6.Sayı - Artvin Çoruh Üniversitesi
Transkript
6.Sayı - Artvin Çoruh Üniversitesi
EDİTÖRDEN... Artvin Çoruh Üniversitesi olarak yaklaşık 2 yıldır yayınını devam ettirdiğimiz Artvin Kampüs’ün 6. sayısına başlarken siz değerli okurlarımızı en içten saygı ve sevgilerimle selamlıyorum. Dergimizin bundan önceki sayılarında Editör olarak gösterdiği özverili ve titiz çalışmasıyla derginin sizlere ulaşmasını sağlayan Sayın Aziz Yiğit’e Artvin Çoruh Üniversitesi adına gönülden teşekkür ediyorum. Sayın Yiğit’ten devraldığım editörlük görevini, Üniversitemizin dinamik yapısına uygun biçimde ve Üniversitemize yakışır bir sorumlulukla yürüteceğimi belirtmek isterim. Her yeni dergi bizleri size yaklaştırdığı gibi, sizleri de bize yaklaştırıyor. Genç ve dinamik Üniversitemizde yaşanan hızlı gelişmeler, eğitim-öğretim alanında ve bilimsel alanda yaşanan yenilikler ve ilerlemeler ile üniversitemizin bina, tesis ve eğitim altyapısının nitelik ve nicelik olarak hızlı yükselişi, bizim, tüm bunları her fırsatta sizlere anlatma sevincini ve gururunu sizlerle paylaşma isteğimizi daha da arttırıyor. Anlattıkça sizlere daha bir yakınlaştığımızı hissediyoruz. Bölgemizin bu değerli çiçeğini, Üniversitemizi hep birlikte, el ele büyüttüğümüzü, bundan sonra da yine sizlerle birlikte hep birlikte daha da büyüteceğimizi biliyoruz. Bu Bülten, yöneticisi, akademisyeni, idari personeli, öğrencisi, paydaşları ve Artvinlisi ile Artvin Çoruh Üniversitesi’ne gönül veren herkesin ortak sesi olabilmesi amacıyla hazırlanıp yayımlanıyor. Bu çerçevede, saydığımız tüm bu grupları yakından ilgilendiren gelişmelerin tamamını, eksiksiz biçimde siz okuyucularla paylaşmayı hedefliyoruz. Ancak, yukarıda da bahsettiğimiz üzere, henüz genç ve bir o kadar da dinamik olan Üniversitemizde yaşanan gelişmelerin tamamını sizlere duyurmak mümkün olamıyor. Bizler de bu gelişmeler içinden bizi sizlere en iyi anlatacak olanları, en fazla bilgiyi size aktarabileceğimiz ve en çok ilgiyi uyandırabi- lecek nitelikte gördüğümüz haberleri seçerek içeriğimizi oluşturuyoruz. Dönem olarak, üniversiteler bakımından bahar ve kış dönemleriyle kıyaslandığında pek çok yönüyle daha az faaliyetin gerçekleştirildiği yaz aylarına rastlayan bu sayımızın periyodu uzatıldı ve bir yandan geçtiğimiz akademik yılın mezuniyeti haber yapılırken yeni akademik yıl açılışı da beklenerek yeni dönemin ilk faaliyetleri de bu sayıya eklendi. Bu çerçevede, Artvinlilerin ve Türkiye’nin dört bir tarafından ailelerin ve misafirlerin katıldığı mezuniyet coşkusu, bu sayımızın haberleri arasında yer alıyor. Yine, üniversite olarak çok önemsediğimiz ve hem Üniversitemize hem de Artvin’e pek çok yönden önemli katkılar sağlayacağını düşündüğümüz Bitki Müzesi projemize ilişkin merak edilenler ve yaşanan gelişmeler de iç sayfalarımızda sizlere aktarılıyor. Bu sayımızın en önemli konularının başında şüphesiz ki “canlı doğal kaynaklar kaçakçılığı” geliyor. Hem bitki hem de kelebek ve böcek kaçakçılığı, kaçakçılığın sebep ve yöntemleri, bunun türlerin geleceğine etkisi ve benzeri başlıklarda Üniversitemizin iki değerli öğretim üyesi tarafından verilen bilgiler ışığında hazırlanan dosya haberlerimizle tüm okuyucularımızın dikkatini bu konuya çekmeye çalıştık. Diğer bilimsel toplantılar, Bahar Şenlikleri, öğrenci topluluklarının faaliyetleri, okulumuzun fiziki altyapısında gerçekleşen ilerlemelere ilişkin haberler ve bir başka dosya haber olan akciğer kanserine ilişkin makale ise dergimizde yer alan diğer konular. Bu yeni dönemde de sizlere “merhaba” diyebiliyor olmanın derin mutluluğunu yaşadığımı bildirmek isterim. Editörü olduğum bu Bültenin hazırlanmasında emeği geçen tüm arkadaşlarım ve Üniversitem adına selam ve saygılarımı sunuyorum. Prof. Dr. Aydın TÜFEKÇİOĞLU Editör R E L İ K E D N İ İÇ DOSYA ////////// hdit Altında// Te Geleceğimiz //////// 4 ////////////// //////////// ////////////// / 12 ////////////// // // // // // // LAR / 16 ////////////// KONFERANS ////////////// ////////////// // // // // // // / // ş/ // kı a // B akın 20 r/ //////////// Gökyüzüne Y ////////////// zı Hemşirele // a // lm // O // a // zs // a // ın Olm 23 //////////// Halk Sağlığın ////////////// ////////////// // // / / // u // n // ru // o S // k // Ahla 24 //////////// Modernite ve ////////////// runlar//////// o // S // r // ze // n e // B // r // fyala ////////////// Benzer Coğra ugünü//////// B ve ü n ü D anın Ağaçlandırm //// 26 ////////////// // // // // // // seri////////// MAKALE : Akciğer Kan lık a st a H ir B k Önlenebilece //////// 32 ////////////// // // // // // // lım////////// DIŞ İLİŞKİLER itesini Tanıya rs e iv n Ü ji lo Brno Tekno KÜNYE EDİTÖR ĞLU ın TÜFEKÇİO Prof. Dr. Ayd Y AYIN BİLGİSİ 1 1 0 2 s o st SAYI: 6 / Ağu 0 0 1.0 Baskı Adedi: i 1 1 ib 0 h 2 a : nS Baskı Yılı esi Adına Yayı it rs e iv n Ü h Artvin Çoru t DUMAN e m h e M r. D Prof. ///////// 34 ////////////// // // // // // // //////////// //////// 36 ÖĞRE ////////////// ////////////// k/ // n // re // a g // n // e R // //////// 37 ////////////// Bu Bahar da ////////////// ////////////// // // // // // // / l/ // u // b // n rtıyor/////// //////// 38 4 Günde İsta Sayısı Hızla A ////////////// // ın n // rı // a // kl // lu // lu //////////// /////// 38 Öğrenci Top ////////////// inletisi//////// D // // iir // Ş // n e // d // iz // /////// 39 //////////// Öğrencilerim ////////////// nü Boyadık// ü // ğ // ö // G i // n // ri e // Y // //////////// Kafkasör’ün Gezi////////// ik kn e T a n jı Deriner Bara / 40 ////////////// // // // // // // //////////// MİZDEN 44 ////////////// ////////////// ÜNİVERSİTE // // // // // // // // / z/ // // ru // Kuruyo //////////// / 49 Bitki Müzesi şkusu//////// ////////////// o // C t // e // iy // n // zu // e de M //////////// // 50 Üniversitemiz ni/ //////////// ////////////// re ö // T // a // m // la // ğ // a şak B 51 //////////// Arhavi’de Ku ////////////// ////////////// // // // // // // // r/ o // liy // iş // Gen //////////// / 52 Eğitim Ağımız ////////////// ////////////// // // // // // // // // // // a // in Yeni B 54 ////////////// Yeni Dönem tliliği////////// itesi////////// ke rs e re iv a n H l Ü e h n o ru n Ço yları Pers / 56 Basında Artvi uz, Ağustos A ////////////// m // m // e T // , // n // ra // zi s, Ha ////////////// 2011 Yılı Mayı ////////////// // // // // // // ri//// İletişim Bilgile LERİ NCİ ETKİNLİK YAYIN EKİBİ N Bütev DOLGU r ü m Ö r. D f. U Pro ĞAOĞL Zehra EMİNA Yrd. Doç. Dr. EMİREL D h ti a F r. D Yrd. Doç. li KOLOMUÇ A r. D ç. o D . Yrd Kemal GÖZ Yrd. Doç. Dr. n AKSAKAL Öğr. Gör. Tura Rİ agül B. DENE tm a F r. ö G r. ğ Ö TÜFENKÇİ ra m e S r. ö G . Arş RDEM Okt. Özlem E YAZI İŞLERİ İrfan ŞEKER Cüneyt HAS BAŞI Hatice PINAR Dosya CANLI DOĞAL KAYNAKLARIN KAÇIRILMASI, TÜRLERİN GELECEĞİNİ TEHDİT EDİYOR Geleceğimiz Tehdit Altında Dünyada son dönemlerde ortaya çıkan ve gün geçtikçe yaygınlaşan endemik bitki ve yabani hayvan kaçakçılığı, özellikle ender türleri tehdit eden bir yapıya dönüştü. Belli bir bölgedeki ve o bölgeye has bitki ve yabani hayvanların izinsiz toplanarak ülke dışına kaçırılması genel anlamda “canlı doğal kaynaklar kaçakçılığı” olarak isimlendiriliyor. Halkın bu konuda yeterince bilgilendirilmemesi de kaçakçıların ekmeğine yağ sürüyor. Gittikçe küresel bir sorun haline gelen endemik bitki ve yabani hayvan kaçakçılığı ekolojik dengeye zarar veren başlıca unsurlar arasında yer alıyor. Ülkemizde ve özelikle Artvin’de artan bitki ve yabani hayvan kaçakçılığı, kaçakçılığın önlenmesi ve türlerin korunması için alınması gereken tedbirler hakkında farklı uzmanların görüşlerine başvurduk. Uzmanlara göre; sahip olduğu doğal dokusuyla zengin bitki ve yabani hayvan türlerini bünyesinde barındıran Artvin kaçakçıların gözdesi haline geldi. Artvin’deki türlerin geleceği ise yöre insanının elinde. 4 www.artvin.edu.tr Bitkiler Genleri ve Tıbbi İlaç Yapımı İçin Kaçırılıyor E nadir bitkiden; 69’u Küresel Ölçekte Tehlike Altındaki Türler, 130’u Avrupa Ölçeğinde Tehlike Altındaki Türler ve 106 adedi ise Ulusal Ölçekte Nadir Türlerdir. 6 bitki taksonu Bern Sözleşmesine, 17 bitki taksonu ise CITES sözleşmesine tabidir. kolojik dengeye zarar veren başlıca unsurlar arasında yer alan bitki kaçakçılığı, son yıllarda küresel bir sorun haline gelmeye başladı. Ekonomik kazanç elde etmek maksadıyla yasal olmayan yollardan doğadan bitki toplanması “Bitki Kaçakçılığı” olarak adlandırılıyor. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Orman Botaniği Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Özgür Eminağaoğlu Doğu Karadeniz ve Artvin’de son dönemlerde artan bitki kaçakçılığı hakkında önemli bilgiler aktardı. Doç. Dr. Eminağaoğlu bitki kaçakçılığı hakkında aşağıdaki noktalara dikkat çekti: Artvin’in Doğası Cezbediyor Artvin ili dünyanın biyolojik çeşitlilik açısından en zengin ve aynı zamanda tehlike altındaki en önemli 34 karasal ekolojik bölgesinden biridir. Artvin, sahip olduğu 4 önemli bitki alanı, 1 biyosfer rezerv alanı, 2 milli park, 3 tabiatı koruma alanı ve 1 tabiat parkı ile biyolojik çeşitlilik açısından ülkemizin en önemli illerinden biridir. Ayrıca Artvin 1864 bitki türü ile ülkemizde Antalya (2126) ve Doç. Dr. Özgür Eminağaoğlu İstanbul’dan (2048) sonra en fazla bitki taksonuna sahip ildir. Risk Altında Olan Türler Artvin’de 199 adedi endemik ve 106 adedi endemik olmayan nadir bitki olmak üzere toplam 305 adet bitki taksonu risk altındadır. IUCN (International Union for Conservation of Nature- Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) risk kategorilerine göre söz konusu 305 taksonun 15 adedi (14 endemik) CR, 35 adedi (31 endemik) EN, 103 adedi (24 endemik) VU, 96 adedi (77 endemik) LC, 11 adedi (11 endemik) NT ve 45 adedi (24 endemik) DD kategorilerine dahil edilmişlerdir. Endemizm oranı %10.7’dir (172 endemik takson. Artvin’de saptanan 305 Bölgede doğal yayılışa sahip endemik bitkilerden yaklaşık 17 tanesi ismini Artvin ilinden veya Çoruh Nehrinden almışlardır. Bunlar: Alchemilla tiryalensis (Aslan pençesi), Alyssum artvinense (Artvin kuduz otu), Campanula choruhensis (Çoruh çançiçeği), Crocus biflorus subsp artvinensis (Çift çiçekli Artvin safranı), Dianthus artvinensis (Artvin karanfili), Helichrysum artvinense (Artvin solmaz otu), Heracleum sphondylium subsp. artvinense (Çayır tavşancılotu), Hieracium artvinense (Artvin Şahin otu), Hieracium subartvinense (Şahin otu), Linaria genistifolia subsp. artvinensis (Artvin nevruz otu), Paracaryum artvinense (Çarşakotu), Potentilla savvalensis (Şavval beşparmakotu), Saxifraga artvinensis (Artvin gelinteli), Stachys choruhensis (Çoruh tüylü çayırotu), Symphytum savvalense (Şavval kafesotu), Verbascum artvinense (Artvin sığır kuyruğu) ve Viola yusufeliensis (Yusufeli menekşesi). 5 Dosya Ayı üzümü- Likopa (Vaccinium arctostaphyllos) Vargit çiçeği - Çiğdem (Colchicum speciosum) Orman gülü (Rhododendron smirnovii) Artvin zambağı (Lilium ponticum) 6 Artvin’de Bitki Kaçakçılığına Konu Olan Türler Artvin’de kaçakçıların çoğunlukla ilgi gösterdiği türler arasında ters lalelerden Fritillaria latifolia ve F. caucasica, lalelerden Tulipa julia, kardelenlerden Galanthus woronowi ve Galanthus krasnovii, mavi yıldızlardan Scilla sibirica, çiğdemlerden Colchicum speciosum, safranlardan Crocus vallicola, zambaklardan da Lilium ponticum ve Lilium kesselringianum bitki kaçakçılığına konu olmaktadırlar. Bu türlerin kalp ve damar hastalıkları, çocuk felci, Alzheimer ve kanser gibi hastalıkların tedavisinde, içerdikleri etken maddeler nedeniyle de bilimsel amaçlı çalışmalarda kullanıldığı bilinmektedir. Bitki Genleri Üzerinde Bilimsel Çalışmalar Yapılıyor Bir bitkinin gen haritası çözülüp bir bölgeden başka bir bölgeye nakli sağlanabilir. Mesela, dünya üzerinde sadece Türkiye’de yetişen bir bitkiden bir örnek alıp, genleri çözülerek Hollanda’da yetiştirilebilir. Ayrıca o bitki ile ilgili ilaçlar üretmek, o bitkiyi ortadan kaldıracak virüsler üretmek, o bitkinin genlerine başka genler monte ederek o bölgedeki başka bitki türlerini ortadan kaldırmak mümkündür. Bir bitkiyi “Canavar Bitki” haline getirmenin şu anki teknoloji ile çok kolay olduğunu düşünebiliriz. Yani bu genleri çözülmüş bitkiler tekrar bir tarlaya ekildiğinde içerdikleri genetik bilgi sayesinde o bölgedeki bitki örtüsünü yok etmekte ve o bölgedeki diğer bitki örtüsünü belirli böcek türlerine veya mantar türlerine zayıf hale getirebilmektedir. İlaçların Özü Doğadır Geleneksel ilaçların başlıca kaynakları bitkiler, hayvanlar ve anorganik (mineral) maddeleridir. Bitkiler taze olarak, kurutulmuş olarak veya biyoaktif madde kaynağı olarak doğal ilaçların en temel kaynaklarıdır. Günümüzde bitkilerle tedavi “fitoterapi” bir bilim dalı haline gelmiştir. “Yeşil dalga, Yeşil ilaç” adıyla anılan ilaç ve tedavide doğaya dönüş akımı tüm Avrupa ve Amerika’yı etkisi altına almaktadır. WHO (World Health Organization / Dünya Sağlık Örgütü) tarafından yapılan bir çalışma, dünyada yaklaşık 21.000 bitki türünün ilaç sanayisinde kullanıldığını ortaya koymuştur. İnsanoğlunun tıbbi, aromatik ve diğer kullanım potansiyeli olan bitkilerden koruma-kullanma dengesi içinde faydalanmaya özen göstermesi çok önemlidir. Bu yalnızca bitki türlerinin varlığını sürdürmesi açısından değil aynı zamanda tüm diğer doğal kaynaklarda olduğu gibi kaynakların tamamen tüketilmeden, “sürdürülebilir kullanım” ilkesine uygun olarak kullanılabilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır. www.artvin.edu.tr taydı. Bitki kaçakçılığının faturası milyarlarca dolar zarardır. Türkiye’de dünyanın hiçbir yerinde olmayan 3600 endemik bitki taksonu bulunuyor ve bu bitkiler yıllardır henüz bu konuda tam bilinçlendirilemeyen bölge halkıyla işbirliği halinde yurtdışına kaçırılıyor. Kaçırılan bitkilerimiz yurtdışındaki laboratuarlarda, gen bankalarında değerlendiriliyor. Lilium kesselringianum Tıbbi bitkiler üzerinde yapılan deneysel araştırmalar bitkisel droglarda bulunan bileşikler hakkında bilgilerimizi arttırmamızı sağlamıştır. Droglarda sellüloz, nişasta, pektin, protein, şeker gibi tedavi yönünden etkisiz maddeler yanında düşük miktarlarda bile farmakolojik etkilere sahip bileşikler de bulunmaktadır. Bu maddelere etkili maddeler denilmektedir. Droglara tedavi özelliğini veren maddeler kimyasal yapılarına göre Glikozidler, Organik asitler, Tanenler, Alkaloidler, Sabit yağlar, Uçucu yağlar, Reçineli bileşikler, Vitaminler, Antibiyotikler, Saponinler, Enzim ve Fermentler, İnorganik maddeler şeklinde gruplandırılmaktadır. Turist Görünümlü Bitki Kaçakçıları Dünyanın bitki cenneti olan Anadolu’da kısa bir süre öncesine kadar bitki yağmasına karşı hiçbir önlem alınmamak- Dağlarımıza özgü olan binlerce çeşit çiçek birçok ülkenin dikkatini çekmektedir ve son yıllarda özellikle Artvin’e gelen yabancı turist sayısı sürekli artış göstermektedir. Bu durum belki ilk aşamada iyi karşılanabilir fakat araştırıldığı zaman bu kişilerin özellikle belirli bir ülkeden geldikleri ve dağlarımızda gece-gündüz araştırma yaptığı ortaya çıkmaktadır. Bunun delilleri de mevcuttur. Özellikle Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi öğrencilerinin arazi uygulaması esnasında bitki arayan Hollandalı turistleri ihbar etmeleri neticesinde, turistlerin 5000’e yakın lale soğanı ile yakalanmaları bitki kaçakçılarının bölgenin ekolojik dengesini bozmaya yönelik hamlelerini özetler niteliktedir. Doğadan Bitki Toplamak İzne Bağlı Türkiye’de, dünyanın hiçbir yerinde olmayan 3 bin 500 adet ender bitki türü bulunuyor. Bunlara ‘endemik bitki’ deniliyor. 1983 ve 1988 yıllarında yayımlanan iki kararname ile yabancıların doğadan bitki toplamaları izne bağlandı. Yabancı bilim insanları, Dışişleri Bakanlığı izni ve bir üniversitedeki ilgili akademisyenlerin gözetimi ve işbirliğiyle belirli sayıda örneği dağlardan toplayabiliyor. Yurt dışına kaçırılan bitkiler, oradaki laboratuarlarda ve gen bankalarında değerlendirilebiliyor. Uzmanlar, bitki türlerinin jandarma, gümrük sorumluları ve yerel yöneticiler tarafından işbirliği içinde bilinçli ve programlı olarak izlenmesini, belli yerlerde ise düzenli kontroller yapılması gerektiğini belirtiyorlar. Yerli halk ve yaylacılık yapan insanlar bu konularda bilgi sahibi olmadığından, kendilerini turist olarak tanıtan bu kişilere iyi niyetle yaklaşıp, çiçeklerin ve bitkilerin yerlerini onlara 7 Dosya söyleyebilmektedir. Çoğu ülkede bitki kaçakçılığına karşı, bu bölgelere giriş ve çıkışlar kontrol edilmektedir. Sadece Kaçkar Dağları değil, Toroslardan Cudi dağına kadar Türkiye’nin neredeyse tamamı bu tehlikeyle karşı karşıyadır. Dağlarımız, ovalarımız, yaylalarımız sebil olmuş durumdadır. Doğa turları gibi bahanelerle ülkemize gelen yabancılar bitki türlerini toplayarak yurt dışına, kendi ülkelerine kaçırmaktadır. Bitki Hırsızlığına Karşı Ne Gibi Önlemler Alınmalı Endemik bitki hırsızlığına karşı alınması gereken birçok önlem vardır. Özellikle endemik bitkilerin olduğu bölgelerde yaşayan halkı uyarıp, konu hakkında bilgilendirerek bitki türlerinin korunmasında katkıda bulunmaları sağlanabilir. Endemik türlerin yoğun olduğu bölgelere giriş ve çıkışların kontrol altına alınarak doğadan izinsiz bitki toplanmasının önüne ge- çilebilir. Bunların yanı sıra sınır kapılarında bitki kaçakçılığı konusundaki hassasiyet artırılarak kaçırılmak üzere olan bitkilerin yurt dışına çıkışı engellenebilir. Biz bilim adamlarına ve eğitimcilere düşen görev ise, halkımızı ve sivil toplum örgütlerini bu basit gibi görünen ama çok büyük önemi olan bitki kaçakçılığı konusunda bilgilendirmek olmalıdır. Herkesi bu konuda duyarlı olmaya davet ediyoruz. Artvin Çoruh Üniversitesi’nin Farkındalık Çalışmaları Artvin Çoruh Üniversitesi, bölgedeki endemik bitkilerin tanıtımı, kaçakçıların varlığı ve tanımlanması hakkında bölge halkının farkındalığını artırmak amacıyla 2007 ve 2010 yıllarında üç ayrı etkinlik düzenledi. İl Jandarma Alay Komutanlığı’nda Orman Bölge Müdürlüğü ve Çevre Orman İl Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımıyla 2007 yılında düzenlenen ilk seminerde askeri personele, endemik bitkiler ve bitki kaçakçıları hakkında sunum eşliğinde bilgilendirmeler yapıldı. Artvin Valiliğinin talebi üzerine 2010 yılında Yusufeli Kaymakamlığı’nda yapılan “biyolojik çeşitlilik, bitki ve hayvan kaçakçılığı” konulu seminerde de il protokolüne ve bölge halkına konuya ilişkin sunum yapıldı. Yine 2010 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında düzenlenen protokole istinaden, Ormanların Ekoturizm Amaçlı Kullanımı İçin Bilinçlendirme Projesi kapsamında, Artvin Çoruh Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi, Artvin Orman Bölge Müdürlüğü ve Artvin İŞKUR Müdürlüğü’nün işbirliği ile Yusufeli’nde yapılan “Ormanların Ekoturizm Amaçlı Kullanımı Eğitimi” adlı program ile canlı doğa kaynakları kaçakçılığı hakkında bölge insanının farkındalığı artırıldı. 8 www.artvin.edu.tr Kelebeklere Göz Diktiler Bitki kaçakçılığı gibi son dönemlerde hızla artan yabani hayvan kaçakçılığı da özellikle ülkemizde türlerin varlığını ve geleceğini tehdit edecek boyutlara ulaştı. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Orman Etimolojisi ve Koruma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Temel Göktürk, yaban hayatı ticareti hakkında birçok konuya dikkat çekti. Göktürk, konuyla ilgili olarak şu ifadelere yer verdi: “Doğadan her ne sebeple olursa olsun kelebeklerin, böceklerin ve yabani hayvanların toplanması yasaktır. Ancak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü izniyle canlıların toplanması mümkün olabilmektedir. Kaçakçılığın Nedeni Para Kaçakçılığın yapılmasındaki ilk neden parasal kazançtır. Dünyada silah ve uyuşturucu kaçakçılığından sonra 25 milyar dolarlık bir payı olan bitki ve yabani hayvan kaçakçılığı ilk sıralarda yer almaktadır. Ayrıca bilimsel amaçlı veya koleksiyon amaçlı toplamalar da olmaktadır. Yasadışı olarak toplanan örnekler Yrd. Doç. Dr. Temel Göktürk biyolojik araştırmalarda kullanılmalarının yanı sıra koleksiyoncular tarafından satın alınmaktadır. Yok Olma Tehdidi Bugün dünya üzerinde 13 binin üzerinde memeli ve kuş, binlerce sürüngen, balık, milyonlarca omurgasız hayvan vardır. Türlerin sona ermesi, dünyadaki yaşamın doğal bir özelliğidir. Fakat son yıllarda, birçok hayvan ve bitki türünün yok olmasının temel sebebi insandır. Yaban hayatı ticareti, yaşayan türleri ve bunlardan elde edilen ürünleri kapsayan çok kazançlı bir iştir. Evcil hayvan talebini karşılamak için milyonlarca hayvan ticarete konu edilmektedir. Bunun yanı sıra kürk, deri, boynuz, fildişi ve bunlardan elde edilen ürünlerin ticareti de önemli miktarlara ulaşmaktadır. Yıllık milyarlarca dolar değerindeki uluslararası yaban hayatı ticareti birçok hayvan türünün hızla azalmasına neden olmaktadır. Yaban hayatının aşırı ticareti, yok olmaya yüz tutan türlerin korunması ve uluslararası ticaretinin engellenmesini zorunlu hale getirmiştir. CITES olarak bilinen Yabani Hayvan ve Tehlike Altındaki Bitki Türlerinin Uluslararası Ti- 9 Dosya Bunlardan birinde, Yusufeli ilçemizde eşiyle birlikte kelebek toplayan Rus turist 624 kelebekle yakalanmıştır. careti Hakkında Konvensiyon Temmuz 1975 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Şu anda 143 üyesi olan CITES’in amacı, üye ülkelerde tehlike altında bulunan ve anlaşma kapsamında olan hayvan ve bitki türlerinin ticari ithalinin yasaklanmasını, anlaşma kapsamı liste dışında kalan ancak tehlike olasılığı altında bulunan türlerin ticari ithalatının gözetim altında tutulmasını sağlamaktır. Türkiye söz konusu anlaşmaya 24 Aralık 1996 tarihinde taraf olmuştur. Kaçakçılık sadece ülkemizin değil tüm dünya ülkelerinin önemli sorunlarından biridir. Endemik türlerin yanı sıra yaygın türlerin de bu yolla toplanması türlerin popülasyonlarını azaltarak varlıklarını tehdit etmektedir. Aşırı toplanmalar sonucu bazı türler ileriki yıllarda yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalacaktır. Tür Zengini Bir Yöre: Artvin Ülkemiz birçok yabani hayvan türünün anavatanıdır. Ka10 çakçıların gözünde Artvin’in yeri oldukça önemlidir. Yüzlerce kelebek türünün varlığı ile iştah kabartıcı bir ildir Artvin. Özellikle şifalı bitkilerin bolluğu, renkli kelebekler ve böcekler, bitki ve yabani hayvan kaçakçılarını Artvin’e çekmektedir. Bundan 7 yıl öncesine kadar bitki ve yabani hayvanların toplanması yasak değildi. Dolayısıyla o yıllarda kaçırılan türlerin kayıtları tutulmamıştır. Son yıllarda sadece Artvin’de 4-5 kaçakçılık olayı tespit edilmiştir. Bu yıl içinde Artvin’de 2 adet kaçakçı yakalanmıştır. Kaçakçıların topladığı bazı kelebekler Artvin’de Kaçırılan Yabani Hayvan Türlerinden Bazıları Kelebekler: Türkiye’de 45’i ülkemize özgü (endemik) 380 kelebek türü yaşamaktadır. Kelebek çeşitliliği bakımından Türkiye Avrupa’nın en zengin ülkesidir. Artvin’de ise 194 farklı kelebek türü tespit edilmiştir. Bunlardan Apollo Kelebeği (Parnassius apollo), Merhaba Çokgözlüsü (Polyommatus merhaba), Kırlangıç Kuyruğu (Papilio machaon), Çok Gözlü Mavisi (Polyommatus icarus), Tavus Kelebeği (Saturnia pyri) ve Turuncu süslü kelebek (Anthocharis cardamines) en çok aranan ve kaçakçıların yüksek miktarlarda para karşılığı satabileceği türler arasında yer almaktadır. Yoğunluk olarak Yusufeli yöresindeki kelebekler kaçakçıların gözdesi halindedir. www.artvin.edu.tr Geyik böceği (Lucanos cerbus) Geyik Böceği: Artvin’de 200’den fazla böcek türü tespit edilmiştir. Bu böcekler arasında Geyik Böceği (Lucanus cervus) kaçakçıların en fazla aradığı türlerden birisidir. Hopa Engereği (Vipera kaznakovi): Türkiye’de sadece Hopa (Artvin) civarında yarı tropik ormanlarda habitatın uygun olduğu alanlarda yaşayan Engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesinin rengi genel olarak siyah, gri, sarı ve kırmızı renkli bir engerek türüdür. Son dönemlerde yabani hayvan koleksiyoncuları tarafından izinsiz toplanarak yurt dışına kaçırıldıkları belirlenmiştir. Ayrıca derileri için de kaçırıldıkları bilinmektedir. Bu türlerin dışında atmaca (accipitier) ve kızıl şahin de Artvin bölgesinden toplanarak yurt dışına çıkarılmaktadır. Halk Bilinçlendirilmeli Yakalanma olaylarının son yıllarda artması kaçakçı sayısının artması anlamına gelmemelidir. Bunlar geçmişte de vardı ancak son yıllarda ilçelerde gerçekleştirilen avcılık kurslarında halk bu konuda bilgilendirilerek Hopa Engereği (Vipera Kazkanovi)) sorumluluk kazandırılmıştır. Ancak sadece bu kurslar halkın bilinçlendirilmesi için yeterli değildir. Hedef kitle daha da arttırılarak sadece bu kurslara katılanlar değil bitki ve kelebeklerin toplandığı alanlarda yaşayan yerel halkı da kapsamalı, bunun için de genel bilgilendirme toplantıları yapılmalıdır. Doğadan türlerin toplanmasının yasak olduğu yerel halka duyurulmalıdır. Bunu üniversitemiz bir eğitim projesiyle gerçekleştirebilir. Ülkemizde ve dünyada bu tür kaçakçılık olaylarında uygulanan cezai yaptırımlara gelince; ülkemizde sadece parasal işlem yapılmakta iken Amerika’da para cezasının yanında hapis cezası da uygulanmaktadır. Ülkemizde kesilen para cezaları caydırıcı özelliktedir. En düşük ceza 20.000 TL’den başlamakta, kaçakçıların yakaladıkları türlere ve sayılarına göre katlanarak artmaktadır. Yakalanan yabancı kaçakçılar sınır dışı edilmektedir. Son olarak şunu söyleyebilirim; “Bilinmesi gereken, yaşamak için doğanın bize değil bizim doğaya ihtiyacımız olduğudur. Yitirmeden, bitirmeden değerini bilmeliyiz.” Kelebek Toplayıcılarını Tanımak Türkiye’de kelebek kaçakçılığının önlenmesi için yürüttüğü çalışmalarla tanınan Doğa Koruma Merkezi, “Kelebek Kaçakçılığı İle Mücadele Kılavuzu” adlı bir kitapçık hazırlayarak Artvin ve Erzurum’da dağıttı. Köylerde, pansiyonlarda ve turistlik tesislerde dağıtılan kitapçıkta, kelebek kaçakçılığı yapan toplayıcıların nasıl tanınacağı resimlerle anlatıldı. Buna göre, kelebek toplayıcılarının yanında kelebek ağı, kelebeklerin konulduğu küçük zarflar ve çantalar, kelebekleri öldürmekte kullanılan şişeler ve kimyasallar bulunuyor. Toplayıcılar, gümrükte yakalanmamak için kimi zaman kelebekleri posta veya kargoyla gönderebiliyor. Kitapçıkta, kelebek ağı ile kelebek yakalayan ve bunları zarfa veya şişelere koyduğu görülen kişiler hakkında kolluk kuvvetlerine bilgi verilmesi istendi. Kelebek kaçakçılığı yapanlar hakkında ilgili kanunlar çerçevesinde idari para cezası uygulandığı belirtildi. Para cezasının caydırıcı olacağına işaret edilerek, böylece kelebek kaçakçılığının azalmasının sağlanabileceği vurgulandı. 11 Konferanslar Gökyüzüne Yakın Bakış Artvin Çoruh Üniversitesi öğrencilerinin faaliyet gösterdiği Amatör Astronomi Topluluğu tarafından düzenlenen Gökyüzü Gözlem Şenliği, İstanbul Kültür Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nin ortak katılımıyla gerçekleştirildi. A rtvin Çoruh Üniversitesi Öğrenci Toplulukları arasında yer alan Öğr. Gör. Fatmagül B. Deneri danışmanlığındaki Amatör Astronomi Topluluğu tarafından “Gökyüzü Gözlem Şenliği” düzenlendi. 17-18 Haziran 2011 tarihlerinde, İstanbul Kültür Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nden gelen öğretim üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilen şenlik kapsamında Ege Üniversitesinden Prof. Dr. Zeynel Tunca “Yıldızlar”, İstanbul Kültür Üniversitesinden Prof. Dr. Zeki Aslan “Işık Kirliliği”, Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Bolcal “Evrendeki Yerimiz” ve Yrd. Doç. Dr. Emre Işık “Bir Yıldızla Yaşamak: Güneşimiz” konulu konferanslarda konuşmacı olarak yer aldı. 12 Gökyüzü, gezegenler, yıldızlar ve ışık kirliliği gibi farklı konuların ele alındığı konferanslarda yıldız patlamaları ve Kara delikler gibi astronominin merak uyandıran noktalarına da değinildi. Prof. Dr. Zeynel Tunca: “Yıldızlar” Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynel Tunca, “Yıldızlar” başlıklı konferansında, Gökküresi kelimesini bütün gökcisimlerinin (Ay, Güneş, yıldızlar, Gökadalar) üzerinde olduğu, üzerinde devindiğini varsaydığımız, Dünyamızın olduğu, sonsuz büyük yarıçaplı Sanal Küre olarak tanımladı. Gökküresi üze- rinde 88 takımyıldızı bulunduğunu belirten Prof. Dr. Tunca, gökcisimlerinden edindiğimiz tüm bilginin, onlardan bize ulaşan ışınımlar ile geldiğini ve gözümüzün algıladığı ışınım (ışık) dışında çok farklı ışınımların da söz konusu olduğunu belirtti. “Işınım, ortam değişmedikçe doğrultusunu ve yönünü değiştirmez. Işık hızı kavramı ise ışığın bir yılda aldığı yol yani 9.467.280.000.000 km’dir.” diyen Prof. Dr. Tunca, Ay ve Güneş tutulmalarının gerçekleşme süreçleri ile Galileo Galilei, Johannes Kepler, Nicolaus Copernicus ve Newton gibi ünlü gökbilimciler hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Zeynel Tunca, “Kara delik” olarak adlandırılan www.artvin.edu.tr Prof. Dr. Zeynel Tunca ve son yıllarda yapılan çalışmalara rağmen gizemini koruyan evrendeki oluşumlar hakkında ise şu açıklamaları yaptı: “Kara delik, astrofizikte, çekim alanı her türlü maddi oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, “uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir” şeklinde de tanımlanabilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler. Kara deliklerin, “tekillik”leri dolayısıyla, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Karadeliklerin içinde zamanın ise yavaş aktığı ya da akmadığı tahmin edilmektedir. Kara delikler genel görelilik kuramıyla tanımlanmışlardır. Doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir.” Prof. Dr. Zeki Aslan: “Işık Kirliliği” İstanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Aslan “Işık Kirliliği” adlı konuşmasında Işık Kirliliğini; yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde ve yanlış zamanda ışık kullanılması olarak tanımlandı. Prof. Dr. Aslan, bilim ve teknolojinin yanlış uygulamaları sonucu ortaya çıkan ışık kirliliğinin küresel bir sorun olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Zeki Aslan, Işık Kirliliği ile ilgili özetle şu ifadeleri kullandı: “Uzaya kaçan ışık boşa giden para ve boşa harcanan doğal kaynaklar demektir. 1997 yılında uzaya kaçan enerjinin Ocak 2011 itibariyle maliyeti yılda yaklaşık 25 Milyon Lira kadardır. Işık kirliliği, canlıların biyolojik saatlerini de etkilediğinden, doğal yaşam üzerinde de olumsuz etkilere sahiptir. Astronomi açısından ele alınacak olunursa, ışık kirliği gök- Prof. Dr. Zeki Aslan yüzünün berraklığını ortadan kaldırmakta, yıldızların ve diğer gök cisimlerinin gözlenmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Yapılması gerekenler, ışığın gökyüzüne yönelmesini kesmek ve sadece aydınlatılacak olan yere yöneltmek, birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak ve zamanlayıcılar kullanarak, gereksiz aydınlatmaları -örneğin reklam ve ilan ışıklandırmalarını- gece yarısından sonra kapatmaktır. Işık kirliliğinin önlenmesi demek; enerji ve doğal kaynaklarda tasarruf etmek, ay- Şenlik kapsamında düzenlenen konferanslar ilgiyle izlendi. 13 Konferanslar dınlatma maliyetini düşürmek, gece güvenliğini iyileştirmek, doğayı ve gökyüzünün güzelliğini korumaktır.” Yrd. Doç. Dr. Ayşegül F. Yelkenci: “Evrendeki Yerimiz” İstanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Yelkenci, “Evrendeki Yerimiz” konulu konferansında; içinde yaşadığımız dünyanın evrendeki yerinin daha iyi anlaşılabilmesi için Dünya gezegeni ve diğer gezegenlerin büyüklükleri, yörüngeleri ve oluştukları maddeler bazında karşılaştırmalarda bulundu. Ayşegül F. Yelkenci bunun yanı sıra Güneş Sistemimizde bulunan başta Güneş olmak üzere, Dünyanın uydusu Ay ve diğer gezegenler hakkında bilgilendirmeler yaptı. Uzay araştırmalarında kullanılan Hubble teleskobundan da bahseden Yelkenci, güneş sistemi dışında Dünya gibi yaşam normlarına 14 Yrd. Doç. Dr. Ayşegül F. Yelkenci Yrd. Doç. Dr. Emre Işık: “Bir Yıldızla Yaşamak; Güneşimiz” Günün son konuşmasını yapan İstanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Emre Işık ise “Bir Yıldızla Yaşamak; Güneşimiz” başlıklı konuşmasında Güneş’in bir yıldız olarak özellikleri, güneş fenomenleri ve dünya üzerindeki etkilerinden bahsetti. uygun gezegenlerin araştırılmakta olduğunu da belirtirken son dönemlerde bu alanda bilim adamları tarafından bazı bulgulara ulaşıldığına dikkat çekti. Dünya’ya düşen gök taşlarının içinde çok küçük “uzaylı böceklerin” izine rastladığını belirten Yrd. Doç. Dr. Yelkenci, “NASA tarafından yapılan araştırmalarda Dünya’ya düşen en eski meteorların içinde, oksijen varlığında fotosentez yapabilen bakterilere benzerlik gösteren mikroskobik fosiller tespit edildi. Bu fosiller uzayda yaşam olduğunu destekler niteliktedir” dedi. Yrd. Doç. Dr. Emre Işık Emre Işık, Güneşin katmanları, enerji kaynağı, oluştuğu elementler gibi bilgilerin yanı sıra, güneş patlamaları ve manyetik alanı konusunda da bilgilendirmelerde bulundu. Güneş lekeleri olarak gözlemlenen güneş aktivitesinin şiddetli manyetik akı tüplerinin içyapıdan yüzeye çıkarak hareketli gazı hapsetmesi sonucu ortaya çıktığını ve güneş lekelerinde ölçülen manyetik alan şiddetinin son zamanlarda gittikçe azaldığını da belirten Işık; “Son dönemlerde güneş lekelerinde ölçülen manyetik alan şiddetinin azalması dünyanın iklimini de etkileyecek nitelik- www.artvin.edu.tr tedir. Buna benzer bir gelişme Buzul Çağdan hemen önce yaşanmıştı” dedi. Emre Işık dünyanın yaşam kaynağı olan Güneş’le ilgili şu bilgileri aktardı: “Güneş, Güneş Sistemi’nin merkezinde yer alan yıldızdır. Orta büyüklükte olan Güneş tek başına Güneş Sistemi’nin kütlesinin % 99,8’ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş’in çevresinde dönen gezegenler, asteroitler, göktaşları, kuyrukluyıldızlar ve kozmik tozdan oluşur. Günışığı şeklinde Güneş’ten yayılan enerji, fotosentez yoluyla Dünya üzerindeki hayatın hemen hemen tamamının var olmasını sağlar ve Dünya’nın iklimiyle hava durumunun üzerinde önemli etkilerde bulunur. Samanyolu gökadasında bilinen 200 milyar yıldızdan birisi olan Güneş, kütlesi sıcak gazlardan oluşan ve çevresine ısı ve ışık yayan bir yıldızdır. Güneş’in çapı dünyanın çapının 109 katı (1.5 milyon km), hacmi 1,3 milyon katı ve ağırlığı 333.000 katı kadardır. Güneşin yoğunluğu ise Dünyanın yoğunluğunun ¼1/4’ü kadardır. Güneş kendi ekseni etrafında saatte 70.000 km hızla döner. Bir turunu ise 25 günde tamamlar. Güneş’in atmosferi, doğrudan gözlenebilen tek katmanıdır ve üç bölgeye ayrılır: Ortalama 5800 K sıcaklığındaki ışıkküre (photosphere), konveksiyonun yansıması olan bulgurlanma (granulation), Güneş lekeleri (siyah görülen bölgeler) gibi yapılar gösterir. Lekeler, manyetik alanın görece yeğin (şiddetli) olduğu, aşağıdan gelen konvektif ısı akışını baskıladığı için çevreye göre daha soğuk olan bölgelerdir. Işıkkürenin üzerindeki renkküre (chromosphere), altında bulunan çalkantılı konveksiyonun manyetik yoğunlaşmaları tedirgin etmesiyle yukarıya iletilen dalgaların ortamdaki ses hızını aşması sonucu oluşan şok dalgalarının kol gezdiği, düşük yoğunluklu ama yüzbinlerce K sıcaklıkta bir ortamdır. Onun üzerindeki taç (corona) tabakası, renkkürede ilerleyen manyetosonik dalgaların ve aşağı atmosferden gelen yerelleşmiş yüksek hızlı parçacık rüzgarının milyonlarca kelvine ısıttığı, çok daha düşük yoğunluklu bir ortamdır. Burada manyetik yeniden birleşme, onunla bağlantılı yoğun elektrik akımları ve madde atımları sıradan olaylardır. Güneş’in atmosferinde gördüğünüz her yapı ya da olay, bir şekilde manyetik alanlarla bağlantılıdır. Atmosferdeki manyetik alanların da, konveksiyon bölgesinde gerçekleştiği düşünülen bir hidromanyetik dinamo düzeneği ile sağlandığı, türlü kararsızlıklarla atmosfere çıktığı düşünülmektedir.” Yrd. Doç. Dr. Emre Işık, kutuplarda gözlenen ve Aurora adı verilen kutup ışıklarının, güneşteki manyetik fırtınaların Dünya’ya ulaşması sonucu ortaya çıktığını da sözlerine ekledi. Teleskopla Gökyüzünü İncelediler Şenliğin ikinci gününde ise Artvin kent merkezinde kurulan bir teleskop vasıtası ile gün içerisinde Güneş gözlemi ve hava karardıktan sonra Satürn Gezegeni gözlemi yapıldı. Halkın ve öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği etkinlikte, hava muhalefeti nedeniyle gözlemler zaman zaman kesintiye uğradı. Etkinlik, gözlemlerin yapılmasının ardından sona erdi. 15 Konferanslar HEMŞİRELİK HAFTASI ÇEŞİTLİ ETKİNLİKLERLE KUTLANDI Halk Sağlığının Olmazsa Olmazı Hemşireler Etkinlikler kapsamında düzenlenen konferansa, Türkiye’nin fakülte düzeyindeki ilk hemşirelik okulu olan İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı katıldı. 1 2-18 Mayıs 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen Hemşirelik Haftası etkinlikleri kapsamında İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı, Üniversitemiz Sağlık Yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir konferans verdi. Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezi’nde yapılan “Hemşireliğin Gelişim Süreçleri” konulu konferansta, hemşireliğin tarihsel gelişimi ve bu süreçte yaşanan zorluklar hakkında öğrencilere çeşitli bilgiler aktarıldı. 16 Gençlere, hedeflerini ve vizyonlarını geniş tutmaları gerektiğini belirterek konuşmasına başlayan Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı konferansta şu noktalara dikkat çekti: Hemşire Nedir? “Türk Hemşireler Derneğinin tanımına göre hemşire; birey, aile ve toplum sağlığını korumayı, geliştirmeyi ve sürdürmeyi, hastalık halinde ise bireyin bakımını, rehabilitasyonunu sunan, bireyin ve sosyal grupların hastalıklarla mücadele etme gücünü artırmayı hedefleyen sağlık çalışanıdır. Hemşirelik ise çok farklı şekillerde tanımlanmasına rağmen hemşirelikle ilgili temel kavramları “Bütüncül yaklaşım”, “Sağlığı koruma ve geliştirme” ile “Bakım” olarak özetleyebiliriz. Türkiye’de hemşirelik halen çözülmemiş birçok sorunla uğ- www.artvin.edu.tr raşmaktadır. Ancak ülkemizde bulunan yaklaşık yüz bin hemşire birlik olarak sorunların üstesinden gelebileceklerdir. Hemşireliğin önündeki en büyük engellerden birisi hemşirelik okullarının yeterli sayıda olmamasının yanı sıra bu okulların fakülte düzeyine yükseltilememesiydi. Türkiye’de hemşire yetiştiren okullar, fakülteleşmek için uzun yıllar çalıştı. Ülkemizde ilk hemşirelik fakültesi de bu yıl içersinde İstanbul Üniversitesi bünyesinde kuruldu. Bu gelişme hemşirelik adına önemli bir adımdır. Hemşirelik Fakültesinin Kurulması İçin Gerekli Unsurlar Bir hemşirelik fakültesinin oluşturulabilmesi için üniversitenin bazı kriterleri yerine ge- tirmesi gerekmektedir. Üniversitenin uygulama hastanesine, anabilim dallarına ve her dalda en az üç öğretim üyesine sahip olması fakülte kurulması noktasında en temel şartlar arasında yer alır. Ancak fakülte oluşumuna girmeden önce meslek ve eğitimle ilgili gerekli altyapı ve donanıma sahip olunması da gerekmektedir. Artvin Çoruh Üniversitesi SYO Öğrencileri Şanslı Ziyaretimde Artvin Çoruh Üniversitesi Sağlık Yüksekokulunu gezme ve öğrencilerle tanışma fırsatı buldum. Samimi olarak belirtmeliyim ki Artvin Sağlık Yüksekokulu hemşirelik eğitiminde yeterli donanıma sahip. Hemşirelik Esasları Laboratuarını beğendiğimi ifade Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı etmeliyim. Ayrıca hocalarının mesleğini çok sevdiğini, bu yüzden burada okuyan öğrencilerin çok şanslı olduğunu söyleyebilirim. Eğitim ve Sağlık Durumu Toplumsal Gelişmişliği Belirler Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bakıldığında eğitim ve sağlık sorunlarını halledeme- Konferans, başta Sağlık Yüksekokulu öğrencileri olmak üzere kalabalık bir izleyici topluluğunca izlendi. 17 Konferanslar yen hiçbir ülke gelişmiş değildir, eğitim ve sağlık, gelişmişlik düzeyini belirleyen temel öğelerdir. Sağlığın olmazsa olmazı gerek sağlıklı gerekse hasta bireye hemşirelik bakımıdır. Dünyada meydana gelen her değişim hemşireliğe de yansımaktadır. Hemşireliğin özü bakım olmasına karşın birtakım dinamik değişiklikler de yaşanmıştır. Bu değişimde modern hemşireliğin kurucusu olan Florance Nightingale’in rolü büyüktür. Hemşirelik Meslek mi? Hemşirelik meslekleşme kriterlerinin birçoğunu yakalamıştır. Meslekleşme kriterlerinden biri de toplumun talep etmesidir. Toplumla iç içeysek ve mesleğimizi seviyorsak toplumun desteğini kazanırız. En önemli meslekleşme kriteri de toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilmektir. Hemşirelik yapan insanların hemşireliğe inanmaları, güvenmeleri ve sevmeleri şarttır. Hemşire, mesleğinin kriterleri gereği insanı sevmek zorundadır. Ayrıca hemşirenin bilgi 18 tabanı geniş olmalıdır. Hemşirelik durağan bir meslek değildir. Hemşirelerin de sürekli yeni şeyler öğrenmeleri ve kendilerini mesleki alanlarında geliştirmeleri gerekmektedir. Her mesleğin bilgi tabanı kuvvetli olmalıdır. Kendimizi geliştirmeliyiz. Hepimiz bir hemşire olarak diplomayı hak etmeli yani okulun verdiği o belgenin içini doldurmalıyız. Hemşirelik bireyin bütününü gören bütünüyle kavrayan bir meslektir. Hemşire insanı doğumdan ölünceye kadar ve bütün yönleriyle ele alır. Hemşire Bireysel Sorumluluk Taşır Hemşirelik açısından başka bir meslekleşme kriteri ise meslek üyesinin bireysel sorumluluk ve meslek bilinci taşıyor olmasıdır. Meslek bilinci sahibi olmak ve mesleki sorumluluk taşımak sağlıklı nesillerin yetişmesinde hemşirelerin üzerine düşen görevleri layıkıyla yapabilmesine katkı sağlar. Bir başka meslekleşme kriteri de uygulayıcıların otonomi sahibi olması, bağımsız karar verebilmesidir. Hemşirelerin motive olmaları görevlerini yaşamlarının önemli bir öğesi olarak düşünmeleri gerekir. Etik ilkelere uymak, bakımı üstlenilen insana zarar vermemek ve hastaya karşı dürüst olmak gerekir. Bu ölçütler hemşireliğin olmazsa olmazıdır. www.artvin.edu.tr Türkiye’de Hemşireliğin Gelişim Süreci Türkiye’de bazı yanlışlar sonucu meslekleşme kriterlerini henüz tam anlamıyla yakalayabildiğimizi söyleyemem. Son yıllarda özellikle hemşireliğin gelişimi adına olumlu değişimler yaşandığının farkındayız. Ülkemizde öncelikle felsefi, sosyo-kültürel, teknolojik, politik ve ekonomik yönden hemşireliği ilgilendiren değişimler olmuştur. Felsefi değişiklik açısından bakarsak her mesleğin felsefesi vardır. Hemşirelik felsefesinde; “hemşirelik nedir, kimler hemşire olabilir, ben hemşire olabilir miyim, toplumun ihtiyaçlarına cevap verebiliyor muyum” gibi sorulara cevap aranır. Bu soruların cevapları hemşirelik felsefesini oluşturur. Sağlık Yüksekokulu Müdürü Öğr. Gör. Sinan Saral konferans sonunda Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı’ya teşekkür ederek çeşitli hediyeler verdi. yediden yetmişe herkesi etkilemiş durumda ve biz hemşireler olarak bu gelişimden geri kalmayacağız. Teknolojiyi bakım verdiğimiz bireyin faydasına olacak şekilde kullanacağız. Politik ve ekonomik değişimler açısından bakacak olursak; ülkemizde 1997 yılında ele alınan Hemşirelik Yasası eksikleri olmasına rağmen nihayet 2007 yılında kanunlaştı. Bu kanun ile hemşireliği bir bütün olarak ele alan ve hemşirelik mesleğini her alanda düzenleyen ve koruyan mevzuat oluşturuldu. Hemşireler olarak sağlık politikalarını anlamamız ve bu politikalarda yer almamız gerekiyor. Demografik özellikler de hemşirelikte değişim ve gelişime etki etmiştir. Kırsal kesimden kente göç, endüstrileşme, tıbbın gelişmesiyle yaşam sürelerinin uzamasına bağlı olarak yeni hemşirelik alanlarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Hemşirelikte yeni hizmet sınıflandırmaları olarak karşımıza çıkan bu alanlara geriatri hemşireliği, pediatri hemşireliği ve evde bakım olgusunu örnek gösterebiliriz.” Hemşireliğin gelişiminde rol alan bir diğer etken ise teknolojidir. Teknolojideki gelişmeler Prof. Dr. Türkinaz Atabek Aştı, “Mesleğimizdeki diğer bir gelişim eleştirel düşünmedir. Hemşire araştırmalı, sorgulamalı, analiz etmeli, olayları çok yönlü değerlendirmeli ve yeniliklere açık olmalıdır. Değişim ve gelişime ayak uyduramayan mesleklerin güçlü olmaları ve gelişmeleri olanaksızdır. Değişim ve gelişime ayak uydurmanın önkoşulu bireysel ve profesyonel gelişimdir. Önce kendinizi sonra da mesleğinizi geliştirmelisiniz. Bireysel ve mesleki gelişimin esası da eğitimdir” diyerek sözlerini tamamladı. Yaklaşık 45 dakika süren konferansın ardından soru cevap kısmına geçildi. Bu bölümde öğrencilerin merak ettiği noktalara açıklık getiren Prof. Dr. Aştı’ya programın sonunda Sağlık Yüksekokulu Müdürü Öğr. Gör. Sinan Saral tarafından çeşitli hediyeler verildi. 19 Konferanslar FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ’NDE KONFERANS: “Modernite ve Ahlak Sorunu” Üniversitemiz Fen Edebiyat Fakültesi’nce düzenlenen konferansa İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tahsin Görgün konuşmacı olarak katıldı. A rtvin Çoruh Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi tarafından İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahsin Görgün’ün konuşmacı olarak katıldığı “Modernite ve Ahlak Sorunu” konulu bir konferans düzenlendi. Ahlak Felsefesinin en önemli problemleri arasında sayılabilecek olan iyi ve kötünün ne olduğu gibi konulardan ziyade ahlakın kendisinin bir sorun olup olmadığının üzerinde duracağını belirten Prof. Dr. Tahsin Görgün, konuşmasında modernite kavramı içerisinde ahlakın nasıl bir akıl süzgecinden geçirilerek sorun haline dönüştüğü hakkında değerlendirmelerde bulundu. İ n s a n o ğ lu n u n ahlaka ihtiyaç duyup duymadığı noktasında akıl yürütme ve tartışmaların yapılması ge20 rektiğini ifade eden Prof. Dr. Görgün konuşmasında özetle şu noktalara vurgu yaptı: Ahlakın kendisine dair herhangi bir tartışmaya girmeden önce “İnsanoğlu ahlaka ihtiyaç duyuyor mu? Biz ahlak olmadan da yaşayabilir miyiz?” gibi soruların yanıtlanması gerektiğini düşünmekteyim. Bu soruyu sorarken, “Ahlakın ikamesi olacak yani ahlakın yerine geçecek ne gibi kavramlar var?” şeklinde başka bir soru da akla gelebilir. Ahlakın yerine geçebilecek bu kavramlardan birisi bilimdir. Bilim hızla geliştiğine ve ahlakın yerine yerleştirildiğine göre bilim bize ne yapacağımızı söyleyecektir. O halde artık ahlaka ihtiyaç yoktur denilebilir mi? Geçmişte düşünürlere baktığımız zaman Hegel’in sistemi bu duruma bir örnektir. Hegel sisteminde, ahlakın yerine hukuk ve tarih felsefesini yerleştirmiş ve bu konular üzerinde durmuştur. Yani Hegel’in sisteminde ahlak yoktur. Modernitenin Başlangıcı Ahlakın Sonu Ahlakın bir sorun teşkil edip etmediğinin tartışıldığı ve hatta sorun haline getirildiği dönemin, Modernite denilen 19. ve 20. yy.da gerçekleştiğini görebiliyoruz. Modernite konusunu ele alırken öncelikle modernitenin ne olduğu şeklindeki soruyu cevaplamamız gerekmektedir. Descartes’in kendisi modernitenin başlatıcısı olma- www.artvin.edu.tr makla birlikte devam eden sürece ayna tutmuş bir isim olduğu söylenebilir. Descartes’in meşhur sözü “Düşünüyorum öyleyse varım” modernitenin özünü ifşa etmektedir. Bu cümlede ‘düşünce’, ‘varlığı’ önceliyor. Yani ‘varlık’ tamamen kişinin tasavvuruna ve iradesine bağlıdır. luğu ortadan kalkar ve kurumların, kanunların etkili olmadığı alanlarda insanların davranışları ile ilgili herhangi bir kural ve düzen artık beklenmez. Prof. Dr. Tahsin Görgün Devlet Ahlakın Yerine Konulabilir mi? “Devlet açısından bakacak, devleti irade ve tasavvurun merkezine koyacak olursak, devlet her şeyi bilir ve her şeye gücü yeter. Bu noktada “devlet nasıl bilir ve nasıl davranır” diye sormak gerekiyor. Devlet kanunla davranır, bilimle yani üniversiteyle bilir. Böylece fert olarak insan yok olur ve bunun yerine, hukuku yapan irade, si- yaset ve bilgiyi üreten mekanizma olarak devlet her şeyin merkezine yerleşir. Kaldı ki ahlakın muhatabı insandır. Kurumların ahlakı ve vicdanı olamaz. Kurumların kuralları ve kanunları vardır. Bu durum dikkate alındığında varlığın merkezine kurumlar ve siyaset yerleştiğinde, artık ahlaka ihtiyaç kalmaz. Böylece fertlerin ahlaklı olma zorunlu- Kariyer ve Roller Özgürlüğü Engeller Bu çerçevede “rol teorisi” ortaya çıkar. İnsanlar rollerle kurumların içersinde bulunurlar. Rollerini icra ettikleri ölçüde toplumsal hayatta varlıklarını kazanırlar ve o şekilde varlıklarına devam ederler. Kariyer de insanların kendi istediklerini değil, kendilerinden bekleneni icra ettikleri bir süreçtir. Böylece fert olarak insan özgürlüğü irade hürriyeti gibi kavramlar anlamını yitirir ve artık ahlaka yer kalmaz. Böylece ahlakın kendisi, ahlakın varlığı sorun haline gelir. Konferansta kamu ve birey ahlakı gibi konulara değinildi. 21 Konferanslar Bireyselleşen Birey Batı düşüncesi açısından baktığımızda, 18. yüzyıl aydınlanmacı filozoflarının üzerinde durduğu temel ilke kendine güvenme ve özgür olma duygusudur. Fransız Devrimi de bir anlamda fert olarak insanın özgürleşmesi önünde engel olan kilise ve aristokrasinin aşılmasını öngörüyordu. Fakat ilginç bir şekilde 18. yy aydınlanma düşüncesinin beklentilerinin aksine 19. ve 20. yy bireyin özgürlüğünü sorun olmaktan çıkardı. Bu durumu postmodernizmin öncülerinden Jean Francois Lyotard şöyle ifade etmiştir: “Aydınlanma döneminde insanın özgürleşeceği, daha özgür olacağı beklentisi vardı ama 20.yy da yaşadığımız süreç bizi bütün özgürlüklerimizden aldı.” Modern dönemde yaşayan insanların kendisi olma ihtimali çok zayıftır. Sürekli olarak yapması gereken şeyleri ayarlaması beklenir. Böylece özgürlük kavramı da anlamını yitirmiş olur. Türkiye açısından bakacak olursak, 1913 yılında Balkan Harbi sonrası basında yer alan bir yazıda “Bütün hareketlerimizde etkisini gösteren hassasiyetin ne demek olduğunu öğrendikten sonra, fen ve akıl dairesinde gerekli olan nefs hakimiyetini kazanmaya çalışmak ve kendi kendimizi her istenilen tarafa olanca hız ve çeviklikle hareket edebilen bir makine haline koymak gerekir.” Yani Türkiye’de modernleşme22 yi talebeden ve bu düşünceye özünü veren bir ifade olduğu için bu yazı önemlidir. Burada özgürleşmek söz konusu değildir. Kurumların isteklerini, beklentilerini yerine getirmek söz konusudur. Klasik ahlaka baktığımızda, bu ahlak anlayışı zaman ve mekana bağlı olmayan genel geçer doğruları öğretir. Herhangi bir kurum istediği için ahlaki ilkelerden taviz vermez. Fakat modern dönemle birlikte genel geçer kurallar insanların ve insanlığın gelişiminin önünde engel olarak kabul edilmeye başlandı. Ahlak Neden Sorun Olmaya Başladı? Ahlak insana, zamana ve mekana, etrafındaki insanların arzularına bağlı olmayan sabit düzenli bir hayat tarzı öngörüyor ve bu hayat tarzı insana şahsiyet kazandırıyor. Bu da ahlakın sorun haline gelmesine sebep oluyor. Ahlakı Sorun Haline Getiren Tavırdan Kurtulma İmkanı Var mı? Ahlakın özelliği özgürlüğe dayanmasıdır. İnsan özgürlüğünü dikkate almayan hiçbir düşünce ve davranış ahlakla alakalı değildir. İnsan bağımlı bir varlıktır. Anne-babaya, diğer insanlara, havaya, suya vesaire kendisi dışındaki birçok objeye bağımlıdır. Bütün insan- ların bağımlılığı insanların ‘öz’ ünü teşkil eder. ‘öz’ ü ‘gür’ leştirmek demek bu bağımlılıkları güçlendirmek anlamına gelir. İnsanın ‘öz’ünü ‘gür’leştirmesi dediğimiz hadise klasik düşüncemiz açısından baktığımızda diğer insanları korumasıdır. Modernitenin özündeki, ahlakı yok eden, gereksiz kılan tavra karşı, bizim klasik tavrımızda diğer insanları gözetmeyi ahlaki ve evrensel bir ilke haline getiren durum söz konusudur. Aynı ahlaki ilke kurumları ve kurumlar arası ilişkileri de düzenleyebilir. Bu durum uluslararası ilişkiler açısından da düşünülebilir. Örneğin Osmanlıda çeşitli cemaatler birbirlerini destekleyerek var olmuşlardır. Bu bütün dünyada geçerli olabilecek bir ahlak ilkesidir. Bu düşünüldüğünde hayat ahlak ile birlikte ahlaki bir şekilde de her seviyede devam edebilir. Batıda var olan ve insanlığın üç asırlık döneminde çok etkin olan Modernite tavrı, insanlığın kaderi değildir. Bu bir dönemdi yaşandı ve postmodernite ile birlikte insanlığa bir gelecek vaat etmediği fark edildi. Böyle olunca bizim tamamen milli ve medeni birikimimizin insanlığa ufuk olma noktasında ne gibi imkanlar sağladığını konuşmamız gereken bir döneme geldik. Gelecekte artık ahlakın sorun olmadığı bir döneme doğru nasıl gideriz bu sorunun yanıtını bulup tartışmamız gerekir.” www.artvin.edu.tr ORMANLARDA YAPILAN TAHRİBAT, BÖLGENİN SU KAYNAKLARINI DA TEHDİT EDİYOR Benzer Coğrafyalar Benzer Sorunlar Gürcistan Ulusal Bilim Akademisi Öğretim Üyelerinden Vano Rapunidze ve Georgi Kvesitadze Üniversitemizde verdikleri konferanslarda, benzerleri Türkiye’de de yaşanan bazı sorunlara ilişkin önemli bilgiler aktardılar. A rtvin Çoruh Üniversitesi, Gürcistan Ulusal Bilim Akademisi Öğretim Üyeleri Vano Rapunidze ve Georgi Kvesitadze’nin konuşmacı olarak katıldığı iki ayrı konferansa ev sahipliği yaptı. Vano Rapunidze’nin konuşmacı olarak yer aldığı “Küçük Havzalarda Dağ Ormanlarının Su Düzenleme ve Su Koruma Fonksiyonları” konulu konferansta Acara Bölgesi ve Karadeniz Bölgesi ormanlarının ve su kaynaklarının benzer yönleri ve ortak ihtiyaçları hakkında bilgilendirmeler yapıldı. Vano Rapunidze “Küçük Havzalarda Dağ Ormanlarının Su Düzenleme ve Su Koruma Fonksiyonları“ konusundaki çalışmayı anlattı. Ormanların yasal olmayan yollardan kesilmesinin bölgenin ekolojik dengesine zarar verdiğini söyleyen Vano Rapunidze Acara bölgesinde yüksek dağ ekosistemlerinin su üretimi ve su düzenleme üzerine olan etkileri ile ilgili yapılan çalışmaların, iklim benzerliğinden dolayı Türkiye Vano Rapunidze içinde son derece faydalı olacağını belirtti. Her iki bölgede de doğal kaynakların kullanımı konusunda çözülmemiş birçok problemin olduğuna dikkat çeken Vano Rapunidze, yasadışı kesimler, yeterli arazi olmaması nedeniyle bölge halkının orman alanlarını tarım alanı olarak kullanmak istemesi gibi sebeplerle ormanların ekolojik dengeye zarar verdiğini ifade etti. Vano Rapunidze, “Bilim adamları dağ ekosistemleriyle ilgili bizi uzun süredir uyarıyorlar. İnsanoğlu, dağ ormanlarında tahribat yaparak ekolojik dengeye zarar vermektedir. Giderek global bir sorun haline gelen bu durum insanoğluna negatif yansıyacaktır.” dedi. Dağ ormanlarının en önemli özelliklerinden birinin su düzenleme fonksiyonu olduğunu, bunun da suyun toprağa girişini artırıp yüzey akışlarını azaltmalarından kaynaklandığını dile getiren Vano Rapunidze dağ ormanlarına ekolojik açıdan bakıldığında modern şartlarda rekreasyon kullanımının ormanlar üzerine etkisinin negatif, ormanların kullanıcılara etkisinin ise pozitif karakter taşıdığını belirterek konuşmasını tamamladı. Georgi Kvesitadze’nin sunumunda gerçekleştirilen “Patlayıcı maddelerle kirlenmiş toprağın rehabilitasyonu ve Gürcü gıdalarında antioksidan etkisi” konulu günün ikinci konferansında ise, patlayıcıların ekosisteme etkilerine ve Gürcü gıdalarında kanserojen madde oranlarına değinildi. Seyitler Yerleşkesi Konferans Salonu’nda yapılan konferansların ardından konuşmacılara Artvin Çoruh Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aydın Tüfekçioğlu tarafından çeşitli hediyeler verildi. 23 Konferanslar AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARINDA ÜNİVERSİTELERE ÖNEMLİ GÖREVLER DÜŞECEK Ağaçlandırmanın Dünü ve Bugünü Orman Fakültesi tarafından düzenlenen konferansa konuşmacı olarak katılan Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi Avcı, bilimsel düzeyde yapılan ağaçlandırmaların önemine değindi. A rtvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından düzenlenen “Ağaçlandırmanın Dünü ve Bugünü” konulu konferansa konuşmacı olarak katılan Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi Avcı, Orman Fakültesi öğrencileriyle buluştu. 24 Hanifi Avcı konuşmasında, geçmişten günümüze ormancılık politikalarının ülkenin ihtiyaçlarına göre değişim ve gelişim gösterdiğini, daha önce odun hammaddesine yönelik ağaçlandırmalar yapılırken günümüzde yeşil kuşak oluşturma ve koruma, çevre düzenleme maksadıyla yürütülen ağaçlandırma çalışmalarının ön plana çıktığını belirtti. “Ormancılık politikalarımızı belirlerken toplumun bizden beklentilerini dikkate alarak önceliğimizi belirlememiz ve toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde çalışmalar yapmamız gerekiyor” diyen Hanifi Avcı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü olarak sadece orman kurmak değil Türkiye’yi yeşillendirmek www.artvin.edu.tr Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi Avcı gibi bir hedef belirlediklerini, gerekli yasal düzenlemeleri yaparak çalışmalara ivme kazandırdıklarını vurguladı. Günümüzde yabancı dil bilen, konusunda uzmanlaşmış orman mühendislerine ihtiyaç duyulduğunun ve sadece kamu kurumlarında değil özel sektörlerde de çalışacak şekilde donanımlı orman mühendislerinin istihdam edilmesi gerektiğinin altını çizen Avcı, “Mesleğimizi ilgilendiren konularda yeterli uzman bulunmamaktadır. Ormancılık ve ağaçlandırma konularında uzmanlaşmak ve mevcut uzman personel açığını gidermek gerekmektedir. Bu noktada üniversitelere ve bizlere yani bu alanda çalışanlara önemli görevler düşüyor. Bunun için hocalarımızdan aldığımız bilgilerin yanında çok okuyup kendimizi yetiştirmemiz ve öğrenmeye açık olmamız gerekir” dedi. Avcı ayrıca, günümüzde ormancılık ile ilgili ihtiyaçların tekrardan gözden geçirilerek, Orman Fakültelerindeki ders müfredatlarının buna göre yeniden düzenlenmesinin gerekli olduğunu vurguladı. Konferansın ardından Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dekanlığı tarafından Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Hanifi Avcı’ya katılımından dolayı plaket takdim edildi. Hanifi Avcı’nın verdiği konferans ilgiyle izlendi 25 makale Önlenebilecek Bir Hastalık: Akciğer Kanseri YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL BAYRAMOĞLU 2 Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Bayramoğlu 26 0. yüzyılın başında akciğer kanseri nadir bir hastalık iken şu anda tüm dünyada en çok ölüme yol açan kanser türüdür. (1,2,3) Öyleyse Akciğer Kanseri nedir? Öncelikle onu tanımlayalım. Akciğer Kanseri Nedir? Biyoloji derslerinden de hatırlayacağınız üzere akciğer, oksijenin dokulara alınmasını ve karbondioksitin dışarı atılmasını sağlayan bir çift organdır. Diğer organlar gibi akciğerler de birçok hücreden oluşur. Bu www.artvin.edu.tr hücreler akciğerin normal olarak görevini yapabilmesi için ihtiyaç doğrultusunda bölünerek çoğalırlar. Akciğer kanserinde, yapısal olarak normal olan bu hücreler, ihtiyaç olmadan ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturur. Burada oluşan kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyür, ilerleyen aşamalarda ise çevre dokulara ya da dolaşım yoluyla karaciğer, kemik, beyin gibi uzak organlara yayılarak hasara yol açar. Bu yayılmaya metastaz adı verilir (4). Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Akciğer kanseri, kansere bağlı gerçekleşen ölümlerin en sık nedenidir. Kolon, prostat ve meme kanseri, akciğer kanserinden daha sık görülmesine rağmen 5 yıllık sağ kalım; meme ve prostat kanseri için % 80-90 oranında iken, akciğer kanserin de % 10-15 oranındadır (5). Akciğer kanseri çoğunlukla 50 yaşın üzerinde görülmektedir (7). Tüm dünyada kanser olgularının % 13.4’ünü oluştururken tüm kanser ölümlerinin % 28.4’ünden sorumludur (8). Bu kadar çok istatistiksel veriden bahsetmemin nedeni bu kanserin ciddiyetini vurgulamak içindir. Çünkü, Her yıl yaklaşık 1 milyon insan bu hastalık nedeni ile ölmektedir. Kanserli Akciğer Kanserli Akciğer Röntgeni Önceleri erkeklerde daha sık görülmekteyken, sigara kullanımının yaygınlaştığı toplumlarda kadınlarda da görülme oranı yükselmiştir. (6,8) 1. Küçük Hücreli (Yulaf Hücreli) Akciğer Kanseri (KHAK) Durum dünyada böyle iken, ülkemizde de hiç iç açıcı değildir. Ülkemize ait istatistiksel veriler çok sağlıklı olmamakla birlikte yılda 30-40.000 arasında akciğer kanserine bağlı ölüm olduğu tahmin edilmektedir (9). Ne yazık ki bizim toplumumuzda da kadınlarda görülme sıklığı sigara kullanımına paralel olarak artmaktadır (4,6,8). 4. Büyük Hücreli Akciğer Kanseri (KHOAK) Genellikle akciğer kanserinin, yerleşim yeri ana bronşlara yakın olan kısımlardır. Akciğer periferinde yerleşen tümörler daha az sayıdadır ve bunların çoğunluğunu adenokarsinomlar oluşturur (4,6,8). Akciğer Kanserinin Çeşitleri Var mıdır? Akciğer kanserleri 5 gruba ayrılır (4): 2. Skuamöz Hücreli Karsinom 3. Adenokarsinom 5. Mukus Glant Tümörleri Klinikte, Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (KHAK) ve diğer gruplarda Küçük Hücreli Olmayan Akciğer Kanseri (KHOAK) olarak gruplandırılarak kullanılmaktadır. Akciğer Kanseri Neden Evrelere Ayrılır? Sadece akciğer kanserliler için değil, tüm kanser hastalarının tanısı konduktan sonra hastalığın seyrine göre gruplayıp, en etkili tedavi yöntemini belirleyebilmek ve alınan tedavi sonuçlarının bilimsel kıyaslamasını yapabilmek için, hastalığın anatomik yaygınlığının sap27 makale tanması ihtiyacı bir evreleme sisteminin geliştirilmesine yol açmıştır (10). İlk kez 1946’da önerilen TNM sistemi 1986’dan beri ’Uluslararası Akciğer Kanseri Evreleme Sistemi’ adı altında kullanılmaktadır. Burada ‘T’ tümörün büyüklüğünü, ‘N’ lenf bezlerinin tutulumunu, ‘M’ ise uzak metastaz varlığını anlatır. Akciğer kanseri, Evre IA, IB, IIA, IIB, IIIA, IIIB ve IV şeklinde sınıflandırılmaktadır (11). Akciğer Kanserinin Oluşumuna Hangi Faktörler Zemin Hazırlar? Akciğer kanserinin oluşumunda da diğer tüm kanser türlerinde olduğu gibi birçok faktör rol oynamaktadır. Ancak bu faktörler içerisinde sigara alışkanlığının çok önemli bir yeri olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış durumdadır. Sigara içimi ile akciğer kanseri arasında doğrudan bir ilişki mevcuttur. Sigara dumanı, partikül ve gaz fazından oluşmakta ve 4000’den fazla kanserojen madde içermektedir. Günlük sigara içme miktarı, sigaranın ağızda kalma süresi, izmaritin uzunluğu, erken başlama yaşı, sigara sayısı ve içim süresi arttıkça risk artmakta, bırakıldıktan sonra 5. yıldan itibaren risk azalmaktadır (10,12 ,13). Sigaranın içinde bulunan kanser yapıcı maddelerin miktarı ve içe çekme derinliği de riski artırmaktadır (5,6,14). Yapılan çalışmalarda filtreli sigaraların filtresizlerden daha az zararlı olduğu bulunmuştur (10). Sigara Genetik Hasar Oluşturur Sigara dumanındaki polisiklik hidrokarbonlar, aromatik aminler, nitrozaminler, piridin alkaloidler ve radyoaktif bileşenler (15,16) DNA’da doğrudan hasar oluşturabilecekleri gibi, enzimler tarafından aktif metabolitlerine dönüşerek de etki gösterebilirler (17). Bu nedenlerle sigara dumanındaki bu maddelerin DNA’ya ulaşması sonucu DNA’da hatalı kodlama ve mutasyon oluşmasına bağlı olarak kanser gelişimi görülmektedir. 28 www.artvin.edu.tr Pasif ‹İçiciler de Aynı Risk Altında mıdır? Pasif olarak sigara içen, diğer bir deyimle içilen yerde bulunmak zorunda kalarak istemsiz sigara içenlerde de akciğer kanseri gelişme riski artmaktadır (13). Akciğer kanseri gelişiminde sigaranın rolü göz önüne alındığında, akciğer kanseri önlenebilir kanserler arasındadır. Sigara Dışındaki Risk Faktörleri Nelerdir? Aliminyum, formaldehit, krom, berilyum, radon, nikel ve nikel bileşikleri gibi maddeler akciğer kanseri riskini arttırırlar (6). Gemi yapımı malzemesi, çanak çömlek yapımı ve badana gibi kullanım alanları olan asbest de, hem kendi başına hem de sigara ile birlikte bir risk faktörüdür (12). Tüberküloz, KOAH, silikozis, fibrozis alanları bir başka risk faktörünü oluşturur. Daha önce geçirilmiş akciğer kanseri hikayesi ve radyasyon da etyolojide önemlidir (6,12). Bunların yanında, hava kirliliğinin kanser gelişme riskindeki önemi tartışmalıdır. (10) Hava kirliliği, akciğer kanserlerinin %1 kadarından sorumlu tutulmaktadır. Ancak kentlerde yaşayanlarda kırsal kesimde ya- Akciğerde sigaraya bağlı oluşan siyah lekelerin ameliyat sırasındaki görüntüsü şayanlara oranla riskin 1.2-2.3 kat daha fazla olduğu bildirilmiştir (3). Beslenmedeki eksiklikler de akciğer kanseri gelişiminde etkili olabilir. Vitamin A ve β-karotenden fakir diyet kanser riskini artırır (18). Yaşla birlikte akciğer kanseri olma olasılığı da artmaktadır. Akciğer kanseri çoğunlukla 50 yaşın üzerinde görülür ve % 5’ten azı 40 yaşın altındadır (6). Akciğer Kanseri Oluşumunda Genetik Yatkınlığın Rolü Var Mıdır? Akciğer kanseri gelişiminde bir genetik yatkınlığın söz konusu olup olmadığı uzun süredir araştırılmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda birinci derece akrabalarında kanser olanlarda akciğer kanseri riski 2.4 kat artmış olarak bulunmuştur (3). Herkesin, kanser hastalığına yakalanma riski vardır. Ancak, ailesinde kanser hastalığı görülen kişilerin kanser hastalığına yakalanma risklerinin, diğer kişilere göre daha fazla olduğu bilinen bir gerçektir. Önemli olan, kişilerin bu konuda bilgili ve bilinçli olmaları, yapılması ve uygulanması gerekenler konusunda hassasiyet göstermeleridir. Genetik Faktörlerin Etkisi Son yıllarda kanser biyolojisinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Moleküler incelemeler, akciğer kanser hücrelerinde, bir takım mutasyonların ortaya çıktığını göstermiştir. Bu tip mutasyonlar daha çok hücre çoğalmasını uyaran genler (onkogen) ve tümör baskılayıcı genlerde görülür (7). 29 makale küçük hücreli akciğer kanseri hem de küçük hücreli olmayan akciğer kanseri hastalarında p53’ü barındıran 17p13 bandı kaybolmuştur. p53 mutasyonu sigara içimi ile ilişkili olup, tütün dumanı G-T transversiyonuna neden olur (7). Akciğer Kanseri Hücresi Normal olarak hücrede bulunan ve genellikle hücrenin bölünmesi ile ilgili işlevlerde rol alan proto-onkogenlerin, sigara dumanı, radyasyon, kimyasal ajanlar ve virüsler gibi dış etkenlerle onkogen haline geçerek kanser oluşumunda birçok gelişmeye yol açtıkları anlaşılmıştır (10). Yapılan çalışmalar sonucu, akciğer kanseri ile ilgili aktive onkogenlerin 6 familyası olduğu bulunmuştur. En önemlileri ras (H-ras, K-ras, N-ras) ve myc (N-myc, C-myc, Lmyc)’dir (19). Bir tümör baskılayıcı gen olan p53 geninin de akciğer kanserinde önemli rolü vardır. Hem Genomda ortaya çıkan diğer bazı değişikliklerden telomeraz aktivitesi artışı ve DNA metilasyonu gibi faktörlerde, özellikle akciğer kanseri oluşumunda etkilidir (7). Bütün bunların yanı sıra, Aryl Hydrocarbon Hydroxylase (AHH) sistemi ve Debrisoquin metabolik fenotipi akciğer kanseri riski ile ilişkili 2 kalıtsal faktördür (19). Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir? Genelde en sık saptanan belirti öksürüktür. Giderek kötüleşen, kişiyi rahatsız eden ve geçmeyen bir öksürüktür. Ne yazık ki çoğu hasta bunu siga- raya bağlamakta, normal olarak görmekte ve doktora başvurmada gecikmektedir. Ağızdan öksürükle birlikte kan gelmesi kişiyi en çok korkutan ve hekime başvurmasını sağlayan şikayettir. Nefes darlığı ve bazen hırıltılı nefes alıp verme, geçmeyen göğüs ve kol ağrısı, ses kısıklığı, tekrarlayan ya da iyileşmesi geciken akciğer enfeksiyonları, boyun ve yüzde şişlik, iştahsızlık, kilo kaybı ve yorgunluk diğer belirtiler arasında yer almaktadır (20). Bazen, hastalık oldukça ileri aşamalara gelene kadar önemli bir şikayete yol açmayabilir. Bu sinsi karakter, akciğer kanserini tehlikeli yapan en önemli faktördür. Bu nedenle yukarıdaki yakınmalar hissedildiğinde hemen bir doktor kontrolünden geçilmelidir (20). Nasıl Tanı Konulur? Göğüs röntgeni (akciğer grafisi), bilgisayarlı tomografi, Balgam sitolojisi (hücre incelenmesi), Bronkoskopi (hava yollarına özel aletle bakılması), Biopsi (incelenmek üzere parça alınması), diğer organ metastazlarına (organ yayılması) yönelik ileri tetkikler sonrası akciğer kanseri tanısı konur (20). Akciğer Kanseri Nasıl Tedavi Edilir? Temel tedavi seçenekleri; cerrahi, kemoterapi ve radyoterapidir (20). 30 www.artvin.edu.tr Sonuç olarak, ölüm oranı çok yüksek olmasına rağmen, Benan hocamızın da belirttiği gibi “AKCİĞER KANSERİ ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIKTIR. Bunun için tütün kullanımı konusunda gerekli önlemlerin alınması en önemli adımdır”. Yazımın sonunda, değerli akademisyen arkadaşlarıma ve öğrencilerimize sigarasız günler diliyorum. KAYNAKLAR 1- Parkin GM, Pisani P, Ferlay J. Global cancer statistics. CA Cancer J Clin 1999; 49: 33-64. 2- Yıldırım H., Metintaş M., Ak G., Et Al.: Yaşlılarda Küçük Hücreli Akciğer Kanseri, Toraks Dergisi 2008; 9 (1): 7-12 3- Müsellim B.: Akciğer Kanserinin Epidemiyolojisi ve Etyolojisi, Sempozyum Dizisi 2007; 58, S.113-118 4- Hastürk, S., Yüksel, M.: 2000, Akciğer Kanseri, Özlem Grafik Matbaacılık, İstanbul. 5- Greenlee RT, Hill-Harmon MB, Murray T, thun M. Cancer statistics. CA Cancer J Clin 2001; 51:15-36 6- Engin, K., Özyardımcı, N.: 2001, Akciğer Kanserleri Tanı Ve Tedavide Temel İlkeler ve Uygulamalar, Avrupa Tıp Kitapçılık, İstanbul. 9- Kırkıl, G., Deveci, F., Turgut, T., Muz, H.M.: Akciğer Kanserinin Epidemiyolojik Özelliklerinin Retrospektif Olarak Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi, F.Ü. Sağlık Bil. Dergisi, 2005; 19 (3), 165-169 s 10- Akkoçlu A, Öztürk C. 1999, Akciğer Kanseri, Multidisipliner Yaklaşım. Toraks Kitapları No:I Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara. 11- Toraks Dergisi Ek, Akciğer Kanseri Tanı ve Tedavi Rehberi, 2006; Cilt 7, Sayı 2, 001-035 s. 12- Tanonue LT, Matthay RA.: Epidemiology and Carcinogenesis. Lung Cancer, 2000 ;1215-1228 13- Köktürk N., Öztürk C., Kırışoğlu C.E.: Sigara ve Akciğer Kanseri, Solunum 2003;5:139-145 7- Köktürk, N., Kırışoğlu, C., Öztürk, C.:Akciğer Kanseri Moleküler Biyolojisi, Solunum, 2003; 5:127-138 s. 14- Ak, G., Metintaş, M., Metintaş, S., Erginel, S.:Akciğer kanserli Olguların Tanı Aşamasındaki Evrelerini Etkileyen Epidomiyolojik, Klinik Ve Radyolojik Özellikler , Osmangazi Tıp Dergisi, 2006; 28 (1): 17-31 s 8- Haydaroğlu, A., 2000, Akciğer Kanserleri Tanı ve Tedavi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir. 15- Jeffery PK. Cigarette smoke induced damage of airway mucosa. In: Lenfant C, Cheritn J, Dusser D, eds. Enviromental impact on the airways from injury to repair. Biology of lung cancer. New York, Marcel Dekker Inc 1996;(93,13):299-353. 16- Schuller HM. Effects of tobacco smoke constituents on lung cells. In: Kane MA, Bunn PA, eds. Biology of lung cancer. New York, Marcel Dekker Inc 1998;441464. 17- Shields PG, Harris CC. Çevresel faktörler nedeniyle oluşan kanserlerin moleküler epidemiyolojisi ve genetik özellikler. JAMA 1992;5:174-182. 18- Hyer JD, Silvestri G. Diagnosis and staging of lung cancer. Clin in Chest Med 2000; 21: 95-106. 19- Minna JD. Neoplasms of the lung. Isselbacher KJ, Braunwold E, Wilson J, Martin JB, Fauci AS, Kasper DL (eds.): Harrison’s principles of Internal Medicine. New York: McGraw-Hill Inc, 1994; s.1222. 20- Erdinç M. Gülmez i. Yıldız P. 2009, Akciğer Kanseri ile Yaşamak, Türk Toraks Derneği Eğitim kiapları Serisi Aves Yayıncılık. 31 DIŞ İLİŞKİLER Brno Teknoloji Üniversitesi’ni Tanıyalım Çek Cumhuriyeti’nin en önemli üniversitelerinden biri olan Brno Teknoloji Üniversitesi’nden iki öğretim üyesi Çek Cumhuriyeti’ndeki üniversite yapılanmasıyla ilgili önemli bilgiler aktardı. E rasmus Personel Hareketliliği kapsamında Çek Cumhuriyeti Brno Teknoloji Üniversitesinden gelen Doç. Dr. Miroslav Kures ve Yrd. Doç. Dr. Jaroslav Hrdina, Artvin Çoruh Üniversitesi öğretim elemanları ve öğrencilerine yönelik konferans verdi. Erasmus Uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen konferanslarda üniversiteler arası işbirliğinin önemine de dikkat çekildi. ler ve Slovaklardır. AvusturyaMacaristan İmparatorluğunun yıkılmasından sonra Moravya Çekoslovakya’nın bir parçası olmuş ve 2. Dünya Savaşında Almanya’nın Çekoslovakya’ya hakim olması ile birlikte Almanların korumasına girmiş, Bohemya ve Moravya olarak ikiye ayrılmıştır. 1945’te Moravya’daki etnik Alman azınlığı bölgeden atılmış ve Çekoslovakya’nın da ayrılmasıyla Moravya 1993 yılında Çek Cumhuriyetine katılmıştır.” Kures, “Çek Cumhuriyetinde Brno önemli bir üniversite şehridir. 5’i özel olmakla beraber 11 üniversitesi, 26 fakültesiyle yaklaşık 80 bin öğrenciye eğitim verilmektedir. Brno büyük sergi, fuar ve motor yarışlarına ev sahipliği yapmaktadır. Erasmus programı dahilinde Artvin Çoruh Üniversitesi öğrencilerini ve öğretim elemanlarını Brno’yu gezmeye davet ediyorum” diyerek konuşmasını bitirdi. Kures: “Brno, Orta Avrupa’nın Gözbebeğidir” “Brno” konulu konferansta kürsüye çıkan Doç. Dr. Miroslav Kures, Çek Cumhuriyetinde bir vilayet olan Brno hakkında bilgiler aktardı. Doç. Dr. Kures, Brno’da hakim dilin Çek dili olmasına rağmen, tarihi ilişkilerden dolayı Almancanın da yoğun olarak kullanılmakta olduğuna dikkat çekti. Brno Teknoloji Üniversitesi Tanıtıldı Konferansın ikinci bölümünde ise Yrd. Doç. Dr. Jaroslav Hrdina, Brno Üniversitesinin akademik yapısı ile üniversite bünyesindeki bilim ve eğitim faaliyetleri hakkında bilgiler aktardı. Kures, Alman ve Slav kökenlilerin çoğunlukta olduğu Brno’nun Çek Cumhuriyetinin ikinci büyük kenti olduğunu dile getirdi. Kures Brno’nun tarihçesi hakkında şu bilgileri aktardı: “Bin yıl önce Orta Avrupa’da bulunan Büyük Moravya denen ülkede yaşayanların ataları Çek32 Moravyalıların misafirperver ve geleneklerine bağlı insanları olduğunu vurgulayan Miroslav Kures Brno’nun tarihi mimarisi ve manzarasıyla Orta Avrupa’nın en güzel kentlerinden biri olduğunu dile getirdi. Brno’nun, Güney Moravya’nın idari ve Çek Cumhuriyetinin de hukuk merkezi olduğunu ifade eden Kures, 405 bin nüfusa sahip olan kentin eğitim alanında da geliştiğine dikkat çekti. Artvin Çoruh Üniversitesinin davetlisi olarak Artvin’e gelmekten mutluluk duyduğunu belirterek konuşmasına başlayan Hrdina, Çek Cumhuriyetindeki üniversite yaşamını da özetledi. Çek Cumhuriyetindeki akademik eğitimin temellerinin 14. Yüzyıla kadar uzandığını bildiren www.artvin.edu.tr Brno Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Hrdina, sunumunda şu noktalara vurgu yaptı: olmak üzere üç seviye üzerinden gerçekleştirilir. “Çek Cumhuriyetinde köklü üniversiteler vardır. Bunlardan en eskisi Roma İmparatoru 4. Charles tarafından 1348’de kurulan Prag’daki Charles Üniversitesi’dir. İkinci büyük üniversite Olomouc’ta 1566’da kurulan Palacky Üniversitesidir. Prag’taki Çek Teknik Üniversitesi 1717’de, Ostrava Teknik Üniversitesi 1849’da kurulmuştur. Ayrıca 1849 yılında kurulan Alman Bohem Teknoloji Koleji, daha sonra 1899 yılında Brno Teknoloji Üniversitesi olarak yeniden düzenlenmiştir. Prag’da Çek Doğa Bilimleri Üniversitesi, doğa bilimleri alanında akademik eğitim vermek ve bilimsel araştırma yapmak amacıyla kurulmuştur. Ayrıca Brno’da, Masaryk ve Mendel Üniversiteleri bulunmaktadır. Brno’da 1849’da kurulan Alman Bohem Teknik Koleji 1899 yılında Brno Teknoloji Üniversitesi olarak açıldı ve 50 öğrenciyle inşaat mühendisliği alanında eğitim vermeye başladı. 1900 yılında Mekanik Mühendisliği bölümü açıldı. 1.Dünya Savaşından sonra ise Mimarlık Fakültesi ile birlikte yeni bölümler de açıldı. 1950 yılında Brno Teknoloji Üniversitesi bünyesinde yeni fakülteler kuruldu. Çek Cumhuriyetinde giriş seviyesi eğitimi dışında lise ve üniversite olmak üzere iki seviye temel eğitim verilmektedir. Üç çeşit lise ve iki çeşit üniversite bulunur. Üniversite eğitimi lisans, yüksek lisans ve doktora Şu an 8 fakülteyle eğitime devam eden üniversitedeki fakülteler şöyle: En büyüğü 6 bin öğrenciye sahip olan İnşaat Mühendisliği. Bunu 4.500 öğrenciyle Mekanik Mühendisliği Fakültesi takip ediyor. Kimya Fakültesi 3066 öğrenci ile üçüncü, Mimarlık Fakültesi öğrenci 2864 ile dördüncü sırada yer alıyor. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde 2.822 öğrenci, Elektrik Mühendisliği ve İletişim Fakültesinde 4013 öğrenci, Güzel Sanatlar Fakültesi 271 yeni kurulan Bilgi Teknolojileri Fakültesinde ise 2518 öğrenci ile eğitim verilmektedir. Brno Teknoloji Üniversitesinin yaklaşık 25 bin öğrencisi bulunmaktadır. Mekanik Mühendisliği Fakültesi, 1900 yılında kurulmuş olup Brno Teknoloji Üniversitesinin ikinci büyük fakültesidir. 400’ü akademisyen olmak üzere 540 çalışanı bulunmaktadır. Mekanik Mühendisliği Fakültesi’nde uygulamalı bilimler ve mekanik mühendisliğiyle ilgili dersler okutulmaktadır. Matematik Mühendisliği alanında lisans, yüksek lisans ve doktora programlarının da uygulandığı Üniversitede, uygulamalı matematik analizleri, uygulamalı algebra, soyut matematik, diferansiyel geometri alanlarında araştırma yapılmaktadır.” Hrdina, personeli olduğu Matematik Enstitüsünün öğretim ve bilim profili hakkında bilgiler verdikten sonra sunumunu sonlandırdı. Konuşma ve sunumların ardından konuşmacılara Üniversitemiz Erasmus Koordinatörlüğünce çeşitli hediyeler verildi. 33 Öğrencİ Etkİnlİklerİ Bu Bahar da Rengarenk Üniversitemizde ikincisi düzenlenen ve üç gün süren Bahar Şenliği Kültür Sanat ve Spor Etkinlikleri, zengin ve eğlenceli bir programla gerçekleştirildi. A rtvin Çoruh Üniversitesi tarafından 2325 Mayıs 2011 tarihleri arasında II. Bahar Şenliği Kültür Sanat ve Spor Etkinlikleri düzenlendi. Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezi ve Seyitler Yerleşkesinde gerçekleştirilen II. Bahar Şenliği kapsamında konser, şiir dinletisi, söyleşi ve halk oyunları gösterileri gibi farklı etkinliklere yer verildi. 34 1. Gün Etkinlikleri: Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen II. Bahar Şenliği’nin ilk gününde Sanatçı Lütfiye Öztürk tarafından Türk Sanat Müziği konseri verildi. Konsere Rektör Prof. Dr. Mehmet Duman ile Artvin protokolünden çok sayıda davetli katıldı. Etkinliklerin ilk gününde ayrıca Şair Kahraman Tazeoğlu’nun katıldığı “Şiir Dinletisi” ile “Fatmagül’ün Suçu Ne” adlı televizyon dizisinde rol alan tiyatro oyuncuları Kaan Taşaner ve Seda Güven’in katıldığı, “Söyleşi” programı gerçekleştirildi. Söyleşi programıda Taşaner ve Güven’e Artvin Çoruh Üniversitesi öğrenci toplulukları arasında yer alan Tiyatro Topluluğu tarafından “En iyi çıkış yapan sanatçı ödülü” ve çeşitli hediyeler verildi. www.artvin.edu.tr 2. Gün Etkinlikleri: Seyitler Yerleşkesi’nde yapılan şenliklerin ikinci gününde Artvin Çoruh Üniversitesi Halk Oyunları Topluluğu ile Batum Shota Rustaveli State Üniversitesi Acara Halk Dansları Topluluğu’nun gösterileri beğeniyle takip edildi. Program kapsamında sahne alan Grup Karayel, Karadeniz bölgesi ve Artvin yöresine has türküleri seslendirdi. Türk Rock Müziğinin son dönemlerde yıldızı parlayan isimlerinden Cem Özkan da 1,5 saat süren konserde öğrencilere keyifli an- lar yaşattı. Bahar Şenliklerinde öğrencilerden Nermin, Semih, Betül Selda ve Seher de sahneye çıkarak şarkılarıyla etkinliklere renk kattılar. 3. Gün Etkinlikleri: II. Bahar Şenliği Kültür Sanat ve Spor Etkinlerinin 3. Gününe Artvin Valisi Mustafa Yemlihalıoğlu, Rektörümüz Prof. Dr. Mehmet Duman, İl Garnizon Komutanı Jandarma Albay Mehmet Nasif, Artvin Cumhuriyet Başsavcısı Cafer Güven Kara, İl Emniyet Müdürü Muhsin Armağan ile Artvin protokolünden çok sayıda davetli katıldı. 25 Mayıs 2011 Çarşamba akşamı yapılan Şenliğin son gününde II. Spor Şenliğinde futbol, basketbol, voleybol ve masa tenisi branşlarında derece yapan takımlar için kupa ve madalya töreni düzenlendi. Etkinliklerin son gününde ayrıca Karadeniz’in sevilen sanatçısı Vira Cemal, Karadeniz bölgesine has türkülerini seslendirdi. II. Bahar Şenliği, Grup Ayna konseri ve havai fişek gösterilerinin ardından sona erdi. Grup Ayna Konseri beğeniyle izlendi. 35 Öğrencİ Etkİnlİklerİ İSTANBUL “YENİ ÇİZGİ FELSEFE TOPLULUĞU”NU AĞIRLADI 4 Günde İstanbul Artvin Çoruh Üniversitesi öğrenci topluluklarından Yeni Çizgi Felsefe Topluluğu dört gün boyunca İstanbul’un tarihi ve turistik mekanlarını gezerken İstanbul’daki bazı üniversitelerin konuğu oldu. A rtvin Çoruh Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Ortak Edebiyat Programları 1. sınıf öğrencilerinin Nisan ayı sonunda resmi olarak kuruluşunu gerçekleştirdikleri Yeni Çizgi Felsefe Topluluğu, 2010 Avrupa Kültür Başkenti olarak Türkiye’nin yüz akı olan en büyük metropolü İstanbul’a geniş kapsamlı bir gezi düzenledi. Bir kültür şehri olarak İstanbul’un tarihi mekânlarının, merkezi yerlerinin ve gözde üniversitelerinin gezilmesi 36 amacıyla yapılan gezi Yeni Çizgi Felsefe Topluluğu öğretim elemanı danışmanı Arş. Gör. Muhammet Özdemir’in rehberliğinde gerçekleşti. Öğrenciler bu kapsamda Dolmabahçe Sarayı, Sultan Ahmet Camii, İstiklal Caddesi, Yûşâ Tepesi gibi tarihi mekânların yanı sıra Kadıköy, Üsküdar, Beykoz, Beşiktaş, Şişli ve Fatih gibi İstanbul’un merkez ilçelerini gezme şansı buldu. Yeni Çizgi Felsefe Topluluğu gezide ayrıca Marmara Üniversitesi, 29 Mayıs Üniversitesi ve Galatasaray Üniversitesi’ne konuk oldu. Öğrenciler 29 Mayıs Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahsin Görgün, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Kutluer ve Galatasaray Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Direk ile verimli söyleşilerde bulundular. Ortak Edebiyat Programları öğrencilerinin dışında Eğitim Fakültesi ve Orman Fakültesi’nden öğrencilerin de yer aldığı etkinliğe toplam 48 öğrenci katıldı. Heyet, 4 günlük İstanbul turunun ardından Artvin’e döndü. www.artvin.edu.tr Ö€€€ğrenci Topluluklarının Sayısı Hızla Artıyor Üniversitemizde kurulan öğrenci topluluklarına her geçen gün yenileri ekleniyor. Bilim, sanat, spor, doğa ve benzeri pek çok alanda faaliyet gösteren bu topluluklar, daha çok kişiye ulaşma konusunda kararlılar. A rtvin Çoruh Üniversitesi “Öğrenci Toplulukları Yönergesi”nde belirtilen esaslara göre kurulan öğrenci topluluklarının sayısı hızla artıyor. 2009-2010 eğitim öğretim yılında 6 tane olan öğrenci topluluklarına 20102011 eğitim öğretim yılında 11 yeni topluluk eklendi. Sosyal, kültürel ve sportif aktiviteler düzenleyerek öğrencilerin ve üyelerinin mesleki yaşamları öncesinde onlara önemli deneyimler kazandırmayı amaçlayan öğrenci toplulukları, yaptıkları çeşitli etkinliklerle dikkat çekiyor. lan Şiir Dinletisi de katılımcıların beğenisini kazanmıştı. Bunun yanı sıra Amatör Astronomi Topluluğu tarafından Gökyüzü Gözlem Şenliği, Müzik Topluluğu tarafından Amatör Ses Yarışması, Halk Oyunları Topluluğu tarafından halk oyunları gösterileri, Çevre ve Doğa Topluluğu tarafından çevre temizlik programları gibi birçok farklı etkinlik düzenlendi. Öğrenci topluluklarının, bundan sonraki dönemlerde öğrencilerin faaliyet şemalarını genişleteceğine dikkat çekiliyor. Artvin Çoruh Üniversitesi bünyesinde yer alan öğrenci toplulukları şu şekilde: “Satranç Topluluğu, Sanat ve Edebiyat Topluluğu, Fotoğrafçılık Topluluğu, Kuş Gözlem Topluluğu, Çevre ve Doğa Topluluğu, Doğa Sporları Topluluğu, Yaban Hayatı ve Ekoturizm Topluluğu, Sosyoloji Topluluğu, Erasmus Topluluğu, Müzik Topluluğu, Halk Oyunları Topluluğu, Tiyatro Topluluğu, Yeni Çizgi Felsefe Topluluğu, İlim ve İrfan Topluluğu, Çoruh Gençlik Eğitim ve Kültür Topluluğu, Düşünce Topluluğu, Amatör Astronomi Topluluğu.” 2011 yılı Ocak ayında Doğa Sporları Topluluğu tarafından yapılan 2. Kar Şenliği’ne yaklaşık 500 öğrenci katılmıştı. Bu etkinlik Atabarı Kayak Merkezinde gerçekleştirilen en kalabalık organizasyonlar arasında gösteriliyor. Yine 2011 Mayıs ayı içersinde Sanat ve Edebiyat Topluluğu tarafından Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezinde yapı37 Öğrencİ Etkİnlİklerİ Öğrencilerden Şiir Dinletisi Sanat ve Edebiyat Topluluğunun hazırlayıp sunduğu Şiir Dinletisi’nde Türk Edebiyatının en güzel şiirleri bir kez daha ses buldu. Artvin Çoruh Üniversitesi öğrenci toplulukları arasında yer alan Sanat ve Edebiyat Topluluğu tarafından “Şiir Dinletisi” düzenlendi. Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinliğe üniversitemiz akademik ve idari personeli ile öğrencilerimizin yanı sıra çok sayıda davetli katıldı. Türk Edebiyatından birçok şiirin okunduğu program, etkinliği gerçekleştiren öğrencilere hediyelerinin verilmesinin ardından sona erdi. Kafkasör’ün Yerini Göğünü Boyadık Kafkasör Etkinlik Alanında düzenlenen Uçurtma Şenliği ve Gençlik Şöleni birbirinden renkli görüntülere sahne oldu. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğa Sporları Topluluğu ile Sanat ve Edebiyat Topluluğu tarafından Kafkasör Etkinlik Alanında 2. Uçurtma Şenliği ve Gençlik Şöleni düzenlendi. Etkinlikte uçurtma ve halat çekme yarışmaları yapıldı. Organizasyona üniversitemiz personeli ile öğrencilerimiz katıldı. Şenlik yarışmalarda dereceye giren gruplara hediyelerinin verilmesinin ardından tamamlandı. 38 www.artvin.edu.tr Deriner Barajına Teknik Gezi Bölgenin sosyo-ekonomik gelişmesinin köşe taşlarından olan Deriner Barajı’nı inceleyen öğrenciler hem Artvin’i daha yakından tanıma imkanı buldular hem de önemli mesleki deneyimler kazandılar A rtvin Çoruh Üniversitesi Artvin Meslek Yüksekokulu Makine Programı öğrencileri ve Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği 2. sınıf öğrencileri, Artvin Deriner Barajına yapılan baraj gezisine ka- tıldı. Gezide öğrencilere 2012 yılında tamamlanması planlanan Deriner Barajı ve barajın bölgenin enerji gereksiniminin giderilmesine yönelik getirileriyle ilgili bilgiler aktarılırken, barajın bölge ekonomisine kazandırdığı ivme hakkında da açıklamalar yapıldı. Akademik personelin de katıldığı gezide, öğrencilerin Artvin ve yöresini tanımalarına katkı sağlanırken aynı zamanda mesleki deneyimlerinin artırılması yönünde önemli bir adım atıldığı belirtildi. 39 Ünİversİtemİzden BÖLGE EKONOMİSİNE KATKI YAPMASI BEKLENEN BİTKİ MÜZESİ PROJESİ KABUL EDİLDİ Bitki Müzesi Kuruyoruz Artvin Çoruh Üniversitesi Seyitler Yerleşkesi içinde 30 dekarlık bir arazi üzerine kurulacak olan Arboretum (Bitki Müzesi), turizmden bilime, ekonomiden ekolojiye Artvin için bir ilk olma özelliği taşıyan bir proje olarak değerlendiriliyor. A rtvin Çoruh Üniversitesi tarafından Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansına (DOKA) sunulan “Artvin’in Bitki Müzesi” projesi, DOKA tarafından kabul edildi. Seyitler Yerleşkesinde bir arboretum (bitki müzesi) kura40 rak, Artvin ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nin eğitim, kültür, araştırma ve turizm potansiyelinin canlandırılması ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkı sağlamak amacıyla hazırlanan projede, Orman Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Fahrettin Tilki, Doç. Dr. Sami İmamoğlu, Doç. Dr. Zafer Ölmez ve Yrd. Doç. Dr. Hilal Turgut görev alıyor. Seyitler Yerleşkesinde 30 dönümlük bir arazi üzerinde kurulacak olan bitki müzesi için arazi düzenleme ve fidan dikim çalışmalarına 2011 Aralık ayı içerisinde başlanacağı bildirildi. Arazi üzerine başlangıçta 320 www.artvin.edu.tr farklı bitki türü dikilerek bitki örtüsü zenginliği sağlanacak olan projenin bir yıl içerisinde tamamlanması planlanıyor. Artvin’in Bitki Müzesi Projesi ile ilgili olarak proje yönetimi tarafından yapılan açıklamada aşağıdaki noktalara değinildi: Arboretum Nedir? Arboretumlar; bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli, her biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan, çoğunluğu ağaç ve diğer odunsu bitki taksonlarının uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip sergilendiği tabiat parçalarıdır. Başka bir açıdan bakıldığında arboretumlar bil- gi, emek ve sabırla meydana getirilmiş birer canlı bitki müzeleridir. Yeryüzünde kuruluşları yüzyılların ötesine dayanan arboretumların fonksiyonları çok çeşitlilik gösterir. Bunlar; ilk ve orta öğretimden üniversite düzeyine kadar tüm öğrencilere ve çevre halkına bitkiler hakkında bilgi vermek, onları yetişme alanlarında tanıtmak, çevre koruma bilincinin gelişmesine katkıda bulunmaktır. Bunun yanında, dünyanın dört bir tarafındaki egzotik ve endemik bitkileri iklimin müsaade ettiği oranda bir araya toplayarak uzun ve pahalı seyahatlere gerek kalmadan insanlara tanıtmak ve bunların içinden süsleme değeri olanları seçme olanağı sağlamak, nesli kaybolma tehlikesi altında bulunanları koruma altına almak, yabancı orijinli türlerin ülkemize uygunluğu konusunda çalışmalar yapmak da arboretumların görevleri arasındadır. Arboretum İçin Uygun Alanlar Genellikle kent merkezlerinin dışında, kentin fiziksel baskı ve gelişiminden uzak kalabilecek alanların seçilmesi uygundur. Arboretumların rekreasyonel işlevleri dikkate alındığında, göl, nehir, vadi, yamaç, tepe gibi hareketli bir arazi plastiğine sahip alanlarda kurulması istenir. Bu özellikleri 41 Ünİversİtemİzden taşıyan bir alanda, sürprizli gezinti yolları ile değişik görünümler oluşturmak ve ziyaretçilerin ilgisini canlı tutmak mümkün olacaktır. Alanda, tüm yıl işlerlik taşıyan bir iç sirkülasyon sistemi oluşturmak esastır. Yaratılan sakin atmosfer ile kent insanı üzerindeki fiziksel baskının uzaklaştırılması sağlanabilir. Bir arboretumda yaratılmak istenen fiziksel ve görsel etkinin başarısı, bitkilerin istedikleri ekolojik koşulların yaratılmasına ve sürdürülmesine bağlıdır. Bitkiler, sistematik sıralamaya veya sosyolojilerine göre düzenlenebilirler. Burada önemli olan nokta, bitkilerin birlikte oluşturacakları kompozisyon ve uyumdur. Bitki Müzesi Projesinin Hedefleri Gelişmiş bir altyapı oluşturarak bölgenin turistik cazi- 42 be merkezi haline gelmesine, Artvin’e gelen turist sayısının ve ortalama kalış süresinin artırılmasına, bu sayede bölge ekonomisinin güçlenmesine katkı sağlamayı hedefleyen Artvin’in Bitki Müzesi Projesi; - Artvin halkına vakit geçirip eğlenebileceği sosyal ortam yaratmak “- Artvin’in doğa turizmi potansiyelini harekete geçirecek, başlangıç olarak 320 farklı türün bulunduğu, turistlerin kısa sürede çok sayıda bitki türünü görebilecekleri ve Artvin’in doğası konusunda fikir sahibi olmalarını sağlayacak çevre dostu bir müze tesis etmek - Ziyaretçilerin kısa süreli dinlenme ihtiyaçlarını karşılayacak mekanlar tesis ederek, ziyaretçi memnuniyetin artırılması ve dolayısıyla tekrar gelmelerini sağlamak -Arboretumda çalışacak personelin işlendirilmesiyle ve esnafların gelirlerinin artırılmasıyla Artvin ekonomisine, dolayısıyla sürdürülebilir bölge kalkınmasına katkı sağlamak - Arboretumun bakım ve geliştirilmesi işleriyle istihdam yaratılmasına katkı sağlamak - Başta Orman Fakültesi öğrencileri olmak üzere, öğrenciler için bir bitki tanıma laboratuarı oluşturmak - Bu projenin uygulanmasıyla, Artvin’deki kamu kuruluşları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarına proje uygulamaları konusunda örnek olmak - Öğrencinin tercih aşamasında Artvin Çoruh Üniversitesini tercih etmesini sağlayarak yörenin tanıtımına katkı yapmak” gibi amaçlarla hayata geçirildi. www.artvin.edu.tr Bitki Müzesinin Kurulacağı Alan Artvin Çoruh Üniversitesi Seyitler Yerleşkesi içerisinde yer alan ve küçük bir vadi niteliğinde olan 30 dekar bir alan üzerinde bitki müzesinin kurulması planlanmıştır. Planlanan alanın hemen bitişiğinde (batısında) üniversitenin sosyal tesislerinin yapımı devam etmektedir. Gelen ziyaretçilerin hem arboretum sahasında hem de sosyal tesislerde vakit geçirmesi mümkün olacaktır. Ayrıca arboretumlarda bulunması gereken unsurlardan biri olan herbaryum da Orman Fakültesi Orman Botaniği Anabilim Dalı tarafından oluşturulmaya başlanmıştır ve çalışmalar devam etmektedir. Arboretum ya da odunsu bitkilerden oluşan canlı bitki müzesi kurulduktan sonra da sürekli genişletilebilmektedir. Alanın sürdürülebilirliği için fidanlık ve serasının da olması gerekmektedir. Üniversite tarafından yine yerleşke içerisinde tam donanımlı bir sera ve fi- danlık kurulmaktadır. Gelecekte bitki müzesi için gerekli olan fidanlar burada üretilip alana dikilecektir. Ulusal ve uluslararası birçok botanik bahçesi ve arboretum ile anlaşmalar yapılarak fidan veya fidan üretim materyali temini sağlanacaktır. Projenin Maliyeti Toplam uygun maliyeti 312.992,96 TL olarak belirlenen proje için Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’ndan 234.744,72 TL’lik destek tutarı istendi. DOKA bu talebi kabul etme kararı aldı. Projenin geriye kalan %25’lik maliyeti ise Artvin Çoruh Üniversitesi tarafından karşılanacaktır. Nihai Yararlanıcılar Artvin Çoruh Üniversitesi, bölge esnafı, yerel yönetimler, kamu kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, Artvin halkı, bilim adamları ve arboretum çalışanları projeden yararlanabilecektir. Ekonomik Katkısı Olacak 18. Yüzyılda ilk kez Orta Avrupa’da yapılan bitki müzesinin günümüzde özellikle Avusturya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerde yaygın hale geldi. Bu ülkelerde bitki müzelerinin adeta bölgenin ekonomik hayatını canlandırdığı bilinmektedir. Aynı uygulamanın bugün Artvin’de hayata geçirilmesi sosyo-ekonomik ve kültürel yönden Artvin adına önemli bir adım olacaktır. 43 Ünİversİtemİzden 2010-2011 AKADEMİK YILI MEZUNİYET TÖRENİ YAPILDI Üniversitemizde Mezuniyet Coşkusu Yaşandı Artvin Çoruh Üniversitesi mezun olan öğrencileri için hazırlanan törende hüzün ve sevinç bir aradaydı. Öğrenciler yeni bir başlangıcın mutluluğunu yaşarken üzerlerinde mezun olmanın verdiği burukluk da vardı. 44 A rtvin Çoruh Üniversitesi 2010-2011 akademik yılı mezuniyet töreni yapıldı. Seyitler Yerleşkesi’nde yapılan mezuniyet törenine Artvin Valisi Mustafa Yemlihalıoğlu, Rektörümüz Prof. Dr. Mehmet Duman, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak, Atatürk Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sebahattin Tüzemen’in yanı sıra Artvin il protokolü üniversitemiz akademik ve idari personeli ile öğrenciler ve öğrenci velileri katıldı. Törende katılımcılara yönelik bir konuşma yapan Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Duman, Artvin Çoruh Üniversitesinin ku- www.artvin.edu.tr rulduğu günden bu yana gerçekleştirdiği gelişim süreci ve son durumu hakkında bilgiler aktardı. Artvin Çoruh Üniversitesinin Artvin’in de desteği ile gelişimini hızlandıracağına dikkat çeken Rektör Prof. Dr. Mehmet Duman konuşmasında özetle şu ifadeleri kullandı: Üniversiteler Kültürel Katkı ve Özellikleriyle Ön Plana Çıkarılmalıdırlar “Her daim üniversitelerin ekonomik etkilerinden bahisle önemleri vurgulanır. Halbuki üniversiteler daha ziyade kültürel katkı ve özellikleriyle ön plana çıkarılmalıdırlar. Üniversitenin bulunduğu bölge insanının kültürel yaşamına katkıları üniversitenin ekonomik olmayan, sosyo-kültürel etkileri olarak ortaya çıkmaktadır. Sanat galerileri ve müzeler, üniversitenin sunduğu akademik ve kültürel programlar şehirle üniversite arasında organik bir bağın oluşmasına yardımcı somut sosyo-kültürel örneklerdendir.” Yükseköğretimde Büyük Adımlar Atıldı Ama Yeterli Değil “Ülkemiz son yıllarda adeta kabuğunu kırarak yükseköğretimde çok büyük atılımlar yapmıştır. Ülkemizde üniversite sa- Rektör Prof. Dr. Mehmet Duman bölümlerinde dereceye giren öğrencilere diplomalarını dağıttı. 45 Ünİversİtemİzden yısı 165’i aşmıştır. Uluslararası indekslerce taranan dergilerde yayınlarımız, gerçekleştirdiğimiz projeler geçmişle kıyaslanamayacak derecede artmıştır. Bu baş döndürücü gelişmelere rağmen henüz gelişmiş ülkelerin ulaştığı seviyenin ve sayısal verilerin çok gerisinde kalmaktadır. Ülkemizde açık ve uzaktan öğretimle birlikte okullaşma oranı % 40’a ulaşırken, bu oran OECD ülkelerinde % 50-60 bandında seyretmektedir. 46 Geçmişte yükseköğretim bir elit eğitimi iken zamanımızda kitleselleşmiş ve küreselleşmiştir. Yükseköğretim ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora aşamalarından oluşmaktadır. Ülkemizde yüksek lisans ve özellikle doktora öğretimi oldukça yetersizdir. Ayrıca doktora öğretimi neredeyse bütünüyle öğretim üyesi olmak için yapılmaktadır. Halbuki bilim ve teknolojinin geliştirilmesinde başat rolü olan doktora öğrenimi yalnızca üniversitede yer almak için değil, hayatın diğer alanlarında da gereklidir. Bu yüzden mezun öğrencilerimizin yüksek lisans ve doktora öğrenimine devam etmelerini şiddetle tavsiye ediyorum.” Bilimsel Çalışmalar Akademik Yayınlarla Sınırlandırılmamalı “Gerçekleştirdiğimiz eğitim ve öğretim sonucunda mezunlarımızı sadece iş arayan değil, birer iş yaratıcısına dönüştürebilmek zorunda olduğumuzun www.artvin.edu.tr Artvin Geri Dönülmez Bir Biçimde Üniversite Şehri Olacaktır Önümüzdeki yıl 800 ilave öğrenci kabul ederek toplamda 4000 öğrenci sayısı aşılacaktır. Üniversitemizin fiziki altyapısı artık yaşanabilir bir kampus sunma aşamasına gelmiştir. Seyitler Kampüsümüz kapalı spor salonu, açık sahaları, merkezi araştırma laboratuarı, sosyal faaliyetler merkezi ve eğitim binaları ile tamamlanma aşamasına gelmiştir. “Üniversitemizin gelişimi ve planları ile ilgili bazı bilgileri de sunmak istiyorum. Hemen yanında iki blok olarak inşa edilen eğitim binalarına Fen-Edebiyat Fakültesi yerleşe- farkındayız. Bilimsel çalışmalarımız sadece akademik yayınlara yönelik olarak kalmamalı, onların aynı zamanda sosyoekonomik yeniliklerin kaynağını oluşturmasını sağlayabilmeliyiz.” cektir. Geçen seneki mezuniyet konuşmamda bundan sonraki yatırımlarımızın Şehir Yerleşkesine yapılacağını söylemiştim. İlk olarak 12 bin metrekare kapalı alan için ihale açıldı. Şehir Yerleşkesinin inşasına kısa bir süre içerisinde başlanacaktır. Eğitim Fakültesi ve Sağlık Yüksekokulu orada inşa edilecek binalara yerleştirilecektir. Ardından diğer inşaatlar gelecek ve Artvin geri dönülmez bir biçimde bir üniversite şehri olacaktır.” 47 Ünİversİtemİzden Öğrencilerin Yaşadığı Sorunların Farkındayız “Öğrencilerimizi yakından izliyor ve onların şikayetlerini biliyor ve sorunlarını ciddiye alıyoruz. Şehrimizin sunduğu imkanları en verimli şekilde öğrencilerin hizmetine sunmaya çalışıyoruz. Henüz kuruluşu tamamlanmamış bir kampüste öğrenim görüyorlar. Bunun zor bir durum olduğunun farkındayız. Gelecek yıl altyapısı ve binaları tamamlanmış mükemmel bir kampüste öğrencilerimizi karşılayacağız. Ancak şurası bir gerçektir ki üniversite fiziki yapılardan ziyade insan unsurundan oluşur ve Artvin Çoruh Üniversitesi öğretime açtığı programlarında yeterli sayıda 48 ve yeterli vasıfta öğretim elemanına sahip olarak öğrencilerimizin de iyi yetişmesini sağlamıştır.” Öğrencilerimiz Yeterli Donanıma Sahip Olarak Mezun Oldu “Üniversitemizin verdiği diplomalar tüm ülkede tanınırlığa ve geçerliğe sahiptir. Mezun öğrencilerimiz gerek özel sektörde gerekse kamu sektöründe diğer üniversite mezunlarıyla rahatlıkla rekabet edebileceklerdir. Bu konuda yeterli donanıma sahip olarak mezun edilmişlerdir. Kendileri de bu durumun farkında olmalıdırlar.” Mezun İzleme Sistemi İle Destekleyeceğiz “Sözlerime son verirken yeni mezunlarımızın bundan sonraki hayatlarında başarılı olmalarını diliyorum. Mezun izleme sistemimizle onlara olan desteğimizi sürdüreceğiz. Onlar bizim gururumuzdur.” Etkinlikler kapsamında, Rektörümüz Prof. Dr. Mehmet Duman’ın konuşmasının ardından dereceye giren öğrencilere başarı belgeleri ve mezun olan öğrencilere mezuniyet belgeleri verildi. Protokol üyeleri, törenden sonra Eğitim Fakültesi öğrencileri tarafından hazırlanan resim ve heykel sergisini gezdi. Program öğrencilerin kep atma merasiminin ardından sona erdi. www.artvin.edu.tr ARHAVİ MESLEK YÜKSEKOKULU MEZUNİYET TÖRENİ RENKLİ GÖRÜNTÜLERE SAHNE OLDU Arhavi’de Kuşak Bağlama Töreni Arhavi Meslek Yüksekokulu’nda düzenlenen Mezuniyet Töreni’nde Ahilik geleneğinin önemli sembollerinden “kuşak bağlama” uygulaması da gerçekleştirildi. A rtvin Çoruh Üniversitesi Arhavi Meslek Yüksekokulu’nda 2010-2011 eğitimöğretim yılı mezuniyet etkinlikleri kapsamında “Kuşak Bağlama ve Fidan Dikme Töreni” yapıldı. Arhavi Bayraktar Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen törene, Rektör Prof. Dr. Mehmet Duman, Arhavi Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu, akademik ve idari personel ile çok sayıda davetli katıldı. Programda Arhavi Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu ve Arhavi Meslek Yüksekokulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Sinan Güner, katılımcılara yönelik konuşma yaptı. Mezun olan öğrencilere Ahilik geleneğine uygun biçimde kuşak bağlandı. Törende Rektör Prof. Dr. Mehmet Duman, dereceye giren öğrencilere çeşitli ödüller verdi. Anadolu Selçuklu Döneminde Ahilik dayanışmasına has bir gelenek olan “kuşak bağlama” uygulamasının gerçekleştirildiği program, öğrencilerin Arhavi Bal Ormanı’nda yapılan fidan dikme etkinliğine katılmalarının ardından sona erdi. Arhavi Belediye Başkanı Coşkun Hekimoğlu, Rektörümüz Prof. Dr. Mehmet Duman ile Rektör Yardımcılarımız Prof. Dr. Aydın Tüfekçioğlu ve Prof. Dr. Fahrettin Tilki’ye çeşitli hediyeler verdi. 49 Ünİversİtemİzden BORÇKA ACARLAR MESLEK YÜKSEKOKULU KURULDU Eğitim Ağımız Genişliyor Artvinli işadamı İsmet Acar tarafından yaptırılan Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulu kısa süre içinde pek çok programla faaliyete geçirilecek. B orçka Acarlar Meslek Yüksekokulunun kuruluşu, 05.05.2011 tarihli Yükseköğretim Genel Kurulu toplantısında alınan karar gereği gerçekleştirildi. Artvinli hayırsever işadamı İsmet Acar tarafından yapımı gerçekleştirilen Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulu bünyesinde ilk olarak Elektrik Enerjisi Üretim, İletim ve Dağıtım Programı, Arıcılık Programı, Organik Tarım Programı ile Turizm ve Otel İşletmeciliği programı- nın faaliyete geçirilmesi planlanıyor. Prof. Dr. Duman: “Eğitimde Bir Adım Daha” Konuyla ilgili olarak bir açıklama yapan Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Duman, Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulunun kurulması ile birlikte Artvin Çoruh Üniversitesinin eğitim ağını genişlettiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Duman, “Üniversitemizin gelişmesi için her daim desteğini esirgemeyen, hayırsever işadamlarını üniversitemizin Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulu Artvinli işadamı İsmet Acar tarafından yaptırıldı. 50 gelişmesi için yatırım yapmaya teşvik eden Sayın Valimiz Mustafa Yemihalıoğlu’na minnettar olduğumu ifade ederek teşekkür ediyorum. Onun çabaları sayesinde şehrimiz ve üniversitemiz mükemmel bir kongre ve kültür merkezine, Borçka İlçesi de mükemmel bir Meslek Yüksekokulu’na kavuşuyor. Bu yüksek okulumuzun binasını inşa eden Sayın İsmet Acar’a ve kongre ve kültür merkezimizin önemli bir kısmını finanse eden Sayın Nihat Gökyiğit’e bir kez daha teşekkürlerimi sunuyorum.” dedi. www.artvin.edu.tr FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ YENİ BİNASINA TAŞINDI Yeni Dönem Yeni Bina Fen Edebiyat Fakültesi’nin bundan böyle faaliyet göstereceği iki eğitim bloğu içinde derslikler, akademik personel odaları, bilgisayar laboratuarları ve uzaktan eğitim sınıfı yer alıyor. A rtvin Çoruh Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi 2011-2012 eğitim-öğretim yılından itibaren Seyitler Yerleşkesinde kendisine tahsis edilen iki yeni eğitim bloğunda hizmet verecek. Toplam 10 bin 853 m2 kapalı alana sahip olan ve 4 laboratuar, 12 derslik, 37 Akademik personel odasının yer aldığı her blokta ayrıca 103 bilgisayar kapasiteli bilgisayar laboratuarları ve 1 adet uzaktan eğitim sınıfı bulunuyor. Tarihçe Fen Edebiyat Fakültesi, 17 Mayıs 2007 tarihinde 5662 sayılı Artvin Çoruh Üniversitesi kuruluş kanunu ile kuruldu. Artvin Çoruh Üniversitesi Senatosunun 16.10.2008 tarih 7 sayılı toplantısında alınan kararıyla yapılan yeni bölüm ve anabilim dalları teklifi neticesinde Yüksek Öğretim Kurulu, Yürütme Kurulunun 22.10.2008 tarihli toplantısında 2547 sayılı kanunun 2880 sayılı kanunla değişik 7/d-2 maddesi uyarınca Fen Edebiyat Fakültesi bünyesinde Matematik, İstatistik, Kimya, Fizik, Biyoloji, Sosyoloji, Felsefe, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı, Kafkas Dilleri ve Edebiyatı ile Batı Dilleri ve Edebiyatı Bölümleri ve ilgili Anabilim Dalları kuruldu. 20112012 eğitim-öğretim yılında Fen Edebiyat Fakültesi’nin Biyoloji, Sosyoloji, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerinde 446 öğrenciye eğitim verilecek. 51 Ünİversİtemİzden 52 www.artvin.edu.tr 53 Ünİversİtemİzden 2011 Yılı Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos Ayları Personel Hareketliliği Akademik Personel Yeni Başlayanlar: Unvanı Adı Göreve Başladığı Bölüm Sevim İNANÇ Orman Mühendisliği Handan KARAOĞLU Jale KARHAN İbrahim DEMİRCİ İzzet ŞİRİN Çağrı ERYILMAZ Biyoloji Sosyoloji Türk Dili ve Edebiyatı Türk Dili ve Edebiyatı Sosyoloji Ali KOLOMUÇ Ertuğrul ÖZDEMİR Melike ÖZER Osman TAŞKIN Ulaş ÖNDER Serap ATASEVER İlköğretim İlköğretim İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğt. Güzel Sanatlar Eğitimi Yabancı Diller Eğitimi Orman Fakültesi Arş. Gör. Dr. Fen Edebiyat Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Yrd. Doç. Dr. Yrd. Doç. Dr. Arş. Gör. Arş. Gör. Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Yrd. Doç. Dr. Arş. Gör. Arş. Gör. Arş. Gör. Arş. Gör. Hopa İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Arş. Gör. Hayrettin GÜLBİN Ahmet GÜNAY İşletme İşletme Şule NAMLI Çocuk Gelişimi Özbek ACAR Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Hasret TUTUŞ Burak GÜVENMAN - Cemil YAVUZ Beril Suzan KASIMOĞLU Finans-Bankacılık ve Sigortacılık Yönetim ve Organizasyon Mehmet ASLAN Finans-Bankacılık ve Sigortacılık Nilüfer ÖZ - Adı Görev Yaptığı Bölüm İsmail GÜLLÜ Ahmet SINAK Sosyoloji Matematik Sağlık Yüksekokulu Arş. Gör. Artvin Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Arhavi Meslek Yüksekokulu Okutman Okutman Hopa Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Öğr. Gör. Yusufeli Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Rektörlük Uzman Akademik Personel Ayrılanlar: Unvanı Fen Edebiyat Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Arş.Gör. 54 www.artvin.edu.tr Arş.Gör. Arş.Gör. Ebru AÇIK TURĞUTER Duygu AYDIN Sosyoloji İstatistik Aniş AYBERK Erdem TOKSOY Şeyda ÇOKSOYLUER Faruk MALBELEĞİ İlköğretim İlköğretim İlköğretim İlköğretim Ayşe VANLI Ömer FINDIK Çevre Mühendisliği Elektrik Elektronik Mühendisliği Kevser IŞIK Handan ÖZDEMİR Hemşirelik Hemşirelik Adı Emrah GÜLCÜ Muhammet BODUR Rıza SÜTSATAN Sevinç MIRIK Ahmet KARACA Ömer AKTAŞ Filiz KADIOĞLU Murat Fazlı KAR Gülay ÖZKUL İbrahim GÖKCAN Havva BEYDUGAN Emine GÜLENAY Nurullah AKBABA Yusuf KARATAŞ Serkan ŞENER Enver PEKGÖZ Cüneyt HAS Tarık ERDİL Serap ALPAY ATEŞ Emine ARIK Fatma HARMAN Murat GEZER Muhammet TURHAN Ali ÖRENÇ Hasan DEMİR Göreve Başladığı Birim Sağlık Yüksekokulu Bilgi İşlem Daire Başk. Sağlık Yüksekokulu Eğitim Fakültesi Personel Daire Başk. Personel Daire Başk. Artvin Meslek Yüksekokulu Orman Fakültesi Artvin Meslek Yüksekokulu Fen Edebiyat Fakültesi Strateji Geliştirme Daire Başk. Öğrenci İşleri Daire Başk. Merkezi Araştırma Laboratuarı Sağlık Kültür ve Spor Daire Başk. Genel Sekreterlik (Hukuk Müş.) Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı Genel Sekreterlik (Halkla İlişkiler) İdari ve Mali İşler Daire Başk. Genel Sekreterlik Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı Eğitim Fakültesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başk. Genel Sekreterlik Genel Sekreterlik Genel Sekreterlik Eğitim Fakültesi Arş.Gör. Arş.Gör. Arş. Gör. Arş.Gör. Mühendislik Fakültesi Arş. Gör. Arş.Gör. Sağlık Yüksekokulu Arş.Gör. Arş.Gör. İdari Personel Yeni Başlayanlar: Unvanı Hemşire Çözümleyici Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Bilgisayar İşletmeni Memur Memur Memur Memur Memur Şoför Kaloriferci Kaloriferci Göreve başlayan tüm akademik ve idari personelimize yeni görevlerinde başarılar diler, görevlerinden ayrılanlara emekleri için teşekkürlerimizi sunarız. 55 Ünİversİtemİzden İletişim Bilgileri Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörlüğü Artvin Çoruh Üniversitesi, Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0 466 215 10 00 Fax: 0 466 215 10 07 e-posta: [email protected] Orman Fakültesi Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1035 Fax: 0466 215 1034 e-posta: [email protected] Eğitim Fakültesi Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1043 Fax: 0466 215 1042 e-posta: [email protected] Fen Edebiyat Fakültesi Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1045 Fax: 0466 215 1047 e-posta: [email protected] 56 Mühendislik Fakültesi Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1000 (15121502) Fax: 0466 238 2205 e-posta: [email protected] Artvin Meslek Yüksekokulu Çayağzı Mahallesi Lif Levha Sokak No: 45 08000 Merkez / Artvin Telefon: 0466 212 59 13 Fax: 0466 212 75 32 e-posta: [email protected] İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1000 (1502) Fax: 0466 215 1047 e-posta: [email protected] Arhavi Meslek Yüksekokulu Musazade Mah. Eyüp Çarmıklı Cad. No: 4 Arhavi/Artvin Telefon: 0466 312 7289 Fax: 0466 312 7290 e-posta: [email protected] Fen Bilimleri Enstitüsü Seyitler Yerleşkesi 08000, Artvin Telefon: 0466 215 1030 Fax: 0466 215 1031 e-posta: [email protected] Sağlık Yüksekokulu Yeni Mahalle 19 Mayıs Caddesi Edip Dinç Sokak No:26 08000, Artvin Telefon: 0466 212 1301 Fax: 0466 212 3719 e-posta: [email protected] Hopa Meslek Yüksekokulu Sundura Mah. Lise Cad. No:79 08600 Hopa / Artvin Telefon: 0466 351 3046 Fax: 0466 351 3052 e-posta: [email protected] Yusufeli Meslek Yüksekokulu Artvin Çoruh Üniversitesi Seyitler Yerleşkesi 08000 Artvin Telefon: 0466 215 1000 Fax: 0466 215 1007 e-posta: [email protected]