itibaren tüm ülkede uygulanmaya bafllayacak. Hindistan'da Yeni Delhi ve Bombay olmak üzere 4 eyalette plastik poflet kullan›lmas› yasak. Tayvan, dünyan›n biraz daha önüne geçiyor ve plastik pofletin yan›nda tek kullan›ml›k plastik çatal, b›çak ve tabaklar› da yasakl›yor. Ruanda'da ise bu yasak zaten 2 y›ld›r uygulan›yor. Tüm dünya küresel ›s›nman›n en büyük nedeni olan plastik hammaddeli ürünlerin kullan›m›n› azaltmaya çal›fl›rken Türkiye'deki s›n›rlama çal›flmalar› müflteriler nedeniyle ne yaz›k ki olumlu sonuç vermiyor. PLAST‹K POfiET DÜNYAYA NELER YAPIYOR? Yaln›zca kara parçalar› de¤il denizler de plastik nedeniyle zarar görüyor. Yap›lan araflt›rmalar, Akdeniz'de her bir hektara neredeyse 80 adet düflecek flekilde plastik poflet yüzdü¤ünü gösteriyor. Biscay Koyu'nda ise, plastik yedikleri için kaplumba¤alar ölüyor. Üstelik bu torbalar, su rafinelerindeki pompalar› da t›k›yor. BEZ ÇANTA KULLANIN Karfl› karfl›ya oldu¤umuz plastik poflet tehdidinden kurtulmak ve daha temiz bir dünyada yaflamak için, bir fleyler yapmak hiç de zor de¤il. Siz de mümkün oldu¤unca plastik poflet kullan›m›n› azalt›n. Onun yerine bez torbalara veya çantalara geri dönün. Bez torbalar hem çevre dostu, hem de ucuz. Bazen anlaml› mesajlar da verebilen bez torbalar, pratik ve rahat kullan›mlar›yla da plastik pofletlerin yerine tercih edilmeli. MAKRO röportaj Stres ve ifl yo¤unlu¤u eflittir Son y›llarda ad›n› s›kça duydu¤umuz, ifl yo¤unlu¤u ve stresin yol açt›¤› 'panik atak' adl› hastal›¤›, Uzman Psikolojik Dan›flman Bülent Budak'la konufltuk. ‹fl ve sosyal hayat dengesinin mutlaka kurulmas› gerekti¤ini vurgulayan Budak, panik ata¤›n belirtilerini kendinde ve çevresinde gören kiflilerin gecikmeden çözüm aramas›n› öneriyor. ■ Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? 19 May›s Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunuyum. Uzun y›llard›r bu iflin içerisindeyim. Psikolojik dan›flmanl›k hizmeti verdi¤imiz bir merkezimiz var. Burada terapiler uyguluyoruz. Bu alanda master'›m ve uzmanl›¤›m mevcut. Özellikle evlilik terapileri üzerine çal›fl›yorum. Onun d›fl›nda, panik atak ve depresyon konular›nda hizmet veriyorum. ■ Panik atak nedir? Panik atak, kalp çarp›nt›s›, 74 EYLÜL/EK‹M 2008 nefes alamama, bo¤ulma, ölüm korkusu, titreme, uyuflma ve her an olumsuz bir fley olacakm›fl gibi düflüncelerin efllik etti¤i yo¤un bir korku halidir. Panik atak, son zamanlarda s›kça rastlanan, ruhsal bir problem haline geldi. Panik atakta cinsiyet ayr›m› yok. Bu problemi yaflayan insanlarla s›k s›k karfl›laflabiliriz. ‹nsanlar, özellikle kapal› alanlarda panik atak yaflayabiliyor. Bo¤ulacakm›fl, bay›lacakm›fl, o anda düflüp ölecekmifl gibi flikâyetleri oluyor. Bu flikâyetlerden dolay› hastalar, klinik klinik gezer, kalp elektrosunu çektirir. Oraya da inanmay›p baflka bir yere giderler. Kendilerinde herhangi fiziksel bir fley olmad›¤›na bir türlü inanmazlar. Sonucunda da yaflam kalitesi düfler. Günlük hayatlar›n› devam ettiremeyecek hale gelirler. Seyahat edemezler, bir yerden bir yere gidemezler. Hatta evden d›flar› ç›kamazlar. Sanki bütün hayatlar› bu flekilde geçecekmifl gibi düflünürler. ‹fl yo¤unlu¤u ve stresin oldu¤u her yerde panik atak görülür. Özellikle büyükflehirler, bu konuda büyük bir risk tafl›r. Ama bütün suçu da büyükflehirlere atamay›z. ■ Panik atak krizi ne kadar sürer? Panik atak krizi, kifliye göre de¤ifliklik gösterir. 3-5 dakika, yar›m saat, hatta bir saat sürebilir. Bu kifliye, yaflad›¤›na, rahats›zl›¤›n›n özelli¤ine, rahats›zl›¤›n›n yerleflikli¤ine göre de¤ifliklik gösterir. Net olarak bir rakam söyleyemeyiz. ■ Kiflinin panik atak krizine girdi¤i nas›l anlafl›l›r? Kalp çarp›nt›s›, terleme, nefes alma problemleri olabilir. Bayg›nl›k hissi oluflabilir; vücutta uyuflmalar ve kar›ncalanmalar görülebilir. D›flar›dan bakt›¤›n›zda flaflk›n, korkulu gözlerle bakarlar; gözler aç›lm›fl, büyümüfl flekilde olur. Kifli telafll›, flafl›rm›fl bir ruh halindedir. ■ Panik atak krizine giren kifliye nas›l müdahale edilmelidir? Kiflilere öncelikle telkin yoluyla yard›mc› olunabilir. Geçecek bu, korkma, bu gibi durumlar seni öldürmez, bunu birçok insan yafl›yor fleklinde telkin edilebilir. Ayr›ca kifliyi aç›k havaya ç›karmak, derin nefes almas›n› teflvik etmek do¤ru olabilir. Hatta uygun bir yer varsa, uzanmas› sa¤lanabilir. Daha sonra da ilkyard›m MAKRO röportaj kurulufluna götürmek gerekir. ■ Panik atak neden kaynaklan›r? Daha çok kimlerde görülür? Panik atak görülen kiflilerin ortak özelliklerini belirtmek gerekirse; özellikle duygular›n› belli etmeyen veya sözel olarak söylemeyen, hayatta yaflam›fl oldu¤u haks›zl›klara tepki vermeyen, kendisini savunmayan, içine atan, içe dönük kiflilerde görülüyor. Bunun yan› s›ra, hayatta gere¤inden fazla yaflam yükü alan kiflilerde yani ifl temposu içerisinde olan, kendisine zaman ay›rmayan, kendisini düflünmeyen insanlarda da s›kl›kla görülür. Son zamanlarda da elektronik ortamlarda çal›flanlarda, bilgisayar› afl›r› kullananlarda ve bilgisayar oyunlar›n› afl›r› kullananlarda bu durumlar ç›kabiliyor. 20-40 yafllar aras›nda yo¤un olarak görülüyor. ■ Panik atak, hastal›klara davetiye ç›kar›r m›? Hastal›klar beraberinde panik ata¤› do¤urabilir mi? Her iki durum da mümkün. Hastal›klar insanlar›n ölüm korkusunu artt›rabilir. ‹nsanlar bedenine yo¤unlaflm›fl olabilir. Kendilerinde birtak›m hastal›klar› üretebilir. Senaryolar yazabilir. Bu olabildi¤i gibi, bazen de insanlar›n panik atak 76 EYLÜL/EK‹M 2008 yaflamalar›, vücut direncinin düflmesine neden olabilir. ‹nsanlar›n birtak›m bedensel hastal›klar yaflamas›na sebep olabilir. Bay›lma durumundan dolay› bedeni zarar görebilir. Mide rahats›zl›klar› oluflur. Ayr›ca cinsel fonksiyon bozukluklar› da gerçekleflebilir. ■ Panik atak olan bir hastay› nas›l tedavi ediyorsunuz? Psikolojik dan›flmanl›k hizmeti veriyoruz. Onlar›n panik ata¤› tan›malar›na yard›mc› oluyoruz. Panikata¤›n nedenleri üzerinde duruyoruz. Nedenleri ortaya ç›karmaya çal›fl›yoruz. Kiflinin korku yaratan durumlarla yüzleflmesini ve düflünmesini sa¤l›yoruz. Yaflamlar›n› sorguluyoruz. Çal›flma temposunu sorguluyoruz. Günlük aktiviteleri konufluyoruz. Kiflinin hayat›nda dengesizlikler varsa bunlar› düzeltmesi konusunda uyar›yoruz ve önerilerde bulunuyoruz. Bunun sonucunda da olumlu sonuçlar alabiliyoruz. Bir kiflinin panik atak problemini çözebilmesi, hastal›¤›n geliflimine ba¤l›d›r. Hastal›k 3-5 sene sürer, sonra kifli terapi sürecine yönelir. Panik ata¤›n bafllang›c›nda kifli terapi sürecine girerse, bunu en fazla 2-3 ayda atabilir ve kal›c› sonuçlar al›nabilir. Ama bu, ilerlemifl bir vakaysa, o zaman tek bafl›na terapi yetmez; bir psikiyatrist gözetiminde ilaç da kullanmas› gerekir. ■ Panik atak için hangi durumlarda ilaç deste¤i olmal›? Biz psikolojik dan›flmanl›k hizmeti içerisinde çözülemeyen vakalarla karfl›laflt›¤›m›z zaman, zaten bunu görüyoruz. O zaman kifliyi psikiyatriste yönlendiriyoruz. Psikiyatri tedavisinin yan› s›ra da mutlaka psikoterapi almas›n› öneriyoruz. Böyle bir durumla karfl›laflan kiflilerin, gecikmeden çözüm aramas›n› öneriyorum. Çünkü hastal›k ilerledi¤i zaman, gerçekten derinlefliyor. Daha farkl› ruhsal problemlere de yol açabiliyor. ‹fl hayat›n› ve özel hayat› alt üst edebiliyor. ‹nsanlar, ifl ve sosyal hayat dengesini do¤ru kursunlar. Tamamen ifle yönelmek, kendine vakit ay›rmamak, büyük risk oluflturuyor. MAKRO lezzet Kahvalt›da, akflamlar› yemekten sonra, akflamüstleri belli bafll› at›flt›rmal›klar›n yan›nda, ne olursa olsun, tercihimiz ayn› oluyor. Çay, içecek al›flkanl›klar›m›z›n bafl›nda geliyor. Üç-befl kad›n bir araya gelince bile, yap›lan ilk eylem hemen çay suyu koymak oluyor. Hamur iflleri, kekler, börekler ve çöreklerin tad›na, yan›nda çay olmay›nca var›lam›yor. Günün en güzel vakti olan ikindi zaman› da serin serin esen bir yere sandalyeler çekiliyor, sehpalar›n üstü donat›l›yor ve tabi ard›ndan çaylar geliyor. Her ülkenin kendine özgü gelene¤i olsa da, bir ‹ngiliz al›flkanl›¤› olan “befl çay›” günümüzde han›mlar aras›ndaki önemini koruyor. 78 EYLÜL/EK‹M 2008 Befl çay› gelene¤i günümüzde han›mlar için oldukça önemli. Özellikle çal›flmayan han›mlar aras›nda, sosyalleflmek için oldukça s›k gündeme gelen bu gelenek, çay›n kültürümüzdeki yerinin de önemini ortaya koyuyor. Asl›nda “befl çay›” al›flkanl›¤›, bir Türk gelene¤i de¤il, ama çay yine de en güzel Türk mutfa¤›na özgü hamur ifllerinin ve keklerin yan›nda as›l lezzetini buluyor. B‹R ‹NG‹L‹Z GELENE⁄‹: BEfi ÇAYI 16. ve 17. yüzy›lda henüz çayla tan›flmayan ‹ngilizlerin o dönemler uzun sabah kahvalt›lar› ve a¤›r akflam yemekleri olmak üzere günde iki ö¤ün yemek yedikleri biliniyor. Derken, zaman içinde, Fransa ve Hollanda'da bafl gösteren çay ç›lg›nl›¤›, ‹ngiltere'ye de s›çr›yor. Hiç de sa¤l›kl› olmayan yeme al›flkanlar› nedeniyle Bedford Düflesi Anna, akflamüstleri bitkin düflmeye bafll›yor. Bunun sonucunda Kral Edward, sohbet için hofl bir ortam yaratmak amac›yla küçük çay ziyafetleri düzenlemeye bafll›yor. Böylece bir gelenek haline gelen “befl çay›” zamanla tüm dünyaya yay›l›yor. Bir ‹ngiliz çay davetinde sohbetin ak›fl›n›n yiyecek ve içeceklerle kesilmesi ise hiç hofl karfl›lanm›yor. AS‹LLER ÇAY BAHÇES‹NDE BULUfiUYOR Çay bahçesi konsepti de befl çay› gelene¤i gibi yine ‹ngiltere'de gelifliyor. Hollandal›lara özgü olan 'bahçede çay keyfi'nden esinlenen ‹ngilizler, befl çay›n›n yayg›nlaflmas›yla birlikte çay bahçelerini gelifltiriyorlar. Önceleri sadece asillerin bulufltuklar› çay bahçeleri, orkestra, konserler, tiyatro oyunlar› ve bahçe yürüyüflleri gibi aktivitelerle her geçen gün renkleniyor. Zamanla çay bahçelerine girifl serbest hale geldikçe de çay bahçeleri ‹ngiliz toplumunun s›n›f farklar›n› y›karak kaynaflmas›nda önemli bir rol oynuyor. Servis yapanlara bahflifl b›rakmak da ‹ngilizlerin çay bahçelerinde ortaya ç›kan bir baflka gelenek. En iyi servis yapan› takdir etmek amac›yla bafllat›lan bahflifl uygulamas›, zaman içinde tüm dünyada uygulan›r hale geliyor. da imzalanan serbest ticaret anlaflmas›yla birlikte h›z kazan›yor. 11 bin mil uzaktan ve 16 ay boyunca süren bir yolculukla Rusya'ya gelebilen çay, yüksek maliyeti nedeniyle ilk önceleri yaln›zca zenginlere ikram ediliyor. 1796 y›l›nda Çariçe Catherine'in ölümünden sonra fiyatlar h›zla düflünce de Rus toplumunda herkesçe sevilen ve tüketilen bir içecek halini al›yor. Zaman içinde çay, Rus yaflam stili için ideal bir içecek olma özelli¤i kazan›yor. RUSYA’DA ZENG‹NLER‹N ‹ÇECE⁄‹ Rusya'da çay gelene¤i, çay›n, 1618 tarihinde, Çin Büyükelçili¤inde, Çar Alexis'e çeflitli flekillerde sunumuyla gelifliyor. Bu gelenek, Çin ve Rusya aras›n- EYLÜL/EK‹M 2008 79 MAKRO lezzet KROKANLI VE Ç‹KOLATALI KEK Gerekli malzemeler: ● 120 gram bitter çikolata ● 1 su barda¤› un ● 5 yumurta ● 1 su barda¤› toz fleker ● 100 gram tereya¤› ● 1 tatl› kafl›¤› iri çekilmifl badem Çikolata kremal› krokan için: ● 200 gram beyaz çikolata ● 8 çorba kafl›¤› krema ● 1 bardak toz fleker ● 1 çorba kafl›¤› su ● Yar›m su barda¤› file badem ● 10 gram tereya¤› Süslemek için: ● 1 tatl› kafl›¤› çekilmifl Antep f›st›¤› ● Birkaç gümüfl renkli flekerleme ● 3 çorba kafl›¤› kakao Yumurta sar›lar›n› aklar›ndan ay›r›n. Sar›lar› ve tozflekeri çukur bir kapta köpük köpük olana kadar ç›rp›n. Oda ›s›s›nda yumuflat›lm›fl tereya¤›, rendelenmifl çikolata, çekilmifl badem ve elenmifl unu ekleyip ç›rpmaya devam edin. Yumurta aklar›n› ilave edip ç›rparak düzgün bir hamur elde edin. Hamuru ya¤lanm›fl kelepçeli kal›ba döküp spatula ile düzeltin. 180 dereceye ayarl› f›r›nda 35-40 dakika piflirin. Keki kal›ptan ç›kar›p so¤umaya b›rak›n. Üzerine kakao serpifltirip Antep f›st›¤› ve gümüfl renkli flekerlemelerle süsleyin. Krokan için, fleker ve suyu tavada eritip karamelize olana kadar kar›flt›rarak piflirin. File bademi ekleyip kar›flt›r›n ve ya¤l› ka¤›d›n üzerine diledi¤iniz flekilde yay›p so¤umaya b›rak›n. Krokanlar› eflit büyüklükte kare parçalara kesin. Krema için beyaz çikolatay› bir kaba ufalay›n. Krema ve tereya¤›n› ekleyip, k›s›k ateflte çikolata eriyene kadar kar›flt›rarak piflirin. Kremay› krokanlar›n yar›s›n›n üzerine sürüp kalan krokanlarla kapat›n. Keki dilimleyip kremal› krokan ile servis yap›n. ÇAY SAAT‹N‹Z ‹Ç‹N LEZ‹Z ÖNER‹LER Yumurta, yumurta sar›s›, süt ve tozflekeri çukur bir kapta mikserle köpük köpük olana kadar ç›rp›n. Un, kabartma tozu ve tuzu ilave edip düzgün bir hamur elde edene kadar ç›rpmaya devam edin. Armutlar› soyup ince ince dilimleyin. Kek kal›b›n› ya¤lay›p unlay›n. Hamuru döküp spatula ile düzelterek yay›n. Üzerine armut dilimlerini hafifçe bast›rarak yerlefltirip kalan flekeri serpifltirin. Tereya¤›n› ufak parçalara bölüp hamurun üzerine ilave edin. Önceden ›s›t›lm›fl, 180 dereceye ayarl› f›r›nda 35-40 dakika piflirin. Krema için, yumurta sar›lar›n› tozflekerle köpük köpük olana kadar ç›rp›n. Süt, niflasta, zencefili tarç›n ve zerdeçal› ekleyip kar›flt›r›n. K›s›k ateflte, devaml› kar›flt›rarak kaynatmadan muhallebi k›vam›nda piflirin ve so¤umaya b›rak›n. Keki kal›ptan ç›kar›p üzerine pudra flekeri serpin. Dilimleyip krema ile servis yap›n. 80 EYLÜL/EK‹M 2008 ZENCEF‹L KREMALI VE ARMUTLU KEK Gerekli malzeme: ● 3 armut ● 1 yumurta ● 1 yumurta sar›s› ● 1,5 su barda¤› un ● 1 su barda¤› toz fleker ● 1 paket kabartma tozu ● 2-3 çorba kafl›¤› süt ● 10 gram tereya¤› ● 1 tutam tuz Baharatl› krema için: ● 2 su barda¤› süt ● 4 yumurta sar›s› ● 2 çorba kafl›¤› niflasta ● Yar›m su barda¤› tozfleker ● 1-2 tutam toz zencefil ● 1 çay kafl›¤› zerdeçal ● Yar›m çay kafl›¤› tarç›n B‹R portre Hem sanatç› hem dahi Mimar Sinan sker olarak devflirilen Sinan, birçok sefere kat›ld› ve bu seferlerde, sa¤lad›¤› yararlarla göz doldurdu. Ba¤dat seferinde, Van Gölü'nün üstünden geçecek üç geminin yap›m›n› en iyi flekilde gerçeklefltirince Yeniçeri Oca¤› için çok önemli olan haseki unvan›n› kazand›. Kat›ld›¤› seferlerde dünyan›n birçok yerini görüp buradaki mimari eserleri inceleme f›rsat› bulan Sinan, Bayezid Camisi'nin ustas› Mimar Hayreddin'le de tan›flma flans›na sahip oldu. Osmanl›'n›n en güçlü ça¤›nda yaflayan ve imparatorlu¤un en önemli mimari eserlerini yapan Mimar Sinan, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde, imparatorlu¤un “Mimarbafl›l›k” görevini yürüttü. Osmanl› Devleti'nde yapt›¤› mimarl›k görevi boyunca, eserlerinde yakalad›¤› yenilikçi yaklafl›mlarla Osmanl›-Türk mimarl›¤›n› klasik döneme tafl›d›. Üslubunda Osmanl›-Türk-‹slam mimarl›k sentezini ortaya ç›karan Mimar Sinan, birço¤u ‹stanbul'da olan, 84 cami, 52 mescit, 57 medrese, 7 okul ve darülkurra, 22 türbe, 17 imaret ve 3 darüflflifa, 7 su yolu kemeri, 8 köprü, 20 kervansaray, 35 köflk ve saray, 6 ambar ve mahzen, 48 hamam ve kayd› olmayanlarla beraber toplam üç yüz elliyi aflk›n yap›n›n bafl mimarl›¤›n› yapt›. A ÜSTÜN ORGAN‹ZASYON VE ÖRGÜTLENME BECER‹S‹ Mimar Sinan'›n ilk yap›t›, Halep'te 1536-1537 aras›nda infla etti¤i Hüsreviye Camisi'ydi. ‹stanbul'daki ilk yap›t›ysa, 1539'da infla edilen Haseki Külliyesi'dir. Sinan'›n mimarbafl› olduktan sonra infla etti¤i ilk büyük yap›t› 1543-1548 seneleri aras›nda yap›lan ve kendisinin ç›rakl›k dönemi yap›t› olarak tan›mlad›¤› ‹stanbul'daki fiehzade Mehmed Camisi'dir. Mimar Sinan'›n kalfal›k dönemi eseri olarak nitelendirdi¤i yap›t›ysa, en önemli eserlerinden biri say›lan Süleymaniye Camisi ve Külliyesi'dir. Süleymaniye Camisi, mimarlar taraf›ndan Ayasofya ile ortaya ç›kan strüktür sorununun, Sinan taraf›ndan ikinci kez ele al›n›fl› olarak kabul edilir. 84 EYLÜL/EK‹M 2008 Türk sanat›n›n en önemli isimlerinden Mimar Sinan, 1490-1588 y›llar› aras›nda yaflad›. Dünyan›n en büyük mimarlar›ndan say›lan ve Koca Sinan diye de an›lan Mimar Sinan, Kayseri'nin A¤›rnas köyünde dünyaya geldi. Rumeli'de oldu¤u gibi Anadolu'da da yayg›n olan asker devflirme uygulamalar›yla, Yavuz Sultan Selim döneminde, 1511'de Acemi O¤lanlar Oca¤›'na girdi ve yap› ifllerinde görev almaya bafllad›. Acemi O¤lanlar Oca¤›'nda dülgerli¤i ö¤renen Sinan, ça¤›n önde gelen mimarlar›yla çal›flma f›rsat› buldu¤unda henüz 22 yafl›ndayd›. Zeki ve çal›flkan oldu¤u için k›sa zamanda kendini gösteren Sinan'›n büyük ifller yapaca¤› daha o günden belliydi. B‹R portre Kanuni Süleyman ve Hürrem Sultan'›n türbeleriyle büyük bir alana yay›lm›fl kentsel bir düzenleme ve Türklerin dinsel yap›lar›n›n en önemli örneklerinden kabul edilen Süleymaniye Camisi, yedi y›l gibi k›sa bir sürede tamamlanmas› nedeniyle de ayr› bir öneme sahiptir. Zaten Mimar Sinan, eserleri, Avrupa ülkelerinde yap›lan efl de¤er eserlerle k›yasland›¤›nda, çok k›sa sürede mimari harikalar yaratmas›yla ünlüdür. Bu yönü, Sinan'›n mimarl›¤›n›n yan› s›ra, organizasyon ve örgütlemedeki becerisini de kan›tlar. KLAS‹K DÖNEM OSMANLITÜRK M‹MARLIK SENTEZ‹ Sinan'›n önemli baflyap›tlar›ndan birisi de, kendisinin ustal›k dönemi yap›t› olarak nitelendirdi¤i, Klasik dönem Osmanl›-Türk mimarl›k sentezinin bir ürünü olan Selimiye Camisi'dir. Cami, 31 metreyi geçen çap›yla en büyük kubbesini infla eden Sinan'›n eserleri aras›nda, süslemeleriyle dikkat çeken bir yap›tt›r. Bu kubbe Ayasofya'n›n kubbesinden daha yüksek ve derindir. Üç flerefeli ince minarelerine, üç kifli ayn› anda birbirini görmeden ç›kabilir. 1557'de tamamlad›¤› bu yap›t, Mimar Sinan'a “Koca” unvan›n› getirir. Mimar Sinan art›k bu tarihten sonra Koca Sinan diye de an›lacakt›r. PEK ÇOK KENTTE PEK ÇOK ESER ‹stanbul, Edirne, Ankara, Kayseri, Er- 86 EYLÜL/EK‹M 2008 zurum, Manisa, Bolu, Çorum, Lüleburgaz, Kütahya, Gebze, Babaeski, Çorlu, Bolvadin gibi Anadolu kentleriyle; Halep, fiam, Sofya, Hersek, Budin, Rusçuk gibi flehirlerde suyollar›, çeflmeler, camiler, külliyeler, medreseler yapan Mimar Sinan, mevcut birçok eski yap›n›n onar›m ve restorasyon çal›flmalar›n› da yürütür. Bütün yaflam› boyunca her zaman iflleve, tafl›y›c› sisteme, yap›n›n bulundu¤u yere göre en uygun olacak biçimi araflt›ran Sinan'›n eserleri, onun yenilikçi tarzlar› denemeye ne kadar aç›k oldu¤unu gösterir. Geleneksel tarzlardan yola ç›kmas›na karfl›n bunlar›n esiri olmayan Sinan, koflullar›n gerektirdi¤i yerlerde yeni biçimlere yönelir ve böylece eskiyle yeni aras›nda bir ba¤ oluflturur. HEM M‹MAR HEM MÜHEND‹S Mimari bak›mdan flaheser niteli¤i ta- fl›yan eserler infla eden Koca Sinan, döneminde bile “ser mimârân-› cihan ve mühendisân-› devran”, yani “dünyadaki mimarlar›n ve zaman içindeki mühendislerin bafl›” fleklinde an›lma flans›na sahip oldu. Sinan'›n yap›lar›n›n 400 sene sonra bile ayakta duruyor olmas›, bu unvan› hak etti¤inin bir göstergesi olsa gerek. Mimari kabiliyetinin yan› s›ra mühendislik yetene¤ine de sahip olan Sinan'›n bu yönü, ‹stanbul'un su sorununu çözmekle görevlendirildi¤inde ortaya ç›kt›. Yapaca¤› eserlerin ilk önce çevresini düzenleyen Sinan, ayn› zamanda bir flehircilik uzman›. Su yollar›, köprüler, bentler, tüneller, su yolu kemerleri, biriktirme ve da¤›tma yap›lar›yla, uzunlu¤u 50 kilometreyi aflan ve K›rkçeflme ad›yla an›lan yap›lar infla eden Sinan, bu yap›lar›n baz›lar›nda zaman›n mühendislik bilgilerini de aflan çeflitli tasar›mlara imza att›. Günümüzde Mimar Sinan'›n yapt›¤› eserleri inceleyen uzmanlar, bu eserlerde, depreme karfl›, bilinen bütün önlemlerin al›nd›¤›n› belirtirler. Bu önlemlerden en çok dikkat çekeni, zeminin sa¤lamlaflmas› için kaz›klarla topra¤› s›k›laflt›rarak dayanak duvarlar› infla edilmesi yöntemidir ki, Süleymaniye Camisi'nin temelinin 6 y›l bekletilmesinin nedeni de budur. Bu sayede temel, zemine tam oturur ve yap› sa¤lam bir temel üzerine infla edilmifl olur. Yap›y› her fleyiyle bir bütün olarak ele alan Sinan, hiçbir fleyi tesadüfe b›rakmaz. Süslemelerde kullan›lan renklerin, desenlerin bile bir fonksiyonu vard›r. Sinan'›n infla etti¤i yap›larda yükselen estetik de¤erler ve sa¤laml›k, mimar›n üslubunun en önemli yans›malar›d›r MAKRO lezzet En faydal› kahvalt›l›k ürünlerimizin bafl›nda gelen zeytin, kahvalt› sofralar›m›z›n, salatalar›m›z›n, hamur ifllerimizin vazgeçilmez lezzeti. Salamuras›yla selesiyle, rengiyle ve rayihas›yla… Bar›fl›n temsilcisi, sofralar›n kraliçesi. ZEYT‹N B‹N DERDE DEVA ■ Zeytin, besleyici de¤eri çok yüksek bir besin olarak her daim karfl›m›za ç›k›yor. Zeytinde bol miktarda protein, ya¤, A, C, E vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, kükürt, klor ve magnezyum mineralleri bulunuyor. Kalp ve damar sa¤l›¤› için çok faydal› olan zeytin, yafllanman›n etkilerini de azalt›yor. Yapraklar ve gövde kabu¤u, ifltah aç›c›, idrar söktürücü ve atefl düflürücü olarak kullan›l›yor. fieker hastal›¤›nda kullan›m alan› oldu¤u gibi, tansiyonu düzenleyici etkisi oldu¤u da biliniyor. Vücudun ihtiyaç duydu¤u omega 6 ya¤ asidine sahip olan zeytin, hücre yenileyici özelli¤iyle cildi besliyor ve güçlendiriyor. Zeytin, geleneksel Akdeniz mutfa¤›n›n önemli bir besini olmas›n›n yan›nda, dini ve sosyal amaçl› törenlerde de her daim yerini alm›flt›r. Bar›fl›n simgesi olan zeytin teknik amaçlarla da kullan›lm›flt›r. Lambalar›n yak›t›, makinelerin ya¤›, sabunun hammaddesi… Hekimlikte de zeytinya¤›n›n tedavi edici özelli¤inden hala yararlan›l›yor. Nitekim M.Ö. 400'lü y›llarda, Hippocrates'in ülserin, koleran›n ve adale a¤r›lar›n›n tedavisinde ve yaralar›n iyileflmesinde zeytinya¤›n› önerdi¤i biliniyor. 88 EYLÜL/EK‹M 2008 Bar›fl›n temsilcisi, sofralar›n kraliçesi zeytin ZEYT‹N NASIL ORTAYA ÇIKTI? ■ Zeytinin bilimsel künyesi “oleaceade” familyas›ndan bafll›yor. Leylak ve yasemin gibi süs bitkileriyle ayn› familyadan “olea", yabani bir meyve a¤ac›. “Olea” cinsinden dünyada yaklafl›k 30 de¤iflik tür oldu¤u biliniyor. "Olea Europea" da bunlardan en önemlisi. Anayurdu Do¤u Akdeniz olan "olea europea"n›n bafll›ca iki alt türü bulunuyor: "Olea europea oleaster" (yabani) ve "olea europea sativa" (ehli)… Kökü, tarih öncesine dayanan yabani zeytin a¤ac›n›n kaç yafl›nda ve anayurdunun tam neresi oldu¤u konusunda arkeobotanikçiler, tarihçiler ve arkeologlar aras›nda bir görüfl birli¤i maalesef yok. Ama zeytini ilk ehlilefltirenler, üzüm, incir, nar, hurma gibi birçok meyve a¤ac›n›n da ilk yetifltirildi¤i uygarl›klar befli¤i olan Ön Asya'da, Suriye ve ‹ran'›n kesiflti¤i yerde. Nitekim Yak›n Do¤u'da zeytin yetifltirildi¤ine iliflkin en eski kal›nt›lar›n ‹srail ve Ürdün'de kalkolitik döneme (M.Ö. 3700-3200) kadar gitmesi de bu tezi güçlendiriyor. Bu halklar, tar›m ve ticarete yatk›nl›klar› ve becerileriyle yabani zeytin a¤ac›n› afl›layarak, onlara iyi bakarak, daha s›k yaprakl› ve daha çok ya¤ veren bir kültür bitkisine dönüfltürdüler, ço¤altt›lar ve önce Akdeniz k›y› fleridi boyunca gelifltirdiler, sonra da baflka yerlere yayd›lar. Zeytinin bir kültür bitkisine dönüflmesi, M.Ö. 4000'lerde gerçekleflti. Ancak, meyvesinin s›k›l›p ya¤›n›n ç›kar›lmas› için yaklafl›k 1500-2000 y›l daha beklemek gerekliydi. ZEYT‹N NEDEN BARIfi SEMBOLÜDÜR? ■ Tarih boyunca, de¤iflik kültürlerde zeytin, bar›fl›n ve umudun temsilcisi oldu ve baz›lar›nca zeytin a¤ac› ve meyvesi kutsal kabul edildi. Bu nedenle insan yaflam›n›n ilgisini çok az fley, zeytin kadar çekebildi. Geçmifli günümüzden 10 bin y›l öncesine dayanan zeytin, Yunanl› sporculardan, azizlere ve ilk hekimlere kadar eski tarihin tanr› ve tanr›çalar› taraf›ndan kutsal say›lmak suretiyle birçok efsanenin de kayna¤› oldu. Geçmiflten günümüze kadar uzanan geleneklere bakt›¤›m›zda, zeytin a¤ac›n›n yapraklar› zafer, ak›l ve bar›fl› simgelemifl, bir zeytin dal› ile Nuh'un gemisine geri dönen güvercin, o büyük sel felaketinin sona erdi¤ine iflaret say›lm›flt›r. Kuran-› Kerim'de de zeytinden söz edilir. Kuran'da zeytin a¤ac›n›n Sina Da¤›'ndan geldi¤i, meyvelerinden ya¤ elde edildi¤i ve bu ya¤›n yemeklere lezzet vermek için kullan›ld›¤› yaz›l›d›r. Zeytin a¤ac›n›n yetifltirilmesi ve bak›m› oldukça zordur ama zeytin a¤ac› bu eme¤in karfl›l›¤›n› cömertli¤iyle öder. Belki de zeytinin, bar›fl sembolü olmas› da bu yüzdendir. EYLÜL/EK‹M 2008 89 MAKRO lezzet ZEYT‹NLE ‹LG‹L‹ KISA KISA... TÜRK‹YE’DE ZEYT‹N ■ Türk insan›n›n kifli bafl›na y›ll›k ya¤ tüketimi, son 30 y›l içinde art›fl gösterirken, zeytinya¤›n›n bundaki pay›, yüzde 40'dan 17'e düfltü. ‹spanya hariç di¤er ülkelerde, oransal olarak zeytinya¤› tüketimi azalm›fl olsa da kilogram olarak bir art›fl oldu. Türkiye'de zeytin üretimi Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydo¤u Anadolu Bölgelerinde yap›l›yor. ■ Romal›lar›n zeytin yetifltirme ve zeytinya¤› elde etmede uzman olduklar› ve yemeklerde, ayd›nlatmada, vaftizde kullan›lmak üzere ayr› türlerde zeytinya¤› ürettikleri biliniyor. ■ Yunan mitolojisinde bilgelik ve bar›fl tanr›ças› Athena'n›n, Atina flehrinin tanr›ças› olma hakk›n›, Olympos tanr›lar›n›n huzurunda Poseidon'la giriflti¤i yar›fl› kazanarak elde etti¤i biliniyor. Poseidon'un topraktan ç›kard›¤› güçlü kuvvetli bir ata karfl›l›k, Athena m›zra¤›n›n bir hamlesiyle Akropolis'te zeytin a¤ac›n› yaratm›fl, nas›l ekilip yetifltirilece¤ini ve yararlan›- laca¤›n› göstermifltir. ■ Kuran'da da zeytin a¤ac›n›, meyvesi zeytini ve ya¤›n› öven ve kutsal kabul eden ayetler bulunuyor. Bu ayetlerde zeytin a¤ac›n›n yine kutsal bir yer olan Sina Da¤›'nda yetifltirildi¤i, s›k›larak ya¤›n›n ç›kar›ld›¤› ve bu ya¤›n yemeklere lezzet, hastal›klara flifa vermek için kullan›ld›¤› yaz›l›. ■ Zeytin a¤ac› ve onun meyvesi olan zeytinin tarihi günümüzden 8000 y›l öncesine dayan›yor. Arkeolojik buluntular, zeytinin M.Ö. 6000 y›l›ndan beri Akdeniz yöresinde yetifltirildi¤ini ve insan besini olarak kullan›ld›¤›n› gösteriyor. ZEYT‹N‹N ÖNEM‹... ■ Beslenmede, eczac›l›kta ve güzellik iksiri olarak yayg›n bir flekilde kullan›lan zeytin a¤ac›, ak›l ve zaferin; zeytin dal›, bar›fl›n; zeytinya¤› da safl›k, sadelik, refah ve bollu¤un sembolü olmufltur. Kutsal kitaplar›n hepsinde zeytinden bahsedilmesi, Nuh'un gönderdi¤i güvercinin bir zeytin dal›yla dönmesi, Yunan mitolojisinde kimi tanr›lar›n zeytin a¤ac›n›n alt›nda do¤mas›, eski Yunan'da kutsal a¤aç olarak kabul edilip zeytin tar›m›n›n sadece iyi ve dürüst insanlar taraf›ndan yap›lmas›na izin verilmesi ve hatta zeytin a¤ac›na zarar verenlerin ölümle cezaland›r›lmas›, olimpiyat flampiyonalar›n›n zeytin yapraklar› ile taçland›r›lmas›, zeytinya¤›n›n dinsel törenlerin kutsal lambalar›nda yak›lmas›, krallar›n ve yeni do¤an bebeklerin kutsanmas›nda kullan›lmas› gibi çok say›da örnek, zeytine tarih boyunca verilen yüksek de¤eri ortaya koyuyor.* 90 EYLÜL/EK‹M 2008 * Do¤u Akdeniz Zeytin Birli¤i'nin internet sitesi www.dazb.org.tr'den al›nt›lanm›flt›r. MAKRO g›da YAZ LEZZETLER‹ KIfi SOFRALARINDA Mevsim yavafl yavafl de¤ifliyor. Yaz s›caklar› yerini serin rüzgarlara b›rakmaya bafllad› bile. Bu durum art›k k›fla haz›rlanmam›z gerekti¤ini gösteriyor ve mevsim sebzeleri ve meyveleriyle haz›rlanan çeflitli konserveler, salçalar ve reçeller mutfaklardaki yerini al›yor. Tad›na doyamad›¤›m›z yaz lezzetlerini k›fl aylar›na tafl›maya ve so¤uk günlerde diledi¤iniz sebze ve meyvelerle sofralar›n›z› süslemeye ne dersiniz? Üstelik evde yapaca¤›n›z, konserve, salça ve reçeller, hem sa¤l›kl› hem de çok daha hijyenik. ‹flte size reçel ve konserve yap›m›yla ilgili baz› pratik bilgiler… YEMEKLERDE YAZ DOMATES‹ Yaz›n yedi¤imiz ve tad›na doyamad›¤›m›z sebze ve meyvelerin keyfini, pek ço¤umuz k›fl›n da sürmek istiyoruz. Özellikle tam zaman› olan k›pk›rm›z› domateslerle flimdiden haz›rlanan salçalar, yemeklerimize k›fl›n apayr› bir tat veriyor. Üstelik evde salça yapmak hiç de zor de¤il. Domatesleri y›kay›p iri iri do¤ray›n. Genifl bir tencereye al›p orta ateflte ara s›ra kar›flt›rarak kendi suyuyla piflirin. ‹yice yumuflad›ktan sonra süzgeçten geçirin. Elde etti¤iniz domates püresini yayvan bir kaba al›p k›s›k ateflte koyulafl›ncaya kadar devaml› kar›flt›rarak piflirin. Tuz ekleyip tekrar kar›flt›r›n ve ateflten al›n. Salçay›, cam kavanozlara üstten 2 parmak boflluk b›rakacak flekilde paylaflt›r›n. Kapaklar›n› s›k›ca kapat›p kaynar suda pastörize edin. 1 kiloluk kavanozlar› 20 dakika, yar›m kiloluk kavanozlar› 15 dakika kaynat›n. Unutmay›n, haz›rlanan salça aç›ld›ktan sonra k›sa sürede tüketilmezse bozuluyor. Bu nedenle salçay› küçük kavanozlara doldurman›zda yarar var. 92 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO g›da BEZELYE TANELER‹ KONSERVEDE Bezelye, k›fl›n lezzetini özledi¤imiz, yaz›nsa tad›na doyamad›¤›m›z bir yaz sebzesi. Verdi¤imiz pratik konserve yap›m› tarifiyle k›fl›n da bu lezzetin tad›na varacaks›n›z. Bezelye konservesi yapmak için, orta irilikte ve körpe bezelyeler seçin. Seçti¤iniz bezelyeleri temizleyip, taneleyin. ‹yice y›kanan taneleri kaynamakta olan suya atarak 2-3 dakika hafllay›n. Suyunu süzdükten sonra bezelyeleri s›cak haldeyken kavanozlara doldurun. Bir kiloluk kavanozlara bir tatl› kafl›¤›, yar›m kiloluk kavanozlara yar›m tatl› kafl›¤› tuz koyup, bezelyeleri örtecek ve tepede 1,5 cm boflluk kalacak flekilde kaynar su ilave edin. Kapaklar› s›k›ca kapat›n. KONSERVE ‹Ç‹N SEBZE NASIL SEÇ‹L‹R? Evlerimizde haz›rlayaca¤›n›z konserve için seçti¤iniz meyve ve sebzelere çok dikkat etmeniz gerekiyor. Konserve yap›lacak olan meyve ve sebzeler taze, olgunlaflm›fl, yaras›z ve çürüksüz olmal›. Pastörizasyon veya sterilizasyonla yap›lan konservede, her iki yöntemde de amaç, meyve ve sebzeleri zararl› organizmalardan ar›nd›rmak ve konservelerin uzun süre dayanmas›n› sa¤lamak. 94 EYLÜL/EK‹M 2008 REÇEL P‹fi‹RMEN‹N PÜF NOKTALARI Daima olgun ve zedelenmemifl meyveleri seçmeye özen gösterin. Meyveleri iyice y›kay›p kurulay›n. Aksi takdirde üzerindeki toz ve tar›m ilaçlar› reçelinizin tad›n› bozabilir. Reçeli piflirirken fazla kar›flt›rmay›n. Meyvelerin tat ve kokusunu korumas› ve flekerlenmesini önlemek için fazla kaynatmay›n. fiekeri ekledikten sonra ekleyece¤iniz ceviz büyüklü¤ündeki tereya¤› köpüklenmeyi önleyecektir. Reçelleri çeflitlendirmek için f›nd›k, badem içi, ceviz gibi yemiflleri reçelin inmesine 1-2 dakika kala ilave edin. Meyve çekirdeklerinin fazlas›, reçelin tad›n› ac›laflt›r›r. Limon suyunu ocaktan almadan 2-3 dakika önce ilave edin. ‹yi yap›lm›fl bir reçelde, meyveler ezilmeden, flekillerini kaybetmeden kalmal› ve fluruplar› parlak olmal›. Reçele konacak flekerin miktar›ysa meyvenin cinsine ba¤l›. Tatl› meyvelere daha az, ekfli meyvelere biraz daha fazla fleker konur. MAKRO g›da REÇEL‹N KIVAMINI NASIL ANLARIZ? Kontrol edilecek fluruptan bir miktar al›p temiz bir taba¤a damlat›n. Yay›lma olmay›p yuvarlak bir flekilde boncu¤u and›r›r durumdaysa k›vam tamd›r. Arzu edilen k›vama gelen reçeller, ateflten indirildikten sonra kavanoz veya uygun kaplarda muhafaza edilir. Reçellerde fleker nispeti ve dolay›s›yla k›vam düflük olursa, aç›kta muhafaza edildi¤i için köpürme olur. Limon tuzu veya limon suyu ilave edilmedi¤i takdirde de, flekerlenme denilen kristalleflme olur. Reçeller kavanozlara s›cak iken doldurulur. Kapaklar› s›k›ca kapat›ld›ktan sonra ters çevrilip b›rak›l›r. Reçeller so¤uduktan sonra rutubetsiz ve lofl yerlerde saklan›r. Bir tarif… ‹ncir Reçeli Malzemeler • 120 adet reçellik soyulmufl incir • 1 kilo 300 gr toz fleker (5 su barda¤›) • 1 litre su • Yar›m limonun suyu Haz›rlan›fl› ‹ncirlerin ortas›n› (boyuna) kürdanla delin. ‹ncirleri so¤uk su dolu bir kaseye at›n. 5 dakika bekletin. ‹ki avucunuzun aras›na ald›¤›n›z birkaç incirin suyunu s›karak süzün. Tüm incirleri bu flekilde kaseden al›n. ‹ncirleri tekrar su dolu bir kaseye al›n ve ayn› ifllemleri tekrarlay›n. ‹ncirleri su dolu bir tencereye koyun ve kaynat›n. Kaynad›ktan sonra so¤uk su akan muslu¤un alt›nda önceki ad›mdaki gibi sular›n› süzdürün. So¤uk su dolu kase ad›m›n› tekrarlay›n. Tenceredeki suyu tazeleyin, incirleri tencereye al›n. Bir tafl›m daha kaynat›p tekrar sular›n› süzdürün. Son kaynama s›ras›nda fleker ve 1 litre suyu ayr› bir tencereye al›n ve kaynat›n. fieker eriyince yar›m limonun suyunu ekleyin. Birkaç dakika sonra incirleri ilave edin ve k›s›k ateflte kaynamaya b›rak›n. Yaklafl›k 1 saat reçel k›vam›na gelene kadar kaynat›n. 96 EYLÜL/EK‹M 2008 MAKRO güncel Ankara, baflkent oluflunun 85. YILINI KUTLUYOR aflkentler, ülkelerin yönetim merkezidir. Bürokrasinin yürütüldü¤ü, ülke parlamentolar›n›n, bakanl›klar›n, devlet baflkan›n›n, baflbakanl›k makam›n›n, yüksek yarg› organlar›n›n bulundu¤u ve birçok aç›dan stratejik öneme sahip olan baflkentler, ülkelerin kimli¤ini ve gücünü yans›t›r. Bu y›l, baflkent oluflunun 85. y›l›n› kutlayaca¤›m›z Ankara, Mustafa Kemal Pafla, Temsilciler Kurulu üyeleriyle birlikte, 27 Aral›k 1919 günü Ankara'ya gelmeden önce küçük bir Anadolu kentiydi. Mustafa Kemal Pafla, 16 May›s 1919'da Band›rma Vapuru ile ‹stanbul'dan ayr›l›p 19 May›s 1919'da Samsun'a ç›kt›. B 98 EYLÜL/EK‹M 2008 Bu olay, Kurtulufl Savafl›'n›n fiilen bafllad›¤›n› gösteriyordu. 23 Temmuz 1919'da Erzurum Kongresi düzenlendi. Mustafa Kemal Pafla Erzurum Kongresi'nde seçilen Temsil Heyeti'yle birlikte geldi¤i Sivas'ta çal›flmalara bafllad›. Kurtulufl Savafl›'n›n temellerinin at›ld›¤› Erzurum ve Sivas Kongrelerinin gerçeklefltirildi¤i tarihlerde Osmanl› ‹mparatorlu¤u'nun baflkenti hala ‹stanbul'du. Osmanl› Mebusan Meclisi son kez 12 Ocak 1919'da ‹stanbul'da topland›. 16 Mart 1919 günü, ‹ngilizler ‹stanbul'a girdi¤inde, ‹ngiliz askerleri önce meclisi bast›. Bu olay üzerine birçok milletvekili Anadolu'ya geçti. Yakalanan mil- letvekillerinden ço¤u tutukland›. Art›k Osmanl› Mebusan Meclisi'nin ‹stanbul'da toplanma olas›l›¤› kalmam›flt›. Milletvekillerinin toplanaca¤› ve ülkenin yönetilece¤i yeni bir baflkent gerekiyordu. Ankara, Anadolu'nun ortas›nda, savafl cephelerine eflit uzakl›kta bir kent olmas› sebebiyle baflkent olmaya en uygun yerdi. Savafl›n yönetimi ve haberleflme, Ankara'dan kolayl›kla yürütülebilirdi. Da¤›lan Osmanl› Mebusan Meclisi üyeleriyle Sivas ve Erzurum Kongreleri'nde seçilen temsilcilerin bir yerde toplanmas› gerekiyordu. Bu nedenle Mustafa Kemal Pafla, 19 Mart 1919 günü, kimi illere ve komutanl›klara bir genelge gönderdi. Bu genelgede özetle, "Osmanl› Devleti’nin yaflam› ve egemenli¤inin sona erdi¤i" bildiriliyor, "Türk ulusu kendi yaflam›n› ve ba¤›ms›zl›¤›n› koruyacakt›r" deniliyordu. Bu genelgeden sonra temsilcilerle Osmanl› Mebusan Meclisi'nden gelen üyeler Ankara'da toplanmaya bafllad›lar. Mustafa Kemal Pafla, Erzurum ve Sivas Kongrelerinden sonra 27 Aral›k 1919 günü Temsilciler Kurulu üyeleriyle birlikte Ankara'ya geldi. Temsilciler Kurulu üyeleri ve Mustafa Kemal Pafla, Ankara'ya geldikten ancak aylar sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920 günü, Ankara'da aç›ld›. Meclis, ilk oturumunda Mustafa Kemal Pafla'y› baflkan seçti. Mustafa Kemal Pafla, bundan sonra ülkeyi kurtarma çal›flmalar›n› Anadolu'nun bu küçük kentinde sür- dürdü. Ulusal Kurtulufl Savafl›'m›z›n planlar› bu yoksul Anadolu kentinde haz›rland›. Savafl›n baflar›ya ulaflmas› için düzenli ordular kuruldu. Bu ordular ‹nönü'de, Sakarya'da, Dumlup›nar'da düflman› bozguna u¤ratt›. 30 A¤ustos 1922'de kazan›lan Baflkomutanl›k Savafl›'yla birlikte Kurtulufl Savafl› tamamlan›p yurdumuz düflmanlar- dan kurtulduktan sonra, 13 Ekim 1923 günü ‹smet Pafla ve dört arkadafl›, Ankara'n›n baflkent olmas› için, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yasa önerisi verdiler. Öneri, mecliste oyland› ve kabul edildi. Böylece Kurtulufl Savafl› s›ras›nda fiili baflkent olan Ankara, 13 Ekim 1923 y›l›nda, Cumhuriyetin ilan›ndan önce tek maddelik bir yasayla, 29 Ekim'de ilan edilecek olan Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi baflkenti oldu. 13 Ekim 1923'te baflkent ilan edilmeden önce küçük bir Anadolu kasabas› olan Ankara, baflkent olduktan sonra geliflti. fiehirde modern yap›lar, büyük apartmanlar infla edildi. Yüksek okullar›n ve üniversitelerin aç›ld›¤›, fabrikalar›n ve yeni ifl yerlerinin kuruldu¤u kent, k›sa sürede büyüdü ve geniflledi. Bugün nüfus yo¤unlu¤u bak›m›ndan yurdumuzun ikinci büyük kenti olan Ankara, bu y›l 13 Ekim'de baflkent oluflunun 85. y›l›n› kutlamaya haz›rlan›yor. Her y›l oldu¤u gibi bu y›l da 13 Ekim'de Ankara'n›n baflkent oluflu, düzenlenen büyük törenlerle kutlanacak EYLÜL/EK‹M 2008 99 MAKRO gezi En sevgiliye kavuflmak için yap›lan yolculuk Hac ve Umre “Gidiyorsun. Bir ömür boyu bu yolculu¤u beklemifltin. Belki kalbini gidenlerle birlikte oralara gönderdin, belki ruhunla hayalen tavaflar ettin. fiimdi ayaklar›nla basa basa yola düfltün iflte. Belki daha önce uzun yolculuklara ç›km›flt›n, belki daha önce de hacca gitmifltin. Bilmelisin ki, hac yolculu¤u di¤er yolculuklar›ndan farkl›d›r ve ayr› bir yöndedir. fiimdi her gün befl vakit yöneldi¤in k›blene do¤ru yöneldin. fiimdi çokluktan birli¤e uçuyorsun. fiimdi kendini keflfe gidiyorsun. Vard›¤›n yerde kendini yeniden tan›yacak ve tan›mlayacaks›n. Daha önce hacca gitmifl olsan da, yine, yeniden yeni heyecanlar yüklenmelisin. Her hac yegânedir, bir tane- 100 EYLÜL/EK‹M 2008 dir de¤il mi? Kaç kez gidersen git, hac› olma heyecan› hep tazedir ve hep ilk kez hac› olman›n heyecan›n› tafl›yor olmal›s›n. Yoksa tekrar gitme ihtiyac›n› niye hissediyor olas›n ki? Hem sonra bu ilk hacc›n olmayabilir ama ya son hacc›nsa...” cümleleriyle hacca niyeti ifade ediyor Senai Demirci. Tüm Müslümanlara farz olan hac ibadeti, ibadet olman›n da ötesinde, insan›n sevdi¤iyle birlikte olma ihtiyac›n› ve derin bir ar›nma duygusunu ifade ediyor. Nas›l ki, sevgililer an be an sevdi¤inin yan›nda olmay› arzularsa, Müslümanlar için hacc›n bir di¤er anlam› da sevgiliye, en sevgiliye kavuflmak, onun soludu¤u havay› solumak ve onunla hemhal olmakt›r. fiimdi isterseniz, hac ibadetinin ne oldu¤unu ve nas›l yap›labilece¤ini inceleyelim. HAC NED‹R? ‹slam'›n befl flart›ndan biri olan hac ibadeti, ibadet maksad›yla hicri takviminin on ikinci ay› olan Zilhicce ay›nda Kâbe'yi ziyaret etmeye deniyor. Hac ibadeti insana dini ve dünyevi, birçok fayda sa¤l›yor. Dünyan›n çeflitli ülkelerinden gelen dilleri, renkleri, milletleri farkl› insanlar›n, tek duygu etraf›nda tek yürek oldu¤u hac s›ras›nda, kardefllik duygular› art›yor. Hac, kelime olarak, “yönelmek, kas- MAKRO gezi tetmek, bir kimseyi ya da bir yeri çokça ziyaret etmek” anlamlar›na geliyor. Dini bir terim olarak ise, “Belirli bir zamanda, usulüne uygun olarak ihrama girdikten sonra Arafat'ta vakfe yapmak, Kâbe'yi tavaf ederek ziyaret etmek ve di¤er baz› dini görevleri yerine getirmek” suretiyle yap›lan ibadeti ifade ediyor. HAC K‹MLERE FARZDIR? ‹slam'da hacc›n bir kifliye farz olmas› için çeflitli flartlar var. Bir kimsenin hac ibadetiyle yükümlü say›lmas› için; kiflinin Müslüman, ak›ll›, erginlik ça¤›na ulaflm›fl, özgür, hac için yeterli malî imkâna sahip ve bu ibadeti yerine getirecek vakte eriflmifl olmas› gerekiyor. Bu 102 EYLÜL/EK‹M 2008 flartlardan birini tafl›mayan kimseye, hac farz olmaz. Kendisine hac farz olan kimsenin, hacc›n› bizzat eda etmekle yükümlü say›lmas› için de, sa¤l›kl› olmas›, tutukluluk veya yurtd›fl›na ç›kma yasa¤› gibi bir engelinin bulunmamas› ve yolun güvenli olmas› flart. Hac yolculu¤una katlanamayacak ya da fiilen haccedemeyecek derecede hasta olanlarla, yafll›lar, tutuklular, yurtd›fl›na ç›k›fllar› yasaklanm›fl olanlar, hacca gitmekle yükümlü k›l›nm›yor. HACCA HAZIRLIK Hacca haz›rl›k, öncelikle niyetle bafllar. Bedeni ve ruhu hacca haz›rlaman›n yolu, ihlâsl› olmaktan geçiyor. Çünkü ih- lâs, amellerin özüdür. Allah'›n r›zas› ihlâs ile kazan›l›r. ‹hlâss›z yap›lacak bir hac, her ne kadar kifliyi hac yükümlülü¤ünden kurtarsa da, kendisinden beklenen yararlar› sa¤layamaz. Hacca gitmeye karar veren Müslüman'›n, kesinlikle gösteriflten, hac ibadeti vas›tas›yla bir tak›m kimselerin yan›nda itibar kazanma ya da övülme gibi kayg›lardan uzak kalmal›s› gerekiyor. Hac› aday›n›n, yola ç›kmadan önce, akraba, komflu, efl ve dostlar›n› ziyaret etmesi, üzerinde hakk› olanlar varsa mutlaka onlar›n haklar›n› ödemesi, küs olduklar›yla bar›flmas› da, hacca gitmeden önce yapmas› gerekenler aras›nda. K›saca hac› aday›n›n, kutsal topraklarda MAKRO gezi düflüncesini olumsuz yönde meflgul edecek ve iç dünyas›n› rahats›z edecek durumlardan s›yr›lmas› gerekiyor. UMRE NED‹R? Umre'nin hacdan fark›, belirli bir vakte ba¤l› kalmadan Kâbe'yi ziyaret etmek ve di¤er baz› dini görevleri yerine getirmek suretiyle yap›lan bir ibadet olmas›d›r. Ziyaret biçimi hacca benziyorsa da hac gibi Zilhicce ay›nda olmas› gibi bir flart yoktur. Kifli, istedi¤i zaman Kâbe'yi ziyarete gider. Umre'ye gidene de hac› yerine mutemir (yar› hac›) denir. Umre, ziyaret demektir. Hacca “Hacc-› Ekbe” (büyük hac), umreye de “Hacc-› Asgar” (küçük hac) denir. HAC VE UMRE YOLCULU⁄U Genellikle emeklilik yafl›ndaki Müslümanlardan oluflan Türkiye hac›lar›, hacc› ömürlerinde bir kere yap›yor. Büyük oranda kar›-koca hacca giden adaylar›n, mali yönden bak›ld›¤›nda ço¤unlukla, biriktirilen parayla hacca gitti¤i görülüyor. 104 EYLÜL/EK‹M 2008 Türk hac›lar›n büyük bir k›sm› temettü hac› yap›yor. Temettü hacc›, hac ve umre ayr› ayr› ihramla yap›lmas›d›r. Umre yap›lmayan hacca ifrad hacc›, umre ile hacc›n ayn› ihramda yap›lmas›na ise k›ran hacc› deniliyor. Hac› adaylar›, ilk önce Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›'n›n kuras›na kat›l›yor. Bu kurada, ad›, gidecekler listesinde ç›karsa, haz›rl›klara bafll›yor. Muazzam bir kalabal›¤a kar›flacaklar› için Diyanet ‹flleri taraf›ndan, kaybolma, yolunu kaybetme durumlar›nda ne yap›lmas› gerekti¤i hakk›nda önceden bilgilendiriliyorlar. Yak›nlar›yla vedalaflan hac› adaylar›, flartlara göre evinde, uçakta, uçaktan iniflte, ihrama giriyorlar. ‹hram, erkekler için izar ve rida denilen iki parçal›k bir örtü. Kad›nlar›n ihram›, kendi giysileridir. Hac› adaylar›, bu ihrama girmeden, mikat noktalar›ndan geçemezler. Mikat, Mekke'nin etraf›ndaki ihram s›n›rlar› demektir ki, bu s›n›rlardan ihrams›z geçilmez. Mekke'ye inen hac› adaylar›, Kabe'yi ziyaret edip, tavaf yapmak, zemzemden içmek, Safa ile Merve aras›nda say yapmak (7 kere gidip dönmek) gibi umrenin gerektirdi¤i ibadetleri yerine getirirler. 'Say'dan sonra, umre biter, saçlar kesilerek ihramdan ç›k›l›r, hac için tekrar ihrama girinceye kadar hac yasaklar› kalkar. Genelde hac› adaylar›, umre bittikten sonra hacc› beklerken, çevreyi gezer, al›flverifl yaparlar, sevdiklerine hediyeler al›rlar. Zilhicce'nin 9'unda, arife günü, tekrar ihrama girilir. Güneflle birlikte Arafat'a vakfeye gidilir. Ertesi gün, Kurban Bayram›'n›n ilk günüdür. Günefl do¤madan önce Mina'ya hareket edilir. Burada fleytan tafllan›r, kurban kesilir. Üç gün Mina'da kal›n›r veya ilk gün sonunda Mekke'ye dönülerek ziyaret tavaf› (Kabe'yi 7 kere dönmek) ve hac 'say'› yap›larak hac› olunur. Bayram›n kalan günlerinde, yine Cemerat'a gidilerek fleytan tafllan›r. Hac bittikten sonra isteyen istedi¤i kadar tavaf ve umre yapabilir. ‹lk kafileyle gelip Medine'yi ziyaret etmeyenler, bu arada Medine'yi ziyaret ederler. Son bir tavaftan sonra hac ibadeti bitmifl say›l›r. PRAT‹K bilgiler ■ P‹LAVI ›s›tmak ayr› bir maharet gerektirir. Mükemmel yap›lm›fl bir pilav›n bile, ›s›t›ld›¤›nda tüm özelli¤ini kaybetti¤i bilinir. Burada iflin, s›rr› pilav› kar›flt›rmamakt›r. Pilava 1-2 yemek kafl›¤› su ekleyin ve çok k›s›k ateflte ›s›t›n. Pilav›n tanelerinin bozulmamas› için de tencereyi arada bir sallamak suretiyle alt üst edin. ■ TAVADA bir fley yakt›¤›n›zda alelacele temizleme ifllemine giriflmeyin. Tavan›n içine su koyun ve 1-2 saat bekletin. Zaten her temizleme aflamas›nda mutlaka tavan›z›n so¤umas›n› bekleyin. Temizli¤i s›cak su, s›v› deterjan, yumuflak bir bez veya süngerle yap›n. Özellikle iki yüzeyli süngerlerde yumuflak taraf› kullanmaya özen gösterin. ■ E⁄ER sebzelerinizi hafllayacaksan›z ve renklerinin kaybolmamas›n› istiyorsan›z, hafllama suyuna bir miktar sirke ekleyin. ■ BUZDOLABINIZ kötü kokuyorsa, bir çay barda¤› içine karbonat, kahve telvesi veya kullan›lm›fl filtre koyup, buzdolab›na yerlefltirin. ■ MUfiAMBALARINIZI silerken, haz›rlad›¤›n›z suyun içine bir kapak yumuflat›c› katarsan›z, onlara çok daha ›fl›lt›l› bir görünüm kazand›rabilirsiniz. 106 EYLÜL/EK‹M 2008 ■ EVDE ortaya ç›kan kar›ncalara karfl› kahve telvesi kullanabilirsiniz. ■ MEYVEL‹ kek piflirirken, kek kal›b›n›n alt›ndaki sürgüye su dolu bir tepsi yerlefltirirseniz, kekten taflabilecek malzemenin yan›p, f›r›n›n›z› kirletmesini önlersiniz. ■ YUMURTALARIN tazeli¤ini test etmek için tuzlu su kullanabilirsiniz. Günlük olanlar suyun dibine çöker, 3-5 günlük olanlar suyun ortas›nda, bayat olanlar ise suyun yüzeyinde durur. ■ DER‹ mont ve ayakkab› gibi eflyalar›m›z ›sland›ktan sonra sertleflir ve çatlam›fl bir görünüm kazan›r. Deri eflyalar›n ömrünü uzatmak, sertleflen deriyi yeniden yumuflatmak için üzerlerine Hint ya¤› sürüp ovalaman›z yeterlidir. ■ CAMLARINIZI y›karken, 1 litre s›cak suya 2 yemek kafl›¤› sirke kar›flt›r›n ve iç taraftan yukar›dan afla¤›, d›fl taraftan ise soldan sa¤a y›kay›n. Böylece camlar›n›z p›r›l p›r›l olacak. ■ BEYAZ pamuklu kumafl›n üzerine mum damlam›flsa mumun kumafl›n üzerinden sökebildi¤iniz kadar›n› ç›kart›n. Daha sonra üzerine kal›nca bir ka¤›t havlu örtün. Önceden ›l›taca¤›n›z ütüyü havlunun üzerine bast›r›p sürün. Ütüyü her bast›r›fltan önce ka¤›t havlunun temiz taraf›n› getirmelisiniz. ■ GENELL‹KLE sütle ç›kan mürekkep lekesi, bu taktikle de ç›km›yorsa, bölgeyi önce limon suyuyla ard›ndan beyaz sirkeyle bast›rmadan ovabilirsiniz. Kumafl›n›z beyazsa, suland›r›lm›fl çamafl›r suyuyla silebilirsiniz. ■ EVE yay›lan ve sinen yemek kokular›n› hafifletmek için bir kab›n içine biraz sirke koyup hafif hafif kaynat›n veya piflirdi¤iniz yeme¤e biraz sirke kat›n. EYLÜL/EK‹M 2008 107 MAKRO tarif BROKOL‹ ÇORBASI Haz›rlan›fl› Malzemeler (6 kiflilik) • 1 adet orta boy so¤an • Yar›m çay barda¤› s›v› ya¤ • 250 gram brokoli • 1 adet orta boy hafllanm›fl havuç • 1 adet yumurta sar›s› • 1 çorba kafl›¤› un • 1 adet tavuk bulyon veya tavuk suyu • Tuz ve su Küçük küçük do¤ranm›fl so¤an› s›v› ya¤da sarart›n. Çok küçük dallar halinde ay›rd›¤›n›z ve iyice y›kanm›fl brokolileri ilave edin. 3-4 dakika daha bu flekilde kavurun. Üzerine hafllanm›fl havucu, tavla zar› irili¤inde do¤ray›p ekleyin. Ayr› bir kapta yumurta sar›s›n› ve unu, yeterince suyu (yaklafl›k 1 litre) ilave edip ç›rp›n ve topaks›z bir bulamaç haline getirin. Sulu, yumurtal› ve unlu kar›fl›m› tencereye aktar›p tuzunu ayarlay›n. A¤›r ateflte ve kar›flt›rarak piflmeye b›rak›n. Üzeri göz göz olana dek piflirip ateflten al›n ve servis yap›n. ÇOBAN KEBABI Haz›rlan›fl› Kemikli etleri (Kemiksiz de olabilir), kay›s› büyüklü¤ünde do¤ray›n. Patatesleri kabuklar› soyulduktan sonra dörder parçaya bölün. So¤anlar›n kabuklar›n› soyun ve bütün olarak b›rak›n. Domatesleri, çekirdeklerini ç›kard›ktan sonra küçük küçük do¤ray›n. Bir güvece (Tencere de olabilir) et parçalar›n›, ay›klanm›fl so¤an›, margarini, domatesi, sar›msa¤› ve yeteri kadar tuzu koyup orta ateflte piflmeye b›rak›n. Domates ve et, suyunu sal›p çekince, do¤ranm›fl patates ve ›l›k su ilave edin. Güveci, a¤z› kapal› olarak, k›s›k ateflte 30-40 dakika piflmeye b›rak›n. Etler yumuflay›p piflince, ay›klanarak y›kanm›fl ve k›y›lm›fl dereotu serpin ve güveci sofraya götürürek servis yap›n. Malzemeler (4 kiflilik) • 1 adet orta boy iceberg (iri do¤ranm›fl) • 2 adet orta boy kabu¤u soyulmufl domates (iri do¤ranm›fl) • 2 adet kabu¤u soyulmufl ve çapraz do¤ranm›fl salatal›k • 4 adet iri do¤ranm›fl sivri biber • 4 adet salatal›k turflusu (iri do¤ranm›fl) • 1/4 roka (iri do¤ranm›fl) • 1/4 maydanoz (iri do¤ranm›fl) • 100 gram küp fleklinde do¤ranm›fl ya¤l› beyaz peynir • Yeterince pul biber •Yeterince tuz • S›zma zeytinya¤› • Limon suyu • ‹ste¤e göre, yeflil so¤an 108 EYLÜL/EK‹M 2008 fiEF SALATASI Haz›rlan›fl› Tüm malzemeleri bir kapta kar›flt›r›n. Salata tabaklar›na 4 eflit parça fleklinde alarak servise sunun. Malzemeler (6 kiflilik) • 900 gram kuzu eti • 3 çorba kafl›¤› margarin • 15 adet küçük so¤an • 2 adet orta boy domates • 4 adet orta boy patates • 10 difl sar›msak • 1 demet dereotu • 2 su barda¤› su • Yeteri kadar tuz MAKRO bulmaca HAZIRLAYAN: ATEfi BÖCE⁄‹ ERCAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 SOLDAN SA⁄A: 1. MAKROMARKET'in hizmet vermeye bafllad›¤› dokuzuncu il - ‹ktisat. 2. Hayat arkadafl› Uzaklaflma - Sermaye. 3. Hizip - Oruç ay›. 4. Bir ilimiz Güneyden esen s›cak rüzgâr - Saydam ve k›r›lgan bir madde. 5. Oyunda cezal› çocuk - Belirti - Yünden, dövülerek yap›lm›fl kal›n ve kaba kumafl. 6. Gülünç - Keçi yolu - “ Müjde …” (Sinema sanatç›m›z). 7. Ün, flan Yap›lmas›, anlafl›lmas› kolay olan - Sergen. 8. Tavlada üç say›s› - Avuç içi - Közlenmifl patl›can, k›yma ve sar›msakl› yo¤urtla yap›lan bir tür kebap. 9. ‹lâç - Kabiliyet - Bir gösterme s›fat›. 10. De¤erinden ucuza elde edilen fley Müslümanl›¤›n befl flart›ndan biri. YUKARIDAN AfiA⁄IYA 1. ‹yice dövülmüfl ve uzunca bir süre birlikte kaynat›lm›fl et ve bu¤dayla yap›lan bir yemek - Aral›ks›z. 2. Yemek - Peflin para ile yay›n organlar›na sürekli al›c› olma. 3. Bir süt tatl›s› - Bir organ›m›z. 4. Bir televizyon dizisi - Tespihlerin bafl taraf›ndaki ince ve uzun parça. 5. S›cakl›k nedeniyle kat› durumdan s›v› duruma geçmek. 6. Say› gösteren iflaret - Baz› mallar› satma izni olan kimse, ma¤aza veya kurulufl. 7. Anlaml› iflaret - Çanta, eldiven yap›m›nda kullan›lan yumuflak deri - Rütbesiz asker. 8. Yüz metrekarelik alan ölçüsü - Gözlem. 9. Parlak bir ›fl›k vererek yanan sar›msak kokulu gaz. 10. Büyük ve kal›n b›çak - Özen. 11. Tasdik etmek - Rutubet. 12. Cilve - Tahta ya da tenekeden yap›lm›fl, temelsiz e¤reti yap›. 13. ‹ri kemik - Ender, seyrek. 14. Anlam - Resimli duvar ilân›. 15. Vilayet - Bir renk - Uçan hayvan. 110 EYLÜL/EK‹M 2008 Bulmacay› do¤ru çözüp gönderen 30 flansl› okuyucumuzun bayram çikolatas› ve kolonyas› Makromarket’ten! ■ Nestle Damak Çikolata 300 gr. ■ Eyüp Sabri Tuncer 250 cc limon kolonyas› Ad, Soyad Do¤um Tarihi Meslek Adres : : : : Telefon (cep) : (ifl) (ev) E-mail : POSTA ADRES‹: fieref Makromarket San. ve Tic. A.fi. Saray Mah. G›dac›lar Cad. No:11 PK: 06980 Kazan/Ankara TELEFON: (0312) 815 47 05 15