SCI-EXPANDED, SSCI, AHCI ve ETKİ FAKTÖRÜ (= Impact Factor)

Transkript

TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Giriþ
®
Institute for Scientific Information (ISI ) tarafýndan kullanýlan Science Citation
SCI-EXPANDED, SSCI, AHCI ve
ETKÝ FAKTÖRÜ (= Impact Factor)
®
®
Index (SCI ), Science Citation Index -Expanded (SCIE), Social Sciences
Citation Index® (SSCI®) ve Arts and Humanities Citation Index (AHCI®), uzun
Ahmet ASAN
süreden beri kullanýlmasýna raðmen, 2001 yýlýndan itibaren, ülkemizdeki
Özet
Bu çalýþmada, Institute for Scientific Information (ISI)'nin tarihsel geliþimi,
bugünkü durumu, dergi seçim kriterleri ve etki faktörü (= Impact Factor)
hakkýnda bilgi verilmiþtir. Ayrýca, Türkiye ve bazý ülkelerin dünya bilimine
katký oranlarý, rakamsal olarak tablolar halinde sunulmuþtur. Türkiye'nin dünya
bilimine olan katký oraný, 2003 yýlýnda, ilk defa % 1'in üzerine çýkmýþtýr. Ayrýca,
Trakya Üniversitesi adresli yayýnlarýn, Trakya Üniversitesi 'nin kuruluþundan
bugüne, SCI-Expanded kapsamýnda olan dergilerdeki yayýn durumu ortaya
konmuþtur.
akademik yükseltilmelerde özellikle bu indeksler tarafýndan taranan dergilerde
makale yayýnlama durumu getirildikten sonra, akademisyenler arasýnda daha
fazla konuþulur hale gelmiþtir. Gerçekten SCI, SCIE, SSCI ve AHCI nedir?
Türkiye'deki akademisyenler için ne gibi bir önemi vardýr? Neden ülkemizdeki
®
akademik yükseltilmelerde özellikle SCIE, SSCI ve AHCI kapsamýndaki
dergilerde yayýn yapýlmasý istenmektedir? Bu çalýþmada, yukarýdaki sorulara
cevap verilmeye çalýþýlacaktýr. Bu makale, yazarýn daha önce yayýnladýðý
çalýþmanýn (Asan, 2004) daha geniþ ve güncellenmiþ bir þeklidir.
SCI, SCIE, SSCI ve AHCI, merkezi Philadelphia (ABD)'da bulunan ISI'nin
SCI-Expanded, SSCI, AHCI and Impact Factor
kullandýðý indekslerdir. ISI kýsaca, düzenli olarak binlerce bilimsel dergiyi
Abstract
The article review contains detailed information on historical development and
®
tarayarak, içeriðini okuyucularýna duyuran bir sistemdir. Ýnternete geçiþle
beraber ISI'nin önemi daha da artmýþtýr. ISI bu hizmeti çok çeþitli þekillerde
current status of Institute for Scientific Information (ISI ), journal selection process
okuyucularýna sunmaktadýr: Her hafta yayýnladýðý Current Contents isimli
and impact factor (IF). Furthermore, contribution rates of Turkey and some
dergiyle, disketle, CD ve internet yoluyla. Ancak bunlar arasýnda internet çok ön
countries to world science are presented. The contribution rate of Turkey to the
plana çýkmýþtýr. Current Contents dergisi, 7 farklý alanda tarama yapmaktadýr:
world science was over the 1 % in 2003 for the first time. In addition, historical
Bunlar: Yaþam Bilimleri (Life Sciences-1355 dergi), Ziraat, Biyoloji ve Çevre
development and current status of publications in journals which are reviewed
Bilimleri (Agriculture, Biology and Environmental Sciences-1070 dergi), Fizik,
®
by SCI -Expanded in Trakya University are presented in this article.
Kimya ve Yer Bilimleri (Physical, Chemical and Earth Sciences-1080 dergi), Klinik
Týp (Clinical Medicine-1150 dergi), Mühendislik, Bilgisayar ve Teknoloji
(Engineering, Computing and Technology-1130 dergi), Sosyal ve Davranýþ Bilimleri
(Social and Behavioral Sciences-1630 dergi), Sanat ve Ýnsan Bilimleri (Arts and
Humanities-1100 dergi)]. Ayrýca iki koleksiyon: Business Collection-235 'den
Prof. Dr. Ahmet ASAN
Trakya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü 22030 EDÝRNE
[email protected] [email protected]
fazla dergi, Electronics ve Telecommunications Collection-200 'den fazla dergi.
221
222
SAÐLIK BÝLÝMLERÝNDE SÜRELÝ YAYINCILIK - 2005
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Elektronik ortamda sunulan hizmet, sadece bunlardan ibaret deðildir; okuyucu,
1949'da Columbia Üniversitesi (ABD) Kimya Bölümü'nden mezun olmuþ, ilk
konu, yazar, dergi adý ve/veya yazar adresi kullanarak tarama yapabilmektedir.
yayýnýný 1950-51 periyodunda yazmýþ ve yayýnlanmasý 3 yýlý bulmuþtur (Cawkell
CD ile sunulan hizmette de bu özelliklerden yararlanýlmaktadýr. ISI ayný
ve Garfield, 2001). 1951 yýlýnda Johns Hopkins Üniversitesi bünyesinde, Týbbi
zamanda kiþi ve dergiler için atýf taramasýna da imkan saðlamaktadýr. Özellikle
Ýndeks Projesi' nde çalýþmýþ, burada bazý ödüller almýþ ve 1954'de kütüphane
son 10 yýlda, bilimsel bilginin en güvenilir-otoriter kaynaðý basýlý dergilerdi.
bilimciliði dalýnda yüksek lisansýný, 1961'de Pennsylvania Üniversitesi
Bilginin primer kaynaðý yine bilimsel dergiler olarak kalýrken, bugün, bilgiyi
(ABD)'nde doktorasýný tamamlamýþtýr. Garfield bu dönemde yaklaþýk 5 yýl
içeren literatür internet yoluyla (World Wide Web = www) elde edilebilir hale
boyunca Chemical Abstracts konularýyla uðraþmýþtýr. Daha sonra Household
gelmiþtir.
Finance Corporation þirketiyle temasa geçmiþ ve o dönemde eyalet limiti olan
500 ABD Dolarý kredi alarak ISI 'yi kurmuþtur.
ISI, Dünyadaki Tüm Bilimsel Dergileri Kapsamýna Alýyor mu?
Hayýr. Dünyada tüm bilimsel disiplinlerde yayýn yapan yaklaþýk 150,000'nin
ISI, Philadelphia (ABD)'de kurulmuþtur; ancak, Ýngiltere, Güney Amerika ve
üzerinde dergi vardýr (www.publist.com). Ocak 2004 itibariyle ISI Database,
Asya'da da bürolarý vardýr (Heidi Muller, ISI; kiþisel Haberleþme). ISI bugün
16,000'den fazla uluslararasý dergi, kitap ve fen, sosyal bilimler ve insani bilimler
profesyonelce çalýþan 7 milyondan fazla araþtýrýcýya hizmet vermektedir ve bu
alanlarýnda bilimsel kongrelerde sunulan çalýþmalarý kapsamaktadýr. Bu
hizmeti dünyanýn çeþitli ülkelerinde görev yapan 850 personelle yürütmektedir.
kaynaklarýn en önemli kýsmýný, 8950 uluslararasý dergi oluþturmaktadýr (7 farklý
Bu personelin çalýþtýðý ülkeler, ABD, Ýngiltere, Ýrlanda, Japonya ve Singapur
alanda 8515 ve iki ayrý koleksiyonda 435 dergi olmak üzere toplam 8950 dergi). ISI,
'dur.
dergiler arasýndan seçim yapmaktadýr. Bu dergiler hangi kriterlere göre
seçilmektedir? Seçilen bir dergi, sonsuza kadar ISI kapsamýnda kalýr mý? Bu
sorularýn cevaplarýný, ISI 'yi biraz daha tanýdýktan sonra verebiliriz.
ISI 'nin Tarihsel Geliþimi
ISI, 1958 yýlýnda Dr. Eugene GARFIELD tarafýndan kurulmuþ ve daha sonra
(1992'de) Thomson Yayýn Grubuna geçmiþtir (1894 doðumlu Ray THOMSON
tarafýndan kurulan Thomson Þirketi, profesyonel müþterilere sahip, 39,000 çalýþaný
olan, 4 ana alanda ve 46 ülkede faaliyet gösteren uluslararasý bir þirketdir. Hukuk, vergi,
muhasebe, yüksek eðitim, þirket eðitimi ve deðerlendirme, finansiyal servis, bilimsel
araþtýrma ve saðlýk alanlarýnda faaliyet göstermektedir. Þirketin 2002 yýlý geliri 7.8,
2003 yýlý geliri ise 7.6 Milyar Amerikan Dolarý (USA $)'dýr). E. Garfield, 1952-2005
yýllarý arasýnda büyük bir çoðunluðu ISI'nin kullandýðý indeksler, etki faktörü
v.s. konularýnda olmak üzere toplam 418 makale yayýnlamýþtýr. Dr. Garfield,
223
ISI 'nin Kronolojik Geliþimi
ISI 'nýn geliþimi kronolojik olarak aþaðýda verilmiþtir (www.isinet.com).
1958: Dr. Eugene Garfield, ISI'yi kurdu. Current Contents (CC) of Chemical,
Pharmaco-Medical and Life Sciences yegane üründü. Bu dönemde her sayýsý 32
sayfa olan bir dergiyle, 200 derginin içeriði okuyucularýna duyuruluyordu.
1960: ISI Current Abstracts of Chemistry and Index Chemicus kuruldu.
1961: ISI Atýf indeksi kurmak amacýyla Ulusal Saðlýk Enstitüsü'nden bir kaynak
buldu ve daha sonra SCI'nin öncüsü olacak Genetics Citation Index üretilmeye
baþlandý. Önce büyük bir interdisipliner indeks geliþtirildi. Science Citation Index
(SCI) bu tarihde kuruldu. Bu dönemde 562 dergi taranýyordu ve 2 milyon atýf
hakkýnda bilgi vardý. SCI 1964 yýlýnda 5 cild halinde ilk defa yayýnlandý; Bu
tarihde 613 dergi taranýyor ve 1.4 milyon atýf içeriyordu.
1966: Atýflar teyp bandýyla elde edilebilir hale geldi.
1967: Yýlda 1,800 dergi taranýyordu. Her hafta 5,800 kaynaktan çýkan
224
yaklaþýk65,000 atýf sisteme kaydedilmeye baþlandý. CC Chemical Sciences sisteme
girdi.
1969: CC Education, CC Behavioral, Social and Management'la beraber kuruldu.
1970: CC Agricultural, Food, and Veterinary Sciences, and CC Engineering and
Technology yayýnlandý.
1971: Currents Contents 4,000 dergi tarýyor, her hafta 650 sayfalýk dergi içerikleri
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Web of Science'e üyelik oraný % 70'e çýktý. Derwent Innovations IndexSM kuruldu.
2000. ISI bu yýlla birlikte yeni bir asra girdi.
2001: Çalýþmalarý en çok atýf alan bilim adamlarýnýn listesinin yer aldýðý ve
ücretsiz hizmet veren ISIHighlyCited.comSM baþladý. Ülkeler, araþtýrýcýlar,
enstitüler, þirketler ve dergilerin performansýný bilimsel olarak ölçen ve güçlü bir
deðerlendirme yapabilen ISI Essential Science IndicatorsSM kuruldu. Dergi
sisteme dahil oluyordu.
1972: Tahminen 1 milyon bilim adamý, ISI'nin bilgi bankasýna ulaþmaya baþladý.
kaynaklý literatür, patent, kimyasal bileþikler ve genetik sýra, kongre kitaplarý ve
CC Life Sciences'in bireysel abonelikleri % 90 oranýnda yenileniyordu. Haftalýk
diðer basýlý materyaller ve elektronik kaynaklardan oluþan, yegane karmaþýk ve
okuyucu sayýsý tahminen 200,000 kiþiden fazlaydý.
1973: Social Sciences Citation Index (SSCI) kuruldu.
1975: ISI, JCR (= Journal Citation Reports®)'u yayýnlamaya baþladý.
1978: ISI 20. yýlýný kutladý. ISI'nin 9 ülkedeki ofisinde 470 kiþi çalýþýyor, 31 ayrý
geliþmiþ bir platform olan ISI Web of Knowledge geliþtirildi.
2002: Current Drugs Ltd., Delphion Research Site ve Wila Werlag GMBH
dilde yayýn yapan 5,200 dergi taranýyordu. Arts and Humanities Citation Index
(AHCI) baþladý.
1988: ISI, Current Contents'i diskette sunmaya baþladý (Current Contents on
Thomson þirketine geçti. Thomson ISI Marketing Takýmý, 2002 Benjamin
Franklin Ödülü'nü aldý.
2003: Techstreet Inc. Thomson þirketine geçti.
2004: BIOSIS Publishing'in tüm varlýklarý Thomson Þirketi'ne geçti.
Diskette). Bu dönemde þirket gelirlerinin % 85'i basýlý materyal üyeliklerinden,
Bugünkü Durum
ISI 3 ana indekse sahiptir. Temel olarak SCI, SCI bilgi bankasýnýn basýlý materyal
% 15'i ise elektronik üyeliklerden kaynaklanýyordu.
1989: Science Citation Index'in CD versiyonu, Online Inc. Þirketi'nden “Yýlýn
ve CD versiyonudur, SCIE ise web versiyonudur, % 60 daha fazla bilgi içermekte
Ürünü” ödülünü aldý.
1990: ISI'de çalýþan personel sayýsý 550'ye çýktý.
1992: ISI, Thomson Þirketi'nin bir yan kuruluþu olan Thomson Business
ve CD versiyonundan 2,000 adet daha fazla dergi taramaktadýr. SCIE çok sýklýkla
güncellenmekte ve fonksiyonel derecesi oldukça yüksektir; ayrýca ISI bilgi
bankalarýyla çapraz tarama yapýlabilmektedir (Heidi Muller, ISI; Kiþisel
Information'e geçti.
1996: 20 yýldan daha az bir süre içinde, þirket gelirlerinin % 34'ü basýlý materyal
Haberleþme).
üyeliklerinden, % 66'i ise elektronik üyeliklerden kaynaklanýr hale geldi.
1997: ISI'nin internet hizmeti olan ISI Web of Science kuruldu.
1998: ISI 40. yýlýný kutladý. 7 ülkedeki çalýþan sayýsý 800'e çýktý. 35 ayrý dilde
SCI-Expanded (SCIE)
Multidisipliner bir indeksdir. Taranan dergi içeriklerine 1945 yýlýndan itibaren
8,000'den fazla
dergi taranmaya baþladý. Bu dönemde, Amerika Birleþik
150 bilimsel disiplinde web versiyonunda 5,900'den fazla, SCI basýlý materyal ve
Devletleri Kütüphaneler Birliði'ne baðlý araþtýrma kütüphanelerinin % 53'ü ISI
CD versiyonunda ise 3,700'den fazla dergi taramaktadýr. Her hafta ortalama
Web of Science'e üye idi. Leslie Singer, ISI'nin ilk kadýn baþkaný ve CEO'su oldu.
1999: Current Contents Connect'in bir bileþeni olan ISI Current Web Contents
17,750 yeni kayýt ve 362,000 yeni atýf sisteme girmektedir. 17 milyon'dan fazla
kayýt vardýr. Ýçerdiði bazý disiplinler: Ziraat, Astronomi, Biyokimya, Biyoloji,
kuruldu. ABD Kütüphaneler Birliði'ne baðlý araþtýrma kütüphanelerinin ISI
Biyoteknoloji, Kimya, Bilgisayar, Nöroloji, Onkoloji, Pediatri, Farmakoloji,
225
ulaþýlabilmektedir; ancak bu tarih kurumun abone durumuna göre deðiþebilir.
226
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Fizik, Bitki Bilimleri, Psikiyatri, Malzeme Bilimi, Matematik, Týp, Cerrahi,
ISI kapsamýnda baþka indeksler de vardýr: Bunlar: ISI ChemistrySM, ISI
Veteriner Bilimleri ve Zooloji. Ayrýca tüm alanlarda kongre kaynaklý yýllýk
Proceedings., ISI Journal Citation Reports. On the Web (JCR) (TÜBÝTAK, A, B,
385,000 kayýt sisteme girmektedir. 1991 yýlýndan sonra, indeksdeki makalelerin
C, olarak tanýmladýðý yaklaþýk 5,900 dergiyi bu raporlara göre gruplamaktadýr), ISI
yaklaþýk % 70'i internetden tarama yapýlarak Ýngilizce dilinde tam metin veya
Essential Science Ýndicators , Derwent Innovations Index , BIOSIS Previews,
ö z e t o l a r a k e l d e e d i l e b i l i r d u r u m d a d ý r ( w w w. i s i n e t . c o m ,
CAB ABSTRACTS , NCBI GenBank databases, ISI Document Solution,
http://atlas.ulakbim.gov.tr).
Reaction Citation Index (kimya ile ilgili), Science Citation Index (100 disiplinden
SSCI
SM
SM
.
fazla alanda, 3,700'den fazla fen ve teknik alanda yayýnlar yapan dergi
kapsamaktadýr), ISI Web of Knowledge, Specialty Citation Indexes, Web of
Science (8,500 civarýnda önemli dergiyi taramaktadýr), (Kaynaklar: ISI Journal
50 disiplinde 1,725 dergi taramaktadýr. Her hafta ortalama 2,700 yeni kayýt ve
Coverage, 2002; www.isinet.com). Yeni ürünler: INSPEC, AGRICOLA,
50,500 yeni atýf sisteme girmektedir. Toplam 3.15 milyon kayýt içermektedir.
PubmedSM, PsycINFO ve Food Science and Technology AbstractsTM (Son ikisi
Ýçerdiði bazý disiplinler: Antropoloji, Tarih, Endüstriyel Ýliþkiler, Hukuk,
henüz hazýr deðil).
Dilbilim, Felsefe, Psikoloji, Siyasal Bilimler, Halk Saðlýðý, Sosyal yayýnlar,
Sosyal Yaþam, Sosyoloji, Þehir Çalýþmalarý, Kadýnlarla Ýlgili Çalýþmalar ve
ISI' nin Dergi Seçim Kriterleri
ISI, her bilimsel dergiyi kapsamýna alýp taramaz. Dünyadaki bilimsel dergi sayýsý
Psikiyatri. 1992 yýlýndan sonra, indeksdeki makalelerin yaklaþýk % 60'ý
çok fazladýr; hepsini taramak hem pratikten uzak, hem ekonomik deðil, hem de
internetden tarama yapýlarak Ýngilizce dilinde tam metin veya özet olarak elde
gereksizdir. Ayrýca görülmüþtürki, oldukça az sayýdaki dergi, önemli bilimsel
edilebilir durumdadýr.
sonuçlarý yayýnlamaktadýr. Bu prensip, Bradford yasasý olarak bilinmektedir
(www.isinet.com; Garfield, 1979). 1930'lu yýllarýn ortalarýnda, SC Bradford, ana
AHCI
literatürü kapsayan 1,000 civarýnda dergiyi bir araya getirdi. Bu 1,000 derginin
çok az bir kýsmýnýn önemli bilimsel sonuçlar yayýnladýðýný fark etti; diðerleri ise
Sanat ve insan bilimleri alanlarýnda yayýn yapan 1,144 dergi taramaktadýr. Her
çok zayýf kalmýþlardý. Bradford anladýki, temel-ana dergiler tüm disiplinler için
hafta ortalama 2,300 yeni kayýt ve 15,250 yeni atýf sisteme girmektedir. Toplam
literatürün temelini oluþturmakta ve önemli makalelerin büyük çoðunluðu çok
2.5 milyon kayýt içermektedir. Ýçerdiði bazý disiplinler: Arkeoloji, Mimarlýk,
az sayýdaki belirli dergilerde yayýnlanmaktadýr. Son atýf analizleri
Sanat, Asya Çalýþmalarý, Klasikler, Dans, Folklor, Tarih, Dilbilim, Edebi
göstermiþtirki, sadece 150 dergi atýflarýn yarýsýný ve yayýnlanan materyalin %
Derlemeler, Edebiyat, Müzik, Felsefe, Þiir, Radyo-Televizyon-Film, Din, Dil ve
25'ini, yaklaþýk 2,000 dergi ise, atýflarýn % 95'ini ve yayýnlanmýþ makalelerin %
Tiyatro. 2000 yýlýndan sonra, indeksdeki makaleler internetden tarama yapýlarak
85'ini kapsamaktadýr (Ocak 2004 itibariyle) (www.isinet.com; Garfield, 1996a).
Ýngilizce dilinde tam metin veya özet olarak elde edilebilir durumdadýr
Fakat bu rakamlar statik deðildir ve yýldan yýla deðiþebilir (Tablo 1).
ISI
Editoriyal Yönetimi'nin temel misyonu, ISI okuyucularý için en iyi, faydalý,
Diðer Ýndeksler
227
228
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
etkili-güçlü bilgiler barýndýran yeni dergiler bulmak ve kullanýmý az olan
dergileri ISI kapsamýndan çýkarmaktýr. ISI, dergi deðerlendirmesi, seçimi ve
Dergi adý
2002'de
aldýðý
atýf sayýsý
2000 yýlý
IF deðeri
2002
Yýlý
Sýrasý
2001
Yýlý
Sýrasý
çýkarýlacak dergiler için 2 haftalýk periyotlarla karar almaktadýr. ISI Editoriyal
Personeli, yýlda yaklaþýk 2,000 dergiyi deðerlendirmeye almaktadýr. Fakat
J Biol Chem
370,056
7.3680
1
1
bunlarýn sadece % 10-12'si seçilmektedir. Ayrýca, zaten taranmakta olan dergiler
Nature
326,546
25.8140
2
2
de deðerlendirme altýndadýr.
Proceedings Natl. Acad. Sci. USA
315,820
10.7890
3
3
Dergi seçimi çok sýký kurallara baðlanmýþtýr. Bir derginin seçilmesi, sonsuza
Science
296,080
23.8720
4
4
kadar ISI kapsamýnda kalacaðý anlamýna gelmez. Belirli periyotlarla yapýlan
Physical Rev Letters
209,136
6.4620
5
6
incelemeler sonucunda, bir dergi temel standartlarý saðlamýyorsa, ISI
J Amer Chem Soc
197,794
6.0250
6
5
Physical Rev B
172,077
3.0650
7
7
New Eng J Med
143,124
29.5120
8
9
bilgi için Ýngilizce dilinin uygun þekilde kullanýmý [örneðin, makalelerin Ýngilizce
Astrophysical J
141,813
2.8220
9
11
baþlýðýnýn olmasý, anahtar kelimeler, makale özetleri ve kaynaklarýn Ýngilizce verilmesi
Cell
139,765
32.4400
10
8
kapsamýndan çýkarýlabilir. Dergi seçimi için çok çeþitli teknikler
kullanýlmaktadýr. Öncelikle, taranmasý önerilen derginin bazý temel standartlarý
saðlamasý gerekir. Nedir bunlar? Derginin zamanýnda çýkmasý, bibliyografik
(bu son kriter zorunlu deðildir)].
Her dergi, seçim veya redten önce, yoðun bir deðerlendirme iþlemine tabi
Tablo 1. 2002 verilerine göre, en çok atýf alan ilk 10 derginin listesi, 2001'deki
tutulur. Tek bir faktör seçimde etkili deðildir; dergi ile ilgili birçok faktör (nicelik
sýralarý ve impact faktörleri (IF) (www.isinet.com, http://mounier.univ-
ve nitelik olarak) birlikte deðerlendirilir ve karar verilir. Deðerlendirme
tln.fr/rcmo/php_biblio/if2001.html)
iþlemindeki en önemli temel kriter, derginin zamanýnda çýkmasýdýr. Bir derginin
sýklýkla haftalar veya aylarca geç çýkmasý, kabul edilemez bir durumdur. Bu þart
saðlandýktan sonra, ISI Editörleri kendilerine ilk ulaþtýrýlan derginin o sayýsýný
dikkate alarak karar vermezler; derginin o sayýsýndan sonraki 2 sayýsýný da
görmek isterler. ISI ayrýca dergi isimlerinin açýk ve dergi içeriðine uygun
olmasýný, dergideki tüm makale baþlýklarý ve özetlerinin kýsa, öz, açýklayýcý ve
anlaþýlýr olmasýný, kaynaklardaki bibliyografik bilgilerin tam olmasýný ve yazar
adreslerinin eksiksiz olmasýný da isterler.
Bir derginin coðrafik temsili, bir diðer göz önüne alýnan durumdur. Derginin
uluslararasý üye altyapýsýnýn durumu, dergideki makale yazarlarý ve kaynak
229
230
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
gösterilen makalelerin yazarlarý arasýnda uluslararasý çeþitlilik dikkate alýnýr.
deðerlendirilmeye alýnmaktadýr. Multidisipliner dergiler düþük self-citation
Bilimsel araþtýrmada yer alan uygun bir global þartý yansýtmasý ve her kategoride
oranlarýna sahiptirler. JCR Science versiyonunda listelenen tüm dergilerin %
dengeli bir daðýlým saðlanmasý için, ISI en iyi bölgesel dergileri araþtýrýr. Ancak,
80'ni, self-citation'larýn % 20'sinden daha az bir orana sahiptirler. Ancak her
belirli bir konu kategorisindeki tüm dergilerle bir bölgesel derginin
konu kategorisi tek tek kendi özel normuna sahip olabilir. Self-citations toplam
kýyaslanmasýndan ziyade, ISI Editörleri, o dergiyi ayný bölgedeki diðer
atýflarýn yaklaþýk % 13.3'ünü oluþturmaktadýr. JCR'in 2002 yýlý fen-týp baskýsýnda
dergilerle kýyaslarlar. Fakat dergi seçiminde kullanýlan temel standartlar burada
listelenen 5,876 dergi incelenmiþ ve bazý sonuçlar ortaya çýkmýþtýr. Buna göre
da geçerlidir.
4,816 dergide (% 82) self-citation vardýr. Ortalama self-citation oraný 12.41,
Dergiler, disiplinler arasýnda büyük bir çeþitlilik gösterir; ayrýca disiplinspesifik atýf oranlarý arasýndaki çeþitlilik de çok fazladýr. Botanik ve matematik
gibi daha küçük alanlarda, biyoteknoloji ve genetik gibi daha büyük alanlarda
olduðu gibi çok fazla makale ve atýf üretilmez. Ayný þekilde bazý alanlarda,
özellikle sanat ve insan bilimleri alanlarýnda atýf sayýsýnýn belirli bir deðere
ulaþmasý daha uzun bir zaman alabilir. Oysa yaþam bilimleri (Life sciences) gibi
diðer alanlarda, sadece birkaç yýl sonra atýflarýn maksimuma çýkmasý görülmedik
bir durum deðildir. Bu gerçekler, atýf analizlerinin doðru bir þekilde yapýlmasýný
gerekli kýlmaktadýr. Atýflarýn çeþitli tipleri kullanýlmaktadýr. ISI tarafýndan
taranmakta olan dergiler için, atýf oraný, etki faktörü (IF) ve acil indeks
(immediacy index) önemlidir. Yeni dergiler için ise, derginin editörü, danýþma
kurulu üyeleri ve dergideki makale yazarlarýnýn, ISI kapsamýndaki dergilerde
yaptýðý yayýnlar ve bunlara yapýlan atýflar ön plana çýkar. Önerilen dergide
yayýnlanan makalelerin atýf durumlarý, çok sýký bir istatistik analize tabi tutulur.
median ise 9.04'dir. 1,060 dergide self-citation oraný % 20'nin üzerindedir. Etki
faktörü ve self-citation oraný arasýnda çok zayýf negatif bir iliþki vardýr (R2 =
0.0368). Yüksek etki faktörüne sahip dergiler (5.0 ve yukarýsý) düþük self-citation
oranlarýna sahiptirler. Self-citation'larýn hesaba katýlmamasý sonucu, “revize
edilmiþ etki faktörü” (IF) kavramý ortaya çýkmýþtýr. Örneðin, Nature Medicine
Dergisi, 2001 yýlýnda yayýnlanan 156 makaleye 2002 yýlýnda 4.060 (61 tanesi selfcitation) atýf, 2000 yýlýnda yayýnlanan 171 makaleye 5,338 atýf (54 self-citation) atýf
almýþtýr. Bu durumda belirtilen dergi için revize edilmiþ etki faktörü = [(406061)]+[(5338-54)] / [156+171] = 28.3880'dir (Tablo 2). Daha fazla bilgi için
www.isinet.com sitesine bakýlabilir. ISI, JCR atýflar hakkýnda rapor hazýrlarken,
makale tipleri [derleme, orijinal araþtýrma, editöre mektup, araþtýrma notu, letter v.s.]
arasýnda ayýrým yapmaz ve her tip ayrý ayrý analiz edilmez. Dolayisiyle eðer bir
dergi yüksek sayýda letter tipi makale yayýnlarsa, genellikle geçici bir süre için
atýf alma oraný artar.
Bu son kriterde ele alýnan en önemli nokta þudur: Bir dergide yayýnlanan
Elektronik dergiler de, diðer dergiler gibi ayný seçim kriterlerine tabi tutulurlar.
makaleler, uluslararasý alanda atýf alýyorsa deðerlidir; o zaman dergi de deðerli
Ancak elektronik dergilerin formatý ISI için çok önemlidir (dergi adý, yayýn yýlý,
hale gelir. Ýstatistik analiz sonucunda, atýf durumu belirli bir deðerin altýnda
cild ve/veya sayý no, makale baþlýklarý, sayfa veya makale sayýsý, yazar isimleri ve
kalan dergilerin ISI kapsamýna alýnmasý çok zordur (www.isinet.com, ISI Journal
adresleri, tüm makalelerin tiplendirilmesi ve numarasý, derginin her sayýsýndaki
Coverage, 2002). ISI kapsamýndaki dergiler içinde, en çok atýf alan ilk 10 dergi,
içindekiler kýsmýnýn varlýðý). Internet siteleri seçilirken aþaðýdaki noktalara dikkat
Tablo 1'de verilmiþtir. Kendi kendini atýf gösterme (= Self-citation = bir dergide
edilmektedir:
yayýnlanan makalelerin yine ayný dergi tarafýndan atýf gösterilmesi) oranlarý da
231
232
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Tablo 2. Self-Citation'larýn çýkarýlmasýyla bazý dergiler için etki faktörü
veriler) tabidirler. Sosyal bilimlerdeki etki faktörü (IF) ve atýf oranlarý genellikle
deðerinin hesaplanmasý (Kaynak: E. Garfield, www.isinet.com)
fen alanýndan daha düþüktür. Örneðin, 19. asýr romantik romaný ile ilgili bir
Dergi Adý
Etki Faktörü
(IF)
(A/D)
Am J
Reprod
Immunol
1.9310
Biol Reprod
3.2570
1990 ve 1991
yýllarýnda
yayýnlanan
makalelere
1992'de alýnan
atýf sayýsý
(A)
224
1990 ve 1991
yýllarýnda
yayýnlanan
makalelere
1992'de
alýnan
self-ciation
atýf sayýsý
(B)
54
(A-B)
Selfcitation'larýn
çýkarýlmasý
(C)
1990 ve 1991
yýllarýnda
yayýnlanan
makale sayýsý
(D)
makalenin aldýðý atýflar, önce yavaþ bir artýþ gösterebilir ve daha sonra yavaþlama
Revize
edilmiþ
Etki
Faktörü
(IF)
(E)
ve ilerleyen süreçde dalgalanma görülebilir. Ayrýca AHCI kapsamýndaki
dergilerde yayýnlanan makaleler, dergi kaynaklý olmayan literatürü (örneðin,
kitaplar, müzik kompozisyonlarý, sanat ve edebiyat çalýþmalarý gibi) yoðun þekilde
kullanma eðilimindedirler. Atýf analizleri bazen faydalýdýr ancak AHCI
kapsamýndaki dergiler için ayný þeyi söylemek zordur.
ISI'ye Taranmasý Ýçin Bir Dergi Nasýl Gönderilir?
170
116
1.4660
Herhangi bir okuyucu, bilimsel bir dergiyi ISI'ye taranmasý için önerebilir. ISI
bu konuda sürekli piyasa araþtýrmalarý yapmaktadýr. Eðer bir okuyucu bir dergi
726
265
461
530
2.7570
1287
209
1078
582
1.8520
önerisi yapacaksa, Thomson-ISI'nin Philadelphia (USA)'daki Editoriyal
Geliþim Bölümü'yle baðlantýya geçmesi gerekir. Ancak okuyucu aþaðýda verilen
J Reprod Fertil 2.2110
Otorite-Yetki, doðruluk, geçerlilik, düzenli yayýn ve tasarým, uygulanabilirlik ve
içerik, amaç, alana uygunluk, ziyaretçi-izleyici düzeyi ve yazým kalitesi.
Genellikle, incelenen internet sitelerinin yalnýzca % 1015'i ISI Current Web
Contents tarafýndan seçilmektedir. Seçilen sitelerin alan daðýlýmý: Yaþam
bilimleri ve mühendislik % 20, klinik týp % 17, Ziraat, Biyoloji ve Çevre Bilimleri
ve Sosyal Bilimler % 13, fizik, kimya ve yer bilimleri % 7.5 ve sanat ve insan
bilgileri de sunmalýdýr: Derginin tam ismi, ISSN numarasý, editörün ismi ve
adresi, dergiyi yayýnlayan kurumun isim ve adresi. Eðer mümkünse, derginin en
son sayýsý ve daha sonraki 2 sayýsý da sunulmalýdýr. Ayrýca kýsa bir þekilde, bu
derginin önemli özellikleri ve o alandaki diðer dergilerden farký da yazýlýp
verilmelidir. Önerilecek dergilerin gönderileceði adres: Publication Processing
Department, ISI, 3501 Market Street, Philadelphia PA 19104 USA (Kaynak:
James Testa, Director, Editorial Development, Thomson-ISI, USA; www.isinet.com).
www.aas.org, www.cancer.org, www.cdc.gov, www.cis.upenn.edu, www.cma.ca
Etki Faktörü (Impact Factor = IF)
Bu faktör, taranan dergilerdeki makalelerin aldýðý atýf durumlarýyla ilgili bir
gibi. Bir okuyucu bir siteyi kapsamýna almasý için ISI'ye önerebilir. Öneri için,
kavramdýr. Yapýlan hesaplamalar sonucunda ortaya çýkan rakam, derginin atýf
[email protected] e-mail adresi aracýlýðýyla baðlantý kurulabilir.
durumuyla ilgili çok önemli bilgiler verir. Kütüphaneciler ve bilim adamlarý,
ISI seçim için devamlý piyasa araþtýrmasý yapmaktadýr.
1920'li yýllarýn baþýndan beri, dergileri deðerlendirmeye tabi tutmuþlardýr. Gross
bilimleri % 6 (www.isinet.com). Seçilen internet sitelerine örnekler:
ve Gross (1927), 1920'li yýllarda atýf modeli için önderlik ettiler. Daha sonra
Sosyal bilimler alanýndaki dergiler de fen alanýndaki dergiler gibi ayný seçim
Estelle Brodman (1944), 1940'lý yýllarda fizyoloji alanýndaki dergilerin taranma
kriterlerine (Yayýn standartlarý, editoriyal içerik, uluslararasý çeþitlilik ve atýflarla ilgili
iþlemiyle ilgili çalýþmalar yaptý. ISI atýf indekslerinin geliþimi, sadece dergilerin
233
234
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
verimini deðil, bilgisayar yoluyla derlenen istatistik raporlarýn hazýrlanmasýna
makalelerin diðer tiplere göre daha fazla atýf aldýklarýna dair yaygýn bir kaný
ve atýf frekansý kavramýnýn geliþmesine de imkan tanýmýþtýr (Garfield, 2000). Bu
varsa da, bu çok doðru deðildir. Birçok dergi tamamen metodlarla ilgili makaleler
kavramýn kullanýmýyla ilgili ilk fikir, 1955 yýlýnda Garfield (1955) tarafýndan
yayýnlamasýna raðmen, çok fazla atýf almazlar. Ancak þunu da unutmamak
ortaya atýlmýþ, fakat, etki faktörü (IF) kavramý 60'lý yýllarda ISI tarafýndan
gerekirki, literatürde en fazla atýf alan makaleler arasýnda metodlarla ilgili
geliþtirilmiþtir.
klasikleþmiþ olanlar da vardýr.
Bir Derginin Etki Faktörü (IF) Deðerinin Hesaplanmasý
Bir derginin IF'ü, derginin son yýlda, önceki 2 yýla ait makalelere ait aldýðý
IF, dergilerin deðerlendirilmesinde kullanýlan çok önemli bir araçtýr, fakat
akýllýca kullanýlmalýdýr. Bir dergide yayýnlanan materyalin derleme veya diðer
atýflarýn, önceki iki yýlda yayýnlanan makale sayýsýna bölünmesiyle elde edilir.
tiplerinin miktarý ve disiplinler arasý varyasyonlar göz önüne alýnmalýdýr. Zaten
Bu hesaplamanýn nasýl yapýldýðýný, Cell dergisini örnek vererek açýklayalým
ISI, dergi seçimi yaparken sadece IF deðerini dikkate almaz. Bir derginin IF
(Garfield, 1995).
Formül: Önceki 2 yýlda (1991 ve 1992) bir dergide (Cell) yayýnlanan makalelere,
deðerini ve dergi listelerindeki sýrasýný etkileyen birçok artifakt vardýr.
sonraki yýlda (1993) yapýlan atýf sayýsý / Belirtilen 2 yýlda (1991 ve 1992) bu
Tablo 3. IF deðeri en yüksek olan ilk 10 derginin 2002 yýlý verileri listesi
dergide çýkan makale sayýsý = 1993 IF.
Örnek: Cell dergisinde 1991 ve 1992 yýllarýnda yayýnlanan makaleler, 1993
(Pudovkin ve Garfield, 2004).
yýlýnda 33,696 atýf almýþtýr. 1991 ve 1992 yýllarýnda Cell dergisinde toplam 906
makale yayýnlanmýþtýr (1991'de 474 adet ve 1992'de 432 adet). O zaman Cell
dergisinin 1993 yýlý IF deðeri = 33,696 / 906 = 37.2'dir. Ancak 5 yýllýk IF'lerin
Sýra
Dergi Adý
1
Annu Rev Immunol
2002 yýlý IF deðeri
54.4550
2002 yýlý rnIF deðeri
1.0000
2
Annu Rev Biochem
36.2780
.9998
3
Ca-Cancer J Clin
32.8860
.9997
hesaplanmasý daha doðrudur.
4
New Engl J Med
31.7360
.9995
5
Nature
30.4320
.9993
IF, editörler ve yayýncýlar için dergilerinin rekabet durumu hakkýnda sayýsal
6
Science
28.9560
.9991
bilgiler saðlar; ayrýca akademik deðerlendirmelerde de kullanýlýr. Ancak
dergilerin deðerlendirilmelerinde IF tek parametre deðildir ve çeþitli
sýnýrlamalara sahiptir. Örneðin derleme makaleler (review articles) genellikle
7
Nat Med
28.7400
.9980
8
Nature Immunol
27.8680
.9988
9
Cell
27.2540
.9986
10
Nature Genetics
26.7110
.9985
daha fazla atýf alýrlar. Dolayýsýyla sadece derleme makale yayýnlayan dergiler,
eðer IF tek parametre olursa, kolaylýkla ön plana çýkarlar. 2002 yýlýnda IF deðeri
en yüksek olan ilk 10 dergiden 2 tanesi derleme (= review) makaleler yayýnlayan
Dergilerle Ýlgili Bazý Sayýsal Deðerler
dergilerden oluþmuþtur ve ilk 2 sýradadýrlar (Tablo 3). Derleme makalelerde çok
1994 yýlý verilerine göre, sadece 337 derginin IF deðeri 3'den büyüktür (Garfield,
referans gösterilmekte (genellikle 100'den fazla) ve böylelikle yayýnlanmýþ
1996b). 2,286 derginin IF deðeri ise 1'in altýndadýr (Baysal, 2002). Tablo 4'de, bazý
literatürün tanýtýmýna katký saðlanmaktadýr. Ayrýca metodlarla ilgili
týp dergilerinin IF deðerleriyle ilgili 1989 ve 1994 yýllarýna ait veriler
235
236
Garfield (1998b), 1981-1997 yýllarý arasýnda en çok atýf alan bilim adamlarýnýn
Tablo 4. Bazý týp dergilerinin 1989 ve 1994 yýlý verileri (Garfield, 1996b)
Dergi adý
1989
yýlý
sýrasý
J Biol Chem
New Eng J Med
Lancet
JAMA
Brit Med J
Ann Internal Med
Amer J Med
Arc Internal Med
Medicine
Ann Rev Med
1
9
12
40
34
48
60
130
421
999
1994
yýlý
sýrasý
1
10
11
41
45
51
75
138
502
1,118
1989 'a
kadar
aldýðý
atýf
sayýsý
1994'e
kadar
aldýðý
atýf
sayýsý
1994 yýlý
IF deðeri
183,400
72,400
68,000
29,400
32,600
26,500
21,700
10,400
3,900
1,400
265,300
98,900
85,500
41,000
37,700
31,700
22,100
13,700
4,300
1,600
7.7160
22.6730
17.3320
6.8630
4.4110
9.8870
2.7030
4.1370
3.9000
2.8290
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
listesini yayýnlamýþtýr.
Tablo 6'da, 1945-1988 yýllarý arasýnda SCI kapsamýndaki dergilerde çýkmýþ olan
makalelerin atýf frekanslarýnýn daðýlýmý görülmektedir. Görüldüðü gibi, 1 atýf
alan makale sayýsý toplamýn % 55.78'ini, 2-4 atýf alan makale sayýsý, toplamýn %
24.07'ini oluþturmaktadýr. 47 makale 5,000-9,999 arasýnda atýf almýþ, sadece 20
makale 10,000 ve üzerinde atýf almýþtýr.
Tablo 6. 1945-1988 yýllarý arasýnda SCI kapsamýndaki dergilerde çýkmýþ olan
makalelerin atýf frekanslarýnýn daðýlýmý (Garfield, 1998b).
Tablo 5'de, 1981-1995 yýllarý arasýnda en çok atýf alan makaleler listesi yer
almaktadýr.
Tablo 5. 1981-1995 yýllarý arasýnda en çok atýf alan makaleler listesi (En çok atýf
alan ilk 10 makale) (Garfield, 1998a).
Yazar
Dergi adý ve künyesi
Aldýðý toplam
atýf sayýsý
Lowry OH
Laemmli UK
Bradford MM
Sanger F
Towbin H
Southern EM
Folch J
Weber K
Reynolds ES
Davis BJ
J Biol Chem 193: 265, 1951
Nature 227: 680, 1970
Analy Biochem 72: 248, 1976
P Natl Acad Sci USA 74: 5483, 1977
P Natl Acad Sci USA 76: 4350, 1979
J Molecular Biol 98: 503, 1975
J Biol Chem 226: 497, 1957
J Biol Chem 244: 4406, 1969
J Cell Biol 17: 208, 1963
Ann NY Acad Sci 121: 404, 1964
241,306
127,661
63,256
43,202
31,921
27,242
26,731
22,644
20,558
19,910
Atýf sayýlarý
Bu atýflarý alan
Makale sayýsý
Yüzde (%)
>10,000
5,000-9,999
4,000-4,999
3,000-3,999
2,000-2,999
1,000-1,999
999-999
800-899
700-799
600-699
500-599
400-499
300-399
200-299
100-199
50-99
25-49
15-24
10-14
5-9
1
Toplam
20
47
23
54
181
1,051
325
438
727
1,073
1,823
3,406
7,736
21,952
112,299
348,537
842,950
1,089,731
1,207,577
7,877,213
18,255,577
32,728,729
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
0.01
0.02
0.07
0.34
1.06
2.58
3.33
3.69
24.07
55.78
100.00
*: Eðer oran % 0.01'in altýndaysa, * þeklinde gösterilmiþtir.
237
238
Cell ve J Biol Chem dergilerinde çýkan makaleler, 1981-1998 içinde genellikle %
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
100'e yakýn oranlarda atýf almýþlardýr (Yalnýz Cell dergisinde 1998'de çýkan
Etki Faktörü Deðerini Arttýran Sebepler
Bir derginin IF deðeri nasýl artabilir? Dergi editörü, uluslararasý düzeyde ilgi
makalelerin atýf oraný % 43.03'dür). Bu oranlar ayný dönemde Science dergisi için %
görmeli, orijinal ve yenilik getirecek çalýþmalarýn yayýnlanmasýný saðlamalý,
98.84, Nature dergisi için % 95.00'dir (Garfield, 2000). Tablo 7'de, The Review of
sýradan çalýþmalarý kabul etmekten kaçýnmalýdýr. Dergi Editörü ve Danýþma
Scientific Instruments Dergisi'nin 1981-1998 yýllarý arasýndaki performansý
Kurulu Üyeleri, uluslararasý düzeyde yayýnlarý ve atýflarý olan bilim adamlarý
görülmektedir.
arasýndan seçilmelidir (Garfield, 2003). Christopher (2003), IF deðerini
etkileyen faktörleri þöyle sýralamýþtýr:
Tablo 7. The Review of Scientific Instruments Dergisi'nin 1981-1998 yýllarý
- Dergiye ulaþým durumu. Sadece ulaþýlabilen makaleler atýf alabilir. Dolayýsý ile
arasýndaki performansý (Garfield, 2000)
derginin daðýtýmý, ulaþtýðý okuyucu sayýsý, uluslararasý indeksler tarafýndan
Yýl
Toplam
makale sayýsý
Atýf gösterilen
makale sayýsý
Atýf gösterilme
oraný (%)
406
397
316
411
542
645
444
571
753
806
490
1,280
622
676
1,190
793
834
868
355
331
275
340
460
552
389
491
653
692
407
1,071
508
523
895
538
418
119
87.42
83.35
87.00
82.71
84.86
85.57
87.59
85.97
86.71
85.85
83.04
83.67
81.66
77.36
75.20
67.84
50.11
13.71
IF deðeri
taranýp taranmadýðý ve online elde edilebilirliði (internet) önemlidir.
- Derleme makaleler genellikle diðerlerine göre 2 kat daha fazla atýf alýrlar.
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Böylece çok derleme makale yayýnlayan dergiler daha çok atýf alýrlar.
- Olgu sunumlarý (= case report), en az atýf alan çalýþmalardýr. Çok olgu sunumu
yayýnlayan dergiler az atýf alýrlar.
- Makale özetleri ve editöre mektup tipi yayýnlar, IF deðerine katký saðlar.
- Yöntemlerle ilgili makaleler, genellikle orijinal çalýþmalarla benzer sayýda atýf
alýrlar.
1.2880
0.9140
1.0950
1.0420
1.1440
1.1550
1.1770
- Bir derginin kendi kendini atýf göstermesi (= self-citation), makale okunmadan
yapýlan atýflar, Ýngilizce yazýlan makaleleri atýf göstermeye olan eðilim ve kalitesi
düþük çalýþmalarý atýf gösterme, dergide yayýnlanan her makalenin atýf almasýný
kýsýtlar ve derginin IF deðerini olumsuz etkiler. Ayrýca týbbi makaleler, temel fen
IF hesaplamalarýnda 2 yýllýk periyotlar kullanýlýyor, çünkü yapýlan atýf analizleri
alanýndaki makaleleri, diðerlerine göre daha fazla atýf gösterirler.
göstermiþtir ki, atýflarýn % 25'i makalenin yayýnlandýðý yýl ve sonraki 2 yýllýk
Bir çalýþmayý atýf gösterme davranýþýnda motivasyonel faktörlerin anlaþýlmasý
periyotta gerçekleþmektedir (Garfield, 2003). Primer alanlar moleküler biyoloji
için, atýf ve atýf gösterilme arasýndaki iliþkiye bakýlabilir. Aþaðýdaki faktörlerin
ve biyokimyadýr (www.isinet.com).
araþtýrýcýlarý atýf göstermeye yönelltikleri düþünülebilir: çalýþmanýn önceden
239
240
tanýnma-bilinme durumu, çalýþmada kullanýlan metodolojinin iyi anlaþýlmasý,
makaleyi atýf göstermeyi gerektirecek haklý nedenler bulma, çalýþmanýn
doðruluðu, bir derginin kendi kendini atýf göstermesi (= self-citation) ve
kendini çalýþmayý atýf göstermeye inandýrma (Kaynak: Dr. Eugene Garfield,
www.isinet.com).
IF deðeri, sadece ISI bilgi bankasý kapsamýnda olan dergilerdeki atýflarý gösterir;
ders kitaplarý, monograflar, hükümet raporlarý, manualler, þirket yayýnlarý veya
kongre kitaplarýný kapsamaz. 2001 yýlý verilerine göre, fen alanýndaki dergilerin
IF deðerleri, 0 ile 50.34 arasýnda deðiþmektedir (50.34 deðeri için Ann Rev
Immunol 2000 yýlý dergisi örnek verilebilir, Tablo 3).
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
göstermek ve yorumlamak için kullanýlmaktadýr.
rnIF Hesaplama (Pudovkin ve Garfield, 2004): rnIf = (K Rj + 1/K)
Burada:
Rj: Herhangi bir derginin (j) JCR sýrasý,
K: Herhangi bir özel kategorideki dergi sayýsý.
JCR kategorisindeki dergilerin sýralarý deðiþkenlik gösterebilir. Genetics dergisi,
Genetics & Heredity için JCR kategorosinde 17. sýradadýr. 2000 yýlýnda bu
kategoride 114 dergi vardý. Bu durumda, Genetics dergisi için rnIF deðeri:
rnIFGenetics = (114 17 + 1)/114 = 0.860'dýr. Bu rakam arttýkça dergi kalitesinin de
artacaðý ortadadýr. Tablo 3'e baktýðýmýzda görüyoruzki, IF deðerine göre Annu
Rev Biochem 2. sýradadýr ancak, 1. sýrada olan Annu Rev Immunol'nin IF deðerinin
% 66.6'sýna sahiptir. Cell Dergisi'nin IF deðeri Annu Rev Immunol'nin yaklaþýk
yarýsýdýr. Bu durum, Cell Dergisi'nin önemsiz olduðunu göstermez. Halbuki
Acil Ýndeks (= Immediacy Index)
Bu indeks, bir dergide çýkan makalelere o yýl yapýlan atýflarýn, ayný yýl
rnIF deðerlerine bakýldýðýnda, belirtilen 10 derginin .9900'un üzerinde bir
yayýnlanan makale sayýsýna oranýdýr. Örnek: Review Scientific Instrument dergisi,
deðere sahip olduklarý, yani bunlarýn en iyi dergiler olduklarý görülebilir
1998 yýlýnda 167 atýf almýþtýr; bu dergide ayný yýl yayýnlanan makale sayýsý ise
(Pudovkin ve Garfield, 2004). Ancak rnIF deðerinin IF deðerine baðlý olduðunu
810'dur. Buna göre belirtilen derginin 1998 yýlýna ait immediacy indeks deðeri,
da unutmamak gerekir.
167/810 = 0.06 'dýr (Garfield, 2000).
Sýralanmýþ-Normalize Edilmiþ Etki Faktörü (= Rank-Normalized Impact
Türkiye'deki Durum
Baysal (2002)'ýn bildirdiðine göre, Türkiye'de toplam 644 akademik dergi vardýr
(bugün bu sayýnýn 750-850 civarýnda olduðunu tahmin ediyorum). Bunlardan 12
Factor = rnIF)
Etki faktörü, yetmiþli yýllardan beri oldukça tartýþmalý bir konu olmaya devam
tanesini TÜBÝTAK, 172 tanesini ise çeþitli üniversiteler yayýnlamaktadýr. Bu
etmektedir. Özellikle konu kategorileri arasýnda oldukça önemli farklýlýklar
dergilerin yaklaþýk 200 adedi TÜBÝTAK dizininde yer almaktadýr
vardýr. Örneðin, biyokimya/moleküler biyoloji alanýnda en yüksek IF deðeri
(www.ulakbim.gov.tr). TÜBÝTAK'ýn bir dergiyi kapsamýna alýp taramasý, çeþitli
43.4290 iken, ziraat alanýnda 2.4000'dür. ISI, ISIHighlyCited.com sitesinde, en
kriterlerin yerine getirilmesine baðlýdýr. Bugün Türkiye'de yayýnlanan bilimsel
fazla atýf alan bilim adamlarýnýn listesini düzenli olarak yayýnlamaktadýr ve bu
dergilerin sadece 5 tanesi SCIE ve SSCI kapsamýndadýr. Bu dergilerin isimleri ve
site tüm kullanýcýlara ücretsiz olarak açýktýr. Konu kategorilerindeki farklýlýklar,
1992-2003 yýllarý arasýndaki Etki Faktörü (Impact Factor = IF) deðerleri Tablo
bilim adamlarýnýn çalýþtýklarý alanlarda da görülmektedir. Örneðin, bir doktor
8'de verilmiþtir. Türkiye'de akademik olarak yükselmek için ISI kapsamýndaki
için ortalama IF deðeri 1.9920 iken, bu deðer bir immunologist için 18.7390
dergilerde yayýn yapmak çok önemlidir. Kalitenin yükselmesi için belki bunu
olabilir. Yaklaþýk 10 kat fark var. Daha sonra rnIF önerilmiþtir (Pudovkin ve
yapmak zorundayýz, ancak ISI kapsamýndaki Türk Dergilerinin sayýsýnýn
Garfield, 2004). rnIF, bir konudaki tüm dergilerin istatistiksel olarak sýralarýný
241
242
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
artmasý için tüm akademisyenler olarak çaba göstermeliyiz. Bunun için gerekli-
Turkish J Chem, Dogaturk Kimya Dergi, Doga TU Kim D C, Doga J Turkish
istenen þartlarý yerine getirmenin yaný sýra, dikkat etmemiz gereken baþka
Chem, Doga TU Kim D, Doga Turkish Chem J, Doga T Kim D, Doga Kim Ser,
noktalar da vardýr. Örneðin ISI kapsamýndaki bir dergiye sunmak için makale
Doga TU Kim DC, Doga Turkish J Che B.
hazýrlarken, eðer bir Türk Dergisi'nde yayýnlanmýþ makaleyi kaynak olarak
göstermek istersek, Türk Dergisi'nin ismini uluslararasý kýsaltmalara uygun
yazmalýyýz. Dergi adý yanlýþ yazýldýðý zaman, dolayýsiyla ISI Editörleri bu yanlýþ
isme ulaþamazlarsa, o derginin atýf sayýsý gerçeðinden daha az çýkacaktýr. Bu
durum derginin ISI kapsamýna alýnmasýný veya ISI kapsamýnda olan bir
derginin durumunu muhafaza etmesini zorlaþtýracaktýr. Çünkü performansý
düþük dergiler zaman içinde ISI kapsamýndan çýkarýlabilmektedir.
Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences: TÜBÝTAK yayýnlýyor. Link:
<http://journals.tubitak.gov.tr>. 1997 yýlýndan beri SCI tarafýndan taranýyor.
ISI kapsamýndaki dergilerde 2002 yýlýnda 130 atýf almýþtýr. 1.1.1970-25.2.2005
arasý 833 atýf aldýðý görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý olabilir.
Dergide, 1.1.1997-5.3.2005 arasýnda 1174 makale yayýnlanmýþtýr. Bu dergide
yayýnlanan makaleler, ISI kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken,
belirtilen dergi adýnýn 39 farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turk J Vet Anim
ISI Kapsamýndaki Türk Dergileri Ýle Ýlgili Bazý Bilgiler
The Turkish Journal of Pediatrics: Hacettepe Üniversitesi yayýnlýyor. Link:
Anim S S2, Turk J Vet Anim S S4, Turk J Vet Anim SC S, Turk J Vet Anim S S1,
<http://tjp.dergisi.org>. 1985 yýlýndan beri SCI tarafýndan taranýyor, ISI
Turkish J Vet Sci, Turkish J Vet Med SC, Doga-Turk J Vet Anim, Doga T J Vet
kapsamýndaki dergilerde 2002 yýlýnda 218 atýf almýþtýr. 1.1.1970-26.2.2005 arasý
Anim, Doga Doga TU Vet Hay D, Doga TU Vet Hay Derg, Doga T Vet ve Hay D,
2067 atýf aldýðý görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý olabilir. Dergide,
Doga Bil Der Vet Hay, Doga T Vet Hay Derg, Doga Bil Derg Vet Ha, Doga Turk
1.1.1985-5.3.2005 arasýnda 1286 makale yayýnlanmýþtýr. Bu dergide yayýnlanan
Veterinerl, Doga Turk Vet Hay De, Doga TJ Vet Anin Sc, Doga Turk Vet ve Hay,
makaleler, ISI kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken, belirtilen
Doga Vet Haydancilik, Doga TU J Vet Sci, Doga T J Vet Animal, Doga Bilim
dergi adýnýn 8 farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turkish J Ped, Turk J Ped,
Derg Vet, Doga Vet ve Hayvanch, Doga Vet Hayv Tar Or, Doga Turkey J Vet An,
Turk J Pediat, Turk J Pediot, Turkish J Pediatr, Turkish J Pediatrics, Turkish J
Doga TU Vet Hay, Doga Bil Der Vet Har, Doga Vet ve Hayvancl, Doga Tubitak J
Pediat, Turk J Pediatr.
Vet A, Doga Tur Vet Hay Der, TUBITAK T J Vet Anim, TUBITAK J Vet Anim,
Tu r k i s h J o u r n a l o f C h e m i s t r y : T Ü B Ý TA K y a y ý n l ý y o r. L i n k :
TUBITAK Turkish J Ve.
<http://journals.tubitak.gov.tr>. 1996 yýlýndan beri SCI tarafýndan taranýyor,
Turk Psikoloji Dergisi: Türk Psikologlar Derneði yayýnlýyor. Link:
ISI kapsamýndaki dergilerde 2002 yýlýnda 131 atýf almýþtýr. 1.1.1970-5.2.2005
www.psikolog.org.tr. 1995 yýlýndan beri SSCI tarafýndan taranýyor. Halen SSCI
arasý 1174 atýf aldýðý görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý olabilir.
tarafýndan taranan tek Türk dergisidir. 1.1.1970-5.2.2005 arasý 140 atýf aldýðý
Dergide, 1.1.1996-5.3.2005 arasýnda 654 makale yayýnlanmýþtýr. Bu dergide
görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý olabilir. Dergide, 1.1.1995-
yayýnlanan makaleler, ISI kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken,
5.3.2005 arasýnda 107 makale yayýnlanmýþtýr. Bu dergide yayýnlanan makaleler,
belirtilen dergi adýnýn 18 farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turk J Chem,
ISI kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken, belirtilen dergi adýnýn
Turkish J Chem, DogaTurk Kim Derg, Doga T J Chem, Doga TR J Chem, Doga
6 farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turk Psikol Derg, Turkish Psychol J, Turk
243
Sci, Turkish J Vet Animal, Turk J Vet Anim S S3, Turkis J Vet Anim SC, Turk J Vet
244
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Psikoloji B, Turk J Psychol, Turkish J Psychol, Turk Psikoloji Dergis.
olmayan iki Türk dergisi buna örnek olarak verilebilir:
Hacettepe Bulletin of Social Sciences and Humanities: Hacettepe Üniversitesi
Turkish Journal of Medical Sciences (TÜBÝTAK yayýnlýyor)'de yayýnlanan
yayýnlýyor, ancak halen bu derginin yayýnlanýp yayýnlanmadýðý hakkýnda bilgi
makaleler, ISI kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken, belirtilen
edinilemedi. Derginin Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi'nde sadece Cild 1-9
dergi adýnýn 28 farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turk J Med Sci, Turkish J
arasý ve 1969-1977 yýllarý arasýný kapsayan sayýlarý yer almaktadýr (Kaynak:
Med Sci, Turk J Med Pharm Dog, Turk J Med Res, Turkish J Med Res, Turk J Med
http://www.library.hacettepe.edu.tr/sureli/syh.htm). 1973 yýlýnýn baþýndan itibaren
Biol Res, Turk J Med Pharm, Turkish J Med Biol R, Turk J Med Biol Res, Turkish
SSCI tarafýndan taranmasý durdurulmuþtur. Bu derginin sadece 1970-1972
J Med Sci S, Turk J Med, Turkish J Med Sch IS, Turk J Med Res Res Med S, Doga
yýllarý arasýnda SSCI tarafýndan tarandýðý görülmüþ, 1970 öncesi bilgilere
Tr J Med Sci, Doga T J Med Sci, Doga Tip Eczacilik, Doga Turk J Med Sci, Doga
ulaþýlamamýþtýr. Bu dönemde sadece 40 makalenin taramaya alýndýðý tespit
T Med Sci, Doga Bil Derg Tip, Doga Bilim Dergisi T, Doga TU Saghk Biliml,
edilmiþtir. 1.1.1970-26.2.2005 arasý 33 atýf aldýðý görülüyor, ancak bu rakam
Doga TU Tip Eczacili, Doga TU J Med Sci, Doga Turk Saglik Bil, Doga TU Tip
çeþitli nedenlerle farklý olabilir. Bu dergide yayýnlanan makaleler, ISI
Derg, Doga T J Med Pharm, Doga Turkish J Med S.
kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken, belirtilen dergi adýnýn 9
farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Hacettepe U B Social, Hacettepe U B,
Hacettepe U Bulteni, Hacettepe B Social S, Hacettepe B Soc Scie, Hacettepe U
Adm SC, Hacettepe B Soc Dec, Hacettepe B Soci Dec, Hacettepe B.
Turkish Journal of Botany (TÜBÝTAK yayýnlýyor)'de yayýnlanan makaleler, ISI
kapsamýndaki dergilerde kaynak olarak gösterilirken, belirtilen dergi adýnýn 26
farklý þekilde yazýldýðý görülmüþtür: Turk J Bot, Turk J Botany, Turkish J Bot,
Turk Bot Derg, Turk Bot Dergisi, Doga Turk Bot Derg, Doga Turkish J Bot, Doga
Turkish Journal of Earth Sciences: TÜBÝTAK yayýnlýyor. Dergi Internet
T J Bot, Doga TU Botanik D, Doga TR J Bot, Doga TU Bot Dergisi, Doga Turk J
sitesinde (http://journals.tubitak.gov.tr/earth/index.php) belirtildiðine gore, 2004
Bot, Doga Bot Derg, Doga TU Botanik, Doga Turk Botanik De, Doga J Bot, Doga
yýlý baþýndan itibaren SCIE kapsamýna alýnmýþtýr; fakat ISI-Web of Science'ýn
Turk Bot C, Doga Turk Bot Dergis, Doga TRJ Bot, Doga Turk Bot Derg C, Doga
dergi listesinde bu dergiye henüz rastlanmamýþtýr. Ancak ISI Current Contents
Turkish J Botan, Doga TR J Botany, Doga Turk Bot Der, Doga T J Bot Dergisi
Physical, Chemical and Earth Sciences (CC/PC&ES) Editörü Rodney Chonka'yla
(1.1.1970-5.2.2005 arasý 358 atýf aldýðý görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý
yapýlan haberlesme sonucunda, belirtilen derginin Web of Science, CC/PC&ES'i
olabilir). Bu makalenin yazarý, 01.01.2001 tarihinden beri bu dergide Danýþma
kapsayan SCIE tarafýndan taramaya alýndýðý teyit edilmiþ ve yaklaþýk Mart 2005
Kurulu (Advisory Board) üyesidir.
baþýndan itibaren belirtilen ürünlerde görüleceði açýklanmýþtýr (5.3.2005 tarihi
itibariyle henüz yer almadýðý görülmüþtür). 1.1.1970-25.2.2005 arasý 316 atýf aldýðý
görülüyor, ancak bu sayý çeþitli nedenlerle farklý olabilir.
Görüldüðü gibi, dergi isminin yazýlmasýnda bütünlük olmasý çok önemlidir.
Zaten ISI, internetde dergi atýflarýyla ilgili tarama yapýlýrken, dergi isimlerinin
yanlýþ yazýlabileceðini belirtmektedir (ISI Web of Science'in bu konudaki uyarýsý:
Dergi isminin farklý yazýlmasý, ISI kapsamýnda olmayan birçok dergi için de
Hint: Look for variants. Papers are sometimes cited incorrectly). TÜBÝTAK'ýn
geçerlidir. Aþaðýda TÜBÝTAK tarafýndan yayýnlanan ve ISI kapsamýnda
yayýnladýðý Türk dergilerinin ISI kapsamýndaki dergilerde aldýðý atýflarla ilgili
245
246
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
tarama yapýlýrken, çok fazla sayýda, Doga Bilim Derg, Doga Bil Derg C, A, B,
dergi için de geçerlidir. Baysal (2002)'ýn bildirdiðine göre, ISI kapsamýndaki
TUBITAK Doga Bilim Derg., v.s. gibi isimlere de rastlanmýþ, ancak bunlarýn
2,286 derginin IF deðeri 1'in altýndadýr. Yurtsever (2002a)'e göre, Türkiye'deki
hangi dergiye ait olduðu tespit edilememiþtir. Benzer durumlar diðer dergiler
araþtýrmacýlar genellikle IF deðeri düþük olan dergilere makale gönderiyorlar.
için de geçerlidir. Bu tabloya göre ortaya çýkan durum þudur: Dergi ismini
Yurtsever ve Ark. (2002b)'nýn tespitlerine göre, 1998'de Türkiye adresli
kaynaklar kýsmýnda yazarken, uluslararasý kýsaltmalar dikkate alýnmalýdýr.
yayýnlarýn en fazla çýktýðý bazý yabancý dergiler þunlardýr: J Appl Poly Sci
Türkiye'deki dergilerin genellikle biri Türkçe diðeri Ýngilizce olmak üzere iki
(1998'de Türkiye adresli yayýn sayýsý 221, IF deðeri 0.8860), Transplant Proc (1998'de
ismi vardýr. Bundan kaçýnýlmalý, ya tamamen Türkçe isim veya tamamen
Türkiye adresli yayýn sayýsý 200, IF deðeri 0.7400), Acta Crystallogr C-Cryst Str
Ýngilizce isim kullanýlmalýdýr, çift isim yukarýdaki örneklerde görüldüðü gibi
(1998'de Türkiye adresli yayýn sayýsý 184, IF deðeri 0.5570), Water Sci Technol
dergi isminin farklý þekillerde yazýlmasýna ve atýf sayýsýnýn düþük çýkmasýna
(1998'de Türkiye adresli yayýn sayýsý 178, IF deðeri 0.8960), Phytochem (1998'de
neden olabilmektedir. Ayrýca dergi isimleri tespit edilirken, ismin mümkün
Türkiye adresli yayýn sayýsý 238, IF deðeri 1.1790), Phys Lett B (1998'de Türkiye
olduðunca kýsa, öz ve dergide yayýnlanacak makale içeriklerine uygun olmasýna
adresli yayýn sayýsý 134, IF deðeri 3.5670). Görüldüðü gibi, Phys Lett B dýþýnda
dikkat edilmelidir.
diðer dergilerin IF deðerleri genellikle düþüktür.
Tablo 8. Türkiye'de yayýnlanan, SCIE ve SSCI tarafýndan taranan dergiler ve
1973-1979 yýllarý arasýnda, Türkiye adresli makalelerin çýktýðý dergilerin IF
1992-2003 yýllarý arasýndaki Etki faktörü (IF) deðerleri (Kaynaklar:
deðerleri çok deðiþken olmasýna raðmen, 1979 yýlýndan sonra (2000 yýlýna kadar)
www.isinet.com; http://atlas.ulakbim.gov.tr; Baysal, 2002; http://mounier.univ-
genel olarak Türk akademisyenlerinin çalýþmalarý, düzenli olarak IF deðeri
tln.fr/rcmo/php_biblio/if2001.html; Denkel ve Ark., 1999; Yurtsever ve Ark., 2001;
düþük dergilerde yayýnlanmýþtýr (Yurtsever ve Ark., 2002b). Yani Türk
http://journals.tubitak.gov.tr/veterinary/abs.htm;http://www.bioreference.net/impact/if
araþtýrýcýlarýn IF deðeri düþük dergilere yönelmeleri 1979'dan sonra artýþ
2001.htm; www.sciencegateway.org/impact/if03sz.htm)
eðilimine girmiþtir. Yurtsever ve Ark. (2002b), 1973-2000 yýllarý arasýnda,
Türkiye adresli yayýnlarýn aldýðý ortalama atýf sayýsýnýn, yýllara göre gittikçe
azalma gösterdiðini vurgulamýþlar ve bu durumu þöyle açýklamýþlardýr: “Türk
araþtýrýcýlar zaman içerisinde kaliteden ödün vererek, daha fazla yayýn yapma eðilimine
girmiþlerdir”. Münferit olarak bazý yayýnlar çok atýf alabilir; ancak Türkiye adresli
yayýnlarýn aldýðý ortalama atýf sayýsý 1979-2003 yýllarý arasýnda dalgalanma
göstermekle beraber, özellikle 1995 yýlýndan sonra bir azalma eðilimi göze
*Dergi kýsaltmalarý, ISI'nin kullandýðý þekliyle tabloya yazýlmýþtýr.
**IF deðerlerine ulaþýlamamýþtýr.
Görüldüðü gibi, IF deðerlerine ulaþtýðýmýz ilk 3 dergimizin IF deðerleri 0.4'ün
çarpmaktadýr (Tablo 9).
altýndadýr ve 2002 yýlýnda ciddi bir artýþ söz konusudur. Fakat Turk J Ped için
atýf sayýlarý ve makale baþýna alýnan ortalama atýf sayýlarý (www.ulakbim.gov.tr, ISI
2003 yýlýnda tekrar bir düþüþ görülmektedir. Düþük IF deðerleri diðer birçok
Web of Science, 1970-2004)
247
Tablo 9. Türkiye adresli yayýnlarýn 1973-2005 (05.03.2005) arasýndaki yayýn ve
248
Yýl
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
Yayýn
sayýsý (a)
218
248
232
237
204
352
333
425
386
429
471
519
455
288
616
879
Atýf sayýsý
(b)
1,448
1,530
1,996
1,843
1,298
2,594
2,740
3,074
3,067
2,688
2,502
3,753
3,104
2,959
5,228
5,600
Makale
baþýna
alýnan
ort
atýf
sayýsý
(b) / (a)
Yýl
6,64
6,17
8,6
7,77
6,36
7,37
8,23
7,23
7,94
6,26
5,31
7,23
6,82
10,27
8,49
6,37
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Yayýn sayýsý
1,008
1,152
1,394
1,709
1,915
1,965
1,482
3,339
4,579
5,385
6,197
6,423
7,807
10,188
11,990
(AHCI
14,111 Hariç)
(AHCI hariç,
3,500 05.03.2005)
Atýf sayýsý
6,836
6,903
8,142
11,009
13,102
13,833
12,393
17,785
20,556
20,427
18,828
16,308
11,590
5,183
3,357
132
Makale
baþýna
alýnan
ort
atýf
sayýsý
(b) / (a)
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
(2002)'a göre, Nature Dergisi'nde yayýnlanmak üzere, her hafta sadece biyoloji
alanýnda ortalama 100 makale sunulmaktadýr. Bu rakam fizik alaný için 60-65'dir.
Bu makalelerin 2/3'si daha hakemlere gönderilmeden dergi editörleri tarafýndan
reddedilmektedir. SSCI kapsamýndaki dergilerde de makale reddetme oranlarý
oldukça yüksektir. Denkel ve Ark. (1999), bu oranýn SCI kapsamýndaki
dergilerden fazla olduðunu ileri sürmektedirler. Bazý örnekler verirsek: SCI
6,78
5,99
5,84
6,44
6,84
7,04
8,36
5,32
4,49
3,79
3,04
2,54
1,48
0,5
0,28
-
kapsamýndaki bir dergi olan Nuclear Physics'de makale kabul oraný % 50 iken,
SSCI kapsamýndaki dergiler olan Mind Dergisi'nde makale kabul oraný % 4.3
(1994 yýlý), Brit J Phil Sci için % 8 (1995 yýlý), Amer Econ Rev için % 14 (1974-1999,
25 yýllýk ortalama), Int J Middle East Stud için ise % 23'dür (1994-1995 yýllarý)
(Denkel ve Ark., 1999).
Türkiye'de, ISI kapsamýndaki dergilerde yapýlan yayýn sayýsý sürekli artýþ
göstermektedir. Örneðin 1974-1988 yýllarý arasýnda Türkiye adresli yayýn
sayýlarý 204 ile 879 arasýnda deðiþirken, bu rakam 2002'de 10,188'e çýkmýþtýr
(Kaynaklar: www.ulakbim.gov.tr; ISI Web of Science 1970-2005; TÜBÝTAK Bil Yay
Teþvik Kitapçýðý, 2003). Ancak yayýn sayýlarý tüm dünyada genel olarak artýþ
Nature, Science v.s. gibi IF deðeri yüksek dergilerde yayýn yapmak çok zordur.
1970-2005 (17.02.2005) yýllarý arasýnda, Nature Dergisi'nde Türkiye adresli 29
makale çýkmýþtýr. Ayný dönemde Science Dergisi'nde ise Türkiye adresli 14
makale yayýnlanmýþtýr. Yine IF deðeri çok yüksek bir týp dergisi olan New Eng J
Med Dergisi'nde, belirtilen dönem içinde Türkiye adresli 41 makale çýkmýþtýr.
göstermektedir. Örneðin tüm dünyadaki yayýn sayýsý 1974 yýlýnda 432,249 iken,
bu rakam 2002'de 1,114,055 'e çýkmýþtýr. Türkiye adresli yayýnlarýn tüm yayýnlar
içindeki payý 1974-1988 arasýnda % 0.054 0.124 aralýklarýnda seyrederken, bu
pay 2002'de % 0.9144 olmuþ, 2003 yýlýnda ilk defa % 1'in üzerine çýkmýþtýr (%
1.0217).
Bu rakam, IF deðeri 29-40 arasýnda deðiþen Cell dergisi için 4, En çok atýf alan J
Türkiye adresli 1970 yýlý öncesi yayýnlara ulaþýlamamýþtýr. Yurtsever ve Ark.
Biol Chem için 13'dür. Ayný dönemde IF deðeri düþük bir dergi olan Biologia
(2002b)'nýn Türkiye adresli yayýnlarla ilgili bazý tespitleri þöyledir: “1973-1999
(1994-2003 arasý IF deðeri 0.05 ile 0.283 arasýnda deðiþiyor) Dergisi'ndeki Türkiye
yýllarý arasýnda SCI kapsamýndaki dergilerde Türkiye adresli yayýn sayýsý 38,311'dir.
adresli makale sayýsý 45'dir. Bu rakam Turk J Chem için 504, Turk J Pediatr için
Bunlarýn 30,252'si tam makale, geriye kalaný makale dýþý (not, mektup, kitap tanýtýmý,
1,156'dýr.
v.s.) yayýnlardýr. Türkiye'de basýlan ve SCI tarafýndan taranan 3 dergideki (Turk J
IF deðeri yüksek olan dergilerde makale reddetme oraný çok yüksektir. Abbott
249
Chem, Turk J Pediatr ve Turk J Vet Anim Sci) makaleler çýkarýldýðýnda, kalan rakam
ayný dönem için 29,022'dir. 1973-1999 yýllarý arasýnda, Türkiye adresli makale
250
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
sayýsýnda en fazla artýþ, mühendislik ve temel bilimlerle karþýlaþtýrýldýðýnda, saðlýk
gerçeðinden farklý hesaplanmýþ olabilir. Taranan üniversite isimleri için bakýnýz:
bilimlerinde gerçekleþmiþtir. Fakat saðlýk bilimlerinde özellikle son dönemlerde tam
http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/universite.uh ml
makale dýþý yayýn sayýsýnda önemli bir artýþ söz konusudur. Örneðin, 1999'da saðlýk
bilimlerinde yayýnlanan 3,343 makalenin 2,447 tanesi tam makaledir (% 26.8'i tam
makale dýþý). Ayný yýl sýrasýyla mühendislik ve temel bilimlerdeki toplam yayýn-tam
makale sayýlarý þöyledir: 1,116 1,111 (Tam makale dýþý yayýn oraný % 0.45), 2,010 1,903 (Tam makale dýþý yayýn oraný % 5.32). Saðlýk bilimlerinde yaklaþýk 5 kat fazla
makale dýþý yayýn yapýlmasý, vaka takdimleri (= case report)'nin fazla olmasýyla
açýklanabilir”.
Çünkü üniversite isimleri yazarlar tarafýndan çok farklý þekillerde
yazýlabilmektedir. Ayrýca, Tek bir makalede deðiþik üniversitelerden yazarlar
olabilir, bu durumda bir yayýn farklý üniversitelere ait olabilir. Dolayýsýyla
Üniversite yayýn sayýsý toplamýyla Türkiye toplamý farklý çýkabilir. 2002 yýlý
verilerine göre Ankara adresli 3,099 (% 32.48), Ýstanbul adresli 2,202 (% 23.04) ve
Ýzmir adresli 755 (% 7.91) yayýn çýkmýþtýr (Üç büyük þehirde, 2002 yýlýnda
Türkiye'deki tüm yayýnlarýn % 63.48'i çýkmýþtýr). 2003 yýlý verilerine göre ise,
SSCI ve AHCI kapsamýndaki dergilerde, Türkiye adresli yayýnlar, SCIE'e göre
Ankara adresli 3,843 (% 30.76), Ýstanbul adresli 2,822 (% 22.58) ve Ýzmir adresli
oldukça düþüktür. Fakat SSCI ve AHCI kapsamýndaki dergilerde tüm dünyada
1,054 (% 8.43) yayýn çýkmýþtýr (Üç büyük þehirde, 2003 yýlýnda Türkiye'deki tüm
çýkan yayýn sayýsý, SCIE kapsamýndaki dergilere göre de zaten düþüktür. SSCI
yayýnlarýn % 61.78'i çýkmýþtýr) (Kaynak: ISI Web of Science 1999-2004). 2001 yýlý
kapsamýndaki dergilerde Türkiye adresli makale sayýsý, 1970-1999 yýllarý
verilerine göre, öðretim üyesi baþýna düþen yayýn sayýsý bakýmýndan, ilk 10
arasýnda yýllýk 16 (1971'de) ile 215 (1998'de) arasýnda deðiþmiþ, belirtilen dönem
üniversite þöyle sýralanmýþtýr: Bilkent, Koç, ODTÜ, Hacettepe, Baþkent,
içinde Türkiye adresli toplam yayýn sayýsý ise 1,916 olmuþtur. SSCI'e giren yayýn
Boðaziçi, Sabancý, ÝTÜ, Fatih ve Iþýk Üniversitesi (Tablo 8).
itibariyle Türkiye, 1998 yýlýnda dünyada 33. sýradayken, SCI için ayný yýl 27.
sýrayý almýþtýr (Yurtsever ve Ark., 2001). SSCI'de Türkiye adresli makale sayýsý
2000'de 246, 2001'de 356, 2002'de 351, 2003'de 528 ve 2004'de 525 olmuþtur. Yayýn
sayýsý 2003 ve 2004'de artmýþtýr. AHCI kapsamýndaki dergilerde ise Türkiye
adresli makale sayýsý 1985'de 8, 1998'de 29 'dur (Denkel ve Ark., 1999). Tüm
dünyada SSCI kapsamýndaki dergilerde çýkan yayýn sayýsý, 1985'de 124,785;
1998'de 141,609'dur. Bu rakamlar ayný dönem itibariyle AHCI için 117,848 ve
111,398'dir (Denkel ve Ark., 1999). Dünyada 2004 yýlý SSCI sayýsý ise 132,592'dir.
Türkiye ve Dünya 'daki Bazý Üniversitelerde Durum Türkiye'deki bazý
üniversitelerin 2002 ve 2003 yýllarýnda ISI kapsamýndaki dergilerde yapýlan yayýn
sayýlarý Tablo 10'da verilmiþtir. Üniversitelerimizin yayýn sayýsý belirlenirken, X
University, University X ve üniversiteye özgü isimlere göre tarama yapýlmýþtýr.
Eðer Üniversitelerin isimleri yazarlar tarafýndan farklý yazýlmýþsa, bu tip yayýnlar
maalesef tespit edilememiþtir; dolayýsýyla o üniversitenin yayýn sayýsý
251
252
Tablo 10. Türkiye ve dünyadaki bazý üniversitelerin ve TÜBÝTAK'ýn 1999 - 2003
yýllarý arasýnda, ISI kapsamýndaki dergilerde yaptýklarý yayýn sayýlarý
(Kaynaklar: www.ulakbim.gov.tr; ISI Web of Science 1999-2003;
http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama;
Http://sciserv3.ulakbim.gov.tr/wos)
Yýllara göre yayýn sayýlarý
]Üniversite
1999
2000
2001
2002
2003
Öðr. Üyesi
baþýna düþen
Yayýn sayýsý (2001)
Hacettepe
Ýstanbul
Ankara
ODTÜ
ÝTÜ
Ege
Gazi
Atatürk
Dokuz Eylül
Fýrat
Çukurova
Marmara
Selçuk
Baþkent
Akdeniz
Mersin
Erciyes
Bilkent
Boðaziçi
Ondokuz Mayýs
Gaziantep
KTÜ
Ýnönü
Uludað
Yüzüncü Yýl
Süleyman D.
Trakya
Dicle
Cumhuriyet
Osmangazi
Celal Bayar
Anadolu
873
553
572
379
385
320
296
104
165
125
132
192
82
137
87
26
120
189
155
128
62
149
84
120
65
38
61
46
66
76
48
47
928
609
538
419
403
271
281
101
194
122
131
185
107
112
108
25
141
200
164
115
84
115
100
107
68
45
73
78
57
66
65
84
945
753
631
503
453
339
349
208
285
164
147
195
156
126
141
95
154
199
211
141
97
145
116
110
85
75
109
78
75
85
72
88
1,009
938
708
514
500
477
425
423
310
282
259
258
237
229
207
191
211
208
204
180
177
177
159
159
150
153
133
123
119
118
117
114
1,051
1,150
894
590
502
593
561
574
393
351
324
282
265
236
253
287
316
235
214
257
195
200
246
221
190
217
139
158
159
162
128
110
0,708
0,283
0,388
0,740
0,560
0,276
0,253
0,210
0,290
0,270
0,250
0,230
0,200
0,700
0,320
0,292
0,360
0,800
0,670
0,250
0,470
0,230
0,320
0,129
0,216
0,173
0,240
0,195
0,200
0,255
0,202
0,176
253
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Kýrýkkale
21
Pamukkale
45
Kocaeli
79
Yýldýz Teknik
63
Koç
53
Adnan Menderes 36
Harran
23
Gaziosmanpaþa 11
Afyon Kocatepe 5
Abant Ýzzet Baysal23
Sakarya
31
Mustafa Kemal 9
Karaelmas
13
Kafkas
14
Fatih
25
Sabancý
15
Sütçü Ýmam
24
Onsekiz Mart
5
Balýkesir
19
Niðde
37
Kadir Has
0
Atýlým
0
Muðla
8
Yeditepe
10
Dumlupýnar
0
Iþýk
6
Çankaya
0
Galatasaray
0
Bilgi
3
Doðuþ
0
Bahçeþehir
0
Maltepe
0
Kültür
9
Beykent
0
Haliç
0
Mimar Sinan
7
Ýstanbul Ticaret 0
Ufuk
0
Yaþar
0
Okan
0
Ýzmir Ekonomi 0
Çað
0
TÜBÝTAK
113
254
49
48
75
47
61
27
39
12
19
27
36
8
20
13
35
25
11
20
17
23
7
1
2
14
5
12
6
2
8
3
2
4
6
0
0
1
0
0
0
0
0
0
142
74
71
91
69
48
56
66
19
23
17
32
12
25
28
50
41
34
28
32
20
20
10
9
11
10
14
16
4
4
1
3
2
2
1
0
1
1
0
0
0
1
0
185
110
104
97
86
84
79
75
62
54
54
50
51
56
49
47
44
44
42
39
31
26
20
19
18
16
15
15
7
7
7
7
6
4
3
3
2
1
0
0
0
2
0
139
140
125
157
82
98
124
114
74
85
98
77
71
92
66
74
52
26
42
52
46
25
32
25
36
15
22
16
4
16
17
10
13
9
6
1
0
0
0
1
0
0
1
117
0,331
0,264
0,276
0,154
0,770
0,252
0,324
0,126
0,068
0,074
0,096
0,063
0,092
0,280
0,510
0,590
0,088
0,193
0,129
0,117
0,290
0,200
0,076
0,104
0,130
0,500
0,250
0,065
0,071
0,020
0,066
0,029
0,013
0,000
0,003
0,000
0,000
0,000
0,000
-
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Not: Türkiye'nin % olarak dünya bilimindeki yeri (2003 için): % 1.0217. Türkiye ilk
defa % 1'in üzerine çýkmýþtýr.
Not 5: Yurtdýþý Üniversitelere ait yayýn sayýlarýna, AHCI kapsamýndaki makaleler
dahil deðildir.
Yurtdýþýndaki Bazý Üniversiteler
Bazý ülkelerde 1999-2003 yýllarýnda ISI kapsamýndaki dergilerde yapýlan yayýn
sayýlarý ise, Tablo 11'de verilmiþtir.
2002 yýlý yayýn sayýsýO ülkedeki
yayýnlar içindeki payý (%)2003 yýlý
yayýn sayýsýO ülkedeki yayýnlar
içindeki payý (%)
Tablo 11. Bazý ülkelerin 1999 - 2003 yýllarý arasýnda ISI kapsamýndaki dergilerde
yapýlan yayýn sayýlarý (www.ulakbim.gov.tr; ISI Web of Science 1999-2003;
http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama;
Http://sciserv3.ulakbim.gov.tr/wos).
Harvard Üniv (ABD)
Toronto Üniv (Kanada)
Oxford Üniv (Ýngiltere)
Yale Üniv (ABD)
Berlin Üniv (Almanya)
Birmingham Ü. (Ýngiltere)
Liverpool Üniv (Ýngiltere)
New York Üniv (ABD)
Leicester Üniv (Ýngiltere)
Tulane Üniv (ABD)
Exeter Üniv (Ýngiltere)
Ülke
ABD
Ýngiltere
Japonya
Almanya
Fransa
Kanada
Çin
Ýtalya
Ýspanya
Avustralya
Rusya
Hollanda
Hindistan
G. Kore
Ýsveç
Ýsviçre
Brezilya
Belçika
Polonya
Tayvan
Ýsrail
Türkiye
Danimarka
Avusturya
Not 1:Türkiye ve yurtdýþýndaki bazý üniversiteler, 2002 yýlýndaki yayýn sayýlarýna göre
sýralanmýþlardýr.
Not 2: Yayýn sayýlarýna, tam makale (= full text article), derleme makale (= review
article), araþtýrma notu veya kýsa bildiri (= short communication), editöre mektup (=
letter to the editor), dergilerde yayýnlanan kongre özetleri (= meeting abstract), kitap
tanýtýmý (= book review) v.s. gibi her türlü yayýn dahil edilmiþ, yayýn tiplerinin ayrýca
analizi yapýlmamýþtýr.
Not 3: Ýstanbul Üniversitesi'nin yayýn sayýsý 2003 için tam olarak tespit edilememiþtir.
Tüm yazarlar “Istanbul Univ” diye adres belirtmiyorlar, bazýlarý da “Univ Istanbul”
yazýyorlar. Bu þekilde tarama yapýnca, Ýstanbul'daki baþka üniversitelere ait yayýnlar da
listelenebilmektedir. Örnek: Eðer adreste “X Univ, Istanbul” diye yazýlmýþsa, bu adres
“Univ Istanbul” olarak bulunmaktadýr; halbuki bu tip adres verilen yayýnlar Ýstanbul
Üniversitesi'ne ait deðildir.
Not 4: 2003 yýlý AHCI kapsamýndaki makaleler, Kasým 2003'e kadar yayýnlanan
makaleleri kapsamaktadýr.
255
256
1999
2000
2001
2002
2003
Dünya
bilimine katký
oraný (%) (2003)
386,321
104,052
80,995
82,280
58,018
45,439
25,045
37,786
26,356
26,792
28,773
23,713
18,515
14,032
17,728
16,571
12,085
12,355
10,268
10,089
11,561
6,197
9,187
8,888
394,586
108,333
83,953
83,136
58,470
46,402
32,037
39,043
26,593
27,930
29,043
24,224
18,772
15,364
18,107
17,306
13,534
12,401
10,967
10,726
11,924
6,423
9,629
8,839
387,671
103,886
82148
82745
56929
45,612
37,444
40,004
27,769
27,664
26,812
23,874
19,678
17,817
18,214
16,787
14,050
12,544
12,060
11,904
11,748
7,807
9,455
9,416
394,312
103,882
85,888
83,870
57,487
46,967
42,150
41,574
29,493
28,886
27,538
25,199
20,935
19,600
18,517
17,350
16,128
13,230
12,679
12,650
12,344
10,188
9,681
9,479
408,566
113,570
93,441
90,835
61,455
50,050
51,120
46,821
32,021
32,004
27,537
27,815
23,562
23,328
19,547
19,271
17,350
14,641
14,491
14,297
15,496
12,515
10,936
10,541
33.35
9.27
7.63
7.41
5.02
4.09
4.17
3.82
2.61
2.61
2.25
2.27
1.92
1.90
1.60
1.57
1.41
1.19
1.18
1.17
1.26
1.02
0.89
0.86
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
ISI Kapsamýndaki Trakya Üniversitesi Adresli Yayýnlarýn 1980 - 2005 Yýllarý
Ülke
1999
Finlandiya
Yunanistan
Meksika
Norveç
Y. Zelanda
Arjantin
Çek Cum.
Macaristan
G. Afrika
Singapur
Portekiz
Ukrayna
Mýsýr
Þili
Ýran
Romanya
Slovakya
Bulgaristan
Hýrvatistan
Nijerya
Pakistan
Kuveyt
Irak
8,464
5,431
5,342
5,712
5,528
5,015
4,823
4,568
4,756
3,621
3,534
4,604
2,438
2,150
1,191
1,933
2,221
1,707
1,380
862
682
657
58
2000
8,741
6,073
5,660
5,834
5,479
5,389
5,016
4,987
4,611
4,248
3,804
4,462
2,589
2,401
1,469
2,105
2,102
1,682
1,452
877
641
567
56
2001
8,810
6,482
6,312
6,077
5,478
5,478
5,178
4,900
4,704
4,616
4,129
4,387
2,706
2,414
1,790
2,142
2,185
1,589
1,453
748
640
569
85
2002
8,874
7,058
6,259
6.206
5,530
5.713
5,541
4,984
4,977
4,969
4,606
4,251
2,872
2,694
2,392
2,381
2,200
1,706
1,541
848
798
586
81
Arasýndaki Durumu
2003
9,610
8,310
9,409
6,613
5,833
5,829
6,157
5,386
5,029
5,792
5,485
4,229
3,285
3,047
3,275
2,641
2,262
1,827
1,808
867
888
620
100
Dünya
bilimine katký
oraný (%) (2003)
ISI kapsamýndaki dergilerde Trakya Üniversitesi adresli yayýn sayýlarý, 19801993 yýllarý arasýnda 0 ile 6 arasýnda seyretmiþ, fakat 1994 yýlýndan sonra bir artýþ
eðilimine girmiþtir. Yýllýk yayýn sayýsý 1997 yýlýna kadar (1997 hariç) en fazla 13
0.78
0.68
0.77
0.54
0.48
0.47
0.50
0.44
0.41
0.47
0.45
0.34
0.27
0.25
0.27
0.21
0.18
0.15
0.15
0.07
0.07
0.05
0.008
olmuþtur. Yayýnlarýn büyük bir kýsmýnýn (% 84.63'nün) Týp ve Fen Edebiyat
Fakültelerinden çýktýðýný görüyoruz. Tablo 12'de bu durum açýkça
görülmektedir.
Tablo 12. 1980- 2005 yýllarý arasýnda ISI Kapsamýndaki Trakya Üniversitesi adresli
yayýnlarla ilgili bazý veriler (www.ulakbim.gov.tr, ISI Web of
Science,http://sciserv3.ulakbim.gov.tr/wos, (www.ulakbim.gov.tr, ISI Web of Science,
http://sciserv3.ulakbim.gov.tr/wos, http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama/;
ISI Web of Science)
1980-2005
(5.3.2005)
Yýllarý Arasý
Tüm dünyada ISI kapsamýndaki dergilerde: 1999 : 973,136; 2000 : 956,418 ; 2001
: 999, 603 ; 2002 : 1,114,055 ; 2003 : 1,224,872; 2004: 1,146,065 (AHCI hariç);
2005 (05.03.2005'e kadar, AHCI hariç): 269,851 adet yayýn çýkmýþtýr.
Not 1: Ülkeler, 2002 yýlýndaki yayýn sayýlarýna göre sýralanmýþlardýr.
Not 2: AHCI kapsamýndaki makale sayýsý, 2003 yýlý için Kasým ayýna kadar olan
sayýlardýr; dolayýsý ile 2003 yýlý rakamý deðiþebilir.
257
258
Fakülte ve
bölümler
Yayýn
Sayýsý
%
Týp Fak.
Fen-Ede. Fak.
(Fizik)
(Kimya)
(Biyoloji)
(Matematik)
Ziraat Fak.
Müh. Mim. Fak.
(Makine Müh.)
(Mimarlýk)
Çorlu Müh. Fak.
(Çevre Müh.)
(Ýnþ Müh.)
(Makine Müh.)
Eðitim Fak.
Teknik Eðitim Fak.
Ýktisadi Ýdari Bil. Fak.
Toplam
550
221
97
56
39
29
106
24
21
3
9
4
3
2
1
0
0
911
60.37
24.26
10.64
6.15
4.28
3.18
11.63
2.63
2.30
0.33
0.99
0.44
0.33
0.22
0.11
0
0
2005
(05.3.2005
Öðr. Üyesi
Sayýsý
(31.12.2004)
Öðr. Üyesi
baþýna düþen
yayýn sayýsý
(2004)
175
79
12
19
19
6
94
28
14
7
17
5
7
4
24
3
19
0.81
0.37
0.50
0.68
0.47
0.17
0.30
0.14
0.14
0.28
0.12
0.20
0.14
0
0
0
0
Yayýn
Sayýsý
32
12
3
7
2
0
5
3
3
0
1
0
0
1
1
0
0
54
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
Tablo 12'de, ISI Kapsamýnda Trakya Üniversitesi adresli yayýnlarýn 1980-2005
Üniversitesi adresli yayýn sayýsý eksik çýkmaktadýr. Çünkü trakia, traka, trakaya
yýllarý arasýndaki durumu ayrýntýlý olarak verilmiþtir. Trakya Üniversitesi'nin
diye tarama yapýlmaz. Benzer durumlar, diðer üniversiteler için de geçerli
sosyal bölümlerinden ISI kapsamýndaki dergilerde sadece 1 (bir) yayýn çýkmýþtýr
olabilir. Trakya Üniversitesi adresli yayýnlara ulaþmak için sadece Trakya Univ
(05.03.2005 tarihi itibariyle). Gerçi 1980-2004 yýllarý arasýnda SSCI kapsamýndaki
veya Univ Trakya kelimelerini kullanýlarak tarama yapýlmakta ve dolayisiyle
dergilerde Trakya Üniversitesi adresli 19 yayýn görünüyor; ancak bu 19 yayýndan
adresi farklý yazýlan yayýnlara ulaþýlamamaktadýr.
15 tanesinin Týp Fakültesinden, 2 tanesinin Trakya Üniversitesi Armaðan
Dönertaþ Enegelli Çocuklar Eðitim Merkezi'nden, 1 tanesinin ise Mimarlýk
Makale Yazýmý ve Dergi Seçiminde Dikkat Edilecek Bazý Hususlar
Bölümü'nden çýktýðýný görüyoruz. Yurtsever ve Ark. (2002b)'ý, yayýn sayýlarý
Uluslararasý dergilerin editörleri, danýþma kurulu üyeleri ve hakemleri, bazý
hakkýnda þu görüþleri öne sürmektedirler: “Yayýn sayýlarýyla ilgili bilgi verilirken
genel noktalara çok dikkat ederler. Yazar, makalesini dergiye göndermeden önce
amaç, kurumlarýn veya kiþilerin salt sayýsal ölçütlere dayanarak bir sýralamasýný
yapmak deðil, Türkiye'de bilimin son yýllardaki geliþmesindeki dinamiklerin bir
aþaðýdaki sorularý kendine sorabilir:
- Çalýþmanýn yapýlma gerekçesi nedir? Çalýþmanýn yapýldýðý alanda hangi boþluk
saptamasýný yapmaktýr. Sýralamalardan kaçýnýlmasýnýn temel nedeni, yayýn sayýsý veya
doldurulmaya çalýþýldý? Çalýþmanýn yapýldýðý alanda, daha önce yapýlan
kiþi baþýna düþen yayýn ve atýf sayýlarý gibi tek bir kýstasa dayanan karþýlaþtýrmalarýn
çalýþmalarýn içinde bu çalýþmanýn yeri nedir?
- Çalýþma bilime bir katký saðlýyor mu?
-Çalýþmada kullanýlan metodolojinin uluslararasý geçerliliði var mý?
- Çalýþmada hangi sonuçlar bulundu? Bu sonuçlar ne anlam taþýyor ve ne gibi bir
yayýnlarýn niteliðine iliþkin birçok etkeni örtüyor olmasý ve doðal olarak da ciddi hatalarý
içermesidir. Farklý kýstaslarýn hangi formüllerle birleþtirileceði konusunda oluþmuþ bir
genel görüþ de yoktur”.
Trakya Üniversitesi akademisyenleri adres verdiklerinde genel olarak Trakya
University yazmalarýna raðmen, University of Trakya, Faculty Tekirdag,
University Traka, TU, University Tekirdag, Trakia University, Thrace
University, University of Thrace, Turku Univ, Trankya Univ, Trakya Medical
Fak, Tekirdag University, Democritus Univ of Thrace, Trakya U, Univ Thrakien,
Trakaya Univ, Edrine, v.s. gibi yanlýþ adres vermeler de olmaktadýr. Ayrýca ev
adreslerini veren, Adrese Edirne diye þehir ismi yazmayan veya üniversite ismi
vermeden direkt fakülte ismi yazan araþtýrýcýlar da vardýr (ISI Web of Science
1980-2005). Bu gibi durumlarda makale sayýlarý yanlýþ hesaplanabilmektedir.
Ancak bu þekilde adresleri hatalý verilen bazý makalelerin tam metinlerine
ulastýðýmizda, adres hatalarýnýn olmadýðý görülmüþtür. Doðru olaný Trakya
University veya Türkçe yazýyorsak Trakya Universitesi'dir. Aksi halde Trakya
259
önemi olabilir?
- Bulunan sonuçlarýn daha önce yapýlmýþ benzer çalýþmalardan elde edilen
sonuçlarla benzerlik veya farklýlýklarý var mý? Varsa nelerdir ve bunlarýn
muhtemel nedenleri ne/neler olabilir?
- Kaynaklarda verilen literatürler uluslararasý düzeydemi? Dünyanýn herhangi
bir yerindeki bir okuyucu bu literatürlere kolay ulaþabilirmi?
- Çalýþmanýn dil kalitesi nasýldýr? Çalýþma profesyonel bir dille yazýlmýþmý?
Doðaldýr ki, detaya inildiðinde çok daha fazla dikkat edilmesi gereken noktalar
vardýr; bunlar genel olabileceði gibi (Makale baþlýðý ve özet kýsmý metni iyi yansýtýyor
mu, anahtar kelimeler iyi seçilmiþ mi, metinde fazla tekrar var mý, makalenin
organizasyonu nasýl?, v.s.), o alana-disipline has özellikler de olabilir. Makalenin
kaynaklar bölümündeki referans sayýsýný gereksizce arttýrmak doðru deðildir.
Tipik bir araþtýrma makalesi, 25-35 arasýnda referans göstermektedir. ISI Web of
Science'de makale tararken ekrana gelen makale özetlerinde yazar anahtar
260
TÜRK TIP DÝZÝNÝ
kelimelerine ilave olarak “keywords plus” yer almaktadýr. Bunlar ISI tarafýndan
CIGALI'ya teþekkürlerimi sunarým.
konulmakta ve atýf gösterilen makalelerin baþlýklarýndan türetilmektedir (E.
Kaynaklar:
Garfield, www.isinet.com).
Günümüzde bazý dergiler spesifik konularda yayýn yaptýklarý için, hazýrlanan
makaleye en uygun derginin seçimi çok önemlidir. Birçok makalenin sadece o
derginin yayýn alanýna girmediði için reddedildiði çok görülen bir durumdur.
Ayrýca artýk birçok dergi sadece online olarak makalelerin gönderilmesini
istemektedir, bu konuyu da araþtýrýp ona göre davranmak gerekir. Bazý dergiler
hakem isimleri de istemektedirler. Hakem isimleri verirken dikkatli olmak ve
uluslararasý yayýn ve atýflarý olan uzmanlarýn isimlerinin sunulmasý yararlý
olacaktýr.
A. ISI®'nin kullandýðý indeksler: SCI-Expanded, SSCI® ve AHCI: Tarihsel geliþim, bugünkü durum ve etki
faktörü (IF). OrLab Online Mikrobiyoloji Dergisi 2 (5): 1-21, 2004.
Link: http://www.mikrobiyoloji.org/pdfler/702040501.pdf
- http://www.publist.com/
- Cawkell Ae, Garfield E. "Institute for Scientific Information" Chapter 15 of A Century of Science Publishing,
p.149-160, Ed. E.H. Fredriksson, IOS Press, 2001.
Link: http://garfield.library.upenn.edu/reversepub.html
- Heidi Muller. Territory Executive Germany & Middle East Thomson ISI-UK, kiþisel haberleþme.
- http://www.isinet.com/
- http://atlas.ulakbim.gov.tr/ (Bu siteden bazý üniversiteler ve bazý Resmi Kuruluþlar yararlanabilir)
- ISI Current Contents, Journal Coverage. As of January 2002. Thomson-ISI, UK, 195 S, 2002
- Gross PLK, Gross EM. College libraries and chemical education. Science. 66: 385-389, 1927.
- Brodman E. Methods of choosing physiology journals. Bull Med Libr Assn. 32: 479-483, 1944.
- Garfield E. The use of JCR and JPI in measuring short and long term journal impact. Croation Med J. 41 (4):
368-374, 2000.
Link: http://www.garfield.library.upenn.edu/papers/croatianmedj41(4)p368-374y2000.pdf
Sonuç
Bu çalýþmadaki amaç, okuyucuyu rakamlara boðup, sadece sayýsal veriler vermek
-Garfield E. Citation indexes to science: a new dimension in documentation through association of ideas.
Science 122 (3159): 108-111, 1955.
deðildir. Türk akademisyenler arasýnda son yýllarda çok konuþulur hale gelen ISI
-Garfield E. "The Impact of Cumulative Impact Factors". Proceedings of the 8th IFSE Conference, Barcelona,
1995, p.58-81. Presented at the Eighth International Conference of the International Federation of Science
Editors, Barcelona, July 9-13, 1995. Talk partially based on: "Impressions of Spanish Research Output as seen in
t h e I S I S c i e n c e I n d i c a t o r s R e p o r t . " J u l y 1 9 9 5 . L i n k :
http://www.garfield.library.upenn.edu/papers/impactofcumimpfacs.pdf
'nin tarihsel geliþimi ve dergi seçim kriterleri hakkýnda bilgi vermek, ISI
kapsamýndaki Türk dergilerini tanýtmak ve Türkiye'nin ISI kapsamýndaki
dergilerde yapýlan yayýnlarýyla ilgili bazý sayýsal veriler sunmak ve bunlarý
yorumlamaktýr. Türkiye'deki bazý üniversitelerin yaptýklarý yayýn sayýlarý
verilirken, o üniversitedeki öðretim üyesi baþýna düþen yayýn sayýsý da dikkate
alýnmalýdýr. Ancak bu parametre de tek baþýna yeterli deðildir; yayýn sayýlarýna
etki eden birçok faktör vardýr.
Teþekkür
Bu makalenin hazýrlanmasýnda, e-mail ile gönderdiði bilgilerle destek olan ve katký
saðlayan, ISI'de görevli Sn Julie ALLEY, ISI 'nin Almanya ve Ortadoðu sorumlusu
Sn. Heidi MULLER; gönderdiði 2002 yýlý ISI kitapçýðýyla katký saðlayan, ISI'nin
Orta Doðu ve Afrika (Fransýzca Konuþulmayan Ülkeler) mali sorumlusu Sn. Jeroen
PRINSEN ve Turk J Earth Sci ile ilgili bilgileri gönderen ISI Current Contents
Physical, Chemical and Earth Sciences (CC/PC&ES) Editörü Sn. Rodney
CHONKA'ya teþekkür ederim. Ayrýca, makaleyi dikkatlice okuyarak deðerli önerilerde
bulunan Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Öðretim Üyesi Sn Dr. Bülent Sabri
261
Link: http://garfield.library.upenn.edu/essays/v6p468y1983.pdf
- Garfield E. "How can impact factors be improved?" British Medical Journal, 313 (7054) p. 411-413, 1996b.
Link: http://www.garfield.library.upenn.edu/papers/bmj313(7054)p411y1996.html
- Baysal B. Türkiye'de bilimsel dergiler. 21. Yüzyýlda bilimsel yayýncýlýk: Hedefler ve Yaklaþýmlar
Sempozyumu Kitabý. S. 6-15, 2002. TÜBÝTAK Yay., Ankara.
Link: http://journals.tubitak.gov.tr/kitap/sempozyum/index.html
- Garfield E. The use of Journal Impact Factors and Citation Analysis for evaluation of science, (Utah)".
Presentation at the 41st Annual Meeting of the Council of Biology Editors, Salt Lake City, UT. May 4, 1998a.
- Garfield E. "The use of Journal Impact Factors and Citation Analysis for evaluation of science, (Oslo)".
Presentation (Unpublished) - at "Cell Separation, Hematology and Journal Citation Analysis" Mini Symposium
in tribute to Arne Bøyum, Rikshospitalet, Oslo, April 17, 1998b, No:441.
- Garfield E. The meaning of the impact factor. Int J Clin Health Psychology. 32 (2): 363-369, 2003. Link:
http://www.garfield.library.upenn.edu/papers/meaningofif2003.pdf
- Christopher MM. The impact factor: Getting a grip. Vet Clin Pathol 32 (3): 68-100, 2003.
Link: http://www.vetclinpathjournal.org/VOL32/VCP3203_098-100.pdf
- http://mounier.univ-tln.fr/rcmo/php_biblio/if2001.html
- James Testa. Director, Editorial Development, Thomson-ISI, USA; Link: http://www.isinet.com/
- Denkel A, Kaðýtçýbaþý Ç, Pak NK, Pamuk Þ. Türkiye'de sosyal bilimlerin uluslararasý yayýn performansý. 16 S.
TUBA Yayýnlarý. Ankara, 1999. Link: http://www.tuba.gov.tr/kitap15.html
- Yurtsever E, Gülgöz S, Yedekçioðlu ÖA, Tonta M. Sosyal bilimler atýf dizininde (SSCI) Türkiye: 1970-1999.
262
142 S. TUBA Yayýnlarý. 2001, Link: http://www.tuba.gov.tr/kitap29.htm
- http://journals.tubitak.gov.tr/veterinary/abs.htm
- http://www.bioreference.net/impact/if2001.htm
- Yurtsever E. Türkiye'de bilimsel yayýn potansiyeli. 21. Yüzyýlda bilimsel yayýncýlýk: Hedefler ve Yaklaþýmlar
Sempozyumu Kitabý. S. 42-55, 2002a. TÜBÝTAK Yay., Ankara.
- Yurtsever E, Gülgöz S, Yedekçioðlu ÖA, Tonta M. Saðlýk Bilimleri, Mühendislik ve Temel Bilimlerde
"Türkiye'nin Uluslararasý Atýf Dizinindeki Yeri 1973-1999". TUBA Yayýnlarý. 2002b, Ankara.
- http://www.ulakbim.gov.tr/
- Abbott A. How Nature are selected? 21. Yüzyýlda bilimsel yayýncýlýk: Hedefler ve Yaklaþýmlar Sempozyumu
Kitabý. pp. 30-41, 2002. TÜBÝTAK Yay., Ankara.
- ISI Web of Science.
- TÜBÝTAK Bilimsel Yayýnlarý Teþvik Programý Kitapçýðý, 74 S, Ankara, 2003.
Link: http://www.tubitak.gov.tr/pdtdb
- http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/yayinveatiftarama/siralama
- http://sciserv3.ulakbim.gov.tr/wos
- Garfield E. Citation Indexing. New York: John Wiley & Sons, 1979.
- Garfield E. The significant scientific literature appears in a small core of journals. The Scientist. 10 (17), Sept.
17, 1996a.
- Pudovkin AI and Garfield E. "Rank-normalized Impact Factor: A way to compare journal performance across
subject categories" Presented at the American Society for Information Science and Technology Annual
Meeting, Providence, RI. November 17, 2004 .
Published in Proceedings of the 67th Annual Meeting of the American Society for Information Science &
Technology, vol:41, p.507-515, 2004.
Link: http://garfield.library.upenn.edu/papers/asistranknormalization2004.pdf
Veya http://garfield.library.upenn.edu/papers/ranknormalizationasist2004published.pdf
- http://www.library.hacettepe.edu.tr/sureli/syh.htm
ISI'nin kurucusu Dr. Eugene GARFIELD
Adres:
President & Founding Editor. The Scientist. 3535 Market Street, Suite 200 Philadelphia, PA 19104, U.S.A.
Tel: 00 1 215 243 2205 - Fax: 00 1 215 387 1266
e-mail: [email protected]
Kiþisel Ýnternet Adresi: http://www.garfield.library.upenn.edu
263

SCI-EXPANDED, SSCI, AHCI ve ETKİ FAKTÖRÜ (= Impact Factor)

Transkript

Benzer belgeler

Dergi ayarlarınızı beş adımda tamamlayabilirsiniz 1

EDİTÖRDEN

Turkish Translation by Sönmez ÇELİK, Onur BUĞAN, Burcu KETEN

zena 10 nem alıcı ajan

TÜRKİYE`DE ZİHİN ÇÖKERTME SİLAHI (Prof.Dr. Nurullah AYDIN)

Dergi tarama siteleri ve Open Access dergiler