Güncel Akne Tedavisi

Transkript

SÝNOPSÝS
2004/4
Güncel Akne Tedavisi
Prof. Dr. Yalçýn Tüzün*, Dr. Neslihan Dolar*
* Ýstanbul Üniversitesi Cerrahpaþa Týp Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dalý
Tanimlama ve Patogenez
Akne vulgaris, deride, yüz, sýrt ve gövdede yoðun olarak
bulunan pilosebase foliküllerin kronik inflamatuvar bir
hastalýðýdýr.1,2 Oldukça sýk görülen bir hastalýk olup adolesan
ve genç eriþkinlerin (11 ve 30 yaþ arasý) yaklaþýk %80ini
etkilemektedir.3 Akne vulgarisin nedeni günümüzde tam
olarak bilinmemekle birlikte multifaktöryel olduðuna
inanýlmaktadýr.1,4 Etyopatogenezinde baþlýca 4 faktör rol
oynar:
1. Sebase bezlerin hiperplazisi ve sebum üretiminde artýþ
2. Foliküler hiperkeratinizasyon (anormal foliküler
deskuamasyon)
3. Bakteriyel proliferasyon
4. Ýnflamasyon
Sebase Bezlerin Hiperplazisi ve Sebum Üretiminde Artýþ
Pubertede androjenlerin etkisi ile sebum üretimi artar. Akneli
hastalarda sebase foliküllerin geniþliði ve sebase bezlerdeki
lobüllerin sayýsý artmýþtýr. Aþýrý sebum üretimi, hedef organ
olan pilosebase ünitenin artmýþ cevabýna, androjen fazlalýðýna
veya her ikisine baðlýdýr.3-5 Lezyonlarýn asimetrik daðýlýmý,
tüm sebase foliküllerin etkilenmemesi, durumun, androjen
seviyesinden ziyade hedef organýn aþýrý cevabýndan
kaynaklandýðýný düþündürmektedir.5
Foliküler Hiperkeratinizasyon
Normal bir folikülde keratinositler lümene tek tek hücreler
halinde dökülür ve sonra atýlýr. Aknede ise keratinositler
prolifere olmuþtur ve monofilamanlarla paketlenmiþ yoðun
yað damlacýklarý þeklindedir.6 Akne lezyonu çýplak gözle
görülemeyen mikrokomedon olarak baþlar. Komedojenezis,
korneositlerin anormal deskuamasyonla sebase folikülde
birikmesiyle görülür.7 Zamanla folikül, yað, bakteri ve hücre
artýklarý ile dolar. Açýk ve kapalý komedonlar belirginleþir.
Propionobacterium acnes kolonizasyonu da olursa
Anahtar kelimeler: akne vulgaris tedavisi, sistemik tedavi, lokal tedavi
Key words: acne vulgaris treatment, local treatment, systemic treatment
Dermatose 2004; 3(4): 220-229
220
inflamatuvar lezyon belirir. Anormal deskuamasyon akne
lezyonlarýnda erken ortaya çýkar ve keratinositlerin
proliferasyonuna ve anormal diferansiyasyonuna baðlýdýr. Bu
durumu kontrol eden mekanizma tam olarak anlaþýlamamýþ
olmakla birlikte lipid kompozisyonu, androjenler, lokal
sitokinlerin rollerinin olduðu kabul edilir.8
Bakteriyel Proliferasyon
Propionobacterium acnes infeksiyoz olmamakla birlikte akne
patogenezinde rol oynamaktadýr. P acnes, aknenin sebebi
deðildir ancak hastalýðýn inflamatuvar sürecini baþlatan en
önemli etkendir.2,3 Derideki P acnes sayýsý ile akne þiddeti
genelde korele deðildir. P acnes, folikül kanalýnda kolonize
olur. Burada nasýl çoðaldýðý açýk deðildir ancak bu hareketsiz
bakterinin folikülde kolonizasyonu inflamasyonu baþlatýr.8
Ýnflamasyon
Akne lezyonlarý genellikle mikrokomedon halinde baþlar.
Komedojenezisin baþlamasý sebum içeriðinin deðiþmesi ve
muhtemelen linoleik asit miktarýnýn artmasýna baðlanmaktadýr.9 CD 4 lenfositler folikül duvarýný istila ederler, sonra
olay yerine nötrofiller gelir. Kanalýn rüptüre olmasýyla lipidler,
korneositler ve bakteriler dermise ekstravaze olur. Sitokinler
inflamasyonda tetikleyici rol oynarlar.8,9
Akne patogenezinde rol oynayan faktörlerin daha iyi
anlaþýlmasý tedavi açýsýndan önemlidir. Patogenezin
multifaktöryel olmasý tedaviye kombine tedavilerle baþlamayý
öngörmektedir.
Kaynaklar
1. Garner SE. Acne Vulgaris. Eds. Williams H, Bigby M, Diepgen
T, Herxheimer A, Naldi L, Rzany B. Evidence-based Dermatology
2003, London. BMJ Publishing Group.87-115.
2. Gollnick HPM, Zouboulis CC, Akamatsu H, Kurokawa I, Schulte
A. Pathogenesis and pathogenesis-related treatment of acne.
J Dermatol 1991;18:489-499.
3. Leyden JJ. New understandings of the pathogenesis of acne. J
Am Acad Dermatol 1995;32:15-25.
2004/4
Tüzün, Dolar: Güncel Akne Tedavisi
4. Chan JJ, Rohr JB. Acne vulgaris: yesterday, today and tomorrow.
Aust J Dermatol 2000;41:69-72.
5. Deplewski D, Rosenfield RL. Role of hormones in pilosebaceous
unit development. Endocrine Rev 2000;21:363-392.
6. Thielitz A, Helmdach M, Roepke EM, Gollnick H. Lipid analysis
of folliculer casts from cyanacrylate strips as a new method for
studying therapeutic effects of antiacne agents. Br J Dermatol
2001;145:19-27.
7. Cunliffe WJ, Holland DB, Clark SM, Stables GI. Comedogenesis:
some new aetiological, clinical, therapeutic strategies. Br J
Dermatol 2000;142:1084-1091.
8. Gollnick H, Cunliffe W, Berson D et al. For the global alliance
to improve outcomes in acne: management of acne a report
from global alliance to improve outcomes in acne. J Am Acad
Dermatol 2003;49:1-37.
9. Farrar M, Ingham E. Acne: inflammation. Clin Dermatol
2004;22:380-384.
Topikal Tedavi
Topikal Retinoidler
Topikal retinoidler, akne tedavisinde 1962den beri
kullanýlmaktadýr. Topikal retinoidler prekürsör lezyon olan
mikrokomedonlarýn oluþmasýný inhibe eder, komedonlarýn
sayýsýný azaltýr, antiinflamatuvar etki gösterir, foliküler epitelin
anormal deskuamasyonunu önler, diðer ilaçlarýn
penetrasyonunu kolaylaþtýrýr. Esas etkisi mikrokomedonlarý
azaltarak yeni lezyon geliþimini önlemektir.1,2
Retinoidler birçok farklý etki mekanizmasýna sahiptir. Epidermal
proliferasyonu ve diferansiyasyonu düzenler. Prostaglandin,
lökotrien, interferon gamma, IL-1 alfa gibi proinflamatuvar
sitokinleri inhibe ederek ve nötrofil kemotaksisini önleyerek
inflamasyonu baskýlar. 3 Retinoidler tek baþlarýna veya
kombinasyon tedavisi olarak akne tedavisinin önemli bir
kýsmýný oluþturur. Retinoidler mikrokomedonlarýn sayýsýný
azaltmakla birlikte tedavi kesilince komedonlarda hýzla artýþ
olabilir. Bu da remisyonun uzun sürmesi için bakým tedavisini
çok iyi olmasýna iþaret etmektedir.
Aknede kullanýlan birçok retinoid tipi vardýr: Tretinoin,
adapalene, tazarotene izotretinoin, motretinid, retinaldehit
ve beta retinoil glukuronid.4 Her birinin kimyasal yapýlarý
farklý olup, farklý yollardan komedon ve mikrokomedon
oluþumunu önlerler. Tazaroten Amerikada tanýmlanmýþ olup
Avrupada akne tedavisi için lisans almamýþtýr.
Tretinoin: Tretinoin, üzerinde ilk çalýþýlan topikal retinoid
olup, komedon ve inflamatuvar lezyonlarý azaltýr. % 0.025,
% 0.05, % 0.1 lik krem, % 0.025, % 0.01 lik jel, % 0.05,
% 0.1 ve % 0.2lik solusyon þeklinde 3 formulasyonu vardýr.
Konsantrasyon ve formülasyonlarý ülkeden ülkeye
deðiþmektedir. Tretinoin kutenöz iritasyon yapabilir. Deride
eritem, deskuamasyon, yanma, kaþýntý olabilir.2 Bu yüzden
tretinoin tedavisi düþük dozda baþlanmalýdýr. Tolerabilite
problemlerinden ötürü tretinoinin mikrosfer jel ve polimer
krem olarak 2 yeni formulasyonu geliþtirilmiþtir. Bunlar selektif
olarak folikülde lokalize kaldýklarýndan derideki konsantrasyonu
ve iritasyonu da daha az olmaktadýr.5 Oniki hafta süre ile
günde bir kez uygulanan tretinoin akne elemanlarý üzerinde
etkili olmaktadýr.6
Adapalen: III. kuþak bir retinoiddir. % 0.1lik jel, krem, solusyon
formunda bulunur. Adapelen tretinoine göre daha iyi tolere
edilir.2,7 Yapýlan bir metaanalizde akne tedavisinde 12 hafta
süre ile kullanýlan adapalen % 0.1 jel, % 0.025lik tretinoinle
karþýlaþtýrýldýðýnda tretinoin kadar etkili bulunmuþtur.8
Ýzotretinoin: Ýzotretinoin (13-cis retinoik asit) % 0.05 lik jel,
% 0.05 ve % 0.1lik krem formunda bulunur. Ýzotretinoinin
topikal formunun etkileri oral formundan çok farklýdýr. Topikal
izotretinoin sebum üretimini azaltmaz.9 Etkileri topikal tretinoine
benzer ancak daha az iritasyon yapar.
Tazaroten: Bu yeni geliþtirilen asetil retinoid hýzla aktif
metaboliti olan tazarotenik asite hidrolize olur. Avrupa da
psoriasis, Amerikada ise psoriasis ve akne için endikasyon
almýþtýr. % 0.05 ve % 0.1lik krem ve jel formunda bulunur.
Klinik çalýþmalarda akne tedavisinde diðer retinoidler kadar
etkili bulunmuþtur.10 Hafif bir iritasyon dýþýnda ciddi yan etkisi
bulunmamaktadýr.
Retinaldehit: Keratinositlerdeki doðal A vitamini
metabolizmasýnda anahtar bir ara molekül olan retinaldehit,
all trans retinoik asite dönüþerek düþük konsantrasyonlarda
topikal retinoik asit gibi etki eder. 1 Yapýlan hayvan
çalýþmalarýnda komedolitik aktivitesi gösterilen ilaç, iyi tolere
edilir. Retinaldehitin ayný zamanda in vitro P acnes
prolifrasyonunu da inhibe ettiði gösterilmiþtir.1-3
Retinoil beta glikuronit: Retinol ve retinoik asit beta glikuronit
ve retinoil beta glikuronite metabolize olur. Retinoil beta
glikuronit kullanýlarak yapýlan 39 hastalýk bir çalýþmada 18
haftalýk tedavi ile akne lezyonlarýnda azalma anlamlý
bulunmuþtur.2 Retinoil beta glikuronit ayný zamanda iyi tolere
221
2004/4
edilir.1
Motretinid: Motretinid 2. kuþak monoaromatik retinoiddir.
Etkisi de yan etkisi de tretinoinden daha azdýr. Ýsviçrede
%1lik krem ve solusyon formunda bulunmaktadýr.1
Kaynaklar
1. Krautheim A, Gollnick HPM. Acne: topical treatment. Clin
Dermatol 2004;22:398-407.
Dermatol 2003;49:1-37.
3. Sardana K, Sehgal VN,. Retinoids: fascinating up and coming
scenario. J Dermatol 2003;30355-380.
4. Akhavan A, Bershad S. Topical acne drugs. Am J Clin Dermatol
2003;4:473-492.
5. Nyirady, Lucas C,Yusuf M, et all. The stability of tretinoin gel
de vardýr ki bu en yoðun olarak klindamisinde göze çarpar.2,3
Topikal antibiyotikler diðer topikal tedavilere göre daha az
iritasyona sebep olurlar. Oral antibiyotiklere göre daha yavaþ
ve daha az etkilidirler. Etkisi yavaþ olduðundan ve bakteriyel
direnç geliþimi nedeniyle tek baþlarýna kullanýlmasý önerilmez.4
Benzoil peroksitle kombine edildiklerinde P acnes direnci riski
de azalýr. Topikal antibiyotik tedavisi inflamatuvar lezyon
gerilediðinde veya hiç gerilememiþse kesilmeli veya benzoil
peroksit ve oral antibiyotik ile kombine edilmelidir.4
Klindamisin
Akne vulgaris tedavisinde klindamisinin topikal olarak etkili
olduðu 1970lerin sonlarýnda bulunmuþtur.2 % 0.1 lik
solüsyon, jel ve losyon þeklinde bulunmaktadýr. Klindamisin
%1 ve benzoilperoksit % 5 jel kombine olarak kullanýlmýþ ve
klindamisin veya benzoil peroksitin tek baþlarýna
kullanýmlarýndan daha etkili bulunmuþtur.5 Nadir olmakla
birlikte topikal klindamisin fosfat ve klindamisin hidroklorid
tedavisi sonrasý psödomembranöz kolit bildirilmiþtir.2,5
microsphere 0.1%. cutis 2002;70:295-298.
6. Lucky Aw, Cullen SI, Jarratt MT, et all. Comparative efficacy and
safety of two 0.0025% tretinoin gels: results from a multicenter
double blind, parallel study. J Am Acad Dermatol 1998;38:1723.
7. Rigopoulos D, Ioannides D, Kalogeromitros D, Katsambas AD.
Comparison of topical retinoids in the treatment of acne. Clin
Dermatol 2004;22:408-411.
8. Cunliffe WJ, Poncet P, Loesche C, et al. A comparison of the
efficacy and tolerability of adapalene 0.1% gel versus tretinoin
0.025% gel in patients with acne vulgaris: a metaanalysis of five
randomized trials. Br J Dermatol 1998;139(Suppl 52):48-56.
9. Tschan T, Steffen H, Supersaxo A. Sebaceous gland deposition
of isotretinoin after topical application: an in vitro study using
human facial kin. Skin Pharmacol 1997;10:126134.
10. Shalita AR, Chalker DK, Griffith RF, et al. Tazarotene gel is safe
ad effective in the treatment of acnevulgaris with alternate day
applications of tazarotene 0.1% gel and once daily applications
of adapalene 0.1 % gel. Cutis 2001;67(suppl 6):10-16.
Topikal Antibiyotikler
Topikal antibiyotikler, hafif inflamatuvar akne tedavisinde
endikedir. En sýk kullanýlanlarý klindamisin ve eritromisindir.
Diðer topikal antibiyotikler düþük etkinlik ve yüksek yan etkileri
nedeniyle tercih edilmezler. Topikal antibiyotikler deri
yüzeyindeki ve dolayýsýyla foliküldeki P acnes sayýsýný azaltýrlar.1,2
Kemotaksiyi de inhibe ederek antiinflamatuvar etki de
gösterirler. Dolaylý olarak antikomedojenik özellikleri
222
Eritromisin
Eritromisin akne tedavisinde iyi bilinen, etkili bir topikal
antibiyotiktir. Sebase bezlerin kanallarýndaki P acnes ve
mikrokoklarýn sayýsýný azaltýr. % 1, % 2 solüsyon, % 2 krem,
% 2 ve % 4 jel þeklinde bulunmaktadýr. Benzoil peroksit,
tretinoin veya çinko ile kombine edilmiþ þekilde de
bulunmaktadýr ki bu kombinasyonlar P acnes direnci riskini
de azaltýr.2,6
Topikal antibiyotik kullanýmýnda dikkat edilmesi gereken
hususlar
r Sadece orta-þiddetli akne tedavisinde kullanýlmalýdýr.
r Antibiyotik monoterapisinden kaçýnýlmalý, topikal
retinoidlerle kombine edilmeli, antibiyotikler 2 aydan
uzun süre kullanýlacaksa benzoil peroksit eklenmelidir.
r En az 6-8 hafta en fazla 12-18 hafta kullanýmý önerili.
Ancak hasta diðer tedavileri tolere edemiyorsa veya
antibiyotiðe cevap çok iyi ise süre uzatýlabilir.
r Tedavi tekrarlanacaksa bir önceki antibiyotik etkili olmuþsa
ayný antibiyotik kullanýlmalý, etkisiz kalmýþsa, antibiyotik
deðiþtirilmelidir.
r Antibiyotik kürleri arasýnda en az 5-7 gün benzoil peroksit
kullanarak dirençli organizmalar deriden temizlenmelidir.
r Kimyasal yapýlarý benzemeyen antibiyotiklerin eþ zamanlý
kullanýmýndan kaçýnýlmalýdýr.
r Kadýnlarda gerekli olursa hormonal tedavi ile kombine
edilebilir.
2004/4
Kaynaklar
1. Thielitz A, Helmdach M, Roepke EM, Gollnick H. Lipid analysis
of folliculer casts from cyanacrylate strips as a new method for
studying therapeutic effects of antiacne agents. Br J Dermatol
2001;145:19-27.
Dermatol 2004;22:398-407.
3. Leeming JP, Holland KT, Cunliffe WJ. The pathological and
3. Ellis CN, Leyden J, Katz HI, et al. Therapeutic studies with a
new combination benzoyl peroxid/clindamycin topical gel in
acne vulgaris. Cutis 2001;67(suppl 2):13-20
4. Leyden JJ. A review of the use of combination therapies for the
treatment of acne vulgaris. J Am Acad Dermatol 2003;49:200210.
2003;4:473-492.
ecological significance of microorganisms colonizing acne
vulgaris comedones. J Med Microbiol 1985;20:11-16.
Dermatol 2003;49:1-37.
5. Warner GT, Plosker GL. Clindamycin/benzoyl peroxide gel a
review of its use in the management of acne. Am J Clin Dermatol
2002;3:349-360.
6. Leyden JJ. A review of the use of combination therapies for the
treatment of acne vulgaris. J Am Acad Dermatol 2003;49:200210.
Benzoil Peroksit
Benzoil peroksit, topikal akne tedavisinde kullanýlan güvenli
ve etkili bir ajandýr. Güçlü antimikrobiyal ve zayýf
antiinflamatuvar ve antikomedojenik etkiye sahiptir.1 %1-10
arasýnda deðiþen çok çeþitli konsantrasyonlarda bulunmaktadýr.
Hiçbir topikal antibiyotik, benzoil peroksitten daha etkili
bulunmamýþtýr.2 Oral veya topikal antibiyotik tedavisi sýrasýnda
P acnes direncinin minimuma indirilmesi için tedaviye
eklenmelidir.1,2 Benzoil peroksit, topikal antibiyotik ile kombine
kullanýldýðýnda tek baþýna kullanýmýna göre daha etkili
bulunmuþtur ve daha iyi tolere edilir.3,4 Kullanýmýný kýsýtlayan
etkileri konsantrasyona baðlý ortaya çýkan iritasyon, kuruluk
ve kýyafetleri boyamasýdýr. Eritem, deskuamasyon ve kaþýntý
ile ortaya çýkan bir iritan dermatit yapabilir. Bu durum, genelde
tedavinin ilk günlerinde olur ve devamýnda azalýr.5,6 Retinoik
asitle kombine olarak kullanýlmasý hafif-orta þiddetteki akne
için ideal bir tedavi seçeneðidir.
2003, London. BMJ Publishing Group. 87-115.
Diðer Topikal Akne Tedavileri
Azeleik Asit
Azeleik asit, doðal olarak bulunan bir dikarboksilik asittir.
Aerobik ve anaerobik bakterilere karþý antibakteriyel etki
gösterir, keratinizasyonu inhibe eder, antiinflamatuvar etkisi
vardýr.1-4 Aknenin hem inflamatuvar hem de non inflamatuvar
lezyonlarýna etkilidir. % 20 krem formunda bulunur. Yapýlan
çalýþmalar komedonal ve inflamatuvar aknede azeleik asitin
diðer topikal tedaviler kadar etkili olduðunu göstermektedir.1,5
Azeleik asite karþý bakteri direnci bildirilmemiþtir.1,3
Salisilik Asit
Salisilik asit, topikal keratolitik bir ajandýr. Akne tedavisinde
% 0.5-% 10 konsantrasyonlarda kullanýlýr.3 Ýritasyon, kuruluk,
ertem ve soyulma yapabilir. Yüksek konsantrasyonda uzun
süreli kullanýmlarý salisilat toksisitesi yapabilir.2,3 Daha yüksek
konsantrasyonlarý kimyasal peeling iþlemleri sýrasýnda kullanýlýr.
Kaynaklar
1. Webster G. Combination azeleic acid therapy for acne vulgaris.
J Am Acad Dermatol 2000;47-50.
Kaynaklar
Dermatol 2004;22:398-407.
Dermatol 2003;49:1-37.
2003;4:473-492.
Dermatol 2004;22:398-407.
5. Graupe K, Cunliffe WJ, Gollnick HP, et al. Efficacy and safety
of topical azeleic acid: an overview of results from Europen
clinical trials and experimental reports. Cutis 1996;57(suppl
1):20-35.
223
2004/4
Sistemik Tedavi
Oral Antibiyotikler
Antibiyotikler, akne tedavisinde 30 yýlý aþkýn süredir
kullanýlmaktadýr. Sistemik antibiyotik kullanýmýnýn temel
endikasyonu orta ve þiddetli inflamatuvar aknedir. 1,2
Ýnflamatuvar mediyatörleri sentezleyen P acnesin büyümesini
süprese eder. Ayný zamanda tetrasiklin ve eritromisin gibi
antibiyotiklerin antiinflamatuvar etkileri de vardýr.1 Antibiyotikler
komedon oluþumunu da komedojenezisi tetikleyen perifoliküler
lenfosit infiltrasyonunu önleyerek azaltýr.3 P. acnes, mokrolidler,
tetrasiklin, penisilin, klindamisin, aminoglikozidler,
sefalosporinler, trimetoprim ve sulfonamidler gibi farklý sýnýftan
pek çok antibiyotiðe karþý duyarlýdýr.1,4 Antibiyotiðin akne
tedavisinde etkili olabilmesi için P acnesin prolifere olduðu
pilosebase folikülün yaðdan zengin ortamýna ulaþmasý gerekir.
Penisilinler ve sefalosporinler hidrofilik olduklarýndan etkili
deðillerdir. Klindamisin ve trimetoprim-sülfometaksazol yan
etkilerinen dolayý pek tercih edilmezler. Akne tedavisinde
tercih edilen antibiyotikler, tetrasiklin, doksisiklin, minosiklin,
eritromisin, trimetoprim ve azitromisindir. Akne tedavisinde
oral antibiyotik dozu deðiþkendir. Tetrasiklin için ortalama
doz yemeklerden 1 saat önce günde 1gr þeklindedir.
Lezyonlarda düzelme varsa 1-2 ay sonra doz, 500 mg/güne
indirilir ve 1-2 ay daha devam edilir. Doksisiklin ve minosiklinde
baþlangýç dozu 100-200mg/gün idame dozu ise 50mg/gün
dür. Ancak çoðu klinisyen dozu azaltmadan iyileþme sonrasý
tedaviyi keser. Eritromisin dozu 1gr; TMP 300mg þeklindedir.
Azitromisin ise haftada 3 kez 250mg þeklinde verilir.5 Aknede
oral antibiyotik tedavisi 4 ay sürdürülmelidir. (Tablo 1)
Tablo 1.
Doz
Grup adý
Antibiyotik
Tetrasiklinler
250-500mg
Tetrasiklin
Oksitetrasiklin günde 2 defa
Doksisiklin
Makrolidler
Minosiklin
Yeni yaklaþýmlar: Eritromisin
Tetrasiklinler
Makrolidler
Limesiklin
Azitromisin
224
Süre
Yan etki
4-6 ay GIS yan etkiler
Vaginal kandidiyazis
Aç karnýna alýnma
zorluðu
4-6 ay GIS yan etkiler
Fotosensitivite
4-6 ay Vertigo
Oral mukoza ve
deride
500mg g
4-6 ay hiperpigmentasyon
Pahalý
ünde 2 defa
GIS yan etkiler
150-300mg/gün 4-6 ay Vaginal kandidiyazis
P acnes direnci
ortaya çýkar
50-100mg
günde 2 defa
100 mg günde
1 defa
250mg
haftada 3 gün
4-6 ay
GIS yan etkiler
Çok uzun süreli oral antibiyotik tedavisi dirençli bakteri
geliþimine neden olabilir.
Tetrasiklinler aç karnýna alýnmalýdýr. Doksisiklin ve minosiklin
emilimi yemekle alýndýðýnda pek etkilenmez. Tetrasiklin ve
makrolidler güvenli ilaçlardýr ve saðlýklý bir yetiþkinde rutin
laboratuvar analizleri gerektirmez. Tedavi sýrasýnda gram
negatif foliküliti geliþebilir. Klebsiella, psödomonas, proteus
veya enterobactere baðlý geliþen bu durum etkili
antibiyotiklerle ve/veya izotretinoin tedavisi ile baskýlanmalýdýr.4
Eritromisin ve tetrasiklin gastointestinal iritasyon, vulvovaginal
kandidiazis, fotosensitivite yapabilir. Tetrasiklinler kemik ve
diþlerde pigmentasyon yapabilir. oniki yaþýndan küçük
çocuklarda ve gebelerde kontrendikedir. Benign intrakraniyal
hipertansiyon ve Sweet sendromu nadir görülen yan etkileridir.6
Doksisiklin ve minosiklin, tetrasikine göre yaðda daha iyi
çözünür ve pilosebase foliküle iyi penetre olur. Tetrasikline
göre daha az gastrointestinal yan etkileri vardýr. Doksisiklin,
diðer tetrasiklinlere göre daha fotosensitizandýr.7 Minosiklin,
baþaðrýsý, vertigo, hiperpigmentasyon yapabilir. Ayrýca
otoimmun hastalýklarý (SLE benzeri sendrom, PAN, otoimmun
hepatit) tetikleyebilir, ürtikeryan reaksiyon veya pankreatit,
hepatit, serum hastalýðý gibi hipersensitivite reaksiyonlarýna,
miyokardiyal nekroz ve hepatotoksisiteye baðlý ölüme sebep
olabilir.1,8
P acnes direnci 1978lerde %20lerde iken,1996da % 62ye
yükselmiþtir.9 Direnç geliþimi eritromisinle daha sýk, tetrasiklin,
doksisiklin ve trimetoprimle daha az ve minosiklinle çok
seyrektir.10
Kaynaklar
1. Katsambas A, Papakonstantinou A. Acne: systemic treatment.
Clin Dermatol 2004;22:412-418.
Dermatol 2003;49:1-37.
3. Cunliffe WJ, Holland DB, Jeremy A. Comedone formation:
etiology, clinical presentation, and treatment. Clin Dermatol
2004;22:367-374.
4. Tan HH. Antibacterial therapy for acne. Am J Clin Dermatol
2003;4(5):307-314.
5. Fernandez-Obregon A. Azytromycin for the treatment of acne.Int
J Dermatol 2000;39:45-50.
6. Tsankov N, Broshtilova V, Kazandjieva J. Tetracyclines in
dermatology. Clin Dermatol 2003;21:33-39.
2004/4
7. Layton AM, Cunliffe WJ. Photoxic reactions due to doxycycline:a
dose related phenomenon. Clin Exp Dermatol 1993;18:425427.
8. Hussey DL, Good ML. Minocycline: stain devil?. Br J Dermatol
2003;149:237-239.
9. Ross JI, Snelling AM, Carnegie E, et al. Antibiotic resistant
acne:lessons from Europe. Br J Dermatol 2003;148:467-468.
10. Norman RA, Hutchison LC. Antibiotics and resistance in
dermatology: focus on treating the elderly. Dermatol Ther
2003;16:206-213.
Hormon Tedavisi
Hormon tedavisi kadýnlarda aknenin her tipinde izotretinoine
iyi bir alternatiftir. Etkisi androjenlerin sebase bez ve foliküler
keratinositler üzerine etkilerini azaltarak androjenin uyardýðý
sebum üretimini baskýlamaktýr.1,2 Þiddetli sebore, androgenetik
alopesi, hirsutismus ve akne (SAHA sendromu) birlikteliðinde,
geç baþlayan aknede, (akne tarda), ani baþlayan þiddetli
akne olgularýnda, antibiyotiklere dirençli aknede, ovaryan ve
adrenal hiperandrojenizmi olanlarda ayrýca izotretinoin tedavisi
sonrasý kýsa sürede relapsý olan kadýnlarda endokrin araþtýrma
gereklidir.1-4
Hiperandrojenizm araþtýrmasýnda istenmesi gereken tetkikler:1,5
r DHEAS
r Total testesteron
r Serbest testesteron
r LH/FSH oraný
r Prolaktin
r 17 OH progesteron
Bu hormonlar menstrual siklusun luteal fazýnda deðerlendirilmelidir. Androjenler adrenal bez veya ovaryan kaynaklý
olabilir. DHEAS > 8000ng/ml ise adrenal tümörden þüphe
edilmeli ve bir endokrinologa yönlendirilmelidir. Bazý adrenal
tümörler testesteron da üretebilirler. 4000-8000 arasý DHEAS
seviyesi konjenital adrenal hiperplazi ile ilþkili olabilir. Total
testesteron seviyesinde artýþ LH/FSH oranýnda yükselme
polikistik over sendromunu düþündürür. Bu sendrom, düzensiz
menstrual peryod, infertilite, obesite, insülin direnci, hirsutismus
ile karakterizedir. Serum testosteronunda aþýrý yükselme over
tümörlerinde görülür. Serum androjen seviyesi dönemsel
deðiþiklikler gösterebileceðinden tedaviye veya detaylý
araþtýrmaya baþlamadan önce testler tekrarlanmalýdýr.1,3
Serumda androjen yüksekliði olan kadýnlardaki aknede
hormon tedavisi kullanýlýr; androjen seviyeleri normal olmasýna
karþýn inatçý inflamatuvar aknesi olan hastalarda da hormon
tedavisi etkili olmaktadýr. 4 Genellikle bu kadýnlar
menstruasyondan önce aknelerinin þiddetlendiðini, derin
nodüllerin ortaya çýktýðýný ifade ederler. Deri yaðlý veya kuru
olabilir. Alýnda veya çenede komedonlar vardýr ve antibiyotik
tedavisine cevap vermez. Böyle hastalarda hormon tedavisi
olarak oral kontraseptifler kullanýlabilir, 3-6 siklus uygulamaya
raðmen cevapsýz ise spironolakton eklenir.
Östrojenler
Hiperandrojenemi durumlarýnda verilecek yeterli miktardaki
östrojen sebum üretimini azaltýr. Sebum üretiminin
baskýlanmasý için gerekli östrojen ovulasyon süpresyonu için
gerekli miktardan daha fazladýr.1 Östrojenler, gonadotropin
salýnýmýný azaltarak ve karaciðerde sex hormonu baðlayýcý
globulin sentezini uyararak androjen seviyesini azaltýr. Uzun
süreli östrojen tedavisi alan hastalara pap smear ve meme
muayenesi yapýlmalýdýr. Pýhtý ve hipertansiyon riski açýsýndan
uyanýk olunmalýdýr. Östrojen tedavisi öncesi yarar zarar oraný
iyi hesaplanmalý potansiyel yan etkiler akýldan
çýkarýlmamalýdýr.1-4
Siproteron asetat
Progestasyonel bir anti androjen olup androjen reseptör
blokeridir. Ýlaç (2mg) 35 veya 50 µg etinilöstradiol ile kombine
edilmiþ þekilde bir formulasyon halinde bulunmaktadýr
(Diane35). Erkekte feminizasyona neden olur, bu yüzden
sadece kadýnlarda kullanýlýr. Yan etkileri: menstrual düzensizlik,
memede hassasiyet ve büyüme, bulantý, kusma, bacak
ödemi, baþaðrýsý ve melasma.3,6
Spironolakton
Hem androjen reseptör blokeri hem de 5 alfa redüktaz
inhibitörüdür. Günde 2 defa 50-100mg dozunda
kullanýldýðýnda sebum üretimini azaltýr. 1 Hiperkalemi,
menstuasyon düzensizliði, memede hassasiyet, baþaðrýsý,
halsizlik gibi yan etkileri vardýr.
Flutamid
Androjen reseptör blokeridir ve prostat kanseri tedavisinde
kullanýlýr. Akne tedavisinde oral kontraseptifler kombine
edilerek 250mg dozunda kullanýlabilir. Tedaviye 3 ay devam
edilir. Fatal hepatit riskinden dolayý kullanýmý sýnýrlýdýr.1,3
Oral kontraseptifler
LH ve FSHý inhibe ederek ovaryan androjen sentezini azaltýrlar.
Oral kontraseptifler, steroid hormon baðlayýcý globulin sentezini
de artýrarak serbest testosteron düzeyini düþürürler.6 Ayrýca
bir kýsmý progestin de içerdiklerinden androjen reseptörlerini
225
2004/4
bloke eder, bir kýsmý da 5 alfa redüktazý inhibe eder.
Östrojenler, endometrium kanseri riski nedeniyle progestinlerle
kombine edilerek kullanýlýr. Oral kontraseptifler ayný zamanda
ovulasyonu da önlerler. Bazý progestinlerin intrensek androjen
aktivitesine sahip olduklarýndan akneyi alevlendirebilecekleri
söylenir. Bu özellik 2. ve 3. kuþak progestinlerde daha azdýr.4
En ciddi yan etkisi tromboembolidir. Yeni formulasyonlarda
östrojen dozu azaltýlarak bu risk minimuma indirilmiþtir.1
Memede hassasiyet, baþaðrýsý, halsizlik diðer yan etkileridir.
Dermatol 2003;49:1-37.
5. Lehmann HP, Robinson KA, Andrews JS et al. Acne therapy: a
methodologic review. J Am Acad Dermatol 2002;47:231-240.
6. Thiboutot D. Endocrinological evaluation and hormonal therapy
for women with difficult acne. J Eur Acad Dermatol Venereol
2001;15(suppl 3):57-61.
Glikokortikoid
Düþük doz glikokortikoidler adrenal androjen sentezini
azaltýrlar.1 11 veya 21 hidroksilaz eksikliði ile iliþkili DHEAS
yüksekliðinde kullanýlýr. Glikokortikoidler ayný zamanda
alevlenmelerde veya çok þiddetli inflamasyon durumlarýnda
da birkaç hafta süre ile kullanýlýr. Düþük doz 2.5-5mg prednizon
veya 0.25-0.75 mg deksametazon günde 1 defa yatarken
verilir. Deksametazon adrenal supresyon yapabilir. Hastalara
tedavinin 2-3. ayýnda ACTH stimülasyon testi yapýlmalý ve
adrenal supresyon olup olmadýðý kontrol edilmelidir.2-6
GNRH agonistleri
Nafarelin, löprolid, buserelin gibi GNRH agonistleri hipofizden
siklik LH, FSH salýnýmýný bloke ederek ovaryan androjen
sentezini inhibe ederler. Net etkisi ovaryan steroidogenezisi
inhibe etmektir.1 Bu ajanlar oral olarak verilmez, nazal sprey
veya injeksiyon þeklinde uygulanýr. Kullanýmlarý, maliyeti ve
yan etkilerinden ( baþ aðrýsý, menapozal semptomlar, kemik
erimesi) dolayý sýnýrlýdýr.
Hormon tedavisinde iyi sonuç almanýn anahtarý uygun hasta
seçimidir. Endokrin anormallik varsa veya klasik tedaviye
cevap yoksa hormon tedavisi tercih edilir. Menstrual düzensizliði
olanlar veya ayný zamanda kontrasepsiyon da düþünen
kadýnlara oral kontraseptifler uygun seçimdir. Hormonal
tedavinin amacý, sebum üretimini azaltmak olduðundan ve
akne patogenezinde etkili diðer faktörleri de hedef alabilmek
için topikal antibiyotik veya retinoidlerle kombine edilerek
kullanýmý daha faydalýdýr.5,6
Kaynaklar
1. Shaw JC. Acne effects of hormones on pathogenesis and
management. Am J Clin Dermatol 2002; 3(8):571-578.
226
Oral Retinoidler
Ýzoretinoin
Oral izoretinoin (13 cis-retinoik asit) akne tedavisinde 20 yýlý
aþkýn bir süredir kullanýlmaktadýr. Akne patogenezinde rol
alan major etiyolojik faktörlerin tümüne etkili tek ajandýr.1
Sebum üretimini baskýlar, komedon oluþumunu önler, deride
P acnes kolonizasyonunu azaltýr, antiinflamtuvar etkisi
vardýr.1-4 Uzun süren remisyon oranlarý ile bugün için aknenin
en etkili tedavisidir. Ýzotretinoin çok þiddetli nodulokistik akne,
uzun süreli topikal veya sistemik tedavilere cevapsýz akne ve
sýk tekrarlayan akne tedavisinde kullanýlýr.4-6 Ayný zamanda
akne fulminans, gram negatif folikülit, piyoderma fasyale ve
þiddetli akne rozasede de kullanýlýr.5
Þiddetli nodulokistik aknenin oral retinoide cevabý dramatiktir.
Genellikle 4- 6 aylýk tedavi yeterli olmaktadýr. Püstüller, papül
ve nodüllere göre daha hýzla düzelir. Yüz ve omuzdaki lezyonlar
da gövdeye göre daha hýzlý cevap verir. Etki tedavi baþladýktan
1-2 ay sonra ortaya çýkar ve tedavi kesildikten sonra da bir
süre devam eder.3-5
Doz 0.1 mg/kg ile 2 mg/kg arasýnda deðiþir. >1 mg /kg/gün
kullanýmý seyrektir. Tedaviye kümülatif doza ulaþana kadar
devam edilir. Kümülatif doz: 120-150 mg/kg dýr. Ýlk ay
0.5 mg/kg/gün þeklinde baþlayýp tolere edebiliyorsa 1mg//güne
yükseletilebilir. Ýzotretinoin tedavisi sýrasýnda baþka tedavi
kullanmaya gerek yoktur. Eðer þiddetli inflamasyon varsa 26 hafta kadar 0.5-1mg/kg/gün oral prednizon gerekebilir.4,7
Mukokutenoz kuruluk yaptýðý için keratolitik ve kurutucu
tedaviler kullanýlmamalýdýr. Yan etkileri: Mukokutenöz kuruluk,
dudaklarda kuruma ve çatlama. S aureusa baðlý sekonder
infeksiyon olabilir, bu durum topikal antiseptik veya oral
antibiyotiklerle tedavi edilir. Tedavinin baþlangýcýnda kas
aðrýsý, sýrt aðrýsý veya hafif baþaðrýsý olabilir. Fakat bunlar
2004/4
tedavinin ilerleyen zamanlarýnda düzelir. Burun kanamasý da
görülebilir. Þiddetli baþ aðrýsý, gece görüþünde azalma veya
psikiyatrik problemler olursa ilaç kesilmelidir.3-8 Serum yaðlarý
belli aralarla kontrol edilmelidir. Teratojen olduðu için kadýn
hastalara gebelik testi yapýlmadan ilaç baþlanmamalýdýr, ve
tedavi sýrasýnda ve tedavi sonrasý 6 hafta gebelikten
korunmalýdýr. Hatta hastanýn gebe olmadýðýndan emin olmak
için tedavi, menstruasyonun 2. veya 3. günü baþlanmalýdýr.
Yapýlan bir çalýþmada izotretinoin kullanýmý ile psikiyatrik
semptomlarýn iliþkili olmadýðý gösterilmiþtir.9 Uzun süreli
retinoid tedavisi osteoporoz ve osteofit oluþumuna neden
olabilir.10 Yapýlan prospektif bir çalýþmada da retinoidin
kemikler üzerine direk etkisinden bahsedilmektedir.11 Daha
az yan etkisi olan mikronize formulasyonlu yeni bir oral
retinoid üzerinde çalýþýlmaktadýr.
Kaynaklar
1. Leyden JJ. The role of isoretinoin in the treatment of acne:
personal observations. J Am Acad Dermatol 1998;39(suppl):4549.
2. Cunliffe WJ, van de Kerkhof PCM, Caputo R, et al. Roaccutane
treatment guidelines: result of an international survey.
Dermatology 1997;194:351-357.
3. Layton AM. Optimal management of acne to prevent scarring
and psyhological sequelae. Am J Clin Dermatol 2001;2(3):135141.
Dermatol 2003;49:1-37.
6. White GM. Acne therapy. Adv Dermatol 1999;14:29-57.
Ýlaç tok karnýna alýndýðýnda % 40ý aç karnýna ise % 20si
emilmektedir. Ýlaç kullanýlýrken karaciðer fonksiyonlarý ve kan
yaðlarý kontrol edilmelidir. Tetkikler 4 ve 8. haftalarda yapýlýr
eðer normalse, doz artýrýlmýyorsa ve hastanýn risk faktörleri
yoksa tekrarlamaya gerek yoktur. Hpertrigliseritemi ve
hiperkolesterolemi hastalarýn % 25 inde görülmüþtür. Ancak
tedavi kesildikten sonra hýzla normale döner. Karaciðer
fonksiyon testlerinde anormallik % 15 hastada ortaya çýkar
ve tedavi kesildikten 2-4 hafta sonra normale döner.
Ýzotretinoin tedavisi sonrasý rekürrans görülebilir. Bir çalýþmada
hastalar izotretinoin tedavisi sonrasý 3 yýl izlenmiþ % 38 inde
nüks olmamamýþ, % 17sinde akne topikal tedavi ile, %
25inde oral antibiyotik ile kontrol altýna alýnmýþ, % 20sinde
de ikinci kez isotretinoin tedavisi kullanmak gerekmiþtir.12
Nüks riski 16 yaþýn altýnda ve kadýnlarda daha fazladýr. Yine
229 hastalýk bir çalýþmada hastalar izotretinoin tedavisi sonrasý
5 yýl izlenmiþ %30 unda nüks görülmüþtür.5
7. Layton AM, Cunliffe WJ. Guidelines for optimal use of Ýsotretinoin
in acne J Am Acad Dermatol 2001;5:2-7.
8. Ellis CN, KrachKJ. Uses and complications of isoretinoin therapy.
J Am Acad Dermatol 2001;45:150-157.
9. Jick S, Kremers HM, Scaramozza CV. Isotretinoin use and risk
of depression, psychotic symptoms, suicide and attempted
suicide. Arch Dermatol 2000;136:1231-1236.
10. Margolis D, Attie M, Leyden J. Effects of isotretinoin on bone
mineralization during routine therapy with isotretinoin for acne
vulgaris. Arch Dermatol 1996; 132:769-774.
11. Leachman Sa, Insogna Kl, Ellison A,Milstone LM. Bone density
in patientsreceiving isotretinoin for cystic acne. Arch Dermatol
1999;135:961-965.
12. White GM, Yao J, Wolde-Tsadik G. Recurrence rates after one
course of soretinoin. Arch Dermatol 1998;134:376-378.
Genel Tedavi Önerileri
Relapsa neden olan faktörler:
r Düþük dozla tedavi (0.1-0.5mg/kg/gün)
r Þiddetli akne
r Uzun süren akne (> 6 yýl)
r Polikistik over sendromlu hasta
r 25 yaþýndan büyük kadýn hasta
r 16 yaþýndan küçük hastalar
r Gövdedeki akne lezyonlarý
Bugün için pek çok etkili akne ilaçlarý mevcut olmakla birlikte
akne hastalarýna genel önerilerde de bulunulmalýdýr. Tedaviden
önce iyi bir anamnez alýnmalýdýr. Kullandýðý kozmetik ürünleri
deri temizleme ve bakým alýþkanlýðý, daha önce akne tedavisi
alýp almadýðý önemlidir. Daha önce kullandýðý akne ilaçlarý,
tedaviye cevap ve tolerabilite açýsýndan ipucudur. Akneyi
artýran herhangi bir faktör olup olmadýðý sorulmalýdýr. Ayrýca
ailede ciddi akne problemi ve akne izleri olan kimse varlýðý
sorgulanmalýdýr; zira bu hastalarda da ayný risk söz konusu
olabileceði için agresif tedavi gerekebilir.1,2
Tedavi sonrasý ilk yýlda relaps daha sýktýr. 3 yýldan sonra relaps
daha seyrek görülür. Tedaviye topikal retinoidle devam etmek
mikrokomedonlarý kontrol ederek relapsý azaltýr.
Beslenme
Her ne kadar genel bilgi bazý yiyeceklerin akneyi artýrdýðý
yönünde ise de bugüne kadar yapýlan çalýþmalar bunun
227
2004/4
doðru olmadýðýný göstermiþtir.3 Yaðlý veya karbonhidratlý
yiyeceklerin sebum üretiminde veya aknede etkili olmadýðý
ancak düþük kalorili diyetin DHEAS seviyesini azalttýðý bilinir.1,3
Cordain ve ark. batýdaki hiperglisemik beslenme alýþkanlýðýnýn
hiperinsülinemiye yal açtýðýný ve bunun da IGF, IGF baðlayan
protein 3, androjenleri etkileyerek sebase bez ve foliküler
keratinizasyonu etkileyen bir endokrin döngüyü baþlattýðýný
ileri sürmüþlerdir.4
Kaynaklar
Dermatol 2003;49:1-37.
3. Wolf R, Matz H, Orion E. Acne and diet. Clin Dermatol
Çinko
Çinko, kemotaksiyi, 5 alfa redüktazý, TNF alfa üretimini
inhibe ederken, süperoksit dismutazý aktive eder.
Noniflamatuvar lezyonlara etkilidir, ama komedonlara etkisizdir.
Bir çalýþmada çinkonun inflamatuvar lezyonlarý %17 azalttýðý
gösterilmiþtir.5 Ancak hastalarýn serum ve derisinde çinko
seviyesi normaldir. Çinko, fototoksik olmadýðý için yazýn
güvenle kullanýlabilir (200 mg/gün) ve tetrasikline alternatif
olarak düþünülebilir.
Deri bakýmý
Bir çok insan aknenin kötü hijyene baðlý olduðuna inanýr.
Akne hastalarý, yaðlanmayý da azaltmak için yüzlerini çok sýk
yýkarlar. Ancak sýk yýkamanýn akneye iyi geldiðini söyleyecek
bir kanýt yoktur. Ovuþturarak ve sert bir þekilde yýkama aknenin
inflamatuvar fazýný alevlendirebilir. Hastalar yüzlerini günde
en fazla 2 defa, ýlýk su ile ve parmaklarý ile yumuþak hareketlerle
yýkamalýdýr. 1,2 Sert kumaþ veya fýrça kullanýmýndan
kaçýnýlmalýdýr. Bu tür abraziv uygulamalar folikülün fiziksel
bütünlüðünü bozar ve lezyonda artýþa sebep olur. Kozmetik
ürünler kullanýlýyorsa non komedojenikler tercih edilmelidir.
Genel olarak losyonlar ve yað bazlý ürünler, jel bazlý ve
siklometikon, dimetikon gibi silikon türevleri içeren fondotenlere
göre daha az komedojeniktirler. Ayný þekilde toz pudralar
sýkýþtýrýlmýþ pudralara göre daha az komedojeniktirler.
Klorheksidin veya triklosan gibi antibakteriyel ajan içeren
sabunlar P acnese etki etmezler. Hatta bu sabunlar iritasyona
da neden olabilirler ve akne tedavisinde kullanýlmasý
önerilmez.1
Hastalar tedavinin etkilerinin ortaya çýkmasý için birkaç hafta
beklemeleri, hatta bu ilk haftalarda lezyonlarda artýþ
olabileceði, tedaviyi kesmemeleri konusunda uyarýlmalýdýr.
Tedaviye cevabýn ancak ilaçlarýn düzenli ve önerilen þekilde
kullanýlmasý ile mümkün olacaðý, kýsa süreli tedavilerle sonuç
alýnamayacaðý da anlatýlmamalýdýr.
228
2004;22:387-393.
4. Cordain L, Lindeberg S, Hurtado M et al. Acne vulgaris: a
disease of western civilization. Arch Dermatol 2002;138:15841590.
5. Dreno B,Moyse D, Alirezai M, et al.multicenter randomized
comparative double blind controlled clinical trial of the safety
and efficacy of zinc gluconate versus minocycline hydrochloride
in the treatment of inflammatory acne vulgaris. Dermatology
2001;203:135-140.
Ek Tedaviler
Kimyasal Peeling
Hafif orta kimyasal peeling akne skarlarý ve akne sonrasý
geliþen hiperpigmentsayonun tedavisinde faydalýdýr.5 Bu
tedavi ancak akne kontrol altýna alýndýktan sonra kullanýlabilir.
Peeling için kullanýlan maddeler alfa hidroksi asitler (glikolik
asit), salisilik asit ve triklorasetik asitir.1,4,5 Salisilik asit, ayný
zamanda antiinflamatuvar etkiye de sahiptir. Salisilik asit,
yaðda çözünür ve yað dolu foliküllere, suda çözünebilen
glikolik asite göre daha iyi penetre olur.1,4
Komedon Temizleme/Elektrokoter
Komedonlarýn boþaltýlmasý iþlemi hýzlý sonuç alýndýðý için
hastayý mutlu eder. Kapalý komedonlarýn boþaltýlmasý sýrasýnda
lokal anestezi gerekebilir. Ýðne uçlu koter veya lazerle açýlan
küçük bir delik komedon baþaltmak için kullanýlabilir. Bu
iþlemlerle birlikte kullanýlan topikal retinoidler de yeni
komedonlarýn geliþmesini önleyecek ve mevcut komedonlarý
da azaltacaktýr.1 Açýk komedonlar folikül açýldýktan sonra
çevresine yapýlan basý ile boþaltýlýr. Makrokomedonlar oral
veya topikal retinoid tedavisine pek cevap vermez bu durumda
anestezi altýnda bunlarýn boþaltýlmasý çok faydalýdýr.2
Fotodinamik Tedavi
Akne tedavisinde çok önemli olduðuna inanýlan ultraviyolenin
sadece kýsa süreli hýzlý etki ettiði, uzun süreli kullanýmýnýn
(özellikle UVA) komedojenezis ve deri hasarýna neden olduðu
2004/4
gösterilmiþtir. Fototerapi, P acnes i hedef alýr. Hafif-orta
derecede aknesi olan hastalarda sýnýrlý dalga boylu ýþýnlar
örneðin mavi ýþýk (415 nm), karýþýk mavi ve kýrmýzý ýþýk (415
ve 660nm) 4-12 haftada akne lezyonlarýný azaltmaktadýr.6
Kortikosteroidler
Güçlü topikal kortikosteroidlerin kullanýmý potansiyel yan
etkilerinden (atrofi, papülopüstüler alevlenme, perioral
dermatit, streoid rozasesi, rebound dermatit) dolayý sýnýrlýdýr.1,7
kýsa süreli kullanýmý (7-10 gün) þiddeli aknede özellikle akne
konglobata, akne fulminansta faydalýdýr. Topikal steroidler,
oral izotretinoin tedavisi sonrasý oluþan piyojenik granulom
benzeri lezyonlarýn tedavisinde de kullanýlýr.1
atrofik skar riski vardýr. Bunu önlemek için kortikosteroid
lezyonun tam merkezine ve eritemli alan beyazlaþana kadar
verilmelidir.1
Kaynaklar
Dermatol 2003;49:1-37.
2. Thomson KF, Goulden V, Sheehan-Dare R, Cunliffe WJ. Light
cautery of macrocomedonesunder general anesthesia. Br J
Dermatol 1999;141:595-596.
Oral kortikosteroidler þiddetli akne tedavisinde inflamatuvar
lezyonlarýn sayýsýný hýzla azaltmak için tercih edilir. Püstüler
ve hemorajik lezyonlarýn azalmasý aðrýyý da azaltýr. Oral
steroidler akne fulminans tedavisinde de oral antibiyotiklerle
kombine edilerek kullanýlýr. Gerileme olunca tedaviye oral
izotretinoinle devam edilir. Oral steroid tedavisi adrenal
hiperplazili hastalarda da faydalýdýr.7
Ýnralezyonel steroid tedavisi 2 haftadan daha kýsa sürede
oluþan büyük inflamatuvar lezyonlarda faydalýdýr, ancak
4. Dreno B. Acne: physical treatment. Clin dermatol 2004;22:429433.
5. Ditre CM. glycolic acid peels. Dermatol Ther 2000;13:165-172.
6. Cunliffe WJ, Goulden V. Phototherapy and acne vulgaris. Br J
Dermatol 2000;142:973-978.
229

Güncel Akne Tedavisi

Transkript

Benzer belgeler

kutanöz b hücreli lenfomalar

Dosyayı İndirin - çocuk göğüs hastalıkları derneği

GENEL CERRAHİ ORTOPEDİ NÖROLOJİ (BEYİN VE SİNİR

PDF - International Journal of Hematology and Oncology