prusıas medıcal journal

Mıstık S.
DERLEME
MAKALE
Diagnosis and Treatment of Hypertension: which
Method to use for Blood Pressure
Selçuk Mıstık
Erciyes
Üniversitesi
Tıp
Fakültesi, Aile Hekimliği
Anabilim Dalı, 38039-Kayseri
1
ABSTRACT
Office blood pressure measurement is usually used for the diagnosis and
following the treatment of hypertension. Recent studies showed us that
home blood pressure measurements and ambulatory blood pressure
measurements are more useful than office blood pressure measurements.
Keywords: Blood Pressure, Ambulatory Blood Pressure, Hypertension
Yazışma adresi:
Prof. Dr. Selçuk Mıstık
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği Anabilim Dalı
38039-Kayseri
E-mail: [email protected]
Geliş Tarihi: 30.03.2016
Kabul Tarihi: 15.04.2016
Hipertansiyon Tanı ve Tedavisi: Kan Basıncını
Hangi Yöntemle Ölçmeli
Prusias Medical Journal
Prusias Tıp Dergisi
e-ISSN 2459–0681
[email protected]
www.prusiasacademic.com
ÖZET
Hipertansiyonun tanı ve tedavi takibinde genellikle klinik kan basıncı
ölçümleri kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar evde kendi
kendine kan basıncı ölçümleri ve 24 saatlik kan basıncı ölçümlerinin
klinik ölçümlere göre daha yararlı olduğu yönündedir.
Anahtar Kelimeler: Kan Basıncı, Ambulatuvar Kan Basıncı,
Hipertansiyon
Prusias Medical Journal 2016;1(1):37-41
37
Mıstık S.
GİRİŞ
Hangi Yöntemle Kan Basıncı Ölçmeli
Hipertansiyon tanısının konulması için
halen kullanılmakta olan yöntem, tanı koyma sınırı
olarak belirlenen 140/90 mmHg değeri ve üzerinde
kan basıncı değerlerinin tarif edilen uygun ölçüm
koşullarında elde edilmesi halinde klinikte doktor
tarafından
yapılan
ölçüm
esas
alınarak
yapılmaktadır. Doktorun muayene sırasında yaptığı
ölçümün esas alınması dışında halen kullanılmakta
olan yöntemler ise evde bir haftada günde iki
defadan 14 ölçüm yapılıp bunların ilk gün
ölçümleri dışındakilerin aritmetik ortalamalarının
alınıp hesaplama yapılması ve 24 saatlik izlemle
kan basıncı ölçümlerinin yapıldığı (ambulatuvar
[ayaktan] kan basıncı ölçümü) ile kan basıncı
yüksekliğinin tespit edilmesidir. Pratik uygulamada
bilinen konu doktorun muayene sırasında yaptığı
ölçümün evde hastanın kendi kendine yaptığı
ölçümler ve 24 saatlik ölçümlere göre daha yüksek
olduğudur.
Bu
makalenin
kapsamında
hipertansiyon
tanı
ve
tedavisinin
yönlendirilmesinde kullanılan kan basıncı ölçüm
yöntemleri ile ilgili araştırmalarda kan basıncı
ölçüm yöntemleri konusunda yapılan öneriler
incelenecektir.
Kan basıncı ölçüm yöntemiyle ilgili
çalışmalar
1992 yılında yapılan bir çalışmada tedavi
altındaki hipertansif hastalarda kalsiyum kanal
antagonisti ve beta blokör kullanılan çalışmada,
klinik ayaktan 24 saat izlem ve kendi kendine kan
basıncı ölçümü arasında iyi uyum tespit edilmiş
olmakla birlikte bazı hastalarda üç yöntem arasında
bariz bireysel farklılıklar tespit edilmiştir (1).
Silazaprilleatenololün karşılaştırıldığı bir
çalışmada üç kan basıncı kayıt yönteminin (evde
kan basıncı ölçümü ve 24 saatlik ambulatuvar kayıt
ve ofis ölçümleri) karşılaştırılması yapılmış. Elde
edilen sonuçlara göre ambulatuvar kan basıncı
ölçümleri ofis ölçümlerine göre daha düşük
çıkarken evde kendi kendine yapılan kan basıncı
ölçümleri ise her iki değerin arasında olmuştur.
Ambulatuvar ölçümlerle elde edilen sonuçlarda ofis
ölçümlerine göre ortalama 9 mmHg az olduğu
tespit edilmiştir (2).
İlaç çalışmalarında kan basıncı ölçüm
yöntemleri hakkında yapılan bir çalışmada ilaçların
etkilerini değerlendirmede hem evde ölçüm, hem de
24 saatlik ölçümün ofis ölçümlerine göre daha
üstün olduğu belirtilmiştir (3). 1998 yılında yapılan
bir çalışmada hipertansiyonlu hastalarda klinikte
doktor tarafından yapılan ölçümlerin evde ve 24
saatlik kan basıncı ölçümlerine göre daha yüksek
olduğu tespit edilmiş. Buna karşılık evde ölçüm ile
ambulatuvar (24 saatlik izlem) arasında fark
bulunmamış. Bu çalışmanın sonucu olarak da evde
yapılan kan basıncı ölçümlerinde Dünya Sağlık
Örgütü’nün belirlediği 140/90 mmHg tanım
değerinin yerine ambulatuvar ölçümde olduğu gibi
kesim değeri olarak <135/85 değerinin kullanılması
önerilmiş (4).Yine aynı yıl Portekiz’de yapılan bir
çalışmada yine kan basıncı değerlendirmesinde
kullanılan üç yöntem olan ofis ölçümü, evde kan
basıncı ölçümü ve 24 saatlik kan basıncı
ölçümünün birbirleri ile karşılaştırmaları yapılmış.
Çalışmanın sonunda evde yapılan kan basıncı
ölçümünün sol ventrikül kitle indeksi ile ofiste
yapılan ölçümlere göre daha iyi ilişkisinin olduğu
bulunmuştur (5).
1999 yılında ayaktan kan basıncı ölçümü
hakkında yapılan bir çalışmada kan basıncının
klinikte yüksek bulunduğu hastalarda 24 saatlik kan
basıncı ölçümleri ya da eşdeğer yöntemler
önerilmiş. Yapılan ölçümün beyaz önlük
hipertansiyonu olup olmadığını ortaya çıkarmada
rutin olarak kullanılması önerilmiştir. Uzun
dönemde bu uygulamanın maliyet etkinliği
hakkında daha iyi bilgi elde edilebileceği
belirtilmiştir (6).
Adölesanlarda yapılan bir çalışmada kan
basıncının normal yollarla izleminin yerine 24
saatlik ölçümlerin daha iyi izlem sağladığı
belirtilmiştir.
Bu
çalışmanın
ilerletilerek
çocukluktan adölesan döneme kadar 24 saatlik
izlemlerin yapılması gerekliliği belirtilmiştir (7).
2002 yılında yapılan bir çalışmada yaşam tarzı
değişiklikleri ile oluşan küçük kan basıncı
değişikliklerinin 24 saatlik kan basıncı izlemi ve
evde kan basıncı ölçme yöntemleri ile tespit
edilebildiği belirtilmiştir (8).Yine aynı yıl yapılan
bir çalışmada 24 saatlik kan basıncı ölçümü ile
beyaz önlük hipertansiyonuna bağlı maliyetin
azaltılabileceği belirtilmiş. Ayrıca bu uygulamanın
kan basıncı kontrolünün suboptimal olduğu
bireylerde maliyet artışı yapabileceği belirtilmiş.
Evde kendi kendine kan basıncı ölçümü ile ise hem
doktor muayenesi sayısını azalttığı, hem de kan
basıncı kontrolünü iyileştirdiği belirtilmiştir. İleride
24 saatlik ölçümün tanı için kullanılacağı ve evde
kendi kendine ölçümün de takipte kullanılacağı
belirtilmiştir (9). İrbesartan ve valsartanın 24 saatlik
kan basıncı ölçümü yapılarak karşılaştırıldığı bir
çalışmada gerek diyastolik gerekse de sistolik kan
basıncı düşme değerlerine göre irbesartanın daha
etkili olduğu yönünde bilgiler elde edilmiştir (10).
Beyaz
önlük hipertansiyonu tanısı
koymada evde kendi kendine ölçümün 24 saatlik
ölçüme alternatif olup olmayacağı araştırılmış.
Toplam 247 hastada yapılan çalışmada ortalama
değerler klinikte ölçümde 155.4/100.0, evde
ölçümde 143.1/91.5 ve 24 saatik kan basıncı
ölçümünde 148.1/95.0 mmHg olarak bulunmuştur.
Bu sonuçlara göre evde kan basıncı ölçümü tarama
için önerilmiş, 24 saatlik ölçümün ise daha iyi
prognostik doğruluğu olduğu belirtilmiştir (11). Bir
yıl boyunca evde kan basıncı ölçümleri ile izlem
yapılan bir çalışmada, izlem kaybının daha çok
hafta sonunda olduğu belirlenmiş. Çalışma
38
Prusias Medical Journal 2016;1(1):37-41
Mıstık S.
grubunun yarısı bir yılın sonunda kan basıncı
ölçümüne devam etmeye istekliymiş. Çaşılmanın
ilk ayında uç kan basıncı ölçüm değerleri önemli
derecede düşmüş (12). Dört antihipertansif ilacın
etkinliğinin değerlendirildiği bir çalışmada evde
kendi kendine yapılan kan basıncı ölçümleri
kullanılmıştır (13).
Japonya’da yapılan bir çalışmada sabah ve
akşam evde yapılan ölçümlerle maskeli kontrol
edilmemiş ve tedavi altındaki beyaz önlük
hipertansiyonu prevalansı belirlenmiş. Çalışma
3300 esansiyel hipetansiyon hastasında yapılmış.
Klinikte kan basıncı ölçümü iki muayenede dört
ölçüm şeklinde yapılmış. Hastalar evde kan basıncı
ölçümlerini sabah ve akşam yapmışlar. Evde
yapılan üç sabah ve akşam ölçümünün ortalaması
alınmış. Evde ortalama sistolik/diyastolik kan
basıncı 136.8/79.3 mmHg iken klinikte 142.8/80.6
mmHg olarak bulunmuş. Hastaların 758’inde evde
ölçüm ve klinik ölçümlerine göre hipertansiyon
kontrol altındaymış. Hastaların 640’ında tedavi
edilmiş beyaz önlük hipertansiyonu tespit edilmiş
(14).
Son on yılın çalışmalrına geldiğimizde,
Finlandiya’da yapılan bir çalışmada klinik ve evde
yapılan kan basıncı ölçümlerinin uyumu
değerlendirilmiş. Çalışmada 45-74 yaş arasındaki
2051 hipertansiyon hastası dahil edilmiş. Yüksek
kan basıncı değeri olarak klnikte 140/90 mmHg,
evde yapılan ölçümlerde ise 135/85 mmHg alınmış.
Tanılardaki uyum %75.2 olarak tespit edilmiş.
Hipertansiyon prevalansı %48.8 iken evde %42.5
olarak çıkmış; klinikte daha fazla hipertansiyon
bulunmuş. Hipertansiyon kontrol oranları ise
%28.7’ye karşı %32.8 olarak çıkmış (15).
Fransa’da yapılan bir çalışmada 35 yaşın üzerindeki
Fransız nüfusunun %19’unun evde kan basıncı
ölçüm cihazının olduğu belirtilmiş. Tedavi
altındakilerde bu oran %36 iken toplumun geri
kalanında oran ise %11 olarak bulunmuş. 2006
yılında 6 milyon kan basıncı ölçüm cihazı
bulunurken 2004 yılına göre 2 milyon cihaz artışı
tespit edilmiş (16).
Hollanda’da 2007 yılında yapılan bir
çalışmada bir yıl boyunca evde kendi kendine kan
basıncı ölçümü yaptırılan hastalarda daha az ilaç
ihtiyacı olduğu tespit edilmiş (17). Yirmidört
saatlik kan basıncı ölçümü ve evde kan basıncı
ölçümü ile klinikte yapılan kan basıncı ölçümleri
karşılaştırıldığında hedef organ hasarı ve
kardiyovasküler olay riskinin varlığını tespit
etmede, 24 saatlik ve evde ölçümlerin daha iyi
olduğunun belirtildiği bir çalışmada, ortalama kan
basıncı düzeyleri 142/82 mmHg (klinik), 135.5/77
mmHg (evde) ve 128/76 (24 saatlik ölçüm) olarak
çıkmış (18).
Evde kan basıncı ölçümünün kan basıncı
kontrolü üzerine etkisini araştıran bir çalışmada
yapılan 12 aylık takipte kan basıncı kontrolü
açısından fark tespit edilememiştir (19). Başka bir
çalışmada, sabah hipertansiyonunu tespit etmede
evde kendi kendine ölçüm ve 24 saatlik kan basıncı
ölçüm yöntemleri kullanılmış ve birbirine benzer
sonuçlar elde edildiğinden her iki yöntemin de
sabah
hipertansiyonunu
tespit
etmede
kullanılabileceği belirtilmiştir (20). 2011 yılında
yapılan bir derlemede evde kan basıncı ölçümünün
hipertansiyon yönetimindeki yerine değinilerek
bunun klinik pratiğn bir parçası olup olmayacağına
değinilmiştir. Burada evde kan basıncı ölçümünün
hipertansiyon tedavisinde değerli bir kaynak
olabileceği belirtilmiştir. Bazı gelişmiş ülkelerde,
hipertansiyon hastası olan evlerin yarısından
çoğunda evde kan basıncı ölçüm cihazının olduğu
da belirtilmiştir. Bu uygulamanın umut verici
olduğu belirtililrken gerçek değerinin göstermek
için daha fazla çalışma yapılması gerekliliği ifade
edilmiştir (21).
Yoğun ve orta dozda antihipertansif
verilen bir çalışmada gruplar arasında istatistiksel
olarak anlamlı farklılık sadece 24 saatlik izlem
grubunda bulunmuştur. Bu nedenle ilaçla tedavi
gruplarının etkinliğinin değerlendirilmesinde 24
saatlik ölçüm önerilmiştir (22). Çin’de 200 hastada
yapılan çalışmada klinik ve evde ölçülen kan
basıncı değerlendirilmiş. Klinikte ölçülen kan
basıncı evde ölçülenden daha yüksek olarak
bulunmuş. Hipertansiyon tanısının konulmasında
klinik ölçümle evde ölçüm arasındaki uyum orta
derecede bulunmuş. Evde ölçümün gerçek kan
basıncı değerini daha iyi yansıtacağından klinik
uygulamada evde ölçümün kullanılmasının teşvik
edilmesi önerilmiş (23). Diğer bir çalışmada, sabah
hipertansiyonu tanısında klinik ölçüm, evde ölçüm
ve ayaktan kan basıncı ölçümleri kullanılmış.
Klinik kan basıncı ölçümünün sabah hipertansiyonu
tanısı için kullanılabileceği belirtilmiş (24).
2012 yılında yapılan bir meta-analizde 24
saatlik, evde ölçüm ve klinikte kan basıncı ölçümü
ile sol ventrikül kitle indeksine göre organ hasarı
değerlendirildiğinde, klinik ölçümüne göre evde
ölçüm ve 24 saatlik ölçüm daha üstün olarak
bulunmuş (25). 2013 yılında hazırlanan bir raporda
ambulatuvar kan basıncı ölçümünün gerçek
hipertansiyon tanısında yeni altın standart olarak
kullanılması gerektiği belirtilmiştir. Bu öneriler
İspanya ve Romanya’dan birçok dernek adına
yapılmıştır (26). 2014 yılında yapılan bir çalışmada
evde kan basıncı ölçümü klinik ölçüm ile birlikte
ayaktan kan basıncı ölçümüne göre daha az
maliyetli olarak hesaplanmıştır (27).
2014 yılında yapılan bir derlemede ayaktan
kan
basıncı
ölçümünün
uzun
dönem
kardiyovasküler sonuçları klinik ölçüme göre daha
iyi gösterdiği belirtilmiştir (28). Ayaktan kan
basıncı ölçümü ile evde kan basıncı ölçümünü
karşılaştıran başka bir derlemede, hipertansiyonun
tanı ve tedavisinin genellikle klinik ortamda alınan
kan basıncı ölçümleri esas alınarak yapıldığı
belirtilmiştir. Klinik ortamda yapılan kan basıncı
39
Prusias Medical Journal 2016;1(1):37-41
Mıstık S.
ölçümünün dışarıda ölçülenden kayda değer şekilde
farklı olacağı belirtilmiş. Birkaç onyıllık zaman
içerisinde iki farklı yöntem, ayaktan kan basıncı
ölçümü ve evde kan basıncı ölçümü kullanımı
önerilmektedir.
Klinik
ölçümlere
göre
kardiyovasküler hastalıklarla diğer iki yöntem daha
güçlü ilişkili bulunmuş. Buradaki sorun bu
yöntemlerden hangisinin kardiyovasküler hastalığı
tahmin etmede daha iyi olduğuna ve bunların ne
zaman kullanılacaklarına karar vermektedir (29).
Hipertansiyon tedavisi alan 200 hastada
tedavi kararı vermede ayaktan kan basıncı ölçümü
ve evde kan basıncı ölçümü yapılmış. Hastalardan
elde edilen sonuçlarda ayaktan kan basıncı
ölçümünde gündüz sistolik kan basıncı ortalamaları
136±16 mm/Hg olarak bulunurken bu değer evde
kan basıncı ölçümünde 136±15 olarak bulunmuş.
Diyastolik kan basınçları için ölçüm sonuçları
ayaktan kan basıncı ölçümünde 83±12 ve evde kan
basıncı ölçümünde ise 81±90 olarak bulunmuş. Her
iki yöntem de tansiyonun 68 hastada kontrol altında
olup 90 hastada ise kontrol edilmemiş olduğunu
ortaya çıkarmıştır. Hipertansiyonda düzgün
kontrolü belirlemede uyum oranı %79 olarak
bulunmuş. Ayaktan kan basıncı ölçümü sonuçlarına
göre daha fazla hastanın tedavi değişikliğine
ihtiyacı olmuş (30).
Ayaktan kan basıncı ölçümü, evde kan
basıncı ölçümü ve klinikte (ofis) kan basıncı
ölçümlerinin karşılaştırılması amaçlanmış. Kan
basıncı ölçümleri 24 saatlik ayaktan kan basıncı
ölçümü, 28 evde kan basıncı ölçümü (iki sabah iki
akşam olmak üzere ardışık 7 gün) ve dört ayrı
muayenede toplam 8 ofis (klinik) ölçümü yapılmış.
Değişik yöntemlerle yapılan kan basıncı
ölçümlerinin birbiri ile zayıf ilişkili olduğu
sonucuna varılmış (31).
Sonuç olarak, yukarıdaki çalışmalarda da
görüldüğü gibi, aile hekimlerine hipertansiyon
tanısı ve tedavisinin takibinde evde kendi kendine
kan basıncı ölçümleri yaptırmaları ve mümkünse 24
saatlik kan basıncı ölçümü yapmaları tavsiye
edilebilir.
KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Mengden T, Binswanger B, Weisser B, Vetter W. An evaluation of self-measuredbloodpressure in a
studywith a calcium-channel antagonist versus a beta-blocker. Am J Hypertens. 1992;5(3):154-60.
Schubiger JL, Wohler D, Grüne S, et al. [Arehomebloodpressuremeasurementsand 24-hour
ambulatoryrecordingssuperiortoofficemeasurements? Comparison of 3 bloodpressurerecordingmethods in a
study of cilazaprilversusatenolol]. Schweiz Rundsch Med Prax. 1993;82(20):587-92.
Mengden T, Weisser B, Vetter W. Ambulatory 24-hour bloodpressureversus self-measuredbloodpressure in
pharmacologictrials. J Cardiovasc Pharmacol. 1994;24 Suppl 2:S20-5.
Mengden T, Schwartzkopff B, Strauer BE.What is the value of home (self) blood pressure monitoring in
patients with hypertensive heart disease? Am J Hypertens. 1998;11(7):813-9.
Gomes MA, Pierin AM, Segre CA, MionJúnior D. [Home blood pressure measurement and ambulatory
blood pressure measurement versus office blood pressure measurement]. Arq Bras Cardiol. 1998;71(4):5815.
Staessen JA, Beilin L, Parati G, Waeber B, White W. Taskforce IV: Clinical use of ambulatory blood
pressure monitoring. Participants of the 1999 Consensus Conference on Ambulatory Blood Pressure
Monitoring. Blood Press Monit. 1999;4(6):319-31.
O'Sullivan JJ, Derrick G, Foxall RJ.Tracking of 24-hour and casual blood pressure: a 1-year follow-up study
in adolescents. J Hypertens. 2000;18(9):1193-6.
Kawano Y. Role of blood pressure monitoring in non-pharmacological management of hypertension. Blood
2002;7(1):51-4.
Pickering T. Future developments in ambulatory blood pressure monitoring and self-blood pressure
monitoring in clinical practice. Blood Press Monit. 2002;7(1):21-5.
Mancia G, Korlipara K, vanRossum P, Villa G, Silvert B. An ambulatory blood pressure monitoring study
of the comparative antihypertensive efficacy of two angiotensin II receptor antagonists, irbesartan and
valsartan. Blood Press Monit. 2002;7(2):135-42.
Hond ED, Celis H, Fagard R, et al; THOP investigators. Self-measured versus ambulatory blood pressure in
the diagnosis of hypertension. J Hypertens. 2003;21(4):717-22.
Port K, Palm K, Viigimaa M. Daily usage and efficiency of remote home monitoring in hypertensive
patients over a one-year period. J Telemed Telecare. 2005;11 Suppl1:34-6.
Nishimura T, Hashimoto J, Ohkubo T, et al. Efficacy and duration of action of the four selective angiotensin
II subtype 1 receptor blockers, losartan, candesartan, valsartan and telmisartan, in patients with essential
hypertension determined by home blood pressure measurements. Clin Exp Hypertens. 2005;27(6):477-89.
Obara T, Ohkubo T, Kikuya M, et al; J-HOME Study Group. Prevalence of masked uncontrolled and treated
white-coat hypertension defined according to the average of morning and evening home blood pressure
40
Prusias Medical Journal 2016;1(1):37-41
Mıstık S.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
value: from the Japan Home versus Office Measurement Evaluation Study. Blood Press Monit.
2005;10(6):311-6.
Niiranen TJ, Jula AM, Kantola IM, Reunanen A. Comparison of agreement between clinic and homemeasured blood pressure in the Finnish population: theFinn-HOMEStudy. J Hypertens. 2006;24(8):1549-55.
Herpin D, Mourad JJ, Postel-Vinay N, Pannier B, Vaïsse B, Girerd X; Comité Français de Luttecontrel'
Hypertension Artérielle. [Number and use of home blood pressure devices in France in 2004 and 2006
(FLAHS 2006)]. Arch Mal Coeur Vaiss. 2007;100(8):620-4.
Verberk WJ, Kroon AA, Lenders JW, et al. Home Versus Office Measurement, Reduction of Unnecessary
Treatment Study Investigators. Self-measurement of blood pressure at home reduces the need for
antihypertensive drugs: a randomized, controlled trial. Hypertension. 2007 Dec;50(6):1019-25. Epub 2007
Oct 15.
Gaborieau V, Delarche N, Gosse P. Ambulatory blood pressure monitoring versus self-measurement of
blood pressure at home: correlation with target organ damage. J Hypertens. 2008;26(10):1919-27.
Godwin M, Lam M, Birtwhistle R, Delva D, Seguin R, Casson I, MacDonald S. A primary care pragmatic
cluster randomized trial of the use of home blood pressure monitoring on blood pressure levels in
hypertensive patients with above target blood pressure. FamPract. 2010;27(2):135-42.
Stergiou GS, Nasothimiou EG, Roussias LG. Morning hypertension assessed by home or ambulatory
monitoring: different aspects of the same phenomenon? J Hypertens. 2010;28(9):1846-53.
Krakoff LR. Home blood pressure for the management of hypertension: will it become the new standard of
practice? Expert Rev Cardiovasc Ther. 2011;9(6):745-51.
Giles TD, Oparil S, Ofili EO, et al. The role of ambulatory blood pressure monitoring compared with clinic
and home blood pressure measures in evaluating moderate versus intensive treatment of hypertension with
amlodipine /valsartan for patients uncontrolled on angiotensin receptor blocker monotherapy. Blood Press
Monit. 2011;16(2):87-95.
Wang W, Xie JX, Liu L, et al. Agreement comparison between home and clinic blood pressure
measurements in 200 Chinese participants. Blood Press Monit. 2011;16(6):277-81.
Andreadis EA, Angelopoulos ET, Tsakanikas AP, Agaliotis GD, Kravvariti SD, Mousoulis GP. Automated
office versus home measurement of blood pressure in the assessment of morning hypertension. Blood Press
Monit. 2012;17(1):24-34.
Bliziotis IA, Destounis A, Stergiou GS. Home versus ambulatory and office blood pressure in predicting
target organ damage in hypertension: a systematic review and meta-analysis. J Hypertens. 2012;30(7):128999.
Hermida RC, Smolensky MH, Ayala DE, et al. [2013 Ambulatory blood pressure monitoring
recommendations for the diagnosis of adult hypertension, assessment of cardiovascular and other
hypertension-associated risk, and attainment of therapeutic goals (summary). Joint recommendations from
the International Society for Chronobiology (ISC), American Association of Medical Chronobiology and
Chronotherapeutics (AAMCC), Spanish Society of Applied Chronobiology, Chronotherapy, and Vascular
Risk (SECAC), Spanish Society of Atherosclerosis (SEA), and Romanian Society of Internal Medicine
(RSIM)].ClinInvestigArterioscler. 2013;25(2):74-82.
Boubouchairopoulou N, Karpettas N, Athanasakis K, et al. Cost estimation of hypertension management
based on homebloodpressuremonitoringaloneorcombinedofficeandambulatorybloodpressuremeasurements.J
AmSocHypertens. 2014;8(10):732-8.
Piper MA, Evans CV, Burda BU, Margolis KL, O’Connor E, Smith N, Webber E, Perdue LA, Bigler KD,
Whitlock EP. Screening for High Blood Pressure in Adults: A Systematic Evidence Review for the U.S.
Preventive Services Task Force [Internet]. Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality
(US); 2014 Dec. Report No.: 13-05194-EF-1.
Shimbo D, Abdalla M, Falzon L, Townsend RR, Muntner P. Role of Ambulatory and Home Blood Pressure
Monitoring in Clinical Practice: A Narrative Review. Ann Intern Med. 2015;163(9):691-700.
Paolasso JA, Crespo F, Arias V, Moreyra EA, Volmaro A, Orías M, Moreyra E Jr. Clinical practice of
ambulatory versus home blood pressure monitoring in hypertensive patients. Blood Press Monit.
2015;20(6):303-9.
Juhanoja E, Niiranen TJ, Johansson JK, Puukka PJ, Jula AM. 3D.09: Agreement between Ambulatory,
Home And Office Blood Pressure Variability. J Hypertens. 2015;33 Suppl 1:e42-3.
41
Prusias Medical Journal 2016;1(1):37-41