Tüp Bebek Aşamaları ve Sakıncaları Nelerdir?

Tüp Bebek Aşamaları ve Sakıncaları
Nelerdir?
Tüp Bebek (IVF), 30 seneden uzun bir süredir uygulanılan bir tedavi yöntemidir. (IVF, ‘In
Vitro Fertilizasyon’ sözcüklerinin baş harfleri kullanılarak ifade edilen bir kısaltmadır. ‘Dış
ortamda/tüp içinde döllenme’ anlamına gelmektedir) Tüp bebek yöntemiyle ilk sağlıklı
doğum 1978 yılında gerçekleşmiştir.
Tüp bebek gebelikleri yüksek riskli olarak kabul edilir. Bu gebeliklerde ister tekil ister çoğul
olsun erken doğum riski daha fazladır. İnfertilite kadının, bebek sahibi olamamasına sebep
olan etken veya etkenler, aynı zamanda erken doğuma da yol açar.
Tüp bebek tedavisinde kadınlar için yaş sınırı 43’tür. Erkeklerde yaş sınırı yok ancak
tedavinin başarısı yönünden kadınların bu yaşı geçmemeleri önem taşır. En verimli yaş aralığı
ise 20 ile 35 yaştır.
Başarısızlıkla neticelenen tüp bebek denemelerinden sonra 2-3 ay ara verilmesi öneriliyor.
İstenildiği kadar tüp bebek denemesi yapılabilir ancak 6 defa uyguladıktan sonra başarı düşük
olur. Fakat 6 kereye kadar başarı şansı eşittir.
Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Tüp bebek tedavisi, yumurtalıkları uyarılan kadından toplanan yumurtaların vücut
dışında erkeğin spermleriyle bir araya getirilmesiyle elde edilen embriyoların 48 saat ile 120
saat sonra tekrar kendi rahmine transfer edilmesini sağlayan tedavi sürecini ifade eder.
Laboratuvar ortamındaki dölleme işlemi; spermleri yumurtaların yanına bırakıp bu spermlerin
kendi kendilerine yumurtanın içine girip dölleme işlemini gerçekleştirmesini beklemek
şeklinde veya mikroskop altında spermin bir pipet yardımıyla yumurtanın içine enjekte
edilerek döllemenin sağlanması biçiminde olur. Döllenen yumurtalar bölünmeye başlayıp,
embriyo denilen ilk gelişim aşamalarını laboratuvar ortamında geçirirken, anne adayının
rahmine yerleştirilir. Bu aşamadan sonra elde edilen hamileliğin normal yollarla meydana
gelen gebeliklerden farkı kalmaz. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar baş ağrısı, sıcak
basması, yorgunluk, gerginlik, bulantı, göğüslerde hassasiyet gibi şikayetlere yol açabilirler.
Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Uygulanmaz?
Spermi hiç olmayan, yumurtalıktan alınan parçada da sperm bulunmayan erkeklere ve
yumurtlaması durmuş, menopoza girmiş, rahmi alınmış kadınlara tüp bebek yöntemi
uygulanmaz.
Hangi Durumlarda Tüp Bebek Tedavisi Uygulanır?
• Yumurtalık kanalları olarak da bilinen kadın fallop tüplerinin tıkalı, önemli ölçüde hasar
görmüş veya cerrahi olarak alınmış olması durumunda,
• Yumurtalıklarda gelişen yumurtaların fallop tüpleri tarafından yakalanmasını önleyecek
yapışıklıkların olması halinde,
• Yumurtlama sorunu olan kadınlarda, ilaç tedavisiyle yumurta elde edilmesine rağmen yine
de hamile kalınamıyorsa,
• Kadında endometriozis hastalığı mevcutsa,
• Erkeğin en az 1 ay ara ile 2 defa yapılan spermiogramda sperm sayısı 5milyon/ ml den az
ise, ileri hareketli sperm sayısı sıfır ya da çok düşükse, spermde ciddi şekil bozukluğu varsa,
• Erkekte sperm tahlilinde hiç sperm hücresi bulunmazsa (azospermi),
• Ergenlik ya da erişkinlikte geçirilmiş kabakulak ve diğer virutik ateşli hastalıklardan
kaynaklanan sperm üretiminde bozukluk sözkonusu ise,
• Doğuştan sperm kanalları gelişmemiş ya da sonradan geçirilmiş iltihabi hastalıklar ve
ameliyatlar nedeniyle sperm kanalları tıkanan erkeklerde,
• Idiopatik infertilite denilen nedeni açıklanamayan kısırlık durumunda,
• Suni döllenme denemeleri 3-6 kez başarısız olan çiftlerde,
• Menide ya da kadın üreme sistemi içerisinde sperm hücrelerine karşı antikorlar gelişir
(İmmünolojik infertilite) ve diğer tedavilerle bir netice alınamıyorsa tüp bebek tedavisi
uygulanabilir.
Tüp Bebek Aşamaları
1-İlaçlarla yumurtalıkların kontrollü şekilde uyarılması ve yeterli sayıda döllenme
yeteğine sahip yumurta hücresi elde edilmesi;
Tüp bebek tedavisinde, vücudun kendi ürettiği hormonların düzensiz ve zamansız etkilerinin
giderilmesi amaçlanır. Bunun için yumurtalık fonksiyonlarını beyinden kontrol eden
hipotalamus bezi, GNRH analogları denilen bazı ilaç kullanılarak baskılanır. Baskılama
sayesinde istenmeyen zamanda yumurtaların çatlayarak karına dökülmeleri önlenir ve daha
fazla embriyo elde edilir. 19-20 mm. çapında en az iki folikül elde edilmesi hedeflenir. Bu
tedavi yaklaşık olarak 10-12 gün sürer. Foliküller yeterli büyüklüğe ulaştığında HCG
enjeksiyonu yapılır. Bu enjeksiyondan ortalama 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi
gerçekleştirilir.
2- Yumurtaların Toplanması;
Ultrasonografi eşliğinde ve steril koşullar altında bir iğneyle olgunlaşmış foliküllerin içine
girilir. Sonra folikül sıvısının çekilmesiyle işlem gerçekleştirilir. Uygulama yaklaşık 15-30
dakika sürer. Toplama işleminden önce çatlatma iğnesi olarak da bilinen hCG hormonu
yapılır. Toplama işlemi bu enjeksiyondan ortlama 32 – 36 saat sonra gerçekleştirilir.
3-Yumurtaların Laboratuvarda Döllenmesi;
Elde edilen yumurta hücresi laboratuvarda özel koşullarda saklanır. Toplanan yumurtaların
yaklaşık %20’ si olgun değildir. Olgun yumurta metafaz II olarak ifade edilir. Olgun yumurta
hücreleri 4-6 sonra döllenme için hazır duruma gelir. Kadından yumurta hücresi toplandığı
sırada erkek de sperm verir. Semende canlı sperm yoksa, sperm ürologlar tarafından cerrahi
yollarla elde edilir. Yumurta kültürü ve sperm hazırlanması bittikten sonra döllenme işlemi
gerçekleştirilir. Döllenen yumurtalar yeniden kültür ortamına konulur ve bölünmesi takip
edilir.
4-Embriyo Transferi;
Özel bir kateter içinde taşınan embriyonlar rahim içine bırakılır. Embriyo transferi genellikle
yumurtaların toplanmasını takip eden 3. günde yapılır. Bu sırada bölünmekte olan embriyo, 68 hücreli aşamadadır. Zorunlu durumlar dışında en çok 3 embriyon transfer edilir. İkiden
fazla embriyo verilmesi halinde çoğul gebelik oranı artar. Çoğul gebeliklerin komplikasyon
oranlarının fazla olması ve erken doğum gibi sebeplerle maliyetin artması sonucu birçok
ülkede transfer edilen embriyo sayısı kısıtlanmıştır. Embriyo transferi sonrasında rahim iç
zarı, büyüyen embriyonun gelişimini desteklemek için progesteron hormonu içeren ilaçlarla
desteklenir.
5-Gebelik Testi;
Gebe kalınıp kalınmadığı transferden 12 gün sonra serum B-HCG seviyesi ile kontrol edilir.
Eğer hamilelik sözkonusu ise 3 hafta sonra anne adayı ilk ultrason için çağrılır. İlk ultrasonda
rahim içinde gebelik kesesinin olup olmadığı ve eğer varsa kaç tane olduğu incelenir. İkiz,
üçüz veya daha fazla sayıda fetus bu ilk ultrasonda anlaşılabilir.
Tüp Bebek Tedavisi Hangi Durumlarda İptal Edilir?
• Yeterli dozda ilaç kullanımına rağmen hastanın yumurtalıklarında follikül gelişimi yetersiz
ya da hiç olmayabilir.
• Yumurta olduğu düşünülen kesecikler yeterli büyüklüğe ulaşmasına rağmen yumurta
toplama işlemiyle hiç yumurta elde edilemeyebilir. (Bu durum genellikle çatlatma iğnesinin
zamanında yapılmaması, etkisiz olması ya da yumurtalıkların yanıtsızlığından dolayı oluşur)
• Mikro TESE ameliyatında sperm bulunamayabilir.
• Mikroenjeksiyon işlemi sonrası döllenme olmayabilir.
• Bazı durumlarda döllenme olmasına rağmen embriyo gelişimi devam etmez.
• İğne tedavisine yumurtalıkların aşırı yanıt vermesi sebebiyle yumurtalıklar aşırı büyür, karın
ve vücut boşluklarında sıvı birikir. Bu durumda tedavinin ertelenmesi ya da iptali gerekebilir.
• Yumurtalıkları uyaran ilaçlara bağlı tedavi sırasında yumurtalıklarda kist meydana gelebilir.
Hekim kararıyla kist boşaltılıp tedaviye devam edilebilir ya da tedavi ertelenebilir.
Akupunktur Tüp Bebek Tedavisinde Gebelik Oranını
Artırıyor!
• Cornell Üniversitesi’nde yapılan çalışmaya göre akupunktur, tüp bebek tedavisi uygulanan
çiftlerde gebelik oranlarını artırmaktadır. Akupunktur tedavisi kan dolaşımının hızlanmasını
sağlayarak üreme organlarının dışında diğer organlarında daha fazla kanla beslenerek daha iyi
çalışmalarını sağlar. Akupunktur, tüp bebek tedavisinin en önemli evresi olan ve gebelik
oranını doğrudan etkileyen embriyo transferi aşamasında uygulanmaktadır. Embriyo
transferinden önce 25 dakika ve sonrasında da 25 dakika olmak üzere toplam 50 dakika
uygulanan akupunktur tedavisiyle, vücutta beta endorfin adlı kimyasal maddenin
salgılanması artar. Bu sayede gonadotropin hormonları yükselir, rahme olan kan akımı artarak
hamileliğin oluşumunu kolaylaştırıcı etki sağlar.
• Danimarka’da yapılan ve Fertility & Sterility adlı dergide yayınlanan çalışmada, akupunktur
tedavisi uygulanan grupta gebelik oranı %39 olarak çıkarken, akupunktur uygulanmayan
grubta ise bu oran %24 olmuştur. Almanya’da yapılan bir çalışmada akupunktur uygulanan
hastalarda gebelik oranı %33.9 olarak tespit edilirken, akupunktur yapılmayan grubta gebelik
oranı % 15.6 olmuştur. Yine Almanya’da 160 hastanın katıldığı bir başka çalışmada; embriyo
transferi öncesi ve sonrasında akupunktur uygulaması yapılmış ve akupunktur tedavisi
görenlerde gebelik oranı %42.5 olurken, akupunktur uygulanmayan grupta ise bu oran 26.3
olarak saptanmıştır.
• Akupunktur tedavisinin, opioid madde yapımını arttırarak stresi azaltmak, serotonin, ßendorfin gibi beyindeki bazı maddelerin salınımını düzenleyerek GnRH salınımını arttırmak
ve bu şekilde gonadotropin ve ovaryan hormonları salgılatmak, rahim kan akımını arttırmak
ve rahimde gevşeme sağlamak yoluyla etki gösterdiği belirtiliyor.
Tüp Bebek Sakıncaları Var mı?
• İngiliz bilimadamları tarafından yapılan araştırmalara göre yumurtalıkları uyarmak amacıyla
verilen yüksek dozdaki ilaçlar yumurtalarda kromozom anormalliklerine neden olabilir ve
bunun neticesinde bebek, Edwards Sendromu ve Down Sendromu gibi anormalliklerle
doğabilir. London Bridge Kısırlık, Jinekoloji ve Genetik Merkezi araştırmacılarına göre,
kadına yumurtalık uyaran hormonun (FHS) yüksek dozda verilmesi, elde edilen yumurtaların
çok az veya çok fazla kromozom taşımasına sebep olabilir.
• Amerika’daki, Hastalıkların Kontrolü ve Önlenmesi Merkezi tarafından yapılan araştırmaya
göre, tüp bebeklerde, kalp kapakçığı kusurundan, sindirim sistemi anormalliklerine kadar
değişik hastalıklarla dünyaya gelme riski %30 daha fazla olmaktadır.
• Hollanda Kanser Enstitüsü tarafından 15 yıl süren ve sonuçları Human Reproduction adlı
dergide yayımlanan araştırmaya göre, tüp bebek tedavisi gören kadınlarda yumurtalık tümörü
olasılığı, doğurganlık tedavisi görmeyen kadınlara göre yaklaşık 2 kat fazla olmaktadır. 19
bini tüp bebek tedavisi görmüş 25 bin kadının yer aldığı çalışmada tüp bebek tedavisi gören
grupta 61 yumurtalık tümörü saptanmıştır.
copyright www.beslenmedestegi.com